ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Ποινική Έφεση Αρ.: 85/24)
30 Απριλίου 2024
[Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ/ΣΤΕΣ]
IVAYLO SANCHEV IVANOV
Εφεσείων
v.
ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ
Εφεσίβλητης
‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑
Α. Αναστασίου, για Εφεσείοντα
Α. Μιχαήλ (κα), για Γενικόν Εισαγγελέα, για Εφεσίβλητη
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.: Η απόφαση είναι ομόφωνη και θα απαγγελθεί από την Παπαδοπούλου, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.: Ο Εφεσείων, κατηγορούμενος 3 πρωτοδίκως, αντιμετωπίζει συνολικά 14 κατηγορίες, που αφορούν σε πέντε διαφορετικά περιστατικά ως εξής:
12.1.24
- Συνωμοσία με τους Κατηγορούμενους 1 και 2 να διαπράξουν κλοπή (1η Κατηγορία)
- Κλοπή ενός μετασχηματιστή της ΑΗΚ (2η Κατηγορία)
- Κακόβουλη ζημιά σε εξοπλισμό της ΑΗΚ (3η Κατηγορία)
- Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ως εκ της κατοχής του πιο πάνω μετασχηματιστή (4η Κατηγορία)
13.12.23
- Συνωμοσία με τους Κατηγορούμενους 1 και 5 να διαπράξουν κλοπή (13η Κατηγορία)
- Κλοπή του μηχανοκίνητου οχήματος με αρ. εγγραφής LAL793 (14η Κατηγορία)
13.12.23
- Συνωμοσία με τους Κατηγορούμενους 1 και 5 να διαπράξουν κλοπή (15η Κατηγορία)
- Κλοπή του μηχανοκίνητου οχήματος με αρ. εγγραφής KSU487 (16η Κατηγορία)
13.12.23
- Συνωμοσία με τους Κατηγορούμενους 1 και 5 να διαπράξουν κλοπή (17η Κατηγορία)
- Κακόβουλη ζημιά σε εξοπλισμό της ΑΗΚ (18η Κατηγορία)
- Νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες ως εκ της κατοχής 140 κιλών χαλκού που αποτελούσε έσοδο από παράνομες δραστηριότητες (19η Κατηγορία)
3.1.24
- Συνωμοσία με τον Κατηγορούμενο 1 να διαπράξουν κλοπή (23η Κατηγορία)
- Απόπειρα κλοπής ενός μετασχηματιστή της ΑΗΚ (24η Κατηγορία)
- Κακόβουλη ζημιά σε εξοπλισμό της ΑΗΚ (25η Κατηγορία)
Έχοντας υπ΄ όψιν τα ζητήματα που εγείρονται με τον Λόγο Έφεσης και ειδικότερα το πως αυτά προωθήθηκαν από τον ευπαίδευτο συνήγορο για τον Εφεσείοντα ενώπιον μας, θεωρούμε απαραίτητη τη σύνοψη των όσων διημείφθησαν πρωτοδίκως:
Στις 26.1.2024, που η υπόθεση τέθηκε ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου για πρώτη φορά, ο Εφεσείων εξέφρασε την επιθυμία να υποβάλει αίτηση για νομική αρωγή, οπόταν το πρωτόδικο Δικαστήριο όρισε την υπόθεση στις 7.2.2024 δίδοντας οδηγίες για την ετοιμασία κοινωνικοοικονομικής έκθεσης. Ακολούθως η εκπρόσωπος της Εφεσίβλητης ζήτησε την κράτηση του Εφεσείοντος στη βάση του κινδύνου φυγοδικίας και του κινδύνου διάπραξης άλλων αδικημάτων. Κληθείς ο Εφεσείων να τοποθετηθεί σε σχέση με το αίτημα για κράτηση του, απάντησε: «Εγώ επειδή δεν είναι τώρα ο κύριος Αναστασίου εδώ, μέχρι 7.2 συμφωνώ, συναινώ να είμαι υπό κράτηση» ενώ όταν ξαναρωτήθηκε να διευκρινίσει κατά πόσο έχει ή δεν έχει ένσταση απάντησε «θα παραμείνω μέχρι 7 του μηνός». Το πρωτόδικο Δικαστήριο προχώρησε στην εξέταση του αιτήματος και κατέληξε ότι το αίτημα της Εφεσίβλητης ήταν βάσιμο και για τους δύο λόγους.
Στις 7.2.2024, μετά την έγκριση νομικής αρωγής, δικηγόρος του Εφεσείοντα διορίστηκε ο κ. Αναστασίου, ο οποίος δήλωσε ότι δεν θα είχε ένσταση «στη συνέχιση της κράτησης στο παρόν στάδιο». Ούτε και στην επόμενη δικάσιμο προέβαλε κάποια ένσταση στο να παραμείνει ο Εφεσείων υπό κράτηση. Το ζήτημα εγέρθηκε από τον ευπαίδευτο συνήγορο για πρώτη φορά στις 27.3.2024.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο θεώρησε ότι το θέμα έπρεπε να εξεταστεί ως επαναλαμβανόμενο αίτημα κράτησης και πως δεν δικαιολογείτο η εξέταση εκ νέου του νομικού ή πραγματικού πλαισίου εντός του οποίου είχε εκδοθεί προηγούμενο διάταγμα κράτησης. Κατέληξε ότι δεν είχε τεθεί ενώπιον του Δικαστηρίου οποιαδήποτε νέα μαρτυρία που να επιδρά σε ήδη υπάρχουσα μαρτυρία ως προς την πιθανότητα καταδίκης του Εφεσείοντος με συνέπεια να μην δικαιολογείτο η εξέταση εκ νέου του πλαισίου εντός του οποίου είχε εκδοθεί το προηγούμενο διάταγμα κράτησης.
Ενώπιον μας ο ευπαίδευτος συνήγορος για τον Εφεσείοντα προώθησε τη θέση ότι ο πιο πάνω χειρισμός ήταν εσφαλμένος, αφού αρχικά το πρωτόδικο Δικαστήριο είχε εξετάσει το ζήτημα κράτησης αυτεπάγγελτα, αξιολογώντας μόνο αυτά που είχαν τεθεί από την Εφεσίβλητη. Εισηγήθηκε ότι η υποβολή ένστασης από μέρους του Εφεσείοντος στις 27.3.2024 θα έπρεπε να είχε θεωρηθεί ότι αποτελεί ακριβώς ένα τέτοιο διαφοροποιητικό στοιχείο που επέβαλλε την εξέταση του αιτήματος κράτησης διεξοδικά και όχι να εξεταστεί μόνο το κατά πόσο είχε προκύψει κάποιος νέος παράγοντας από την έκδοση του αρχικού διατάγματος. Για λόγους που εξηγούμε κατωτέρω δεν συμφωνούμε με την πιο πάνω θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου. Εν πρώτοις θωρούμε ότι βοηθητική καθοδήγηση δύναται να ληφθεί από την υπόθεση S.M. ν. Δημοκρατίας, Ποιν. Έφ. 75/21, ημερ. 6.7.21, ECLI:CY:AD:2021:B299, η οποία αφορούσε έφεση εναντίον απόφασης Κακουργοδικείου για την κράτηση του εκεί εφεσείοντος, ο οποίος παλαιότερα είχε αποσύρει άνευ βλάβης δικαιωμάτων άλλη δική του έφεση εναντίον της απόφασης του παραπέμψαντος Δικαστηρίου για την κράτηση του. Το Εφετείο (κατά πλειοψηφίαν) έκρινε πως με δεδομένο ότι ο εφεσείων είχε αμφισβητήσει την ορθότητα της απόφασης του παραπέμψαντος Δικαστηρίου (με έφεση την οποία όμως απέσυρε με επιφύλαξη των δικαιωμάτων του) ενομιμοποιείτο να εγείρει εκ νέου το θέμα ενώπιον του Κακουργοδικείου, πράγμα που όντως έπραξε κατά την πρώτη εμφάνιση ενώπιον του.
Κατ΄ αναλογίαν προς τα πιο πάνω κρίνουμε πως ασφαλώς, κατά την πρώτη δικάσιμο, στην οποία ο Εφεσείων δεν εκπροσωπείτο ακόμη από δικηγόρο, αυτός εδύνατο να επιφυλάξει το δικαίωμα του να προβάλει ένσταση ως προς την κράτηση αφού εμφανιστεί με τον συνήγορο του. Πράγμα το οποίο βασικά έπραξε ο Εφεσείων, λέγοντας ότι συμφωνούσε να παραμείνει υπό κράτηση ένεκα του ότι δεν ήταν παρών στο Δικαστήριο κατά τις 26.1.2024 ο κ. Αναστασίου και επιφυλασσόμενος να εγείρει την ένσταση του όταν ο συνήγορος του θα εμφανιζόταν. Η θέση του ευπαιδεύτου συνηγόρου ότι το νέο στοιχείο που είχε ενώπιον του το Δικαστήριο ήταν η εκπροσώπηση του Εφεσείοντος από δικηγόρο και η υποβολή ένστασης μέσω του, θα ήταν ορθή νοουμένου όμως ότι τέτοια ένσταση υποβάλλετο κατά την πρώτη δικάσιμο που ο συνήγορος εμφανίστηκε εκ μέρους του Εφεσείοντος, ήτοι στις 7.2.2024. Αντί τούτου, κατά την εν λόγω ημερομηνία ο συνήγορος δήλωσε ότι δεν έχει ένσταση στη συνέχιση της κράτησης του Εφεσείοντος σε εκείνο το στάδιο, ενώ στις 27.2.2024 σε καμία τοποθέτηση προέβη επί του θέματος. Στη βάση των όσων είχαν παλαιότερα δηλωθεί, καθώς και στη βάση της λογικής των πραγμάτων, θα ανέμενε κάποιος εάν υπήρχε ένσταση να τεθεί σε αυτή την πρώτη εμφάνιση με δικηγόρο.
Υπό τις περιστάσεις αυτές, στις οποίες υπήρξε επιφύλαξη μέχρι εμφάνισης συνηγόρου δεν μας φαίνεται πειστικό το επιχείρημα ότι η δυνατότητα σε συνήγορο να υποβάλει ένσταση στην κράτηση παραμένει χωρίς όρια ως προς το χρονικό στάδιο κατά το οποίο τέτοια μπορεί να προβληθεί. Η επιφύλαξη του δικαιώματος του Εφεσείοντος να ενστεί στην κράτηση του εν’ όψει του ότι δεν εκπροσωπείτο από συνήγορο, μπορούσε να θεωρηθεί ότι υφίστατο ακριβώς για όσο χρόνο υφίστατο και η μη εκπροσώπηση του αυτή. Με την διαφοροποίηση στο καθεστώς εκπροσώπησης του, η όποια ένσταση θα έπρεπε να είχε προωθηθεί κατά την πρώτη εμφάνιση συνηγόρου. Αφού αυτό δεν έγινε για τις επόμενες δύο δικασίμους, ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέλαβε το αίτημα κράτησης ως επαναλαμβανόμενο στο πλαίσιο εξέτασης του οποίου θα εξέταζε μόνο την ύπαρξη κάποιου διαφοροποιητικού στοιχείου και την επιμήκυνση του χρόνου κράτησης. Παραθέτουμε προς τούτο απόσπασμα από τη απόφαση D.R.M. v. Αστυνομίας, Ποιν. Έφ. 138/2023 ημερ. 30.6.2023, ECLI:CY:AD:2023:B233 όπου λέχθηκαν τα εξής:
«Με δεδομένο ότι η εκκαλούμενη Απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου δόθηκε στο πλαίσιο εξέτασης ενστάσεως σε επαναλαμβανόμενο αίτημα κράτησης του Εφεσείοντα, είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι η νομολογία καθορίζει ότι, μετά από την πρώτη διαταγή του Δικαστηρίου για κράτηση, το Δικαστήριο εξετάζει το θέμα της περαιτέρω κράτησης όχι εξ υπαρχής, αλλά μόνο με αναφορά σε οποιαδήποτε νέα δεδομένα ήθελαν προκύψει και τα οποία ενδεχομένως να διαφοροποιούσαν την κρίση του επί του θέματος της κράτησης και όχι με αναφορά σε δεδομένα τα οποία υφίσταντο ευθύς εξαρχής (Δημητρίου κ.ά. ν. Δημοκρατίας (2013) 2 Α.Α.Δ. 416, Μαυρομιχάλης κ.ά. ν. Δημοκρατίας, Ποινικές Εφέσεις Αρ. 165/2020 και 166/2020, ημερ. 22/10/2020 και S.M. ν. Δημοκρατίας, Ποινική Έφεση Αρ. 75/2021, ημερ. 6/7/2021, ECLI:CY:AD:2021:B299).
Όπως λέχθηκε και στην Μαυρομιχάλης ν. Δημοκρατίας (πιο πάνω):
«…η εξέταση ενστάσεως σε επαναλαμβανόμενο αίτημα κράτησης διενεργείται με αφετηρία το τελευταίο διαφοροποιητικό γεγονός, εάν υπάρχει τέτοιο… Άλλως πως, δε δικαιολογείται η εξέταση, εκ νέου, του πλαισίου, νομικού ή και πραγματικού, εντός του οποίου είχε εκδοθεί προηγούμενο διάταγμα κράτησης».
Εν πάση περιπτώσει, θα πρέπει να προσθέσουμε πως εκείνα τα οποία ο ευπαίδευτος συνήγορος είχε θέσει ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου κατά την αγόρευση του αφορούσαν στην πιθανότητα καταδίκης του Εφεσείοντος ως αυτή προκύπτει από το μαρτυρικό υλικό. Το ίδιο μαρτυρικό υλικό ευρίσκετο ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου εξ αρχής και δεν υπήρξε κάποια διαφοροποίηση ή νέο στοιχείο που να τέθηκε κατά την υποβολή της ένστασης. Ο συνήγορος περιορίστηκε, στην αγόρευση του ενώπιον του πρωτόδικου Δικαστηρίου στην επισήμανση κάποιων στοιχείων από το ήδη ενώπιον του υλικό. Δεκτή είχε γίνει και η εκκρεμότητα άλλων ποινικών υποθέσεων και προηγούμενων καταδικών εναντίον του Εφεσείοντος, ενώ δεν τέθηκε από πλευράς του οποιοδήποτε ζήτημα αναφορικά με την επιμήκυνση του χρόνου κράτησης.
Κατ’ επέκταση το πρωτόδικο Δικαστήριο όντως δεν είχε ενώπιον του οποιοδήποτε διαφοροποιητικό στοιχείο, με αποτέλεσμα να μην δικαιολογείτο η εξέταση εκ νέου των όσων είχε εξετάσει και στις 7.2.2024 όταν εξέδωσε το αρχικό διάταγμα κράτησης.
Δεν διαπιστώνουμε οποιοδήποτε σφάλμα στην άσκηση της διακριτικής ευχέρειας από μέρους του πρωτόδικου Δικαστηρίου.
Η έφεση απορρίπτεται.
Χ.Β. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ, Δ.
Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, Δ.
Μ.Γ. ΠΙΚΗΣ, Δ.