ΕΦΕΤΕΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ‑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ.: Ε28/2019)
12 Ιουλίου 2024
[Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ/στες]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ FAIR CHAMPIONS MERIDIAN LTD,
Εφεσείοντες/Καθ’ ων η αίτηση,
v.
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΩΝ ΑΙΤΗΤΩΝ/ΕΦΕΣΙΒΛΗΤΩΝ (ΜΕΤΟΧΩΝ ΜΕΙΟΨΗΦΙΑΣ) ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΕΙΑ FAIR CHAMPIONS MERIDIAN LTD,
Εφεσίβλητων/Αιτητών.
____________________
Γ. Γεωργιάδης και Ν. Γεωργιάδης για κ.κ. Γ. Γεωργιάδης & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για Εφεσείοντες/Καθ’ ων η αίτηση.
Μ. Ττοφιά (κα) για κ.κ. PCH Tsangarides LLC, για Εφεσίβλητους/Αιτητές.
ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ: Η απόφαση του Δικαστηρίου είναι ομόφωνη και θα δοθεί από την Τουμαζή, Δ..
ΑΠΟΦΑΣΗ
TOYMAZH, Δ.: Η παρούσα έφεση στρέφεται εναντίον της απόφασης του πρωτόδικου Δικαστηρίου ημερομηνίας 09.01.2019, με την οποία ενέκρινε την αίτηση των αιτητών – εφεσίβλητων (στο εξής εφεσίβλητων) για διαγραφή της ανταπαίτησης, η οποία καταχωρήθηκε στα πλαίσια της ειδοποίησης ένστασης των Καθ’ ων η αίτηση – εφεσειόντων (στο εξής εφεσειόντων).
Η αίτηση υπεβλήθη από τους εφεσίβλητους μετόχους της μειοψηφίας της εταιρείας Fair Champions Meridian Ltd και στρεφόταν εναντίον της πλειοψηφίας, ήτοι των εταιρειών Meridian Gaming Ltd και Joker Games Ltd, με αίτημα την εκκαθάριση και διάλυση της εταιρείας ή διαζευκτικά την αγορά από την πλειοψηφία, των μετοχών τους.
Η αίτηση για εκκαθάριση και διάλυση της εταιρείας, η οποία συνοδευόταν με ένορκη δήλωση, στηριζόταν, μεταξύ άλλων, στο Άρθρο 202 του περί Εταιρειών Νόμου, Κεφ. 113 το οποίο προβλέπει για τη δυνατότητα υποβολής αίτησης στο Δικαστήριο από μειονότητα μετόχων σε εταιρεία, στις περιπτώσεις που, κατ’ ισχυρισμό, οι υποθέσεις της εταιρείας διεξάγονται με τρόπο καταπιεστικό γι’ αυτούς.
Οι εταιρείες Meridian Gaming Ltd και Joker Games Ltd, εναντίον των οποίων στρεφόταν η αίτηση – εφεσείοντες, καταχώρησαν ειδοποίηση πρόθεσης ένστασης, συνοδευόμενη με ένορκο δήλωση και με ανταπαίτηση, με την οποία αξίωναν την εκκαθάριση της εταιρείας, για λόγους που στρέφονταν εναντίον των εφεσιβλήτων. Διαζευκτικά, αξίωναν την έκδοση διατάγματος με το οποίο να διατάσσονται οι εφεσίβλητοι όπως προβούν στην εξαγορά των μετοχών τους έναντι του ποσού των €4.500.000,00.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο, αφού αναφέρθηκε στις αρχές που διέπουν τη διαγραφή δικογράφου δυνάμει της Δ.19 θ.26 και Δ.27 θ.3 των τότε ισχυόντων Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας και τη σχετική νομολογία, απεφάνθη ότι δεν ήτο επιτρεπτή η καταχώριση ανταπαίτησης σε αίτηση για εκκαθάριση και διάλυση εταιρείας, γι’ αυτό και προχώρησε στη διαγραφή της ανταπαίτησης. Παραθέτουμε το σχετικό απόσπασμα από το σκεπτικό του Δικαστηρίου:
«….Είναι κοινά αποδεκτό ότι η αίτηση για διάλυση εταιρείας, με βάση τις πρόνοιες των άρθρων 202 και 203-211 του Περί Εταιρειών Νόμου Κεφ.113, καταχωρείται υπό τη μορφή εναρκτήριας αίτησης (In the Matter of an application By «Fileleftheros Ltd.» (1988) 1 CLR 344 και HadjiHambis v. Attorney-General and Others (1986) 1 CLR 386). Σχετικοί είναι επίσης και οι Κανονισμοί 5 και 6 του Περί Εταιρειών Διαδικαστικού Κανονισμού (396/1944), όπως έχει τροποποιηθεί, οι οποίοι κάνουν αναφορά σε «petition» και «originating summons». Είναι επίσης κοινά αποδεκτό ότι η ένσταση στην εναρκτήρια αίτηση διάλυσης λαμβάνει τη δικονομική μορφή της ειδοποίησης για πρόθεση ένστασης η οποία καταχωρείται σε ενδιάμεσες αιτήσεις, όπως προνοεί ο τύπος 47 των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας. Επισημαίνω ότι η ένσταση την οποία καταχώρησαν οι καθ' ων η αίτηση στην παρούσα εναρκτήρια αίτηση έχει αυτή τη μορφή, υποστηριζόμενη μάλιστα και από ένορκη δήλωση. Με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο η θέση των ευπαίδευτων συνηγόρων των καθ' ων η αίτηση ότι οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας τυγχάνουν εφαρμογής και σε διαδικασία διάλυσης εταιρείας. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο Κανονισμός 92[1] των Περί Εταιρειών (Winding-Up) Κανονισμών του 1933-1938 ρητά προνοεί ότι όπου δεν γίνεται πρόνοια στους Κανονισμούς για οποιοδήποτε ζήτημα σχετιζόμενο με τη διαδικασία διάλυσης εφαρμόζονται οι Κανονισμοί που διέπουν αστικές διαδικασίες.
Από την άλλη όμως δεν με βρίσκει σύμφωνο η θέση των ευπαίδευτων συνηγόρων των καθ' ων η αίτηση ότι είναι επιτρεπτή η προβολή ανταπαίτησης με το συγκεκριμένο τύπο ειδοποίησης για πρόθεση ένστασης. Δεν υπάρχει οποιαδήποτε πρόνοια ούτε στο σχετικό θεσμό (Δ.48 θ.4(1)) αλλά ούτε και στο συγκεκριμένο τύπο για τη συνένωση ανταπαίτησης μαζί με την ειδοποίηση για πρόθεση ένστασης. Επιπρόσθετα ούτε στα σχετιζόμενα με τη διάλυση εταιρείας άρθρα του Κεφ.113 (άρθρα 202 και 203-211) αλλά ούτε και σε οποιονδήποτε κανονισμό είτε του Διαδικαστικού Κανονισμού 396/1944 είτε των Κανονισμών (wingding up) του 1933-1938 υπάρχει οποιαδήποτε πρόνοια για καταχώρηση ανταπαίτησης σε αίτηση για διάλυση εταιρείας.
Κάτω από τα δεδομένα τα οποία έχω περιγράψει πιο πάνω καταλήγω ότι δεν είναι επιτρεπτή η προβολή ανταπαίτησης με την ειδοποίηση για πρόθεση ένστασης. Δεν με βρίσκει σύμφωνο η θέση των ευπαίδευτων συνηγόρων των καθ' ων η αίτηση ότι η τυχόν αποδοχή της αιτούμενης θεραπείας θα παραβιάσει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα τους να προσφύγουν στο Δικαστήριο. Έχουν κάθε δικαίωμα να καταχωρήσουν τη δική τους αίτηση διάλυσης, βασισμένη στους δικούς τους λόγους, χωρίς αυτό να ισοδυναμεί με κατάχρηση της δικαστικής διαδικασίας, όπως λανθασμένα ισχυρίζονται.»
Οι εφεσείοντες προσβάλλουν ως εσφαλμένη την πρωτόδικη απόφαση, με δύο λόγους έφεσης.
Με τον πρώτο λόγο έφεσης προβάλλουν ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο εξέδωσε την ενδιάμεση απόφαση του για διαγραφή της ανταπαίτησης στα πλαίσια της ειδοποίησης ένστασης, κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας και/ή νομολογίας και/ή ευρισκόμενο σε πρόδηλη πλάνη σε σχέση με το Νόμο, τη Νομολογία και τις Νομικές Αρχές και/ή το Δίκαιο της Επιείκιας και/ή ενεργώντας χωρίς να λάβει υπόψη τις εξουσίες του Δικαστηρίου.
Ο ευπαίδευτος δικηγόρος των εφεσειόντων, συμφώνησε με την απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας όπως ίσχυαν τότε, εφαρμόζοντο και σε διαδικασίες εκκαθάρισης και διάλυσης εταιρείας. Υποστήριξε, όμως, ότι η αίτηση εκκαθάρισης και διάλυσης εταιρείας αποτελεί πρωτογενή ή εναρκτήρια κλήση (originating summons), και συνεπώς, εξομοιώνεται με δικόγραφο. Κατ’ επέκταση, σύμφωνα με τη θέση του, η ειδοποίηση για πρόθεση ένστασης και ανταπαίτησης, θεωρούνται επίσης δικόγραφα και συνεπώς δεν υπάρχει οτιδήποτε το μεμπτό στην καταχώριση ανταπαίτησης. Αντιθέτως, η ευπαίδευτη δικηγόρος των εφεσιβλήτων υποστήριξε την ορθότητα της απόφασης, τονίζοντας ότι δεν προβλέπεται η καταχώριση ανταπαίτησης σε διαδικασίες, όπως η υπό κρίση.
Έχουμε εξετάσει τις θέσεις και τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών. Συμφωνούμε με τον ευπαίδευτο πρωτόδικο Δικαστή ότι δεν προβλέπεται στη Δ.48 θ.4(1) των τότε ισχυόντων Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας η δυνατότητα καταχώρισης ανταπαίτησης, στην ειδοποίηση ένστασης. Η Δ.48 θ.4(1) προέβλεπε ότι «Οποιαδήποτε γεγονότα στα οποία στηρίζεται η ένσταση τα οποία δεν είναι εμφανή από το φάκελο της διαδικασίας θα αναφέρονται σε μία ή περισσότερες ένορκες δηλώσεις οι οποίες θα συνοδεύουν την ειδοποίηση». Ούτε και στον Τύπο 47, στον οποίο προδιαγράφεται η μορφή της ειδοποίησης περί προθέσεως ενστάσεως, υπάρχει τέτοια πρόνοια.
Ο δικηγόρος των εφεσειόντων, με παραπομπή σε βιβλιογραφία, υπέμνησε ότι στην Αγγλία, παρόλο που δεν υπάρχει πρόνοια που να διέπει το ζήτημα, είναι δυνατή η καταχώριση ανταπαίτησης με βάση τους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας της Αγγλίας που αφορούν την ανταπαίτηση (CPR 20, Bailey & Groves: Corporate Insolvency in Law and Practice). Όπως φαίνεται από τη βιβλιογραφία που μας παρέπεμψε ο δικηγόρος των εφεσειόντων, η δυνατότητα αυτή σπάνια ακολουθείται. Εν πάση περιπτώσει, όπως αναφέρθηκε και πιο πάνω, δεν παρέχεται τέτοια δυνατότητα με βάση τη Δ.48 θ.4(1) των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας.
Ο ευπαίδευτος δικηγόρος των εφεσειόντων μας παρέπεμψε επίσης σε υποθέσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Νοτίου Αφρικής (Tsenelo Media Solutions (Pty) Ltd v. Brand IQ (Pty) Ltd and Another (58132/2007) [2009] ZAGPPHC 40 (30 April 2009, Kanakia v. Ritzshelf 1004 CC t/a Passage to India And Another 2003 (2) SA 39 (D)), για να υποστηρίξει τη θέση του ότι σε αιτήσεις για εκκαθάριση εταιρείας είναι δυνατή η καταχώριση ανταπαίτησης. Από τις αποφάσεις αυτές προκύπτει ότι η εθνική νομοθεσία της Νοτίου Αφρικής επιτρέπει τέτοια καταχώρηση, εν πάση όμως περιπτώσει, οι αποφάσεις αυτές δεν είναι δεσμευτικές για τα κυπριακά Δικαστήρια. Στην απόφαση Αναφορικά με την αίτηση του Νίκου Χριστοφή για εκκαθάριση της εταιρείας Christofi Bros Trading Ltd (Petition) (2013) 1 Α.Α.Δ. 1710, στην οποία επίσης μας παρέπεμψε ο δικηγόρος των εφεσειόντων, η οποία αφορούσε αίτηση λήψης άδειας καταχώρησης αίτησης για την έκδοση προνομιακού εντάλματος certiorari το οποίο στόχευε στην ακύρωση του προσωρινού διατάγματος αποπαγοποίησης περιουσιακών στοιχείων εταιρείας, εναντίον της οποίας είχε προωθηθεί αίτηση διάλυσης, δεν εγέρθηκε ευθέως, αλλά ούτε και εξετάστηκε θέμα νομότυπου καταχώρησης ανταπαίτησης σε αίτηση για εκκαθάριση, η δε αίτηση certiorari απορρίφθηκε λόγω του ότι υπήρχαν άλλα ένδικα μέσα αμφισβήτησης του εν λόγω προσωρινού διατάγματος.
Ο πρώτος λόγος έφεσης απορρίπτεται.
Με τον δεύτερο λόγο έφεσης, προβάλλεται η θέση ότι το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν αιτιολόγησε και/ή δεν αιτιολόγησε επαρκώς την απόφαση του.
Ο δεύτερος λόγος έφεσης δεν έχει αναπτυχθεί στο περίγραμμα αγόρευσης, ούτε και στη προφορική αγόρευση ενώπιον μας, συνεπώς θεωρείται ότι αυτός έχει εγκαταλειφθεί και απορρίπτεται (βλ. Ηροδότου κ.α. v. Παναγίδου, Πολιτική Έφεση Αρ. 336/2014, ημερομηνίας 13.07.2023).
Συνακόλουθα, η έφεση απορρίπτεται.
Επιδικάζονται έξοδα €7.400,00 πλέον Φ.Π.Α., εάν υπάρχει, εναντίον των εφεσειόντων και υπέρ των εφεσιβλήτων.
Δ. ΚΙΤΣΙΟΣ, Δ.
Μ. ΑΜΠΙΖΑΣ, Δ.
Μ. ΤΟΥΜΑΖΗ, Δ.