ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 154/21)
19 Φεβρουαρίου 2024
[Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Γ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ, Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ Δ/ΣΤΕΣ)
PRE NEURO-SPINE SPECIALISTS LTD
Εφεσείουσα
v.
EΥΑΓΟΡΟΥ ΜΑΡΙΝΑΣ
Εφεσίβλητης
------------------------------------
Ε. Πελοπίδα (κα) με Δ. Ανδρέου (κα) για Κούσιος, Κορφιώτης, Παπαχαραλάμπους Δ.Ε.Π.Ε., για Εφεσείουσα
Κ. Παπαλλής για Α. Παπαλλής & Σία Δ.Ε.Π.Ε., για Εφεσίβλητη
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: H απόφαση είναι ομόφωνη και θα δοθεί από τον Πική Δ.
Π Ο I N Η
ΠΙΚΗΣ, Δ.: Μετά από ανατροπή της πρωτόδικης αθωωτικής απόφασης, η Εφεσίβλητη εκρίθη ένοχη από το Εφετείο για το αδίκημα της πρόκλησης μη εξόφλησης επιταγής κατά παράβαση του Άρθρου 305 Α(2) του Ποινικού Κώδικα, Κεφ. 154. Η μεταχρονολογημένη επίδικη επιταγή έφερε ημερομηνία 30.10.2016 και αφορούσε ποσό €14.000. Δόθηκε ως εγγύηση για κάλυψη των εξόδων χειρουργικής επέμβασης, στην οποία υποβλήθηκε η Εφεσίβλητη, περιλαμβανομένου του κόστους των υλικών για την επέμβαση. Το δεύτερο εξοφλήθηκε σε μεταγενέστερο στάδιο από τον Δήμο Λεμεσού, στον οποίο η Εφεσίβλητη εργαζόταν μέχρι το 2015. Ένεκα της μη εξόφλησης της επιταγής, παρέμεινε ανεξόφλητο ποσό €10.000 που αφορά το κόστος της χειρουργικής επέμβασης. Η χειρουργική επέμβαση διενεργήθηκε στο American Heart, τα έξοδα του οποίου επίσης καλύφθηκαν από τον Δήμο Λεμεσού. Τo ποσό των €10.000 παραμένει ανεξόφλητο μέχρι σήμερα.
Μετά την εκφώνηση της απόφασης ζητήσαμε την ετοιμασία έκθεσης του Γραφείου Ευημερίας λόγω των προβλημάτων υγείας τα οποία η Εφεσίβλητη αντιμετωπίζει. Κατά την αγόρευση μετριασμού της ποινής ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε από τον συνήγορο της Εφεσίβλητης στις προσωπικές τις περιστάσεις και δη στην τραγική κατάσταση της υγείας της, ως αναδύεται μέσα από τις ιατρικές εκθέσεις που επισυνάπτονται στην έκθεση του Γραφείου Ευημερίας. Αναφορά έγινε και στη δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει. Ένεκα τούτων αλλά και του γεγονότος ότι η ποινή θα επιβληθεί μετά πάροδο επτά και πλέον χρόνων από τη διάπραξη του αδικήματος, ο συνήγορος της Εφεσίβλητης μας κάλεσε να ασκήσουμε τη διακριτική μας ευχέρεια υπέρ της αναστολής τυχόν ποινής φυλάκισης.
Η Εφεσίβλητη είναι 56 ετών, λευκού ποινικού μητρώου, έγγαμη και μητέρα τεσσάρων ενηλίκων παιδιών. Ο σύζυγος της εργάζεται στην ΚΕΟ. Κατά τα έτη 1994 – 2015 εργαζόταν στον Δήμο Λεμεσού. Στις 7.3.2015 ενεπλάκη σε τροχαίο ατύχημα με αποτέλεσμα να υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση (17.2.2015) στην αυχενική μοίρα σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ) και οσφυϊκή μοίρα σπονδυλικής στήλης (ΟΜΣΣ). Την 1.5.2015 λόγω δεύτερου ατυχήματος πτώσης από ύψος υποβλήθηκε (5.9.2015) εκ νέου σε χειρουργική επέμβαση αυχένα (ΑΜΣΣ) και σπονδύλου (ΟΜΣΣ). Ως αναφέρεται από τον Δρα Τρυφωνίδη ο οποίος παρακολουθεί την Εφεσίβλητη από 29.1.2018 μέχρι 29.9.2023, μετά από τις επεμβάσεις αυτές η ασθενής ανέφερε επιδείνωση της κατάστασης της με ανάπτυξη παρασπαστικότητας. Στις 19.7.2016 υπεβλήθη σε χειρουργική επέμβαση οπίσθιας διαυχενικής σπονδυλοδεσίας (04-05) και πρόσθιας οπισθοπεριτοναϊκής διασωματικής σπονδυλοδεσίας (04-05), με αναφερόμενη βλάβη της αριστερής ρίζας 04 και κοιλιακό άλγος. Η επίδικη επιταγή αφορά το κόστος της εν λόγω χειρουργικής επέμβασης.
Στις 24.11.2017 η Εφεσίβλητη υπεβλήθη σε τέταρτη χειρουργική επέμβαση σπονδυλικής στήλης (ΑΜΣΣ). Στις 5.7.2023 της έγινε επανεπέμβαση λόγω απόφραξης εντέρων και συμφυσιόλυσης. Όπως αναφέρεται στο ιατρικό πιστοποιητικό του Δρος Τρυφωνίδη, η Εφεσίβλητη έχει πλέον «….υποστεί μόνιμη χειρουργική βλάβη τύπου κινητικής παραπάρεσης, με σπαστικότητα στα κάτω άκρα, σημαντικού βαθμού μυϊκή αδυναμία και πτωχή ισορροπία … μετακινείται με τροχοκάθισμα και χρειάζεται συνεχώς συνοδό για βοήθεια. Η κλινική εικόνα είναι μόνιμη και υπάρχει ο κίνδυνος να επιδεινωθεί».
Λόγω των θεμάτων υγείας της η Εφεσίβλητη λαμβάνει αναπηρικό επίδομα από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης και σύνταξη πλήρους ανικανότητας. Όπως μας ελέχθη από τον συνήγορο της Εφεσίβλητης το οποίο προκύπτει και από την έκθεση του Γραφείου Ευημερίας, η δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η Εφεσίβλητη δεν της επιτρέπει να εξοφλήσει το κόστος της χειρουργικής επέμβασης.
Έχουμε εξετάσει κάθε τι που τέθηκε ενώπιον μας με μεγάλη προσοχή. Στην υπόθεση Metron (Cyprus) Ltd v. Κανιού, Ποιν. Εφ. 64/15, ημερ. 16.1.2018, ECLI:CY:AD:2018:D23, λέχθηκαν ως προς τη σοβαρότητα του συναφούς αδικήματος της έκδοσης επιταγής χωρίς αντίκρισμα κάτω από το Άρθρο 305 Α(1) του Κεφ. 154 τα ακόλουθα:
«Κατ΄ αρχάς να επισημάνουμε ότι οι κατηγορίες στις οποίες έχει κριθεί ένοχος ο εφεσίβλητος είναι αρκετά σοβαρές εφόσον όπως επανειλημμένα έχει τονιστεί η έκδοση επιταγών χωρίς αντίκρισμα πλήττει καίρια το έννομο αγαθό της ασφάλειας και εμπιστοσύνης των εμπορικών συναλλαγών και κατά συνέπεια της όλης οικονομίας του τόπου (βλ. Νεοφύτου ν. Κυριαδίκης (Αρ.3) (1999) 2 Α.Α.Δ. 299, Συμιλλίδης ν. Νικολάου (2013) 2 Α.Α.Δ. 444, Nikiforos Technologies Ltd v. Χρίστου, Ποιν. Εφ. 18/2012, ημερ. 6.4.2014, L.C.A. Domiki Ltd v. R.K.A. Kikkos Developers Ltd κ.α., Ποιν. Εφ. 116/2011, ημερ. 17.3.2015, Σαββας Θεοχάρους & Υιός Λτδ ν. Ορφανίδη κ.α., Ποιν. Εφ. 102 και 115/2014, ημερ. 26.2.2016 και Γεώργιος Κλεόπα & Υιοί Λτδ ν. Vrontis Builders Ltd κ.α., Ποιν. Εφ. 90/14, ημερ. 6.12.2016)».
Τα γεγονότα στην υπόθεση Metron αφορούσαν έκδοση επτά ακάλυπτων επιταγών το 2011 για συνολικό ποσό €7.930. Η πρωτόδικη αθωωτική απόφαση ανατράπηκε κατ’ έφεση. Η ποινή, όπως και στην παρούσα, επιβλήθηκε επτά έτη μετά τη διάπραξη των αδικημάτων. Λήφθηκε σοβαρά υπόψη η πρόθεση αποζημίωσης με την έκδοση ανάλογου διατάγματος μηνιαίων δόσεων, οι λεπτομέρειες του οποίου αναφέρονται στην απόφαση. Ένεκα της φύσης των αδικημάτων το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ως αναπόφευκτο τιμωρητικό μέτρο την επιβολή συντρέχουσας ποινής φυλάκισης 6 μηνών στην κάθε κατηγορία, την οποία όμως ανέστειλε, λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές περιστάσεις, το διαρρεύσαν χρονικό διάστημα και την έκδοση διατάγματος αποζημίωσης.
Στην προκείμενη περίπτωση κατ΄ εφαρμογή της πάγιας νομολογίας κρίνουμε ότι το αδίκημα στο οποίο κρίθηκε ένοχη η Εφεσίβλητη είναι αρκετά σοβαρό με αποτέλεσμα να καθίσταται αναπόφευκτη η επιβολή ποινής φυλάκισης. Το χρονικό διάστημα το οποίο μεσολάβησε από τη διάπραξη του αδικήματος λαμβάνεται υπόψη ως προς το ύψος της ποινής. Συνακόλουθα επιβάλλεται ποινή φυλάκισης 3 μηνών.
Προχωρούμε στην εξέταση του κατά πόσο δικαιολογείται υπό τις περιστάσεις η αναστολή της ποινής φυλάκισης. Οι αρχές βάσει των οποίων ασκείται η διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου για αναστολή ποινής φυλάκισης με βάση τον περί της Υφ' Όρον Αναστολής της Εκτελέσεως Ποινής Φυλακίσεως εις Ωρισμένας Περιπτώσεις Νόμο του 1972, (Ν.95/72), (ως έχει τροποποιηθεί με το Ν. 186(Ι)/2003), καθορίστηκαν στην Ιωσήφ ν. Δημοκρατίας (2012) 2 Α.Α.Δ. 930, στο κάτωθι απόσπασμα:
«Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο, ισοζυγίζοντας το σύνολο των περιστάσεων θα μπορούσε ή έπρεπε αυτοί οι παράγοντες να επενεργήσουν κατά τρόπο ο οποίος να δικαιολογεί το να δοθεί στον εφεσείοντα μια δεύτερη ευκαιρία (βλ. Χριστοδούλου ν. Αστυνομίας (2010) 2 Α.Α.Δ. 22). Η κάθε υπόθεση κρίνεται στη βάση των δικών της περιστατικών. Η υιοθέτηση οποιουδήποτε γενικού κανόνα θα συνιστούσε σφάλμα αρχής. Εναπόκειται στο δικαστήριο που έχει την ευθύνη επιβολής της ποινής να λάβει υπόψη στην κάθε περίπτωση τις περιστάσεις της υπόθεσης και οποιεσδήποτε προσωπικές περιστάσεις που αφορούν στον συγκεκριμένο κατηγορούμενο και, σε ορισμένες περιπτώσεις, την οικογένεια του με σκοπό να αποφασίσει κατά πόσο ενδείκνυται η αναστολή της εκτέλεσης της ποινής. Αυτό βέβαια συνεπάγεται την εκ νέου θεώρηση των συνθηκών διάπραξης του αδικήματος και των προσωπικών περιστάσεων του κατηγορούμενου και την απόδοση «διπλής βαρύτητας» σε όλους τους σχετικούς με το αδίκημα και τον αδικοπραγούντα παράγοντες - είτε επιβαρυντικούς είτε μετριαστικούς - οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν την απόφαση του δικαστηρίου για την αναστολή ή όχι της ποινής. Θεωρούμε ότι κατά την εξέταση του ζητήματος, σημαντικό ερώτημα είναι κατά πόσο η ανασταλείσα ποινή θα αντικατοπτρίζει την αντικειμενική σοβαρότητα του αδικήματος και θα εξυπηρετήσει τους πολλαπλούς σκοπούς της τιμωρίας».
Η πιο πάνω προσέγγιση ακολουθείται έκτοτε από το Ανώτατο Δικαστήριο. Ενδεικτικά αναφερόμαστε στις υποθέσεις Πιττάκης ν. Αστυνομίας (2016) 2 Α.Α.Δ. 1085, Γενικός Εισαγγελέας ν. Καραολή, Ποιν. Εφ. 230/19, ημερ. 27.4.2021, ECLI:CY:AD:2021:B177, Απόλλο Βίνσι ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Εφ. 178/21, ημερ. 27.9.2021.
Λαμβάνοντας υπόψη τις προσωπικές περιστάσεις της Εφεσίβλητης, δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στην πολύ κακή κατάσταση της υγείας της η οποία επιδεινώθηκε στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από τη διάπραξη του αδικήματος μέχρι σήμερα, η οποία συναρτάται με την οικονομική της δυσπραγία και αδυναμία εξόφλησης του εναπομείναντος ποσού της επιταγής, κρίνουμε ότι υπό τις ιδιαίτερες περιστάσεις της Εφεσίβλητης δικαιολογείται η άσκηση της διακριτικής μας εξουσίας υπέρ της αναστολής της ποινής φυλάκισης, χωρίς καθ’ οιονδήποτε τρόπο να παραγνωρίζουμε ή υποβαθμίζουμε τη σοβαρότητα του αδικήματος για το οποίο καταδικάστηκε.
Η επιβληθείσα ποινή φυλάκισης αναστέλλεται για περίοδο τριών ετών από σήμερα.
Τα πρωτόδικα έξοδα καθώς και τα έξοδα της έφεσης επιδικάζονται υπέρ της Εφεσείουσας και εις βάρος της Εφεσίβλητης, ως θα υπολογιστούν από την Πρωτοκολλητή και θα εγκριθούν από το Εφετείο, συν Φ.Π.Α..
(Εξηγούνται στην Εφεσίβλητη η σημασία και οι συνέπειες της αναστολής της φυλάκισης).
Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.
Γ. ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ, Δ.
Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ.