ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση Αρ. 1163/2021)
19 Ιουνίου 2024
[Ε. ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ]
Μεταξύ
ΕΡΓΟΛΗΠΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ Α. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΙΜΙΤΕΔ
Αιτητών
ΚΑΙ
ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΟΡΩΝ
Καθ’ ης η Αίτηση
…………………………
Αντωνάκης Σωτηρίου για Αντωνάκης Σωτηρίου & Συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε., για τους αιτητές.
Κυριακή Παπαδοπούλου (κα) για Γενικό Εισαγγελέα, για την καθ’ ης η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ: Με την προσφυγή τους οι αιτητές ζητούν την ακύρωση της απόφασης της καθ’ ης η αίτηση ημερομηνίας 19.7.2021 με την οποία απέρριψε την ιεραρχική προσφυγή που άσκησαν κατά της απόφασης του Κυπριακού Οργανισμού Αναπτύξεως Γης (στο εξής ο «οργανισμός») ημερομηνίας 22.3.2021 να μην κατακυρώσει σε αυτούς τον διαγωνισμό αρ. 5/2020 για την ανέγερση πολυκατοικίας στη Λευκωσία (στο εξής ο «διαγωνισμός»).
Οι αιτητές υπέβαλαν στις 6.4.2021 την ιεραρχική προσφυγή αρ. 13/2021 κατά της απόφασης του οργανισμού. Η καθ’ ης η αίτηση με απόφασή της ημερομηνίας 12.4.2021 χορήγησε προσωρινά μέτρα για αναστολή της διαδικασίας ανάθεσης και υπογραφής της σύμβασης με τον επιτυχόντα προσφοροδότη Σωτήρης Αβραάμ & Υιοί Λτδ. Κατόπιν ακροαματικής διαδικασίας, εκδόθηκε η προσβαλλόμενη απόφαση με την οποία απορρίφθηκε η ιεραρχική προσφυγή και επικυρώθηκε η απόφαση του οργανισμού.
Οι λόγοι ακύρωσης που προβάλλουν οι αιτητές συνοψίζονται σε έλλειψη δέουσας έρευνας της καθ’ ης η αίτηση και παραβίαση των αρχών της χρηστής διοίκησης. Τα κύρια σημεία της επιχειρηματολογίας τους αφορούν στη μη τήρηση από την αναθέτουσα αρχή του όρου 9.1 του διαγωνισμού και τη μη ικανοποίηση από τον επιτυχόντα προσφοροδότη του όρου 6.4 του διαγωνισμού.
Ο όρος 9.1 είναι μέρος των όρων με τίτλο «Διαδικασία Διενέργειας Διαγωνισμού» και προνοεί τα εξής:
1. Η αποσφράγιση των Προσφορών που έχουν έγκαιρα υποβληθεί στο Σύστημα διενεργείται από εξουσιοδοτημένα πρόσωπα μετά την εκπνοή της προθεσμίας υποβολής Προσφορών, με τον τρόπο που προβλέπεται στους Κανονισμούς που αναφέρονται στη παράγραφο 3.2(ε).
2. Για σκοπούς διασφάλισης των βασικών αρχών των δημοσίων συμβάσεων και συγκεκριμένα της διαφάνειας, με την αποσφράγιση της ενότητας «Οικονομική Προσφορά», οι τιμές που έχουν υποβληθεί από τους προσφέροντες στα πλαίσια του συγκεκριμένου διαγωνισμού είναι αυτόματα ορατές στο Σύστημα σε οποιονδήποτε ενδιαφερόμενο, με την επιφύλαξη ότι οι αναγραφόμενες τιμές δεν έχουν τύχει οποιασδήποτε αξιολόγησης.»
Η λέξη σύστημα που αναφέρεται πιο πάνω ορίζεται στον όρο 1.1 ως «Το Ηλεκτρονικό Σύστημα Σύναψης Συμβάσεων (eProcurement) στην ηλεκτρονική διεύθυνση […]».
Σε συμφωνία με τον πιο πάνω όρο, στο σύστημα κατά την ημερομηνία και ώρα αποσφράγισης ήταν ορατή η οικονομική προσφορά όλων των φορέων που συμμετείχαν εκτός του επιτυχόντα (βλ. Παράρτημα Α του Παραρτήματος 1 της ένστασης). Όπως επίσης προκύπτει από την επιστολή του οργανισμού προς τους αιτητές ημερομηνίας 22.3.2021 η προσφορά του επιτυχόντα προσφοροδότη της οποίας η οικονομική προσφορά δεν αναρτήθηκε στο σύστημα ήταν η χαμηλότερη και η αμέσως επόμενη πιο χαμηλή ήταν η προσφορά των αιτητών.
Η καθ’ ης η αίτηση στην προσβαλλόμενη απόφαση αντιμετώπισε τις εισηγήσεις των αιτητών ως ακολούθως (βλ. σελ. 5-7):
«Βασικός λόγος που οι Αιτητές θεωρούν ότι η προσφορά του επιτυχόντα έπρεπε να αποκλεισθεί από τη διαδικασία είναι διότι κατά την τελευταία ημερομηνία και ώρα υποβολής προσφορών ήτοι 23.11.20 και ώρα 13:30 η οικονομική προσφορά του δεν ήταν ορατή στο ηλεκτρονικό σύστημα e-procurement.
[…]
Σκοπός της πιο πάνω πρόνοιας, όπως προκύπτει με σαφήνεια από αυτή, είναι η διαφάνεια. Η Αναθέτουσα Αρχή ανέφερε ενώπιον μας ότι πράγματι η οικονομική προσφορά του επιτυχόντα δεν ήτο ορατή στο σύστημα γεγονός που οφείλετο στη λειτουργία του συστήματος e-procurement. Όπως καταγράφεται και στον όρο 8.2.7 του Τόμου Α': ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ:
«[...] Νοείται ότι δεν είναι δυνατή η έναρξη ή επανέναρξη της διαδικασίας υποβολής προσφοράς μετά την πάροδο της καταληκτικής ημερομηνίας και ώρας για υποβολή προσφοράς και οποιοδήποτε πρόβλημα πιθανόν προκύψει κατά την περίοδο αυτή, δεν θα μπορεί να λυθεί με διορθωτικές ενέργειες.
Λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν πολλοί αστάθμητοι τεχνικοί παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα της φόρτωσης της προσφοράς στο σύστημα, συστήνεται όπως η έναρξη της διαδικασίας υποβολής ξεκινήσει εγκαίρως, αφήνοντας τον απαραίτητο χρόνο τόσο για την ολοκλήρωση της υποβολής, όσο και για την επίλυση θεμάτων τα οποία πιθανόν να προκόψουν».
Το γεγονός ότι η τιμή της προσφοράς του επιτυχόντα δεν ήταν ορατή στο σύστημα από τα γεγονότα ενώπιον μας δεν προκύπτει να οφείλεται σε πράξεις ή παραλείψεις του ίδιου του επιτυχόντα, ώστε να μπορούσε η Αναθέτουσα Αρχή να προχωρήσει με αποκλεισμό της προσφοράς του. Ούτε προκύπτει να υπάρχει έλλειψη διαφάνειας ή οτιδήποτε μεμπτό στην διαδικασία που ακολούθησε η Επιτροπή Αξιολόγησης. Αυτό το οποίο προκύπτει από τους διοικητικούς φακέλους είναι ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης μόλις εντόπισε το πρόβλημα επικοινώνησε με την Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων για διευκρίνιση του θέματος με επιστολή ημερομηνίας 1.12.2020. Η Αρμόδια Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων η οποία είναι και ο διαχειριστής του συστήματος σύμφωνα με τον Κανονισμό 4 της ΚΔΠ 249/2009 με επιστολή της ημερ. 3.1.2021 αναφέρει τα εξής:
«εφόσον η υποβολή της προσφοράς έχει γίνει στο σύστημα eprocurement όπως προβλεπόταν στα έγγραφα του διαγωνισμού εντός της προθεσμίας υποβολής και όλα τα σχετικά έντυπα και στοιχεία περιλαμβάνονται στην ηλεκτρονική προσφορά του (συμπεριλαμβανομένου και της τιμής) μπορείτε να προχωρήσετε με την αξιολόγηση όλων των προσφορών που έχουν υποβληθεί».
[…]
Η θέση των Αιτητών ότι η οικονομική προσφορά του επιτυχόντα υποβλήθηκε εκ των υστέρων δεν ευσταθεί. Η τιμή της προσφοράς του επιτυχόντα καθώς προκύπτει από το Παράρτημα 12 - Οικονομική Προσφορά το οποίο βρίσκεται στους διοικητικούς φακέλους και αποτελεί εκτύπωση από το ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων της προσφοράς του υποβλήθηκε ηλεκτρονικά.»
Δεν συμφωνώ με την εισήγηση των αιτητών περί έλλειψης δέουσας έρευνας από την καθ’ ης η αίτηση. Η καθ’ ης η αίτηση εξέταζε το επιχείρημα ως τέθηκε από τους αιτητές στην ενώπιόν της διαδικασία ότι, δηλαδή, η προσφορά του επιτυχόντα προσφοροδότη θα έπρεπε να αποκλειστεί από τον οργανισμό. Είναι αυτό το επιχείρημα που αξιολόγησε η καθ’ ης η αίτηση. Το συμπέρασμα της καθ’ ης η αίτηση ότι εφόσον το σφάλμα δεν ήταν του επιτυχόντα προσφοροδότη αλλά του συστήματος ή του διαχειριστή του συστήματος, δεν θα έπρεπε να τιμωρηθεί ο συγκεκριμένος προσφοροδότης με αποκλεισμό κρίνεται εύλογο και επομένως δεν προκύπτει ανάγκη δικαστικής επέμβασης.
Η αρχή της διαφάνειας την οποία επικαλούνται οι αιτητές και στης οποίας την προστασία προφανώς στοχεύει ο όρος 9.1 του διαγωνισμού, δεν θα μπορούσε να οδηγήσει στον αποκλεισμό του επιτυχόντα μόνο αλλά στην καθ’ ολοκληρία ακύρωση του διαγωνισμού. Μία τέτοια ενέργεια, όμως, δεν θα ήταν προς το συμφέρον των αιτητών και επομένως, το επιχείρημα προβάλλεται χωρίς έννομο συμφέρον.
Αναφορικά με τη δεύτερη εισήγηση των αιτητών για έλλειψη δέουσας έρευνας από την καθ’ ης η αίτηση του ισχυρισμού τους για μη ικανοποίηση από τον επιτυχόντα προσφοροδότη του όρου 6.4 του διαγωνισμού, η καθ’ ης η αίτηση στην απόφασή της αναφέρει τα ακόλουθα:
«Αναφορικά με τους ισχυρισμούς των Αιτητών ότι η προσφορά του επιτυχόντα δεν πληροί τον όρο 6.4. - Τεχνικές και επαγγελματικές ικανότητες του Τόμου Α' Τόμου Α: ΟΔΗΓΙΕΣ ΠΡΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΦΟΡΕΙΣ, εκείνο το οποίο διαπιστώνουμε είναι ότι οι Αιτητές δεν εξειδικεύουν με ακρίβεια στην αγόρευση τους ποια από τα έργα τα οποία υπέβαλε ο επιτυχών δεν τεκμηριώνουν την απαιτούμενη τεχνική και επαγγελματική ικανότητα. Η σχετική εισήγηση τους, όπως καταγράφεται στην Γραπτή τους Αγόρευση, είναι γενική και αόριστη, κατά παράβαση των δικονομικών διατάξεων και του ρόλου που διαδραματίζουν στον καθορισμό των επίδικων θεμάτων και της διεξαγωγής της διοικητικής δίκης. (Βλέπε Δημοκρατία ν. Κουκκουρή (1993) 3 ΑΑΔ 598).
Εν πάση περιπτώσει ισχυρισμοί σε σχέση με το ζήτημα της μη πλήρωσης του όρου 6.4 Τεχνικές και Επαγγελματικές Ικανότητες, Τόμος Α, από τον επιτυχόντα εξετάστηκε και απορρίφθηκε στα πλαίσια της Προσφυγής 11/2021 στην οποία και παραπέμπουμε. Συνεπώς είναι χωρίς σημασία η ενασχόλησή μας με αυτό το ζήτημα από τη στιγμή που δεν φαίνεται να εγείρεται οτιδήποτε πέραν όσων εξετάστηκαν στην Προσφυγή 11/2021.»
Και αυτή η πτυχή της εισήγησης των αιτητών για έλλειψη δέουσας έρευνας δεν παρέχει λόγο επέμβασης από το Δικαστήριο. Η καθ’ ης η αίτηση παρά το ότι δεν αναπτύχθηκε επαρκώς από τους αιτητές το συγκεκριμένο επιχείρημα, εντούτοις ενασχολήθηκε αποφασίζοντας να απορρίψει τον ισχυρισμό παραπέμποντας σε προηγούμενη απόφαση στην οποία εξετάστηκε παρόμοιος ισχυρισμός που αφορά στον ίδιο επιτυχόντα προσφοροδότη.
Για τους πιο πάνω λόγους η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται. Επιδικάζονται €1700 έξοδα υπέρ της καθ’ ης η αίτηση και εναντίον των αιτητών.
Ε. ΜΙΧΑΗΛ, ΔΔΔ