ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
Υπόθεση αρ. 1036/2023 (i)
30 Μαΐου, 2024
[Α. ΖΕΡΒΟΥ, Δ.Δ.Δ.]
Αναφορικά με τα Άρθρα1, 1Α, 3, 46, 54, 173 έως 178, 169 και146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
|
1. |
Χ. Ι., ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΥΧΩΝΑ. |
|
2. |
ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΑΓΙΟΥ ΤΥΧΩΝΑ. |
Αιτητές,
ΚΑΙ
|
1. |
ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ (ΣΔΚΥ) ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ. |
|
2. |
ΜΑΡΙΝΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ, ΩΣ ΔΗΜΑΡΧΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΥΠΟ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΩΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ. |
|
3. |
ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. |
|
4. |
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ. |
Καθ’ ων η αίτηση.
------------
Χ. Γεωργίου(κα), για Γιάννης Κωνσταντινίδης και Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τους αιτητές.
Ρ. Ιάσονος (κα), για Chrysees Demetriades & Co LLC, για τους καθ’ ων η αίτηση 1 και 2.
Θ. Πιπερή – Χριστοδούλου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας Α’, για τους καθ’ ων η αίτηση 3 και 4.
Ε ν δ ι ά μ ε σ η α π ό φ α σ η
Α. ΖΕΡΒΟΥ, Δ.Δ.Δ.: Με την παρούσα προσφυγή οι αιτητές αξιώνουν την ακόλουθη θεραπεία:
«Δήλωση και/ή απόφαση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση των Καθ’ ων η αίτηση, η οποία λήφθηκε στην υπ’ αριθμό 1/2023 συνεδρία των Καθ’ ων η αίτηση 1 ημερομηνίας 25/04/2023, τα πρακτικά της οποίας επισυνάπτονται ως Παράρτημα 1, διά της οποίας εγκρίθηκε το οργανόγραμμα του νεοσύστατου Δήμου Ανατολικής Λεμεσού με το οποίο καταργούνται όλα τα τμήματα και/ή υπηρεσίες του Καθ’ ου η αίτηση 2 και/ή καταργείται το υφιστάμενο οργανόγραμμα του Καθ’ ου η αίτηση 2, είναι άκυρη και/ή παράνομη και/ή αντισυνταγματική και στερείται οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος.».
Τα ουσιώδη για την παρούσα προσφυγή γεγονότα έχουν, σε συντομία, ως ακολούθως:
Την 15.04.2022 δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας ο περί Δήμων Νόμος του 2022 (Ν.52(Ι)/2022), με τον οποίο ιδρύεται ο Δήμος Ανατολικής Λεμεσού, με έδρα τον Άγιο Αθανάσιο, ο οποίος αποτελείται από τους δήμους Αγίου Αθανασίου και Γερμασόγειας, καθώς και τις κοινότητες Αγίου Τύχωνα, Ακρούντας, Αρμενοχωρίου, Μαθικολώνης, Μουτταγιάκας και Φοινικαριών.
Σύμφωνα με το άρθρο 148 του Ν.52(Ι)/2022, ως αυτό ίσχυε κατά την ημερομηνία λήψης της προσβαλλόμενης με την παρούσα προσφυγή απόφασης:
«148.-(1) Μέχρι την ημερομηνία εγκαθίδρυσης των νέων δήμων που συστήνονται δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 3, συστήνονται και λειτουργούν Συμβούλια Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων και στα συμβούλια αυτά συμμετέχουν υποχρεωτικά οι δήμαρχοι ή/και κοινοτάρχες των δήμων ή/και κοινοτήτων που συνενώνονται, αντίστοιχα:
[…]
(2) Τα Συμβούλια Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων είναι αρμόδια για-
(α) […]
(β) την κατάρτιση και την έγκριση του οργανογράμματος και της στελέχωσης, καθώς και την προετοιμασία των πάσης φύσεως συναφών με την οργάνωση και λειτουργία εκάστου νέου δήμου ζητημάτων,
[…]
(3) Πρόεδρος του Συμβουλίου Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων είναι ο δήμαρχος της έδρας του προτεινόμενου νέου δήμου, όπως ορίζεται στο άρθρο 3, και έδρα κάθε Συμβουλίου Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων είναι η έδρα του νέου δήμου αυτού.
(4)(α) Για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, συγκροτείται Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή που αποτελείται από τον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Εσωτερικών ή εκπρόσωπό του ως πρόεδρο, τον γενικό διευθυντή του Υπουργείου Οικονομικών ή εκπρόσωπό του, τον πρόεδρο της Ένωσης Δήμων Κύπρου ή εκπρόσωπό του και τον πρόεδρο της Ένωσης Κοινοτήτων Κύπρου ή εκπρόσωπό του.
(β) Η προβλεπόμενη στην παράγραφο (α) Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή ασκεί τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
(i) Εγκρίνει τις προτάσεις των Συμβουλίων Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων,
[…]
(5) Ο προϋπολογισμός, τα οργανογράμματα, η στελέχωση, καθώς και κάθε άλλη απόφαση των Συμβουλίων Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων που σχετίζεται με τη μετάβαση των υπό συνένωση δήμων ή/και κοινοτήτων σε ενιαίο δήμο, υποβάλλονται προς έγκριση στον Υπουργό:
[…]».
Η Κεντρική Συμβουλευτική Επιτροπή (ΚΣΕ) συστάθηκε και πραγματοποίησε την πρώτη της συνεδρία στις 17.05.2022, κατά την οποία αποφασίστηκε η έκδοση εγκυκλίου προς τα Συμβούλια Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων (ΣΔΚΥ), με σκοπό τη σύσταση και λειτουργία τους.
Το ΣΔΚΥ του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού συστάθηκε και πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρία στις 31.05.2022, με τη συμμετοχή και του Προέδρου του Κοινοτικού Συμβουλίου Αγίου Τύχωνα (αιτητή υπ’ αρ. 1 στην παρούσα προσφυγή), ο οποίος παρέδωσε και ανέγνωσε κατά την εν λόγω συνεδρία σχετική επιστολή στην οποία εξέφρασε τη θέση, τόσο του ιδίου όσο και του Κοινοτικού Συμβουλίου (αιτητές υπ’ αρ. 2 στην παρούσα προσφυγή), ότι ο Ν.52(Ι)/2022 είναι αντισυνταγματικός και/ή αντίκειται στο ευρωπαϊκό δίκαιο και ότι η συμμετοχή του στη συνεδρία, εφόσον είναι εκ του νόμου υποχρεωτική, γίνεται υπό διαμαρτυρία και με την επιφύλαξη λήψης όλων των αναγκαίων νομικών μέτρων για την κήρυξη του νόμου ως αντισυνταγματικού.
Στις 22.11.2022 απεστάλη προς όλα τα ΣΔΚΥ νέα εγκύκλιος της ΚΣΕ, η οποία παρουσίαζε το πρότυπο οργανόγραμμα, όπως αυτό διαμορφώθηκε και εγκρίθηκε από την ΚΣΕ για τους υπό σύσταση νέους Δήμους στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Διά της εν λόγω εγκυκλίου τα ΣΔΚΥ κλήθηκαν όπως μελετήσουν και αναπροσαρμόσουν το υπό αναφορά πρότυπο, λαμβανομένων υπόψη των δεδομένων και ιδιαιτεροτήτων εκάστου δήμου, χωρίς ωστόσο να προβούν σε ουσιαστικές μεταφορές αρμοδιοτήτων μεταξύ των τμημάτων/τομέων που έχουν προκαθορισθεί. Συμφώνως δε της εγκυκλίου, το οργανόγραμμα για κάθε νέο Δήμο θα έπρεπε να σταλεί στο Υπουργείο Εσωτερικών το αργότερο μέχρι το τέλος Ιανουαρίου 2023, ώστε ακολούθως να παραπεμφθεί στην ΚΣΕ για έγκριση.
Το ΣΔΚΥ του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού, σε συνεδρία του ημερομηνίας 12.12.2022, αποφάσισε την ανάθεση σε ιδιώτες συμβούλους της μελέτης για το νέο οργανόγραμμα του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού, βάσει του προτύπου οργανογράμματος.
Σε συνεδρία ημερομηνίας 25.04.2023, το ΣΔΚΥ του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού, ενέκρινε ομόφωνα το προτεινόμενο από τους συμβούλους μελετητές οργανόγραμμα (λαμβανομένων υπόψη ορισμένων διορθώσεων και αλλαγών που συζητήθηκαν κατά την εν λόγω συνεδρία) και εξουσιοδότησε τον Πρόεδρο του ΣΔΚΥ να προωθήσει όλα τα σχετικά (οργανόγραμμα και μελέτη) στα Υπουργεία Εσωτερικών και Οικονομικών.
Στις 03.07.2023 οι αιτητές καταχώρισαν την παρούσα προσφυγή, αμφισβητώντας τη νομιμότητα της εν λόγω απόφασης ημερομηνίας 25.04.2023, εγείροντας ως λόγους ακύρωσης ισχυρισμούς κυρίως ως προς την, κατά τους ιδίους, αντισυνταγματικότητα του Ν.52(Ι)/2022.
Της καταχώρισης της παρούσας προσφυγής επακολούθησαν ουσιώδη γεγονότα, τα οποία εγέρθηκαν από τους καθ’ ων η αίτηση προς θεμελίωση προδικαστικών ενστάσεων ως προς το παραδεκτό της προσφυγής και επί των οποίων, κατόπιν συμφωνίας των διαδίκων και εκατέρωθεν καταχώρισης γραπτών αγορεύσεων, επιφυλάχθηκε η παρούσα ενδιάμεση απόφαση.
Συγκεκριμένα, στις 05.05.2023, ο Πρόεδρος του ΣΔΚΥ του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού απέστειλε επιστολή στο Υπουργείο Εσωτερικών, επισυνάπτοντας το προτεινόμενο οργανόγραμμα του νέου Δήμου.
Λειτουργοί του Υπουργείου Εσωτερικών, οι οποίοι συμμετέχουν στην ομάδα εργασία της ΚΣΕ για θέματα δομής, στελέχωσης και προσωπικού, στο πλαίσιο συναντήσεων με εκπροσώπους εκάστου ΣΔΚΥ προς συζήτηση των προτεινόμενων οργανογραμμάτων, στις 10.07.2023 πραγματοποίησαν, σε σχέση με τον Δήμο Ανατολικής Λεμεσού, συνάντηση στα γραφεία του Δήμου Αγίου Αθανασίου, στην οποία συμμετείχαν οι δήμαρχοι Αγίου Αθανασίου και Γερμασόγειας και ο γραμματέας του κοινοτικού συμβουλίου Αγίου Τύχωνα. Της συνάντησης ακολούθησε ηλεκτρονικό μήνυμα του Υπουργείου Εσωτερικών, με το οποίο ζητήθηκαν συμπληρωματικά στοιχεία σε σχέση με την προτεινόμενη δομή του νέου Δήμου και το υφιστάμενο προσωπικό των οντοτήτων που θα συνενωθούν και δόθηκαν περαιτέρω οδηγίες και διευκρινίσεις.
Στις 31.07.2023, το ΣΔΚΥ του Δήμου Ανατολικής Λεμεσού απέστειλε εκ νέου προς το Υπουργείο Εσωτερικών το προτεινόμενο από μέρους του οργανόγραμμα.
Με επιστολή ημερομηνίας 26.02.2024, ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Εσωτερικών πληροφόρησε το ΣΔΚΥ Δήμου Ανατολικής Λεμεσού ότι το τελικό οργανόγραμμα του νέου Δήμου παρουσιάστηκε στην 8η συνεδρία της ΚΣΕ, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 14.12.2023 και ότι η ΚΣΕ συμφώνησε με την τελική διαμόρφωσή αυτού, όπως προβλέπεται στις διατάξεις του άρθρου 148(4)(β)(i) του Ν.52(Ι)/2022. Ακολούθως, ως αναφέρεται στην επιστολή, το εν λόγω οργανόγραμμα υποβλήθηκε, σύμφωνα με το άρθρο 148(5) του νόμου, στον Υπουργό Εσωτερικών ο οποίος αποφάσισε την έγκρισή του.
Στη βάση των ανωτέρω γεγονότων οι καθ’ ων η αίτηση εγείρουν, καταρχάς, προδικαστική ένσταση ότι με την παρούσα προσφυγή δεν προσβάλλεται εκτελεστή διοικητική πράξη, εν τη εννοία του Άρθρου 146 του Συντάγματος, εφόσον η απόφαση που λήφθηκε από το ΣΔΚΥ κατά την συνεδρία της 25.04.2023 ήταν προπαρασκευαστική και όχι η τελική απόφαση της έγκρισης του επίδικου οργανογράμματος. Εν πάση περιπτώσει, οι καθ’ ων η αίτηση αμφισβητούν και το έννομο συμφέρον των αιτητών να προσβάλουν την απόφαση ημερομηνίας 25.04.2023, δοθέντος ότι για την έκδοση αυτής είχαν και οι ίδιο συναινέσει.
Οι αιτητές αντιτείνουν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση συνιστά εκτελεστή διοικητική πράξη καθότι με αυτήν τροποποιείται και/ή καταργείται η υφιστάμενη νομική κατάσταση των αιτητών 2 αφού, με την ενσωμάτωση στον νεοσύστατο Δήμο Ανατολικής Λεμεσού, καταργούνται όλα τα τμήματα και/ή υπηρεσίες του κοινοτικού συμβουλίου και το υφιστάμενο οργανόγραμμά του. Ως προς το έννομο συμφέρον τους, επισημαίνουν την υπό επιφύλαξη και υπό διαμαρτυρία συμμετοχή του αιτητή 1 στο ΣΔΚΥ.
Λαμβανομένης υπόψη της ρητής νομοθετικής πρόνοιας ότι τα οργανογράμματα των ΣΔΚΥ εγκρίνονται από τον Υπουργό Εσωτερικών (έγκριση η οποία εν προκειμένω δόθηκε μετά την καταχώριση της παρούσας προσφυγής) αλλά και των σχετικών επί του θέματος αρχών του διοικητικού δικαίου και της νομολογίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου, η προδικαστική ένσταση περί μη εκτελεστής διοικητικής πράξης ευσταθεί.
Ως και οι αιτητές αναγνωρίζουν, η αναθεωρητική δικαιοδοσία συμφώνως του Άρθρου 146 του Συντάγματος περιορίζεται σε πράξεις, αποφάσεις ή παραλείψεις που είναι εκτελεστές, δηλαδή παράγωγες εννόμων αποτελεσμάτων. Απόφαση, όμως, υποκείμενη σε έγκριση και μη τελειοποιηθείσα με την παροχή της έγκρισης, στερείται εκτελεστότητας και δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο αναθεώρησης (Συμβούλιο Κεντρικών Σφαγείων (Κοφίνου) κ.ά. v. Όμηρου Ρωσσίδη (1996) 3 ΑΑΔ 39, Ανδρέας Ηρακλέους Κονναρή κ.ά. ν Επιτροπής Δημόσιας Υγείας Πολύστυπου (1999) 3 ΑΑΔ 563, Νίκος Ρούσος ν Κεντρικού Σφαγείου κ.ά. (2001) 3 ΑΑΔ 1000).
Εν πάση περιπτώσει, σε συμφωνία με τους καθ’ ων η αίτηση, διαπιστώνω ότι ο αιτητής 1 συμμετείχε μεν στο ΣΔΚΥ υπό επιφύλαξη, πλην όμως η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε ομόφωνα από τα μέλη του ΣΔΚΥ, συμφωνούντος δηλαδή και του αιτητή 1, η συμμετοχή του οποίου στο Συμβούλιο μπορεί να ήταν εκ του νόμου υποχρεωτική, δεν ήταν όμως υποχρεωτική και η θετική ψήφος του ως προς τις λαμβανομένες αποφάσεις. Ως εκ τούτου, οι αιτητές στερούνται εννόμου συμφέροντος να αμφισβητήσουν τη νομιμότητα απόφασης την έκδοση της οποίας είχαν υπερψηφίσει.
Συνακόλουθα, η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη.
Υπέρ εκάστου των καθ’ ων η αίτηση και εναντίον των αιτητών επιδικάζονται έξοδα ύψους €400, πλέον ΦΠΑ όπου καταβάλλεται.
Α. ΖΕΡΒΟΥ, Δ.Δ.Δ.