(1998) 3 ΑΑΔ 270
[*270]27 Μαρτίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΚΑΛΛΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΦΡΑΓΚΟΥ,
Εφεσείων,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ ΕΦΟΡΟΥ
ΜΗΧΑΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ,
Εφεσιβλήτων.
(Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 2021)
Διοικητική πράξη — Aιτιολογία — Aρχές επί της αιτιολογίας από τη νομολογία και την επιστήμη του δικαίου — Eιδικά η δυνατότητα συμπλήρωσης ή αναπλήρωσης της αιτιολογίας διοικητικής πράξης με βάση το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου — Πότε και πως επιτρέπεται — Περίπτωση της μη θέσης του διοικητικού φακέλου ενώπιον του ακυρωτικού δικαστού.
Διοκητική πράξη — Aιτιολογία — Δεν συνιστούν αιτιολογία τα περιεχόμενα των δικογράφων και οι γραπτές αγορεύσεις του δικηγόρου της διοίκησης στα πλαίσια της ακυρωρικής δίκης.
[Πέραν των ανωτέρω τίτλων η απόφαση του Δικαστηρίου διαβάζεται ως σύνολο.]
H έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Δημοκρατία v. Aκίνητα Στέφανου Iωαννίδη Λτδ. (1991) 3 A.A.Δ. 398,
C.D. Hay Properties Ltd. v. Δημοκρατίας κ.ά. (Aρ. 1) (1992) 3 A.A.Δ. 238,
Aπόφαση Στ.E 19/1958,
Papadopoulos v. Republic (1982) 3 C.L.R. 1070,
J.M.C. Polytrade v. Δημοκρατίας (1992) 3 A.A.Δ. 301,
Kυριακίδης κ.ά. v. Δημοκρατίας (1995) 3 A.A.Δ. 298,
[*271]Δημοκρατία v. Xατζηγεωργίου (1994) 3 A.A.Δ. 574,
Pissas v. Republic (1974) 3 C.L.R. 476,
Πιπερίδης κ.ά. v. Δημοκρατίας κ.ά. (1995) 3 A.A.Δ. 134,
Alexandra Rent a Car Ltd v. Republic (1984) 3 C.L.R. 1105,
Demetriou and Others v. Republic (1988) 3 C.L.R. 91,
Παντελούρης κ.ά. v. Yπουργικού Συμβουλίου (1991) 3 A.A.Δ. 78,
Vassiliou v. Republic (1982) 3 C.L.R. 220,
Droussiotis v. Republic (1967) 3 C.L.R. 15,
Metalock (Near East) Limited v. Republic (1969) 3 C.L.R. 351,
Morris v. Registrar of Trade Marks (1985) 3 C.L.R. 732,
Georghiou and Another v. Republic (1986) 3 C.L.R. 2354,
Liberty P.L.C. v. Registrar of Trade Marks (1986) 3 C.L.R. 2564.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Aνωτάτου Δικαστηρίου Kύπρου (Παπαδόπουλος, Δ.) που δόθηκε στις 31 Oκτωβρίου, 1994 (Προσφυγή Aρ. 835/92) με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή του εφεσείοντα εναντίον της ανάκλησης της εγγραφής του μηχανοκινήτου οχήματος WP 262 του οποίου ήταν ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης.
Λ. Ν. Κληρίδης, για τον Εφεσείοντα.
Γ. Κυριακίδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv.vult.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Την ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Δικαστής Π. Καλλής.
ΚΑΛΛΗΣ, Δ.: Ο αιτητής ήταν ο εγγεγραμμένος ιδιοκτήτης του αυτοκινήτου με αρ. εγγραφής WP 262 (“το επίδικο όχημα”). Ο Έφορος Μηχανοκινήτων Οχημάτων (“ο Έφορος”) απεφάσισε την ανάκληση της εγγραφής του επίδικου οχήματος καθώς και της άδειας κυκλοφορίας του. Πληροφόρησε σχετικά τον αιτητή με επιστολή του, ημερ. 21.9.92*.
Το πρωτόδικο δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή του αιτητή η οποία είχε ασκηθεί εναντίον της ανάκλησης. Έκρινε ότι η εγγραφή του οχήματος ήταν το αποτέλεσμα ραδιουργιών, τεχνασμάτων και απατηλών ενεργειών του αιτητή. Η δε απόφαση του Εφόρου ήταν πλήρως δικαιολογημένη και αιτιολογημένη.
Η έφεση.
Ο ευπαίδευτος συνήγορος του εφεσείοντα έχει επιδιώξει τον παραμερισμό της πρωτόδικης απόφασης για δύο βασικά λόγους:
Ο πρώτος λόγος στρέφεται κατά της διαπίστωσης του πρωτόδικου δικαστηρίου για το αιτιολογημένο της απόφασης. Ο δεύτερος λόγος στρέφεται κατά της διαπίστωσης του πρωτόδικου δικαστηρίου με την οποία αποδίδονται τεχνάσματα, ραδιουργίες και απατηλές ενέργειες στον εφεσείοντα.
Πριν πραγματευθούμε τους λόγους της έφεσης πρέπει να παρατηρήσουμε ότι ο φάκελος της διοίκησης δεν είχε τεθεί ενώπιον του δικαστηρίου. Τονίζουμε ότι η διοίκηση βαρύνεται με την υποχρέωση όπως θέτει υπ’ όψη του δικαστηρίου ολόκληρο το πραγματικό υλικό το οποίο κατά τον νόμο στηρίζει την προσβαλλόμενη πράξη και τυγχάνει αναγκαίο για τον υπό του Δικαστηρίου ακυρωτικό έλεγχο (Βλ. Δημοκρατία v. Ακίνητα Στέφανου Ιωαννίδη Λτδ. (1991) 3 Α.Α.Δ. 398, C.D. Hay Properties Ltd. v. Δημοκρατίας κ.α. (Αρ. 1) (1992) 3 Α.Α.Δ. 238 και Απόφαση Στ.Ε. 19/1958). Τούτου λεχθέντος θα προχωρήσουμε στην εξέταση του πρώτου λόγου της έφεσης.
Σειρά αποφάσεων της Νομολογίας μας σε πλήρη ταύτιση με την θέση της Ελληνικής Νομολογίας έχει τονίσει την ανάγκη για αιτιο[*273]λογία των ατομικών διοικητικών πράξεων (Βλ. ανάμεσα σ’ άλλα Papadopoulos v. Republic (1982) 3 C.L.R. 1070, 1079, J M C Polytrade v. Δημοκρατίας (1992) 3 Α.Α.Δ. 301, Πορίσματα Νομολογίας του Συμβουλίου Επικρατείας, 1929-59, σελ. 183, 186, 187).
Αιτιολογία μιας διοικητικής πράξεως αποτελεί την έκθεση των πραγματικών και νομικών λόγων που οδήγησαν τη διοίκηση στην απόφαση της καθώς και παράθεση των κριτηρίων βάσει των οποίων άσκησε η διοίκηση τη διακριτική της ευχέρεια. Η ανάγκη της αιτιολογίας των ατομικών διοικητικών πράξεων απορρέει από την έννοια του κράτους δικαίου. Εκ της φύσεως τους αιτιολογητέες είναι όλες οι πράξεις των οποίων ο έλεγχος είναι αδύνατος ή ατελής χωρίς την αναφορά των λόγων που τις στηρίζουν. Γενικά, αιτιολογία που δεν παρέχει στον δικαστή τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για την διακρίβωση της νομιμότητας της διοικητικής πράξης ή είναι τόσο αόριστη και ασαφής ώστε να καθιστά ανέφικτο τον δικαστικό έλεγχο, δεν είναι νόμιμη και οδηγεί στην ακύρωση της πράξης (Βλ. Κυριακίδης κ.ά. v. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 298, Δημοκρατία v. Χατζηγεωργίου (1994) 3 Α.Α.Δ. 574 και Δαγτόγλου, Γενικό Διοικητικό Δίκαιο, 3η έκδοση, 1992, παρα. 636, 646 και 647).
Τότε μόνον είναι νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένη η διοικητική πράξη όταν παρέχεται στον ακυρωτικό δικαστή η δυνατότης να αντιληφθή επί τη βάσει ποιών στοιχείων κατέληξε η Διοίκηση στο συμπέρασμα που έγινε δεκτό (Βλ. Ιωάννη Σαρμά, Η Συνταγματική και Διοικητική Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, σελ. 130).
Το κατά πόσο μια διοικητική πράξη είναι αιτιολογημένη ή όχι εξαρτάται από τα συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά της (Βλ. Πισσάς v. Δημοκρατίας (1974) 3 Α.Α.Δ. 476).
Η αιτιολογία δεν πρέπει να περιορίζεται σε γενικούς χαρακτηρισμούς που μπορούν να εφαρμοσθούν σε κάθε περίπτωση και δεν πρέπει να επαναλαμβάνει τις διατάξεις του Νόμου. Η επανάληψη των γενικών όρων του Νόμου ισοδυναμεί με ανύπαρκτη αιτιολογία. “Καθιστά αναιτιολόγητον την πράξιν αιτιολογία αόριστος καθιστώσα αδύνατον τον δικαστικόν αυτής έλεγχον, μή εκθέτουσα τα γεγονότα, εξ ών εμορφώθη, η κρίσις της Διοικήσεως, ή δυναμένη να εφαρμοσθή εις πάσαν περίπτωσιν” (Βλ. Πορίσματα Νομολογίας (πιο πάνω), σελ. 186-87, Πιπερίδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1995) 3 Α.Α.Δ. 134, 141 και Κυριακίδης (πιο πάνω)).
[*274]Έχουμε παραθέσει το περιεχόμενο της προσβαλλόμενης πράξης. Διαπιστώνουμε πως δεν παρέχει τα απαραίτητα ειδικά και συγκεκριμένα στοιχεία για τη διακρίβωση της νομιμότητας της. Έπεται πως τυγχάνει αναιτιολόγητη και ο σχετικός λόγος έφεσης επιτυγχάνει. Η απουσία του διοικητικού φακέλου δεν μας παρέχει τη δυνατότητα να εξετάσουμε κατά πόσο η ελλείπουσα αιτιολογία αναπληρούται από τα στοιχεία του φακέλου (Βλ. Alexandra Rent a Car Ltd v. Republic (1984) 3 C. L.R. 1105, 1108, Demetriou and Others v. Republic (1988) 3 C.L.R. 91, Παντελούρης κ.ά. v. Υπουργικού Συμβουλίου (1991) 3 Α.Α.Δ. 78, Κυριακίδης (πιο πάνω), Πιπερίδης (πιο πάνω), Vassiliou v. Republic (1982) 3 C.L.R. 220 και Πορίσματα Νομολογίας (πιο πάνω), σελ. 185-186: “... η εκ του φακέλλου αναπλήρωσις της ελλειπούσης αιτιολογίας δύναται να χωρήσει μόνον, εφ’ όσον ευθέως και αμέσως προκύπτει τοιαύτη εκ των στοιχείων του φακέλλου, διότι άλλως, το Στ.Ε. θα έπρεπε ν’ αναζητήσει και σταθμίσει αυτό τα στοιχεία ταύτα, οπότε θα υποκαθίστατο εις την αρμοδίαν διοικητικήν αρχήν εν τη κατ’ ουσίαν εκτιμήσει των αποδεικτικών και λοιπών στοιχείων: 267/45, 1144/46”.).
Τελικά πρέπει να υποδείξουμε ότι τα γεγονότα πάνω στα οποία βασίζεται η ένσταση των εφεσιβλήτων, καθώς και το περιεχόμενο της γραπτής αγόρευσης του δικηγόρου τους, δεν μπορούν να θεωρηθούν ως αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης. Αποτελούν απλώς ισχυρισμούς και επιχειρήματα που προβάλλονται από το δικηγόρο του διοικητικού οργάνου και δεν μπορούν να πληρώσουν το κενό της έλλειψης αιτιολογίας η οποία πρέπει να δίδεται στον ουσιώδη χρόνο της έκδοσης της προσβαλλόμενης απόφασης (Βλ. Polytrade, πιο πάνω, σελ. 301, Droussiotis v. Republic (1967) 3 C. L.R. 15, Metalock (Near East) Limited v. Republic (1969) 3 C. L.R. 351, 359, Morris v. Registrar of Trade Marks (1985) 3 C. L.R. 732, 737, Georghiou & Another v. Republic (1986) 3 C. L.R. 2354 και Liberty P.L.C. v. Registrar of Trade Marks (1986) 3 C. L.R. 2564).
Η επιτυχία του πρώτου λόγου της έφεσης σφραγίζει την μοίρα της τελευταίας. Δεν θεωρούμε σκόπιμο να εξετάσουμε τον δεύτερο λόγο της έφεσης για να μην προδικάσουμε την ετυμηγορία της διοίκησης σε περίπτωση που η τελευταία θα προχωρήσει σε επανεξέταση της υπόθεσης.
Η έφεση επιτυγχάνει με έξοδα. Η πρωτόδικη απόφαση παραμερίζεται. Η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται στην ολότητά της.
H έφεση επιτυγχάνει με έξοδα.