(2000) 1 ΑΑΔ 1965

Κατά τη νέα δικάσιμο που χρειάστηκε να δοθεί ο κ. Γιωρκάτζης διευκρίνισε πως το παράπονό του αναφορικά με αυτό το θέμα δεν αφορά στη μή επίδοση της αίτησης, αυτής καθ΄εαυτής. ΄Οπως υποστήριξε, δικαιολογείται η έγκριση της αίτησης πάνω στη βάση ότι, κατά παράβαση του ΄Αρθρου 5 της Σύμβασης, η Κύπρος δεν υιοθέτησε “τα νομοθετικά και άλλα εκείνα μέτρα που ήθελον είναι απαραίτητα για να εξασφαλίσει ότι τα ενδιαφερόμενα μέρη που επηρεάζονται από μέτρα βάσει των άρθρων 2 και 3 θα έχουν αποτελεσματικές νομικές θεραπείες για να προστατεύσουν τα δικαιώματά τους”. Επίσης ότι, κατά παράβαση του Άρθρου 21(3) της Σύμβασης, το Διάταγμα για εγγραφή δεν συνοδευόταν από υπόδειξη αναφορικά με τα ένδικα βοηθήματα που διατίθενται υπέρ των αιτητών. Αναγνώρισε όμως ο κ. Γιωρκάτζης πως η απόφαση για εγγραφή υπόκειται σε έφεση. Περαιτέρω δεν μου φαίνεται πως το ΄Αρθρο 21(3) της Σύμβασης αναφέρεται σε περιπτώσεις όπως η παρούσα. Αναφέρεται στη διαφορετική περίπτωση επίδοσης δικαστικών εγγράφων σε πρόσωπα στο εξωτερικό που επηρεάζονται από προσωρινά μέτρα ή διατάγματα δήμευσης που εκδόθηκαν στο Μέρος αποστολής και είναι εκείνο το Μέρος που υποχρεώνεται να προβαίνει στη σχετική υπόδειξη. Στην απουσία, λοιπόν, του υπόβαθρου που προτάθηκε, δεν είναι αναγκαίο να εξετάσω αν θα ήταν εν πάση περιπτώσει δυνατό να τίθεται ζήτημα για προνομιακό ένταλμα με αιτία την κατ΄ισχυρισμό μή εκπλήρωση τέτοιας υποχρέωσης από την Κύπρο, ως Μέρους στη Σύμβαση.

΄Ηταν πιο συγκεκριμένες οι άλλες εισηγήσεις του κ. Γιωρκάτζη. Είναι και οι δυο δικαιοδοτικής υφής. Η πρώτη αφορά στην καθόλου δυνατότητα έκδοσης τέτοιου διατάγματος ενόψει της φύσης του αδικήματος που αποτελεί το αντικείμενο της διαδικασίας στη Σλοβενία. Η δεύτερη αφορά στις προϋποθέσεις που κατά το Νόμο πρέπει να πληρούνται αν πρόκειται να εγγραφεί διάταγμα εξωτερικού για σκοπούς εκτέλεσής του. Συνοψίζω τις εισηγήσεις.

1. Η Κύπρος υπέγραψε τη Σύμβαση με επιφύλαξη ως προς τη φύση των πράξεων που ανέλαβε να ποινικοποιήσει ως αδικήματα συγκάλυψης. Σύμφωνα με την επιφύλαξη, “η παράγραφος 1 του ΄Αρθρου 6 της Σύμβασης που αναφέρεται στα αδικήματα συγκάλυψης, “θα τυγχάνει εφαρμογής μόνο στα γενεσιουργά αδικήματα που καθορίζονται στη σχετική εσωτερική της νομοθεσία”. Ο Νόμος αποτελεί ακριβώς την εσωτερική σχετική νομοθεσία της Κύπρου και στον καθορισμό των “γενεσιουργών αδικημάτων” στο ΄Αρθρο 5 και, κατ΄επέκταση, των “αδικημάτων συγκάλυψης” στο ΄Αρθρο 4, δεν περιλαμβάνεται το αδίκημα της λαθρεμπορίας τσιγάρων σε σχέση με το οποίο διεξάγεται η διαδικασία στη Σλοβενία. Εκλαμβάνω την εισήγηση να περιλαμβάνει και τη θέση πως το Υπουργικό Συμβούλιο δεν καθόρισε με βάση το άρθρο 5(ζ) τέτοιο γενεσιουργό αδίκημα. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του νόμου αυτός εφαρμόζεται σε σχέση με “καθορισμένα αδικήματα” και αυτά είναι τα γενεσιουργά αδικήματα και αδικήματα συγκάλυψης που τα προϋποθέτουν. Παρεμβάλλω ότι με το Ν. 152(Ι)/00, το α. 5 αντικαταστάθηκε, αλλά αυτή η πολύ πρόσβατη νομοθετική αλλαγή δεν ίσχυε κατά τον ουσιώδη χρόνο.

Δεν θα έλεγα, στη βάση των πιο πάνω, ότι δεν είναι επιδεκτικές συζήτησης αυτές οι εισηγήσεις του αιτητή. Το θέτω έτσι γιατί, σε σχέση με το άρθρο 38(3), ενώπιόν μου βρίσκεται μόνο το συνταγμένο διάταγμα που εκδόθηκε και όχι το πρακτικό που, όπως αντιλαμβάνομαι, τηρήθηκε. Δεν χρειάζεται όμως να επεκταθώ σ΄αυτά.

Στη Μεστάνας, με αναφορά στη κυπριακή και αγγλική νομολογία, τονίστηκε πως στο τέλος της ημέρας οι εξαιρετικές περιστάσεις συναρτώνται προς τις δυνατότητες που παρέχουν οι προσφερόμενες θεραπείες. Δεν είχε διαπιστωθεί τέτοια διαφορά στην περίπτωση, και συνεπώς, όπως κρίθηκε, δεν υπήρχε λόγος που θα καθιστούσε δυνατή την καταφυγή στο κατάλοιπο, όπως χαρακτηρίστηκε, της εξουσίας για έκδοση certiorari. Απέρριψε συναφώς και την εισήγηση, που επαναλήφθηκε και εδώ, πως θα έπρεπε να αναληφθεί δικαιοδοσία με αναφορά στον παράγοντα του χρόνου εκδίκασης του ενός ή του άλλου ενδίκου μέσου. Παραθέτω τα σχετικά αποσπάσματα από την απόφαση:

Aνέτρεξα, συνεπώς, στη νομολογία που σημειώνεται στους Ηalsbury’s. H πρώτη υπόθεση είναι η Rex. v. Postmaster-General CarMichael, Ex parte (1928) 1 KB 291 και γίνεται παραπομπή στην απόφαση του Αvory J. Πράγματι εκεί, με στήριξη στην υπόθεση Reg. v. Surrey Justices 1870 L.R. 5 Q.B. 466 περιλαμβάνονται διαπιστώσεις αρχής ως η αναφερόμενη στο πρώτο από τα αποσπάσματα στους Ηalsbury’s που παρέθεσα. Λέχθηκαν τα ακόλουθα από τον Avory J. στη σελ. 299:

Ανέτρεξα και στην Reg. v. Surrey Justices (ανωτέρω) που θεωρήθηκε από τον Avory J. ως υποστηρίζουσα την αρχή που προαναφέρθηκε. Η υπόθεση αφορούσε στην έκδοση πιστοποιητικών σύμφωνα με τα οποία ένας δρόμος ήταν αχρείαστος οπότε η τοπική αρχή δεν είχε καθήκον να τον επιδιορθώνει. Κάτοικος περιοχής αποτάθηκε για certiorari, διαπιστώθηκε πως δεν είχε γίνει δημοσιοποίηση των αναγκαίων ειδοποιήσεων με τον προβλεπόμενο τρόπο και απασχόλησε το κατά πόσο, παρόλο το δικαιοδοτικό όπως χαρακτηρίστηκε ελάττωμα, θα έπρεπε να ασκηθεί θετικά η διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου αφού, όπως ήταν η εισήγηση, αυτό δεν επηρέαζε κατ΄ ουσίαν. Σ΄αυτό το πλαίσιο, η αναφορά που έγινε στη συνέχεια σε ex debito justitiae έκδοση του διατάγματος, όπως αντιλαμβάνομαι την υπόθεση, δε συσχετίστηκε προς την ύπαρξη άλλων εναλλακτικών ενδίκων μέσων. Το θέμα που συζητήθηκε αφορούσε στην υπερκείμενη διακριτική εξουσία για αποφυγή έκδοσης certiorari όταν ο αιτητής δεν είναι ο ίδιος επηρεαζόμενος έστω και αν, κατά τα άλλα, οι προϋποθέσεις συνυπάρχουν. Και εφόσον ο αιτητής κρίθηκε ότι, ως κάτοικος της περιοχής ήταν επηρεαζόμενος και όχι απλώς μέλος του ευρύτερου κοινού, αποφασίστηκε πως δεν ετίθετο θέμα άσκησης διακριτικής εξουσίας με την πιο πάνω έννοια. Σχετική είναι και η R. v. Stafford Justices 1940 2 ΚB 33 στην οποία παρέπεμψε η Ολομέλεια στην Christofi and Others v. Iacovidou (1986) 1 CLR 236, 258. Eξηγήθηκε η Reg. v. Surrey Justices και τονίστηκε πως σε κάθε περίπτωση, κατά την άσκηση της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου, λαμβάνεται υπόψη η συμπεριφορά του αιτητή.

Η δεύτερη από τις υποθέσεις που αναφέρει ο Halsbury’s (ανωτέρω) είναι η R. v. Wandsworth Justices (1942) 1 All E.R. 56. Ούτε όμως αυτή μου φαίνεται να δικαιολογεί τη γενική διατύπωση που παρέθεσα. Ο κατηγορούμενος είχε καταδικαστεί κατά παράβαση των αρχών της φυσικής δικαιοσύνης αφού δεν του είχε δοθεί η ευκαιρία να ακουστεί και οι δικαστές που εξέδωσαν την απόφαση εμφανίστηκαν με δικηγόρο και το παραδέκτηκαν. Κάτω από αυτές τις συνθήκες ο Viscount Caldecote L.C.J. έκρινε πως ενώ θα μπορούσε να είχε ασκηθεί έφεση, δεν υπήρχε οτιδήποτε που να εμπόδιζε την έκδοση certiorari κάτω από τις περιστάσεις της υπόθεσης, ειδικά αφού οι δικαστές είχαν παραδεκτεί το λάθος τους. Επρόκειτο, λοιπόν, για άσκηση εξουσίας στο πλαίσιο των περιστατικών και, πάντως, ο Humphreys J. είδε το θέμα διαφορετικά. Αναφέρθηκε στο ότι δεν εκδίδεται certiorari ή mandamus όταν υπάρχει άλλο εξ ίσου βολικό ένδικο μέσο και κατέληξε πως στην πραγματικότητα ο αιτητής δεν είχε τέτοιο ένδικο μέσο στη διάθεσή του. ΄Οπως εξήγησε, το θέμα δεν ήταν μεταξύ εκείνων για τα οποία προβλήθηκε έφεση. Στους Ηalsbury’s, 4η έκδοση (ανωτέρω) γίνεται αναφορά σε σχέση με το ίδιο θέμα και στη Reg. v. Brighton JJ Ex. p. Robinson (Dic) (1973) 1 WLR 69. Ήταν και εκεί περίπτωση καταδίκης κατά παράβαση των κανόνων της φυσικής δικαιοσύνης αλλά πλέον είχε εισαχθεί νομοθετικά δυνατότητα άσκησης έφεσης, ειδικά για την περίπτωση. ΄Οπως εξηγείται, επειδή ως τότε προσφερόταν θεραπεία μόνο με certiorari. Εκδόθηκε διάταγμα, όπως αναφέρθηκε, για να αποφευχθεί αδικία, αλλά τονίστηκαν τα ακόλουθα στη σελ. 71:

Καταλήγω πως ενώ η ύπαρξη εναλλακτικής θεραπείας δεν αποκλείει τη διεκδίκηση certiorari, αυτό, στο πλαίσιο της νομολογίας, μπορεί να γίνει μόνο αν υπάρχουν εξαιρετικές περιστάσεις που να το δικαιολογούν. ΄Οπως αντιλαμβάνομαι το θέμα, αυτό ισχύει γενικά, ανεξάρτητα δηλαδή από το λόγο για τον οποίο επιδιώκεται το διάταγμα. Και εφόσον παρέχεται η δυνατότητα άσκησης έφεσης, που επίσης θα εκδικαστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο, και δι΄αυτής θα είναι δυνατή η παροχή πλήρους και εξ ίσου αποτελεσματικής θεραπείας, η αίτηση που απευθύνεται στο κατάλοιπο της εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δεν δικαιολογείται. Δεν υπάρχει τίποτε το εξαιρετικό στην παρούσα περίπτωση, στον παράγοντα του χρόνου εκδίκασης έχω ήδη αναφερθεί με παραπομπή στη Μεστάνας (ανωτέρω), και θεωρώ ότι η αίτηση πρέπει να απορριφθεί. Η αίτηση απορρίπτεται.