ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
(Πολιτική Έφεση Αρ. 224/2015)
14 Φεβρουαρίου, 2024
[ΜΑΛΑΧΤΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ/στές]
ΛΕΥΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ,
Εφεσείων/Ενάγων,
ν.
ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ,
Εφεσίβλητου/Εναγόμενου.
Ρ. Παπαδοπούλου (κα) για Παύλος Αγγελίδης & Σία ΔΕΠΕ, για τον Εφεσείοντα.
Κ. Πετρίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α΄, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τον Εφεσίβλητο.
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Η Απόφαση είναι ομόφωνη, θα απαγγελθεί από τη Δικαστή Δημητριάδου-Ανδρέου.
_____________________________________________________________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.: Προσβάλλεται η πρωτόδικη Απόφαση με την οποία απερρίφθη η αγωγή του Εφεσείοντα, με την οποία αξίωνε από τη Δημοκρατία την καταβολή αποζημιώσεων συνεπεία ιατρικής αμέλειας κατά τη διάρκεια της θεραπείας που έλαβε και των χειρουργικών επεμβάσεων στις οποίες υπεβλήθη κατά τη χρονική περίοδο 1996-2007.
Το πρωτόδικο Δικαστήριο επεσήμανε ότι ενώ το κύριο παράπονο του Εφεσείοντα, με βάση τις λεπτομέρειες της Έκθεσης Απαίτησης, ήταν η «αδυναμία των γιατρών του δημοσίου να διαγνώσουν τα αίτια των παθήσεων του και να την θεραπεύσουν, ως επίσης και η παράλειψη των γιατρών να του παράσχουν θεραπεία ή να αντιμετωπίσουν την ασθένεια του κατά την παραμονή του στην οφθαλμολογική κλινική», κατά την ακρόαση οι θέσεις αυτές δεν προωθήθηκαν μέσω της μαρτυρίας που προσκόμισε. Ειδικότερα, το πρωτόδικο Δικαστήριο υπογράμμισε ότι, μέσω της προσαχθείσας μαρτυρίας του Εφεσείοντα και του εμπειρογνώμονα που κάλεσε, «η μόνη μη ενδεδειγμένη ενέργεια που αποδίδεται στους γιατρούς του δημοσίου ήταν ο τρόπος αφαίρεσης του γρέζου από τον οφθαλμό του ενάγοντα» και ότι «ο επί καθήκοντι γιατρός στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών, αφαίρεσε το γρέζο με ξυλάκι των αυτιών», ενέργεια η οποία «κατέστρεψε το επιθήλιο του ματιού και δημιούργησε πληγή στον κερατοειδή η οποία διευκόλυνε την προσβολή του οφθαλμού από διάφορα μικρόβια και μικροοργανισμούς».
Επιπλέον, το πρωτόδικο Δικαστήριο διαπίστωσε ότι η θέση αυτή δεν δικογραφείτο εφόσον πουθενά στην Έκθεση Απαίτησης δεν αναγράφετο ότι «η περίθαλψη που δέχτηκε ο ενάγοντας στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών, ήτοι ο καθαρισμός του ματιού με ξυλάκι των αυτιών, «μπατονέτα», δεν ήταν η ενδεδειγμένη και ότι η συγκεκριμένη ενέργεια ήταν η αιτία των παθήσεων του ενάγοντα», καθώς και ότι το μόνο που αναφέρετο στην Έκθεση Απαίτησης σε σχέση με το Τμήμα Πρώτων Βοηθειών ήταν ότι ο Εφεσείων είχε μεταβεί εκεί, χωρίς να αναφέρεται ότι έτυχε περίθαλψης στο εν λόγω Τμήμα. Με βάση τις πιο πάνω επισημάνσεις το πρωτόδικο Δικαστήριο κατέληξε ότι «η παράλειψη του ενάγοντα να δικογραφήσει την πιο πάνω θέση επί της οποίας στηρίζεται η απαίτηση του, ήτοι ότι η αμέλεια του εναγόμενου εδράζεται στο γεγονός ότι στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών έγινε καθαρισμός του ματιού του με λανθασμένη μέθοδο, είναι καταληκτική για την έκβαση της υπόθεσης του» και, ως αποτέλεσμα, απέρριψε την Αγωγή κρίνοντας συγχρόνως ότι δεν θα ήταν «θεμιτό» να εξετάσει θέμα παραγραφής της Αγωγής, το οποίο είχε εγερθεί μέσω προδικαστικής ένστασης στην τροποποιημένη Υπεράσπιση του Εφεσίβλητου, ή θέμα αποζημιώσεων.
Παράλληλα με την Έφεση καταχωρίστηκε και Αντέφεση με την οποία ο Εφεσίβλητος Γενικός Εισαγγελέας προσβάλλει την Απόφαση του πρωτόδικου Δικαστηρίου να μην εξετάσει ζήτημα παραγραφής που είχε εγερθεί από πλευράς της Δημοκρατίας.
Με πέντε Λόγους Έφεσης ο Εφεσείων προσβάλλει την ορθότητα της πρωτόδικης Απόφασης.
Μέσω του 1ου Λόγου Έφεσης ο Εφεσείων προβάλλει ότι το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι «το ξένο σώμα πιθανώς να μην ήταν γρέζο», είναι άσχετο και λανθασμένο με την ύπαρξη της αμέλειας από τον Εφεσίβλητο. Με το 2ο Λόγο Έφεσης προσβάλλει ως λανθασμένο το εύρημα του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν είχε δικογραφηθεί η αμέλεια του Εφεσίβλητου. Με τον 3ο Λόγο Έφεσης διατείνεται ότι λανθασμένα το πρωτόδικο Δικαστήριο δεν υπολόγισε τις αποζημιώσεις σε περίπτωση τυχόν ανατροπής της πρωτόδικης Απόφασης. Δια του 4ου Λόγου Έφεσης προβάλλεται ότι η λανθασμένη εντύπωση του πρωτόδικου Δικαστηρίου για την πάροδο του χρόνου μεταξύ ατυχήματος και εκδίκασης οδήγησε, προφανώς, σε λανθασμένα συμπεράσματα. Με τον 5ο Λόγο Έφεσης προσβάλλεται ως λανθασμένη η αναφορά του πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι δεν αναφέρετο στο δικόγραφο του Εφεσείοντα ότι αυτός είχε τύχει περίθαλψης στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών.
Οι Λόγοι Έφεσης 2 και 5 είναι συναφείς και θα εξετασθούν μαζί.
Το κύριο ερώτημα που προκύπτει είναι κατά πόσο η προσαχθείσα από την πλευρά του Εφεσείοντα μαρτυρία ήταν σύμφωνη και/ή εκαλύπτετο από τους δικογραφημένους ισχυρισμούς που αφορούσαν στην αμέλεια του Εφεσίβλητου. Έχουμε ήδη αναφερθεί στις επισημάνσεις του πρωτόδικου Δικαστηρίου σύμφωνα με τις οποίες κρίθηκε ότι το παράπονο του Εφεσείοντα και, κατ’ επέκταση, η αποδιδόμενη στον Εφεσίβλητο αμέλεια που αφορούσε σε περίθαλψη της οποίας έτυχε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών δεν εδικογραφείτο πουθενά στην Έκθεση Απαίτησης αφενός, και ότι τα όσα είχαν δικογραφηθεί, συμπεριλαμβανομένων και των λεπτομερειών αμελείας στην Έκθεση Απαίτησης, δεν είχαν προωθηθεί μέσω της μαρτυρίας που ο Εφεσείων προσκόμισε κατά την ακρόαση της υπόθεσης, αφετέρου.
Η θέση του Εφεσείοντα ήταν ότι η μόνη διαφοροποίηση που υπήρξε ήταν ότι, ενώ τα δικόγραφα μιλούσαν για αμέλεια του Εφεσίβλητου καθόλη τη διάρκεια της περίθαλψης και/ή θεραπείας του Εφεσείοντα, αργότερα κατά την ακρόαση της υπόθεσης ο ισχυρισμός για αμέλεια περιορίστηκε στην περίθαλψη και/ή θεραπεία που ο Εφεσείων έλαβε στο τμήμα Πρώτων Βοηθειών και ότι ο εν λόγω περιορισμός της απαίτησης δεν επέβαλλε περαιτέρω δικογράφηση για τη συγκεκριμένη αμέλεια.
Για τους σκοπούς εξέτασης του υπό κρίση ερωτήματος κρίνεται επιβεβλημένη η παράθεση των βασικών ισχυρισμών του Εφεσείοντα όπως αυτοί προκύπτουν από την Έκθεση Απαίτησης.
Οι βασικοί δικογραφημένοι του ισχυρισμοί μπορούν να συνοψισθούν ως ακολούθως:
§ Ο Εφεσείων, ο οποίος ήτο μηχανικός οχημάτων στην Εθνική Φρουρά, ενώ την 9/9/1996 ασχολείτο με την εργασία του, «αισθάνθηκε πόνο και ξένο σώμα στον αριστερό οφθαλμό του» και «μετέβηκε στις Πρώτες Βοήθειες και ακολούθως στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Β.Μ.Η. όπου του έγινε περίθαλψη από το Στρατιωτικό Οφθαλμίατρο».
§ Στις 12/9/1996 μετέβη στα εξωτερικά οφθαλμολογικά ιατρεία όπου έτυχε παρακολούθησης και, στη συνέχεια, εισήχθη στην Οφθαλμολογική Κλινική με διάγνωση έλκους κερατοειδούς στον αριστερό οφθαλμό όπου παρέμεινε μέχρι τις 14/10/1996 και, κατόπιν εργαστηριακών εξετάσεων, διεγνώσθη μόλυνση συνεπεία σταφυλόκοκκου.
§ Η κατάσταση του χειροτέρευσε, παρουσίασε «οίδημα, διήθηση του έλκους και αιμορραγικό υποπύον» και του έγινε, εκ νέου, εισαγωγή στην Οφθαλμολογική Κλινική στις 16/10/1996.
§ Προσβλήθηκε από μύκητες και στις 8/11/1996 παραπέμφθηκε στο εξωτερικό για περαιτέρω διερεύνηση της ασθένειας του. Στις 12/11/1996 υπεβλήθη σε κερατοπλαστική αλλά λόγω επιπλοκών του μοσχεύματος αναγκάστηκε να υποβληθεί σε ακόμη τρεις επεμβάσεις ιδίας φύσεως (12/11/1996, Οκτώβριο του 1999 και 23/2/1999).
§ Τον Ιούνιο του 2003 υπεβλήθη σε εγχείρηση δευτεροπαθούς καταρράκτη στην Αγγλία.
§ Κατά την παραμονή του στην Οφθαλμολογική Κλινική ως εσωτερικός ασθενής από 8/11/1996 μέχρι τις 5/12/1996 παρέμεινε «χωρίς καμία απολύτως θεραπεία, και/ή αντιμετώπιση της ασθένειας αυτού».
§ Παρά τις διαβεβαιώσεις του Εφεσίβλητου και των αντιπροσώπων του ότι «θα τύγχανε σωστής θεραπευτικής αγωγής και/ή θεραπείας άνευ κινδύνων και/ή επιπλοκών και/ή με πλήρη επιτυχία και πλήρη αποθεραπεία και παρόλο που είχε αποδεχτεί τις συστάσεις και/ή τις συμβουλές του Εναγόμενου και/ή των αντιπροσώπων αυτού και/ή του ιατρού που είχε αναλάβει την θεραπεία του..», ο αριστερός του οφθαλμός συνέχισε να χειροτερεύει καθημερινά χωρίς καμία βελτίωση λόγω της αμελούς ιατρικής φροντίδας που έτυχε.
§ Σήμερα παρουσιάζει «συγκλίνοντα στραβισμό», ψηλό αστιγματισμό, διαταραχές στην περιοχή της ωχράς κηλίδας του αριστερού οφθαλμού και μειωμένη όραση.
§ Αποδίδει την κατάσταση του στους ιατρούς του δημοσίου.
Κρίνεται σκόπιμη η παράθεση της παραγράφου 22 της Έκθεσης Απαίτησης στην οποία περιλαμβάνονται και οι Λεπτομέρειες Αμελείας του Εφεσίβλητου.
«Είναι ο ισχυρισμός του Ενάγοντος ότι δεν έτυχε ιατρικής φροντίδας και/ή επιμέλειας και/ή η οιαδήποτε ιατρική φροντίδα που του είχε παρασχεθεί ήτο αποτέλεσμα αμελούς και/ή παραβάσεως των εκ του νόμου απορρεόντων καθηκόντων του Εναγομένου και/ή των υπαλλήλων αυτού και/ή του ιατρού που είχε αναλάβει την φροντίδα και περίθαλψη αυτού.
Λεπτομέρειες Αμέλειας Εναγομένου.
(α) Ο Εναγόμενος και/ή αντιπρόσωποι και/ή υπηρέτες αυτού απέτυχαν να προβούν σε ορθή διάγνωση του προβλήματος του Ενάγοντος.
(β) Ο Εναγόμενος δεν επέδειξε την δέουσα σοβαρότητα και/ή ικανότητα και/ή προσοχή και/ή επιμέλεια που έπρεπε να επιδείξει ένας λογικός οφθαλμίατρος.
(γ) Ο Εναγόμενος δεν υπέβαλε τον Ενάγοντα στις απαιτούμενες και/ή ορθές και/ή αναγκαίες ιατρικές εξετάσεις προτού καταλήξει στην διάγνωση του και/ή οι εξετάσεις στις οποίες υπέβαλε τον Ενάγοντα δεν ήταν οι ορθές και/ή διενεργήθηκαν λανθασμένα.
(δ) Ο Εναγόμενος δεν ενήργησε στην περίπτωση του Ενάγοντα με την ιατρικά ενδεδειγμένη και πρακτικά εφαρμόσιμη και αναμενόμενη υπό τις περιστάσεις επιμέλεια, φροντίδα και ικανότητα.
(ε) Γενικώς ενήργησε αμελώς μέσα στα πλαίσια εκτελέσεως των καθηκόντων του σε σχέση με τον Ενάγοντα και την διενέργεια της εξέτασης αυτού καταλήγοντας σε λανθασμένη διάγνωση.»
Είναι σαφές με βάση τους πιο πάνω δικογραφημένους ισχυρισμούς, όπως ορθά επεσήμανε και το πρωτόδικο Δικαστήριο, ότι το βασικό παράπονο του Εφεσείοντα ήταν η αδυναμία των ιατρών του δημοσίου να διαγνώσουν και στη συνέχεια να θεραπεύσουν τα αίτια της πάθησης του, καθώς και η παράλειψη τους να του παράσχουν θεραπεία ή να αντιμετωπίσουν την ασθένεια του κατά την παραμονή του στην Οφθαλμολογική Κλινική.
Στη μαρτυρία που ο Εφεσείων προσέφερε ανέφερε ότι ενώ εργαζόταν την 8/9/1996 κάτω από ανυψωμένο όχημα της Εθνικής Φρουράς, ένα ξένο σώμα έπεσε μέσα στο αριστερό του μάτι. Ένοιωσε πόνο, αλλά παρέμεινε στην εργασία του και συνέχισε να εργάζεται. ‘Όταν επέστρεψε σπίτι του και οι πόνοι συνέχισαν, τα ξημερώματα της επόμενης ημέρας μετέβη στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Σε σχέση με την επίσκεψη του στις Πρώτες Βοήθειες ανέφερε τα εξής:
«Κατά την επίσκεψή μου στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, του προβλήματος μου επιλήφθηκε ο επί καθήκοντι ιατρός. Δεν γνωρίζω το όνομα του, ούτε την ιδιότητά του. Το μόνο που έκανε ο εν λόγω ιατρός ήταν να πάρει μια μπατονέτα (ξυλάκι με βαμβάκι), την οποία την έβρεξε με ένα υγρό από ένα μπουκαλάκι και την έβαλε μέσα στο μάτι μου. Έκανε δύο κύκλους μέσα στο μάτι μου με το βαμβάκι και μετά το κάλυψε με ένα κομμάτι επίδεσμο, επικολλώντας το με ειδική ταινία. Ακολούθως, με απάλλαξε και μου είπε ότι οτιδήποτε υπήρχε μέσα στο μάτι μου με τούτο τον τρόπο θα είχε φύγει. Μου είπε επίσης να βγάλω τον εν λόγω επίδεσμο το επόμενο πρωί.»
Στη κατάθεση του αναφέρθηκε, επίσης, στην εξέλιξη που είχε η όλη κατάσταση του ματιού του όπως αυτή καταγράφεται στην Έκθεση Απαίτησης του.
Ήταν η θέση του, με τα όσα του ανέφεραν οι θεράποντες ιατροί του, ότι «η αρχική επέμβαση για καθαρισμό του ματιού» του στις Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας «ήταν παντελώς λανθασμένη και απαράδεκτη» και ότι «ξένα αντικείμενα και ιδιαίτερα γρέζα ουδέποτε αφαιρούνται με τον τρόπο που υιοθέτησαν οι Πρώτες Βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας».
Σύμφωνα δε με τη μαρτυρία του Εμπειρογνώμονα Ιατρού που ο Εφεσείων κάλεσε, Μ.Ε.2, όπως ορθά επεσήμανε το πρωτόδικο Δικαστήριο, η μόνη μη ενδεδειγμένη ενέργεια που αποδίδεται στους ιατρούς του δημοσίου ήταν ο τρόπος αφαίρεσης του γρέζου από τον οφθαλμό του Εφεσείοντα. Ήταν η θέση του εν λόγω μάρτυρα ότι, όταν ο Εφεσείων αποτάθηκε στις Πρώτες Βοήθειες, έγινε προσπάθεια αφαίρεσης του γρέζου με το ξυλάκι που χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό των αυτιών που έχει βαμβάκι και ότι η ενέργεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφεί το επιθήλιο του οφθαλμού του και να δημιουργήσει πληγή στον κερατοειδή, η οποία (πληγή) διευκόλυνε την προσβολή του οφθαλμού από διάφορα μικρόβια και μικροοργανισμούς. Παρέπεμψε δε και στο ιατρικό πιστοποιητικό του Μ.Ε.2 που κατέθεσε κατά τη διάρκεια της μαρτυρίας του, Τεκμήριο 15, στο οποίο καταγράφονταν τα ακόλουθα:
«Εξέτασα σήμερα στο ιατρείο μου τον πιο πάνω ασθενή με πρόβλημα στο αριστερό μάτι.
Από το ιστορικό της κατάστασης του ο πιο πάνω ασθενής πριν 15 χρόνια περίπου αποτάθηκε στις πρώτες βοήθειες του Γενικού Νοσοκομείου με ενόχληση στο μάτι από γρέζο.
Ο γιατρός που τον εξέτασε αποφάνθηκε ότι υπήρχε γρέζο στον κερατοειδή χιτώνα του αριστερού ματιού και προσπάθησε να το αφαιρέσει με ταμπόν που χρησιμοποιούμε για τον καθαρισμό των αυτιών τρίβοντας το επιθήλιο (μια συνηθισμένη αλλά λανθασμένη τακτική που χρησιμοποιούσαν και αρκετές φορές χρησιμοποιούν και μέχρι σήμερα για την αφαίρεση γρέζου στις πρώτες βοήθειες). Να σημειωθεί ότι ο γιατρός που κάνει αυτό δεν είναι Οφθαλμίατρος.
Μετά από μια τέτοια ενέργεια συνήθως δημιουργείται μεγάλη πληγή στον κερατοειδή αρκετές φορές παρουσιάζεται θόλωμα κερατοειδούς και μεγάλος φόβος μόλυνσης.
Από την εξέλιξη της κατάστασης του ματιού κάτι τέτοιο συνέβηκε και στο μάτι του ασθενούς με αποτέλεσμα την παρουσία έλκους και μετά την προσβολή του κερατοειδούς από μύκητες που προκάλεσαν την πλήρη καταστροφή του και την ανάγκη μεταμόσχευσης κερατοειδούς.
Από το ιστορικό ο ασθενής υποβλήθηκε σε δύο μεταμοσχεύσεις κερατοειδούς.
Η όραση του ασθενούς σήμερα είναι μηδαμινή με αποτέλεσμα το αριστερό μάτι να παρουσιάζει στραβισμό.
Εάν η αφαίρεση του γρέζου γινόταν από Οφθαλμίατρο και με το σωστό τρόπο δεν θα παρουσιάζονταν όλα τα πιο πάνω προβλήματα στο μάτι του ασθενούς που τελικά οδήγησαν στην καταστροφή του κερατοειδούς και στην ανάγκη μεταμοσχεύσεων.»
Όπως προκύπτει και όπως ορθά επεσήμανε το πρωτόδικο Δικαστήριο, η θέση που προωθήθηκε από την πλευρά του Εφεσείοντα ότι η περίθαλψη που δέχθηκε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών - ήτοι ο καθαρισμός του ματιού του με ξυλάκι που έχει βαμβάκι που χρησιμοποιείται για τον καθαρισμό των αυτιών - όχι μόνο δεν ήταν η ενδεδειγμένη αλλά αποτέλεσε και την αιτία όλων των προβλημάτων στο μάτι του που ακολούθησαν, σε κανένα σημείο της Έκθεσης Απαίτησης του δεν καταγράφεται. Το μόνο που καταγράφετο στην Έκθεση Απαίτησης με αναφορά στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών ήταν, απλώς, ότι είχε μεταβεί εκεί χωρίς, παράλληλα, να γίνεται οποιαδήποτε αναφορά σε περίθαλψη του Εφεσείοντα στο εν λόγω Τμήμα. Σχετική προς τούτο είναι η παράγραφος 4 της Έκθεσης Απαίτησης, η οποία παρατίθεται κατωτέρω:
«Κατά ή περί την 9 Σεπτεμβρίου 1996 και ενώ ο Ενάγων ασχολείτο με την εργασία του αισθάνθηκε πόνο και ξένο σώμα στον αριστερό οφθαλμό του. Μετέβηκε στις Πρώτες Βοήθειες και ακολούθως στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο B.M.H. όπου του έγινε περίθαλψη από το Στρατιωτικό Οφθαλμίατρο.»
Εκείνο το οποίο αναφέρεται στην πιο πάνω παράγραφο αναφορικά με περίθαλψη είναι ότι ο Εφεσείων έτυχε περίθαλψης από το Στρατιωτικό Οφθαλμίατρο στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Β.Μ.Η. Υπό τις περιστάσεις, δεν θα μπορούσε η απλή αναφορά στο ότι ο Εφεσείων «μετέβηκε στις Πρώτες Βοήθειες» να καλύψει το κενό ή, καλύτερα, την ανυπαρξία οποιασδήποτε δικογράφησης η οποία αφορούσε σε περίθαλψη ή θεραπεία στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών για την οποία επεδείχθη ιατρική αμέλεια.
Δεν συμφωνούμε με τη θέση που προβλήθηκε από πλευράς Εφεσείοντα ότι δεν επιβάλλετο στην προκείμενη περίπτωση περαιτέρω δικογράφηση για τη συγκεκριμένη αμέλεια που προωθήθηκε στη μαρτυρία που προσέφερε η πλευρά του. Η υπόθεση αφορούσε σε ιατρική αμέλεια. Τέτοιες υποθέσεις συνήθως δεν είναι απλές, αλλά αντίθετα είναι περίπλοκες και το Δικαστήριο καλείται να αποφασίσει επί λεπτών θεμάτων (βλ. Βαριάνου v. Δρ. Ανδρέα Π. Βορκά (2010) 1 Α.Α.Δ. 1541). Επομένως, η φύση της υπόθεσης απαιτούσε την καταγραφή στο δικόγραφο του Εφεσείοντα πλήρων και σαφών λεπτομερειών σε σχέση με την κατ’ ισχυρισμό πλημμελή περίθαλψη που αυτός δέχθηκε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών και η οποία συνίστατο στον καθαρισμό του ματιού του με ξυλάκι που έχει βαμβάκι (μπατονέτα).
Σε ό,τι, δε, αφορά τα προβλεπόμενα στους Θεσμούς Πολιτικής Δικονομίας ως ίσχυαν κατά τον ουσιώδη χρόνο, αναφορά μπορεί, κατ’ αρχάς, να γίνει στη Δ.19, θ.2 η οποία συνδέει τα δικόγραφα με τις ανάγκες της υπόθεσης. Προβλέπει ότι τόσο η Έκθεση Απαίτησης όσο και η Υπεράσπιση «θα πρέπει να είναι τόσο σύντομες, όσο θα το επιτρέπει η φύση της υπόθεσης»[1]. Η δε Δ.19, θ.4 προβλέπει ότι:-
«4. Κάθε δικόγραφο πρέπει να περιέχει μόνο, μια συνοπτικής μορφής έκθεση των ουσιωδών γεγονότων στα οποία ο διάδικος που καταθέτει το δικόγραφο στηρίζει την απαίτηση ή την υπεράσπισή του, ανάλογα με την περίπτωση, αλλά όχι τη μαρτυρία την οποία πρόκειται να αποδειχτούν ...».[2]
Όπως αναφέρθηκε στην υπόθεση Παγκύπριος Ετ. Αρτοποιών Λτδ ν. Σαββίδη (1997) 1 Α.Α.Δ. 685, τα δικόγραφα καθορίζουν το πλαίσιο της δίκης. Η σύνταξη τους διέπεται από ιδιαίτερους δικονομικούς κανόνες που ενσωματώνονται στη Δ.19 και διασφαλίζουν την αποτελεσματική διεξαγωγή της δίκης.
Στη Αγγλική απόφαση British Airways Pension Trustees Ltd v. Sir Robert McAlpine (1994) 72 B.L.R. 26, τονίσθηκε ότι ο βασικός σκοπός των δικογράφων είναι να καταστήσουν γνωστό στον αντίδικο την υπόθεση που έχει να αντιμετωπίσει, αλλά ταυτόχρονα δεν είναι κάποιο παιχνίδι το οποίο πρέπει να παίζεται σε βάρος των διαδίκων, ούτε είναι αυτοσκοπός αλλά το μέσο για το σκοπό, ο οποίος είναι να δώσει σε κάθε πλευρά την ευκαιρία για μια δίκαιη δίκη[3].
Σε συμφωνία με τα όσα ανέφερε το πρωτόδικο Δικαστήριο λέμε ότι η παράλειψη του Εφεσείοντα να δικογραφήσει τη θέση επί της οποίας εδράζετο η κατ’ ισχυρισμό αμέλεια του Εφεσίβλητου, ήτοι ότι η περίθαλψη που δέχθηκε στο Τμήμα Πρώτων Βοηθειών δεν ήτο η ενδεδειγμένη και ότι αποτέλεσε την αιτία των παθήσεων του στον αριστερό του οφθαλμό, ήτο καθοριστική για την έκβαση της υπόθεσης του και ορθώς οδήγησε στην απόρριψη της Αγωγής.
Δεδομένης της απόρριψης του 2ου και του 5ου Λόγου Έφεσης παρέλκει η εξέταση των υπόλοιπων Λόγων Έφεσης, οι οποίοι έχουν καταστεί άνευ οποιασδήποτε πρακτικής σημασίας.
Ως εκ τούτου η Έφεση απορρίπτεται. Επιδικάζονται έξοδα €3000 υπέρ του Εφεσίβλητου και εναντίον του Εφεσείοντα.
Υπό το φως της πιο πάνω κατάληξης, η ενασχόληση με τα όσα εγείρονται στην Αντέφεση καθίσταται, πλέον, θεωρητική.
Ως εκ τούτου, η Αντέφεση απορρίπτεται χωρίς διαταγή για έξοδα.
Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.
Λ. ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΥ-ΑΝΔΡΕΟΥ, Δ.
Ι. ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ, Δ.
[1] “… Such statements shall be as brief as the nature of the case will admit.”
[2] “4. Every pleading shall contain, and contain only, a statement in a summary form of the material facts on which the party pleading relies for his claim or defence, as the case may be, but not the evidence by which they are to be proved………….”
[3] "The basic purpose of pleadings is to enable the opposing party to know what case is being -made in sufficient detail to enable that party properly to prepare to answer it.
… … … ……………………………………………………………………………………………………..
Pleadings are not a game to be played at the expense of the litigants, they are not an end in themselves, but a means to the end, and that end is to give each party a fair hearing."