ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ - ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση αρ. Ε67/21)
29 Απριλίου, 2024
[ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Πρόεδρος]
TΟΥΜΑΖΗ, ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΟΥ, Δ/στές]
ΙΩΑΚΕΙΜ ΙΩΑΚΕΙΜ (ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΑΝΙΚΑΝΟΥ ΠΡΟΣΩΠΟΥ ΛΕΥΚΟΥΣ ΚΩΣΤΑ)
Εφεσείοντα/Καθ’ ου η Αίτηση
v.
1. ΜΑΡΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ
2. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ
Εφεσιβλήτων/Αιτητών
-----------------------------
Χρίστος Θ. Θεοδούλου, για Εφεσείοντα.
Προσωπικά οι Εφεσίβλητοι 1 και 2.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, Π.: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από την Τουμαζή, Δ.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.: Η έφεση στρέφεται εναντίον απόφασης του Δικαστηρίου Ελέγχου Ενοικιάσεων Λάρνακας/Αμμοχώστου ημερομηνίας 26/2/2021, με την οποία απερρίφθη αίτηση των Εφεσιβλήτων 1 και 2 για την έκδοση εντάλματος κατάσχεσης εις χείρας τρίτου και ακυρώθηκε το προσωρινό ένταλμα κατάσχεσης (decree nisi) ημερομηνίας 11/12/2014.
Το ιστορικό της υπόθεσης έχει ως ακολούθως: Στις 3/7/2014 εκδόθηκε απόφαση από το Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων υπέρ των Αιτητών – Εφεσιβλήτων 1 και 2 (στο εξής Εφεσίβλητοι) και εναντίον των Καθ’ ων η αίτηση 1 και 2 για το ποσό των €70.500, ως οφειλόμενα ενοίκια και ενδιάμεσα οφέλη, πλέον νόμιμο τόκο και έξοδα.
Οι Εφεσίβλητοι 1 και 2, με μονομερή αίτησή τους ημερομηνίας 11/12/2014, εξασφάλισαν προσωρινό ένταλμα κατάσχεσης (decree nisi) στα χέρια της Τράπεζας Κύπρου Δημόσιας Εταιρείας Λτδ για το ποσό των €75.000 και διατάχτηκε η Τράπεζα να μην το πληρώσει στον Καθ’ ου η αίτηση 2 ή κατ’ εντολή του, μέχρι νεότερης διαταγής του Δικαστηρίου «εκτός εάν παρουσιαστεί στο Δικαστήριο την 18.12.14 και ώρα 9.00 π.μ. και δείξει λόγο γιατί να ακυρωθεί το ένταλμα κατάσχεσης». Κατά την 18.12.2014, εκτός από τον δικηγόρο για τους Εφεσίβλητους 1 και 2, εμφανίστηκαν οι Καθ’ ων η αίτηση 1 και 2, ως επίσης και εκπρόσωπος της μεσεγγυούχου Τράπεζας.
Ο εκπρόσωπος της Τράπεζας πληροφόρησε το Δικαστήριο ότι ο Καθ’ ου η αίτηση 2 διατηρούσε κοινό λογαριασμό με τον Καθ’ ου η αίτηση 1, στον οποίο δεν υπήρχε υπόλοιπο και ένα λογαριασμό με μικρό υπόλοιπο από τον οποίο πληρωνόταν η πιστωτική του κάρτα και ότι είχε επίσης λογαριασμούς με τρίτα πρόσωπα, για τους οποίους όμως δεν έδωσε λεπτομέρειες, ούτε και κατονόμασε τα τρίτα πρόσωπα. Κατά την επόμενη εμφάνιση, το πρωτόδικο Δικαστήριο απάλλαξε τον εκπρόσωπο της Τράπεζας, χωρίς αυτός να δώσει στοιχεία των λογαριασμών.
Με απόφασή του ημερομηνίας 23/4/2015, το πρωτόδικο Δικαστήριο οριστικοποίησε το διάταγμα ημερ. 11/12/2014 και επέτρεψε την έκδοση εντάλματος κατάσχεσης στα χέρια τρίτου με το οποίο διατάχθηκε η μεσεγγυούχος Τράπεζα να καταβάλει στους Εφεσίβλητους 1 και 2, από οποιοδήποτε ποσό ήθελε φανεί ότι βρίσκετο κατατεθειμένο σε τραπεζικό λογαριασμό του Καθ’ ου η αίτηση 2, ποσό μέχρι €70.500, πλέον τόκους και δικηγορικά έξοδα.
Η απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ημερομηνίας 23/4/2015 εφεσιβλήθηκε από τον αδελφό του Καθ’ ου η αίτηση 2 -Εφεσίβλητου 4 στην έφεση αρ. Ε142/2018, ο οποίος προώθησε την έφεση και υπό την ιδιότητά του ως διαχειριστής της περιουσίας της μητέρας του, ανικάνου προσώπου. Η έφεση προσέβαλλε την απόφαση στην έκταση που αφορούσε τον κοινό λογαριασμό του Εφεσείοντα με τη μητέρα του και τον αδελφό του, Εφεσίβλητο 4. Στις 18/11/2020 εκδόθηκε η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Ι. Ιωακείμ v. Μ. Γεωργιάδη κ.ά. Πολιτική Έφεση αρ. Ε142/2018, με την οποία ακυρώθηκε το διάταγμα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ημερομηνίας 23/4/2015. Παραθέτουμε το σκεπτικό του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Έφεση:
«Στην απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου περιγράφονται γενικά, όπως ήταν και η πληροφόρηση, οι λογαριασμοί του Εφεσίβλητου 4 στη μεσεγγυούχο Τράπεζα. Γίνεται αναφορά και σε κοινούς του λογαριασμούς με τρίτους, όπως ήταν η περιγραφή του εκπροσώπου της Τράπεζας. Έχοντας το πρωτόδικο Δικαστήριο διαγνώσει ότι η κατάσχεση θα αφορούσε και χρήματα που ήταν κατατεθειμένα σε λογαριασμούς του Εφεσίβλητου 4 με τρίτα πρόσωπα, επέτρεψε την έκδοση εντάλματος κατάσχεσης για τους λογαριασμούς του αδιακρίτως, χωρίς να διατάξει τη γνωστοποίηση της διαδικασίας στα τρίτα αυτά πρόσωπα. Είχε διαφανεί από την ένορκη δήλωση του Εφεσίβλητου 4 που υποστήριζε την ένσταση του ότι υφίστατο τουλάχιστον ένας κοινός λογαριασμός της μητέρας του, του αδελφού του και του ίδιου στη μεσεγγυούχο Τράπεζα, με αδιευκρίνιστο υπόλοιπο χρημάτων που, κατά τη θέση του, ανήκε εξ ολοκλήρου στην πρώτη. Ήταν η θέση του Εφεσίβλητου 4 ότι το λογαριασμό διατηρούσε αρχικά η μητέρα του και πως ο αδελφός του και ο ίδιος είχαν εγγραφεί ως συνδικαιούχοι προς διευκόλυνση της, αφού λόγω ηλικίας δεν μπορούσε να διακινείται ευχερώς και να μεταβαίνει στην Τράπεζα.
……………………………………………………………………………..
Το γεγονός ότι ο Εφεσίβλητος 4 ήταν δικαιούχος του συγκεκριμένου λογαριασμού δικαιολογούσε όπως το ένταλμα κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, δυνάμει του άρθρου 73, εκδοθεί αδιάκριτα ώστε να περιλαμβάνει και το λογαριασμό αυτό. Ωστόσο αυτό δεν έπρεπε να οδηγήσει χωρίς άλλο στη διαταγή για πληρωμή του εκεί κατατεθειμένου ποσού στους εξ αποφάσεως πιστωτές. Το πρωτόδικο Δικαστήριο όφειλε να ασκήσει τη διακριτική ευχέρεια που του παρέχει το άρθρο 78 του Κεφ.6. Δεν φαίνεται να ασκήθηκε διακριτική ευχέρεια από το πρωτόδικο Δικαστήριο, που προφανώς θεώρησε ότι, μετά τη διαπίστωση ότι υπήρχε σχέση πιστωτή και χρεώστη μεταξύ του Εφεσίβλητου 4 και της Τράπεζας, η εξουσία του ήταν δέσμια. Ενδεχομένως γι’ αυτό και δεν έκρινε σκόπιμο να καλέσει τον αδελφό και τη μητέρα του Εφεσίβλητου 4 που, ως εκ της φύσης του κοινού λογαριασμού, παρουσιάζονταν εκ πρώτης να έχουν τα ίδια δικαιώματα σε αυτό όπως και ο Εφεσίβλητος 4. Παραβιάστηκαν οι κανόνες της φυσικής δικαιοσύνης. Ο Εφεσείοντας και η μητέρα του είχαν με την πρωτόδικη απόφαση στερηθεί περιουσίας στην οποία το ίδιο το πρωτόδικο Δικαστήριο είχε αποδεχτεί ότι είχαν συμφέρον, χωρίς να τους ακούσει. Δικαιούνταν να ακουστούν από το πρωτόδικο Δικαστήριο προτού αυτό ασκήσει τη διακριτική του ευχέρεια δυνάμει του άρθρου 78 του Κεφ.6 (In re Panaretou (1972) 1 C.L.R. 165, 167, Travelwise Ltd (1996) 1(A) A.A.Δ. 242, 247 και Trans Dol Shipping Ltd (1997) 1(B) A.A.Δ. 916, 922).
……………………………………………………………………………..
Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν άσκησε τη διακριτική ευχέρεια που καθηκόντως όφειλε να ασκήσει και δεν ανέλαβε ενεργό ρόλο ώστε να τεθούν ενώπιον του οι αναγκαίες πληροφορίες ώστε να μπορούσε να ασκήσει τη διακριτική του ευχέρεια δικαστικά και ορθά. Ενήργησε ως εάν να μην είχε τέτοια εξουσία.
……………………………………………………………………………..
Το διάταγμα ημερ. 23.4.2015 στην έκταση που αφορά τον κοινό λογαριασμό του Εφεσείοντα και της μητέρας του με τον Εφεσίβλητο 4 ακυρώνεται, όπως και η διαταγή ως προς τα έξοδα και η υπόθεση παραπέμπεται στο πρωτόδικο Δικαστήριο, στην ίδια Δικαστή, για να ασκήσει τη διακριτική της ευχέρεια δυνάμει του άρθρου 78 του Κεφ.6, αφού ακούσει ή καλέσει και τον Εφεσείοντα και τη μητέρα του. Το προσωρινό διάταγμα που το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε την 11.12.2014 παραμένει σε ισχύ».
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, συμμορφούμενο με την πιο πάνω απόφαση, έδωσε οδηγίες όπως ο Εφεσείοντας, ο οποίος ενεργούσε τόσο προσωπικά, όσο και εκ μέρους της μητέρας του, καταχωρίσει ένσταση. Ακολουθώντας τις οδηγίες του Δικαστηρίου, ο Εφεσείοντας καταχώρισε ένσταση τόσο για τον ίδιο, όσο και εκ μέρους της μητέρας του, ως Καθ’ ων η αίτηση 3 και 4.
Στην απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου γίνεται αναφορά στο ότι για την έκδοση διατάγματος μεσεγγύησης, σύμφωνα με το Άρθρο 73 του Περί Πολιτικής Δικονομίας Νόμου (Κεφ. 6), πρέπει να ικανοποιηθεί η προϋπόθεση που αφορά το συμφέρον του εξ αποφάσεως χρεώστη, δηλαδή ότι αυτός είναι ο δικαιούχος του αντικειμένου (“beneficially interested”) (βλ. Carna Plants Ltd. ν. Masalcha Brothers Ltd & Others (1990) 1 ΑΑΔ 28). Γίνεται, επίσης, αναφορά στο ότι το Άρθρο 73 του Κεφ. 6 δεν περιορίζει την έκδοση διατάγματος σε χρέη, αλλά επεκτείνεται και σε άλλες μορφές δικαιωμάτων σε αγαθά, χρήματα και εγγυήσεις για χρηματικά ποσά.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο έκανε, επίσης, παραπομπή στην απόφαση Κυριάκος και Νικόλας Τρικωμίτες v. Τουμαζή κ.ά. (2013) 1 (Α) ΑΑΔ 754 όπου με βάση το Άρθρο 74 του Κεφ. 6 το οποίο προνοεί ότι το ένταλμα κατάσχεσης μπορεί να αφορά: «όλα τα ποσά χρημάτων, ... , επί των οποίων ο εκ δικαστικής αποφάσεως οφειλέτης χρέους έχει δικαίωμα (is beneficially entitled) είτε μόνος είτε από κοινού με άλλους» , απεφασίσθη ότι ο δικαιούχος σε κοινό με άλλο ή άλλους τραπεζικό λογαριασμό, θεωρείται ότι έχει συμφέρον στον λογαριασμό αυτό.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο αναφέρθηκε στο Άρθρο 78 του Κεφ. 6, το οποίο προνοεί τα εξής:
«Το Δικαστήριο αφού ακούσει τα πρόσωπα που δυνατό να θεωρήσει ως ενδιαφερόμενα ή αφού ειδοποιήσει αυτά να παραστούν, δύναται να διατάξει όπως οποιοδήποτε μέρος της ιδιοκτησίας που κατασχέθηκε στα χέρια τρίτου, το οποίο συνίσταται από χρήματα και τραπεζογραμμάτια ή επαρκές μέρος αυτών, πληρωθεί στον εκ δικαστικής αποφάσεως πιστωτή ή όπως πωληθεί κάποιο μέρος που δεν συνίσταται από χρήματα ή τραπεζογραμμάτια, στο μέτρο κατά το οποίο θεωρείται αναγκαίο για ικανοποίηση της δικαστικής απόφασης, και τα χρήματα από την πώληση ή επαρκές μέρος αυτών διατεθούν για ικανοποίηση της δικαστικής απόφασης και όπως το ένταλμα αρθεί ή δύναται να εκδώσει οποιοδήποτε άλλο διάταγμα ως ήθελε κρίνει δίκαιο και εκδίδει τέτοιο διάταγμα αναφορικά με τα έξοδα που προέκυψαν από την έκδοση του εντάλματος, ως ήθελε κρίνει ορθό».
Σημειώνεται ότι οι πρόνοιες του Άρθρου 78 του Κεφ. 6 είναι παρόμοιες με τις πρόνοιες της Δ.43 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας. Όπως υπέδειξε το πρωτόδικο Δικαστήριο, η έκδοση διατάγματος μεσεγγύησης ανάγεται στη διακριτική ευχέρεια του Δικαστηρίου, όπως συνάγεται από το Άρθρο 78 του Κεφ. 6 [βλ. Rossides v. Emetullah Hadjitossoun (Vol VIII) CLR43, Carna Plants Ltd. ν. Masalcha Brothers Ltd κ.ά. (ανωτέρω)].
Το πρωτόδικο Δικαστήριο υπέμνησε ότι δεν αμφισβητήθηκε το ότι ο Καθ’ ου η αίτηση 2 ήτο ο εξ αποφάσεως οφειλέτης των Εφεσιβλήτων, ότι ακόμα οφείλοντο καθυστερημένα ενοίκια και ότι ο Καθ’ ου η αίτηση 2 ήτο δικαιούχος χρημάτων τα οποία ήταν κατατεθειμένα σε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς μαζί με τον Εφεσείοντα και τη μητέρα τους, στην μεσεγγυούχο Τράπεζα.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο υπέμνησε, επίσης, ότι η μαρτυρία του Εφεσείοντα επιβεβαίωσε και ενίσχυσε τη μαρτυρία του Καθ’ ου η αίτηση 2 ότι είχαν εγγραφεί ως συνδικαιούχοι στον λογαριασμό που διατηρούσε η υπερήλικας μητέρα τους προς διευκόλυνσή της, αφού, λόγω ηλικίας, δεν μπορούσε να διακινείται και να μεταβαίνει στην Τράπεζα και ότι τα χρήματα των κοινών λογαριασμών ανήκαν στη μητέρα τους.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε στα ακόλουθα:
«Από όσα έχουν τεθεί ενώπιον μου, κρίνω ότι το πρωταρχικό συμφέρον, όφελος και δικαίωμα στα ποσά που είναι ή ήταν κατατεθειμένα στους κοινούς λογαριασμούς επ' ονόματι των Καθ' ων η Αίτηση 2, 3 και 4, με το Μεσεγγυούχο, είχε και έχει η Καθ' ης η Αίτηση 4, Λευκού Κώστα. Η δυνατότητα κατάσχεσης των ποσών των λογαριασμών εις χείρας του Μεσεγγυούχου, υπήρχε, εφόσον είναι συνιδιοκτήτης σ' αυτούς ο Καθ' ου η Αίτηση 2. Ασκώντας τη διακριτική μου ευχέρεια, με βάση τον Νόμο και την νομολογία, κρίνω ότι δεν χωρεί η έκδοση Διαταγής πληρωμής των κατασχεθέντων ποσών από το Μεσεγγυούχο στους Αιτητές. Κατ' ακολουθίαν, το προσωρινό Διάταγμα ημερομηνίας 11.12.2014, ακυρώνεται. Τα μέρη αποκαθίστανται στο καθεστώς που είχαν κατά την 11.12.2014, πριν την έκδοση του προσωρινού Διατάγματος και του εντάλματος κατάσχεσης.
……………………………………………………………………………..
Απόφαση:
Ως εκ των ανωτέρω, η υπό εξέταση αίτηση ημερομηνίας 11.12.2014, απορρίπτεται και το προσωρινό Διάταγμα ημερομηνίας 11.12.2014, ακυρώνεται. Τα έξοδα της αίτησης επιδικάζονται υπέρ των Καθ' ων η Αίτηση 3 και 4 και εναντίον των Αιτητών 1 και 2, αλληλεγγύως και κεχωρισμένως, ως αυτά θα υπολογισθούν από τη Γραμματέα και εγκριθούν από το Δικαστήριο, στην κλίμακα της Απόφασης ημερομηνίας 3.7.2014».
Με έναν και μόνο λόγο έφεσης, ο Εφεσείοντας παραπονείται ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο λανθασμένα εφάρμοσε τις πρόνοιες της Δ.43 Θ.2 των τότε ισχυόντων Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας και του Άρθρου 78 του Κεφ. 6, και δεν διέταξε τους Εφεσίβλητους 1 και 2 όπως επιστρέψουν τα χρήματα που κατασχέθηκαν, μέσω του εντάλματος κατάσχεσης εις χείρας τρίτου στο νόμιμο δικαιούχο τους.
Ο ευπαίδευτος δικηγόρος του εφεσείοντα υποστήριξε ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο, εφόσον είχε εξουσία, με βάση το Άρθρο 78 του Κεφ. 6 και της Δ.43 θ.2 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας να διατάξει την επιστροφή των κατασχεθέντων χρημάτων στη δικαιούχο – μητέρα του Εφεσείοντα, λανθασμένα δεν προχώρησε στην έκδοση ανάλογου διατάγματος.
Αντιθέτως, οι Εφεσίβλητοι υποστήριξαν ότι ορθά το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν προέβη σε διαταγή επιστροφής του ποσού.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο ακύρωσε το μέτρο εκτέλεσης της κατάσχεσης στα χέρια τρίτου, εν προκειμένω το προσωρινό ένταλμα κατάσχεσης (decree nisi) στα χέρια της Τράπεζας που αφορούσε τους λογαριασμούς του Καθ’ ου η αίτηση 2 με τον Εφεσείοντα και τη μητέρα του, με μνεία ότι τα μέρη αποκαθίστανται στο καθεστώς που είχαν πριν την έκδοση του προσωρινού εντάλματος κατάσχεσης. Το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν είχε ενώπιον του μαρτυρία για το ύψος του ποσού που είχε κατασχεθεί από την Τράπεζα και δοθεί στους Εφεσίβλητους και κατά συνέπεια δεν θα μπορούσε να εκδώσει διάταγμα επιστροφής, χωρίς να έχει ενώπιον του συγκεκριμένη μαρτυρία για το ύψος του ποσού που υπήρχε στους επίδικους λογαριασμούς με τα τρίτα πρόσωπα.
Κρίνουμε ότι υπό τις περιστάσεις δεν υπάρχει οποιοσδήποτε λόγος παρέμβασής μας στην απόφαση του Δικαστηρίου.
Η έφεση απορρίπτεται. Η πρωτόδικη απόφαση επικυρώνεται. Καμιά διαταγή για έξοδα, λόγω των ιδιαίτερων περιστατικών της υπόθεσης, καθώς και λόγω του ότι οι Εφεσίβλητοι παρουσιάστηκαν χωρίς δικηγόρο.
Αλ. Παναγιώτου, Π.
Μ. Τουμαζή, Δ.
Ι. Στυλιανίδου, Δ.
/γα