ΕΦΕΤΕΙΟ - ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 249/23)
29 Ιανουαρίου 2024
[X.B. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Γ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ, Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
C. G. C.
Εφεσείων
v.
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εφεσίβλητης
-----------------------------------------------------
Ν. Καλλής για Νίκος Καλλής & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για Εφεσείοντα
Μ. Μασούρα (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για Γενικόν Εισαγγελέα, για Εφεσίβλητη
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: H απόφαση είναι ομόφωνη και θα απαγγελθεί από τον Δικαστή Μ.Γ. Πική.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΙΚΗΣ, Δ.: Ο Εφεσείων προσβάλλει την ενδιάμεση απόφαση του Κακουργοδικείου Λευκωσίας ημερομηνίας 11.12.2023 με την οποία διατάχτηκε η κράτηση του λόγω κινδύνου φυγοδικίας. Η υπόθεση είναι ορισμένη για ακρόαση την 1.2.2024. Συμφώνως του κατηγορητηρίου, ο Εφεσείων αντιμετωπίζει επτά κατηγορίες για αδικήματα παιδικής πορνογραφίας οι οποίες αφορούν 161 αρχεία εικόνας και 135 αρχεία βίντεο τα οποία κατείχε ή απέκτησε στο κινητό του τηλέφωνο μεταξύ 22.10.2022 και 16.10.2023 (κατηγορίες 1 και 2) ή μεταξύ άγνωστης ημερομηνίας το 2022 και 16.10.2023 (κατηγορίες 3, 4, 5, 7). Αντιμετωπίζει και κατηγορία διανομής παιδικής πορνογραφίας κατά την 22.5.2022.
Συγκεκριμένα οι κατηγορίες αφορούν (α) κατοχή 82 αρχείων εικόνας και 88 αρχείων βίντεο με παιδικό πορνογραφικό υλικό, όπου απεικονίζονται παιδιά άνω των 13 ετών (1η κατηγορία), (β) κατοχή 40 αρχείων εικόνας και 55 αρχείων βίντεο με παιδικό πορνογραφικό υλικό, όπου απεικονίζονται παιδιά κάτω των 13 ετών (2η κατηγορία), (γ) απόκτηση 21 αρχείων εικόνας με παιδικό πορνογραφικό υλικό όπου απεικονίζονται παιδιά κάτω των 13 ετών τα οποία ήταν διαγραμμένα ή μη προσβάσιμα (3η κατηγορία), (δ) απόκτηση 9 αρχείων εικόνας και 6 αρχείων βίντεο με παιδικό πορνογραφικό υλικό, όπου απεικονίζονται παιδιά άνω των 13 ετών, τα οποία ήταν διαγραμμένα ή μη προσβάσιμα (4η κατηγορία), (ε) απόκτηση πρόσβασης σε παιδική πορνογραφία ήτοι βίντεο που απεικονίζουν σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων άνω των 13 ετών (5η κατηγορία), (στ) διανομή παιδικής πορνογραφίας αποτελούμενη από ένα αρχείο βίντεο στο οποίο απεικονίζεται παιδί κάτω των 13 ετών (6η κατηγορία), (ζ) απόκτηση πρόσβασης σε υλικό παιδικό πορνογραφίας ήτοι βίντεο που απεικονίζουν σεξουαλική κακοποίηση ανηλίκων κάτω των 13 ετών.
Όλα τα υπό κατηγορία αδικήματα στηρίζονται στις σχετικές διατάξεις του περί της Πρόληψης και Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμου του 2014 (Ν.9(Ι)/2014) όπως τροποποιήθηκε (εφεξής ο «Νόμος»). Οι προβλεπόμενες ποινές φυλάκισης οι οποίες καθορίζουν την σοβαρότητα των αδικημάτων για τα οποία διώκεται ο Εφεσείων καθορίζονται στο άρθρο 8 του Νόμου. Για την κατοχή παιδικής πορνογραφίας όπου το παιδί το οποίο απεικονίζεται είναι ηλικίας κάτω των 13 ετών προνοείται μέγιστη ποινή φυλάκισης δια βίου, ενώ όταν το παιδί είναι άνω των 13 ετών η μέγιστη προβλεπόμενη ποινή φυλάκισης είναι 10 έτη. Για τη διανομή παιδικής πορνογραφίας η μέγιστη προβλεπόμενη ποινή είναι 15 έτη. Επομένως, όπως πολύ ορθά παρατηρεί το Κακουργιοδικείο στην προσβαλλόμενη απόφαση, ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει τη σοβαρότητα των αδικημάτων για τα οποία, σε περίπτωση καταδίκης, αναμένεται η επιβολή πολυετούς ποινής φυλάκισης. Εκτιμώντας τη μαρτυρία στην όψη της και μόνο, η οποία αναλύεται συνοπτικά στην εκκαλούμενη απόφαση, πιθανολογείται η καταδίκη του Εφεσείοντος σε όλες τις κατηγορίες πλην της έκτης.
Το Κακουργοδικείο στην απόφαση του αναφέρεται στα καθιερωμένα νομολογιακά κριτήρια βάσει των οποίων αποφασίζεται η κράτηση υποδίκου, τα οποία είχαμε την ευκαιρία να εξετάσουμε και αναλύσουμε εκτενώς στην Γενικός Εισαγγελέας ν. Νίκου, Ποιν. Εφ. 145/23, ημερ. 21.7.2023, και δεν θεωρούμε σκόπιμο να επαναλάβουμε. Αρκεί να αναφέρουμε ότι, ως θέμα αρχής συνταγματικά κατοχυρωμένης, η πρώτη επιλογή κατά την εξέταση αιτήματος κράτησης υποδίκου είναι η απόλυση υπό όρους, και η κράτηση μέτρο κατ’ εξαίρεση. Εν προκειμένω η κράτηση του Εφεσείοντος διατάχτηκε λόγω του κινδύνου φυγοδικίας.
Το σκεπτικό για την κράτηση περιέχεται στο κάτωθι μέρος της ενδιάμεσης απόφασης του Κακουργοδικείου (σελ. 5):
«Έχοντας υπόψη ότι προέχει η απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, οι επιπτώσεις της κράτησης στην προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική ζωή του κατηγορούμενου, δεν μπορούν να υπερφαλαγγίσουν σε αυτή την περίπτωση, όσο δυσμενείς και αν είναι γι’ αυτόν και την οικογένεια του οι συνέπειες από την κράτηση του και βρίσκουμε ότι υπάρχει κίνδυνος μη προσέλευσης του κατηγορούμενου κατά τη δίκη και ότι θα πρέπει να παραμείνει υπό κράτηση.
Στο σημείο αυτό τονίζουμε ότι παρά το γεγονός ότι στις άλλες υποθέσεις που αντιμετωπίζει έχει τηρήσει τους όρους που του επιβλήθηκαν, οι υποθέσεις αυτές στην όψη τους είναι μικρότερης σοβαρότητας από την παρούσα. Δεν διαπιστώνουμε επίσης την ύπαρξη σοβαρών οικογενειακών δεσμών που να υπερφαλαγγίζουν το ενδεχόμενο διαφυγής του».
Το συμπέρασμα του Κακουργοδικείου περί κινδύνου φυγοδικίας του Εφεσείοντος, προσβάλλεται με δυο λόγους έφεσης οι οποίοι εστιάζουν στο ότι (α) στην ποινική υπόθεση υπ’ αρ. 1641/19 του Ε.Δ. Λεμεσού αντιμετωπίζει επίσης πολύ σοβαρά αδικήματα κάτω από τον ίδιο Νόμο και υπήρξε για τέσσερα και πλέον έτη συνεπής με τους τεθέντες όρους, (β) έχει ικανοποιητικούς δεσμούς με τη Δημοκρατία, και η παρουσία του στη δίκη μπορεί να εξασφαλιστεί με κατάλληλους όρους εγγύησης. Είναι η θέση του Εφεσείοντος ότι το Κακουργιοδικείο εσφαλμένα άσκησε τη διακριτική του εξουσία χωρίς να σταθμίσει ορθά όλους του σχετικούς παράγοντες και δεδομένα της υπόθεσης.
Σημειωτέον ότι εναντίον του Εφεσείοντος εκκρεμεί ακόμη μια ποινική υπόθεση (υπ’ αρ. 11573/22) ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου για κλεπταποδοχή μοτοσυκλέτας αξίας €1000 φερόμενη ως διαπραχθείσα μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου του 2016.
Συμφώνως της πάγιας νομολογίας το πεδίο επέμβασης στην διακριτική εξουσία του πρωτόδικου Δικαστηρίου να διατάξει την κράτηση υποδίκου είναι περιορισμένο. Οι σχετικές αρχές συνοψίζονται στο ακόλουθο απόσπασμα από την υπόθεση Γενικός Εισαγγελέας ν. Bourel, Ποιν. Εφ. 306/21 κ.α., ημερ. 28.12.2021:
«Εν πρώτοις, να υπενθυμίσουμε ότι η κράτηση ενός υποδίκου μέχρι τη δίκη ή η επιβολή όρων για σκοπούς εξασφάλισης της παρουσίας του στο Δικαστήριο, εμπίπτει στη διακριτική ευχέρεια του πρωτόδικου Δικαστηρίου με αφετηρία, βεβαίως, την ατομική ελευθερία και ότι η κράτηση αποτελεί μέτρο κατ' εξαίρεση. Η άσκηση της εξουσίας αυτής δεν αναθεωρείται με γνώμονα την ορθότητα της πρωτόδικης απόφασης κατά την υποκειμενική κρίση των μελών του Εφετείου (Μαυρομιχάλης v. Αστυνομίας (2014) 2 Α.Α.Δ. 256, 262). Επέμβαση του Εφετείου χωρεί αν διαπιστωθεί ότι αυτή η εξουσία δεν ασκήθηκε κατά τρόπο δικαστικό είτε διότι εμφιλοχώρησαν εξωγενή στοιχεία, είτε γιατί παραγνωρίστηκαν κριτήρια που καθορίστηκαν από τη νομολογία ως προαπαιτούμενα (Dydi v. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση αρ. 103/2020 [σχ. με 104/2020], ημερ. 3/9/2020 και Γεωργίου v. Αστυνομίας, Ποινική Έφεση αρ. 131/2021, ημερ. 1/9/2021).
Όπως τονίστηκε πρόσφατα στην Σάρρου ν Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 81/2023, ημερ. 10/05/2023, με αναφορά στο ακόλουθο απόσπασμα από την Κωνσταντινίδη ν. Δημοκρατίας (ανωτέρω): «Το Εφετείο δεν επεμβαίνει στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας που παρέχεται στα πρωτόδικα δικαστήρια εκτός για πολύ σοβαρούς λόγους και σε εξαιρετικές περιπτώσεις» (βλ. Rodosthenous and Another v. The Police (1961) C.L.R. 50, Loucaides and Others v. Police (1988) 2 CLR 119, Βασιλείου ν. Δημοκρατίας (1997) 2 Α.Α.Δ.)».
Στην ποινική υπόθεση υπ’ αρ. 1641/19 ο Εφεσείων αντιμετωπίζει ενώπιον του Ε.Δ. Λεμεσού κατηγορίες σεξουαλικής εκμετάλλευσης και σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού, καθώς και τρείς κατηγορίες άσεμνης επίθεσης κατά γυναίκας. Τα αδικήματα φέρεται να διαπράχθηκαν μεταξύ 1-22 Ιανουαρίου 2019 και αφορούν τρία ξεχωριστά επεισόδια κατά ανήλικής ηλικίας 15 ετών. Πρόκειται για σοβαρή ποινική υπόθεση, όχι όμως της ίδιας σοβαρότητας όπως η παρούσα, κυρίως ένεκα του ύψους της ποινής η οποία ενδέχεται να επιβληθεί σε περίπτωση καταδίκης από το Επαρχιακό Δικαστήριο, η έκταση της οποίας περιορίζεται σε ποινή φυλάκισης μέχρι πέντε έτη βάσει του Άρθρου 24(1) του Ν.14/60 (βλ. Αχτάρ ν. Αστυνομίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 397). Επίσης τα γεγονότα τα οποία στοιχειοθετούν τις κατηγορίες της παρούσας υπόθεσης βάσει του κατηγορητηρίου και του μαρτυρικού υλικού κρινόμενου στην όψη του, λαμβανομένου υπόψη του όγκου του υλικού παιδικής πορνογραφίας, ειδικά αυτού που αφορά παιδιά κάτω των 13 ετών, φαίνεται να είναι σοβαρότερης μορφής από τα γεγονότα της υπόθεσης ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου βάσει των λεπτομερειών κατηγορητηρίου.
Το γεγονός ότι ο Εφεσείων συμμορφώθηκε με τους όρους παρουσίασης του ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου συνυπολογίστηκε από το Κακουργιοδικείο, χωρίς όμως να εξαλείφει τον κίνδυνο μη προσέλευσης, ο οποίος αυξάνεται ανάλογα με τη σοβαρότητα του αδικήματος και το ύψος της επιβληθησόμενης ποινής σε περίπτωση καταδίκης (βλ. Θεοδωρίδης ν. Αστυνομίας (2001) 2 Α.Α.Δ. 139, Τσαπατσάρης ν. Αστυνομίας (2007) 2 Α.Α.Δ. 600). Πρόσθετα, το ίδιο το γεγονός ότι εναντίον ενός κατηγορουμένου εκκρεμούν και άλλες ποινικές υποθέσεις αποτελεί παράγοντα ο οποίος μπορεί να συσταθμιστεί ως προς τον κίνδυνο φυγοδικίας (βλ. Τσιάκκας ν. Δημοκρατίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 164, Γενικός Εισαγγελέας ν. Κυριάκου (2001) 2 Α.Α.Δ. 373).
Σε ό,τι αφορά τα υποκειμενικά δεδομένα το Κακουργοδικείο έλαβε υπόψη την έλλειψη ισχυρών δεσμών με τη χώρα οι οποίοι να δύνανται να ενεργήσουν αποτρεπτικά στον κίνδυνο φυγοδικίας. Ο Εφεσείων είναι Ρουμάνος υπήκοος 34 ετών, λευκού ποινικού μητρώου, ο οποίος βρίσκεται στην Κύπρο εδώ και 14 χρόνια, πατέρας παιδιού ηλικίας 11 ετών το οποίο απέκτησε με Κύπρια με την οποία είναι διαζευγμένος εδώ και χρόνια. Το παιδί διαμένει με τη μητέρα του. Ο ίδιος εργάζεται ως οδηγός φορτηγών σε εταιρεία Γενικών Μεταφορών εδώ και δυο περίπου χρόνια, χωρίς να έχει μόνιμη διαμονή, όπως ο ίδιος δήλωσε σε γραπτή κατάθεση του στην Αστυνομία. Στη δε δική του κατάθεση ο εργοδότης του αναφέρει ότι εξ όσων γνωρίζει συνήθως ο Εφεσείων διανυκτερεύει σε φίλους και κάποιες φορές στο φορτηγό στο οποίο εργάζεται.
Στην υπόθεση Veliyev v. Russia, Application No 24202/05, ημερ. 24.6.2010, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναφέρεται στην ύπαρξη σοβαρού κινδύνου φυγοδικίας εν όψει του ότι ο κρατούμενος ήταν ξένος υπήκοος χωρίς μόνιμο τόπο διαμονής (παρ. 154).
Σταθμίζοντας όλα τα αντικειμενικά και υποκειμενικά δεδομένα το Κακουργοδικείο κατέληξε ότι ο κίνδυνος μη προσέλευσης του Εφεσείοντος στη δίκη ήταν υπό τις περιστάσεις υπαρκτός καθιστώντας επιβεβλημένη τη διαταγή για κράτηση. Η απόφαση απηχεί τα αποφασισθέντα στη Βασιλείου ν. Αστυνομίας (1997) 2 Α.Α.Δ. 7, ότι: «[ο]ι επιπτώσεις της κράτησης στην προσωπική, οικογενειακή ή επαγγελματική ζωή του υποδίκου έστω και αν είναι δυσμενείς δεν υπερφαλαγγίζουν το γενικό δημόσιο συμφέρον για την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης».
Δεν διακρίνουμε επομένως οποιοδήποτε σφάλμα στον τρόπο άσκησης της διακριτικής εξουσίας του Κακουργοδικείου και δεν παρέχεται πεδίο για επέμβαση.
Η έφεση απορρίπτεται.
Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ Δ.
Γ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ Δ.
Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ Δ.