ΑΝΩΤΑΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ
(Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ.5/2024)
17 Ιουνίου 2024
[Χ. ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΑΡ. 1) ΤΟΥ 2003
Ο ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ 2002 (Ν.165(Ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΓΙΑ ΠΑΡΟΧΗ ΔΩΡΕΑΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ KORUSH PARSA
---------------
Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά.
Κ. Παπαδοπούλου (κα) εκ μέρους του Γενικού Εισαγγελέα, για τη Δημοκρατία.
--------------
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΑΛΑΧΤΟΣ, Δ.: Ο Αιτητής καταχώρησε αίτηση στη βάση του περί Νομικής Αρωγής Νόμου του 2002, Ν.165(Ι)/2002 ζητώντας δωρεάν νομική αρωγή για να καταχωρήσει αίτηση για προνομιακό ένταλμα Habeas Corpus Ad Subjiciendum ώστε να αφεθεί ελεύθερος. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας φέρει ένσταση. Είναι η θέση του ότι η περίπτωση δεν καλύπτεται από τις πρόνοιες του Νόμου.
Ο Αιτητής είναι πρόσωπο που τυγχάνει διεθνούς προστασίας. Έχει δηλαδή αναγνωριστεί στη Δημοκρατία ως πολιτικός πρόσφυγας. Αυτό έγινε το 2004. Την 4.11.2023 συνελήφθηκε, για λόγους που δεν χρειάζεται να αναφερθούν και την 19.11.2023 εκδόθηκε εναντίον του διάταγμα απέλασης δυνάμει του άρθρου 29 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν.6(Ι)/2000. Αυθημερόν εκδόθηκε και διάταγμα κράτησης του, δυνάμει του άρθρου 14 του περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης Νόμου, Κεφ. 105. Η νομιμότητα του διατάγματος κράτησης προσβλήθηκε με προσφυγή που απορρίφθηκε, χωρίς η απόφαση να έχει εφεσιβληθεί.
Στην Ubochi, Αίτ. Νομ. Αρωγής Αρ.5/2023, ημερ.15.12.2023, στην οποία παρέπεμψε η εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα, γίνεται αναφορά στις περιπτώσεις όπου μπορεί να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή. Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν.165(Ι)/2002, είναι οι εξαντλητικά αναφερόμενες στα άρθρα 4, 4Α, 5, 6, 6Α, 6Β, 6Γ, 6Δ, 6Ε και 6ΣΤ, στην έκταση και υπό τους όρους που διαλαμβάνονται στον ίδιο το Νόμο.
Η διαδικασία της αίτησης για προνομιακό διάταγμα habeas corpus θεωρείται πολιτική διαδικασία. Μπορεί ωστόσο να παραχωρηθεί δωρεάν νομική αρωγή σε αίτηση habeas corpus, κάτω από το άρθρο 4 του Ν.165(Ι)/2002 που αφορά σε ποινικές διαδικασίες, νοουμένου ότι ο αιτητής κρατείται στα πλαίσια ποινικής διαδικασίας (Καυκαρής (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 315, 319-21). Δεν είναι τέτοια η περίπτωση του Αιτητή που, όπως εξηγήθηκε πιο πάνω, κρατείται με σκοπό την απέλαση του δυνάμει των σχετικών προνοιών του Ν.165(Ι)/2002 και του Κεφ. 105.
Σύμφωνα με το άρθρο 5(2) του Ν.165(Ι)/2002 παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε «διαδικασίες για καθορισμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το εδάφιο (1) σημαίνει, όταν πρόκειται για πολιτική διαδικασία, διαδικασία «που εγείρεται εναντίον της Δημοκρατίας για ζημιά που υπέστη πρόσωπο συνεπεία καθορισμένων παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων», που σύμφωνα με το άρθρο 2 του Ν.165(Ι)/2002 « … σημαίνει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τα οποία εκτίθενται στον Πίνακα». Ούτε αυτή η πρόνοια έχει εφαρμογή στην περίπτωση του Αιτητή (Gujjar ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2016) 1(Α) A.A.Δ. 953 και Bayati, Αίτ. Νομ. Αρωγής Αρ.6/2017, ημερ.9.3.2017).
Το άρθρο 6Β(7) προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας. Σύμφωνα με την παρ.(β) του εδαφίου (1) «ο όρος «αιτητής διεθνούς προστασίας» έχει την έννοια που αποδίδεται στον όρο «αιτητής» σύμφωνα με τις διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου του 2000». Το άρθρο 2(1) του Ν.6(Ι)/2000 προνοεί ότι: ««αιτητής» σημαίνει υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος έχει υποβάλει αίτηση διεθνούς προστασίας και η ιδιότητα αυτή ισχύει για την περίοδο από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης μέχρι τη λήψη τελικής απόφασης σε σχέση με την αίτηση αυτή …». Ο Αιτητής δεν είναι πλέον αιτητής διεθνούς προστασίας, επομένως, η περίπτωση του δεν μπορεί να ενταχθεί ούτε κάτω από το άρθρο 6Β του Ν.165(Ι)/2002 (Ullah (2016) 1(B) A.A.Δ. 1286).
Το άρθρο 6Γ προνοεί για την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής σε παρανόμως παραμένοντες υπηκόους τρίτης χώρας, όπως ο Αιτητής, σε σχέση όμως με διαδικασίες που καθορίζονται στο εδάφιο (2), που είναι για την άσκηση προσφυγής δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος κατά απόφασης επιστροφής, κατά απόφασης περί απομάκρυνσης και κατά απαγόρευσης εισόδου (Άρθρα 18ΟΗ, 18Π και 18ΠΓ του Κεφ.105 αντίστοιχα). Η περίπτωση του Αιτητή δεν είναι τέτοια, αλλά εφόσον κρατείται δυνάμει διατάγματος κράτησης που εκδόθηκε δυνάμει του άρθρου 14 του Κεφ.105, εμπίπτει στο άρθρο 18ΠΣΤ(5)(α) που προνοεί ότι η διάρκεια κράτησης υπόκειται σε αίτηση για την έκδοση εντάλματος habeas corpus δυνάμει του Άρθρου 155.4 του Συντάγματος. Επομένως ούτε και το άρθρο 6Γ μπορεί να καλύψει την περίπτωση του Αιτητή.
Σημειώνεται περαιτέρω ότι η Αίτηση δεν μπορεί να επιτύχει ούτε κάτω από τα άρθρα 4Α, 6, 6Α, 6Δ, 6Ε ή 6ΣΤ του Ν.165(Ι)/2002 που αφορούν περιπτώσεις που καμιά συνάφεια δεν έχουν με την περίπτωση του Αιτητή.
Η περίπτωση του Αιτητή δεν καλύπτεται από τη νομοθεσία και επομένως η Αίτηση του θα πρέπει να απορριφθεί σε αυτό το στάδιο. Εναπόκειται στο νομοθέτη, εφόσον κρίνει ότι σε κάθε περίπτωση αίτησης για Habeas Corpus θα πρέπει να υπάρχει η δυνατότητα διεκδίκησης δωρεάν νομικής αρωγής, να τροποποιήσει το σχετικό νόμο.
Η Αίτηση απορρίπτεται.
Εξηγείται στον Αιτητή ότι έχει κάθε δικαίωμα να καταχωρίσει αίτηση για Habeas Corpus και να επιδιώξει να αφεθεί ελεύθερος. Αυτό που έχει απορριφθεί είναι η αίτηση του για παροχή νομικής αρωγής.
Τα έξοδα της μεταφράστριας να πληρωθούν από τη Δημοκρατία.
Χ. Μαλαχτός, Δ.