ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση Αρ. 962/2018
25 Απριλίου, 2024
[ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΑΡΘΡΟ 146 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Σ. Γ. Ε.
Αιτητής,
v.
Κ.Δ., μέσω 1.Υπουργικού Συμβουλίου, 2. Υπουργείου Εσωτερικών
Καθ' ης η Αίτηση.
__________________
Θ. Αναστασιάδης για Ανδρέας Θ. Μαθηκολώνης, δικηγόροι για τον Αιτητή.
Θ.Πιπερή (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α’, για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, δικηγόροι για την Καθ' ης η αίτηση.
___________________
ΑΠΟΦΑΣΗ
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ : Η παρούσα προσφυγή, αφορά την απόρριψη της αίτησης του Αιτητή με Αρ.ΛΑΡ/0119/2016 ημερομηνίας 21/03/2016, για χορήγηση πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής (2014), για προσθηκομετατροπές σε υφιστάμενη κτηνοτροφική μονάδα ανάπτυξης βοοειδών για παραγωγή γάλακτος (βουστάσιο) του οποίου είναι ιδιοκτήτης, στην Κοινότητα Τερσεφάνου στην Επαρχία Λάρνακας. Ως καταγράφεται στην Ένσταση της Καθ’ ης η αίτηση και προκύπτει αντίστοιχα από τα σχετικά έγγραφα του διοικητικού φακέλου, τα ουσιώδη γεγονότα έχουν ως εξής:
1. Ο Αιτητής υπέβαλε στις 21.3.2016 στην αρμόδια Πολεοδομική Αρχή, Διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, την αίτηση του για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για προσθηκομετατροπές σε υφιστάμενο βουστάσιο, κατά παρέκκλιση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής, σύμφωνα με τον Κανονισμό 13(1) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρεκκλίσεις) Κανονισμών του 1999 (Κ.Δ. Π.309/99), δεδομένου ότι η αιτούμενη ανάπτυξη δεν ήταν σύμφωνη με σειρά προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής (2014).
2. Η Διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, εφαρμόζοντας τον Κανονισμό 13(8)(α) των σχετικών Κανονισμών (ΚΔΠ 309/99) ετοίμασε και υπέβαλε στο Συμβούλιο Μελέτης Παρεκκλίσεων (ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ.), έκθεση σε σχέση με την υπό αναφορά αίτηση, στις 22.2.2017 με την οποία εισηγήθηκε όπως το αίτημα τύχει αρνητικής αντιμετώπισης, λαμβάνοντας υπόψη το μεγάλο μέγεθος της ανάπτυξης η οποία είχε ήδη υλοποιηθεί αυθαίρετα εντός των τεμαχίων, αυθαίρετη ανέγερση υποστατικών εντός παρακείμενου τεμαχίου για τα οποία δεν είχαν υποβληθεί οποιαδήποτε στοιχεία, αλλά και ότι τα Κοινοτικά Συμβούλια Τερσεφάνου και Κιτίου, καθώς και ο Έπαρχος Λάρνακας έχουν τοποθετηθεί αρνητικά ως προς την ανάπτυξη, τονίζοντας πως η ανάπτυξη προκαλεί σοβαρά προβλήματα οχληρίας στην περιοχή. Περαιτέρω, είχαν υποβληθεί ενστάσεις εναντίον της ανάπτυξης από ιδιοκτήτες παρακειμένων ιδιοκτησιών, οι οποίοι επίσης διαμαρτύρονταν για οχληρία την οποία προκαλούσε η κτηνοτροφική μονάδα.
3. Το Τμήμα Γεωργίας, δεν έφερε ένσταση στη χορήγηση της αιτούμενης άδειας, νοουμένου ότι θα εγκριθεί η κατά παρέκκλιση αίτηση και θα τηρείται πιστά ο Κώδικας Ορθής Γεωργικής και Περιβαλλοντικής Πρακτικής και οι πρόνοιες τη Πολλαπλής Συμμόρφωσης, όπως κι ο Επαρχιακός Κτηνιατρικός Λειτουργός Λάρνακας δεν έφερε ένσταση, ενώ ούτε ο Διευθυντής Τμήματος Περιβάλλοντος έφερε ένσταση στην αδειοδότηση της αιτούμενης ανάπτυξης, θέτοντας όμως περιβαλλοντικούς όρους οι οποίοι θα πρέπει να ενσωματωθούν σε περίπτωση χορήγησης της άδειας. Όρους επίσης έθεσαν, ο Υπεύθυνος Υγειονομικός Επιθεωρητής Λάρνακας Τμήματος Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας και ο Βοηθός Διευθυντής (Μελέτες και Προγραμματισμός Συστήματος) της Α.Η.Κ.. Ο Διευθυντής Τμήματος Ιατρικών Υπηρεσιών και Υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας, αρνήθηκε να εκφράσει απόψεις, καθότι είχαν διαπιστωθεί σοβαρά προβλήματα οχληρίας και θα έπρεπε να προηγηθεί περιβαλλοντική μελέτη από την Υπηρεσία Περιβάλλοντος.
4. Το ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., στη συνεδρία του με αρ. 09/2017, ημερ. 16.6.2017, μελέτησε το σχετικό με την αίτηση έκθεση της Πολεοδομικής Αρχής και όλα τα έγγραφα και στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του και αποφάσισε ότι η αιτούμενη ανάπτυξη (μεγάλη κτηνοτροφική μονάδα), εμπίπτει στις πρόνοιες του Κανονισμού 16(1) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρεκκλίσεις) Κανονισμών του 1999 (Κ.Δ.Π. 309/99), για τις οποίες απαιτείται η διεξαγωγή Δημόσιας Ακρόασης, την οποία και όρισε στις 21.7.2017. Η εν λόγω Δημόσια Ακρόαση πραγματοποιήθηκε την ορισθείσα ημερομηνία με τη συμμετοχή των προαναφερθέντων προσώπων, τοπικών αρχών, κυβερνητικών υπηρεσιών και τμημάτων.
5. Ακολούθως, το ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. στη συνεδρία του με αρ. 16/2017, ημερομηνίας 6.10.2017, αφού μελέτησε την αίτηση και όλα τα ενώπιον του έγγραφα και στοιχεία, αποφάσισε, ομόφωνα, να εισηγηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο όπως αυτό, με βάση τις εξουσίες που διαθέτει από το άρθρο 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, απορρίψει την αίτηση, θεωρώντας ότι αυτή δεν εμπίπτει σε κανένα από τα κριτήρια του Κανονισμού 19(1)(α) - (ιβ) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρεκκλίσεις) Κανονισμών του 1999 (Κ.Δ.Π. 309/99) και επειδή η ανάπτυξη επηρεάζει ουσιωδώς τη γενική στρατηγική του ισχύοντος Σχεδίου Ανάπτυξης [Κανονισμός 19(2), Κ.Δ.Π. 309/99].
6. Το Υπουργικό Συμβούλιο, σύμφωνα με τον Κανονισμό 17(1) της Κ.Δ.Π. 309/99, εξέτασε την αίτηση και την Πρόταση με αρ. Υ.Ε. 5.33.012.004.104 και ημερομηνίας 21.3.2018 που υποβλήθηκε από τον Υπουργό Εσωτερικών στη συνεδρία του με ημερομηνία 28.3.2018 και ασκώντας τις εξουσίες που διαθέτει με βάση το άρθρο 26 του περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου, αποφάσισε να απορρίψει την αίτηση.
7. Ο Αιτητής, καθώς και η Πολεοδομική Αρχή ενημερώθηκαν σχετικά με την αναφερόμενη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με σχετικές επιστολές στις 24.4.2018.
Ακολούθησε η καταχώρηση της παρούσας προσφυγής στο Δικαστήριο με την οποία ο Αιτητής ζητά: «Απόφαση ή και Δήλωση του Σεβαστού Δικαστηρίου ότι η Διοικητική Πράξη ή και η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 24/04/2018 που γνωστοποιήθηκε στον Αιτητή από το Υπουργείο Εσωτερικών και με την οποία απορριπτόταν το αίτημα του Αιτητή για χορήγηση πολεοδομικής άδειας και άδειας για προσθηκομετατροπές σε υφιστάμενο βουστάσιο είναι άκυρη και ή και παράνομη ή και άνευ εννόμου αποτελέσματος.». Προς τούτο, προβάλει σειρά λόγων ως εξής:
Ως κύριο λόγο ακύρωσης, προβάλλει τον ισχυρισμό ότι η απόφαση είναι παράνομη λόγω της μη διεξαγωγής επαρκούς έρευνας και λόγω των στοιχείων επί των οποίων βασίστηκε το ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., καθώς και ότι δεν υπάρχει σαφής και πλήρης αιτιολογία. Προβάλει επίσης ισχυρισμούς ότι, υπήρξε πάσχουσα σύνθεση του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. αλλά και παράνομη διαδικασία κατά τη τελευταία συνεδρίαση του ημερομηνίας 6.10.2017, μολύνοντας έτσι τη διαδικασία λήψης της απόφασης. Τέλος, καταγράφεται ισχυρισμός του Αιτητή για παραβίαση στη περίπτωση του, του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης του διοικούμενου, της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης του διοικούμενου και αντιφατικής συμπεριφοράς της διοίκησης απέναντι στην προηγούμενη ευνοϊκή κατάσταση του διοικούμενου και τέλος παραβίαση την αρχή της ισότητας έναντι άλλων ιδιοκτητών κτηνοτροφικών μονάδων στη περιοχή.
Αντίθετα, η δικηγόρος της Καθ΄ης η Αίτηση προβαίνει σε λεπτομερή καταγραφή αποσπασμάτων από τα έγγραφα τα οποία συναποτελούν το διοικητικό φάκελο ώστε να καταδείξει την ορθότητα της διαδικασίας του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., τη πληρότητα της έρευνας και της αιτιολογίας που δόθηκε για το αποτέλεσμα αξιολόγησης της αίτησης του Αιτητή, ενώ απορρίπτει τη θέση του Αιτητή περί παραβίασης της αρχής της προηγούμενης ακρόασης. Περαιτέρω, με αναφορές σε σχετική νομολογία, απαντά στον ισχυρισμό του Αιτητή περί πάσχουσας σύνθεσης του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., όπως και σε όλους τους άλλους προβαλλόμενους λόγους ακύρωσης.
Έχω μελετήσει τον διοικητικό φάκελο, ο οποίος περιλαμβάνει όλα τα έγγραφα της σχετικής διαδικασίας, τα γεγονότα της υπόθεσης τα οποία έχω καταγράψει συνοπτικά ανωτέρω, αλλά και την επιχειρηματολογία την οποία προβάλει ο δικηγόρος του Αιτητή σε αντιστοιχία με τις απαντήσεις της Καθ΄ης η Αίτηση.
Αρχίζω με τη θέση του Αιτητή ότι έχει παραβιαστεί η δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του ως διοικούμενου, αφού η διοίκηση έχει επιδείξει απέναντι του αντιφατική συμπεριφορά. Υποστηρίζει σχετικά ότι, η απόρριψη της αίτησης του λόγω παραβίασης του συντελεστή δόμησης, καθιστά την μεταχείριση του Αιτητή άνιση εν συγκρίσει με άλλε κτηνοτροφικές μονάδες στην ίδια περιοχή, παραβιάζοντας την αρχή της ισότητας, ενώ, ισχυρίζεται, παραγνωρίζεται και η προηγούμενη ευνοϊκή κατάσταση του ως ιδιοκτήτης αδειοδοτημένης κτηνοτροφικής μονάδας από το 1981.
Μελετώντας τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης, δεν θα συμφωνήσω με τη θέση του Αιτητή ότι, για 36 χρόνια λάμβανε τις άδειες από τις αρμόδιες υπηρεσίες και λειτουργούσε ή και επένδυε ή και μεγάλωνε τη μονάδα του με μεγάλα έξοδα νόμιμα, ενώ πλέον αντιμετωπίζεται ως παράνομος. Αντιθέτως, από το διοικητικό φάκελο προκύπτει ότι, ακριβώς η αυθαίρετη συμπεριφορά του τα τελευταία χρόνια, αποτελεί λόγο απόρριψης της επίδικης αίτησης του για εξασφάλιση άδειας κατά παρέκκλιση. Όπως εντοπίζω στα έγγραφα της Ένστασης, μεταξύ άλλων, η διοίκηση έχει διαπιστώσει πως ο Αιτητής έχει προβεί και σε αυθαίρετη ανέγερση υποστατικών για τα οποία δεν έχουν υποβληθεί οποιαδήποτε στοιχεία με αποτέλεσμα την περαιτέρω εντατικοποίηση της μη επιτρεπόμενης ανάπτυξης, με ότι αυτό συνεπάγεται σε επιπτώσεις στη περιοχή. Όπως φαίνεται στο διοικητικό φάκελο, ο Έπαρχος Λάρνακας, σε επιστολή του ημερομηνίας 27.7.2016, αναφέρει ότι στο παρελθόν είχε εκδοθεί άδεια οικοδομής για βουστάσιο, το οποίο όμως στην πορεία έτυχε αυθαίρετων προσθηκομετατροπών. Σημειώνεται επίσης από την Διευθύντρια του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως στην έκθεση της ημερ. 22.0.2.2017 ότι, εν’ όψει του γεγονότος ότι η υφιστάμενη ανάπτυξη υφίσταται και λειτουργεί αυθαίρετα, δεν έχει αξιολογηθεί οποιαδήποτε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων από το καθ’ ύλη αρμόδιο Τμήμα. Τέλος αναφέρεται ότι, η Επαρχιακή Διοίκηση Λάρνακας, μετά και από καταγγελίες επηρεαζομένων, έχει λάβει δικαστικά μέτρα εναντίον του Αιτητή για τις ως άνω αυθαίρετες κατασκευές. Διαπιστώνεται επίσης από τα σχετικά έγγραφα ότι, τα Κοινοτικά Συμβούλια Τερσεφάνου και Κιτίου, ο Έπαρχος Λάρνακας, καθώς και ιδιοκτήτες παρακειμένων ιδιοκτησιών έχουν τοποθετηθεί αρνητικά ως προς την ανάπτυξη, τονίζοντας πως ο Αιτητής, ξεκίνησε την ανέγερση των υποστατικών παράνομα και σταδιακά πριν χρόνια και εξακολουθεί να ανεγείρει ανενόχλητος νέα, επεκτείνοντας συνεχώς της κτηνοτροφική του μονάδα, ενώ η αυθαίρετη αυτή ανάπτυξη προκαλεί σοβαρά προβλήματα οχληρίας στη περιοχή και τους περιοίκους, θέσεις οι οποίες παρέμεινα αναντίλεκτες απέναντι στη διοίκηση.
Ως εκ τούτου, η παράνομη κατάσταση την οποία έχει δημιουργήσει ο ίδιος Αιτητής, δεν μπορεί να του προσδώσει πλεονέκτημα εξαιτίας του χρονικού διαστήματος το οποίο έχει παρέλθει μέχρι την εξέταση της αιτήσεως του, για αδειοδότηση κατά παρέκκλιση. Ομοίως ο Αιτητής δεν μπορεί να αντλήσει δικαιώματα ούτε από την ύπαρξη άλλων παράνομων μονάδων στη περιοχή, αν και ουδόλως προκύπτει ή έχει προσκομιστεί σχετική μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου ότι αντίστοιχες περιπτώσεις έτυχαν ευνοϊκής μεταχείρισης από τη διοίκηση, όπως υποστηρίζει.
Όπως έχει νομολογηθεί, ισότητα στην παρανομία δεν νοείται σε ένα κράτος δικαίου.
Στην απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου στην Υπόθεση αρ. 1552/2010, Equity
Focus Ltd ν. Δημοκρατίας ημερομηνίας 5.10.2012, καταγράφονται τα εξής:
«Ανάλυση και ανασκόπηση των αρχών που διέπουν το θέμα της ισότητας εν τη παρανομία, είχε γίνει, μεταξύ άλλων, και στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Κούρρης, Δ.) στην υπόθεση Ανδρούλα Αναστασίου ν. Δημοκρατίας (1992) 4 ΑΑΔ 3750, όπου οι σχετικές αρχές συνοψίστηκαν ως εξής:
"Στα "Πορίσματα της Νομολογίας του Συμβουλίου της Επικράτειας", 1929-1959, στη σελίδα 158, αναφέρονται τα πιο κάτω:
"ΥΠ. Ουκ ισότης εν τη παρανομία.
Εκ του ότι η Διοίκησις δεν εφήρμοσε τον νόμον εις άλλην περίπτωσιν, δεν δημιουργείται ακυρότης εκ της εφαρμογής του επί της κρινομένης υποθέσεως: 761 (36), ούτε η εν τω παρελθόντι ή έναντι ετέρων προσώπων. 1253 (48), 755, 756 (49), 892 (51 γενομένη μη νόμιμος ενέργεια της Διοικήσεως δημιουργεί και υποχρέωσιν αυτής όπως επαναλάβη ομοιομόρφως την παράβασιν: 353, 1187 (53), 1118, 1121 (54).".
Επίσης, στην υπόθεση Praxitelis Voyiazianos ν. Republic (1967) 3 C.L.R. 239, στη σελίδα 243 αναφέρονται τα εξής:
"In view of the above circumstances, I am of the opinion that no question of unequal treatment of, or discrimination against the Applicant could arise, at all, contrary to Article 28, or Article 6, of the Constitution. There can be no right to equal treatment on an illegal basis; because in earlier cases the Respondent took an erroneous view of the law, applicant in this recourse cannot be held to be entitled to the same error on the part of the Respondent. The Applicant had no legitimate interest to expect an illegal decision of the Respondent in his favour."
Στην υπόθεση Charalambos K. Proestou v. Republic (1981) 3 C.L.R. 314, στη σελίδα 320, το Δικαστήριο είπε τα εξής αναφορικά με το θέμα της ίσης μεταχείρισης:
"... the wrong application of the law in one occasion does not entitle another person even on the same facts" to insist on the continuation of such wrong application of the law".
Περαιτέρω, το ότι δεν μπορεί να επιβληθεί μια εσφαλμένη ερμηνεία και να καταστεί μόνιμη επειδή η διοίκηση ακολούθησε επί μακρό χρόνο μια εσφαλμένη τακτική, επαναβεβαιώθηκε στην υπόθεση Ayios Andronikos Development Co. Ltd. v. Republic (1985) 3 C.L.R.
2362. Στις σελίδες 2388-2389, αναφέρονται τα εξής:
"And ’of course if the practice followed in the past by the Department in question was contrary to Law, it cannot create a legal rule which would enable the applicants to succeed in these recourses ...' (Vide P.M. Tseriotis Ltd. And Others v. The Republic (1970) 3 C.L.R. 135 at p. 143 adopted in Makrides v.
The Republic (1979) 3 C.L.R. 584, at p. 601 (lines 11-16)).
"... Nor does the unlawful act of the Administration in the past or towards others persons, create obligation to it, to repeat likewise the contravention." (Vide the Conclusions from the Jurisprudence of the Greek Council of State 1929-1959 at p.
158 - Ioannou v. The Republic (1982) 3 C.L.R. 1002 at p 1015)."."
Η πιο πάνω νομολογία δίδει και την απάντηση, καθιστώσα αυτό το λόγο ακύρωσης ανεδαφικό είτε υπό το πρίσμα της αρχής περί μη ισότητας εν τη παρανομία, είτε της επίδειξης καλής πίστης από πλευράς της διοίκησης είτε της αναγκαιότητας αισθήματος εμπιστοσύνης ή άλλης συναφούς αρχής.»
Υπό το φως των πιο πάνω και έχοντας υπόψιν ότι ακριβώς η αίτηση κατά παρέκκλισην της υφιστάμενης νομοθεσίας, εκ της φύσεως της, κινείται ήδη εκτός του παγιωμένου θεσμικού πλαισίου των αντίστοιχων πολεοδομικών αδειών, το Δικαστήριο υποδεικνύει ότι, ο Αιτητής δεν μπορεί να αξιώνει ισότητα έναντι άλλων παρανομούντων, αλλά και ούτε βέβαια να αξιώνει διατήρηση της παρανομίας επ’ ονόματι της καλής πίστης της διοίκησης απέναντι στον διοικούμενο. Συνεπώς, οι προαναφερθέντες λόγοι ακύρωσης, απορρίπτονται.
Σχολιάζοντας, ακολούθως, τον ισχυρισμός του Αιτητή περί δήθεν παραβίασης της αρχής της προηγούμενης ακρόασης, σημειώνω ότι στην παρούσα υπόθεση το ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ, στη συνεδρία του ημερ. 16.6.2017 μελέτησε όλα τα έγγραφα και στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον του και αποφάσισε ότι η αιτούμενη ανάπτυξη (μεγάλη κτηνοτροφική μονάδα), εμπίπτει στις πρόνοιες του Κανονισμού 16(1) των περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρεκκλίσεις) Κανονισμών του 1999 (Κ.Δ.Π. 309/99), για τις οποίες απαιτείται η διεξαγωγή Δημόσιας Ακρόασης. Στη Δημόσια Ακρόαση που έλαβε χώραν στις 21.7.2017 ο Αιτητής είχε την ευκαιρία να εκφράσει, πρόσθετα στο περιεχόμενο της αίτησης του, τις απόψεις του. Τα σχετικά επιπρόσθετα στοιχεία, τα οποία περιλαμβάνονται σε επιστολή του Αρχιτέκτονα του Αιτητή με ημερομηνία 21.7.2017, βρίσκονται καταχωρημένα στα Πρακτικά της Δημόσιας Ακρόασης (ΛΑΡ/0119/2016) και εντοπίζονται στο διοικητικό φάκελο ο οποίος έχει κατατεθεί στο Δικαστήριο ως Ερυθρούν 40, στο Παράρτημα ΙV. Μάλιστα, στο Ερυθρούν 39 στο διοικητικό φάκελο, εντοπίζω ότι, παρόντες κατά τη Δημόσια Ακρόαση ήταν ο ίδιος ο Αιτητής, ο Αρχιτέκτονας του Χρ. Χρ. και ο Σύμβουλος του Αλ. Ι..
Οι γενικές αρχές του διοικητικού δικαίου κατοχυρώνουν το δικαίωμα σε προηγούμενη ακρόαση, αφού εύλογα στοχεύει στην προστασία του διοικούμενού από αιφνίδιες αποφάσεις της διοίκησης με τις διατάξεις του άρθρου 43 του περί Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν.158(Ι)/1999):«43.-(1) Το δικαίωμα ακρόασης παρέχεται, εκτός από τις περιπτώσεις τις οποίες ο νόμος προβλέπει ρητά, σε κάθε πρόσωπο που θα επηρεαστεί από την έκδοση πράξης ή από τη λήψη διοικητικού μέτρου που είναι πειθαρχικής φύσης ή που έχει το χαρακτήρα της κύρωσης ή που είναι άλλως πως δυσμενούς φύσης. [..]». Κάτι τέτοιο, δεν υφίσταται στη παρούσα αίτηση για εξασφάλιση άδειας κατά παρέκκλιση.
Περαιτέρω, σημειώνω ότι, το δικαίωμα ακρόασης προτού εκδοθεί διοικητική πράξη επηρεάζουσα τον διοικούμενο, κατοχυρώνεται ειδικά αν ο νόμος περιέχει προς τούτο συγκεκριμένη πρόβλεψη ή η πράξη η ίδια αποτελεί κύρωση ή είναι πειθαρχικού χαρακτήρα (Παντελής Παντελούρης ν. Υπουργικού Συμβουλίου (1991) 3 ΑΑΔ 7 και απόφαση Διοικητικού Δικαστηρίου στην Υπόθεση αρ. 510/2015, Pretorian Enterprises Ltd ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 24.4.2018). Ειδική νομοθετική διάταξη στον περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο (Ν. 90/1972) ή στους περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας (Παρεκκλίσεις) Κανονισμούς του 1999 (ΚΔΠ.309/99), η οποία να επιβάλλει κάτι πρόσθετο από όσα διενεργήθηκαν στην παρούσα περίπτωση, δεν εντοπίζω.
Εν προκειμένω κρίνω ότι, η διοίκηση ουδόλως εμπόδισε ή έστω περιόρισε τον Αιτητή από το να υποστηρίξει στο βαθμό που ήθελε την αίτηση του, στερώντας του όπως υποστηρίζει το δικαίωμα σε προηγούμενη ακρόαση, με αποτέλεσμα και αυτός ο ισχυρισμός του Αιτητή να απορρίπτεται ως αβάσιμος.
Επόμενος λόγος ακύρωσης ο οποίος θα τύχει εξέτασης από το Δικαστήριο, αφορά τη θέση του Αιτητή περί παράνομης διαδικασίας από το ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. λόγω παραβίασης του άρθρου 6(4), αλλά και κακής σύνθεσης του Συμβουλίου στη Συνεδρία του στις 6.10.2017. Συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι, έπασχε η σύνθεση του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ στη Συνεδρία του με αρ. 16/2017 ημερομηνίας 6.10.2017 όταν το Συμβούλιο προχώρησε στην έγκριση των Πρακτικών της Δημόσιας Ακρόασης ημερομηνίας 21.7.2017 και στην εξέταση της αίτησης και λήψη απόφασης, λόγω της απουσίας της Αντιπροέδρου A. Γ., της οποίας η θητεία έληξε στις 30.9.2017, οπότε και αυτή αποχώρησε από μέλος του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ..
Τα περιστατικά που αφορούν τη συμμετοχή της Αντιπροέδρου του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. στη σύνθεση του, αναφορικά με την επίδικη αίτηση, είναι τα εξής:
1. Στη συνεδρία του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ αρ. 9/2017 ημερομηνίας 16.6.2017 οπότε αυτό αποφάσισε τη διεξαγωγή Δημόσιας Ακρόασης, η Αντιπρόεδρος ήταν παρούσα, ενώ το Συμβούλιο βρισκόταν σε πλήρη απαρτία.
2. Ανατρέχοντας στα Πρακτικά της Δημόσιας Ακρόασης ημερομηνίας 21.7.2017 τα οποία εντοπίζονται στο διοικητικό φάκελο ο οποίος έχει κατατεθεί στο Δικαστήριο ως Ερυθρούν 40, εκείνη την ημέρα η Αντιπρόεδρος του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. ήταν απούσα λόγω κωλύματος. Παρόντες ήταν τα υπόλοιπα 4 μέλη του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Ε. Κλ..
3. Η κα A. Γ., αποχώρησε από μέλος του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ στις 30.9.2017, ημερομηνία κατά τη οποία έληξε η θητεία της ως εκπρόσωπος του Πρόεδρου του ΕΤΕΚ.
4. Στη Συνεδρία του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ ημερομηνίας 6.10.2017 οπότε έγινε ομόφωνα η έγκριση των Πρακτικών της Δημόσιας Ακρόασης, η Αντιπρόεδρος ήταν επίσης απούσα. Όπως φαίνεται στο Ερυθρούν 44 στον διοικητικό φάκελο ο οποίος έχει κατατεθεί στο Δικαστήριο, παρόντα ήταν τα υπόλοιπα 4 μέλη του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου Ε. Κλ., ενώ σημειώνεται η απουσία της Αντιπροέδρου - εκπρόσωπου του Πρόεδρου του ΕΤΕΚ.
Με βάση τον Κανονισμό 6(3) των σχετικών Κανονισμών, «το Συμβούλιο ενεργεί νόμιμα, ανεξάρτητα από τη χηρεία θέσης οποιοσδήποτε μέλους». Εν προκειμένω, η απουσία της κας A. Γ. κατά τη δημόσια ακρόαση λόγω κωλύματος δεν επηρεάζει τη νόμιμη σύνθεση του Συμβουλίου κατά τη Δημόσια Ακρόαση, ούτε και η λήξη της θητείας της στις 30.9.2017 η οποία καθιστούσε τη θέση του Αντιπροέδρου - εκπρόσωπου του Πρόεδρου του ΕΤΕΚ κενή ως «Χηρεύουσα», μπορούσε να επηρεάσει τη νομιμότητα της σύνθεσης και των εργασιών του Σώματος στις 6.10.2017. Σημειώνεται ότι, τα υπόλοιπα μέλη ομόφωνα ενέκριναν τα Πρακτικά της Δημόσιας Ακρόασης, από την οποία απούσιαζε η κα Γ., όπως ομόφωνα έλαβαν και την απόφαση για απόρριψη της επίδικης αίτησης.
Αντίστοιχα αβάσιμος είναι και ο ισχυρισμός του Αιτητή, περί παραβίασης του άρθρου 6(4), καθότι όπως ισχυρίζεται ουδέποτε διενεργήθηκε διαδικασία ψηφοφορία για την προώθηση της εισήγησης για απόρριψη της αίτησης και δεν υπάρχουν πρακτικά ψηφοφορίας και δεν καταγράφεται η άποψη ενός εκάστου των μελών. Στην παρούσα περίπτωση, προκύπτει από το σχετικό πρακτικό ότι οι απόψεις των Μελών του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ εξεφράσθεισαν και μάλιστα συμφωνούσαν όλοι στα σημεία τα οποία λήφθηκαν υπόψη για την απόρριψη της αίτησης. Παραπέμπω στο σχετικό πρακτικό - Ερυθρούν 44 στον διοικητικό φάκελο και ειδικότερα στο σημείο όπου καταγράφεται ρητώς ότι, «Το Συμβούλιο αφού μελέτησε την αίτηση και από τις απόψεις που το κάθε μέλος εξέφρασε, κατέληξε ότι στην προκειμένη περίπτωση θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα», τα οποία καταγράφει. Στο εν λόγω πρακτικό τονίζεται ότι, το Συμβούλιο αποφάσισε ομόφωνα να εισηγηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο την απόρριψη της αίτησης για χορήγηση πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής (2014) και καταλήγει ότι «το Συμβούλιο εξουσιοδότησε τον Πρόεδρο να ετοιμάσει και να υπογράψει την αιτιολογημένη εισήγηση προς το Υπουργικό Συμβούλιο». Σημειώνεται δε ότι, τηρούμενης της διαδικασίας, τα πρακτικά τα οποία συνέταξε προκαταρκτικά ο Γραμματέας του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ, αποστάλθηκαν προηγουμένως στα μέλη μαζί με την Ημερήσια Διάταξη της επόμενης Συνεδρίας κατά την οποία θα εγκρίνονταν. Κατά την έγκρισή τους κανένα εξ αυτών ανέφερε οποιαδήποτε διαφοροποίησή, αντιθέτως αποφάσισαν ομόφωνα να εισηγηθούν στο Υπουργικό Συμβούλιο την απόρριψη της αίτησης του Αιτητή, για τους λόγους οι οποίοι καταγράφονται στο πρακτικό και περιλαμβάνονται στη σχετική Εισήγηση.
Ως εκ τούτου, ούτε και αυτός ο λόγος τον οποίο υποστηρίζει ο Αιτητής, περί πάσχουσας διαδικασίας και κακής σύνθεσης του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., επιτυγχάνει.
Οι τελευταίοι λόγοι ακύρωσης, οι οποίοι θα απασχολήσουν το Δικαστήριο σωρευτικά, αφορούν τη θέση του Αιτητή περί μη δέουσας έρευνας, αβάσιμης και μη επαρκούς αιτιολογίας εκ μέρους της διοίκησης, αλλά και εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής της Δήλωσης Πολιτικής στη παρούσα περίπτωση.
Σχολιάζοντας τα νομικά επιχειρήματα του Αιτητή, σημειώνω ότι αυτά εν πολλοίς δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον μίας απόφασης σε αίτηση για εξασφάλιση άδειας κατά παρέκκλιση, όπως θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν στρεφόμενα κατά μίας απόφασης για κανονική Πολεοδομική Άδεια. Η παρούσα περίπτωση εμπίπτει στην ευρεία διακριτική ευχέρεια της διοίκησης να επιτρέπει μία ανάπτυξη με χορήγηση πολεοδομικής άδειας με παρέκκλιση, επειδή ακριβώς αφορά μίαν κατ' εξαίρεση απόφαση η οποία δεν στηρίζεται στις προδιαγεγραμμένες πρόνοιες ενός Σχεδίου Ανάπτυξης, και ως εκ τούτου είναι στη κρίση του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. κατά πόσο μπορεί να παρεκκλίνει των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής (2014), η οποία διέπει τη παρούσα περίπτωση.
Σχετικά με τον ισχυρισμό περί εσφαλμένης ερμηνείας και εφαρμογής της Δήλωσης Πολιτικής στη παρούσα περίπτωση, ο Αιτητής επαναλαμβάνει εντός της γραπτής του αγόρευσης τη θέση του ότι : «Η αίτηση αντιμετωπίστηκε ως να αφορά ανάπτυξη στην Ζ1 όπου ο συντελεστής δόμησης είναι 0.06:1 ενώ στις αντίστοιχες κτηνοτροφικές ζώνες ο συντελεστής δόμησης είναι 0.30:1 και στην αιτούμενη ανάπτυξη ο συντελεστής δόμησης και το ποσοστό κάλυψης, υπολογιζόμενοι στο εμβαδό των τεμαχίων της αίτησης ανέρχονται σε 0.31:1. Αυτό σημαίνει ότι η αίτηση εξετάστηκε ωσάν να ξεπερνά κατά πολύ ή και υπερβολικά τον συντελεστή δόμησης ενώ στην ουσία εφόσον αφορά κτηνοτροφική μονάδα ως τέτοια έπρεπε να αντιμετωπιστεί ή και όπως όλες οι κτηνοτροφικές μονάδες με αποτέλεσμα από το 0.30:1 στο 0.31:1 η διαφορά είναι ανεπαίσθητη.»
Πέραν τούτου, ουδέν άλλο καταγράφει προς τεκμηρίωση και υποστήριξη της θέσης του και προς επεξήγηση αυτής στο Δικαστήριο, ειδικότερα αναφορικά με τεχνικής φύσης ζήτημα το οποίο αξιολογείται αρμοδίως από τα επιφορτισμένα προς τούτο όργανα της διοίκησης και εν προκειμένω από το κατεξοχήν αρμόδιο ΣΥ.ΜΕ.Π.Α., το οποίο εξέτασε τεχνικά ζητήματα όπως ο συντελεστής δόμησης και το ποσοστό κάλυψης σε αντίστοιχες κτηνοτροφικές ζώνες.
Ανατρέχοντας στην επιχειρηματολογία του Αιτητή και αφού έχω μελετήσει τα έγγραφα του διοικητικού φακέλου, θα συμφωνήσω με την ευπαίδευτη δικηγόρο του Καθ΄ου η Αίτηση ότι, ο Αιτητής απέτυχε να συνδέσει την επιχειρηματολογία του με οποιοδήποτε αντικειμενικό εύρημα κακής άσκησης της διακριτικής ευχέρειας της διοίκησης, πράγμα που καθιστά την επιχειρηματολογία που προβάλει έωλη και απορριπτέα. Προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι, ο ισχυρισμός για έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας δεν ευσταθεί. Το ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. μελέτησε την αίτηση και έλαβε υπόψιν όλα τα ενώπιον του τεθέντα στοιχεία και εκθέσεις φορέων και επηρεαζόμενων προσώπων, ενώ αφού προηγήθηκε η δημόσια ακρόαση, αποφάσισε ομόφωνα, για συγκεκριμένους λόγους, να εισηγηθεί στο Υπουργικό Συμβούλιο την απόρριψη της αίτησης για χορήγηση πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση των προνοιών της Δήλωσης Πολιτικής. Ακολούθησε η αποστολή της απορριπτικής αιτιολογημένης εισήγησης του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. προς το Υπουργικό Συμβούλιο και στη συνέχεια η προσβαλλόμενη πράξη.
Ως προς τη θέση του Αιτητή ότι η αίτηση του αντιμετωπίστηκε ως να αφορά ανάπτυξη στη Ζώνη «Ζ1» (ως την καταγράφω πιο πάνω), παραπέμπω στις ενέργειες στις οποίες προέβη η διοίκηση, μέσω της αρμόδιας Πολεοδομικής Αρχής και του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., ώστε να καταλήξει στην απόφαση της και τονίζω ότι το παρόν Δικαστήριο δεν παρεμβαίνει σε ευρήματα γεγονότων, ιδιαίτερα όταν αυτά είναι τεχνικής φύσης.
Απόλυτα σχετικά είναι τα όσα λέχθηκαν στην απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου ημερομηνίας 6.09.2023, Αρχή Τηλεπικοινωνίων Κύπρου v. Επιτροπής Προστασίας Ανταγωνισμού κ.α. (Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου Αρ. 60/2016), όπου επαναλήφθηκαν οι αρχές οι οποίες καθορίζουν τα όρια παρέμβασης του Δικαστηρίου στα πλαίσια της αναθεωρητικής του δικαιοδοσίας, ως απομονώνω στο ακόλουθο απόσπασμα:
«Έργο του Δικαστηρίου είναι να εξετάσει εάν η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε σύμφωνα με τις αρχές του διοικητικού δικαίου. Στα πλαίσια αυτά, κατά κανόνα, δεν παρεμβαίνει σε ευρήματα γεγονότων, ιδιαίτερα όταν αυτά είναι τεχνικής φύσης. Το βάρος απόδειξης πλάνης περί τα πράγματα και παράλειψης διενέργειας δέουσας έρευνας εκ μέρους της διοίκησης, βρίσκεται στους ώμους του αιτητή, ο οποίος έχει υποχρέωση, προσκομίζοντας επαρκή στοιχεία, να κλονίσει το τεκμήριο της νομιμότητας που περιβάλλει κάθε διοικητική πράξη. Το Δικαστήριο, κατά την άσκηση της αναθεωρητικής του εξουσίας, περιορίζεται στον έλεγχο της νομιμότητας της προσβληθείσας διοικητικής πράξης, με εξουσία να την ακυρώσει. Προς αυτή την κατεύθυνση, του ελέγχου δηλαδή της νομιμότητας, δεν υπεισέρχεται στην ορθότητα των συμπερασμάτων της διοίκησης, εάν αυτά κινούνται εντός ευλόγων ορίων (Makrides v. Republic (1967)3 CLR 147, Georghiades v. Republic (1980) 3 CLR 525, Γ.Π. Ζαχαριάδης Λτδ ν. Δήμου Λεμεσού (1989) 3 ΑΑΔ 2129, S.C. Nicolaides Ltd v. Δημοκρατίας (2010) 3 ΑΑΔ 148, Άκης Ιωάννου ν. Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού, υπόθ. αρ. 612/2009, ημερ. 23.9.2010).»
Καταλήγοντας, επί της θέση του Αιτητή περί μη δέουσας έρευνας και εσφαλμένης ερμηνείας του νόμου και της Δήλωσης Πολιτικής, κρίνω ότι αυτός δεν κατόρθωσε να αποσείσει το βάρος απόδειξης του ισχυρισμού του για πλάνη της Καθ΄ης η αίτηση, σε ένα ζήτημα το οποίο άπτεται κυρίως τεχνικής φύσεως και δεν επιτρέπεται στο Δικαστήριο να υπεισέλθει (Cypra LTD ν. Δημοκρατίας, Έφεση κατά απόφασης Διοικητικού Δικαστηρίου αρ.11/18, ημερομηνίας 1/12/2023).
Λαμβάνοντας υπόψιν όλα τα ενώπιον της διοίκησης δεδομένα, ως το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, το Δικαστήριο δεν μπορεί παρά να καταλήξει στο συμπέρασμα ότι, ήταν εύλογη η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου ημερ. 24.4.2018 το οποίο απέρριψε την επίδικη αίτηση, συνεπεία της αιτιολογημένης απορριπτικής εισήγησης του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ. ημερομηνίας 6.10.2018.
Σύμφωνα δε, με το νομολογιακό κανόνα, η διαδικασία και ο τρόπος έρευνας που ακολουθηθείται σε τέτοιες υποθέσεις, ανάγεται στην ευχέρεια της διοίκησης (Αντώνης Ράφτης ν. Δημοκρατίας ΑΕ 3017, 5.6.2002). Το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει όταν η έρευνα είναι επαρκής. Στην παρούσα υπόθεση η έρευνα της διοίκησης, όπως προκύπτει από τον διοικητικό φάκελο, περιέλαβε τη συλλογή και αξιολόγηση όλων εκείνων των ουσιωδών στοιχείων που δημιουργούν τη βάση για ασφαλή συμπεράσματα ώστε να καταλήξει στην απόφαση της. Η αιτιολογία δε της πράξης προκύπτει τόσο από την ίδια την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά και από την Αιτιολογημένη Εισήγηση στο Υπουργικό Συμβούλιο του ΣΥ.ΜΕ.ΠΑ., καθώς και τα λοιπά στοιχεία του φακέλου. Επομένως, ούτε νομική ή πραγματική και νομική πλάνη μπορεί να θεμελιωθεί, αλλά και ούτε κατάχρηση εξουσίας εκ μέρους της Καθ΄ης η Αίτηση.
Εν προκειμένω, η διοίκηση ενήργησε νόμιμα και ορθά και ο Αιτητής δεν έχει επιτύχει να αποσείσει το βάρος που βρίσκεται στους ώμους του για να αποδείξει νομική και πραγματική πλάνη ή άλλη κατάχρηση από μέρους της διοίκησης. Θεωρώ ότι ουδόλως ανατράπηκε το τεκμήριο της κανονικότητας της διαδικασίας, η διοίκηση μελέτησε όλα τα στοιχεία που τέθηκαν και ήταν ενώπιον της και προχώρησε στην έκδοση της απόφασης (Βλ. Pantelis Th. Michanicos and Another v. Republic (Public Service Commission) (1976) 3 C.L.R. 237 και Κλέαρχος Μιλτιάδους και Άλλοι ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1989) 3 Α.Α.Δ. 1318).
Η υποκειμενική εκτίμηση των πραγματικών γεγονότων είναι καθήκον και δικαίωμα της διοίκησης και το Δικαστήριο δεν υποκαθιστά τη δική του κρίση με την κρίση της διοικητικής αρχής αν η εκτίμηση της δεν είναι αντίθετη με τα ενώπιον της στοιχεία και είναι εύλογα επιτρεπτή. Εν προκειμένω, διαπιστώνω από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου ότι, η Καθ΄ης η Αίτηση εκτίμησε τα γεγονότα χωρίς πλάνη περί τα πράγματα, υπό δέουσα έρευνα και με αποτέλεσμα να καταλήξει στη προσβαλλόμενη απόφαση, η οποία είναι επαρκώς αιτιολογημένη. Στο πλαίσιο αυτό, και οι πιο πάνω λόγοι ακύρωσης, οι οποίοι έχουν σχολιαστεί σωρευτικά από το Δικαστήριο, θα πρέπει να απορριφθούν ως αβάσιμοι.
Στην παρούσα υπόθεση ουδείς εκ των προσβαλλόμενων λόγων ακύρωσης μπορεί να επιτύχει.
Η προσφυγή απορρίπτεται, με έξοδα 1700 Ευρώ υπέρ της Καθ’ ης η αίτηση και εναντίον του Αιτητή.
Λ. Ν. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, ΔΔΔ.