ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
ΠΡΩΤΟΒΑΘΜΙΑ ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ
i-justice
(Πολιτική Αίτηση Αρ.100/2024)
14 Ιουνίου 2024
[Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 155.4 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΡΘΡΑ 3 ΚΑΙ 9 ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΑΠΟΝΟΜΗΣ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ (ΠΟΙΚΙΛΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ) ΝΟΜΩΝ ΤΟΥ 1964 ΕΩΣ (ΑΡ.3) ΤΟΥ 2022
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ (ΔΙΚΑΙΟΔΟΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ ΕΝΤΑΛΜΑΤΩΝ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΗΣ ΦΥΣΕΩΣ) ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΤΟΥ 2018 ΕΩΣ 2024
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑΣ ΠΙΕΡΗ Δ.Τ. [ ] ΕΚ ΛΑΡΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΑΔΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟΥ ΕΝΤΑΛΜΑΤΟΣ CERTIORARI, MANDAMUS ΚΑΙ PROHIBITION
ΚΑΙ
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤHN ΕΝΔΙΑΜΕΣΗ ΑΠΟΦΑΣΗ Ή/ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΠΟΥ ΕΚΔΟΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ (Ε.Ε.Υ.) ΕΝΕΡΓΩΝΤΑΣ ΩΣ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΟ ΟΡΓΑΝΟ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ 7/2023 ΚΑΙ 8/2023 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑΣ 16.05.2024
____________________
Σ. Αργυρού με Ρ. Χρυσοστόμου (κα) για Σωτήρης Αργυρού και Συνέταιροι Δ.Ε.Π.Ε., για την Αιτήτρια.
____________________
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Η Αιτήτρια ζητά άδεια για να καταχωρίσει αίτηση με κλήση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Certiorari για την ακύρωση της ενδιάμεσης απόφασης/πρακτικού ημερ.16.5.2024 της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας, Ε.Ε.Υ., στο πλαίσιο των εναντίον της πειθαρχικών υποθέσεων 7/2023 και 8/2023, με την οποία απορρίφθηκαν οι προδικαστικές της ενστάσεις και αποφασίστηκε η συνέχιση της ακρόασης των υποθέσεων. Περαιτέρω, ζητά άδεια για να καταχωρίσει αίτηση με κλήση για την έκδοση εντάλματος Mandamus το οποίο να διατάσσει την Ε.Ε.Υ. να εκδώσει και να της παραδώσει το πλήρες κείμενο της απόφασης ημερ.16.5.2024 και για την έκδοση εντάλματος Prohibition με το οποίο να απαγορεύεται στην Ε.Ε.Υ. να συνεχίσει την εκδίκαση των υποθέσεων.
Η Αιτήτρια είναι εκπαιδευτική λειτουργός και κατέχει τη θέση βοηθού διευθυντή. Αντιμετωπίζει ενώπιον της Ε.Ε.Υ. τις αναφερόμενες πειθαρχικές υποθέσεις. Κατά την πειθαρχική διαδικασία ήγειρε δύο ενστάσεις που απορρίφθηκαν από την Ε.Ε.Υ.. Για την απόρριψη των ενστάσεων της, αναφέρει, πληροφορήθηκε τηλεφωνικά την 16.5.2024 ο δικηγόρος της. Ο τελευταίος ζήτησε γραπτή ενημέρωση, οπόταν, την επομένη 17.5.2024, του παραδόθηκε επιστολή απευθυνόμενη προς την Αιτήτρια, στην οποία αναφέρεται ότι η Ε.Ε.Υ., αφού μελέτησε τις ενστάσεις της, έκρινε ότι αυτές δεν ευσταθούσαν και απορρίφθηκαν. Σημειωνόταν ότι πλήρες κείμενο για το σκεπτικό της απόρριψης θα δοθεί στο στάδιο έκδοσης της τελικής απόφασης. Με την επιστολή ειδοποιείτο η Αιτήτρια ότι η ακρόαση των υποθέσεων θα συνεχιστεί την 14.6.2024.
Κατά τη συζήτηση της Αίτησης, εγέρθηκε από το Δικαστήριο ζήτημα δικαιοδοσίας. Κατά πόσο δηλαδή η απόφαση της Ε.Ε.Υ. μπορεί να ελεγχθεί με προνομιακό ένταλμα ή πρόκειται για απόφαση διοικητικού χαρακτήρα η οποία, σε πρώτο βαθμό, υπόκειται στον αποκλειστικό αναθεωρητικό έλεγχο του Διοικητικού Δικαστηρίου, κάτω από το Άρθρο 146.1 του Συντάγματος.
Ο δικηγόρος της Αιτήτριας παρέπεμψε στους περί Δημόσιας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας Νόμους του 1969 έως 2021, υποδεικνύοντας ότι η πειθαρχική διαδικασία έχει τα χαρακτηριστικά της ποινικής δίκης.
Σύμφωνα με το άρθρο 5(1) των Νόμων, η άσκηση πειθαρχικού ελέγχου επί των εκπαιδευτικών λειτουργών αποτελεί αρμοδιότητα της Επιτροπής. Στο Μέρος Έβδομον Πειθαρχικός Κώδιξ, καταγράφονται οι σχετικές διατάξεις που αφορούν στην πειθαρχική δίωξη των εκπαιδευτικών λειτουργών. Στο άρθρο 72(1) περιγράφεται η διαδικασία ενώπιον της Ε.Ε.Υ., που, όπως αναφέρεται στο Δεύτερο Πίνακα, Μέρος ΙΙΙ, Καν.3: «Η ακρόασις της υπoθέσεως διεξάγεται, κατά τo δυvατόv κατά τov αυτόv τρόπov ως η ακρόασις πoιvικής υπoθέσεως εκδικαζoμέvης συvoπτικώς».
Επομένως, εισηγήθηκε, στην πειθαρχική διαδικασία ενώπιον της Ε.Ε.Υ., θα πρέπει να αποδοθεί δικαστικός χαρακτήρας, που εξυπακούει δυνατότητα ελέγχου κάτω από το Άρθρο 155.4 του Συντάγματος.
Παραλλήλισε τη διαδικασία με την πειθαρχική δικαιοδοσία που ασκεί το Πειθαρχικό Συμβούλιο Δικηγόρων και αναφέρθηκε στην Α.Τ., Πολ. Αιτ. Αρ.10/2024, ημερ.6.2.2024, όπου δόθηκε άδεια για την καταχώριση αίτησης για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus, ώστε να εξαναγκαστεί το Πειθαρχικό Συμβούλιο Δικηγόρων να παραδώσει συγκεκριμένα έγγραφα και πρακτικά στον εγκαλούμενο δικηγόρο. Ήταν ακόμη η θέση του δικηγόρου της Αιτήτριας, ότι έχει σημασία ότι επρόκειτο για ενδιάμεση και όχι τελική απόφαση της Ε.Ε.Υ..
Στη Frangos v. Medical Disciplinary Board (1983) 1 C.L.R. 256, επαναλήφθηκε ότι δεν υπάρχει δικαιοδοσία κάτω από το Άρθρο 155.4 του Συντάγματος για την αναθεώρηση πράξεων εκτελεστικού και διοικητικού χαρακτήρα που εμπίπτουν στο Άρθρο 146.1.
Η εισήγηση του εφεσείοντα στη Frangos ήταν ότι η Πειθαρχική Επιτροπή του Ιατρικού Συμβουλίου, στη βάση της σύνθεσης εξουσιών και λειτουργίας της, ήταν δικαστικό σώμα. Κατά την επιχειρηματολογία του ο χαρακτηρισμός αυτός της διαδικασίας ενισχυόταν από το ότι η σχετική νομοθεσία (ο περί Εγγραφής Ιατρών Νόμος, Κεφ.250) κατοχύρωνε στον επηρεαζόμενο ιατρό το δικαίωμα έφεσης. Είχε επιχειρηθεί, όπως και εδώ, παραλληλισμός των προνοιών του σχετικού Νόμου με τις αντίστοιχες πρόνοιες του περί Δικηγόρων Νόμου, Κεφ.2, με την εισήγηση ότι και οι δύο περιπτώσεις θα έπρεπε να αντιμετωπιστούν ως διαδικασίες δικαστικού χαρακτήρα, που ελέγχονται κάτω από το Άρθρο 155.4 του Συντάγματος.
Εξηγήθηκε από το Εφετείο ότι είναι ο συσχετισμός του δικηγορικού επαγγέλματος με την απονομή της δικαιοσύνης που διακρίνει τις πειθαρχικές διαδικασίες εναντίον δικηγόρων, ώστε να κατατάσσονται ως δικαστικές και ως τέτοιες να υπόκεινται σε έλεγχο κάτω από το Άρθρο 155.4. Και αυτό γιατί η συμμόρφωση των δικηγόρων με τη δικηγορική δεοντολογία είναι σημαντική για την ορθή απονομή της δικαιοσύνης. Τονίστηκε ότι εάν δεν υφίστατο αυτή η διασύνδεση, τότε, όπως κάθε άλλη διαδικασία που αφορά σε επαγγελματική δεοντολογία, θα κατηγοριοποιείτο ως διοικητικής φύσεως. Το ιατρικό επάγγελμα, αναφέρθηκε, δεν έχει συνάφεια με την απονομή της δικαιοσύνης και επομένως δεν υφίστατο λόγος για να θεωρηθεί η πειθαρχική δίωξη ιατρών ως κάτι περισσότερο από διοικητική διαδικασία.
Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση των εκπαιδευτικών λειτουργών. Οι αποφάσεις της Ε.Ε.Υ. στο πλαίσιο της πειθαρχικής δίωξης εκπαιδευτικών λειτουργών, δεν έχουν τα χαρακτηριστικά δικαστικής απόφασης. Η Ε.Ε.Υ., όταν εξετάζει πειθαρχική κατηγορία εναντίον εκπαιδευτικού λειτουργού, δεν είναι δικαστήριο, αλλά εσωτερικό πειθαρχικό σώμα των εκπαιδευτικών. Και βέβαια, δεν μπορεί να έχει την οποιαδήποτε σημασία ότι, εν προκειμένω, επρόκειτο για ενδιάμεση απόφαση στη διαδικασία.
Ο δικηγόρος της Αιτήτριας επικαλέστηκε τη Μιλτιάδους (2015) 1(Α) Α.Α.Δ. 253 και την εκεί αναφορά στη Τσαγγαρίδου (Αρ.2) (2008) 1(Β) Α.Α.Δ. 1004, 1007, αμφότερες του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην πρωτοβάθμια του δικαιοδοσία, όπου σημειώνεται ότι: «το mandamus δύναται να εκδοθεί ως κατάλοιπο της εγγενούς εξουσίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου να ελέγχει τη νομιμότητα όχι μόνο των αποφάσεων των κατωτέρων Δικαστηρίων, αλλά και κατά παντός οργάνου, προσώπου, ή αρχής η οποία οφείλει να εκτελέσει καθήκον. Έχει μεγάλη εμβέλεια εφόσον, σ' αντίθεση με τα εντάλματα certiorari και prohibition, δύναται να απευθυνθεί προς πάσα αρχή, όχι κατ' ανάγκη δικαστική.» Αναφέρθηκε ακόμη ότι η νομολογία υποδεικνύει ότι η έκδοση εντάλματος Mandamus είναι δυνατή και στις περιπτώσεις όπου διοικητικό όργανο ή αρχή αρνείται άνευ νόμιμης αιτιολογίας να εκτελέσει νομοθετικό καθήκον και υποχρέωση της.
Παρά το ότι η απόφαση της Ε.Ε.Υ. δεν μπορεί να ακυρωθεί, ούτε η διαδικασία ενώπιον της να απαγορευτεί να συνεχιστεί με προνομιακά εντάλματα Certiorari και Prohibition αντίστοιχα, εντούτοις στην κατάλληλη περίπτωση μπορεί να εκδοθεί, και προς τούτο να δοθεί η άδεια για να καταχωριστεί σχετική αίτηση, ένταλμα Mandamus για να διαταχτεί η Ε.Ε.Υ. να παραδώσει στην Αιτήτρια την αιτιολογημένη απόφαση της ημερ.16.5.2024. Γίνεται αντιληπτό από το περιεχόμενο της επιστολής της 16.5.2024 ότι το κείμενο υφίσταται και «θα δοθεί στο στάδιο έκδοσης της τελικής απόφασης». Άλλωστε, στο Δεύτερο Πίνακα, Μέρος ΙΙΙ, Καν.7 των Νόμων αναφέρεται ότι: «Πάσα απόφασις της Επιτρoπής δέov vα είvαι ητιoλoγημέvη, υπoγράφεται δε υπό τoυ Πρoέδρoυ. Εv αvτίγραφov της τoιαύτης απoφάσεως απoστέλλεται εις τηv αρμoδίαv αρχήv και έτερov αvτίγραφov δίδεται εις τov εκπαιδευτικόv λειτoυργόv δωρεάv.»
Είναι η κατάληξη του Δικαστηρίου ότι η απόφαση της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ημερ.16.5.2024, στο πλαίσιο των εναντίον της Αιτήτριας πειθαρχικών υποθέσεων, δεν μπορεί να ελεγχθεί με προνομιακά εντάλματα Certiorari και Prohibition και επομένως δεν μπορεί να δοθεί άδεια για να καταχωριστεί αίτηση για την έκδοση τέτοιων ενταλμάτων. Σε αυτή την έκταση η Αίτηση απορρίπτεται.
Διαπιστώνει ωστόσο το Δικαστήριο ότι η Αιτήτρια έχει καταδείξει εκ πρώτης όψεως υπόθεση και συζητήσιμο ζήτημα για τη χορήγηση άδειας για να καταχωρήσει αίτηση για την έκδοση προνομιακού εντάλματος Mandamus, για να διαταχτεί η Ε.Ε.Υ. να της παραδώσει αντίγραφο του πλήρους κειμένου της απόφασης της, ημερ.16.5.2024, που εξέδωσε στο πλαίσιο των πειθαρχικών υποθέσεων 7/2023 και 8/2023 εναντίον της.
Παρέχεται συνεπώς άδεια στην Αιτήτρια να καταχωρήσει αίτηση με κλήση για την έκδοση προνοµιακού εντάλµατος Mandamus για τον πιο πάνω λόγο.
Η αίτηση να καταχωριστεί μέσα σε 7 ημέρες και να επιδοθεί στον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, τουλάχιστο 4 ημέρες πριν τη δικάσιμο. Εφόσον καταχωριστεί αίτηση ως ανωτέρω, ο Πρωτοκολλητής να την ορίσει για οδηγίες την 1.7.2023 και ώρα 09:00.
Τα έξοδα της παρούσας Αίτησης θα είναι έξοδα στην πορεία της αίτησης με κλήση.
Χ. Μαλαχτός, Δ.