ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ
(Υπόθεση αρ. 854/2021)
12 Ιουλίου 2024
[ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΑ AΡΘΡΑ 1Α, 23, 26, 28, 29, 30, 35, 146, 150 ΚΑΙ 172 ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ
Χ. Σ.
Αιτητής
v.
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ΜΕΣΩ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ
Καθ’ ων η αίτηση.
……………………………
Ξένια Ευγενίου, για Ανδρέας Σ. Αγγελίδης Δ.Ε.Π.Ε., για τον αιτητή.
Νικολέττα Νικολάου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
ΓΑΒΡΙΗΛ, Δ.Δ.Δ.: Με την προσφυγή του, ο αιτητής αξιώνει από το Δικαστήριο την εξής θεραπεία:-
«Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η πράξη και/ή απόφαση του Καθ’ ου η αίτηση, η οποία στάληκε με επιστολή ημερομηνίας 5.07.2021 (Παράρτημα Α) και με την οποία απέρριψε την Ιεραρχική Προσφυγή που υπέβαλε ο Αιτητής εναντίον της απορριπτικής απόφασης, ημερ. 12/04/2021 της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας και η οποία αφορά την παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας για αγορά διαμερίσματος στο Παραλίμνι, είναι άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε αποτελέσματος».
Στις 4.12.2019, ο αιτητής υπέβαλε στην Υπηρεσία Μέριμνας και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, αίτηση για χορηγία για την αγορά διαμερίσματος στο Παραλίμνι. Ενώ εκκρεμούσε προς εξέταση η προαναφερθείσα αίτηση, ο αιτητής απέστειλε προς την Υπηρεσία επιστολή ημερομηνίας 15.6.2020 με την οποία για την αγορά ενός δεύτερου διαμερίσματος, πράξη η οποία έγινε στις 6.3.2020, στην οποία επιστολή περιέγραφε τον τρόπο και τον λόγο της αγοράς του. Όπως αναφέρεται σ’ αυτήν, ο αιτητής θεωρούσε πως η σχετική επί του θέματος νομοθεσία, επιτρέπει την αγορά περιουσίας μετά την υποβολή αίτησης για παροχή στεγαστικής βοήθειας, καθότι ουσιώδης χρόνος για εξέταση της αίτησης, είναι ο χρόνος υποβολής της, που τότε, δεν υπήρχε ακόμα η αγορά του δεύτερου διαμερίσματος.
Με επιστολές ημερομηνίας 3.7.2020, 8.9.2020 και 23.12.2020, ο δικηγόρος του αιτητή ζητούσε την επίσπευση της εξέτασης της υποβληθείσας αιτήσεως, τονίζοντας πως κατά τον ουσιώδη χρόνο υποβολής της αίτησης δεν κατείχε άλλη ιδιοκτησία, ενώ καλούσε την Υπηρεσία όπως εξετάσει την αίτηση, λαμβάνοντας υπόψη το νομικό καθεστώς που ήταν σε ισχύ κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
Η Υπηρεσία Μερίμνης και Αποκατάστασης Εκτοπισθέντων, με επιστολή ημερομηνίας 8.1.2021 ζήτησε από τον αιτητή την προσκόμιση πρόσθετων στοιχείων, τα οποία ο αιτητής υπέβαλε, ως του ζητήθηκε.
Ακολούθησε η συνεδρία της Επιτροπής Στεγαστικής Βοήθειας, ημερομηνίας 8.3.2021, κατά την οποία εξετάστηκε η υποβληθείσα αίτηση και απορρίφθηκε. Όπως καταγράφεται στο σχετικό πρακτικό της επίδικης συνεδρίας:-
«Απόρριψη του αιτήματος του για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας για αγορά διαμερίσματος στο Παραλίμνι, που έχει τιτλοποιηθεί επ΄ονόματί του στις 07/02/2020 γιατί είναι κάτοχοι διαμερίσματος στην Πέγεια, στην Επαρχία Πάφου από τον Μάρτιο του 2020 (Μέρος ΙΙ, Παράγραφος Στ, Σημείο 1(β) των Κριτηρίων που καθορίζουν τους όρους και προϋποθέσεις για τα στεγαστικά σχέδια όπως αυτά έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 03/07/2019.»
Η εν λόγω απόφαση, γνωστοποιήθηκε στον αιτητή με επιστολή ημερομηνίας 12.4.2021. Κατά της πιο πάνω απορριπτικής αποφάσεως, ο αιτητής υπέβαλε, μέσω του δικηγόρου του, ιεραρχική προσφυγή ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών, ημερομηνίας 10.5.2021, προβάλλοντας ισχυρισμό περί πλάνης της Υπηρεσίας, λόγω του ότι κατά τις εισηγήσεις, ελήφθη υπόψη στοιχείο μεταγενέστερο της υποβολής της αίτησης, ενώ η εξέτασή της, έπρεπε να περιοριστεί στο πραγματικό καθεστώς που ίσχυε κατά τον χρόνο υποβολής της.
Προς εξέταση της ιεραρχικής προσφυγής, υπεβλήθη σχετικό σημείωμα ημερομηνίας 19.5.2021 και 31.5.2021 ενώπιον του Υπουργού Εσωτερικών, με απορριπτική εισήγηση. Η ιεραρχική προσφυγή απορρίφθηκε, όπως αυτό γνωστοποιήθηκε προς τον δικηγόρο του αιτητή, δια της επιστολής ημερομηνίας 5.7.2021, η νομιμότητα της οποίας συνιστά το αντικείμενο της υπό εκδίκαση προσφυγής.
Κύριος λόγος ακύρωσης που προωθείται εκ μέρους του ευπαιδεύτου συνηγόρου του αιτητή άπτεται της θέσης πως υπό πλάνη η Υπηρεσία απέρριψε την υποβληθείσα αίτηση, αφού στηρίχθηκε σε γεγονός - ήτοι στην αγορά διαμερίσματος στην Πέγεια – που έλαβε χώρα μετά τον ουσιώδη χρόνο υποβολής της αίτησης. Προς επίρρωση του ισχυρισμού του, παραπέμπει στα κριτήρια παραχώρησης Στεγαστικής Βοήθειας τα οποία εγκρίθηκαν από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 3.7.2019, Μέρος ΙΙ, Γενικοί όροι και προυποθέσεις, σημείο ΣΤ (1), όπου αναφέρεται σε χρόνο ενεστώτα, πως κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, ο αιτητής δεν πρέπει να είναι ή να ήταν ιδιοκτήτης οικιστικής μονάδας. Υποστηρίζει πως αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, που είναι κι ο ουσιώδης χρόνος για να τύχει εξέτασης η αίτηση. Συναρτάται ο ισχυρισμός με τη θέση πως εάν η διοίκηση εξέταζε την υποβληθείσα αίτηση εντός ευλόγου χρόνο, δεν θα προέκυπτε το μεταγενέστερο γεγονός της αγοράς του διαμερίσματος στην Πέγεια, παραπέμποντας στην υπόθ. αρ. 1115/15 Μαυρής ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 29.6.2017 και 984/2014 Θεοδώρου ν. Δημοκρατίας, ημερομηνίας 18.4.2018.
Προβάλλει επίσης ισχυρισμό περί μη παρουσίασης της απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών που ήταν το αρμόδιο όργανο για εξέταση της ιεραρχικής προσφυγής, ενώ δεν επεξηγείται η ανάμειξη του Γενικού Διευθυντή στην έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης. Παράλληλα, υποστηρίζει πως η επίδικη διοικητική πράξη πάσχει από έλλειψη δέουσας έρευνας και παράβαση της αρχής της καλής πίστης, θεωρώντας την ως άδικη.
Η ευπαίδευτη συνήγορος της Δημοκρατίας, από την άλλη, υπέδειξε πως η προσβαλλόμενη απόφαση στηρίχθηκε στα κριτήρια παραχώρησης στεγαστικής βοήθειας τα οποία ίσχυαν κατά την τότε επίδικη χρονική περίοδο και συγκεκριμένα στο Μέρος ΙΙ, παράγραφος Στ, σημείο 1(β) των κριτηρίων ημερομηνίας 3.7.2019, στα οποία ορίζεται πως εξαιρούνται αιτητές από στεγαστική βοήθεια, εάν οι ίδιοι ή/και μέλος της οικογένειας τους είναι ή ήταν ιδιοκτήτες οικιστικής μονάδας.
Κατά τις εισηγήσεις, δεν υπήρξε καθυστέρηση στην εξέταση της υποβληθείσας αίτησης, ενώ κι η όποια καθυστέρηση, δεν είχε δυσμενείς επιπτώσεις επί του αιτήματος, αφού τα κριτήρια στη βάση των οποίων εξετάστηκε το αίτημα, υπήρξαν τα ίδια από την ημερομηνία της υποβολής της μέχρι και την ημερομηνία της εξέτασής της, γεγονός που διασυνδέεται με αλυσιτέλεια προβολής αυτού του λόγου ακύρωσης. Επεσήμανε δε, πως η απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, επί της απόρριψης της ιεραρχικής προσφυγής του αιτητή, βρίσκεται στο σχετικό διοικητικό φάκελο.
Βάσει των διατάξεων του άρθρου 10(1) του περί Παροχής Στεγαστικής Βοήθειας σε Εκτοπισθέντες, Παθόντες και άλλα Πρόσωπα Νόμου, Ν. 46(Ι)/2005, ως αυτός έτυχε τροποποίησης, στεγαστική βοήθεια παρέχεται σε αιτητή ο οποίος ικανοποιεί τα κριτήρια τις προϋποθέσεις και τους όρους που το Υπουργικό Συμβούλιο θέτει με σχετικές Αποφάσεις του. Κατά τον επίδικο χρόνο, σε ισχύ ήταν η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 87.809, ημερομηνίας 3.7.2019 και τα εκεί καθορισμένα κριτήρια.
Σημειώνεται πως καθ’ όλο το χρονικό διάστημα που αφορά η εδώ κρινόμενη περίπτωση, ήτοι από την υποβολή της αίτησης, μέχρι και την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης, δεν υπήρξε οποιαδήποτε τροποποίηση των κριτηρίων, ή αλλαγή της Απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου.
Στο Μέρος ΙΙ: Γενικοί όροι και προϋποθέσεις, παράγραφος ΣΤ, Κατοχή ακίνητης περιουσίας, αναφέρονται τα εξής:-
«1. Αιτητής ο οποίος υποβάλλει αίτημα για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας, δεν πρέπει:
(α) […]
(β) ο ίδιος ή οποιοδήποτε άλλο μέλος της οικογένειάς του να είναι ή να ήταν ιδιοκτήτης οικιστικής μονάδας. Επί τούτου ο αιτητής υποβάλλει Ένορκο Δήλωση σε μορφή που καθορίζεται από την ΥΜΑΠΕ. Εξαίρεση παρέχεται στην περίπτωση που η ΕΣΒ πείθεται ότι η οικιστική μονάδα:
(ι) χρησιμοποιείται αποδεδειγμένα ως επαγγελματική στέγη από τον ίδιο, ή συγγενικό πρόσωπο α’ βαθμού.
(ιι) […]»
Ο αιτητής υπέβαλε αίτηση για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας για την αγορά διαμερίσματος στο Παραλίμνι, στις 4.12.2019. Τρείς μήνες αργότερα, συγκεκριμένα στις 6.3.2020 προέβη σε αγορά ενός δεύτερου διαμερίσματος στην Πέγεια. Μέχρι τότε, δεν είχε εξεταστεί η αίτηση, ενώ συμπληρωματικά της αιτήσεως στοιχεία ζητήθηκαν στις 8.1.2021. Η αίτηση εξετάστηκε κατά τη συνεδρία της αρμόδιας Επιτροπής ημερομηνίας 8.3.2021 και γνωστοποίηση της απορριπτικής απόφασης, έλαβε χώρα με επιστολή ημερομηνίας 12.4.2021.
Το επίδικο, εν προκειμένω, ζήτημα αφορά την απάντηση στο ερώτημα του κατά πόσον τυχόν απόκτηση άλλης ιδιοκτησίας, μετά την υποβολή της αίτησης για παροχή στεγαστικής βοήθειας, αλλά πριν την εξέτασή της, αποτελεί γεγονός που δυνατόν να οδηγήσει στην απόρριψη της υποβληθείσας αιτήσεως.
Βάσει και των διατάξεων του άρθρου 9 του Ν. 158(Ι)/99, το νομοθετικό καθεστώς που ίσχυε, τόσο κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης, όσο και κατά το χρόνο έκδοσής της, ήταν η Απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αρ. 87.809 και τα καθοριζόμενα σ’ αυτήν κριτήρια, Απόφαση που παρέμεινε κατά τον ουσιώδη χρόνο αμετάβλητη.
Κατά την παράγραφο Στ(1)(β) του Μέρους ΙΙ αυτής, ορίζεται πως αιτητής που «υποβάλλει» αίτημα για παραχώρηση στεγαστικής βοήθειας δεν πρέπει «να είναι ή να ήταν» ιδιοκτήτης οικιστικής μονάδας. Η χρήση των λέξεων «να είναι ή να ήταν» εξυπακούει την απαγόρευση ιδιοκτησίας οικιστικής μονάδας από τον εκάστοτε αιτητή ή/και μέλος της οικογένειάς του, όχι μόνον κατά τον χρόνο που αυτός «υποβάλλει αίτημα», αλλά και καθ’ όλο το χρονικό διάστημα μέχρι και την εξέταση της αιτήσεως. Διαφορετική ερμηνεία, θα οδηγούσε σε άτοπα και παράλογα αποτελέσματα, αλλά και σε πρόσκρουση του σκοπού για τον οποίο θεσπίστηκε ο σχετικός Νόμος κι η εφαρμογή των Στεγαστικών Σχεδίων για παροχή στεγαστικής βοήθειας στους δικαιούχους που έχουν ανάγκη.
Εξάλλου και μόνον το γεγονός της δυνατότητας εκ μέρους ενός αιτητή να προβεί σε αγορά άλλης ιδιοκτησίας, αμέσως μετά την υποβολή αιτήσεως για παροχής στεγαστικής βοήθειας, θα ήταν ικανό, ενδεχομένως, να καταδείξει και κατάχρηση υποβολής αιτήσεως για στεγαστική βοήθεια.
Δεν συμφωνώ με την ερμηνεία που αποδίδεται από τον αιτητή στις διατάξεις της παραγράφου ΣΤ(1) του Μέρους ΙΙ των κριτηρίων. Η μη κατοχή άλλης ιδιοκτησίας, για όλο τον χρόνο, από της υποβολής της αιτήσεως μέχρι και την εξέταση αυτής, πέραν αυτής της ιδιοκτησίας για την οποία ζητείται η παροχή, αποτελεί όρο εκ των ουκ άνευ για έγκριση της αιτήσεώς του.
Στην προκείμενη περίπτωση, η αγορά της δεύτερης ιδιοκτησίας έλαβε χώρα μόλις τρεις μήνες μετά την υποβολή της αίτησης. Κατά τον χρόνο εξέτασης της αίτησης, ήτοι κατά τη συνεδρία της Επιτροπής ημερομηνίας 8.3.2021, ορθά λήφθηκαν υπόψη, ως πραγματικά δεδομένα, η αγορά του δεύτερου διαμερίσματος και ορθά αυτό οδήγησε στην μη πλήρωση των κριτηρίων του Σχεδίου.
Απορριπτέος κρίνεται κι ο ισχυρισμός του αιτητή περί παρόδου του εύλογου χρόνο για την εξέταση της αιτήσεως. Από της υποβολής της αίτησης, μέχρι και την εξέταση αυτής, παρήλθε ένα έτος και τρεις μήνες. Δεν θεωρώ υπερβολικό τον χρόνο που παρήλθε. Αλλά ανεξαρτήτως τούτου, ο εύλογος χρόνος για την εξέταση μίας αίτησης, επιβάλλεται και υπαγορεύεται για σκοπούς προστασίας του διοικουμένου από την υπερβολική καθυστέρηση εκ μέρους της διοίκησης στην εξέταση μίας αίτησης, όπου τυχόν αλλαγή του νομοθετικού καθεστώτος, θα συνεπαγόταν τον δυσμενή επηρεασμό του. Ισχυρισμός για ύπαρξη καθυστέρησης στην εξέταση μίας αιτήσεως, συσχετίζεται με τον δυσμενή επηρεασμό του διοικουμένου από αυτήν την καθυστέρηση και από το διακύβευμα που αυτός έχει να αντιμετωπίσει.
Όπως πολύ ορθά εισηγείται η ευπαίδευτη συνήγορος της Δημοκρατίας, στην προκείμενη περίπτωση, δεν έχει υποδειχθεί εκ μέρους του αιτητή ο δυσμενής επηρεασμός του από την όποια καθυστέρηση στην εξέταση της αίτησης που υπέβαλε στις 4.12.2019, η οποία εν τέλει εξετάστηκε και απορρίφθηκε ένα έτος και τρεις μήνες μετά. Ακόμα και να περατώνετο ενωρίτερα η εξέταση της αίτησης, δεν θα άλλαζαν τα δεδομένα που η διοίκηση είχε ενώπιόν της. Συμφωνώ με την εισήγηση των καθ’ ων η αίτηση, περί αλυσιτέλειας προβολής αυτού του λόγου ακύρωσης, λόγω του ότι τυχόν ακύρωση, σε τίποτε δεν θα ωφελέσει τον αιτητή, αφού το γεγονός της αγοράς του δεύτερου διαμερίσματος, παραμένει.
Η νομολογία στην οποία με παρέπεμψε ο αιτητής, δεν τυγχάνει εφαρμογής στην προκείμενη περίπτωση, καθότι σε εκείνες τις περιπτώσεις, η καθυστέρηση στην εξέταση υποβληθείσας αιτήσεως, που εν πάση περιπτώσει, ήταν πολύ μεγαλύτερη, επέφερε δυσμενή επηρεασμό στους εκεί αιτητές, λόγω ακριβώς αλλαγής των κριτηρίων παροχής στεγαστικής βοήθειας, προς κατεύθυνση που δεν κάλυπτε την δική τους περίπτωση. Εδώ, καμία αλλαγή στα κριτήρια υπήρξε.
Απορριπτέος τυγχάνει κι ο ισχυρισμός του αιτητή περί μη παρουσίασης της απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών. Στο Τεκμήριο 2, εντοπίζω σχετικό σημείωμα ημερομηνίας 31.5.2021 και 19.5.2021 που υπεβλήθη προς τον Υπουργό Εσωτερικών, σε σχέση με την ιεραρχική προσφυγή που υπέβαλε ο αιτητής, στα οποία γίνεται εισήγηση για απόρριψη. Εισήγηση που ο ίδιος ο Υπουργός ενέκρινε στις 21.6.2021. Η ύπαρξη της χειρόγραφης υπογραφής του Υπουργού, υπό την ένδειξη «Εγκρίνεται», συνιστά επαρκή απόδειξη περί άσκησης της αρμοδιότητάς του και λήψη αποφάσεως από τον ίδιο, στη βάση των ενώπιον του δεδομένων, ως αυτά προκύπτουν από τα σχετικά υποβληθέντα σημειώματα.
Εξ’ αυτών και μόνον, διαπιστώνω πως δεν έχει ανατραπεί το τεκμήριο νομιμότητας, ως προς το ποιος υπέγραψε το υπό αναφορά σημείωμα, που δεν ήταν άλλος από τον Υπουργό Εσωτερικών, αλλά αντιθέτως, κρίνεται ότι έχει ασκήσει την αποφασιστική του αρμοδιότητα.
Εξάλλου, όπως αναφέρεται στις διατάξεις του άρθρου 17(8) του Ν. 158(Ι)/99:-
«(8) ∆ε συνιστά αποχή από άσκηση αρμοδιότητας η υιοθέτηση ενός σημειώματος ή μιας πρότασης που υποβάλλεται από υφιστάμενο υπάλληλο ή όργανο στο αρμόδιο διοικητικό όργανο, αν το σημείωμα ή η πρόταση περιέχει συγκεκριμένη εισήγηση και από το σύνολο της όλης διοικητικής ενέργειας προκύπτει ότι το αρμόδιο όργανο άσκησε ουσιαστικά την αποφασιστική του αρμοδιότητα.»
Στη βάση των πιο πάνω, ο ισχυρισμός περί λήψης της προσβαλλόμενης απόφασης από αναρμόδιο όργανο, απορρίπτεται, ως αβάσιμος.
Για τους λόγους που έχω αναφέρει ανωτέρω, διαπιστώνω πως η προσβαλλόμενη απόφαση υπήρξε ορθή και εύλογη. Δεν έχει αποδειχθεί ότι οι καθ’ ων η αίτηση ενήργησαν υπό πλάνη.
Για τους πιο πάνω λόγους, η προσφυγή απορρίπτεται με €1.900 εναντίον του αιτητή και υπέρ των καθ’ ων η αίτηση.
Η επίδικη απόφαση επικυρώνεται, δυνάμει του Άρθρου 146.4(α) του Συντάγματος.
Γαβριήλ, Δ.Δ.Δ.