ΕΦΕΤΕΙΟ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Έφεση Κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 169/2019)
29 Μαρτίου, 2024
[ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΕΡΑΦΕΙΜ, ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ/ΣΤΕΣ]
MΑΙΡΗ ΦΡΑΓΚΟΥ,
Εφεσείουσα,
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
MEΣΩ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΚΑΙ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΕΩΝ
Εφεσίβλητης.
--------------------
Δ. Μηνά, για Ι. Φράγκος & Συνεργάτες Δ.ΕΠ.Ε, για Εφεσείoυσα.
Π. Βασιλείου εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για Εφεσίβλητη.
--------------------
ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Η ομόφωνη απόφαση του Δικαστηρίου θα δοθεί από τον Δικαστή Δ. Λυσάνδρου.
-----------------------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ.: Η Εφεσίβλητη/Καθ’ ης η αίτηση απέστειλε, στην Εφεσείουσα/Αιτήτρια και τον σύζυγό της, την εξής αυτόδηλη επιστολή ημερ. 14.4.2016:
«Πληροφορείστε ότι, ο γιος σας κος [Μ.Φ.] από τις 11/10/2010, λαμβάνει Δημόσιο Βοήθημα από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, με βάση το άρθρο 3(1)(β) των περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμων 2006 έως 2013.
2. Από τις 11/10/2010 – 31/7/2012 παραχωρήθηκε στο γιο σας το ποσό ύψους €10.819,54 ενώ σύντομα αναμένεται να του δοθεί αναδρομικό επίδομα ύψους €12.475.20 για τη χρονική περίοδο 01/08/2012 – 30/09/2014. Επομένως το συνολικό ποσό δημόσιου βοηθήματος που θα λάβει ο γιός σας από τις Υπηρεσίες μας ανέρχεται στις €23.294,74.
3. Μετά από έρευνα που διενεργήθηκε από τις Υπηρεσίες μας, διαπιστώθηκε ότι ο γιος σας στις 9/11/2007 είχε υπό την κατοχή του το ¼ των πιο κάτω ακινήτων:[…]
4. Σύμφωνα με επιστολή του Τμήματος Κτηματολογίου και Χωρομετρίας ημερ. 17/07/2012, το ¼ της συνολικής αξίας των πιο πάνω ακινήτων ανερχόταν στις €375.000,00. Το 2008 ανταλλάχτηκαν τα πιο πάνω ακίνητα με το ακίνητο με αρ. εγγραφής [……], τεμάχιο 1290, το οποίο το 2009 πωλήθηκε και έλαβε το 1/3 του συνολικού ποσού ύψους €1.708,602,00. Συνεπώς, το ποσό που αναλογούσε στο γιος [sic] σας ανερχόταν στις €569.534,00 το οποίο θα μπορούσε να αξιοποιήσει για κάλυψη των βασικών και ειδικών αναγκών του, έτσι ώστε να μην περιέλθει σε κατάσταση που ικανοποιούσε τους όρους παροχής δημόσιου βοηθήματος. Εντούτοις το ποσό χρησιμοποιήθηκε για κάλυψη των δικών σας οικονομικών υποχρεώσεων.
5. Σημειώνεται ότι, το 13(3) των περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμων του 2006 έως 2013, αναφέρει ότι «όλοι οι δωρεοδόχοι ευθύνονται αλληλέγγυα για την απόδοση του ποσού του δημόσιου βοηθήματος που καταβλήθηκε στο λήπτη, αν ο τελευταίος, μετά την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου, είχε μεταβιβάσει ή εκχωρήσει στους εν λόγω δωρεοδόχους οποιαδήποτε κινητή ή ακίνητη περιουσία και ως συνέπεια της μεταβίβασης ή εκχώρησης, ο λήπτης περιήλθε σε κατάσταση που ικανοποιούσε τους όρους παροχής δημόσιου βοηθήματος.».
6. Καταληκτικά, βάσει του άρθρου 13(3) της Νομοθεσίας, θεωρείστε ως δωρεοδόχοι και έχετε υποχρέωση επιστροφής ολόκληρου του ποσού δημοσίου βοηθήματος που θα καταβληθεί στον κο [Μ.Φ] μέχρι τις 30/09/2014, ύψους €23.297,74. Παρακαλώ όπως το ποσό εξοφληθεί εντός 2 μηνών, ενώ σε περίπτωση μη συνεργασίας σας οι Υπηρεσίες μας θα προβούν στη λήψη νομικών μέτρων.[…]».
Η Εφεσίβλητη/Καθ ‘ης η αίτηση απέστειλε ίδιας ημερομηνίας και περιεχομένου επιστολή και σε έναν από τους γιούς του ζεύγους, δηλαδή σε αδελφό (εφεξής «ο Ι.Φ») του λήπτη δημόσιου βοηθήματος (εφεξής «o Μ.Φ.»), δια της οποίας επίσης εξέφρασε τη θέση ότι ο Ι.Φ. χρησιμοποίησε το ποσό των €569.534 (το οποίο αναλογούσε στον αδελφό του από την πώληση του τεμαχίου αρ. 1290) για κάλυψη των δικών του οικονομικών αναγκών.
Και οι τρεις παραλήπτες των επιστολών προσέβαλαν τις αποφάσεις που εμπεριέχονται σε αυτές διά της Προσφυγής Αρ. 775/2016 ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου το οποίο (με απόφασή του ημερ. 9.8.2019) την απέρριψε σε σχέση με την Εφεσείουσα/Αιτήτρια και τον σύζυγό της και την αποδέχτηκε σε σχέση με τον Ι.Φ.
Η Εφεσείουσα/Αιτήτρια εφεσιβάλλει την εκ του πρωτόδικου Δικαστηρίου απόρριψη της Προσφυγής σε σχέση με την ίδια, προβάλλοντας ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο αναιτιολόγητα (κατά τον πρώτο λόγο έφεσης) και εσφαλμένα (κατά τον δεύτερο λόγο έφεσης) έκρινε ως νόμιμη την απόφασή της Εφεσίβλητης/Καθ’ ης η αίτηση να την κρίνει ως δωρεοδόχο για τον σκοπό του Άρθρου 13(3) των περί Δημοσίων Βοηθημάτων και Υπηρεσιών Νόμων (εφεξής «ο Νόμος 95(Ι) του 2006»).
Ως προς την πώληση του τεμαχίου αρ. 1290, η Εφεσείουσα/Αιτήτρια τοποθετείται ως εξής στο ενώπιόν μας περίγραμμά της:
(α) το τεμάχιο ενεγράφη στον Μ.Φ., τον Ι.Φ. και σε τρίτο αδελφό·
(β) το τεμάχιο πωλήθηκε στις 12.2.2009 για το ποσό των €1.070.000 το οποίο κατατέθηκε σε λογαριασμό του συζύγου της· εκ του ποσού αυτού, ο σύζυγός της χρησιμοποίησε τις €369.500 προς εξόφληση δανείου συγκεκριμένης εταιρείας (ανήκουσας στον Ι.Φ.), ενώ κατέθεσε τις υπόλοιπες €700.000 σε λογαριασμό της Εφεσείουσας/Αιτήτριας η οποία το δέσμευσε υπό μορφή γραμματίου σε αντικατάσταση υποθήκης η οποία βάραινε το τεμάχιο (ούτως ώστε ο αγοραστής να το λάβει ελεύθερο από εμπράγματα βάρη) και η οποία συνιστούσε ενυπόθηκη εξασφάλιση η οποία βάραινε -μεταξύ άλλων- τον Μ.Φ.
Ενόψει των επίδικων γεγονότων, οι λόγοι έφεσης κρίνονται αβάσιμοι και απορρίπτονται, για τους εξής λόγους:
Η Εφεσείουσα/Αιτήτρια δεν αμφισβητεί ότι ο Μ.Φ. εδικαιούτο το ένα τρίτο του ποσού πώλησης του τεμαχίου αρ. 1290, μάλλον εμμέσως το επιβεβαιώνει, αφού αποδέχεται ότι αυτός κατείχε ως ιδιοκτήτης το ένα τρίτο του τεμαχίου.
Το χρηματικό ποσό το οποίο αναλογούσε στον Μ.Φ., ως κατά εν τρίτον ιδιοκτήτη του τεμαχίου, ευλόγως συνιστά κινητή περιουσία η οποία εντούτοις -κατά παραδοχή της Εφεσείουσας/Αιτήτριας- δεν αποδόθηκε στον Μ.Φ.
Αφής στιγμής η Εφεσίβλητη/Καθ’ης η αίτηση δεν ενημερώθηκε για τυχόν αρνητική αντίδραση του Μ.Φ. ως προς τα τεκταινόμενα (π.χ. διά της από πλευράς του λήψης νομικών μέτρων -αστικών ή ποινικών- κατά των γονέων του), ορθά η Εφεσίβλητη/Καθ’ης η αίτηση θεώρησε ότι αυτός σιωπηρώς εκχώρησε στους γονείς του το ποσό το οποίο του αναλογούσε· κατά προέκταση και ορθά η Εφεσίβλητη/Καθ’ης η αίτηση θεώρησε τους γονείς ως δωρεοδόχους για τον σκοπό του Άρθρου 13(3) του Νόμου 95(Ι) του 2006, χωρίς να υφίσταται ανάγκη να προβληματιστεί ποιος εκ των δύο κατ’ ακρίβειαν έλαβε το χρηματικό ποσό το οποίο αναλογούσε στον Μ.Φ.. Αν η περί της πώλησης του τεμαχίου πληροφόρηση, την οποία η Εφεσείουσα/Αιτήτρια και ο σύζυγός της παρείχαν στην Εφεσίβλητη/Καθ’ης η αίτηση, συγκεκριμενοποιούσε σε ποιον εκ των δύο δόθηκε το μερίδιο του Μ.Φ., μόνο τότε η Εφεσίβλητη/Καθ’ης η αίτηση θα έπρεπε να διακρίνει μεταξύ των γονέων και να θεωρήσει αυτόν στον οποίο δόθηκε το μερίδιο ως τον μόνο δωρεοδόχο.
Η θέση της Εφεσείουσας/Αιτήτριας ότι χρησιμοποίησε όλο το ποσό (που παρέλαβε από την πώληση) προς εξόφληση υποθήκης, η οποία βάραινε μεταξύ άλλων τον Μ.Φ., δεν βοηθά την υπόθεσή της.
Αυτό, διότι, ενώ ο δικηγόρος του Μ.Φ., με επιστολή ημερ. 21.2.2015, κοινοποίησε στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας έγγραφο χαρακτηριζόμενο ως συμφωνία ημερ. 12.2.2009 δυνάμει της οποίας η Εφεσείουσα/Αιτήτρια δέσμευε (υπέρ τράπεζας) το ποσό των €700.000 υπό μορφή γραμματίου, προς αντικατάσταση (ως η Εφεσείουσα/Αιτήτρια προβάλλει στο πλαίσιο των λόγων έφεσης) υποθήκης την οποία χορήγησε μεταξύ αλλων ο Μ.Φ. για δάνειο το οποίο παραχώρησε η τράπεζα σε αδελφό του, ορθά σε ενδοϋπηρεσιακό σημείωμα ημερ. 6.8.2015 επισημαίνεται ότι το σχετικό έγγραφο (τιτλοφορούμενο ως γενικό δικαίωμα επίσχεσης) δεν αναφέρει οποιοδήποτε ποσό.
Θα προσθέταμε, επίσης, ότι δια της παραπομπής (ως προς τη μοίρα των €700.000) στο ως άνω έγγραφο, το οποίο επιτρέπει στην τράπεζα να κατακρατά κάθε ποσό χρημάτων το οποίο βρίσκεται σε πίστη της Εφεσείουσας/Αιτήτριας, η τελευταία στην ουσία φαίνεται, εκ πρώτης όψεως, να αναγνωρίζει ότι το εν λόγω ποσό της ανήκει. Τέλος, η Εφεσείουσα/Αιτήτρια δεν προσκόμισε, ως όφειλε, επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, είτε ενώπιον της Διοίκησης είτε ενώπιον του Δικαστηρίου (με δικονομικά παραδεκτό τρόπο), προς στοιχειοθέτηση του ισχυρισμού της ότι το ως άνω έγγραφο αντικαθιστά υποθήκη του Μ.Φ. προς την τράπεζα. Συναφώς, εύστοχα η Εφεσίβλητη/Καθ’ης η Αίτηση επισημαίνει ενώπιόν μας ότι το ίδιο το έγγραφο είναι ασύμβατο με αυτόν τον ισχυρισμό, αφού ρητά προβλέπει ότι ουδόλως επηρεάζει ή επηρεάζεται από υφιστάμενες ή μελλοντικές εξασφαλίσεις της Εφεσείουσας/Αιτήτριας υπέρ της τράπεζας.
Έπεται ότι ο βασικός ισχυρισμός της Εφεσείουσας/Αιτήτριας, για προώθηση της έφεσης, παρέμεινε ατεκμηρίωτος και ως εκ τούτου αβάσιμος, τόσο ενώπιον της Εφεσίβλητης/Καθ’ης η αίτηση όσο και ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου, με αποτέλεσμα να μην αποδεικνύει, ως βαρύνεται (Έφεση κατά Απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 160/2019, POP LIFE ELECTRIC SHOPS LTD v. Κυπριακής Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 21.3.2024), τους λόγους ακύρωσης τους οποίους προβάλλει, αποτυγχάνοντας έτσι να διασαλεύσει το τεκμήριο νομιμότητας το οποίο καλύπτει την προσβαλλόμενη διοικητική πράξη
Αυτό με τη σειρά του καταδεικνύει ότι αβάσιμα η Εφεσείουσα/Αιτήτρια καταλογίζει στο πρωτόδικο Δικαστήριο ότι αγνόησε τα πραγματικά γεγονότα (ως η ίδια τα εκλαμβάνει χωρίς ωστόσο να τα αποδείξει) και τη βάσει αυτών νομική της επιχειρηματολογία (περί του κατ’ ισχυρισμόν εσφαλμένου της διοικητικής κρίσης), διότι είναι εύλογο (αν όχι και επιβεβλημένο) για το πρωτόδικο Δικαστήριο να μην αίρει το τεκμήριο της νομιμότητας στη βάση αναπόδεικτου λόγου ακύρωσης.
Ενόψει των ανωτέρω, νόμιμα η Εφεσίβλητη/Καθ’ ης η αίτηση κατηγοριοποίησε την Εφεσείουσα/Αιτήτρια ως δωρεοδόχο βάσει του Άρθρου 13(3) του Νόμου 95(Ι) του 2006 και ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο επικύρωσε τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο επικύρωσε τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης με λακωνικό σκεπτικό, εστιάζοντας στη δικαιοπρακτική ικανότητα του Μ.Φ. και αφήνοντας τα λοιπά του ευρήματα να υπονοηθούν, ιδίως ότι ο Μ.Φ. αποδέχτηκε (ως εδύνατο, από νομικής άποψης) τη μεταβίβαση του μεριδίου του στους γονείς του και ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν αποδέχτηκε την επιχειρηματολογία της Εφεσείουσας/Αιτήτριας ως προς τη μοίρα των €700.000· αυτή όμως η λακωνικότητα δεν επηρεάζει άνευ ετέρου τη νομιμότητα της προσβαλλόμενης διοικητικής πράξης (Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου 51/2019 BUI THI THUY ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, απόφαση ημερ. 16.10.2023), η οποία νομιμότητα παραμένει το αντικείμενο της έφεσης (Αναθεωρητική Έφεση Αρ. 50/2011 Α. DEMOSTHENOUS MOTOR AGENCY LTD ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, (2007) 3 Α.Α.Δ. 388).
Καταληκτική κρίση του Δικαστηρίου:
Η έφεση απορρίπτεται.
Επιδικάζεται το ποσό των 3000 ευρώ, ως κατ’ έφεση έξοδα, υπέρ της Εφεσίβλητης/Καθ’ης η αίτηση και κατά της Εφεσείουσας/Αιτήτριας.
ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ-ΝΙΚΟΛΕΤΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Γ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ, Δ.
Δ. ΛΥΣΑΝΔΡΟΥ, Δ.