ΕΦΕΤΕΙΟ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Εφέσεις κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 145/2019,150/2019 & 154/2019)
21 Μαρτίου, 2024
[ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΕΡΑΦΕΙΜ, ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
Ε.Δ.Δ.145/2019
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ
Εφεσείων,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Εφεσίβλητης.
--------------------
Ε.Δ.Δ.150/2019
ΜΑΡΙΟΣ ΠΑΝΑΓΙΔΗΣ
Εφεσείων,
v.
1. ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΚΑ
2. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ
3. ΑΝΔΡΕΑ ΚΤΩΡΙΔΗ
Εφεσίβλητων.
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Καθ’ης η Αίτηση
--------------------
Ε.Δ.Δ.154/2019
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ
Εφεσείων,
v.
1. ΑΝΔΡΕΑ ΛΟΥΚΑ
2. ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ
3. ΑΝΔΡΕΑ ΚΤΩΡΙΔΗ
Εφεσίβλητων.
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΣΩ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ
Καθ’ης η Αίτηση
--------------------
Ξ. Ευγενίου (κα) για Α. Σ. Αγγελίδης Δ.Ε.Π.Ε, για τον Εφεσείοντα στην Ε.Δ.Δ.145/2019, για τον Εφεσίβλητο Αρ. 2 στην Ε.Δ.Δ. 150/2019 & 154/2019.
Ε. Τόλλα (κα), για Μ. Ηλιάδης & Συνεταίροι Δ.Ε.Π.Ε., για τον Εφεσείοντα στην Ε.Δ.Δ. 150/2019 και για τον Εφεσίβλητο-Ε/Μ στην Ε.Δ.Δ. 145/2019.
Α. Καραμανώλης & Μ. Λοῒζου (κα), για Καραμανώλης & Καραμανώλης Δ.Ε.Π.Ε, για τον Εφεσείοντα στην Ε.Δ.Δ.154/2019 και για τον Εφεσίβλητο-Ε/Μ στην 145/2019.
Α. Κωνσταντίνου, για τον Εφεσίβλητο Αρ. 1 στην Ε.Δ.Δ. 150/2019 & 154/2019.
Κ. Αγαθαγγέλου για Α. Γιωρκάτζη Δ.Ε.Π.Ε, για τον Εφεσίβλητο Αρ. 3 στην Ε.Δ.Δ. 150/2019 & 154/2019.
Κ. Χατζηδημητρίου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για την Εφεσίβλητη στην 145/2019 & για την Καθ’ης η Αίτηση στην Ε.Δ.Δ. 150/2019 & 154/2019.
-----------------------------
ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου
θα δοθεί από την υποφαινόμενη.
-----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΕYΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Εναντίον της απόφασης της Επιτροπής Δημοσίας Υπηρεσίας (εφεξής «ΕΔΥ»), να διορίσει στη μόνιμη θέση Επάρχου, Υπουργείο Εσωτερικών (εφεξής «επίδικη θέση») από 23/3/2015 τα Ενδιαφερόμενα Μέρη (εφεξής Ε/Μ) Μ. Παναγίδη, Κ. Τσολάκη και Ο. Χατζηστεφάνου, κατεχωρήθη στο Διοικητικό Δικαστήριο η Προσφυγή Αρ. 523/2015. Κατεχωρήθηκαν επίσης οι Προσφυγές Αρ. 626/2015 και 672/2015 εναντίον της ίδιας απόφασης, που αφορούσαν τα προαναφερόμενα Ε/Μ, ως επίσης και το Ε/Μ Μ. Λάμπρου. Οι τρεις πιο πάνω Προσφυγές συνεκδικάστηκαν.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, με απόφαση του ημερομηνίας 9/7/2019, έκανε αποδεκτή την Προσφυγή Αρ. 523/2015 και ακύρωσε την προσβαλλόμενη απόφαση. Ενόψει αυτής της κατάληξης, έκρινε ότι οι Προσφυγές Αρ. 626/2015 και 672/2015 κατέστησαν άνευ αντικειμένου και τις απέρριψε.
Την πρωτόδικη Απόφαση προσέβαλαν ο Εφεσείων/Αιτητής Κ.Κυριακίδης στην Προσφυγή Αρ. 626/2015 (Ε.Δ.Δ. Αρ.145/2019), ο Εφεσείων-Ε/Μ Μ. Παναγίδης (Ε.Δ.Δ. Αρ. 150/2019) και ο Εφεσείων-Ε/Μ Ο. Χατζηστεφάνου (Ε.Δ.Δ. Αρ. 154/2019).
Σημειώνεται ότι, η Κυπριακή Δημοκρατία η οποία δεν εφεσίβαλε την πρωτόδικη Απόφαση, προέβη σε επανεξέταση της ακυρωθείσας απόφασης και επαναδιόρισε, με απόφαση της δημοσιευθείσα στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ημερομηνίας 27/9/2015, τα τρία Ε/Μ που αφορούσε η Προσφυγή Αρ. 523/2015 (Μ. Παναγίδη, Κ. Τσολάκη και Ο. Χατζηστεφάνου). Εναντίον δε της απόφασης αυτής, ο Εφεσείων/Αιτητής Κ. Κυριακίδης (Ε.Δ.Δ. Αρ. 145/2019) κατεχώρησε στο Διοικητικό Δικαστήριο την Προσφυγή Αρ. 1646/2019, η οποία εκκρεμεί. Σημειώνεται επίσης, ότι ο επιτυχών Αιτητής στην Προσφυγή Αρ. 523/2015, Α. Λουκά, δεν αμφισβήτησε τη νέα απόφαση της ΕΔΥ, ο δε Αιτητής στην Προσφυγή Αρ. 672/2015 Α. Κτωρίδης, δεν εφεσίβαλε την πρωτόδικη Απόφαση και δεν προσέβαλε την νέα απόφαση της ΕΔΥ ημερομηνίας 27/9/2019.
Με δύο Λόγους Έφεσης, ο Εφεσείων/Αιτητής Κ. Κυριακίδης (Ε.Δ.Δ. 145/2019) προβάλλει ότι, εσφαλμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο απέρριψε ως άνευ αντικειμένου την Προσφυγή Αρ. 626/2015, εφόσον ο ίδιος είχε αμφισβητήσει όχι μόνο τον διορισμό των τριών Ε/Μ που αφορούσε η Προσφυγή Αρ. 523/2015, αλλά και το διορισμό του Ε/Μ Μ. Λάμπρου, της οποίας η νομιμότητα του διορισμού της δεν εξετάστηκε. Πρόσθετα, κατά τον Εφεσείοντα, στην προσφυγή του ήγειρε λόγους ακύρωσης που αφορούσαν στη ρίζα της διοικητικής διαδικασίας και προηγούντο του λόγου ακύρωσης, τον οποίο έκανε αποδεκτό το πρωτόδικο Δικαστήριο. Κατά την εισήγηση, οι λόγοι αυτοί, δεν θα εξεταστούν από την ΕΔΥ, αφού η επανεξέταση διενεργείται από το στάδιο του λόγου ακύρωσης και όχι εξ’ υπαρχής και κατά συνέπεια, δεν έτυχε δίκαιης δίκης.
Οι Εφεσείοντες-Ε/Μ Μ. Παναγίδης (Ε.Δ.Δ. Αρ.150/2019) και Ο. Χατζηστεφάνου (Ε.Δ.Δ. Αρ. 154/2019), βάλλουν κατά της ορθότητας της ουσίας των ευρημάτων και της κατάληξης του πρωτόδικου Δικαστηρίου σε σχέση με την Προσφυγή Αρ. 523/2015. Δήλωσαν όμως ενώπιον του Δικαστηρίου κατά την ακρόαση των Εφέσεων, ότι σε σχέση με τον επιτυχόντα Αιτητή στην Προσφυγή Αρ. 523/2015 Α. Λουκά, ο οποίος δεν προσέβαλε τους νέους διορισμούς τους, δεν υπάρχει αντικείμενο για την συνέχιση των Εφέσεων τους, οι οποίες και θα πρέπει να θεωρηθούν ως αποσυρθείσες. Κατά τη θέση τους, παραμένουν προς εξέταση τα ζητήματα που εγείρονται από τον Εφεσείοντα/Αιτητή Κ. Κυριακίδη (Ε.Δ.Δ. Αρ. 145/2019).
Η ευπαίδευτη συνήγορος για την Καθ’ης η Αίτηση, παραδέχεται ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν εξέτασε και δεν εξέφρασε κρίση σε σχέση με το Ε/Μ Μ. Λάμπρου, εναντίον της οποίας εστρέφετο η Προσφυγή Αρ. 626/2015 και συνεπώς, εσφαλμένα απορρίφθηκε η προσφυγή ως άνευ αντικειμένου. Αντίθετα, υποστηρίζει ότι, ορθώς απερρίφθη ως άνευ αντικειμένου σε σχέση με τα υπόλοιπα τρία Ε/Μ, αφού η ακυρωτική απόφαση παράγει απόλυτο και ουσιαστικό δεδικασμένο ως προς το αποτέλεσμα έναντι όλων. Υποδεικνύει δε ότι, σε σχέση με τους λόγους ακύρωσης του Εφεσείοντα/Αιτητή Κ. Κυριακίδη (Ε.Δ.Δ. Αρ.145/2019), που προηγούνται του λόγου ακύρωσης που έγινε αποδεκτός από το πρωτόδικο Δικαστήριο, αυτοί μπορούν να εγερθούν και εξεταστούν στα πλαίσια της νέας προσφυγής που ο Εφεσείων/Αιτητής Κ. Κυριακίδης κατεχώρησε.
Ο επιτυχών Αιτητής στην Προσφυγή Αρ. 523/2015 Α. Λουκά, μέσω του ευπαίδευτου συνηγόρου του, επιβεβαιώνει ότι δεν προσέβαλε το νέο διορισμό των Ε/Μ και συνεπώς έχουν καταστεί άνευ αντικειμένου οι Εφέσεις των Ε/Μ (Ε.Δ.Δ Αρ. 150/2019 και 154/2019) που τον αφορούν.
Έχουμε εξετάσει τις θέσεις και την επιχειρηματολογία των μερών και προέχει η ενασχόληση του Δικαστηρίου με τα προβαλλόμενα στην Ε.Δ.Δ. Αρ. 145/2019. Αναφορικά με το πρώτο σκέλος του πρώτου Λόγου Έφεσης που άπτεται της νομιμότητας του διορισμού του Ε/Μ Μ. Λάμπρου, την οποία το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν εξέτασε, κρίνουμε ότι εσφαλμένα η Προσφυγή Αρ. 626/2015 (καθώς επίσης και η Προσφυγή Αρ. 672/2015) απερρίφθη ως άνευ αντικειμένου, ως προς αυτό το συγκεκριμένο ζήτημα, κάτι εξάλλου το οποίο αποδέχεται και η πλευρά της Καθ’ης η Αίτηση. Και τούτο διότι η Προσφυγή Αρ. 523/2019, την οποία το πρωτόδικο Δικαστήριο έκανε αποδεκτή, δεν αφορούσε το Ε/Μ Μ. Λάμπρου, αλλά μόνο τα άλλα τρία Ε/Μ.
Σε σχέση με τη θέση του Εφεσείοντα που άπτεται της νομιμότητας του διορισμού των υπολοίπων τριών Ε/Μ, η νομολογία υπαγορεύει ότι «Όπου προσβάλλεται μια διοικητική πράξη με δύο προσφυγές, η ακύρωσή της στην πρώτη προσφυγή καθιστά τη δεύτερη χωρίς αντικείμενο […] Έπεται ότι προσφυγές οι οποίες στρέφονται κατά όμοιας ήδη ακυρωθείσας πράξεως, καθίσταται άνευ αντικειμένου, εκτός αν προκύπτει ανάγκη για έκδοση νέας ακυρωτικής απόφασης για σκοπούς αποζημιώσεων δυνάμει του Άρθρου 146.6 του Συντάγματος. Ο δημόσιος υπάλληλος […] δεν έχει δικαίωμα προαγωγής, αλλά μόνο προσμονή για προαγωγή με αποτέλεσμα το Άρθρο 146.6 να μην τυγχάνει εφαρμογής» (βλ. Παναγιώτης Γεωργίου κ.ά. (2016) 3 Α.Α.Δ. 769). Συνεπώς, με το δεδομένο ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο ακύρωσε με την Προσφυγή Αρ. 523/2015 τον διορισμό των τριών Ε/Μ, ορθώς κρίθηκαν ως άνευ αντικειμένου οι Προσφυγές Αρ. 626/2015 και 672/2015, στην έκταση που αφορούσαν τα Ε/Μ Μ. Παναγίδη, Κ. Τσολάκη και Ο. Χατζηστεφάνου.
Όσον αφορά τα όσα προβάλλονται από την ευπαίδευτη συνήγορο για τον Εφεσείοντα σε σχέση με τους λόγους ακύρωσης που είχε προβάλει και οι οποίοι προηγούνται του λόγου ακύρωσης τον οποίο έκανε αποδεκτό το πρωτόδικο Δικαστήριο, σύμφωνα με τη νομολογία, παρέχεται η δυνατότητα στον Εφεσείοντα να εγείρει τους λόγους ακύρωσης που δεν εξετάστηκαν στα πλαίσια εκδίκασης της νέας προσφυγής που έχει καταχωρήσει εναντίον του επαναδιορισμού των τριών Ε/Μ. Σχετικό επ’ αυτού είναι το ακόλουθο απόσπασμα από την Παπαδόπουλος και Κυπριακή Δημοκρατία, ΑΕ Αρ. 213/12, ημερομηνίας 20/12/2018, ECLI:CY:AD:2018:C552:
«Ακυρωτική απόφαση παράγει απόλυτο και ουσιαστικό δεδικασμένο ως προς το αποτέλεσμα της[2] (erga omnes) και δεσμεύει κάθε όργανο ή Αρχή ενώ απορριπτική ισχύει inter partes, Aρχή Λιμένων Κύπρου ν. Παπαδάκη κ.α. (2002) 3 Α.Α.Δ. 140, 146:
«Η ακυρωτική απόφαση παράγει απόλυτο erga omnes ουσιαστικό δεδικασμένο ως προς το αποτέλεσμά της. Εξ ου και οι αποφάσεις Μιλτιάδους και Χαραλάμπους (ανωτέρω), σύμφωνα με τις οποίες, ενόψει τούτου, άλλες προσφυγές κατά όμοιας ήδη ακυρωθείσας πράξης καθίστανται άνευ αντικειμένου. Ως προς τα κριθέντα ζητήματα, εκείνα δηλαδή που οδήγησαν ως διαπιστώσεις στο αποτέλεσμα, το δεδικασμένο είναι σχετικό, ανεξάρτητα από το αν η διοικητική απόφαση επικυρώθηκε ή ακυρώθηκε. Ουσιώδης δε προϋπόθεσή του είναι η ταυτότητα των διαδίκων. Ισχύει inter partes.»
Εν όψει τούτου, άλλες αιτήσεις, κατά της ίδιας ή όμοιας ακυρωθείσας πράξης, καθίστανται άνευ αντικειμένου, εκτός αν προκύπτει ανάγκη για έκδοση απόφασης για σκοπούς αποζημιώσεων, δυνάμει του Άρθρου 146.6 του Συντάγματος, ζήτημα που δεν συντρέχει στην υπό κρίση, Γεωργίου κ.α. ν. Δημοκρατίας, Α.Ε. Αρ. 65/2011, 69/2011, 22.12.2016, ECLI:CY:AD:2016:C574.
Η υπό κρίση απόφαση, δεν κατέστη δεσμευτική inter partes: τα επίδικα διοικητικής φύσεως ζητήματα, τα πραγματικά και νομικά ζητήματα που αφορούσαν στον εφεσείοντα δεν εξετάστηκαν από το πρωτόδικο Δικαστήριο, στην ουσία τους. Ο δε εφεσείων προσέβαλε τόσο τη διοικητική απόφαση, η οποία παρήχθη με την πρώτη εξέταση, όσο και κατ΄ έφεση όσο και την απόφαση που παρήχθη κατά την επανεξέταση. Του παρέχεται λοιπόν η δυνατότητα στα πλαίσια της δεύτερης έφεσης, να εγείρει και τους λόγους ακύρωσης που πρόβαλε και δεν εξετάστηκαν από το πρωτόδικο Δικαστήριο, λόγω επιτυχίας της συνεκδικαζόμενης προσφυγής αρ. 1663/09, υπό την προϋπόθεση βεβαίως ότι αυτοί συνέτρεξαν κατά την επανεξέταση.
Ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο έκρινε ότι η ακύρωση της απόφασης της ΕΕΥ κατόπιν επιτυχίας της προσφυγής αρ. 1663/09 κατέστησε την προσφυγή του εφεσείοντος άνευ αντικειμένου.».
Κατά συνέπεια, ο Εφεσείων δεν αποστερείται του δικαιώματος του σε δίκαιη δίκη, ως είναι ο συναφής ισχυρισμός του στον δεύτερο Λόγο Έφεσης.
Υπό το φως των ανωτέρω, κρίνουμε ότι η Ε.Δ.Δ. Αρ. 145/2019 γίνεται μερικώς αποδεκτή όσον αφορά τη νομιμότητα του διορισμού του Ε/Μ Μ. Λάμπρου, η οποία δεν έχει εξετασθεί από το πρωτόδικο Δικαστήριο, στο οποίο και παραπέμπεται προς εκδίκαση κατά προτεραιότητα, σύμφωνα με τα αποφασισθέντα στην Χριστοδουλίδη ν. Πανεπιστημίου Κύπρου, ΑΕ Αρ. 95/2012, ημερομηνίας 6/7/2018, ECLI:CY:AD:2018:C344. Σε σχέση με τα προβαλλόμενα από τον Εφεσείοντα, που αφορούν τα υπόλοιπα Ε/Μ, για τους λόγους που έχουν επεξηγηθεί ανωτέρω, η Έφεση απορρίπτεται.
Η πιο πάνω κατάληξη μας καθιστά αχρείαστη την ενασχόληση του Δικαστηρίου με τη βασιμότητα των υπολοίπων Εφέσεων (Ε.Δ.Δ. 150/2019 & 154/2019), οι οποίες, ως η θέση των μερών που δήλωσαν κατά την ενώπιόν μας ακρόαση των Εφέσεων (ανωτέρω), καθίστανται άνευ αντικειμένου και απορρίπτονται ως αποσυρθείσες.
Υπό τις περιστάσεις, δεν εκδίδεται οποιαδήποτε διαταγή για έξοδα.
Α. ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Γ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ, Δ.
Δ. ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ.