[*194] 1985 Δεκεμβρίου 19
(ΚΡΑΜΒΗΣ, Ε.Δ.)
ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Αιτήτρια,
ν.
Καθ' ου η αίτηση.
Τράπεζαι - Τραπεζικοί Λογαριασμοί - Αποκάλυψη και επιθεώρηση λογαριασμών διαδίκου από τον αντίδικο του - Ο Περί Αποδείξεως Νόμος, Κεφ. 9, Άρθρο 3 - Δυνάμει αυτού η Bankers' Books Evidence Act 1879 της Αγγλίας ισχύει στην Κύπρο - Προϋποθέσεις ασκήσεως της διακριτικής εξουσίας του Δικαστηρίου υπέρ του αιτητή.
Απόδειξη - Βλ. Τράπεζαι.
Διατροφή - Αίτηση από την αιτήτρια για αποκάλυψη και επιθεώρηση από την ίδια του προσωπικού τραπεζικού λογαριασμού του καθ' ου η Αίτηση συζύγου της, καθώς και του λογαριασμού του συνεταιρισμού, στον οποίο ο σύζυγος της είναι συνέταιρος - Υπό τις περιστάσεις έγινε δεκτή.
Κ. Ταλαρίδης, για την Αιτήτρια
Ν. Ανδρέου, για τον Καθ' ου η Αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Η απόφαση δόθηκε από:
ΚΡΑΜΒΗ, Ε.Δ.: Η αιτήτρια εναντίον του καθ' ου η αίτηση συζύγου της κατεχώρησε αίτηση διατροφής προς όφελος της ιδίας και των δύο ανήλικων παιδιών τους (η αίτηση αυτή[*195] θα ονομάζεται στη συνέχεια η κύρια αίτηση). Ο καθ' ου η αίτηση δεν κατεχώρησε ένσταση στην κυρία αίτηση παρόλο ότι το Δικαστήριο έδυσε οδηγίες όπως η ένσταση καταχωρηθεί σε καθορισμένο χρόνο.
Με την παρούσα αίτηση η αιτήτρια ζητεί διάταγμα βάσει του οποίου να έχει τη δυνατότητα να επιθεωρήσει τα βιβλία του κεντρικού καταστήματος της Τραπέζης Κύπρου στη Λευκωσία και να λάβει αντίγραφα όλων των καταχωρήσεων (entries) εν σχέσει με τους λογαριασμούς του καθ' ου η αίτηση τους οποίους διατηρεί στο εν λόγω κατάστημα και ειδικά του λογαριασμού υπ' αρ. 01-134058, για την περίοδο από 1.1.81 μέχρι την ημέρα που θα γίνει η επιθεώρηση καθώς και το λογαριασμό τον οποίο διατηρεί στο ίδιο κατάστημα ο συνεταιρισμός Γ.I. Βαρωσιώτης & Υιός, του οποίου ο καθ' ου η αίτηση είναι ένας εκ των συνεταίρων.
Η παρούσα αίτηση στηρίζεται στο άρθρο 3 του Περί Αποδείξεως Νόμου Κεφ. 9, στο άρθρο 7 του Bankers' Books Evidence Act 1879, στη Διαταγή 48, θ.2, των Περί Πολιτικής Δικονομίας Κανονισμών και στην ένορκο δήλωση της αιτήτριας ημερομηνίας 5.8.85. Αντίγραφο της αίτησης επιδόθηκε στο αναφερόμενο στην αίτηση υποκατάστημα της Τράπεζας Κύπρου, η τράπεζα όμως δεν εμφανίστηκε στο Δικαστήριο ούτε έδειξε ενδιαφέρον με οποιονδήποτε άλλο τρόπο σχετικά με αυτήν την αίτηση. Η αιτήτρια στην ένορκο δήλωσή της λέγει ότι οι καταχωρήσεις στους πιο πάνω τραπεζιτικούς λογαριασμούς έχουν ουσιώδη συνάφεια με το εισόδημα του καθ' ου η αίτηση, το οποίο εισόδημα[*196] αποτελεί το επίδικο ζήτημα στην κύρια αίτηση και η επιθεώρηση των λογαριασμών αυτών και η λήψη αντιγράφων είναι αναγκαία για την προετοιμασία της υπόθεσης της όσον αφορά το επίδικο αυτό ζήτημα. Η αιτήτρια λέγει περαιτέρω ότι ο καθ' ου η αίτηση εγκατάλειψε την συζυγική τους εστία από τις 2.11.82 και έτσι η σχετική προς το επίδικο ζήτημα περίοδος για την οποία ζητείται η επιθεώρηση των λογαριασμών αρχίζει από την 1.1.81.
Ο καθ' ου η αίτηση στην ένορκο δήλωση η οποία συνοδεύει την ένστασή του μεταξύ άλλων λέγει ότι ο λογαριασμός του υπ' αρ. 01-134058 χρησιμοποείται για τους σκοπούς της επιχείρησης στην οποία είναι συνέταιρος και ότι δεν συντρέχει ουσιώδης λόγος για την αποκάλυψη του λογαριασμού αυτού στο παρόν στάδιο γιατί ο εν λόγω λογαριασμός είναι τρεχούμενος και δεν αποτελεί μέρος του εισοδήματος του, αυξομειώνεται δε ανάλογα με τις ανάγκες και υποχρεώσεις της επιχείρησης.
Κατά την ακρόαση της αίτησης, ο καθ' ου η αίτηση αντεξετάστηκε από το συνήγορο της αιτήτριας και η μαρτυρία του στα ουσιώδη της σημεία μπορεί να συνοψισθεί πιο κάτω:
Ο καθ' ου η αίτηση είναι ένας από τους συνεταίρους της επιχείρησης Γ.I. Βαρωσιώτης & Υιός. Οι άλλοι δυο συνεταίροι είναι ο αδελφός του και ο πατέρας του. Πρόκειται για συνεταιρισμό εγγεγραμμένο στον Έφορο Εταιρειών της Κύπρου, η συμμετοχή όμως του αδελφού του στον συναιτερισμό έγινε κατά τα τελευταία 4-5 χρόνια και δεν έχει μέχρι σήμερα καταχωρηθεί η σχετική αλλαγή στον Έφορο[*197] Εταιρειών. Εκτός από τον τρεχούμενο λογαριασμό με Αρ. 01-134058 δεν διατηρεί στο όνομά του οποιονδήποτε άλλο λογαριασμό. Ο συνεταιρισμός διατηρεί τρεχούμενο λογαριασμό στο ίδιο υποκατάστημα της τράπεζας. Τόσο ο λογαριασμός του καθ' ου η αίτηση όσο και ο λογαριασμός του συνεταιρισμού χρησιμοποιούνται για τις ανάγκες και τις εργασίες του συνεταιρισμού. Για τις πληρωμές των προσωπικών του υποχρεώσεων εκδίδει επιταγές και από τους δύο λογαριασμούς και για τις πληρωμές αυτές χρεώνεται ο προσωπικός του λογαριασμός ο οποίος τηρείται στα βιβλία του συνεταιρισμού. Από το ταμείο του συνεταιρισμού εισπράττει χρήματα σε μετρητά το οποία χρησιμοποιεί για τις προσωπικές του ανάγκες.
Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Περί Αποδείξεως Νόμου Κεφ. 9 η Bankers' Books Evidence Act 1879 εξακολουθεί να αποτελεί μέρος του ισχύοντος Κυπριακού Δικαίου. Βλ. The Attorney General of the Republic v. Theocharis Theocharides and Others ( 1 973 ) 2 C.L.R. p.75, και Andreas Azinas and Another v. The Police (1981) 2 C.L.R. 9.
Σύμφωνα με το δίκαιο που ισχύει στην Αγγλία το προνόμιο των τραπεζών για την τήρηση του απορρήτου των λογαριασμών των πελατών τους είναι νομικά κατοχυρωμένο. Η νομική αυτή κατοχύρωση βάσει του Common Law αποτελεί μέρος και του δικού μας ισχύοντος δικαίου και επομένως όπως και στην Αγγλία έτσι και στην Κύπρο το προνόμιο αυτό δεν είναι απόλυτο αλλά υπόκειται σε ορισμένες εξαιρέσεις. Οι εξαιρέσεις αυτές έχουν καθοριστεί στην υπόθεση Tournier v. National Provincial and Union Bank of England (1924) 1 K.B. 461 C.A., όπου ο Bankes, L.J. αναφέρει και τα εξής:[*198]
"In my opinion it is necessary in a case like the present to direct the jury what are the limits, and what are the clarifications of the constructual duty in the relation of banker and customer. There appears to be no authority on the point. On principle I think that the clarifications can be clarified under four heads:
a) Where disclosure is under compulsion of Law;
b) Where there is a duty to the public to disclose;
c) Where the interest of the Bank required disclosure;
d) Where the disclosure is made by the express or implied consent of the customer.
An instance of the first class is the duty to obey an order under the Bankers' Books Evidence Act. Many instances of the second class might be ... "
Στο σύγγραμα Phipson on Evidence, 12η έκδοση, σελ. 243, παράγραφος 588, αναφέρονται τα εξής: -
"It is plain that there is no privilege entitling a banker to revise, to disclose his customers confidence if such disclosure is necessary in legal proceedings."[*199]
Από τις πιο πάνω αρχές και αυθεντίες προκύπτει ότι το προνόμιο για την τήρηση του απορρήτου καθίσταται ανενέργητο (inoperative) όταν η τράπεζα έχει να συμμορφωθεί σε σχετικό δικαστικό διάταγμα για την αποκάλυψη του απορρήτου.
Απαραίτητη και βασική προϋπόθεση για την έκδοση ενός τέτοιου διατάγματος βάσει του οποίου αυτό το κατοχυρωμένο προνόμιο των τραπεζών καθίσταται ανενέργη- το είναι όπως τα στοιχεία των οποίων ζητείται η επιθεώρηση είναι σχετικά με τα επίδικα ζητήματα.
Η παρεχόμενη στο Δικαστήριο εξουσία για έκδοση διατάγματος επιθεώρησης τραπεζικών βιβλίων και λογαριασμών δεν περιορίζεται μόνο στους λογαριασμούς των διαδίκων αλλά μπορεί να επεκταθεί και στους λογαριασμούς τρίτου προσώπου νοουμένου ότι οι λογαριασμοί αυτοί θα έχουν οπωσδήποτε σχέση με τα επίδικα ζητήματα. (Waterhouse v. Barker (1924) Κ.Β. 759 ). Παράλληλα με την πιο πάνω προϋπόθεση πρέπει ταυτόχρονα να προκύπτει είτε από τις περιστάσεις που αφορούν την συγκεκριμμένη υπόθεση είτε από την μορφή του ίδιου λογαριασμού ότι ο λογαριασμός αυτός είναι κατ' ουσία λογαριασμός του ίδιου του διάδικου ή τηρείται από το τρίτο πρόσωπο για λογαριασμό του διάδικου. (Howard v. Beall (1889) 2 Κ.Β. p.1, and Pollock v. Garle (1898) 1 Ch. p.l, Arnott v. Hayes (1877) 36 Ch. D. 731).[*200]
Η έκδοση ενός τέτοιου διατάγματος εμπίπτει στην διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου (βλ. Emmot v. Star Newspaper Co. (1892) 62 L.J.Q.B.77) η δε ενάσκηση αυτής της διακριτικής εξουσίας πρέπει να γίνεται με μεγάλη προσοχή, (South Stafford Shire Tramways Co. v. Ebb Smith (1895) 2 Q.B. 669) και να είναι μέσα στα πλαίσια του δικαίου που αφορά γενικά την επιθεώρηση και αποκάλυψη των εγγράφων.
Υπό το φως των πιο πάνω νομικών αρχών και αυθεντιών έχω εξετάσει με την μεγαλύτερη δυνατή προσοχή όλην τη μαρτυρία η οποία τέθηκε ενώπιον μου.
Ο καθ' ου η αίτηση κατέθεσε ότι από το ταμείο του συνεταιρισμού λαμβάνει μετρητά τα οποία χρησιμοποιεί για τις προσωπικές του ανάγκες και ότι για την πληρωμή άλλων προσωπικών του υποχρεώσεων εκδίδει επιταγές τόσο από το λογαριασμό υπ' αρ. 01-134058 όσο και από το λογαριασμό του συνεταιρισμού. Και οι δύο αυτοί λογαριασμοί χρησιμοποιούνται παράλληλα για τις συναλλαγές του συνεταιρισμού. Ο καθ' ου η αίτηση ανέφερε επίσης ότι τόσο για τις αναλήψεις σε μετρητά από το ταμείο όσο και για τις επιταγές τις οποίες εκδίδει χρεώνεται με τα αντίστοιχα ποσά ο προσωπικός του λογαριασμός, ο οποίος τηρείται στα λογιστικά βιβλία του συνεταιρισμού.
Έχοντας υπόψη το πιο πάνω μέρος της μαρτυρίας του καθ' ου η αίτηση, το οποίο ουσιαστικά δεν έχει αμφισβητηθεί από την αιτήτρια, προκύπτει το συμπέρασμα ότι τόσο ο λογαριασμός του καθ' ου η αίτηση υπ' αρ. 01-134058 όσο και ο με άγνωστο αριθμό τρεχούμενος[*201] λογαριασμός του συνεταιρισμού, οι οποίοι τηρούνται στο κεντρικό κατάστημα της τράπεζας Κύπρου στη Λευκωσία χρησιμοποιούνται παράλληλα τόσο για τους σκοπούς του συνεταιρισμού όσο και για τους προσωπικούς σκοπούς του καθ' ου η αίτηση. Είμαι της γνώμης ότι και οι δύο αυτοί λογαριασμοί περιέχουν στοιχεία σχετικά με τα επίδικα ζητήματα της κύριας αίτησης και ειδικότερα με το ζήτημα της οικονομικής θέσης και εισοδηματικής κατάστασης του καθ' ου η αίτηση. Από τη στιγμή που ο συνεταιρισμός δέχτηκε να χρησιμοποιείται ο τρεχούμενος λογαριασμός του όχι μόνο για τους δικούς του σκοπούς αλλά για τους προσωπικούς σκοπούς του καθ' ου η αίτηση, πιστεύω ότι αυτό και μόνο το γεγονός διευκολύνει όπως η διακριτική εξουσία του Δικαστηρίου ασκηθεί υπέρ της αιτήτριας. Ένα άλλο γεγονός το οποίο έχω λάβει υπόψη για να ασκήσω υπέρ της αιτήτριας τη διακριτική μου εξουσία είναι η παράλειψη του καθ' ου η αίτηση να καταχωρήσει την ένστασή του στην κύρια αίτηση, παρόλον ότι το Δικαστήριο έταξε προθεσμία σχετικά με το χρόνο της καταχώρησης της ένστασης. Η παρούσα αίτηση δυνατόν να μην καταχωρείτο ή να μην γινόταν αποδεκτή από το Δικαστήριο αν ο καθ' ου η αίτηση αποκάλυπτε στα πλαίσια της ενστάσεώς του τα στοιχεία εκείνα που είναι απαραίτητα για τον καθορισμό της οικονομικής του κατάστασης και τα οποία είναι απαραίτητα για τη τελική κρίση και απόφαση του Δικαστηρίου, όσον αφορά το επίδικο ζήτημα της υποχρεώσεως του για πληρωμή διατροφής και του καθορισμού του ύψους της διατροφής. Στο σημείο αυτό πρέπει να παρατηρήσω ότι με βάση το άρθρο 40 του Περί Δικαστηρίων Νόμου 14/60 ο σύζυγος σε ορισμένες[*202] περιπτώσεις υπέχει υποχρέωση για διατροφή της συζύγου του και των ανήλικων τέκνων του. Νοουμένου ότι η υποχρέωση αυτή απορρέει από το Νόμο πιστεύω ότι το βάρος της απόδειξης δεν βρίσκεται μόνο στους ώμους της αιτήτριας συζύγου αλλά και στους ώμους του καθ' ου η αίτηση συζύγου, ο οποίος έχει υποχρέωση να αποκαλύψει όλα τα σχετικά στοιχεία τα οποία έχουν σχέση με τη δική του οικονομική κατάσταση.
Σαν αποτέλεσμα η αίτηση της αιτήτριας γίνεται αποδεκτή και εκδίδω διάταγμα για την επιθεώρηση και λήψη αντιγράφων από την αιτήτρια ή το δικηγόρο της εκ των βιβλίων του κεντρικού καταστήματος της Τράπεζας Κύπρου στην οδό Φανερωμένης Αρ. 86-88-90 στη Λευκωσία, σχετικά με τους λογαριασμούς υπ' αρ. 01-134058 του καθ' ου η αίτηση και του άγνωστου αριθμού τρεχούμενου λογαριασμού του συνεταιρισμού Γ. I. Βαρωσιώτης & Υιός, οι οποίοι τηρούνται στο εν λόγω κατάστημα της Τράπεζας Κύπρου.
Η επιθεώρηση των πιο πάνω λογαριασμών πρέπει να γίνει το αργότερο εντός 40 ημερών από σήμερα και αφού δοθεί προηγουμένως σχετική ειδοποίηση τεσσάρων ημερών στο πιο πάνω κατάστημα της τράπεζας, στον καθ' ου η αίτηση ή το δικηγόρο του, ως και προς το συνεταιρισμό Γ.I. Βαρωσιώτης & Υιός. Πιστόν αντίγραφο του παρόντος διατάγματος δέον όπως επιδοθεί στο εν λόγω κατάστημα της Τράπεζας Κύπρου τέσσερεις τουλάχιστον ημέρες πριν από την ημέρα της διεξαγωγής της επιθεώρησης και της λήψης των αντιγράφων. Οι λογαριασμοί οι οποίοι θα[*203] επιθεωρηθούν θα αφορούν την περίοδο από 1.1.81 μέχρι την προηγούμενη ημέρα της διεξαγωγής της επιθεώρησης. Η διεξαγωγή της επιθεώρησης των εν λόγω λογαριασμών θα λάβει χώρα στο πιο πάνω αναφερόμενο κατάστημα της Τράπεζας Κύπρου και κατ' αυτή δύνανται να είναι παρόντες οι διάδικοι ή οι δικηγόροι τους και οιονδήποτε πρόσωπο εκ μέρους του συνεταιρισμού ή ο δικηγόρος του συνεταιρισμού.
Τα έξοδα της παρούσας αίτησης ως και οιαδήποτε άλλα έξοδα τα οποία θα δημιουργηθούν σχετικά με την επιθεώρηση και λήψη αντιγράφων, σύμφωνα με το παρόν διάταγμα θα είναι έξοδα της δίκης (costs in cause).
Διάταγμα ως ανωτέρω.