ΑΝΔΡΟΥΛΛΑ ΧΑΡΙΤΩΝΟΣ ν. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ, Υπόθεση Αρ. 1492/2009, 27 Μαίου 2011

Α Π Ο Φ Α Σ Η

ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ, Δ.: Με την εξεταζόμενη προσφυγή, η αιτήτρια ζητά:

«Δήλωση και/ή Απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι η απόφαση των Καθ' ων η αίτηση που δημοσιεύτηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας αρ. 4398 την 18/9/2009, Αρ. γνωστοποίησης 1163 (Επισύναψη l, στην αίτηση ακυρώσεως) σύμφωνα με την οποία τα ενδιαφερόμενα μέρη αρ. 1. Ευφροσύνη Πόλεου, αρ. 2. Ανδρέας Χρ. Μακρυγιάννης και αρ. 3. Ανδριάνα Κλεάνθους, προήχθησαν στην μόνιμη θέση Γραμματειακού Λειτουργού, Γενικό Γραμματειακό Προσωπικό, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, από 1/8/2009, αντί και/ή στην θέση της αιτήτριας, είναι άκυρη και/ή χωρίς κανένα νόμιμο αποτέλεσμα».

Η αιτήτρια και τα ενδιαφερόμενα μέρη ήταν υποψήφιοι για προαγωγή στην επίδικη θέση.

Ο Διευθυντής του Τμήματος Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού σύστησε 16 υποψηφίους μεταξύ των οποίων ήταν και η αιτήτρια (α/α 26) λαμβάνοντας υπόψη τα καθιερωμένα κριτήρια προαγωγής (αξία, προσόντα και αρχαιότητα). Ανέφερε ρητά στη σύστασή του ότι, έλαβε υπόψη του ότι ορισμένοι υποψήφιοι, που ακολουθούν σε αρχαιότητα, διαθέτουν πρόσθετα προσόντα (κάποιοι πανεπιστημιακού επιπέδου) τα οποία όμως δεν απαιτούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας, ούτε αποτελούν πλεονέκτημα.

Παρατίθεται σχετικό απόσπασμα από τη σύσταση του Διευθυντή:

«Προκειμένου να σχηματίσω πλήρη εικόνα σε σχέση με την εν γένει αξία και καταλληλότητα κάθε υποψηφίου, για σκοπούς υποβολής συστάσεων, έχω μελετήσει και αξιολογήσει με προσοχή το σύνολο των στοιχείων από τους Προσωπικούς τους Φακέλους και τις Υπηρεσιακές τους Εκθέσεις, έχοντας υπόψη στο σύνολό τους τα καθιερωμένα κριτήρια προαγωγής, δηλαδή την αξία, τα προσόντα και την αρχαιότητα. Ειδικά όσον αφορά τις Υπηρεσιακές Εκθέσεις, σημειώνω ότι έλαβα υπόψη τη γενική εικόνα των υποψηφίων, όπως αυτή προκύπτει από το σύνολο των Εκθέσεων που έχουν υποβληθεί γι' αυτούς, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στα τελευταία χρόνια.

Σημειώνω ότι έχω αποδώσει τη δέουσα σημασία τόσο στην εν γένει απόδοση και προσφορά των υποψηφίων στη θέση που κατείχαν κατά τον ουσιώδη χρόνο όσο και στις ικανότητές τους σε σχέση με τα καθήκοντα και ευθύνες της υπό πλήρωση θέσης, τα κύρια καθήκοντα της οποίας, σύμφωνα με το οικείο Σχέδιο Υπηρεσίας, περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την οργάνωση, διεύθυνση, και εύρυθμη λειτουργία αρχείου σε Υπουργείο, Υπηρεσία/Γραφείο και την επίβλεψη και έλεγχο του υπ' αυτόν Γραμματειακού και άλλου προσωπικού καθώς και της εργασίας που εκτελεί, όπως επίσης και την εκτέλεση διοικητικών καθηκόντων και το χειρισμό θεμάτων προσωπικού.

Ύστερα από αξιολόγηση του συνόλου των ενώπιόν μου στοιχείων, υπό το φως των όσων έχω αναφέρει πιο πάνω, και αφού κατέβαλα κάθε δυνατή, υπό τις περιστάσεις, προσπάθεια σύνθεσης της πραγματικής εικόνας κάθε υποψηφίου, κρίνω ως καταλληλότερους και συστήνω για προαγωγή στις υπό πλήρωση θέσεις τους πιο κάτω 16 υποψηφίους:

…………………………………………………………………………………

Κατά την υποβολή των συστάσεων μου, έχω λάβει υπόψη ότι ορισμένοι υποψήφιοι, που ακολουθούν σε αρχαιότητα, διαθέτουν πρόσθετα προσόντα (κάποιοι πανεπιστημιακού επιπέδου), τα οποία όμως δεν απαιτούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας, ούτε αποτελούν πλεονέκτημα.

…………………………………………………………………………………

Σε μια συνεκτίμηση όλων των ενώπιόν μου στοιχείων, κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι υποψήφιοι που συστήνω υπερτερούν των λοιπών υποψηφίων, ως προς την καταλληλότητα για προαγωγή στη θέση Γραμματειακού Λειτουργού και τους συστήνω ανεπιφύλακτα.»

Η ΕΔΥ δεν υιοθέτησε τη σύσταση υπέρ της αιτήτριας και δύο άλλων συστηθέντων , σημειώνοντας τα ακόλουθα σχετικά:

«Περαιτέρω, η Επιτροπή, αναφορικά με την πλήρωση των υπολειπόμενων τριών θέσεων, δεν μπόρεσε να υιοθετήσει τη σύσταση του Διευθυντή για τις Χαρίτωνος Ανδρούλλα (αρ26), Χριστοφόρου Φρειδερίκη (αρ.27) και Αρσαλίδου Ευανθία (αρ.28) και αντ' αυτών επέλεξε τους Πολέου Ευφροσύνη (αρ.30), Μακρυγιάννη Ανδρέα (αρ. 32) και Κλεάνθους Ανδριάνα (αρ.36), οι οποίοι υστερούν οριακά σε αρχαιότητα έναντι των τριών πιο πάνω συστηθεισών υποψηφίων, είναι ίσοι σε αξία και υπερέχουν σε προσόντα.

Συμπερασματικά, η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη τα τρία κριτήρια - αξία, προσόντα, αρχαιότητα-, σταθμίζοντας και συνεκτιμώντας αυτά στο σύνολό τους και αποδίδοντας σε αυτά και σε καθένα από αυτά την ανάλογη βαρύτητα, έκρινε ότι οι παρακάτω υπερέχουν των άλλων υποψηφίων, τους επέλεξε ως τους πιο κατάλληλους και αποφάσισε να προσφέρει σε αυτούς προαγωγή στη μόνιμη θέση Γραμματειακού Λειτουργού, Γενικό Γραμματειακό Προσωπικό, Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης και Προσωπικού, από 1.8.2009.

…………………………………………………………………………………

Η Επιτροπή, επιλέγοντας τους πιο πάνω υποψηφίους, αντί των υποψηφίων που συστήθηκαν από το Διευθυντή, έλαβε υπόψη ότι αυτοί, όσον αφορά την αξία όπως αυτή αντικατοπτρίζεται στις Ετήσιες Υπηρεσιακές Εκθέσεις των υποψηφίων, με ιδιαίτερη έμφαση σ' αυτές των τελευταίων πέντε χρόνων, είναι ίσοι με τις συστηθείσες, παρουσιάζοντας εξαίρετη υπηρεσιακή εικόνα.

Επιλέγοντας την Πολέου, η Επιτροπή δεν παρέλειψε να παρατηρήσει ότι υστερεί οριακά σε αρχαιότητα κατά τέσσερις μήνες έναντι της συστηθείσας α/α 26 και κατά δύο μήνες έναντι των άλλων δύο συστηθεισών με α/α 27 και 28. Σ' ότι αφορά τα προσόντα, η Επιτροπή παρατήρησε ότι η Πολέου υπερέχει έναντι των τριών πιο πάνω υποψηφίων, καθώς κατέχει Δίπλωμα Διοίκησης Επιχειρήσεων Ανωτάτη Βιομηχανική Σχολή Πειραιά, το οποίο αν και δεν απαιτείται, ούτε αποτελεί πλεονέκτημα σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης, εντούτοις, είναι σχετικό με τα καθήκοντα της θέσης.

Επιλέγοντας τον Μακρυγιάννη, η Επιτροπή δεν παρέλειψε να παρατηρήσει ότι υστερεί οριακά σε αρχαιότητα κατά πέντε μήνες έναντι της συστηθείσας με α/α 26 και κατά τρεις μήνες έναντι των άλλων δύο συστηθεισών με α/α 27 και 28. Σ' ότι αφορά τα προσόντα, η Επιτροπή παρατήρησε ότι ο Μακρυγιάννης υπερέχει έναντι των τριών πιο πάνω υποψήφιων που έχουν συστηθεί από το Διευθυντή, καθώς κατέχει Δίπλωμα Νομικής Πανεπιστήμιο Αθηνών, το οποίο αν και δεν απαιτείται, ούτε αποτελεί πλεονέκτημα σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης, εντούτοις, είναι σχετικό με τα καθήκοντα της θέσης.

Επιλέγοντας την Κλεάνθους, η Επιτροπή δεν παρέλειψε να παρατηρήσει ότι υστερεί σε αρχαιότητα κατά 11 μήνες έναντι της συστηθείσας με α/α 26 και κατά εννέα μήνες έναντι των άλλων δύο συστηθεισών με ο/α 27 και 28. Σ' ότι αφορά τα προσόντα, η Επιτροπή παρατήρησε ότι η Κλεάνθους υπερέχει έναντι των τριών πιο πάνω υποψήφιων, καθώς κατέχει Δίπλωμα Βοηθού Μικροβιολογικών και Βιομηχανικών Εργαστηρίων, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Ελλάδας το οποίο δεν είναι σχετικό αλλά ούτε απαιτείται και δεν αποτελεί πλεονέκτημα σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης. Ωστόσο, η Επιτροπή, αφού έλαβε υπόψη ότι οι συστηθείσες και η επιλεγείσα είναι ίσες σε αξία και περίπου ίσες σε αρχαιότητα, αποφάσισε όπως επιμετρηθεί η κατοχή του πιο πάνω προσόντος, ανώτατου επιπέδου, υπέρ της επιλεγείσας».

Η ευπαίδευτη συνήγορος της αιτήτριας ισχυρίζεται ότι η σύσταση του Διευθυντή ήταν νόμιμη και σύμφωνη με τα στοιχεία των φακέλων και επομένως η παραγνώριση της από την ΕΔΥ όσον αφορά την αιτήτρια ήταν παράνομη και χωρίς ειδική αιτιολογία. Παρόλο ότι υπήρχαν υποψήφιοι λέγει η κα. Καλλιγέρου, που κατείχαν πρόσθετα ακαδημαϊκά προσόντα (πανεπιστημιακού επιπέδου) που δεν απαιτούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας και ούτε αποτελούν πλεονέκτημα, ο Διευθυντής, ως το πρόσωπο που βρίσκεται σε μοναδική θέση για να συμβουλέψει επί των ιδιοτήτων και της αξίας των υποψηφίων για την επιτυχή εκτέλεση των καθηκόντων της θέσης, επέλεξε να συστήσει μεταξύ άλλων την αιτήτρια η οποία δεν διέθετε πρόσθετο προσόν, αλλά υπερείχε σε αρχαιότητα. Συνακόλουθα, η ΕΔΥ λανθασμένα προσέδωσε υπέρμετρη βαρύτητα σε μη απαιτούμενα προσόντα, φτάνοντας στην απόδοση έκδηλης υπεροχής στα Ε/Μ.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, σύμφωνα με την ευπαίδευτη συνήγορο, ότι η ΕΔΥ επέλεξε τα Ε/Μ Πολέου ( Ε/Μ1) και Μακρυγιάννη (Ε/Μ 2), με βάση μόνο τα πτυχία τους (μη απαιτούμενα από το Σχέδιο υπηρεσίας) καθότι τα θεώρησε σχετικά με τα καθήκοντα της θέσης ενώ την κα Κλεάνθους ( Ε/Μ3) παρόλο που έκρινε ότι το πτυχίο της δεν είναι σχετικό με τα καθήκοντα της θέσης αποφάσισε ωστόσο να το λάβει υπόψη επιλέγοντας την ακόμη και αν υστερούσε κατά 11 μήνες της αιτήτριας σε αρχαιότητα.

Σε καμία περίπτωση, υποβάλλει η ευπαίδευτη συνήγορος, πρόσθετα προσόντα που δεν απαιτούνται από το Σχέδιο Υπηρεσίας και ούτε αποτελούν πλεονέκτημα, θα μπορούσαν να αποτελέσουν νόμιμη ειδική αιτιολογία για απόκλιση από τη σύσταση του Διευθυντή, ενόψει και της υπεροχής της αιτήτριας, έστω και οριακά, σε αρχαιότητα αλλά και σε αξία, ενόψει της σύστασης.

Η αιτιολογία που δόθηκε, για την επιλογή των Ε/Μ, αναφέρει η κα. Καλλιγέρου, μόνο καταχρηστική, ανεπαρκής και αυθαίρετη θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί υπό τις περιστάσεις. Η ΕΔΥ κατάφερε να υποβαθμίσει την υπεροχή της αιτήτριας σε αξία, σε αρχαιότητα και σε πείρα και να παραγνωρίσει τη σύσταση που είχε υπέρ της, χωρίς ειδική αιτιολογία και μάλιστα επιλεκτικά εναντίον της αιτήτριας αλλά όχι εναντίον των άλλων 13 επίσης συστηθέντων.

Έχω εξετάσει με πολλή προσοχή την αιτιολογία της ΕΔΥ αναφορικά με την παραγνώριση της σύστασης του Διευθυντή και κρίνω ότι πράγματι δεν ικανοποιεί τις προϋποθέσεις της νομολογίας. Δεν αποτελεί καθαρή, ειδική και πειστική αιτιολογία για παραγνώριση της σύστασης.

Η Επιτροπή, επιλέγοντας τα Ε/Μ παραγνώρισε τη σύσταση υπέρ της αιτήτριας και την αρχαιότητά της, με την αιτιολογία ότι τα Ε/Μ κατέχουν πρόσθετα, μη απαιτούμενα προσόντα, που στην περίπτωση του ενός Ε/Μ (Κλεάνθους) δεν ήταν ούτε και σχετικό με τα καθήκοντα της θέσης.

Σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσίας της θέσης δεν απαιτούνται ακαδημαϊκά προσόντα ούτε και αποτελεί πλεονέκτημα η κατοχή τέτοιων προσόντων από τους υποψηφίους.

Η βαρύτητα που δίνεται σε πρόσθετα, μη απαιτούμενα, προσόντα έχει οριοθετηθεί στην Πούρος v. Δημοκρατίας (2001) 3 ΑΑΔ 374. Η Ολομέλεια στη σελίδα 395 ανέφερε τα εξής:

«Καταλήγουμε ότι τα πρόσθετα, μη προβλεπόμενα από το σχέδιο υπηρεσίας προσόντα, λαμβάνονται υπόψη εφόσον είναι συναφή προς τα καθήκοντα της θέσης. Απόκειται πια στην αρμόδια αρχή να τα αξιολογήσει και να σταθμίσει την κατά περίπτωση σημασία τους, αποφεύγοντας δύο άκρα: αφενός να μην είναι η βαρύτητα υπερβολική ώστε να φτάνει στο σημείο απόδοσης έκδηλης υπεροχής (και, αφετέρου, να μην είναι εντελώς οριακή, όπως θα ήταν, αν τα πρόσθετα προσόντα δεν είχαν σχέση με τα καθήκοντα της θέσης. Μέσα σε αυτά τα όρια, το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει σε ό,τι αφορά την αξιολόγηση και στάθμιση στοιχείων και παραγόντων.»

Η βαρύτητα κατοχής του πλεονεκτήματος είναι πολύ διαφορετική από τη βαρύτητα που έχει το πρόσθετο, συναφές με τη θέση, αλλά μη απαιτούμενο από το σχέδιο υπηρεσίας προσόν.

Η Ολομέλεια στην Ματσάγκος ν. ΑΗΚ (2008) 3 ΑΑΔ, 199, τόνισε ότι η σύσταση του Διευθυντή συνιστά ένα ξεχωριστό και σημαντικό στοιχείο κρίσης επειδή προέρχεται από ένα λειτουργό της υπηρεσίας ο οποίος βρίσκεται στην καλύτερη δυνατή θέση για να καθορίσει τις ιδιότητες και να αξιολογήσει την αξία ενός εκάστου υποψηφίου για την επιτυχή εκτέλεση των καθηκόντων της θέσης. Επίσης η Ολομέλεια έκρινε, ότι ο γενικός ισχυρισμός πως το ενδιαφερόμενο μέρος υπερείχε σε προσόντα σχετικά με τα καθήκοντα της θέσης έναντι του εφεσείοντος, δεν μπορούσε να αποτελέσει ικανοποιητική αιτιολογία για τη σημειωθείσα απόκλιση από τη, συνακόλουθη, σύσταση της Συμβουλευτικής Υπεπιτροπής .

Σύμφωνα με τη νομολογία, ειδική αιτιολογία συνιστά, η παράθεση πειστικών λόγων που αντισταθμίζουν τη σύσταση. Έχει κατ΄ επανάληψη τονιστεί ότι θα πρέπει να δίδονται πειστικοί ή ειδικοί λόγοι για την επιλογή συγκεκριμένου υποψήφιου που δεν κατέχει το πλεονέκτημα ή τη σύσταση του προϊσταμένου, οι οποίοι (λόγοι) θα πρέπει να φαίνονται στην αιτιολογία της απόφασης και δεν μπορούν να συνάγονται από τα πρακτικά.

Στην προκείμενη προαγωγική διαδικασία καθίσταται φανερό από το σχετικό πρακτικό ότι το διορίζον όργανο δεν προέβηκε στην αξιολόγηση των επιπρόσθετων, μη απαιτούμενων, προσόντων σε συνάρτηση βέβαια με τις απαιτήσεις του επίδικου σχεδίου υπηρεσίας, σταθμίζοντας από τη μια τη βαρύτητα των προσόντων εκείνων, και από την άλλη τα υπόλοιπα δεδομένα, όπως το αντικειμενικό στοιχείο της σύστασης του Διευθυντή υπέρ της αιτήτριας και την υπεροχή της σε αρχαιότητα. Το διορίζον όργανο απαρίθμησε απλά τα στοιχεία των συγκεκριμένων υποψηφίων και ανέφερε, γενικά, ότι τα συγκεκριμένα ενδιαφερόμενα πρόσωπα έχουν επιπρόσθετα προσόντα και τα επέλεξε.

Συμφωνώ με τη θέση της κας Καλλιγέρου ότι η αιτιολογία που δίδεται από την ΕΔΥ για μη υιοθέτηση της σύστασης του Διευθυντή είναι όχι μόνο ανεπαρκής αλλά και αντιφατική. Σημειώνω συναφώς ότι η Επιτροπή, στην περίπτωση της επιλογής των πρώτων 13 συστηθέντων υποψηφίων (α/α 13-25), όπου επέλεξε να υιοθετήσει τη σύσταση του Διευθυντή, κατέγραψε στο σχετικό πρακτικό της ως αιτιολογία ότι, οι υποψήφιοι που κατέχουν πρόσθετα μη απαιτούμενα προσόντα υστερούν «ουσιαστικά» σε αρχαιότητα έναντι των 13 συστηθέντων (α/α 13-25) και τα προσόντα των υποψηφίων εκείνων δεν μπορούν να κλίνουν την πλάστιγγα υπέρ τους, ενώ στη συνέχεια παραγνώρισε τη σύσταση υπέρ της αιτήτριας και 2 άλλων υποψηφίων με αιτιολογία ότι τα πρόσθετα μη απαιτούμενα προσόντα των τριών επιλεγέντων Ε/Μ, υπερακοντίζουν την «οριακή» αρχαιότητα.

Όμως, όπως εύστοχα επισημαίνει η κα. Καλλιγέρου, στους Πίνακες αρχαιότητας, που επισύναψε η ΕΔΥ στην Ένσταση, φαίνεται καθαρά πως οι υποψήφιοι με α/α 24 και 25, που συστήθηκαν και επιλέγηκαν και για τους οποίους η ΕΔΥ έκρινε ότι υπερείχαν «ουσιαστικά» σε αρχαιότητα των Ε/Μ ενώ η αιτήτρια υπερείχε των ιδίων Ε/Μ «οριακά» μόνο σε αρχαιότητα, δεν είχαν ουσιαστική διαφορά σε αρχαιότητα από την αιτήτρια, παρά μόνο ένα μήνα. Η αιτήτρια (α/α 26) προήχθη στην κλίμακα Α7+2, την 1.9.90 και οι υποψήφιες α/α 24 και 25 προήχθησαν στην ίδια κλίμακα (στην αμέσως δηλαδή προηγούμενη θέση της επίδικης), την 1.8.90.

Αντιφατικά επομένως και καταχρηστικά η ΕΔΥ αιτιολογεί ότι επιλέγει τους 13 συστηθέντες (α/α 13-25) επειδή είναι ίσοι σε αξία, συστήθηκαν και υπερέχουν ουσιωδώς των Ε/Μ σε αρχαιότητα αλλά τους επόμενους τρείς συστηθέντες (α/α 26,27,28) μεταξύ αυτών και την αιτήτρια (α/α 26) δεν τους επιλέγει, επειδή υπερέχουν μόνον «οριακά» σε αρχαιότητα.

Η προσφυγή επιτυγχάνει. Η προσβαλλόμενη πράξη, αναφορικά με τα ενδιαφερόμενα μέρη Ευφροσύνη Πόλεου, Ανδρέα Χρ. Μακρυγιάννη και Ανδριάνα Κλεάνθους, ακυρώνεται. Έξοδα €1.500.-, πλέον Φ.Π.Α., εάν υπάρχει, υπέρ της αιτήτριας.

M.M. ΝΙΚΟΛΑΤΟΣ,

Δ.

/ΕΑΠ.

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο