(2000) 2 ΑΑΔ 603
[*603]24 Νοεμβρίου, 2000
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΗΛΙΑΔΗΣ, ΧΑΤΖΗΧΑΜΠΗΣ, Δ/στές]
ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ,
Εφεσείοντες,
v.
ΠΑΜΠΟΥ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ (ΑΡ. 2),
Εφεσιβλήτου.
(Ποινική Έφεση Αρ. 6679)
Δικηγόροι ― Αμοιβή δικηγόρων σε ποινικές υποθέσεις ― Δεν υφίστανται διαδικαστικοί κανονισμοί για τον καθορισμό της ― Εξαίρεση αποτελεί ο Διαδικαστικός Κανονισμός ο οποίος ρυθμίζει την αμοιβή δικηγόρων σε ιδιωτικές ποινικές υποθέσεις, αρχών τοπικών, δημοτικών και δημοσίου δικαίου, ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου.
Έξοδα ― Επιδίκαση εξόδων σε ποινικές υποθέσεις ― Εφαρμοστέες αρχές ως προς την άσκηση γενικά της εξουσίας του Δικαστηρίου ― Αρχές στην Pishorn v. Police.
Έξοδα ― Έξοδα έφεσης ― Ο περί Ποινικής Δικονομίας Νόμος, Κεφ. 155, Άρθρο 151 ― Διακριτική ευχέρεια Εφετείου ― Εφαρμοστέες αρχές.
Ο δικηγόρος των επιτυχόντων εφεσειόντων στην έφεση 6679, υπέβαλε κατάλογο στον Αρχιπρωτοκολλητή του Ανωτάτου Δικαστηρίου προς καθορισμό των επιδικασθέντων εξόδων.
Η Πρωτοκολλητής, στην οποία ανατέθηκε η εξέταση του καταλόγου, ζήτησε τις οδηγίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως προς τα κριτήρια καθορισμού της επιδικασθείσας αμοιβής δικηγόρου σε ποινικές υποθέσεις.
Το Ανώτατο Δικαστήριο αφού αναφέρθηκε στις αρχές που, κατά κανόνα, υπεισέρχονται στον καθορισμό των εξόδων, στις περιπτώσεις που επιδικάζονται έξοδα βάσει του Άρθρου 151 του Κεφ. 155, έκρινε ότι το ποσό των £300,00 αποτελεί δικαία αμοιβή.
[*604]
Αναφερόμενες υποθέσεις:
Katharina v. Ευθυμίου κ.ά. (1998) 2 Α.Α.Δ. 78,
Μενελάου ν. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 232,
General v. Stavrou a.o. (1962) C.L.R. 274,
Nicolaou v. Republic (1966) 2 C.L.R. 60,
Kouma v. Police (1967) 2 C.L.R. 230,
Christofakis v. Police (1963) 1 C.L.R. 33,
Ηλία ν. Αστυνομίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 454.
Αίτηση για καθορισμό Δικηγορικών Εξόδων.
Σημείωμα της Πρωτοκολλητού στην οποία ανατέθηκε η εξέταση του καταλόγου των εξόδων στην πιο πάνω Ποινική Έφεση, για οδηγίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ως προς τα κριτήρια καθορισμού της επιδικασθείσας αμοιβής δικηγόρου σε ποινικές υποθέσεις.
Π. Πετράκης, για τους Eφεσείοντες.
Κ. Καλλής, για τον Eφεσίβλητο.
Cur. adv. vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Το Εφετείο αποδέχτηκε την Ποινική Έφεση 6679. Παραμέρισε την αθώωση του εφεσίβλητου στην κατηγορία ότι παρέλειψε να συμμορφωθεί με ενδιάμεσο διάταγμα του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας, αναφορικά με την αναστολή της λειτουργίας του κέντρου «ΒΕΡΜΟΥΔΕΣ», και διέταξε την επανεκδίκαση της υπόθεσης.
Ως αποτέλεσμα, η έφεση επετράπη με έξοδα. Το ποσό των εξόδων δεν καθορίστηκε από το Εφετείο.
Απευθυνόμενοι στον Αρχιπρωτοκολλητή του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι εφεσείοντες υπέβαλαν κατάλογο, προς καθορισμό των [*605]επιδικασθέντων εξόδων. Σε επεξηγηματικό σημείωμα, εισαγωγικό του καταλόγου, οι εφεσείοντες αναφέρουν ότι, στην απουσία κανονιστικής ρύθμισης της κλίμακας αμοιβής των δικηγόρων σε ποινικές εφέσεις, οδηγό για τον καθορισμό των εξόδων τους αποτέλεσαν:-
(α) Η κλίμακα αμοιβής δικηγόρων που υπερασπίζονται άπορους κατηγορουμένους· παρόλο που η προβλεπόμενη αμοιβή, κάτω από αυτό το κεφάλαιο, δεν αντικατοπτρίζει, όπως τονίζουν, «την δίκαιη και λογική αμοιβή της αγοράς για ποινικές υποθέσεις ...».
(β) Ο κατάλογος δικηγορικών εξόδων του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, χωρίς να διευκρινίζεται σε ποιο τομέα· και
(γ) Η μακρά πείρα του δικηγόρου των εφεσειόντων, εκτεινόμενη σε 28 έτη.
Σε σημείωμά της, η Πρωτοκολλητής, στην οποία ανατέθηκε η εξέταση του καταλόγου, ζητά τις οδηγίες μας, ως προς τα κριτήρια καθορισμού της επιδικασθείσας αμοιβής δικηγόρου σε ποινικές υποθέσεις.
Δεν υφίστανται διαδικαστικοί κανονισμοί για τον καθορισμό της δικηγορικής αμοιβής σε ποινικές υποθέσεις. Εξαίρεση αποτελεί ο Διαδικαστικός Κανονισμός ο οποίος ρυθμίζει την αμοιβή δικηγόρων σε ιδιωτικές ποινικές υποθέσεις, αρχών τοπικών, δημοτικών και δημοσίου δικαίου, ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου - (ο περί Ιδιωτικών Ποινικών Υποθέσεων (Δικηγορική Αμοιβή) Διαδικαστικός Κανονισμός του 1997, Αρ. 8).
Παρόλο που το Άρθρο 151 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου, ΚΕΦ. 155, παρέχει διακριτική ευχέρεια στο δικαστήριο να προβεί στην έκδοση διαταγής ως προς τα έξοδα, ουδέποτε θεσπίστηκε περιεκτικός διαδικαστικός κανονισμός, ρυθμιστικός της αμοιβής του δικηγόρου σε ποινικές υποθέσεις. Ούτε διαπιστώθηκε τέτοια ανάγκη, λαμβανομένων υπόψη της φύσης των ποινικών υποθέσεων, της ιδιαίτερης συνάρτησης της αμοιβής με το συγκεκριμένο αντικείμενο της ποινικής δίκης και της ελευθερίας, που, κατά κανόνα, αναγνωρίζεται στη διαπραγμάτευση της αμοιβής του δικηγόρου σε ποινικές υποθέσεις. Άλλωστε, ο καθορισμός κλιμάκων [*606]εξόδων δικηγορικής αμοιβής στις πολιτικές υποθέσεις συναρτάται, πρωτίστως, με το ύψος της χρηματικής διαφοράς, όπως αυτή προσδιορίζεται στη δικογραφία. παράγοντας ο οποίος απουσιάζει στις ποινικές υποθέσεις.
Στην Katharina v. Ευθυμίου και άλλων (1998) 2 Α.Α.Δ. 78, σημειώσαμε:-
«Το Άρθρο 151 του περί Ποινικής Δικονομίας Νόμου παρέχει διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να προβεί στην έκδοση διαταγής ως προς τα έξοδα. Η άσκηση γενικά της εξουσίας για την επιδίκαση εξόδων σε ποινικές υποθέσεις αποτέλεσε το αντικείμενο συζήτησης στην Pishorn v. Police (1973) 9 J.S.C. 1132. Διευκρινίζεται ότι η άσκηση της διακριτικής ευχέρειας για την παροχή εξόδων δεν ασκείται όπως και στις πολιτικές υποθέσεις, που, κατά κανόνα, ακολουθεί το αποτέλεσμα. Υπεισέρχονται στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου και όλοι οι άλλοι παράγοντες δημοσίου συμφέροντος, οι οποίοι αφορούν την έγερση ποινικής διαδικασίας.»
Όπως υποδείξαμε στη Μενελάου ν. Αστυνομίας (1998) 2 Α.Α.Δ. 232, καθοδηγούμενοι από την προηγούμενη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου επί του θέματος:-
«Η διαταγή για την καταβολή των εξόδων της ποινικής δίκης είναι, χωρίς να αποκλείεται, ασύνηθες τιμωρητικό μέτρο, έστω και όπου η διάρκεια της ποινής είναι βραχεία, σε περιπτώσεις που επιβάλλεται ποινή φυλάκισης - (βλ. The Attorney-General v. Georghios Stavrou & Others (1962) C.L.R. 274· Lambros Costa Nicolaou v. The Republic (1966) 2 C.L.R. 60· Koumas Georghiou Kouma v. The Police (1967) 2 C.L.R. 230· Costas Christou Christofakis v. The Police (1963) 1 C.L.R. 33).»
(Βλ., επίσης, Ηλία ν. Αστυνομίας (1999) 2 Α.Α.Δ. 454.)
Ο καθορισμός κλίμακας για την αμοιβή δικηγόρων, που διορίζονται (κατόπιν επιλογής τους από τον κατηγορούμενο) να υπερασπιστούν άπορα άτομα, συναρτάται με τις ιδιαιτερότητες του διορισμού του δικηγόρου και την καταβολή της αμοιβής του από πρόσωπο ή αρχή άλλη από τον κατηγορούμενο - (βλ. τελευταία εγκύκλιο επί του θέματος της 11ης Ιουλίου, 1996, Α.Δ. 12.6.08).
[*607]Η κλίμακα αμοιβής για την υπεράσπιση απόρων κατηγορουμένων προβλέπει μόνο ανταμοιβή για εμφανίσεις ενώπιον του δικαστηρίου και όχι για εμφανίσεις ενώπιον του πρωτοκολλητείου, για τις οποίες διεκδικείται αμοιβή στον υποβληθέντα κατάλογο.
Εφόσον το θέμα, για το οποίο ζητούνται οι οδηγίες του Δικαστηρίου, έχει γενικό χαρακτήρα, θεωρούμε ορθό, χάριν γενικότερης καθοδήγησης, να διαγράψουμε τις αρχές, που, κατά κανόνα, υπεισέρχονται στον καθορισμό των εξόδων, στις περιπτώσεις που επιδικάζονται έξοδα βάσει του Άρθρου 151 του ΚΕΦ. 155:-
1. Τα έξοδα καθορίζονται από το δικάζον δικαστήριο. Οδηγό για τον καθορισμό τους αποτελεί η σοβαρότητα και το περίπλοκο της υπόθεσης, σε συνδυασμό με τον αριθμό και τη χρονική διάρκεια των εμφανίσεων ενώπιον του δικαστηρίου.
2. Τα έξοδα, που επιδικάζονται, δεν υπόκεινται σε επιψήφιση από το πρωτοκολλητείο. Οι εξουσίες αρμόδιου πρωτοκολλητή, σ’ αυτό τον τομέα, περιορίζονται σε πολιτικές υποθέσεις.
Καθορίζοντας τα έξοδα, στην προκείμενη περίπτωση, και λαμβάνοντας υπόψη ότι έγιναν τρεις εμφανίσεις ενώπιον του Εφετείου και τέταρτη, κατά την οποία αναβλήθηκε η υπόθεση, κρίνουμε ότι το ποσό των £300,00 αποτελεί δικαία αμοιβή. Το ποσό αυτό θα καταβληθεί από τον εφεσίβλητο, ως έχει ήδη διαταχθεί.