(1998) 3 ΑΑΔ 742
[*742]30 Σεπτεμβρίου, 1998
[ΠΙΚΗΣ, Π., ΝΙΚΗΤΑΣ, ΚΑΛΛΗΣ, ΗΛΙΑΔΗΣ, ΚΡΑΜΒΗΣ, Δ/στές]
1. ΑΝΔΡΕΑΣ ΘΕΟΔΟΥΛΙΔΗΣ,
2. ΙΩΑΝΝΑ ΘΕΟΔΟΥΛΙΔΗ,
3. ΚΛΑΡΑ ΘΕΟΔΟΥΛΙΔΗ,
Εφεσείοντες-Αιτητές,
ν.
ΑΡΧΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΣΜΟΥ ΚΥΠΡΟΥ,
Εφεσιβλήτων- Καθ’ ων η αίτηση.
(Aναθεωρητική Έφεση Αρ. 2122)
Aναγκαστική Aπαλλοτρίωση — Aρχή της υιοθέτησης της ολιγότερο επαχθούς για τον ιδιώτη λύσης — Δεν παραβιάστηκε στην κριθείσα περίπτωση.
Αναθεωρητική Δικαιοδοσία — Δικαστικός Έλεγχος — Oυσιαστική κρίση της διοίκησης — Δεν ελέγχεται ακυρωτικώς — Αναγκαιότητα δημοσίου έργου και διαπιστώσεις της διοίκησης που αποτελούσαν απόρροια τεχνικών γνώσεων.
Oι εφεσείοντες ενέμειναν με την έφεση, στους ισχυρισμούς τους περί ακυρότητος του επιδίκου διατάγματος απαλλοτρίωσης, οι οποίοι είχαν απορριφθεί πρωτοδίκως.
H Oλομέλεια του Aνωτάτου Δικαστηρίου, απορρίπτοντας την έφεση, αποφάσισε ότι:
H σύνοψη του ιστορικού της απαλλοτρίωσης, που περιέχεται σε έκθεση, η οποία κατατέθηκε δεν αφήνει αμφιβολία ως προς την επάρκεια της έρευνας σε κάθε κρίσιμο τομέα.
Eίναι θεμελιωμένο ότι η κρίση της αρμόδιας αρχής, αναφορικά με την αναγκαιότητα του έργου, δεν ελέγχεται· ούτε υπεισέρχεται το Δικαστήριο σε διαπιστώσεις που αποτελούν απόρροια τεχνικών γνώσεων.
Δεν τέθηκε οτιδήποτε ενώπιόν του Δικαστηρίου, το οποίο να κλονίζει το βάσιμο των διαπιστώσεων του Δικαστηρίου ως προς την [*743]επάρκεια της έρευνας, ώστε να δικαιολογείται η επέμβαση του Δικαστηρίου.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
Aναφερόμενες υποθέσεις:
Injeyianni and Another v. Republic (1968) 3 C.L.R. 482,
Agrotis v. Electricity Authority (1981) 3 C.L.R. 503,
Hadjiioannou v. Republic (1983) 3 C.L.R. 536,
Kολοκασίδου κ.ά. v. Δημοκρατίας (1990) 3 A.A.Δ. 427,
Lanitis E.C. Estates Ltd. κ.ά. v. Δημοκρατίας κ.ά. (1989) 3 Α.Α.Δ. 3252,
Δημητριάδη κ.ά. v. Yπουργικού Συμβουλίου κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 85.
Έφεση.
Έφεση εναντίον της απόφασης Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Κούρρης, Δ.) δόθηκε στις 20 Ιουλίου, 1995 (Προσφυγή Αρ. 314/94) με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή τους κατά της εγκυρότητας διατάγματος απολλοτρίωσης ακινήτου τους.
Μ. Καλλιγέρου, για τους Εφεσείοντες.
Κ. Στιβαρού, για τους Εφεσίβλητους.
Cur. adv. vult.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ: Την απόφαση του Δικαστηρίου θα δώσει ο Γ.Μ. Πικής, Π.
ΠΙΚΗΣ, Π.: Οι εφεσείοντες προσβάλλουν την πρωτόδικη απόφαση, με την οποία απορρίφθηκε η προσφυγή τους κατά της εγκυρότητας διατάγματος απαλλοτρίωσης ακινήτου τους στη Λεμεσό, για τη δημιουργία υποσταθμού, προς ρύθμιση και βελτίωση των συνθηκών φόρτισης και πτώσης της τάσης του συστήματος διανομής ηλεκτρισμού στην περιοχή. Και οι τρεις λόγοι έφεσης, που προβάλλονται, περιστρέφονται γύρω από το ίδιο σημείο - την απουσία ή ανεπάρκεια έρευνας για την επάχθεια που θα προκαλούσε στους εφεσείοντες η απαλλοτρίωση, σε σύγκριση με εκείνη που θα προκαλούσε σε ιδιοκτήτες άλλων κτημάτων, τα οποία προσφέρονταν για την εκτέλεση του έργου. Αμφισβητούν το εύρημα [*744]του Δικαστηρίου - ότι οι εφεσίβλητοι διερεύνησαν και αυτή την πτυχή του θέματος, καθιστώντας την έρευνα που προηγήθηκε της απαλλοτρίωσης επαρκή στο σύνολό της.
Προς υποστήριξη της έφεσης, προβλήθηκαν οι ίδιοι ισχυρισμοί, όπως και ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, και ανάλογη επιχειρηματολογία.
Το Δικαστήριο απέρριψε τις θέσεις των εφεσειόντων, υπό το φως των στοιχείων του φακέλου, τα οποία αποκαλύπτουν, σύμφωνα με τις διαπιστώσεις του, ότι η έρευνα επεκτάθηκε σε κάθε πτυχή της απαλλοτρίωσης, περιλαμβανομένων και των συνεπειών που η απαλλοτρίωση θα είχε στους ιδιοκτήτες άλλων ακινήτων, στα οποία θα ήταν δυνατό να εγκατασταθεί ο υποσταθμός. Στην απόφασή του, γίνεται αναφορά στα στοιχεία του φακέλου, που τείνουν να τεκμηριώσουν την επάρκεια της έρευνας.
Αποτελεί παγιωμένη αρχή του διοικητικού δικαίου ότι, εφόσο παρέχεται η δυνατότητα εκτέλεσης του έργου, για το οποίο γίνεται η απαλλοτρίωση, σε ακίνητα που ανήκουν σε δύο ή περισσότερους ιδιοκτήτες, επιλέγεται το ακίνητο, η αποξένωση του οποίου θα είναι ολιγότερο επαχθής για τον ιδιοκτήτη. Η αρχή αυτή τονίστηκε, όλως ιδιαίτερα, από τους εφεσείοντες στην αγόρευσή τους, με παραπομπές σε αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οι οποίες την υποστηρίζουν (βλ. Photini Injeyianni and Another v. Republic (Ministry of Communications and Works) (1968) 3 C.L.R. 482. Agrotis v. Electricity Authority (1981) 3 C.L.R. 503. HjiIoannou v. Republic (1983) 3 C.L.R. 536. Κολοκασίδου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 427).
Οι εφεσίβλητοι υποστήριξαν την κατάληξη του πρωτόδικου Δικαστηρίου, αναπόφευκτη, κατά την εισήγησή τους, ενόψει των στοιχείων του φακέλου, τα οποία παρατίθενται στην απόφαση και εξειδικεύονται στην αγόρευσή τους. Τα στοιχεία αυτά φανερώνουν ότι η απόφαση για την απαλλοτρίωση του κτήματος των εφεσειόντων λήφθηκε μετά από διερεύνηση και των επιπτώσεων της απαλλοτρίωσης για τους ιδιοκτήτες άλλων ακινήτων, τα οποία θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για το έργο. Συνοψίζοντας, η διοικητική απόφαση λήφθηκε, βάσει της εισήγησής τους, με γνώμονα, όχι μόνο την καταλληλότητα του ακινήτου για την εκπλήρωση του σκοπού της απαλλοτρίωσης, αλλά και την αρχή που επιβάλλει την επιλογή της ολιγότερο επαχθούς λύσης.
Τα ακόλουθα στοιχεία είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικά, ως προς [*745]την έρευνα που έγινε σε σχέση με τη δυσμένεια που θα προκαλούσε η απαλλοτρίωση και, γενικά, τους παράγοντες που επενέργησαν στη λήψη της επίδικης απόφασης:-
(α) Έκθεση του Περιφερειακού Διευθυντή, ημερομηνίας 18 Μαρτίου, 1993, σελ. 96-97 των πρακτικών.
(β) Υπομνήματα του Αρχιμηχανικού και Γενικού Διευθυντή προς το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Εμπορίου και Βιομηχανίας, ημερομηνίας 28 Σεπτεμβρίου, 1993 και 10 Νοεμβρίου, 1993, σελ. 114-115 και 128-129 των πρατικών.
Η σύνοψη του ιστορικού της απαλλοτρίωσης, που περιέχεται σε έκθεση, η οποία κατατέθηκε (σελ. 206-215), δεν αφήνει αμφιβολία ως προς την επάρκεια της έρευνας σε κάθε κρίσιμο τομέα.
Είναι θεμελιωμένο ότι η κρίση της αρμόδιας αρχής, αναφορικά με την αναγκαιότητα του έργου, δεν ελέγχεται. ούτε υπεισέρχεται το Δικαστήριο σε διαπιστώσεις που αποτελούν απόρροια τεχνικών γνώσεων (βλ., μεταξύ άλλων, Lanitis E.C. Estates Ltd. κ.ά. ν. Δημοκρατίας κ.ά. (1989) 3 Α.Α.Δ. 3252 και Δημητριάδη κ.ά. ν. Υπουργικού Συμβουλίου κ.ά. (1996) 3 Α.Α.Δ. 85).
Δεν τέθηκε ο,τιδήποτε ενώπιόν μας, το οποίο να κλονίζει το βάσιμο των διαπιστώσεων του Δικαστηρίου ως προς την επάρκεια της έρευνας, ώστε να δικαιολογείται η επέμβασή μας.
Η έφεση απορρίπτεται με έξοδα.
H έφεση απορρίπτεται με έξοδα.