ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
26 Ιανουαρίου, 2024
[Ε. ΡΗΓΑ, ΔΙΚΑΣΤΗΣ Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
K. E.,
από Νιγηρία
Αιτητής
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω
της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Δικηγόρος για Αιτητή: Χρ. Ματθαίου (κα), Δικηγόρος για Αιτητή
Δικηγόρος για Καθ’ ων η αίτηση: Ν. Δημητρίου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας,
ΑΠΟΦΑΣΗ
Ε. Ρήγα, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Με την υπό κρίση προσφυγή, ο Αιτητής αμφισβητεί την απόφαση των Καθ' ων η αίτηση ημερ. 16.02.2021, με την οποίαν απορρίφθηκε το αίτημά του για παραχώρηση ασύλου, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, Ν. 6(Ι)/2000, ως έχει τροποποιηθεί (στο εξής αναφερόμενος ως «ο περί Προσφύγων Νόμος»).
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Προτού εξεταστούν οι εκατέρωθεν ισχυρισμοί, επιβάλλεται η σκιαγράφηση των γεγονότων που περιβάλλουν την υπό κρίση υπόθεση, όπως αυτά προκύπτουν από την αίτηση του Αιτητή, την ένσταση των Καθ' ων η αίτηση αλλά και από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, ο οποίος κατατέθηκε στα πλαίσια της παρούσας διαδικασίας (στο εξής αναφερόμενος ως «ο δ.φ.» ή «ο διοικητικός φάκελος»).
Ο Αιτητής κατάγεται από την Νιγηρία, την οποίαν εγκατέλειψε στις 20.10.2019 και αφίχθηκε μέσω του αεροδρομίου Ercan στις μη ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές. Ακολούθως εισήλθε χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές, υποβάλλοντας στις 29.10.2019 αίτηση για παροχή διεθνούς προστασίας. Στις 15.09.2020 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη στον Αιτητή από αρμόδια λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία στις 25.09.2020 υπέβαλε Έκθεση/Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου εισηγούμενη την απόρριψη της υποβληθείσας αίτησης. Ακολούθως, ο ασκών καθήκοντα Προϊσταμένου υπάλληλος της Υπηρεσίας Ασύλου ενέκρινε στις 16.02.2021 την εισήγηση, αποφασίζοντας την απόρριψη της αίτησης ασύλου του Αιτητή, απόφαση η οποία κοινοποιήθηκε σε αυτόν στις 25.02.2021 μέσω σχετικής επιστολής της Υπηρεσίας Ασύλου ημερ. 24.02.2021. Η απόφαση αυτή αποτελεί το αντικείμενο της υπό εξέταση προσφυγής.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Εξειδικεύοντας και περιορίζοντας στα πλαίσια της γραπτής αγόρευσης της ευπαίδευτης δικηγόρου του, τους εγειρόμενους στην προσφυγή λόγους ακυρώσεως, ο Αιτητής ισχυρίζεται κατά πρώτον ότι η απόφαση των Kαθ' ων η αίτηση λήφθηκε χωρίς τη δέουσα έρευνα και χωρίς να ακολουθηθούν οι ενδεδειγμένες διαδικασίες, ως αυτές επιβάλλονται από τον περί Προσφύγων Νόμο και χωρίς να λάβουν υπόψη τους τις εξατομικευμένες προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή. Κατά δεύτερον, είναι η θέση του Αιτητή ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε υπό καθεστώς πλάνης, στη βάση πεπλανημένων στοιχείων λόγω μη καταγραφής των ουσιωδών γεγονότων και/ή με κατάχρηση εξουσίας και κατ' αντίθεση προς το Νόμο. Τέλος, ο Αιτητής υποβάλλει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι αναιτιολόγητη και/ή μη δεόντως αιτιολογημένη.
Από την πλευρά τους οι Καθ' ων η αίτηση υπεραμύνονται της νομιμότητας της επίδικης πράξης, ισχυριζόμενοι ότι αυτή έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, σύμφωνα με τις νομοθετημένες διατάξεις, μετά από δέουσα έρευνα και ορθή ενάσκηση των εξουσιών που τους παρέχει ο νόμος και αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης. Ισχυρίζονται περαιτέρω ότι ο Αιτητής δεν κατάφερε να αποσείσει το βάρος απόδειξης το οποίο ο ίδιος φέρει στους ώμους του, ως προς την ύπαρξη βάσιμου φόβου δίωξης βάσει του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου ή πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης δυνάμει του άρθρου 19 του ίδιου Νόμου.
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΑΤΕΡΩΘΕΝ ΙΣΧΥΡΙΣΜΩΝ
Καταρχάς, μελετώντας την γραπτή αγόρευση του Αιτητή, διαπιστώνεται η γενικόλογη, αόριστη και εν πολλοίς ρητορική αναφορά σε σειρά επιχειρημάτων, χωρίς ωστόσο να δίδονται οποιαδήποτε στοιχεία ή επιχειρήματα, που να τεκμηριώνουν τους ισχυρισμούς του αυτούς πλην των αναφορών που γίνονται σχετικά με τη διεξαγωγή μη δέουσας έρευνας όπως εκτενέστερα θα αναλυθούν στη συνέχεια. Πράττει δε τούτο, αντίθετα με τα όσα επιτάσσει ο Κανονισμός 7 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962[1] αλλά και η σχετική επί του θέματος νομολογία. Δεν αρκεί συνεπώς η γενικόλογη και αόριστη επιχειρηματολογία περί έλλειψης δέουσας έρευνας χωρίς ταυτόχρονα την εξειδίκευση και αναφορά στα γεγονότα της συγκεκριμένης υπόθεσης και στη βάση ποιας συγκεκριμένης επιχειρηματολογίας προωθείται ο συγκεκριμένος λόγος ακυρώσεως[2].
Είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί αντιληπτό ότι το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιόν του εξ αρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, ενώ δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει την ουσιαστική ορθότητα της επίδικης πράξεως (στο πλαίσιο πάντα που καθορίζουν οι ισχυρισμοί του εκάστοτε αιτητή). Αυτός είναι και ο λόγος που το Συμβούλιο της Επικρατείας παγίως δέχεται πως είναι αλυσιτελής η προβολή λόγων σε δίκη επί διοικητικής προσφυγής ουσίας που αφορούν στη νομιμότητα ή την επάρκεια της αιτιολογίας της προσβαλλόμενης πράξεως[3], την πλάνη περί τα πράγματα, την κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας. Συνεπώς, η απλή επίκληση τέτοιων ισχυρισμών δεν επαρκούν από μόνοι τους για να ανατρέψουν την επίδικη απόφαση. Ο Αιτητής θα πρέπει να προβάλει, στο πλαίσιο της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.
Εν πάση περιπτώσει ενόψει και της υποχρέωσης που έχει το παρόν Δικαστήριο να προβαίνει σε έλεγχο τόσο της νομιμότητας όσο και της ουσιαστικής ορθότητας κάθε προσβαλλόμενης απόφασης, εξετάζοντας πλήρως και από τούδε και στο εξής (ex nunc) τα γεγονότα και τα νομικά ζητήματα που τη διέπουν[4], θα προχωρήσω να εξετάσω την ουσία της υπόθεσης αυτής, σε συνάρτηση και με τον, έστω γενικόλογο, ισχυρισμό περί έλλειψης δέουσας έρευνας.
Επισημαίνεται ότι, το Δικαστήριο στα πλαίσια ελέγχου της προσβαλλόμενης απόφασης εξετάζει κατά πόσον το αρμόδιο όργανο ερεύνησε όλα εκείνα τα στοιχεία που όφειλε να ερευνήσει και να συνεκτιμήσει για να καταλήξει στην απόφασή του σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου. Η έρευνα θεωρείται πλήρης όταν το διοικητικό όργανο συλλέξει και εξετάσει όλα τα ουσιώδη στοιχεία μιας υπόθεσης, ώστε να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Το είδος και η έκταση της έρευνας εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του αποφασίζοντας οργάνου και διαφέρει κατά περίπτωση[5].
Ως εκ τούτου , προσέγγισα το θέμα με βάση τα ενώπιόν μου στοιχεία και το
περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.
Διαφαίνεται μέσα από τα όσα ο Αιτητής κατέγραψε στην αίτησή του, ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του λόγω των θανάτων από ένοπλες επιθέσεις που λαμβάνουν χώρα στη χώρα καταγωγής εξαιτίας των οποίων έχασαν τη ζωή τους ο πατέρας του και τα αδέλφια του. Για τον λόγο αυτόν ζητά προστασία από την Κύπρο.
Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξης του, ο Αιτητής δήλωσε ότι είναι Igbo εθνοτικής καταγωγής, άγαμος, χωρίς τέκνα. Η πατρική του οικογένεια αποτελείται από τους γονείς, τα τέσσερα αδέλφια του και τον ίδιο, με την οποία (οικογένεια) ωστόσο δεν έχει επικοινωνία αφότου έφτασε στην Κύπρο. Γεννήθηκε στο χωριό Umuahia όπου έζησε μέχρι τα εννέα του έτη. Κατόπιν, έζησε επί πέντε έτη στην Εnugu παίζοντας ποδόσφαιρο, ακολούθως επέστρεψε για λίγο στην Umuahia και τελικώς επέστρεψε εκ νέου στην Enugu όπου διέμεινε για άλλα τέσσερα έτη. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Enugu και την Umuahia μεταβαίνοντας και στην Abuja αναζητώντας εργασία και εργαζόμενος περιστασιακά. Στην Abuja εργάστηκε από το 2010 μέχρι το 2013 ως μηχανικός. Ως τελευταίο τόπο διαμονής του δήλωσε την Abo. Εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του κάνοντας χρήση διαβατηρίου το οποίο απώλεσε κατά τη μετάβασή του από τις μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές στις οποίες αφίχθηκε την 22.10.2019 προς τη Δημοκρατία της Κύπρου.
Ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής, ως ο ίδιος δήλωσε, έφυγε λόγω των συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα εξαιτίας της παρουσίας των Biafra και λόγω των θανάτων των χριστιανών από τους μουσουλμάνους. Σύμφωνα με το αφήγημά του Αιτητή, το 2017 οι Biafra επιτέθηκαν στο χωριό του Umuahia όμως εκείνος κατάφερε να το εγκαταλείψει και να σωθεί, ενώ ως δηλώνει, οι Biafra, οι οποίοι μάχονται για την ελευθερία, σκοτώνουν αθώους και το ίδιο πράττουν και οι μουσουλμάνοι. Κατά την συνέντευξή του, ο Αιτητής δήλωσε, αποκρινόμενος σε σχετικό ερώτημα, ότι δεν συνέβη κάτι προσωπικά στον ίδιο, ενώ ερωτηθείς κατά πόσον υπάρχουν άλλοι λόγοι για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής δήλωσε ότι έπραξε τούτο προκειμένου να έρθει στην Κύπρο, να εργαστεί και να έχει μία καλύτερη ζωή.
Εξετάζοντας τα όσα ο Αιτητής παρέθεσε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ασύλου, η λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου διαχώρισε τους ισχυρισμούς στους ακόλουθους δύο κρίσιμους ισχυρισμούς:
1. Νιγηριανός υπήκοος, περιοχή καταγωγής πολιτεία Abia, στην πόλη Umuahia.
2. Φόβος δίωξης από τους Biafra και τους μουσουλμάνους.
Ως προς τον πρώτο ισχυρισμό του Αιτητή, η λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου, αξιολογώντας τις δηλώσεις του αιτητή επεσήμανε ότι εντοπίστηκαν αντιφάσεις οι οποίες αφορούν στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του Αιτητή. Ο ισχυρισμός αξιολογήθηκε κατά τα άλλα ως εσωτερικώς και εξωτερικώς αξιόπιστος και συνεπώς έγινε δεκτός αφού παρασχέθηκε το ευεργέτημα της αμφιβολίας σε ότι αφορά τις αντιφάσεις που εντοπίστηκαν.
Ως προς το δεύτερο ισχυρισμό, τον φόβο δίωξης από τους Biafra και τους μουσουλμάνους, η λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου αξιολόγησε ότι οι δηλώσεις του Αιτητή χαρακτηρίζονται από ασάφειες και αντιφάσεις και επεσήμανε ότι ο αιτητής δήλωσε ότι δεν του συνέβη τίποτε προσωπικά ενώ δεν ήταν σε θέση να αναπτύξει περεταίρω τα όσα δήλωσε. Σε ό,τι αφορά την εξωτερική αξιοπιστία, η λειτουργός εντόπισε σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης την επίθεση μελών Biafra στην Umuahia τον Οκτώβριο του 2017. Παρόλο που οι εξωτερικές πηγές πληροφοριών υποστηρίζουν κάποιες από τις δηλώσεις του αιτητή, ο σχετικός ισχυρισμός δεν έγινε δεκτός λόγω ελλιπούς εσωτερικής αξιοπιστίας.
Στα πλαίσια του ισχυρισμού που έγινε δεκτός και εξετάζοντας την κατάσταση ασφαλείας που επικρατεί στην πολιτεία Abia, η λειτουργός διαπιστώνει συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων σχετιζόμενες με παραστρατιωτικές ομάδες. Προχωρώντας στην νομική ανάλυση, η λειτουργός έκρινε πως δεν προκύπτει ανάγκη απόδοσης προσφυγικού καθεστώτος δυνάμει του εδαφίου (1) του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Εξετάζοντας εν συνεχεία τη δυνατότητα του αιτητή να υπαχθεί στις διατάξεις που αφορούν την επικουρική προστασία, καταλήγει ότι δεν υπάγεται στις προστατευτικές διατάξεις του άρθρου 15 (α) και (β) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ[6]. Εξετάζοντας στη συνέχεια τη δυνατότητα του αιτητή να υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 15 (γ) της ίδιας οδηγίας, η λειτουργός έλαβε υπόψη την κατάσταση ασφαλείας στην πολιτεία Abia καταλήγοντας ότι δεν λαμβάνει χώρα αδιάκριτη βία κατά αμάχων, αυτή ωστόσο δεν είναι σε τέτοιο υψηλό επίπεδο, ώστε να κινδυνεύει κάποιος με μόνη την παρουσία του εκεί. Καθώς δεν υφίστανται προσωπικές περιστάσεις οι οποίες θα εξέθεταν τον Αιτητή σε αυξημένο κίνδυνο, ο λειτουργός συμπέρανε πως δεν προκύπτει ανάγκη απόδοσης καθεστώτος επικουρικής προστασίας, και συνεπώς εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης ασύλου.
Η εκτίμηση του Δικαστηρίου
Εξετάζοντας τα όσα τέθηκαν ενώπιόν μου, επισημαίνω καταρχάς ότι διαπιστώνονται πλημμέλειες στη διαδικασία εξέτασης της υπόθεσης από την Υπηρεσία Ασύλου. Ξεκινώντας από τα προσωπικά στοιχεία του Αιτητή και τα στοιχεία του προφίλ, τον τόπο καταγωγής και διαμονής του, διαπιστώνεται ότι σε ό,τι αφορά τον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής του, αυτός δεν προκύπτει ξεκάθαρα από τις δηλώσεις του ενώ δεν τίθενται τα σχετικά διευκρινιστικά ερωτήματα από τη λειτουργό. Ομοίως δεν αιτιολογείται η κατάληξη της λειτουργού ότι η Umuahia της πολιτείας Abia είναι ο τόπος της τελευταίας συνήθους διαμονής του Αιτητή, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος δήλωσε μεν κατά τη συνέντευξή του ότι γεννήθηκε στην Umuahia (Abia State) ωστόσο, δήλωσε ότι διέμενε στην Enugu κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, εργαζόμενος εκεί.
Ως προς τον πρώτο ισχυρισμό συνεπώς, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη ως τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής την Enugu όπου, σύμφωνα με τις δηλώσεις του Αιτητή, διέμενε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του, εργαζόμενος εκεί. Κατά τα λοιπά, αποδέχομαι τα προσωπικά στοιχεία και τα λοιπά στοιχεία του προφίλ του Αιτητή όπως αυτά εκτίθενται και αναλύονται στην Έκθεση της Υπηρεσίας Ασύλου.
Ως προς τον δεύτερο ισχυρισμό, παρατηρείται ότι κατά την αξιολόγηση αυτού, η λειτουργός συγχέει τα στάδια εξέτασης της αίτησης ασύλου, σχηματίζοντας τον κρίσιμο ισχυρισμό του Αιτητή ως «φόβο δίωξης». Επισημαίνεται ότι ο σχηματισμός φόβου δίωξης διενεργείται σε μεταγενέστερο σημείο, αφότου προηγηθεί η εξέταση της αξιολόγησης των ισχυρισμών του αιτητή όπως αυτοί διαμορφώνονται μέσα από τις δηλώσεις του κατά τη συνέντευξη. Ο σχηματισμός και η ταξινόμηση κρίσιμων ισχυρισμών γίνεται με βάση τους ισχυρισμούς του αιτητή οι οποίοι σχετίζονται με ένα ή και περισσότερους λόγους δίωξης ως τα προβλεπόμενα από τη Σύμβαση της Γενεύης και το Πρωτόκολλο αυτής. Αφότου εξεταστούν οι ισχυρισμοί, η αποφαίνουσα αρχή προβαίνει σε ανάλυση κινδύνου και τέλος στην νομική ανάλυση. Στην υπό κρίση λοιπόν υπόθεση, ακόμη και αν ήθελε υποτεθεί ότι οι Καθ’ ων η αίτηση ήθελαν να εξετάσουν τα περιστατικά επίθεσης των Biafra στο χωριό του Αιτητή καθώς επίσης και την θανάτωση των χριστιανών από τους μουσουλμάνους, η εξέταση αυτή θα έπρεπε να γίνει σχηματίζοντας δύο ξεχωριστούς ισχυρισμούς και εφόσον είχε γίνει αναλυτικότερη διερεύνηση των περιστατικών στα οποία αναφέρθηκε ο Αιτητής. Παρατηρείται ωστόσο ότι οι Καθ’ ων η αίτηση δεν διερεύνησαν επαρκώς τους ισχυρισμούς αυτούς του Αιτητή.
Για τους λόγους λοιπόν που επεξηγήθηκαν, είναι η κατάληξη μου στοιχειοθετείται λόγος ακυρώσεως που έγκειται στην έλλειψη δέουσας υπό τις περιστάσεις έρευνας με αποτέλεσμα να πλήττεται η νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης. Ο σχετικός λοιπόν λόγος ακυρώσεως τον οποίον προώθησε, έστω και στη γενικότητα του, η ευπαίδευτη συνήγορος του Aιτητή, επιτυγχάνει.
Ωστόσο, η ως άνω κατάληξη μου, δεν σφραγίζει την τύχη της υπό κρίση προσφυγής, καθώς το παρόν Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία, ως επισημάνθηκε, δυνάμει του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας του 2019, να προβαίνει σε έλεγχο και της ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, εξετάζοντας πλήρως και από τούδε και στο εξής (ex nunc) τα γεγονότα και τα νομικά ζητήματα που τη διέπουν. Προχωρώ συνεπώς σε αξιολόγηση των ισχυρισμών του Αιτητή.
Επισημαίνω ότι το Δικαστήριο, έχοντας ενώπιόν του τα όσα ο Αιτητής κατέγραψε στην καταχωρισθείσα αίτησή του και δήλωσε κατά την συνέντευξή του αλλά και τα όσα δηλώθηκαν από τον ίδιο στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας τόσο από τον ίδιο προσωπικά (δια της αυτοπρόσωπης καταχώρισης της προσφυγής του) όσο και δια μέσου της δικηγόρου του, είναι σε θέση να διακρίνει, με ασφάλεια, τον λόγο για τον οποίον ο Αιτητής εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του. Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη ότι ο ίδιος, τόσο κατά την αίτηση του για παροχή διεθνούς προστασίας όσο και κατά την καταχώριση της προσφυγής του, την οποία καταχώρισε προσωπικά, αναφέρθηκε στην γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής του, με τους πολέμους/διενέξεις που λαμβάνουν χώρα γενικά και την θανάτωση χριστιανών από μουσουλμάνους, αποκαλύπτεται ότι αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίον εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του. Τα ίδια προκύπτουν και από τις δηλώσεις του Αιτητή κατά την συνέντευξή του, όπου αναφέρθηκε περαιτέρω και σε διαμάχες των Biafra στη Νιγηρία ενώ δηλώνει ξεκάθαρα πως δεν του συνέβη κάτι προσωπικά είτε από τα μέλη των Biafra είτε από τους μουσουλμάνους. Επισημαίνεται συμπληρωματικά προς τα ανωτέρω, ότι ο Αιτητής καταχώρισε στα πλαίσια της παρούσας δικαστικής διαδικασίας αίτηση για προσαγωγή μαρτυρίας την οποία ωστόσο αποφάσισε να μην προωθήσει. Παρά το γεγονός ότι η αίτησή του αποσύρθηκε, διαπιστώνω ότι με αυτήν επιθυμούσε να προσάξει μαρτυρία αναφορικά με επίθεση που κατ’ ισχυρισμόν δέχθηκε το χωριό του, Umahia, από τους Biafra, ισχυριζόμενος ότι η κυβέρνηση της Νιγηρίας δεν μπορεί να τους προστατέψει. Σε κανένα λοιπόν στάδιο ο Αιτητής, δεν προώθησε ισχυρισμό περί προσωπικής δίωξης του ή απειλής αλλά ούτε και επικαλέστηκε οποιονδήποτε γεγονός το οποίο να επισυνέβη στον ίδιο προσωπικά, παρά μόνο επικεντρώθηκε στην γενικότερη κατάσταση ασφαλείας η οποία επικρατεί στην χώρα του και λόγω της οποίας φοβάται και/ή δεν επιθυμεί να επιστρέψει. Δήλωσε περαιτέρω ότι εγκατάλειψε τη χώρα καταγωγής του και για οικονομικούς λόγους. Επισημαίνω ότι στον Αιτητή υποβλήθηκε δύο φορές το ερώτημα κατά πόσο συνέβη κάτι στον ίδιο προσωπικά με τον Αιτητή να απαντά: «No, I run away» και «No nothing I escaped». Ερωτηθείς περαιτέρω κατά πόσο υπάρχουν άλλοι λόγοι για τους οποίους εγκατέλειψε τη Νιγηρία ο Αιτητής απάντησε συγκεκριμένα ότι: «I don’ t like Nigeria anymore. Nigeria is a zoo now. I came here so I can find a work and have a better life».
Παρά λοιπόν την έλλειψη δέουσας έρευνας η οποία παρατηρείται κατά το στάδιο της συνέντευξής του Αιτητή, όπου δεν τέθηκαν επαρκείς ερωτήσεις, προκύπτει ωστόσο με ασφάλεια από τα όσα τέθηκαν ενώπιόν μου, ότι ο λόγος για τον οποίο ο Αιτητής εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του ήταν η γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα του αλλά και οικονομικοί λόγοι, ισχυρισμοί τους οποίους μπορώ να εξετάσω με βάση το ενώπιόν μου υλικό, χωρίς να χρειάζεται η κλήση του Αιτητή ενώπιόν του Δικαστηρίου προς υποβολή περαιτέρω ερωτημάτων. Επισημαίνω ότι ως προς τον ισχυρισμό του Αιτητή ως αυτός καταγράφηκε επί της αιτήσεως του, ότι από τις επιθέσεις στη χώρα καταγωγής του σκοτώθηκαν ο πατέρας και τα αδέλφια του, κρίνω αυτόν ως εσωτερικά αναξιόπιστο αφού ο ίδιος κατά το στάδιο της συνέντευξής του, δεν αναφέρθηκε σε κανένα σημείο ως προς τον θάνατο των προσώπων αυτών, τουναντίον ερωτηθείς ως προς το αν και οι δύο του οι γονείς παραμένουν σήμερα στη Νιγηρία, τοποθετήθηκε θετικά χωρίς να αναφέρει ότι ο πατέρας του πέθανε. Το ίδιο συνέβη και ως προς τα αδέλφια του. Εντοπίζοντας την αντίφαση αυτή η λειτουργός που διεξήγαγε την συνέντευξη, ρώτησε τον Αιτητή για ποιον λόγο κατέγραψε στην αίτησή του ότι ο πατέρας του και τα αδέλφια του πέθαναν ενώ στη συνέντευξή του παρέλειψε να αναφερθεί στον θάνατό τους, ο Αιτητής απάντησε ότι ξέχασε να το αναφέρει.
Προχωρώντας σε περαιτέρω διερεύνηση των ισχυρισμών του Αιτητή, επισημαίνω στο σημείο τούτο ότι ο ισχυρισμός του Αιτητή ως προς την εγκατάλειψη της χώρας καταγωγής για οικονομικούς λόγους, ούτε απομονώθηκε ως ξεχωριστός ισχυρισμός αλλά ούτε και εξετάστηκε από τους Καθ’ ων η αίτηση. Εξετάζοντας λοιπόν αυτόν τον ισχυρισμό με βάση τα ενώπιόν μου δεδομένα, φρονώ ότι οι δηλώσεις του Αιτητή υπήρξαν σαφείς και συγκεκριμένες σε ό,τι αφορά την προσπάθειά του να εξεύρει εργασία από μικρή ηλικία μετακινούμενος σε διάφορες περιοχές προκειμένου να βιοποριστεί. Χαρακτηριστικά αναφέρει ότι από το Enugu στο οποίο διέμενε κατά το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μετέβαινε κατά διαστήματα στην Abuja προκειμένου να βρίσκει εργασία χωρίς αυτό να καθίσταται δυνατόν κάθε φορά. Οι δηλώσεις του Αιτητή περί των οικονομικών δυσκολιών που αντιμετώπιζε συνάδουν με τις δηλώσεις του που αφορούν στην διακοπή της φοίτησής του στο σχολείο εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης καθώς επίσης και με τις δηλώσεις του ότι εργαζόταν παράλληλα και ως μηχανικός για όσο διάστημα έπαιζε ποδόσφαιρο στο Enugu.
Αναφορικά με την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού, οι δηλώσεις του Αιτητή υποστηρίζονται από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης οι οποίες αναφέρουν ότι η επιδείνωση του οικονομικού περιβάλλοντος αφήνει εκατομμύρια Νιγηριανούς στη φτώχεια. Η ανισότητα, όσον αφορά το εισόδημα και τις ευκαιρίες, παραμένει υψηλή και έχει επηρεάσει αρνητικά τη μείωση της φτώχειας. Η έλλειψη ευκαιριών εργασίας βρίσκεται στον πυρήνα των υψηλών επιπέδων φτώχειας, της περιφερειακής ανισότητας και της κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής. Ο υψηλός πληθωρισμός έχει επίσης επηρεάσει την ευημερία των νοικοκυριών και οι αυξήσεις των τιμών το 2020-2022 έχουν ωθήσει περισσότερους Νιγηριανούς στη φτώχεια. Οι κλιματικοί κίνδυνοι έχουν ήδη συμβάλει στη μείωση της κατά κεφαλήν παραγωγής τροφίμων, έτσι ώστε το ποσοστό του πληθυσμού που αντιμετωπίζει υποσιτισμό αυξήθηκε από 6,5% το 2004 σε 12,7% το 2020. Συνεπώς, ο σχετικός ισχυρισμός γίνεται δεκτός ως εσωτερικά και εξωτερικά αξιόπιστος.
Λαμβάνοντας υπόψη, ως έχει ήδη αναλυθεί και επεξηγηθεί ανωτέρω, ότι ο Αιτητής εδράζει τον φόβο του στην γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στη Νιγηρία και όχι σε κάποιο περιστατικό που επισυνέβη προσωπικά στον ίδιο, θα προχωρήσω σε έρευνα σε σχέση με την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη περιοχή του Αιτητή, ώστε να αξιολογηθεί αν υπάρχει εύλογη πιθανότητα ο Αιτητής να αντιμετωπίσει κίνδυνο λόγω της κατάστασης ασφαλείας στην περιοχή συνήθους διαμονής του, την Enugu State.
Με βάση τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης το βασικό ζήτημα στην πολιτεία Enugu, και γενικότερα στην Νοτιοανατολική Νιγηρία (Southeast Nigeria), από άποψη κατάστασης ασφαλείας είναι η δράση της οργάνωσης Indigenous People of Biafra (IPOB). Η οργάνωση, στην ιστοσελίδα της αυτοπροσδιορίζεται ως μη – βίαιη[7], ωστόσο έχει χαρακτηριστεί ως «τρομοκρατική οργάνωση» από το Νιγηριανό κράτος[8]. Eντατικοποίηση της βίας τοποθετείται στο έτος 2021[9], ενώ η πιο πρόσφατη έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για την Τρομοκρατία που δημοσιεύτηκε τον Φεβρουάριο του 2023 και αναφέρεται στο έτος 2021, επιβεβαιώνει ότι οι Ιθαγενείς της Μπιάφρα (IPOB), αυτονομιστές που χαρακτηρίστηκαν από την κυβέρνηση της Νιγηρίας ως απαγορευμένη τρομοκρατική ομάδα το 2017, φέρεται να διεξήγαγαν βίαιες επιθέσεις στα νοτιοανατολικά[10]. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Δεκέμβριο του 2020 ο αρχηγός της οργάνωσης IPOB, Nnambi Kanu, ανακοίνωσε την ίδρυση του Eastern Security Network (ESN), παραστρατιωτικού σκέλους της οργάνωσης, με σκοπό -κατ’ ισχυρισμόν του- την προστασία των Igbo απέναντι στους Fulani[11].
Γενικά στις εξωτερικές πηγές καταγράφονται αρκετά περιστατικά συγκρούσεων μεταξύ IPOB/ESN ή ενόπλων ανδρών που φέρονται σύμφωνα με τις αρχές να συνδέονται με την IPOB/ESN[12] και των κρατικών δυνάμεων ασφαλείας στην Southeast Region[13]. Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Ιούνιο η τοπική κυβέρνηση της πολιτείας Enugu πραγματοποίησε μια επείγουσα συνάντηση για το ζήτημα της ασφάλειας, καθώς σύμφωνα με το άρθρο που καταγράφει την είδηση έχουν αυξηθεί τα θανατηφόρα περιστατικά το τελευταίο διάστημα[14]. Σύμφωνα με το ίδιο άρθρο, πρόκειται κατά βάση για επιθέσεις κατά προσωπικού των δυνάμεων ασφαλείας και κυβερνητικών δομών εκ μέρους της οργάνωσης IPOB.
Έκθεση της ACLED για τον Φεβρουάριο του 2023, αναφέρει ότι «οι εκλογές στη Νιγηρία διεξήχθησαν στις 25 Φεβρουαρίου 2023, με τον Bola Tinubu του κυβερνώντος All Progressives Congress (APC) να ανακηρύσσεται νικητής. Η προεκλογική εκστρατεία στιγματίστηκε από εκτεταμένη βία, με υποψήφιους και εκλογικά τμήματα να γίνονται στόχοι ένοπλων ομάδων. Μέρες πριν από τις εκλογές, ένοπλοι σκότωσαν τον υποψήφιο γερουσιαστή του Εργατικού Κόμματος για την νοτιοανατολική περιφέρεια Enugu, Oyibo Chukwu, καθώς επέστρεφε από την προεκλογική εκδήλωση στην πολιτεία καταγωγής του»[15].
Έτερη έκθεση της ACLED για την πολιτική βία, σημειώνει ότι οι Νοτιοανατολικές πολιτείες αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μερίδιο βίας κατά των γραφείων και του προσωπικού της Ανεξάρτητης Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής (INEC) ενόψει των εκλογών του 2023. Πάνω από τα δύο τρίτα των συνολικών γεγονότων που καταγράφηκαν μεταξύ 2021 και 2022 ήταν στις νοτιοανατολικές πολιτείες, ειδικά στο Imo, Enugu και Anambra. Η αστυνομία της Νιγηρίας έχει κατηγορήσει για τις πρόσφατες επιθέσεις με στόχο εκλογικά τμήματα και το προσωπικό του INEC στη Νοτιοανατολική Νιγηρία, τον Ιθαγενή Λαό της Μπιάφρα (IPOB) και την μαχητική πτέρυγά του, το Ανατολικό Δίκτυο Ασφαλείας (ESN), ισχυρισμούς που αρνήθηκαν οι ηγέτες των ομάδων[16]. Πηγή σημειώνει επίσης πως κατά το έτος 2022-αρχές 2023 υπήρξε κυρίως κλιμάκωση της πολιτικής βίας στα κρατίδια που αποτελούν το νότιο τμήμα της χώρας[17].
Για την πληρότητα της έρευνας παρατίθενται πρόσφατα αριθμητικά δεδομένα από την βάση ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project - κατόπιν προσαρμοσμένης έρευνας), σύμφωνα με τα οποία κατά την χρονική περίοδο 12.01.2023 έως 12.01.2024 καταγράφηκαν στην πολιτεία Enugu συνολικά 85 περιστατικά ασφαλείας τα οποία οδήγησαν σε 81 απώλειες, εξ' αυτών τα 27 κωδικοποιήθηκαν ως μάχες (44 απώλειες), τα 4 ως ταραχές (0 απώλειες) και τα 54 ως βία κατά αμάχων (με 37 απώλειες)[18]. Σε ό,τι αφορά την πόλη Enugu πιο συγκεκριμένα, σημειώθηκαν εννέα περιστατικά εκ των οποίων 2 κωδικοποιήθηκαν ως μάχες, 2 ως ταραχές και 5 ως βία κατά αμάχων [19]. Λαμβάνεται υπόψη ότι η πολιτεία Enugu έχει πληθυσμό 4.411.119 το 2016[20].
Ως εκ της ανωτέρω ανάλυσης προκύπτει ότι η κατάσταση ασφαλείας στην πολιτεία Enugu είναι σχετικά πιο ήρεμη συγκριτικά με τις υπόλοιπες πολιτείες στην χώρα και βάσει των δεδομένων που προεκτέθηκαν αντιστοιχούν λιγότερο από δύο απώλειες ανά εκατό χιλιάδες ατόμων. Σημειώνεται επίσης ότι κατά τη διάρκεια του 2020, η νιγηριανή κυβέρνηση συνέχισε να αναπτύσσει ένοπλες δυνάμεις για την αντιμετώπιση ζητημάτων εσωτερικής ασφάλειας[21]. Εξάλλου, ούτε από τις δηλώσεις του Αιτητή προέκυψε οιανδήποτε προσωπική του στοχοποίηση. Συνεπώς, λαμβάνοντας υπόψη την απουσία προσωπικής του στοχοποίησης, του χαμηλού αριθμού περιστατικών στην επαρχία Enugu και στην πόλη Enugu καθώς και την ενίσχυση της κρατικής ασφάλειας, κρίνεται ότι δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα ο Αιτητής να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο που επικαλείται, αν επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του. Εξίσου, από κανένα άλλο στοιχείο του προφίλ του Αιτητή δεν προκύπτει κίνδυνος, σε περίπτωση επιστροφής του αλλά ούτε και προκύπτει ότι η οικονομική δυσχέρεια που αντιμετώπιζε στη χώρα καταγωγής συνδέεται με κάποιον από τους λόγους που περιοριστικά αναφέρονται στη Σύμβαση της Γενεύης του 1951. Συνεπώς ο Αιτητής δεν μπορεί να υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 3 (1) του Περί Προσφύγων Νόμου και συνεπώς δε δύναται να αναγνωριστεί ως πρόσφυγας.
Ως εκ τούτου, απομένει να εξεταστεί το κατά πόσο υπάρχει δυνατότητα να υπαχθεί ο Αιτητής στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, ως αυτό καθορίζεται στην εθνική μας νομοθεσία. Ειδικότερα, το άρθρο 19(1) του περί Προσφύγων Νόμου διαλαμβάνει ότι:
«το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, αναγνωρίζεται σε οποιοδήποτε αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δεν βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής.»
Ο ορισμός της «σοβαρής» ή «σοβαρής και αδικαιολόγητης βλάβης» καλύπτει δυνάμει του άρθρου 19(2) εξαντλητικά, τρεις διαφορετικές καταστάσεις, ήτοι :
(α) θανατική ποινή ή εκτέλεση, ή
(β) βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία του αιτητή στη χώρα καταγωγής του, ή
(γ) σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης.
Έχοντας υπόψη τις περιστάσεις που διαλαμβάνονται στην υπό κρίση υπόθεση, ο Αιτητής δεν μπορεί να ενταχθεί στο υπό (α) ανωτέρω εδάφιο. Εξέτασης συνεπώς χρήζουν τα εδάφια (β) και (γ) του άρθρου 19(2).
Ως προς τους παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση του άρθρου 15β της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 19(2) (β) του Περί Προσφύγων Νόμου, στο εγχειρίδιο της EASO υπό τον τίτλο «Προϋποθέσεις χορήγησης διεθνούς προστασίας (οδ.2011/95/ΕΕ) - Δικαστική Ανάλυση», όπου, στην σελ.120, διαλαμβάνονται τα ακόλουθα αναφορικά με την εξέταση του άρθρου 15 της Οδηγίας:
«Ωστόσο, στην απόφαση που εξέδωσε στην υπόθεση M'Bodj, το ΔΕΕ διέκρινε την ερμηνεία του από την ερμηνεία του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ από το ΕΔΔΑ βάσει της ελαφρώς διαφορετικής διατύπωσης του άρθρου 15 στοιχείο β) της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση) και του πλαισίου στο οποίο τυγχάνει να εφαρμόζεται το άρθρο 15 στοιχείο β). Σε όλως εξαιρετικές περιπτώσεις, το ΕΔΔΑ εφάρμοσε το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ για να απαγορεύσει την απομάκρυνση υπηκόου τρίτης χώρας που έπασχε από σοβαρή ασθένεια σε χώρα στην οποία δεν υπήρχε διαθέσιμη κατάλληλη ιατρική περίθαλψη (708). Το ΔΕΕ αρνήθηκε να ερμηνεύσει το άρθρο 15 στοιχείο β) με τον ίδιο τρόπο. Το ΔΕΕ επισήμανε ότι το γράμμα του άρθρου 15 στοιχείο β) της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση) διαφέρει από εκείνο του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ στο μέτρο που εφαρμόζεται σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία του αιτούντος «στη χώρα καταγωγής». [.] Επιπλέον, το ΔΕΕ επισήμανε ότι ορισμένα στοιχεία του πλαισίου στο οποίο εντάσσεται το άρθρο 15 στοιχείο β) της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση), καθώς και η ratio της συγκεκριμένης οδηγίας πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά την ερμηνεία της συγκεκριμένης διάταξης. Συγκεκριμένα, το άρθρο 6 της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση) απαριθμεί τους φορείς σοβαρής βλάβης, γεγονός που επιβεβαιώνει την άποψη ότι οι βλάβες αυτές πρέπει να απορρέουν από συμπεριφορά τρίτου και δεν μπορούν, κατά συνέπεια, να αποτελούν απλώς και μόνο συνέπεια των γενικών ανεπαρκειών του συστήματος υγείας της χώρας καταγωγής. Ομοίως, κατά την αιτιολογική σκέψη 26 της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση), οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθεται εν γένει ο πληθυσμός ή τμήμα του πληθυσμού μιας χώρας δεν συνιστούν συνήθως, αυτοί καθαυτοί, προσωπική απειλή που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως σοβαρή βλάβη.»
Περαιτέρω, στην σελ.123 του ιδίου εγχειριδίου αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Η εφαρμογή του άρθρου 15 στοιχείο β) προϋποθέτει ένα στοιχείο ηθελημένης κακομεταχείρισης. Παρά την παραπομπή του ΔΕΕ στη νομολογία του ΕΔΔΑ σχετικά με την ερμηνεία του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ και στην υποχρέωση εφαρμογής της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση) κατά τρόπο που συνάδει με το άρθρο 19 παράγραφος 2 του Χάρτη της ΕΕ (μη επαναπροώθηση, σε περίπτωση σοβαρού κινδύνου απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας) (731), το ΔΕΕ αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στη διαφορετική διατύπωση του άρθρου 15 στοιχείο β) και διακρίνει μεταξύ του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 3, ως απαγόρευσης επιστροφής προσώπου, και της θεμελίωσης αίτησης επικουρικής προστασίας [...]»
Εκ των ως άνω προκύπτει ότι, ακόμα και αν στην χώρα καταγωγής του Αιτητή επικρατούν άσχημες συνθήκες καθημερινής διαβίωσης ή και ακραία φτώχεια, αυτό από μόνο του, χωρίς να συνυπάρχει το απαραίτητο «στοιχείο ηθελημένης κακομεταχείρισης», δεν αρκεί, χωρίς να έχει καταδειχθεί σχετικός φορέας δίωξης ή σοβαρής βλάβης εκ του οποίου ο αιτητής κινδυνεύει να υποστεί την προβλεπόμενη στο άρθρο 19 του Νόμου σοβαρή βλάβη, για να του αποδοθεί καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας όπως αυτό περιγράφεται από τις διατάξεις του άρθρου 19 (2) (β)[22].
Ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν αναφορικά με την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης επεσήμανε στην απόφαση του CF, CN κατά Bundesrepublic
Deutschland[25] ότι συνιστούν:
«(...) μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (πρβλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C‑285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών.»
(βλ. σκέψη 43 της απόφασης)
Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στην απόφασή του Sufi and Elmi[23] , αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
Περαιτέρω, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ στην υπόθεση Meki Elgafaji, Noor Elgafaji v. Staatssecretaris van Justitie[24]: (-έμφαση και υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου)
«33. Αντιθέτως, η κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας βλάβη, καθόσον συνίσταται σε «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας» του αιτούντος, αναφέρεται σε ένα γενικότερο κίνδυνο βλάβης.
34. Συγκεκριμένα, η βλάβη αυτή αφορά, ευρύτερα, «απειλή [.]κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας» αμάχου και όχι συγκεκριμένες πράξεις βίας. Επιπροσθέτως, η απειλή αυτή είναι συμφυής με μια γενική κατάσταση «διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης». Τέλος, η βία από την οποία προέρχεται η εν λόγω απειλή χαρακτηρίζεται ως «αδιακρίτως» ασκούμενη, όρος που σημαίνει ότι μπορεί να επεκταθεί σε άτομα ανεξαρτήτως των προσωπικών περιστάσεών τους.
35. Στο πλαίσιο αυτό, ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας.
36. Η ερμηνεία αυτή, η οποία δύναται να διασφαλίσει ένα αυτοτελές πεδίο εφαρμογής στο άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας, δεν αναιρείται από το γράμμα της εικοστής έκτης αιτιολογικής σκέψης, κατά το οποίο «οι κίνδυνοι στους οποίους εκτίθεται εν γένει ο πληθυσμός ή τμήμα του πληθυσμού μιας χώρας δεν συνιστούν συνήθως, αυτοί καθαυτοί, προσωπική απειλή που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως σοβαρή βλάβη».
37. Συγκεκριμένα, μολονότι η αιτιολογική αυτή σκέψη σημαίνει ότι η απλή αντικειμενική διαπίστωση κινδύνου απορρέοντος από τη γενική κατάσταση μιας χώρας δεν αρκεί, καταρχήν, για να γίνει δεκτό ότι οι προϋποθέσεις του άρθρου 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας, συντρέχουν ως προς συγκεκριμένο πρόσωπο, εντούτοις, καθόσον η αιτιολογική αυτή σκέψη χρησιμοποιεί τον όρο «συνήθως», αναγνωρίζει το ενδεχόμενο υπάρξεως μιας εξαιρετικής καταστάσεως, χαρακτηριζομένης από έναν τόσο υψηλό βαθμό κινδύνου, ώστε να υπάρχουν σοβαροί λόγοι να εκτιμάται ότι το πρόσωπο αυτό θα εκτεθεί ατομικώς στον επίμαχο κίνδυνο.
38.Ο εξαιρετικός χαρακτήρας της καταστάσεως αυτής επιρρωννύεται, επίσης, από το γεγονός ότι η οικεία προστασία είναι επικουρική, καθώς και από την οικονομία του άρθρου 15 της οδηγίας, καθόσον η βλάβη, της οποίας τον ορισμό δίνει το άρθρο αυτό υπό τα στοιχεία α΄ και β΄, πρέπει να εξατομικεύεται σαφώς. Μολονότι είναι αληθές ότι στοιχεία που αφορούν το σύνολο του πληθυσμού αποτελούν σημαντικό παράγοντα για την εφαρμογή του άρθρου 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας, υπό την έννοια ότι σε περίπτωση διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης ο ενδιαφερόμενος, όπως και άλλα πρόσωπα, εντάσσεται στον κύκλο των δυνητικών θυμάτων μιας αδιακρίτως ασκούμενης βίας, εντούτοις, η ερμηνεία της εν λόγω διατάξεως πρέπει να γίνεται λαμβανομένου υπόψη του συστήματος στο οποίο εντάσσεται, δηλαδή σε σχέση με τις λοιπές δύο περιπτώσεις που προβλέπει το άρθρο 15 και, επομένως, να ερμηνεύεται σε στενή συνάρτηση με την εξατομίκευση αυτή.
39. Συναφώς, πρέπει να διευκρινισθεί ότι όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας.».
Εξετάζοντας σήμερα την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας που επικρατεί στον τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή (Enugu State), όπου δηλαδή ευλόγως αναμένεται ότι θα επιστρέψει, και ως προκύπτει από επικαιροποιημένες διεθνείς πηγές, οι οποίες αναφέρθηκαν ανωτέρω, τα υπάρχοντα περιστατικά ασφαλείας είναι σε τέτοιο επίπεδο, που δεν προκύπτει κίνδυνος για τον άμαχο πληθυσμό, ώστε να δικαιολογείται η απόδοση καθεστώτος επικουρικής προστασίας.
Βάσει των δεδομένων που προεκτέθηκαν, δε διακρίνω την ύπαρξη κατάστασης αδιάκριτης βίας λόγω ένοπλης σύρραξης στην Enugu, ή έστω αδιάκριτης βίας λόγω ένοπλης σύρραξης η οποία να εξικνείται σε τέτοιο βαθμό ώστε ο Αιτητής λόγω της παρουσίας του και μόνο στο έδαφος της περιοχής αυτής να έρχεται αντιμέτωπος με πραγματικό κίνδυνο σοβαρής απειλής κατά το άρθρο 19 στοιχείο (2)(γ). Ούτε προκύπτει από το προφίλ και το ιστορικό του Αιτητή -νέος, υγιής και χωρίς να παρουσιάζει θέματα ευαλωτότητας- κάποιο χαρακτηριστικό ή στοιχείο λόγω του οποίου να εγείρεται ανάγκη απόδοσης διεθνούς προστασίας.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Λαμβάνοντας υπόψη τα όσα ανωτέρω αναπτύχθηκαν, είναι η κατάληξη μου ότι ορθώς κρίθηκε και επί της ουσίας ότι ο Αιτητής δεν κατάφερε να αποδείξει βάσιμο φόβο δίωξης για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων και, περαιτέρω, ορθώς θεωρήθηκε ότι δεν κατάφερε να τεκμηριώσει ότι υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη, ως αμφότερες αυτές οι έννοιες ορίζονται από την οικεία νομοθεσία.
Καταληκτικά, λαμβάνω υπόψη μου, ότι η χώρα καταγωγής του Αιτητή (Νιγηρία), συμπεριλαμβάνεται στις χώρες που έχουν ορισθεί ως ασφαλείς χώρες ιθαγένειας σύμφωνα με το Διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών ημερ. 26.05.2021 (Κ.Δ.Π. 225/221) αλλά και του πιο πρόσφατου ημερ. 26.05.2023 (Κ.Δ.Π. 166/2023), χωρίς εν προκειμένω ο Αιτητής να προβάλει οποιουσδήποτε ισχυρισμούς ή στοιχεία που αφορούν προσωπικά στον ίδιο και οι οποίοι να ανατρέπουν το τεκμήριο περί ασφαλούς χώρας ιθαγένειας. Υπενθυμίζεται ότι, ο κατάλογος των ασφαλών χωρών ιθαγένειας καθορίζεται από τον Υπουργό Εσωτερικών όταν ικανοποιηθεί βάσει της νομικής κατάστασης, της εφαρμογής του δικαίου στο πλαίσιο δημοκρατικού συστήματος και των γενικών πολιτικών συνθηκών ότι στις οριζόμενες χώρες, γενικά και μόνιμα, δεν υφίστανται πράξεις δίωξης σύμφωνα με το άρθρο 3Γ του περί Προσφύγων Νόμου, ούτε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία, ούτε απειλή η οποία προκύπτει από την χρήση αδιάκριτης βίας σε κατάσταση διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης.
Με βάση το σύνολο των στοιχείων ενώπιον μου, όπως έχω αναλύσει ανωτέρω, η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Ενόψει της κατάληξης μου αναφορικά με την πάσχουσα νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης, θεωρώ ορθό και δίκαιο υπό τις περιστάσεις να μην επιδικάσω έξοδα. Υπό το φως της ανάλυσης της ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης, ως έχει παρατεθεί ανωτέρω, αυτή επικυρώνεται ως προς την κατάληξή της, ήτοι ότι η αίτηση του Αιτητή για διεθνή προστασία απορρίπτεται, χωρίς έξοδα.
Ε. Ρήγα, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Σύμφωνα με τον Κανονισμό 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 : « Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».
[2] Βλ. σχετικώς, απόφαση της Ολομέλειας του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Χριστοδουλίδης ν. Πανεπιστήμιο Κύπρου, ECLI:CY:AD: 2018:C344, Α.Ε. 95/2012, ημερ. 06.07.2018, ECLI:CY:AD:2018:C344, ECLI:CY:AD:2018:C344, ECLI:CY:AD:2018:C344
[3] Μεταξύ άλλων: ΣτΕ 1818/2015, ΣτΕ 4596/2012, ΣτΕ 2170/2003
[4] Άρθρο 11(3) του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (N. 73(I)/2018)
[5] Απόφαση αρ. 128/2008 JAMAL KAROU v Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 01.02.2010
[6] Οδηγία 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011 , σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας (αναδιατύπωση)
[7] IPOB, Our Mission, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.ipobgovernment.org/our-mission/ (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 04.04.2023)
[8] Newsweek, Nigeria Declares Biafra Group a ‘Terrorist’ Organization as Civil War Fears Grow, 15 September 2017, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.newsweek.com/nigeria-biafra-ipob-nnamdi-kanu-665943 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[9] Nextier SPD, Peace without guns, 8 December 2021, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://reliefweb.int/report/nigeria/peace-without-guns (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[10] USDOS – US Department of State: Country Report on Terrorism 2021 - Chapter 1 - Nigeria, 27 February 2023
https://www.ecoi.net/en/document/2087859.html (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[11] Council on Foreign Relations, John Campbell, Security Deteriorating in Nigeria’s Former “Biafra”, 09 Φεβρουαρίου 2021, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.cfr.org/blog/security-deteriorating-nigerias-former-biafra (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[12] Βλ. Ενδεικτικά: Premium Times, Chinagorom Ugwu, Sit-at-home: Hoodlums raze truck in Enugu, 06 June 2022, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.premiumtimesng.com/regional/ssouth-east/535243-sit-at-home-hoodlums-raze-truck-in-enugu.html(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[13] Βλ. ενδεικτικά: Vanguard, IPOB faults police report, says 21 members killed, 47 arrested, 23 August 2020, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.vanguardngr.com/2020/08/ipob-faults-police-report-says-21-members-killed-47-arrested/, France24 The Observer - Nigeria: New clashes after security forces break up meeting of Biafran separatists, 26 August 2020, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://observers.france24.com/en/20200826-nigeria-clashes-security-forces-biafra-separatists, The Guardian Nigeria, NAN, Men of IPOB’s Eastern Security Network kill two soldiers in Enugu, 14 July 2021, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://guardian.ng/news/men-of-ipobs-eastern-security-network-kill-two-soldiers-in-enugu/(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[14] Premium Times, Enugu govt holds emergency security meeting, 8 June 2022, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.premiumtimesng.com/regional/ssouth-east/535519-enugu-govt-holds-emergency-security-meeting.html(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[15] ACLED – Armed Conflict Location & Event Data Project (Author), published by ReliefWeb: Regional Overview: Africa February 2023, 4 March 2023 https://reliefweb.int/attachments/ef244444-4f76-4125-ad95-80fdb15ab9c5/Regional%20Overview_%20Africa%20_%20February%202023.pdf(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 22.01.2024)
[16] ACLED – Armed Conflict Location & Event Data Project (Author), published by ReliefWeb: Election Watch; Political Violence and the 2023 Nigerian Election, 22 February 2023 https://reliefweb.int/attachments/98aea690-853c-46bb-8a2e-9b46e5e51865/Political%20Violence%20and%20the%202023%20Nigerian%20Election.pdf
[17] FEWS NET - Famine Early Warning Systems Network (Author), published by ReliefWeb: West Africa; Nigeria; Food Security Outlook; Restricted access to cash, anticipated election violence, and persisting conflict drive high food needs, 20 March 2023, https://reliefweb.int/attachments/dec3c578-f37a-49c1-a1c0-0185ed29b49c/Nigeria%20-%20Food%20Security%20Outlook_%20Mon%2C%202023-02-20%20to%20Sat%2C%202023-05-20.pdf,
[18] Acled dashboard, Nigeria, Enugu State, 12.01.2023-12.01.2024, https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard
[19] Acled dashboard, Nigeria, Enugu State, Enugu City, 12.01.2023-12.01.2024, https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard
[20] EUAA, Contry Guidance, Nigeria, October 2021, https://euaa.europa.eu/publications/country-guidance-nigeria-october-2021
[21] FEWS NET - Famine Early Warning Systems Network (Author), published by ReliefWeb: West Africa; Nigeria; Food Security Outlook; Restricted access to cash, anticipated election violence, and persisting conflict drive high food needs, 20 March 2023, https://reliefweb.int/attachments/dec3c578-f37a-49c1-a1c0-0185ed29b49c/Nigeria%20-%20Food%20Security%20Outlook_%20Mon%2C%202023-02-20%20to%20Sat%2C%202023-05-20.pdf, σ.2
[22] Βλ. και απόφαση ΔΕΕ, υπόθεση C-542/13, Mohamed M'Bodj κατά Βελγικού Δημοσίου, EU:C:2014:2452, ημ.18.12.2014
[24] Απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.02.2009