ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
i-justice
(Πολιτική Aίτηση Αρ.52/2024)
27 Μαΐου 2024
[Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΟΥ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΟΥ ΤΟΥ 1964
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ 2018
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ SHAMMI NISANKA PERERA BATADHUWAGE ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ HABEAS CORPUS
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΚΑΙ/Ή ΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΑΡΧΕΙΟΥ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΠΑΡΑΝΟΜΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΥΠΟ ΚΡΑΤΗΣΗ ΤΟΝ SHAMMI NISANKA PERERA BATADHUWAGE ΣΤΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑ ΚΡΑΤΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΝΟΓΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΠΑΡΑΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΘΡΩΝ 11 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ, ΑΡΘΡΟ 5 ΤΗΣ ΕΣΔΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 1 ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΥ ΥΠ΄ΑΡΙΘ.7, ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 18ΠΣΤ ΤΟΥ ΚΕΦ.105 ΚΑΙ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΝΟΜΟ 105(Ι)/2016
____________________
Γ. Βασιλόπουλος για Χρ. Χριστοδουλίδη, για τον Αιτητή.
Ι. Γεωργίου, εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τη Δημοκρατία.
____________________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Ο Αιτητής αιτείται την έκδοση προνομιακού εντάλματος Habeas Corpus Ad Subjiciendum ώστε να αφεθεί ελεύθερος γιατί, όπως διατείνεται, κρατείται παράνομα και καταχρηστικά. Η Αίτηση υποστηρίζεται με ένορκη δήλωση του ιδίου ημερ.9.4.2024. Η Δημοκρατία καταχώρησε Ειδοποίηση Πρόθεσης Ένστασης, που υποστηρίζεται με ένορκη δήλωση ημερ.23.5.2024 λειτουργού στο Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης.
Ο Αιτητής συνελήφθηκε την 2.3.2023 και αυθημερόν εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα κράτησης και απέλασης. Η νομιμότητα του διατάγματος είναι δεδομένη, αφού σχετική προσφυγή του Αιτητή κατά της νομιμότητας του αποσύρθηκε και απορρίφθηκε από το Διοικητικό Δικαστήριο την 23.6.2023. Η διάρκεια της κράτησης του, που είναι το αντικείμενο της παρούσας διαδικασίας, έχει μέχρι 10.1.2024 κριθεί νόμιμη με απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε προηγούμενη αίτηση για Habeas Corpus που είχε καταχωρίσει (Batadhuwage, Πολ. Αίτ. Αρ.177/2023, ημερ.10.1.2024). Η υπό κρίση Αίτηση καταχωρίστηκε την 9.4.2024, και αφού συμπληρώθηκαν 13 μήνες από την έκδοση του σχετικού διατάγματος κράτησης του Αιτητή, που κρατείται από 2.3.2023.
Το διάταγμα κράτησης του Αιτητή είχε εκδοθεί δυνάμει των προνοιών του άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μεταναστεύσεως Νόμου, Κεφ.105. Συμμόρφωση απαιτείται και με το άρθρο 18ΠΣΤ του Κεφ.105, που με το εδάφιο (1) εξουσιοδοτεί τον Υπουργό Εσωτερικών να εκδώσει διάταγμα με το οποίο να θέτει υπό κράτηση υπήκοο τρίτης χώρας υποκείμενο σε διαδικασίες επιστροφής. Αυτό μπορεί να γίνει «μόνο για την προετοιμασία της επιστροφής και/ή τη διεκπεραίωση της διαδικασίας απομάκρυνσης». Προβλέπεται ότι «Τέτοια κράτηση έχει τη μικρότερη δυνατή διάρκεια και διατηρείται μόνο καθόσον χρόνο η διαδικασία απομάκρυνσης εξελίσσεται και εκτελείται με τη δέουσα επιμέλεια». Και, εφόσον πληρούνται οι όροι του εδαφίου (1) και η κράτηση είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί η επιτυχής απομάκρυνση, αυτή μπορεί, σύμφωνα με το εδάφιο (7), να διαρκέσει μέχρι και έξι μήνες. Με το εδάφιο (4)(α) εναποτίθεται στον Υπουργό υποχρέωση επανεξέτασης κάθε διατάγματος κράτησης ανά δίμηνο. Η κράτηση μπορεί, σύμφωνα με το εδάφιο (8), να παραταθεί από τον Υπουργό μόνο για πρόσθετο περιορισμένο χρόνο, που δεν υπερβαίνει τους δώδεκα μήνες σε περιπτώσεις κατά τις οποίες, παρ΄ όλες τις εύλογες προσπάθειες, η επιχείρηση απομάκρυνσης είναι πιθανό να διαρκέσει περισσότερο επειδή ο συγκεκριμένος υπήκοος της τρίτης χώρας αρνείται να συνεργαστεί ή καθυστερεί η λήψη αναγκαίων εγγράφων από τρίτες χώρες. Τους δώδεκα μήνες δεν μπορεί να υπερβαίνει η παράταση και όχι ο συνολικός χρόνος κράτησης, που επομένως έχει ως οροφή τους 18 μήνες (Nira, Πολ. Αίτ. Αρ.133/2022, ημερ.30.9.2022, ECLI:CY:AD:2022:D371).
Είναι η θέση του Αιτητή ότι η κράτηση του έχει καταστεί παράνομη. Αναφέρει ότι ουδέποτε του κοινοποιήθηκε η παράταση της κράτησης του από τον Υπουργό μετά τους πρώτους έξι μήνες της κράτησης του. Περαιτέρω, ότι μετά την απόφαση ημερ.10.1.2024 κρατείται χωρίς επανεξέταση της αναγκαιότητας για την κράτηση του, όπως επιβάλλεται από το άρθρο 18ΠΣΤ(4)(α) του Κεφ.105. Με την ένορκη δήλωση που υποστηρίζει την ένσταση, δεν υποστηρίχτηκε ότι έχει διενεργηθεί επανεξέταση μετά την 6.11.2023. Ούτε αναφέρθηκε οτιδήποτε σε σχέση με παράταση του χρόνου κράτησης του Αιτητή μετά τους πρώτους έξι μήνες της κράτησης του.
Το άρθρο 18ΠΣΤ του νόμου, εισάχθηκε με τον τροποποιητικό νόμο Ν.153(Ι)/2011, για σκοπούς εναρμόνισης µε την πράξη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας µε τίτλο Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 16ης Δεκεµβρίου 2008, σχετικά µε τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη µέλη για την επιστροφή των παρανόµως διαµενόντων υπηκόων τρίτων χωρών και οι πρόνοιες του είναι επιτακτικές.
Προκύπτει από την ενώπιον του Δικαστηρίου μαρτυρία ότι έχουν γίνει δύο προσπάθειες για την απέλαση του Αιτητή. Η πρώτη την 30.5.2023. Ο Αιτητής είχε τότε αρνηθεί να μεταφερθεί στο αεροδρόμιο για να ταξιδεύσει. Η δεύτερη μόλις την 19.5.2024, δηλαδή μετά την καταχώριση της παρούσας Αίτησης την 9.4.2024. Ο Αιτητής εντός του αεροσκάφους συμπεριφερόταν με τέτοιο τρόπο ώστε ο καπετάνιος να δώσει οδηγίες για να αποβιβαστεί, με αποτέλεσμα η επιχείρηση επαναπατρισμού του να ακυρωθεί.
Είναι πρόδηλο ότι ο Αιτητής δεν επιθυμεί τον επαναπατρισμό του και ο εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα εισηγείται ότι, στην περίπτωση που αφεθεί ελεύθερος θα καταστεί δύσκολο να εντοπιστεί στη συνέχεια για να απελαθεί. Η συμπεριφορά όμως του Αιτητή, που μπορεί να δικαιολογεί καθυστέρηση στην πραγμάτωση της απέλασης του, δεν απαλλάσσει τη Δημοκρατία των υποχρεώσεων της ως κράτος δικαίου, για πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων του.
Διαπιστώνεται απουσία άμεσης μαρτυρίας ότι η κράτηση του Αιτητή μετά την εκπνοή των πρώτων έξι μηνών έχει παραταθεί από τον Υπουργό. Ωστόσο, εφόσον η κράτηση του μέχρι 10.1.2024 έχει κριθεί νόμιμη, συμπεραίνεται ότι θα πρέπει να είχε παραταθεί. Δεν υπάρχει όμως μαρτυρία για ποιό χρονικό διάστημα διατάχτηκε η παράταση της κράτησης του. Στην περίπτωση που, για παράδειγμα, είχε παραταθεί για έξι μήνες, θα είχε εκπνεύσει την 3.3.2024.
Περαιτέρω, μετά την επανεξέταση που έγινε την 6.11.2023, ο Αιτητής παρέμεινε υπό κράτηση, χωρίς να έχει μαρτυρηθεί ότι προωθείτο η όποια ενέργεια για την απέλαση του. Ούτε μετά την απόφαση της 10.1.2024, φαίνεται να λήφθηκε οιαδήποτε απόφαση ή ενέργεια για τον Αιτητή. Αυτό που επιχειρήθηκε την 19.5.2024, θα μπορούσε να είχε γίνει αμέσως μετά την 10.1.2024 και στην περίπτωση που ο Αιτητής συμπεριφερόταν με τον τρόπο που περιγράφηκε, η Δημοκρατία να εξεύρει και να εφαρμόσει άλλη μέθοδο για να επιτύχει τον επαναπατρισμό του. Η αδράνεια που επιδείχθηκε και η οποία επιχειρήθηκε να διασκεδαστεί με την επιχείρηση της 19.5.2024, είναι καταλυτική στην έκβαση της Αίτησης.
Διαπιστώνεται ξεκάθαρη παράβαση του άρθρου 18ΠΣΤ του Κεφ.105 εφόσον δεν μαρτυρήθηκε ότι διατάχτηκε η παράταση της κράτησης του Αιτητή για περίοδο που να κάλυπτε το χρόνο κατά τον οποίο καταχωρίστηκε η Αίτηση και ουδεμία επανεξέταση έγινε μετά την 6.11.2023. Περαιτέρω, η διαδικασία για την απομάκρυνση του δεν εξελίχθηκε και δεν εκτελέστηκε με τη δέουσα επιμέλεια ώστε να δικαιολογείται η διατήρηση της κράτησης του. Αντίθετα, διαπιστώνεται αδράνεια από μέρους της Δημοκρατίας, τέτοια που κατέστησε την κράτηση του αδικαιολόγητα παρατεταμένη και ως αποτέλεσμα παράνομη.
Η Αίτηση εγκρίνεται. Εκδίδεται προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus Ad Subjiciendum και διατάσσεται όπως ο Αιτητής αφεθεί ελεύθερος.
Χ. Μαλαχτός, Δ.