ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Αίτηση Αρ. 14/2024)
14 Φεβρουαρίου, 2024
[ΔΑΥΙΔ, Δ/στής]
ΑΝΑΦΟΡΙΚA ΜΕ ΤΟ AΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤAΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ AΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡI ΤΗΣ ΑΠΟΝΟΜHΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣYΝΗΣ (ΠΟΙΚIΛΕΣ ΔΙΑΤAΞΕΙΣ) ΝOΜΟΥ 33/1964 OΠΩΣ ΤΡΟΠΟΠΟΙHΘΗΚΕ.
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚA ΜΕ ΤΗΝ ΑIΤΗΣΗ ΤΟΥ ΒΑΓΓEΛΗ ΠΡIΦΤΗ ΑΠO TΗΝ ΕΛΛAΔΑ ΚΑΙ ΜOΝΙΜΟ ΚAΤΟΙΚΟ ΚYΠΡΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗ ΑΔΕΙΑΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ MANDAMUS.
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ/Ή ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΏΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ, ΩΣ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΤΜΗΜΑΤΩΝ, ΝΑ ΣΥΜΜΟΡΦΩΘΟΥΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΗΜΕΡ. 20/09/2023 ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΗ 820/2023 ΒΑΣΕΙ ΤΩΝ ΠΡΟΝΟΙΩΝ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 146 ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ.
..................................
Ν. Χαραλαμπίδου (κα), για Νατάσα Χαραλαμπίδου & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τον Αιτητή.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΔΑΥΙΔ, Δ.: Με την υπό συζήτηση, μονομερώς προωθούμενη αίτηση του, ο Αιτητής επιζητά την άδεια του Δικαστηρίου για την καταχώρηση διά κλήσεως αίτησης για έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus, με το οποίο να διατάσσονται ο Υπουργός Εσωτερικών και η Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, ως τα αρμόδια πρόσωπα και τμήματα και ως οι Καθ’ ων η Αίτηση στην Προσφυγή 820/2023 του Διοικητικού Δικαστηρίου, να συμμορφωθούν με την απόφαση του εν λόγω Δικαστηρίου στην ως άνω Προσφυγή, ημερομηνίας 20.9.2023, στη βάση του Άρθρου 146(5) του Συντάγματος.
Ως προβάλλεται στη σχετική Έκθεση και στην ένορκη δήλωση του Χρίστου Καραγιάννη, δικηγορικού υπαλλήλου στον δικηγορικό οίκο που εκπροσωπεί τον Αιτητή, που συνοδεύουν την αίτηση, ο τελευταίος, είναι Έλληνας υπήκοος που εισήλθε στη Δημοκρατία το έτος 2012 για μόνιμη εγκατάσταση. Στις 05.11.2012, τέλεσε νόμιμο πολιτικό γάμο με γυναίκα από την Κίνα, με την οποία, στις [ ], απέκτησαν μία θυγατέρα, η οποία έχει επίσης ελληνική υπηκοότητα. Έκτοτε διαμένουν μόνιμα σε ιδιόκτητη κατοικία τους στη Λακατάμια Λευκωσίας, ενώ ο Αιτητής διατηρεί δικό του αυτοκίνητο. Τόσο ο ίδιος όσο και η οικογένεια του έχουν ενσωματωθεί πλήρως στην κυπριακή νοοτροπία, κουλτούρα, ήθη και έθιμα ενώ όλο το κοινωνικό, φιλικό και επαγγελματικό τους περιβάλλον βρίσκεται στην Κύπρο, με τον Αιτητή να έχει χάσει κάθε δεσμό με τη χώρα καταγωγής του στην οποία δεν έχει ούτε συγγενείς ούτε φίλους ούτε περιουσιακά στοιχεία και/ή σπίτι για να διαμένει.
Στις 07.10.2021, ο Αιτητής καταδικάστηκε από το Επαρχιακό Δικαστήριο Λευκωσίας για το αδίκημα της εμπορίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης ενηλίκων προσώπων και μαστροπείας, για τα οποίο του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης δύο χρόνων, την οποία και εξέτισε στις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία. Στις 15.05.2023, αποφυλακίστηκε από τις Κεντρικές Φυλακές και ταυτόχρονα ξανασυνελήφθη από την Υπηρεσία Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Λευκωσίας. Στη συνέχεια, ενώ τελούσε υπό κράτηση στο ΧΩΚΑΜ Μεννόγειας, εκδόθηκαν εναντίον του και του επιδόθηκαν διατάγματα κράτησης και απέλασης, ημερομηνίας 11.05.2023, για λόγους δημόσιας τάξης και/ή δημόσιας ασφάλειας, με την αιτιολογία ότι κρίθηκε ότι αποτελεί πραγματική, ενεστώσα και επαρκώς σοβαρή απειλή στρεφόμενη κατά θεμελιώδους συμφέροντος της κοινωνίας, δυνάμει του άρθρου 29(3)(α) του Ν.7(Ι)/2007. Στις 03.08.2023 και ενώ εκκρεμούσε Προσφυγή που καταχώρισε στο Διοικητικό Δικαστήριο εναντίον των διαταγμάτων κράτησης και απέλασης του, (Προσφυγή Αρ.820/2023) ο Αιτητής απελάθηκε από τη Δημοκρατία στην Ελλάδα και έκτοτε τα στοιχεία του καταχωρήθηκαν στον κατάλογο των προσώπων των οποίων απαγορεύεται η είσοδος στη Δημοκρατία (stop list). Στις 20.09.2023, εκδόθηκε απόφαση από το Διοικητικό Δικαστήριο στην ως άνω Προσφυγή Αρ.820/2023, με την οποία ακυρώθηκαν τα προσβληθέντα διατάγματα κράτησης και απέλασης του Αιτητή. Η δικηγόρος του τελευταίου, με δύο ηλεκτρονικά της μηνύματα, στις 25.09.2023 και στις 04.10.2023, ενημέρωσε την Διευθύντρια του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης για την ως άνω απόφαση του Δικαστηρίου, ζητώντας την αφαίρεση των στοιχείων του από τον κατάλογο stop list για να μπορέσει να επιστρέψει στην οικογένεια του στην Κύπρο. Δεν έλαβε οποιαδήποτε απάντηση. Παράλληλα, υποσχέσεις λειτουργού του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, με τον οποίο η δικηγόρος του μίλησε τηλεφωνικά, ότι μέχρι τα Χριστούγεννα του 2023 θα ολοκληρώνονταν οι διαδικασίες για την επιστροφή του Αιτητή στην Κύπρο, δεν υλοποιήθηκαν. Ο τελευταίος, εξακολουθεί να βρίσκεται στον κατάλογο των προσώπων των οποίων απαγορεύεται η είσοδος στην Δημοκρατία (stop list). Τούτο, προκρίνεται, παρά τη ρητή Συνταγματική υποχρέωση του Υπουργού Εσωτερικών και της Διευθύντριας του Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης να συμμορφωθούν με την ως άνω απόφαση του Δικαστηρίου. Οι τελευταίοι, προβάλλεται, παραλείπουν και/ή αρνούνται μέχρι σήμερα να το πράξουν, ξεπερνώντας κάθε εύλογο χρονικό περιθώριο, παραβιάζοντας υποχρέωση τους, ως απορρέει από το άρθρο 146 του Συντάγματος αλλά και το Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο24). Η μόνη θεραπεία που απομένει για τη συμμόρφωση τους με την απόφαση του Δικαστηρίου και την αποκατάσταση της νομιμότητας, υποστηρίζει η πλευρά του Αιτητή, είναι να διαταχθούν από το Δικαστήριο ανάλογα να συμμορφωθούν, μέσω προνομιακού εντάλματος Mandamus.
Τα προνομιακά εντάλματα, ως κατάλοιπο της εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου για έλεγχο των κατώτερων Δικαστηρίων αλλά και άλλων αρχών, οργάνων ή προσώπων που ασκούν δημόσια εξουσία, χορηγούνται κατ’ εξαίρεση. Ως σημειώθηκε στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Igor Kanevtsov, Πολ. Έφ. 14/2023, ημερ. 20.02.2023:
«… το Προνομιακό Ένταλμα Mandamus δεν εκδίδεται όταν υπάρχει άλλη καταλληλότερη θεραπεία στο αστικό δίκαιο ή όπου είναι πρόσφορη άλλη ευχερέστερη διαδικασία (R. v. Charity Commissioners [1987] 1 Q.B. 407, ή όπου παρέχεται νομοθετική θεραπεία (Pasmose v. Oswaldtwistle Urban District Council [1898] AC 387 και R. v. ILEA, ex parte Ali [1990] COD 317).
Είναι σαφές ότι το ένταλμα Mandamus συνιστά «ύστατο μέσο για κατίσχυση του δικαίου και κατάλοιπο της δικαιοδοσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου για εκείνες τις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται συγκεκριμένο δικαίωμα χωρίς συγκεκριμένη θεραπεία προς εκπλήρωση του ή όπου η εναλλακτική θεραπεία δεν είναι πρόσφορη και αποτελεσματική». (Αναφορικά με το αίτημα του Ν. Νικολάου, Πολιτική Αίτηση Αρ. 130/2015, ημερ. 21/4/2016).»
Στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση του Ιερόθεου Χριστοδούλου, άλλως Ρόπα (2008) 1 Α.Α.Δ. 43, υπεδείχθη μεταξύ άλλων:
«Συνήθως η θεραπεία για το προνομιακό ένταλμα Mandamus, χρησιμοποιείται για να διαταχθεί κατώτερο Δικαστήριο να ασκήσει συγκεκριμένη εξουσία, μέσα στα πλαίσια της αρμοδιότητάς του. Όμως η θεραπεία μπορεί να εξασφαλιστεί για να εξαναγκάσει και άλλες αρχές ή όργανα ή πρόσωπα τα οποία ασκούν δημόσια εξουσία, για να εκτελέσουν δημόσιο καθήκον το οποίο επιβάλλει ο Νόμος....»
Οι αρχές που διέπουν την έκδοση εντάλματος Mandamus, έχουν καταγραφεί και στην υπόθεση Αναφορικά με την Αίτηση της Λοϊζου, Πολ. Έφ. Αρ. 138/2018, ημερ. 20/7/2018, όπου σημειώθηκε ότι:
«Αποτελεί προϋπόθεση για την παραχώρηση του εντάλματος mandamus η υποβολή διακριτής απαίτησης (distinct demand) προς την αρμόδια Αρχή για εκτέλεση του καθήκοντός της σε σχέση με το οποίο υποβάλλεται ακολούθως το αίτημα, εφόσον δεν υπάρχει συμμόρφωση στο μεταξύ (βλ. Halsbury's Laws of England, 3η Έκδοση, Τόμος 11, σελ.106 και Basu «Commentary on the Constitution of India», Τόμος 3, σελ. 479). Στην υπόθεση R. v. The Bristol and Exeter Railway Company 12 L.J.Q.B. λέχθηκε ότι «It is necessary, before a rule is applied for, that a distinct demand should be made upon those who are required to do an act, and that it should be distinctly pointed out to them what it is that they are required to do.». Δεν πρόκειται για τυπικό ζήτημα, αλλά για ζήτημα ουσίας (βλ. Αναφορικά με την Αίτηση της Palm-Mount Holdings Ltd, ECLI:CY:AD:2018:A154, Πολιτική Έφεση αρ. 413/2016, ημερομηνίας 3.4.2018, ECLI:CY:AD:2018:A154).
Αποτελεί περαιτέρω προϋπόθεση για την απόδοση προνομιακού εντάλματος mandamus η ύπαρξη νομικού δικαιώματος ή υποχρέωσης. Όπως παρατηρείται στον Basu, πιο πάνω, σελ. 478, «The foundation of mandamus is the existence of the right. It is not intended to create a right but to restore a party who has been denied his right to the enjoyment of such right.». Η υποχρέωση πρέπει να είναι συγκεκριμένη και να προκύπτει από το Σύνταγμα, το νόμο, το Κοινοδίκαιο ή από κανονισμούς ή οδηγίες που έχουν νομοθετική υπόσταση.
Δεν υπάρχει δικαιοδοσία για έκδοση εντάλματος mandamus για διοικητικές πράξεις που εμπίπτουν με βάση το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος στην αποκλειστική δικαιοδοσία του Διοικητικού Δικαστηρίου. Δεν μπορεί να εκδοθεί ένταλμα mandamus, εκτός εάν ο αιτητής έχει δικαίωμα να αξιώσει την άσκηση συγκεκριμένης νομικής υποχρέωσης του διοικητικού οργάνου, σε αντιπαραβολή με την άσκηση διακριτικής ευχέρειας. Όμως, προνομιακό ένταλμα μπορεί να εκδοθεί αν το καθήκον δημόσιας Αρχής αφορά σε θέμα ιδιωτικού και όχι δημόσιου δικαίου.»
Πάγια νομολογία των Δικαστηρίων μας, καταδεικνύει ότι η απόφαση για τοποθέτηση κάποιου στο stop list, συναρτάται με το διάταγμα απέλασης. Δεν παράγει, από μόνη της, έννομα αποτελέσματα κατά τρόπο που να θεωρείται εκτελεστή διοικητική πράξη. Τέτοια, εκτελεστή πράξη, αποτελεί το διάταγμα απέλασης, με την εγγραφή στο stop list να θεωρείται πράξη εκτέλεσης του εν λόγω διατάγματος απέλασης. Είναι γι’ αυτό το λόγο που ως κρίθηκε, κατ’ επανάληψη, δεν παρέχεται η δυνατότητα ελέγχου της νομιμότητας της, δυνάμει προσβολής της, στη βάση του Άρθρου 146 του Συντάγματος (βλ. Γιάννης Κωνσταντίνου v. Δημοκρατίας (1996) 3 Α.Α.Δ. 474 και Χαρούλλα Γεωργίου Χριστοφόρου v. Δημοκρατία της Κύπρου, μέσω Υπουργού Εσωτερικών, Υπόθεση Αρ.1559/2012, ημερ. 21.04.2016, ECLI:CY:AD:2016:D213).
Για τη χορήγηση άδειας καταχώρησης αίτησης για Mandamus, ο Αιτητής θα πρέπει να ικανοποιήσει το Δικαστήριο ότι έχει εκ πρώτης όψεως υπόθεση. Σε αυτό το στάδιο, το Ανώτατο Δικαστήριο δεν υπεισέρχεται στην ουσία της αίτησης, ούτε εξετάζει την υπόθεση σε βάθος, παρά μόνο αν από το μαρτυρικό υλικό που τίθεται ενώπιον του, υπάρχει συζητήσιμο θέμα που να δικαιολογεί τη χορήγηση της αιτούμενης άδειας (Ιn Re Kakos (1985) 1 C.L.R. 250, Ανθίμου (1991) 1 Α.Α.Δ. 41).
Στην υπό συζήτηση υπόθεση, η απόφαση της αρμόδιας αρχής για κράτηση και απέλαση του Αιτητή έχει ήδη ακυρωθεί. Με δεδομένη την αδυναμία Προσφυγής στη βάση του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά της ως άνω εγγραφής του Αιτητή στο stop list, ενώ με την σκοπούμενη αίτηση, παρουσιάζεται να επιδιώκεται η εκπλήρωση συγκεκριμένης νομικής υποχρέωσης που πηγάζει από το ίδιο το Σύνταγμα, βρίσκω ότι, εκ πρώτης όψεως πάντα, ο Αιτητής έχει στοιχειοθετήσει συζητήσιμη υπόθεση για να δοθεί η αιτούμενη θεραπεία.
Συνακόλουθα, δίδεται άδεια στον Αιτητή ως το παρακλητικό Α.
Η δια κλήσεως Αίτηση να καταχωριστεί εντός 10 ημερών από σήμερα.
Εφόσον καταχωριστεί, να οριστεί από το Πρωτοκολλητείο για οδηγίες, στις 29.02.2023 και ώρα 8:30 π.μ.
Α. ΔΑΥΙΔ, Δ.