[*466] 1986 Μαρτίου 22

(ΑΡΤΕΜΙΔΗΣ, Π. Ε.Δ.)

ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ελένη Βραχίμη,

Ενάγουσα,

ν.

Έκδοσης Προβληματισμός Ελευθεροτυπία Λτδ. και άλλου,

Εναγομένων.

(Ποινική Υπόθεση Αρ. 1861/ 83).

Δυσφήμηση - Λίβελλος - Κριτήριο είναι αντικειμενικό, κατά πόσο οι ορ9ά σκεπτόμενοι άνθρωποι, που διαβάζουν επίδικο δημοσίευμα, θεωρούν ότι με αυτό προσβάλλεται, η υπόληψη του ενάγοντος - Η πρόθεση του συγγραφέα δεν έχει σημασία.

Δυσφήμηση - Λίβελλος - Innuendo - Κατά πόσο η φράση "δεσποινίς ή κυρία" σε σχόλιο εφημερίδας αναφερόμενο στην ενάγουσα είναι δυσφημηστικό - Καταφατική η απάντηση στο ερώτημα, γιατί θέτει υπό αμφισβήτηση την υπόσταση του γάμου της ενάγουσας ή υπονοεί ότι, αν αυτός υφίσταται, δεν έχει συμπληρωθεί με σαρκική επικοινωνία.

Δυσφήμηση - Λίβελλος - Innuendo - Μπορεί προς απόδειξή του να γίνει αναφορά σε άλλα δημοσιεύματα πριν ή μετά την δημοσίευση του επιδίκου δημοσιεύματος.

Δυσφήμηση - Λίβελλος - Αποζημιώσεις - "Δεσποινίς ή κυρία" σε σχόλιο εφημερίδας με κάποιαν κυκλοφορία σχετικά με την ενάγουσα, που είναι γυναίκα παντρεμένη με δύο παιδιά, γνωστή δικηγόρος και πολιτευομένη - £800 γενικές αποζημιώσεις.

Χρ. Κιτρομηλίδης, για την Ενάγουσα.

Α. Ιντιάνος με τον κ. Γ. Τεουλίδη, για τους Εναγομένους 1 & 2.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Η ακόλουθη απόφαση δόθηκε από:[*467]

ΑΡΤΕΜΙΔΗ Π.Ε.Δ.: Η ενάγουσα, που είναι γνωστή δικηγόρος, αξιώνει αποζημιώσεις για δυσφημιστικό δημοσίευμα στην εφημερίδα "Η Ελευθεροτυπία", ιδιοκτησίας της 1ης εναγομένης εταιρείας. Η εναγομένη 2 ήταν η εταιρεία που διένεμε και κυκλοφορούσε την πιο πάνω εφημερίδα. Το επίδικο δημοσίευμα που εμφανίστηκε στην έκδοση της 4.4.83 στη στήλη των σχολίων έχει ως εξής:

"Απειλές

Η δεσποινίς ή κυρία Ελένη Βραχίμη καταγγέλλει ότι συγκεκριμένο άτομο την απείλησε από τηλεφώνου. Την παρακαλούμε να δώσει το όνομα του ατόμου, εκτός από την αστυνομία και στον τύπο για να το μάθουμε κι εμείς. Γιατί το άτομο αυτό θα πρέπει να εμφορείται από φασιστικά ιδεώδη και νοοτροπία. Και που πρέπει να απομονωθεί".

Τα γεγονότα που προηγήθηκαν του δημοσιεύματος είναι τα ακόλουθα: Η ενάγουσα είναι βασικό στέλεχος του πολιτικού κόμματος "Δημοκρατικός Συναγερμός", στο οποίο είναι μέλος της Επαρχιακής Επιτροπής Λευκωσίας, της Διοικούσης Επιτροπής Νεολαίας και υπεύθυνη παγκυπρίως της Προσφυγικής Νεολαίας του κόμματος. Μέσα στα πλαίσια των επετείων της 25ης Μαρτίου και 1ης Απριλίου η ενάγουσα, όπως ανακοινώθηκε από το κόμμα της, θα μιλούσε σε συγκεντρώσεις που θα γινόντουσαν στα χωριά Λύμπια και Άγιος Μάμας. Η πρώτη συγκέντρωση, όπως δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες, (δες τεκμ. 1 την εφημερίδα "Η Σημερινή") θα γινόταν η ώρα 7.30 το βράδυ στις 31.3.83. Πράγματι η κα Βραχίμη μίλησε στη συγκέντρωση αυτή και όταν επέστρεψε στο σπίτι της αργά το ίδιο βράδυ, η ώρα 11.00 μ.μ. περίπου κτύπησε το τηλέφωνο. Όταν σήκωσε το ακουστικό άκουσε την απειλητική φράση "αν δεν σταματήσεις να μιλάς ξέρουμε να σου κλείσουμε το στόμα". Η ενάγουσα κατάγγειλε την υπόθεση στην αστυνομία και ο αστυφύλακας Αλέξανδρος Στυλιανού επελήφθη της έρευνας του παραπόνου της ενάγουσας. Η έρευναν δεν οδήγησε πουθενά γιατί η κα Βραχίμη, παρόλο που μπορούσε να υποψιαστεί ορισμένα πρόσωπα από τα οποία προήλθε η απειλή, εν τούτοις και εφόσον[*468] δεν ήταν βέβαιη για την ταυτότητα αυτού που τηλεφώνησε δεν μπορούσε να προβεί σε συγκεκριμένη καταγγελία προσώπου.

Το γεγονός του απειλητικού τηλεφωνήματος γράφτηκε στην εφημερίδα "Αλήθεια" της 2.4.83. Την ίδια μέρα όταν η κα Βραχίμη επέστρεψε στο γραφείο της από την καθημερινή της εργασία στο δικαστήριο, της ανάφερε η υπάλληλος της Λίτσα Χ”Στυλλή ότι κάποιος κ. Μ. Κτίστης τη ζήτησε τηλεφωνικώς από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" και πως είχε μήνυμα να τον πάρε πίσω. Πράγματι η ενάγουσα πήρε τον κ. Κτίστη στο τηλέφωνο που ζήτησε να μάθει από αυτήν περισσότερες λεπτομέρειες του απειλητικού τηλεφωνήματος και ιδιαίτερα αν γνώριζε από πού προήλθε. Η κα. Βραχίμη τον πληροφόρησε ότι ήδη κατάγγειλε την υπόθεση στην αστυνομία και δεν μπορούσε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Η ενάγουσα ανάφερε πως κατά την διάρκεια της συνομιλίας της ο Μ. Κτίστης της απηύθυνε το λόγο με την προσφώνηση "Κα Βραχίμη". Ο ίδιος ο Μιχάλης Κτίστης επιβεβαίωσε πάνω σε αυτό το σημείο τη μαρτυρία της ενάγουσας και ανάφερε πως ο ίδιος γνώριζε ότι η κα Βραχίμη ήταν παντρεμένη. Ο Μιχάλης Κτίστης, που είναι ο αστυνομικός συντάκτης της εφημερίδας "Η Ελευθεροτυπία", ανάφερε στο δικαστήριο πως μετά από τη συνομιλία του με την κα Βραχίμη είπε στο προσωπικό της εφημερίδας τα περί της επικοινωνίας του με την ενάγουσα. Ο ίδιος είπε επίσης ότι δεν είναι αυτός που έγραψε το επίδικο δημοσίευμα στην εφημερίδα του, ούτε και γνωρίζει ποίος είναι ο συγγραφέας του.

Η επιλήψιμη φράση κατά την ενάγουσα είναι: "η δεσποινίς ή κυρία Ελένη Βραχίμη". Βέβαια οι λέξεις αυτές δεν μπορούν να απομονωθούν από το υπόλοιπο κείμενο, το οποίο πρέπει επίσης να εξεταστεί κάτω από τις περιστάσεις που έχει γραφεί για να διαπιστωθεί αν αυτό μεταφέρει στους αναγνώστες δυσφημιστικό περιεχόμενο σε βάρος της ενάγουσας.

Στην έκθεση απαιτήσεως προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι με το επίδικο δημοσίευμα οι εναγόμενοι αφήνουν να εννοηθεί ότι η ενάγου[*469]σα είναι αμφίβολης ηθικής υπόστασης και πως αμφισβητείται η νομιμότητα του γάμου της και των παιδιών της. Επίσης ότι η έγγαμη ζωή της έχει αμφίβολη ηθική και νομική υπόσταση και πως δεν υπήρξε συμπλήρωση του γάμου της με την σωματική επικοινωνία και τέλος πως η ενάγουσα είναι πρόσωπο ανάξιο λόγου να ασχοληθεί κανείς μαζί του.

Η κοινή υπεράσπιση των εναγομένων είναι απλή και σύντομη. Υποβάλλουν πως το επίδικο δημοσίευμα δεν έχει δυσφημιστικό περιεχόμενο και πως δεν μπορεί να ερμηνευθεί κατά τέτοιο τρόπο που να αποδίδεται σε αυτό οποιαδήποτε δυσφημιστική έννοια. Πρέπει να αναφέρω πως εκτός από αυτή την υπεράσπιση, οι εναγόμενοι δεν έχουν αμφισβητήσει το υπόλοιπο της υπόθεσης της ενάγουσας είτε σε ότι αφορά τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες δημοσιεύτηκε το επίδικο άρθρο, ή το υλικό που σχετίζεται με την προσωπικότητα και υπόληψη της ενάγουσας. Η τελική αγόρευση του δικηγόρου των εναγομένων ήταν σύντομη και σε αυτή έγινε τελική εισήγηση πως το δημοσίευμα, παρόλο που μπορεί να ήταν ειρωνικό, δεν ήταν δυσφημιστικό μέσα στην έννοια του νόμου.

Το άρθρο 17 του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ. 148 ορίζει τι είναι δυσφήμηση ως ακολούθως: (σε δική μου μετάφραση).

"Η δυσφήμηση συνίσταται στη δημοσίευση από οποιοδήποτε πρόσωπο με έντυπο, γραπτό, ζωγραφιάς, ομοιώματος, χειρονομιών, λόγων ή άλλων ήχων, ή με οποιοδήποτε άλλης φύσεως μέσο, περιλαμβανομένης και της εκπομπής μέσω ασυρμάτου τηλεγραφίας, δημοσιεύματος το οποίο

(α).....................................................................................................

(β)...................................................................................................

(γ)....................................................................................................

(δ) δυνατόν να εκθέσει άλλα πρόσωπα σε γενικό μίσος, περιφρόνηση ή χλεύη ή[*470]

(ε) δυνατόν να προκαλέσει την αποστροφή ή αποφυγή οποιουδήποτε προσώπου από άλλο".

Το κριτήριο, αν δηλαδή ένα δημοσίευμα είναι δυσφημιστικό ή όχι είναι αντικειμενικό. Το δικαστήριο δηλαδή αποφασίζει αν οι ορ9ά σκεπτόμενοι άνθρωποι που βλέπουν το επίδικο δημοσίευμα θεωρούν ότι μ' αυτό προσβάλλεται η υπόληψη του ενάγοντος. Η πρόθεση του συγγραφέα δεν έχει σημασία. Δεν αποτελεί δηλαδή υπεράσπιση ότι αυτός δεν είχε σκοπό να δυσφημίσει τον ενάγοντα ή ότι ο ίδιος δεν αποδίδει στις λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν δυσφημιστικό περιεχόμενο. Κριτήριο είναι το αποτέλεσμα που έχει το δημοσίευμα στους ορθά σκεπτόμενους πολίτες. Το δικαστήριο αποδίδει στις λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν την συνήθη τους έννοια, εκτός όπου προβάλλεται ισχυρισμός υπαινικτικού περιεχομένου (innuendo), οπόταν και ο ενάγων πρέπει να εκθέσει τις έγραφες προτάσεις του τις περιστάσεις και γεγονότα με βάση τα οποία στην υπαινικτική γλώσσα που έχει χρησιμοποιηθεί θα αποδοθεί δυσφημιστικό περιεχόμενο από αυτούς οι οποίοι γνωρίζουν αυτές τις ιδιαίτερες περιστάσεις και γεγονότα ώστε να αντιληφθούν την υπαινικτική δυσφήμιση. Αυτό ισχυρίζεται και η ενάγουσα στην παρούσα υπόθεση και έχω εκθέσει πιο πάνω τα γεγονότα στα οποία βασίζει τον ισχυρισμό της.

Η ενάγουσα είναι γνωστή δικηγόρος, ασκεί δε το επάγγελμα της από το ιδιαίτερο της γραφείο από το 1962. Είναι η πρώτη δικηγόρος που άρχισε να ιδιωτεύει στη Λευκωσία. Συχνά οι εφημερίδες κάμνουν αναφορά στο όνομά της μέσα στο πλαίσιο των δημοσιευμάτων τους για δικαστικές υποθέσεις και από το 1964 που παντρεύτηκε προσφωνείται ως "η κα Βραχίμη". Από το γάμο της η ενάγουσα έχει 2 παιδιά ηλικίας 18 και 16 ετών αντίστοιχα. Ο σύζυγος της ενάγουσας είναι ο γιατρός Ιωάννης Βραχίμης. Γνωστή είναι επίσης η ενάγουσα και από την ιδιότητά της, στην οποία έχω ήδη κάμει αναφορά, ως στελέχους του πολιτικού κόμματος "Δημοκρατικός Συναγερμός" υπηρετεί δε επίσης σε άλλες δημόσιες θέσεις, όπως του Προέδρου[*471] του Παγκυπρίου Συνδέσμου Αυτοτελώς Εργαζομένων και Προέδρου του Συνδέσμου Ελληνίδων Επιστημόνων. Έτσι, είναι γνωστό στο ευρύ κοινό πως η ενάγουσα, εφόσον είναι παντρεμένη, είναι η κυρία Βραχίμη. Η ενάγουσα προσκόμισε μαρτυρία για να δείξει πως μετά το δημοσίευμα πρόσωπα που την γνώριζαν ή την συναντούσαν έκαμναν αναφορά σε αυτό, πράγμα που την στενοχωρούσε πολύ. Ένας πελάτης της, ο Σταύρος Σοφοκλέους, μόλις είδε το δημοσίευμα το πρωί πήγε στο γραφείο της και την ρώτησε αν πράγματι ήταν παντρεμένη γιατί άρχισε να αμφιβάλλει όταν φίλοι του άρχισαν να ειρωνεύονται την δικηγόρο του. Ο Σταύρος Σοφοκλέους ήταν τακτικός πελάτης του γραφείου της κας Βραχίμη και είναι αυτός ο οποίος έφερε σε γνώση της το επίδικο δημοσίευμα. Η κα Βραχίμη έδειξε στον κ. Σοφοκλέους το πιστοποιητικό γάμου της για να τον βεβαιώσει πως αυτό που γνώριζε ήταν η πραγματικότητα. Ο Αντώνης Πασχαλίδης, δικηγόρος στη Λευκωσία, κατάθεσε επίσης ότι γνωρίζει από πολλά χρόνια την κα Βραχίμη, ξέρει πως είναι παντρεμένη και έχει παιδιά, πράγμα που γνωρίζει ο κάθε δικηγόρος, και πως εξεπλάγη όταν διάβασε το επίδικο δημοσίευμα.

Ανεξάρτητα βέβαια από την πιο πάνω μαρτυρία, που ενισχύει το εύρημα ότι το δημοσίευμα ήταν δυσφημιστικό, από την απλή ερμηνεία των λέξεων που χρησιμοποιήθησαν και των περιστάσεων κάτω από τις οποίες έγινε το δημοσίευμα, το δικαστήριο μπορεί να δώσει σε αυτές την ορθή νομικά ερμηνεία. Είναι γνωστό πως η προσφώνηση "δεσποινίς" γίνεται στις άγαμες γυναίκες ενώ αυτή του "κυρία" στις έγγαμες. Η χρησιμοποίηση και των δύο λέξεων θέτει σε αμφιβολία την ιδιότητα της γυναίκας με υπαινιγμούς για αυτήν ανάλογα με τις περιστάσεις που χρησιμοποιήθηκαν. Στην υπό κρίση υπόθεση είναι φανερό πως τίθεται σε αμφισβήτηση η υπόσταση του γάμου της ενάγουσας ή και πως αν αυτός υφίσταται ότι δεν έχει συμπληρωθεί με τη σαρκική επικοινωνία έτσι που η ενάγουσα παραμένει στην ουσία ακόμα δεσποινίς.[*472]

Οι δικηγόροι των εναγομένων παρόλον που έκαμαν αναφορά στο γνωστό σύγγραμμα Gatley on Libel and Slander και ειδικά στην παράγραφο που γίνεται ιδιαίτερη μνεία στις καταγγελίες για ανηθικότητα σε βάρος γυναίκας, δεν μελέτησαν την σχετική υπόθεση που αναφέρεται και η οποία επιλύει όλα τα ζητήματα που εγείρονται στην παρούσα τόσο νομικά όσο και πραγματικά. Η υπόθεση αυτή είναι η Cassidy v. Daily Mirror Newspaper Ltd. (1929) All E.R. Rep. 117. Η απόφαση αυτή του Εφετείου της Αγγλίας παρόλον που είναι παλιά ισχύει μέχρι σήμερα και θεωρείται αυθεντία στα ζητήματα που επιλαμβάνεται. Γιαυτό εξάλλου και χρησιμοποιείται σε όλες τις εκδόσεις του πιο πάνω συγγράμματος.

Τα γεγονότα της υπόθεσης ήταν σε συντομία τα πιο κάτω: Ο Κάσσιτη, γνωστός και ως Κόρριγκαν, ήταν νυμφευμένος αλλά είχε αδιάκριτα εξωγαμιαίες σχέσεις. Είχε ποζάρει με μια γυναίκα για ένα φωτογράφο της Daily Mirror στον οποίο ανάφερε ότι ήταν η μέλλουσα μνηστή του. Η εφημερίδα δημοσίευσε τη φωτογραφία αυτή με τη λεζάντα "Ο κύριος Κόρριγκαν, ιδιοκτήτης αλόγων, και η δνις Χ των οποίων ο αρραβώνας έχει αγγελθεί". Η σύζυγος του Κάσσιτη καταχώρισε αγωγή εναντίον της εφημερίδας στην οποία ισχυριζόταν ότι με το δημοσίευμα αυτό πρόσωπα που γνώριζαν ότι ήταν η νόμιμη σύζυγος του Κάσσιτη, θα σχημάτιζαν την γνώμη ότι η σχέση της με τον σύζυγό της ήταν εξωγαμιαία και παράνομη. Το δικαστήριο που εκδίκασε την υπόθεση αποφάνθηκε υπέρ της ενάγουσας και το Εφετείο, με πλειοψηφία, απέρριψε την έφεση της εφημερίδας. θα παραθέσω μετάφραση της σύνοψης της απόφασης, η οποία κατά τη γνώμη μου περιέχει όλα τα στοιχεία πάνω στα οποία βασίστηκε.

"Η ευθύνη για δυσφημιστικό δημοσίευμα βασίζεται όχι πάνω στην πρόθεση αυτού που δυσφημεί αλλά στο γεγονός του δυσφημιστικού δημοσιεύματος. Ένα πρόσωπο είναι υπεύθυνο για τα εύλογα συμπεράσματα που μπορούν να βγουν από τις λέξεις που χρησιμοποίησε, ανεξάρτητα αν τα πρόβλεψε ή όχι. Αν[*473] χρησιμοποίησε φράσεις διφορούμενες ή αμφίβολες δίχως να γνωρίσει, ή προτού κάμει έρευνα σχετικά με τα γεγονότα που έχουν σχέση με τις δηλώσεις που κάμνει και τα εύλογα συμπεράσματα που μπορούν να εξαχθούν από αυτά, είναι υπεύθυνος στα πρόσωπα που, εφόσον γνωρίζουν αυτά τα γεγονότα, μπορούν να καταλήξουν σε εύλογα συμπεράσματα από τις φράσεις που χρησιμοποιήθηκαν. Μια δήλωση, που από μια πρώτη άποψη, δεν είναι δυσφημιστική μπορεί να γίνει τέτοια, αν δημοσιευτεί σε πρόσωπα που γνωρίζουν ορισμένες ειδικές περιστάσεις. Και δεν έχει καμιά σημασία αν ο δυσφημιστής δεν γνωρίζει τις περιστάσεις αυτές που μπορούν να οδηγήσουν τα πρόσωπα στα οποία κυκλοφόρησε το δυσφημιστικό δημοσίευμα να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι αυτό είναι δυσφημιστικό για τον ενάγοντα".

Στα παραδείγματα που φέρνει ο Λόρδος Scrutton στην πιο πάνω υπόθεση, σελ. 119, αναφέρεται πως είναι λίβελλος να λεχθεί ότι ο Α δεν είναι παντρεμένος, αν η δήλωση αυτή γίνει σε πρόσωπα που γνωρίζουν κάποια γυναίκα η οποία είναι γνωστή σαν η κυρία Α και την οποία ο Α επισκέπτεται. Έτσι και στην υπό κρίση υπόθεση η ενάγουσα δικαιολογείται να ισχυρίζεται πως το δημοσίευμα ήταν δυσφημιστικό, γιατί είναι δυνατόν ορθά σκεπτόμενοι οι πολίτες που την γνωρίζουν να σχηματίσουν τις εντυπώσεις για αυτή που αναφέρει στην έκθεση απαιτήσεως, και που συνοψίζω πιο πάνω.

Ανεξάρτητα από την ερμηνεία που μπορεί να δοθεί από το περιεχόμενο του ίδιου του επίδικου δημοσιεύματος, οι υπαινικτικοί ισχυρισμοί ενισχύονται και από το τεκμ. 7, που είναι η έκδοση της εφημερίδας Ή Ελευθεροτυπία" της 11.4.83. Στη στήλη πάλιν των σχολίων, με τίτλο "ΜΠΡΑΒΟ" αναφέρονται τα εξής:

"'Μπράβο στην Παραλιμνίτισσα που δεν κίνησε αγωγή επί λιβέλλω' στις εφημερίδες που έκαναν κινηματογραφικό σήριαλ την προσωπική της ζωή. Που στο κάτω-κάτω, η προσωπική της ζωή είναι αποκλειστικό της δικαίωμα κι όχι των δημοσιογράφων.[*474]

Τη συγχαίρουμε πούχε το θάρρος να κάνει και σχετική δήλωση διευκρινίζοντας την όλη υπόθεση που είναι αποκλειστικά δική της υπόθεση και να μη φοβηθεί από τη δημοσιότητα.

Ευτυχώς που δεν πήρε για πρότυπο τα πολιτικά πρόσωπα που με το 'ψύλλου πήδημα' κινούν αγωγή ...... Όταν ακόμα δεν έχουν ούτε υπόθεση".

Στο σχόλιο αυτό γίνεται Αναφορά στην υπόθεση μιας Παραλιμνίτισσας η οποία απασχόλησε τον τύπο εκείνες τις μέρες. Δημοσιεύματα για αυτή την υπόθεση έχουν καταχωριστεί στο Δικαστήριο, συγκεκριμένα η εφημερίδα "Απογευματινή" της 9.4.83, τεκμ. 5 και η "Αλήθεια" της 7.4.83, τεκμ. 4. Πολύ σύντομα αναφέρω πως σε αυτά τα δημοσιεύματα παρουσιάζεται η ιστορία μιας κοπέλλας η οποία ακολούθησε στο εξωτερικό τον αγαπημένο της Σουηδό. Στο σχόλιο της "Ελευθεροτυπίας" γίνεται κάποια σύγκριση της υπόθεσης αυτής της Παραλιμνίτισσας, η οποία επαινείται γιατί δεν καταχώρησε αγωγή εναντίον των εφημερίδων, παρόλον που ασχολήθηκαν με την ιδιωτική της ζωή, ενώ αντίθετα η ενάγουσα με του "ψύλλου πήδημα", όπως αναφέρεται στο σχόλιο, έχει προσφύγει στο Δικαστήριο. Το δημοσίευμα αυτό δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, πως αναφέρεται στην αγωγή της ενάγουσας. Αυτό καταδείχνεται τόσο από το ίδιο το περιεχόμενο του όσο και από τη μαρτυρία του βοηθού Πρωτοκολλητή στο Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας Γιαννάκη Σούπασιη, ο οποίος είπε ότι κατά την περίοδο 4.4.83 - 11.4.83 είχαν καταχωριστεί μόνο δύο αγωγές για λίβελλο, δηλαδή η παρούσα και μια εναντίον της εφημερίδας "Αλήθεια" από κάποιο Φάχατ Απτούλ Ραχμάν αναφορικά με λαθρεμπόριο ηρωίνης.

Το πιο πάνω σχόλιο της εφημερίδας "Η Ελευθεροτυπία", που κάμνει αναφορά στην ιδιωτική ζωή της Παραλιμνίτισσας και την οποία επαινεί που δεν κίνησε αγωγή για λίβελλο ενώ η ενάγουσα το έχει κάμει εναντίον της, αφήνει πάλιν να νοηθεί ότι το επίδικο δημοσίευμα έχει κάποια σχέση με την ιδιωτική ζωή της ενάγουσας.[*475]

Το δικαστήριο μπορεί να ερμηνεύσει τον υπαινικτικό ισχυρισμό του επίδικου δημοσιεύματος κάμνοντας αναφορά σε άλλα δημοσιεύματα της ίδιας εφημερίδας πριν ή μετά το επίδικο (Gatley on Libel and Slander 6th ed., para. 1243).

Έχοντας υπόψη όλα τα πιο πάνω καταλήγω στο συμπέρασμα ότι η ενάγουσα έχει αποδείξει την υπόθεση της εναντίον των εναγομένων και το επόμενο ζήτημα που παραμένει είναι ο καθορισμός των αποζημιώσεων στις οποίες δικαιούται.

Είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ με το ζήτημα αυτό σε πρόσφατη απόφαση μου και δανείζομαι ό,τι είπα στην υπόθεση αυτή.

Τα κριτήρια, που έχουν νομολογιακά καθιερωθεί για τον υπολογισμό των αποζημιώσεων, μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες τα αντικειμενικά και αυτά που αφορούν στο πρόσωπο του ενάγοντος. Τα αντικειμενικά κριτήρια είναι αυτά που δημιουργούνται από τα περιστατικά που περιβάλλουν το επίδικο δημοσίευμα, δηλαδή το είδος της γλώσσας που χρησιμοποιείται στη δυσφήμιση, η θέση του δημοσιεύματος στο έντυπο ώστε να διαφανεί ο αριθμός των αναγνωστών τους οποίους έφτασε η κυκλοφορία του εντύπου, η διαγωγή του εναγομένου πριν και μετά την δυσφήμιση καθώς και κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της υπόθεσης. Το κριτήριο που αφορά στην προσωπικότητα του ενάγοντος είναι απλό. Ποίος είναι ο ενάγων, ποίας φήμης χαίρει γενικά στη κοινότητα του, ποία η υπόληψη του και πόσο σημαντικός είναι. (Δες Γενικό Πρακτορείο Τύπου & Άλλοι ν. Χριστόφορος Χριστοφίδης (1981) 1 Α.Α.Δ. 195. Κωνσταντινίδης ν. Κουρέας (1978) 1 Α.Α.Δ. 139 και Σαβεριάδης & Άλλοι ν. Γεωργιάδη & Άλλων (1982) 1 Α.Α.Δ. 574).

Στην παρούσα υπόθεση τα αντικειμενικά κατά τη γνώμη μου κριτήρια συνηγορούν υπέρ ψηλού ποσού αποζημιώσεων. Το επίδικο δημοσίευμα, άνκαι σύντομο, είναι υβριστικού περιεχομένου σοβαράς μορφής. Η θέση του στην εφημερίδα στη στήλη των σχολίων το καθιστά προσιτό για ανάγνωση στο ευρύ κοινό. Η εφημερίδα είναι κα[*476]θημερινή με κάποια κυκλοφορία. Όσα ανάφερε η κα Βραχίμη σχετικά με την προσωπικότητα και την υπόληψη της δεν έχουν αμφισβητηθεί από την άλλη πλευρά. Ελαφρυντικό για τους εναγομένους είναι το γεγονός ότι κατά την εκδίκαση της υπόθεσης η θέση τους ήταν ότι το δημοσίευμα δεν ήταν δυσφημιστικό και δεν προχώρησαν να αμφισβητήσουν το υπόλοιπο της υπόθεσης της ενάγουσας, την οποία κατά την ακρόαση αντιμετώπισαν με ευγένεια.

Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω νομίζω πως το ποσό των £800.- αποζημιώνει εύλογα την ενάγουσα. Εκδίδεται επομένως απόφαση υπέρ της ενάγουσας και εναντίον των εναγομένων για το ποσόν των £800- με £250.- έξοδα.

Απόφαση για £800- με £250- έξοδα.