ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 1124/2020)
5 Απριλίου 2024
[Ε. ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ]
Μεταξύ
ΑΝΤΕΝΝΑ ΛΙΜΙΤΕΔ
Αιτήτριας
ΚΑΙ
ΑΡΧΗΣ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
Καθ’ ης η Αίτηση
…………………………
Γιώργος Βαλιαντής μαζί με Χριστίνα Παρασκευά (κα) για Λ. Παπαφιλίππου & Σία Δ.Ε.Π.Ε., για την αιτήτρια.
Φοίβος Χριστοφίδης για Άντης Τριανταφυλλίδης & Υιοί Δ.Ε.Π.Ε., για την καθ’ ης η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ: Με την προσφυγή της η αιτήτρια ζητά την ακύρωση της απόφασης της καθ’ ης η αίτηση της οποίας έλαβε γνώση με επιστολή ημερομηνίας 23.9.2020 να κρίνει την αιτήτρια ένοχη για παράβαση προνοιών του νόμου και να επιβάλει σε αυτήν διοικητικό πρόστιμο ύψους €6000.
Η διαδικασία που οδήγησε στην προσβαλλόμενη απόφαση έγινε κατόπιν αυτεπάγγελτης έρευνας της καθ’ ης η αίτηση για πιθανές παραβάσεις από την αιτήτρια του Άρθρου 29(1) του περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Οργανισμών Νόμου, Ν. 7/98, και των Κανονισμών 21(5), 21(6), 22(1) και 32(3)(α) της Κ.Δ.Π. 10/2000.
Οι λόγοι ακύρωσης που προβάλλει η αιτήτρια συνοψίζονται σε πάσχουσα σύνθεση της καθ’ ης η αίτηση στις συνεδρίες ημερομηνίας 20.3.2019 και 15.1.2020 λόγω μη νομότυπης κλήσης μελών που απουσίαζαν και λόγω μη αιτιολογημένου λόγου απουσίας, πλάνη περί τον νόμο και τα πράγματα, έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, παραβίαση της αρχής της αναλογικότητας και εφαρμογή διαδικασίας που παραβιάζει τον νόμο.
Κρίνω ορθότερο να εξετάσω πρώτα τον τελευταίο λόγο ακύρωσης αφού διατρέχει ολόκληρη τη διαδικασία. Εισηγείται η αιτήτρια ότι το αντικείμενο της διερεύνησης προέκυψε κατόπιν υποβολής παραπόνου αλλά επειδή δεν εμπίπτει στις πρόνοιες του νόμου, η καθ’ ης η αίτηση αποφάσισε να ονομάσει τη διερεύνηση αυτεπάγγελτη.
Στο σημείωμα λειτουργού της καθ’ ης η αίτηση στην οποία ανατέθηκε η διερεύνηση πιθανών παραβάσεων από την αιτήτρια ημερομηνίας 13.3.2019, αναφέρεται ότι η διερεύνηση προέκυψε μετά από παράπονο που καταχωρήθηκε στην ιστοσελίδα της καθ’ ης η αίτηση και ότι κατόπιν της πιο πάνω πληροφόρησης η καθ’ ης η αίτηση προέβη σε αυτεπάγγελτη διερεύνηση με βάση τον Κανονισμό 41(2) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών, Κ.Δ.Π. 10/2000 (στο εξής οι «Κανονισμοί»).
Ο Κανονισμός 41(2) προνοεί τα ακόλουθα:
«(2) Η Αρχή έχει εξουσία να εξετάζει αυτεπάγγελτα και ανεξάρτητα από παράπονα του κοινού παραβάσεις από οποιοδήποτε σταθμό, αν υποπέσει στην αντίληψή της ότι δυνατό να μην έχουν τηρηθεί οι πρόνοιες του Νόμου και των Κανονισμών.»
Κατά την κρίση του Δικαστηρίου, το αντικείμενο παραπόνου που δύναται να υποβάλλει το κοινό ως καθορίζεται στον Κανονισμό 41(1) δεν απαγορεύει ή περιορίζει στην καθ’ ης η αίτηση από το να εξετάσει αυτεπάγγελτα τυχόν παραβάσεις που υποπίπτουν στην αντίληψή της. Ο Κανονισμός 41(2) δεν καθορίζει τον τρόπο που μπορεί να υποπέσουν στην αντίληψη της καθ’ ης η αίτηση τυχόν παραβάσεις και επομένως, έχει εξουσία η καθ’ ης η αίτηση να προχωρήσει σε αυτεπάγγελτη διερεύνηση ακόμα και εάν έλαβε γνώση κατόπιν υποβολής παραπόνου.
Εισηγείται η αιτήτρια ότι η σύνθεση της καθ’ ης η αίτηση έπασχε στις συνεδρίες της ημερομηνίας 20.3.2019 και 15.1.2020 λόγω μη νομότυπης κλήσης μελών.
Συγκεκριμένα, στη συνεδρία στις 20.3.2019 τα μέλη Κούσιου, Κυρμίτσης και Λαζάρου απουσίαζαν και στο πρακτικό καταγράφεται ότι «ειδοποιήθηκαν κανονικά για τη συνεδρία αλλά δεν παρευρέθηκαν για προσωπικούς λόγους». Στον διοικητικό φάκελο που κατατέθηκε ως Τεκμήριο 1 εντοπίζεται εκτύπωση μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου με ημερομηνία 20.3.2019 (ερ. 28) από γραμματειακή λειτουργό της καθ’ ης η αίτηση προς διάφορους παραλήπτες και το ακόλουθο περιεχόμενο:
«Με οδηγίες του Διευθυντή, σας ενημερώνω ότι η συνεδρία που είχε προγραμματιστεί για την Παρασκευή 22/3/19 δεν θα πραγματοποιηθεί. Τα θέματα που είχαν οριστεί για την συνεδρία 22/3 θα συμπεριληφθούν στα διάφορα της σημερινής συνεδρίας (Τετάρτη 20/3/19 και ώρα 3.00μ.μ.). Τα σχετικά σημειώματα σας έχουν σταλεί σήμερα με google drive.»
Για τη συνεδρία της 22.3.2019 που αναφέρεται στο εν λόγω ηλεκτρονικό μήνυμα, στον διοικητικό φάκελο υπάρχουν καταχωρημένες προσκλήσεις ημερομηνίας 15.3.2019 προς όλα τα μέλη της καθ’ ης η αίτηση περιλαμβανομένων των τριών που απουσίαζαν (βλ. ερ. 18-17, 20-19 και 24-23). Στα θέματα που περιλαμβάνονται στην εν λόγω πρόσκληση καταγράφονται στο θέμα 2 τα εξής σχετικά:
«Προώθηση υποθέσεων με βάση τον κανονισμό 42(6) των περί Ραδιοφωνικών και Τηλεοπτικών Σταθμών Κανονισμών του 2000 (Κ.Δ.Π. 10/2000) (Αρ. […] πρ.33/2019(Ι)).»
Ο συνήγορος της καθ’ ης η αίτηση ορθά εισηγείται ότι η υπόθεση που αφορούσε την αιτήτρια είχε περιληφθεί στην πρόσκληση που απεστάλη στις 15.3.2019 για την οποία αρχικά η συνεδρία είχε οριστεί για τις 22.3.2024 αλλά μετατέθηκε στις 20.3.2024 με ηλεκτρονικό μήνυμα. Η αναφορά στην εν λόγω πρόσκληση «Αρ. πρ.33/2019(Ι)» είναι η υπόθεση της αιτήτριας αφού και στο σημείωμα ημερομηνίας 13.3.2019 καταγράφεται η εν λόγω αναφορά.
Εν πάση περιπτώσει, και για τη συνεδρία της 20.3.2019 στη γραπτή αγόρευση της καθ’ ης η αίτηση επισυνάπτονται οι σχετικές προσκλήσεις με ημερομηνία 13.3.2019 και επομένως, όλα τα μέλη γνώριζαν ότι θα διεξάγονταν συνεδρίες και στις 20.3.2019 και στις 22.3.2019.
Οι εν λόγω προσκλήσεις πράγματι δεν είναι περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου που κατατέθηκε και αφορά στην αιτήτρια και τον οποίο επιθεώρησαν οι συνήγοροι της αιτήτριας αλλά ούτε και θα αναμενόταν να είναι αφού δεν αφορούν την αιτήτρια τα θέματα που θα εξετάζονταν στη συνεδρία της 20.3.2020. Τα θέματα που την αφορούν είχαν περιληφθεί στην πρόσκληση που απεστάλη στα μέλη στις 15.3.2019 και είναι δεόντως περιεχόμενο του σχετικού διοικητικού φακέλου και αφορούν τη συνεδρία που θα διεξαγόταν στις 22.3.2019 η οποία μετατέθηκε τελικά για τις 20.3.2019.
Αναφορικά με τη συνεδρία της 15.1.2020 στην οποία απουσίαζαν τα μέλη Λαζάρου και Τσόκκου για προσωπικούς λόγους, όπως καταγράφεται στο σχετικό πρακτικό, στον διοικητικό φάκελο εντοπίζονται προσκλήσεις με ημερομηνία 8.1.2020 (βλ. ερ. 86-81) και βεβαίωση (ερ. 101). Συνεπώς, ούτε για αυτή τη συνεδρία εντοπίζεται παρανομία.
Ως προς το θέμα του εάν έλαβαν τα μέλη τις προσκλήσεις και πώς τις έλαβαν, στον διοικητικό φάκελο υπάρχει εκτυπωμένο ηλεκτρονικό μήνυμα με ημερομηνία 15.3.2019 (βλ. ερ. 27) με το οποίο αποδεικνύεται ότι οι προσκλήσεις για τη συνεδρία της 22.3.2019 (που τελικά μετατέθηκε στις 20.3.2019) απεστάλησαν ηλεκτρονικά ενώ για τη συνεδρία της 15.1.2020 τα μέλη υπογράφουν βεβαίωση παραλαβής της πρόσκλησης στις 8.1.2020 (βλ. ερ. 101). Τα έγγραφα αυτά ικανοποιούν το Δικαστήριο για σκοπούς απόδειξης κλήσης των μελών της καθ’ ης η αίτηση στις επίμαχες συνεδρίες.
Αναφορικά με το έτερο σκέλος της εισήγησης της αιτήτριας για πάσχουσα σύνθεση επειδή ο λόγος απουσίας των απόντων μελών δεν είναι δικαιολογημένος, ως καταγράφεται στα πρακτικά και των δύο συνεδριάσεων η αιτιολογία για την απουσία τους είναι οι προσωπικοί λόγοι.
Στην Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2013) 3 Α.Α.Δ. 242 αποφασίστηκε ότι:
«Η αρχή δικαίου παραμένει αναλλοίωτη ότι τα μέλη που συγκροτούν το συλλογικό όργανο υπέχουν υποχρέωση συμμετοχής στη σύνθεση του οργάνου εκτός όπου η απουσία τους εξ αντικειμένου κρίνεται δικαιολογημένη. Σε κάθε άλλη περίπτωση η αδικαιολόγητη απουσία μέλους συνεπάγεται παρανομία στη σύνθεση η οποία στοιχειοθετεί λόγο ακυρότητας που ανατρέχει στη ρίζα της διοικητικής διαδικασίας και συνεπώς δεν δικαιολογείται η εξέταση άλλου θέματος. Σχετική και επί παρόμοιου θέματος είναι η απόφαση του Κωνσταντινίδη, Δ στην Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου, υπόθ. αρ. 437/2008, ημερ. 4.10.2010 με την οποία συμφωνούμε.»
Στην υπό κρίση υπόθεση δόθηκε συγκεκριμένη αιτιολογία για την απουσία των μελών. Το κατά πόσο ο λόγος που δόθηκε κρίνεται δικαιολογημένος είναι η άποψη του Δικαστηρίου ότι επαφίεται στο ίδιο το συλλογικό όργανο να το κρίνει και όπως και σε άλλα ζητήματα άσκησης κρίσης του διοικητικού οργάνου, το Δικαστήριο ασκώντας έλεγχο νομιμότητας δεν επεμβαίνει εκτός εάν η κρίση που ασκήθηκε δεν ήταν εύλογη. Η καθ’ ης η αίτηση θεώρησε δικαιολογημένο τον λόγο της απουσίας των συγκεκριμένων μελών εξ ου και κατέγραψε τον λόγο. Η καταγραφή του προσωπικού λόγου που επικαλέστηκε έκαστο μέλος ως προς τις λεπτομέρειές του, είναι η άποψη του Δικαστηρίου ότι δεν επιβάλλεται αλλά ενδεχομένως ούτε και επιτρέπεται εφόσον μπορεί να άπτεται ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.
Επί του περιεχομένου της προσβαλλόμενης απόφασης, η αιτήτρια εισηγείται ότι η καθ’ ης η αίτηση πεπλανημένα και χωρίς δέουσα έρευνα περιορίστηκε στο κοινωνικό περιβάλλον στο οποίο μεταδόθηκαν οι επίδικες εκπομπές, χωρίς την απαιτούμενη ανάλυση.
Όπως καταγράφεται στην απόφαση της καθ’ ης η αίτηση ημερομηνίας 15.1.2020 με την οποία διαπιστώθηκαν παραβάσεις όσο και στην απόφαση ημερομηνίας 2.9.2020 με την οποία επιβλήθηκε κύρωση, οι πρόνοιες των σχετικών άρθρων και κανονισμών είναι οι ακόλουθες:
«29(1) Οι τηλεοπτικοί οργανισμοί έχουν υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι οι εκπομπές τους δεν περιλαμβάνουν προγράμματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, την πνευματική ή την ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ιδίως προγράμματα που περιέχουν πορνογραφικές σκηνές ή σκηνές αδικαιολόγητης βίας.
Οι πιο πάνω Κανονισμοί αναφέρουν:
21(5) Οι σταθμοί έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν ότι οι τηλεθεατές ή ακροατές είναι πάντοτε ενήμεροι σχετικά με το περιεχόμενο του προγράμματος που παρακολουθούν.
21(6) Οι σταθμοί εξασφαλίζουν όπως τα προγράμματα τα οποία μεταδίδονται εντός της οικογενειακής ζώνης είναι κατάλληλα για όλο το κοινό, συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών κάτω των δεκαπέντε ετών.
22(1) Με βάση τα κριτήρια που αναφέρονται στους παρόντες Κανονισμούς δίνονται προειδοποιήσεις σχετικά με τη φύση της εκπομπής, είτε αυτή βρίσκεται χρονικά εντός της οικογενειακής ζώνης είτε εκτός. Η προειδοποίηση αυτή έχει τρεις μορφές-
(α) Γραπτή προειδοποίηση στον ημερήσιο τύπο και στα ραδιοτηλεοπτικά περιοδικά·
(β) ακουστική (λεκτική) πριν από την έναρξη της εκπομπής·
(γ) οπτική, με οπτική ένδειξη κάθε δέκα λεπτά στο κάτω αριστερό μέρος της οθόνης ως εξής:
(i) (Κ) σε παρένθεση χρώματος πράσινου για προγράμματα κατάλληλα για γενική παρακολούθηση·
(ii) (12) σε παρένθεση χρώματος κίτρινου για προγράμματα ακατάλληλα για άτομα κάτω των δώδεκα ετών·
(iii) (15) σε παρένθεση χρώματος μπλε για προγράμματα ακατάλληλα για άτομα κάτω των δεκαπέντε ετών·
(iν) (18) σε παρένθεση χρώματος κόκκινου για προγράμματα ακατάλληλα για άτομα κάτω των δεκαοκτώ ετών·
(ν) (A) σε παρένθεση για προγράμματα έντονου ερωτικού περιεχομένου.
32(3) Απαγορεύεται:
(α) η μετάδοση προγραμμάτων εντός οικογενειακής ζώνης που ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων και ειδικότερα προγραμμάτων που περιέχουν ερωτικές σκηνές ή σκηνές βίας·»
Οι διερευνώμενες παραβάσεις της αιτήτριας καταγράφονται με πλήρη λεπτομέρεια στην απόφαση ημερομηνίας 15.1.2020 και δεν χρειάζεται η επανάληψή τους για σκοπούς της παρούσας απόφασης. Αρκεί να αναφερθεί ότι όλες οι παραβάσεις αφορούσαν επεισόδια συγκεκριμένης σειράς τις ώρες 19.15 – 20.25 με σήμανση από την ίδια την αιτήτρια (Κ), δηλαδή, σύμφωνα με τον Κανονισμό 22(1)(γ)(ι), κατάλληλο για γενική παρακολούθηση και εντός της οικογενειακής ζώνης.
Ο όρος «οικογενειακή ζώνη» ορίζεται στον Κανονισμό 2 ως:
«"οικογενειακή ζώνη" σημαίνει τη χρονική περίοδο κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονται προγράμματα σε μη κωδικοποιημένη μορφή, κατάλληλα και για άτομα κάτω των δεκαπέντε ετών. Η ζώνη αρχίζει στις 5.30 και λήγει στις 21.00 για τις νύκτες που ακολουθούνται από εργάσιμες μέρες και στις 22.00 για τις νύκτες που ακολουθούνται από τις μη εργάσιμες μέρες του Σαββάτου, της Κυριακής, των εορτών και των σχολικών αργιών όπως αυτές καθορίζονται στους εκάστοτε ισχύοντες περί Λειτουργίας των Δημόσιων Σχολείων Μέσης και Δημοτικής Εκπαίδευσης Κανονισμούς·»
Ο Κανονισμός 33(3)(α) απαγορεύει τη μετάδοση προγραμμάτων εντός της οικογενειακής ζώνης που ενδέχεται να βλάψουν σοβαρά τη σωματική, πνευματική ή ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων. Δεν είναι απαιτούμενο, δηλαδή, αποδεδειγμένα να έχει βλάψει η μετάδοση κάποιου προγράμματος τη σωματική ή πνευματική ή ηθική ανάπτυξη ανηλίκων αλλά να προκύπτει τέτοιο ενδεχόμενο. Ο ίδιος Κανονισμός εξειδικεύει ακόμα περισσότερο την απαγόρευση αυτή με αναφορά σε σκηνές βίας. Η κρίση κατά πόσο προκύπτει ενδεχόμενο βλάβης ασκείται από την καθ’ ης η αίτηση.
Από μία απλή ανάγνωση των επίμαχων αποσπασμάτων όπως καταγράφονται στην απόφαση της καθ’ ης η αίτηση προκύπτει ότι και περιέχονται σκηνές βίας και ότι το ίδιο το λεξιλόγιο είναι βίαιο και ανήθικο. Συνεπώς, δεν διαπιστώνεται πλάνη ή έλλειψη δέουσας έρευνας από την καθ’ ης η αίτηση αλλά ούτε και έλλειψη αιτιολογίας.
Σε σχέση με την εισήγηση της αιτήτριας για παράβαση της αρχής της αναλογικότητας κατά την επιβολή του διοικητικού προστίμου, όπως προκύπτει από επιστολή των δικηγόρων της αιτήτριας ημερομηνίας 15.6.2020 (βλ. ερ. 188) για σκοπούς επιβολής υιοθέτησαν όσα ανέφεραν κατά τη διαδικασία εξέτασης της υπόθεσης και ιδιαίτερα κατά τη συνεδρία της 15.1.2020. Στην εν λόγω συνεδρία, κατατέθηκε σημείωμα από τους δικηγόρους της αιτήτριας αναφέροντας τις αρχές της αναλογικότητας καταλήγοντας ότι η αιτήτρια πρέπει να παραμείνει ατιμώρητη (βλ. ερ. 106 – 103).
Η εξουσία της καθ’ ης η αίτηση να επιβάλει διοικητικές κυρώσεις προβλέπεται στο Άρθρο 41Α του Νόμου. Στην υπό κρίση υπόθεση δεν επιβλήθηκαν κυρώσεις για όλες τις παραβάσεις επειδή, όπως ορθά έκρινε η καθ’ ης η αίτηση, κάποιες εκ των παραβάσεων είναι όμοιες με άλλες πρόνοιες και συνεπώς επιβλήθηκε μία φορά κύρωση. Είναι σωστή η εισήγηση του συνηγόρου της καθ’ ης η αίτηση ότι το Δικαστήριο δεν ελέγχει το συνολικό ύψος του επιβληθέντος διοικητικού προστίμου (Αντέννα Λτδ ν. Αρχής Ραδιοτηλεόρασης Κύπρου (2011) 3Α Α.Α.Δ. 124).
Για τους πιο πάνω λόγους καταλήγω ότι η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται. Επιδικάζονται €2000 έξοδα πλέον Φ.Π.Α. υπέρ της καθ’ ης η αίτηση και εναντίον της αιτήτριας.
Ε. ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ