ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση αρ. Ε34/2022)
5 Φεβρουαρίου 2024
[ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΟΥ, Δ/στές]
Awendale Recources Inc
Εφεσείουσα – Εναγομένη 2
ν.
Infinitum Ventures Ltd
Εφεσίβλητη – Ενάγουσα
Αίτηση ημερ. 5/7/2022 για παραμερισμό
της Ειδοποίησης Έφεσης
Για εφεσίβλητη - αιτήτρια: κος Αντώνης Νικολάου για Κώστας Τσιρίδης και Σία Δ.Ε.Π.Ε
Για εφεσείουσα – καθ’ ης η αίτησης: κος Σωτήρης Κώστα για Στέλιος Αμερικάνος & Σία Δ.Ε.Π.Ε.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Δ.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Δ. Με την παρούσα έφεση, η εφεσείουσα – εναγομένη 2 στην πρωτόδικη διαδικασία-, αμφισβητεί ενδιάμεση απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου με την οποία απορρίφθηκε αίτηση της για διαγραφή της παράγωγης αγωγής και του κλητηρίου εντάλματος. Υποστήριξε πρωτοδίκως ότι δεν αποκαλύπτεται αγώγιμο δικαίωμα εναντίον της και ότι η αγωγή είναι ενοχλητική (frivolous and vexatious) και επιπλέον αποτελεί κατάχρηση της διαδικασίας του Δικαστηρίου (abuse of the process of the Court)».
Το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε την πιο πάνω αίτηση διαγραφής για λόγους που εμφαίνονται στην ενδιάμεση απόφαση του ημ. 21/01/2022, η οποία αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας έφεσης που καταχωρίστηκε στις 03/02/2022. Ακολούθησε στις 05/07/2022 η καταχώριση της υπό κρίση αίτησης από την εφεσίβλητη, με την οποία ζητά τον παραμερισμό της ειδοποίησης έφεσης, υποστηρίζοντας ότι η εφεσιβαλλόμενη ενδιάμεση απόφαση δεν είναι εφέσιμη. Το αίτημα στηρίζεται στο Άρθρο 25 του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60, ως ίσχυε κατά τον χρόνο καταχώρισης της έφεσης στις 03/02/2022, σύμφωνα με το οποίο δεν ήταν επιτρεπτή έφεση εναντίον ενδιάμεσης απόφασης εκτός αν είναι απόλυτα καθοριστική ως προς το αποτέλεσμα της για τα δικαιώματα των διαδίκων.
Ο συνήγορος της εφεσίβλητης στην αγόρευση του, ισχυρίστηκε ότι η τροποποίηση στις 05/08/2022 του Άρθρου 25 του Νόμου 14/60 με τον τροποποιητικό Νόμο 146/22, μετά την καταχώριση της παρούσας έφεσης αλλά και της υπό κρίση αίτησης και με την οποία ήρθη ο πιο πάνω περιορισμός, δεν έχει αναδρομική ισχύ και δεν επηρεάζει την παρούσα έφεση. Ανέφερε επίσης με παραπομπή σε Αγγλική Νομολογία ότι δεν προκύπτει να είναι πρόθεση του Νομοθέτη με την τροποποίηση του Άρθρου 25, να επιτρέψει εφέσεις που κατά τον χρόνο καταχώρισης τους είναι απαράδεκτες.
Επί της ουσίας, ο συνήγορος της εφεσίβλητης ισχυρίστηκε ότι η εφεσιβαλλόμενη ενδιάμεση απόφαση με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση της εφεσείουσας για διαγραφή της αγωγής και του κλητηρίου εντάλματος δεν είναι καθοριστική ως προς τα δικαιώματα της εφεσείουσας. Ως αποτέλεσμα, δεν είναι εφέσιμη δυνάμει του Άρθρου 25 του Νόμου 14/60 ως ίσχυε κατά τους επίδικους χρόνους.
Αντίθετη είναι η θέση του συνηγόρου της εφεσείουσας. Ισχυρίστηκε ότι με τη ταυτόχρονη ψήφιση των δύο τροποποιητικών Νόμων 145(Ι)/2022 και 146(Ι)/2022 με τους οποίους ιδρύεται από τη μια το Εφετείο και από την άλλη καταργείται η διάκριση μεταξύ εφέσεων κατά ενδιάμεσων αποφάσεων που είναι καθοριστικές και μη, με βάση τη τελεολογική μέθοδο ερμηνείας, καταδεικνύεται ότι πρόθεση του νομοθέτη ήταν το νέο Εφετείο να εκδικάζει όλες τις εφέσεις που είναι ενώπιον του («πάσης εφέσεως κατά αποφάσεως οιουδήποτε άλλου δικαστηρίου») είτε αφορούν ενδιάμεσες αποφάσεις που είναι είτε καθοριστικές είτε όχι.
Τέλος, ο συνήγορος με παραπομπή σε Κυπριακή Νομολογία, ισχυρίστηκε ότι ούτως ή άλλως η υπό κρίση ενδιάμεση απόφαση είναι καθοριστική για τα δικαιώματα της εφεσείουσας αφού άπτεται του ζητήματος της δικαιοδοσίας του Πρωτόδικου Δικαστηρίου να εκδικάσει την υπό κρίση αγωγή.
Ενόψει των πιο πάνω εκατέρωθεν θέσεων των διαδίκων θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε συνοπτικά στις διατάξεις του Άρθρου 25.1 (γ) του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60 ως ίσχυε κατά τους επίδικους χρόνους αλλά και μετά την τροποποίηση του από τον Νόμο 146(Ι)/2022.
Σύμφωνα με το εν λόγω άρθρο ως ίσχυε κατά την ημερομηνία καταχώρησης της παρούσας έφεσης, ενδιάμεση απόφαση υπόκειται σε έφεση όταν είναι απόλυτα καθοριστική ως προς το αποτέλεσμα της για τα δικαιώματα των διαδίκων.
Κατά την χρόνο που το Άρθρο 25 περιόριζε το δικαίωμα έφεσης ως ανωτέρω, υπήρξε πλούσια Νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ως προς το ποιες ενδιάμεσες αποφάσεις είναι καθοριστικές για τα δικαιώματα των διαδίκων (βλ. Χαρούς Λουκία Χρίστου ν. Βασιλικής Χρίστου Χαρούς (συζύγου Ηλία Καγιά) (2003) 1 Α.Α.Δ 1530, Χάσικος κ.ά. ν. Χαραλαμπίδη (1990) 1 Α.Α.Δ. 389 και Παπαμιχαήλ ν. Παμπόρης Εργοληπτική Εταιρεία Λτδ(2006) 1 Α.Α.Δ 665).
Στην υπόθεση Genzyme Corporation ν. Kayat Trading Limited (2005) 1 ΑΑΔ 757 που αφορούσε απόρριψη αιτήματος για διαγραφή αγωγής, λέχθηκε ότι δεν γίνεται διάκριση μεταξύ διαφορετικών τύπων ενδιάμεσων αιτήσεων, ανάλογα με το θέμα στο οποίο κάθε απόφαση αφορά αλλά μόνο κριτήριο είναι το κατά πόσον επηρεάζει καθοριστικά τα δικαιώματα των διαδίκων. Η υπόθεση Genzyme ανήκε όπως και οι αιτήσεις για συνοπτική απόφαση, στην τάξη εκείνων των αιτήσεων που, το κατά πόσο η απόφαση σ' αυτές είναι εφέσιμη, εξαρτάτο από το αποτέλεσμα τους. Εάν η αίτηση απερρίπτετο, η απόφαση δεν ήταν εφέσιμη γιατί δεν δηλώνει ούτε καθορίζει τα δικαιώματα των διαδίκων. Σε αντίθεση με την περίπτωση που η αίτηση για συνοπτική απόφαση θα γινόταν αποδεκτή και έτσι θα περιοριζόταν καθοριστικά το δικαίωμα του καθ’ ου η αίτηση να προωθήσει τις θέσεις του ενώπιον του Δικαστηρίου.
Όπως προαναφέρθηκε μετά την καταχώριση της παρούσας έφεσης και της υπό κρίση αίτησης, το Άρθρο 25.1 του Περί Δικαστηρίων Νόμου έχει τροποποιηθεί. Συγκεκριμένα με τον τροποποιητικό Νόμο 146(Ι)/2022 που εφαρμόζεται από τις 05/08/2022, δόθηκε δικαίωμα έφεσης σε όλες τις ενδιάμεσες αποφάσεις, «ανεξαρτήτως του κατά πόσον αυτές είναι καθοριστικές ή δηλωτικές για τα δικαιώματα των διαδίκων».
Ως εκ τούτου και προτού αποφασιστεί κατά πόσον η υπό κρίση ενδιάμεση απόφαση είναι εφέσιμη επί της ουσίας, θα πρέπει πρωτίστως να εξεταστεί κατά πόσον ο εν λόγω τροποποιητικός Νόμος 146(Ι)/2022 είναι διαδικαστικής φύσης και ως εκ τούτου έχει αναδρομική ισχύ, σε εκκρεμούσες υποθέσεις πριν τη θέσπιση του.
Το Άρθρο 25 του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60 έχει τροποποιηθεί και στο παρελθόν σε αρκετές περιπτώσεις, με αποτέλεσμα η νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου να εξετάσει την αναδρομικότητα του μετά τους Νόμους που το τροποποίησαν. Στην απόφαση Hazlewood Investment & Finance Ltd ν. Manuel κ.α., Πολ. Εφέσεις Ε14/2017 και Ε209/2017, ημ. 25/2/2019, το Ανώτατο Δικαστήριο παραπέμποντας σε προηγούμενη νομολογία αναφορικά με την αναδρομικότητα του Άρθρου 25.1 του Νόμου 14/60, έκρινε ότι η τροποποίηση του εν λόγω άρθρου με τον Νόμο 109(Ι)/2017, είχε αναδρομική ισχύ λόγω της διαδικαστικής φύσης της νομοθετικής αυτής διάταξης. Λέχθηκαν συγκεκριμένα τα εξής:
"Επί της ουσίας της έφεσης, κατ' αρχάς ζητά όπως η έφεση απορριφθεί καθότι η πρωτόδικη απόφαση δεν είναι εφέσιμη. Παρά την τροποποίηση του άρθρου25 του περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60, το εφέσιμο ή όχι της απόφασης του πρωτόδικου δικαστηρίου θα πρέπει να κριθεί με βάση το νομικό καθεστώς που επικρατούσε πριν την τροποποίηση του Νόμου και συγκεκριμένα στη βάση των αποφασισθέντων στις υποθέσεις Χάσικος κ.ά ν. Χαραλαμπίδη(1990 1 Α.Α.Δ 389 και Χαρούς v. Χαρούς (2003) 1Α.Α.Δ. 1530. Εισηγήθηκε ότι κατά το χρόνο επίδοσης της πρωτόδικης απόφασης και κατά το χρόνο καταχώρησης της παρούσας έφεσης, οι πρόνοιες της τροποποιητικής νομοθεσίας δεν τύγχαναν εφαρμογής.
Δεν συμφωνούμε. Ο περί Δικαστηρίων (Τροποποιητικός) (Αρ. 3) Νόμος του 2008 (Ν. 118(Ι)/08) κατά την άποψή μας είναι διαδικαστικής φύσης και ως εκ τούτου έχει αναδρομική ισχύ σε υποθέσεις που εκκρεμούσαν πριν τη θέσπισή του (Βλ. Panayiotis Georghiou (Catering) Ltd. v. Κυπριακής Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ και Datamedia A.E.v. K.S.N. (BusinessAids) Ltd (1990)1Α.Α.Δ. 13)".
Συνεπώς το άρθρο 25(1) σαφώς και έχει αναδρομική ισχύ.»
Η ίδια αρχή ισχύει κατά την άποψη μας και στην παρούσα περίπτωση, όπου το Άρθρο 25.1 τροποποιήθηκε στην συνέχεια με τον τροποποιητικό Νόμο 146(Ι)/2022.
Παραπέμπουμε σχετικά στην απόφαση του παρόντος Δικαστηρίου στην υπόθεση Aristotelous (Construction) Ltd ν. Ch. And P. Maouris Company Ltd Πολ. Έφεση Ε169/2020 ημ. 12.12.2023 όπου εξετάζοντας το ίδιο ζήτημα, αναφέραμε τα πιο κάτω:
« Η διαμόρφωση του Άρθρου 25.1 όπως ισχύει σήμερα μετά την τροποποίηση που επέφερε ο Νόμος 146(Ι)/22, έχει αναδρομική ισχύ και εφαρμόζεται στις υποθέσεις που εκκρεμούσαν πριν την εν λόγω τροποποίηση, δεδομένης της διαδικαστικής φύσης της νομοθετικής αυτής τροποποίησης, συμπεριλαμβανομένης και της παρούσας υπόθεσης.
Έτσι δεν τίθεται ζήτημα, η υπό κρίση απόφαση να μην είναι εφέσιμη αφού σύμφωνα με το Άρθρο 25.1 όπως ισχύει σήμερα και όπως εφαρμόζεται αναδρομικά σε όλες τις εκκρεμούσες κατά την τροποποίηση του υποθέσεις, δίδεται δικαίωμα έφεσης σε όλες τις ενδιάμεσες αποφάσεις, (ανεξαρτήτως του κατά πόσον αυτές είναι καθοριστικές ή δηλωτικές για τα δικαιώματα των διαδίκων)»
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, η παρούσα αίτηση δεν ευσταθεί και απορρίπτεται. Δεν εκδίδουμε καμία διαταγή για έξοδα αφού η αίτηση καταχωρίστηκε πριν την τροποποίηση του Άρθρου 25 με τον τροποποιητικό Νόμο 146(Ι)/2022 χωρίς να αποκλείεται σύμφωνα με το προϊσχύσαν δικονομικό πλαίσιο να είχε κάποιες πιθανότητες επιτυχίας (βλ. Genzyme Corporation ν. Kayat Trading Limited ανωτέρω).
Η αίτηση απορρίπτεται χωρίς καμία διαταγή για έξοδα.
Αλ. Παναγιώτου, Δ.
Μ. Παπαδοπούλου, Δ.
Ι. Στυλιανίδου, Δ.