ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθ. Αρ.: 2324/2023
25 Ιανουαρίου, 2024
[Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Ν.Ι.Ο. από τη Νιγηρία.
Αιτητής
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Εμφανίσεις:
Μ. Χριστοφορίδου (κα) για Δημήτρη Α. Παυλίδης και Συνεργάτες ΔΕΠΕ, Δικηγόροι για τον Αιτητή.
Σ. Πιτσιλλίδου (κα) για Μ. Τρεμούρη (κα), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα, Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, επιστολής ημερομηνίας 13/07/23 (του κοινοποιήθηκε αυθημερόν), με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ως άκυρη, αντισυνταγματική, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Ο Αιτητής, υπήκοος Νιγηρίας, υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 07/02/22, ακολούθησε συνέντευξη του στις 30/06/23, αυθημερόν ετοιμάστηκε η έκθεση/εισήγηση και απορρίφθηκε η αίτησή του από εξουσιοδοτημένο από τον Υπουργό Εσωτερικών αρμόδιο λειτουργό, απόφαση που αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Η δικηγόρος για τον Αιτητή υποστήριξε κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία ότι η προσβαλλόμενη απόφαση λήφθηκε χωρίς να διενεργηθεί η δέουσα υπό τις περιστάσεις έρευνα. Ο Αιτητής απάντησε σε όλες τις διευκρινιστικές ερωτήσεις του λειτουργού, ήτο θετική συνεργασία του με την όλη διαδικασία, θα έπρεπε να του δοθεί το ευεργέτημα της αμφιβολίας και τυχόν στοιχεία αμφιβολίας δεν θα έπρεπε να οδηγήσουν σε απόρριψη του αιτήματος ασύλου. Δεν εφαρμόστηκαν ορθά οι διατάξεις του περί Προσφύγων Νόμου, ούτε οι Καθ΄ ων η αίτηση καθοδηγηθήκαν από το σχετικό εγχειρίδιο. Ο πυρήνας του αιτήματος του Αιτητή ήτο σαφής, ο δε λειτουργός όφειλε να υποβάλει περισσότερες ερωτήσεις και όχι να αρκεστεί σε μια τυπική και σύντομη συνέντευξη.
Οι Καθ΄ ων η αίτηση υιοθέτησαν το περιεχόμενο της Ένστασης και τόνισαν ότι έγιναν αρκετές διευκρινιστικές ερωτήσεις από τον λειτουργό-εξεταστή ως προς τον πυρήνα του αιτήματος του Αιτητή. Ανέφεραν ότι το ευεργέτημα της αμφιβολίας δίδεται μόνο όταν ο εξεταστής ικανοποιηθεί από τη γενική αξιοπιστία του Αιτητή ο οποίος, όμως, υπέπεσε σε γενικολογίες και σε δηλώσεις που παρουσίαζαν σοβαρή έλλειψη ευλογοφάνειας. Κρίθηκε αναξιόπιστος και οι αντιφάσεις του αφηγήματος του Αιτητή αναλύονται και επεξηγούνται διεξοδικά στην έκθεση/εισήγηση (συγκεκριμένα στα ερυθρά 40-37 του διοικητικού φακέλου). Επομένως, μετά από δέουσα έρευνα δεν είχε αποδειχθεί οποιοσδήποτε φόβος δίωξης, ούτε συνέτρεχαν τα υποκειμενικά και αντικειμενικά στοιχεία βάσιμου και δικαιολογημένου λόγου δίωξης. Ούτε τίθεται ζήτημα συμπληρωματικής προστασίας, καθότι δεν παρατηρούνται συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων στην πολιτεία του Αιτητή.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Αναφορικά με τον ισχυρισμό του Αιτητή για παραβίαση των διαδικασιών που προβλέπονται στον περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (Ν. 6(Ι)/2000) διαπιστώνω από τα στοιχεία του διοικητικού του φακέλου (στο εξής «ΔΦ») ότι ο Αιτητής ενημερώθηκε πλήρως από τον λειτουργό για τη διαδικασία της συνέντευξης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του. Κατά την συνέντευξη του έγιναν επαρκείς ερωτήσεις από τον λειτουργό για να καλύψει τόσο τον πυρήνα του αιτήματος του, όσο και τα επιμέρους ζητήματα που τον αφορούν και ακολουθήθηκε η ορθή διερευνητική διαδικασία. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης δεν ασκήθηκε οποιαδήποτε πίεση και η διαδικασία συνέντευξης έγινε στην Αγγλική γλώσσα, κατανοητή στον Αιτητή. Υπάρχει δε υπογραφή του Αιτητή και του εξεταστή σε κάθε σελίδα της συνέντευξης του, ενώ και στο τέλος του εντύπου της συνέντευξης ο Αιτητής πιστοποίησε με την υπογραφή του επιβεβαιώνοντας τις πληροφορίες και απαντήσεις του που καταγράφηκαν κατά τη συνέντευξη και ότι έλαβε γνώση του περιεχομένου τους (ερυθρά20-11 ΔΦ) Εξάλλου, εάν ο Αιτητής δεν αντιλαμβανόταν την διαδικασία ή την οποιαδήποτε ερώτηση θα μπορούσε να ζητήσει διευκρινίσεις (Βλέπε Abul Kalam Kalam ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (2006) 3 Α.Α.Δ. 585). Ως προς την επιμέλεια την οποία επέδειξε ο λειτουργός κατά την συνέντευξη παρατηρείται ότι τηρήθηκε το πλαίσιο ελεύθερης αφήγησης του Αιτητή (κατά την οποία είχε την ευκαιρία να προσθέσει στοιχεία και να συμπληρώσει τις δηλώσεις του) και του υποβλήθηκαν διευκρινιστικές και ανοικτού τύπου ερωτήσεις. Σημειώνεται, επί αυτού του σημείου, ότι δεν προνοείται από τον Νόμο και/ή την νενομισμένη διαδικασία να υπάρχει προκαθορισμένη χρονική διάρκεια για την διενέργεια της συνέντευξης. Συνεπώς, δεν εντοπίζω οτιδήποτε παράτυπο, παράνομο και μεμπτό στην διαδικασία που ακολουθήθηκε που μπορεί να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης.
Το Δικαστήριο αντλώντας τις εξουσίες που ορίζονται στο Άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (Ν. 73(I)/2018), προχωρεί σε εξέταση της ουσίας της αίτησης του Αιτητή σε συνδυασμό με τους εγειρόμενους λόγους ακύρωσης που αφορούν έλλειψη δέουσας έρευνας, ανεπαρκούς αιτιολόγησης και πλάνης της προσβαλλόμενης πράξης.
Με βάση τα όσα καταγράφηκαν στη συνέντευξη του Αιτητή, αυτός ισχυρίστηκε ότι εγκατέλειψε τη χώρα του καθότι η ζωή του κινδύνευε από μια μυστικιστική κοινότητα στην οποία είχε ενταχθεί ο πατέρας του προτού πεθάνει. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι ενόσω ζούσε ο πατέρας του, αμφότεροι μετέβαιναν σε συναντήσεις με άλλα άτομα, με τον ίδιο να αγνοεί το περιεχόμενο των συζητήσεων. Όταν απεβίωσε ο πατέρας του, τον προσέγγισαν τα άτομα αυτά ζητώντας του να αναλάβει τη θέση του πατέρα του. Ο Αιτητής, τους απάντησε ότι δεν γνώριζε σε τι αναφέρονταν και ότι ένεκα της χριστιανικής του πίστης δεν μπορούσε να γίνει μέλος τους. Μετά το πέρας κάποιων μηνών, τα ίδια άτομα εμφανίστηκαν πάλι και άρχισαν να τον απειλούν ότι θα τον σκοτώσουν λόγω της άρνησης του. Ισχυρίστηκε δε ότι ένας άντρας τον πληροφόρησε ότι σχεδίαζαν το θάνατό του και τον συμβούλεψε να εγκαταλείψει τη χώρα. (ερυθρό 15 2Χ-4Χ ΔΦ). Ο Αιτητής γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη Otulu, του IMO State (ερυθρό 18 2X ΔΦ).
Ο λειτουργός αποδέχθηκε το προφίλ, στοιχεία και τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή (Otulu, IMO State) Όπως προκύπτει, όμως, από την σχετική έκθεση/εισήγηση απέρριψε τον ισχυρισμό του Αιτητή ότι κινδύνευε η ζωή του από μυστικιστική κοινότητα λόγω της απροθυμίας του να αναλάβει τη θέση του πατέρα του καθότι δεν τεκμηριώθηκε η εσωτερική και η εξωτερική του αξιοπιστία (ερυθρό 15 2Χ-4Χ, ερυθρό 13 5Χ-8Χ, ερυθρό 12 1Χ-4Χ ΔΦ). Ο λειτουργός εντόπισε τα ακόλουθα αρνητικά ευρήματα:
- οι δηλώσεις του αναφορικά με τη μυστικιστική κοινότητα, χαρακτηρίζονταν από γενικολογίες, αοριστίες και έλλειψη ευλογοφάνειας,
- κληθείς να παραθέσει περισσότερες πληροφορίες για την κοινότητα, δήλωσε ότι δεν γνώριζε κάτι σχετικά με αυτή, αφού ουδέποτε υπήρξε μέλος της,
- δεν γνώριζε οτιδήποτε σε σχέση με την ένταξή του πατέρα του στην ομάδα, τη δράση του και τις υποχρεώσεις του,
- ως προς το λόγο που τον επέλεξαν να αντικαταστήσει τον πατέρα του, ισχυρίστηκε ότι επιλέγηκε καθότι ήταν ο μοναδικός γιος του πατέρα του,
- οι δηλώσεις του αναφορικά με τον άντρα που του αποκάλυψε ότι η μυστικιστική κοινότητα σχεδίαζε το θάνατό του, ήταν ασυνεπείς και μη ευλογοφανείς,
- δεν γνώριζε κατά πόσο ο άντρας αυτός ανήκε στην κοινότητα,
- δεν μπορούσε να δώσει επαρκείς πληροφορίες σχετικά με τις ισχυριζόμενες απειλές από τη μυστικιστική κοινότητα.
Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού, ο λειτουργός διαπίστωσε ότι οι εξωτερικές πηγές πληροφόρησης δεν επιβεβαίωναν τις αναφορές του Αιτητή (ερυθρό 38-37 ΔΦ) και επί τη βάσει του μοναδικού αποδεδειγμένου ισχυρισμού περί της ταυτότητας του Αιτητή κατέληξε πως δεν πληρούνταν οι προϋποθέσεις για χορήγηση προσφυγικού καθεστώτος.
Το Δικαστήριο αφού διεξήλθε των λεπτομερειών της συνέντευξης διαπιστώνει, όπως και η εισήγηση του λειτουργού, ότι δεν θα μπορούσαν να γίνουν δεκτοί οι λόγοι που επικαλείται για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του. Δεν έδωσε αναγκαίες και/ή ικανοποιητικές πληροφορίες αλλά ούτε οι απαντήσεις που έδωσε σε διευκρινιστικές ερωτήσεις που του τέθηκαν υποστηρίζουν τις δηλώσεις του περί δίωξής του από μυστικιστική κοινότητα λόγω της απροθυμίας του να αναλάβει τη θέση του πατέρα του. Οι δηλώσεις του κρίνονται ως αντιφατικές και εσωτερικά μη συνεκτικές καθώς αφενός δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του καθότι η ζωή του κινδύνευε από τη μυστικιστική κοινότητα (ερυθρό 15/2Χ ΔΦ) αφετέρου ουδέποτε ανέφερε ότι δέχτηκε προσωπικές απειλές από την κοινότητα, ενώ ισχυρίστηκε ότι η φράση «πρέπει να γίνεις μέλος» ισοδυναμούσε με απειλή (ερυθρό 13 8Χ-9Χ ΔΦ). Οι ισχυρισμοί του Αιτητή θα πρέπει να παρουσιάζουν συνοχή και αληθοφάνεια και να μην προκύπτουν αντιφάσεις και ανακρίβειες. Δεν παρείχε κάθε διαθέσιμη βοήθεια στον εξεταστή για τη διαπίστωση των στοιχείων της υπόθεσής του, ούτε τεκμηρίωσε τους ισχυρισμούς του με επαρκή λεπτομέρεια. Σύμφωνα και με την § 205 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών, ο Αιτητής θα έπρεπε:
«(i) να λέει την αλήθεια και να βοηθά τον εξεταστή με κάθε δυνατό τρόπο με την τεκμηρίωση των ισχυρισμών του με κάθε δυνατό τρόπο.
(ii) Να κάνει προσπάθεια να υποστηρίξει τα λεγόμενά του με κάθε διαθέσιμο τεκμήριο και να δώσει ικανοποιητική επεξήγηση για κάθε απουσία τεκμηρίων. Αν είναι αναγκαίο πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να προσκομίσει επιπρόσθετα τεκμήρια.
(iii) Να παρέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν τον εαυτό του και τις προγενέστερες εμπειρίες του με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες για να καταστήσει ικανό τον εξεταστή να αποδείξει τους σχετικούς ισχυρισμούς. Αναμένεται ότι θα του ζητηθεί να δώσει μια συνεκτική εξήγηση όλων των λόγων που επικαλείται για υποστήριξη του αιτήματός του για προσφυγικό καθεστώς και θα πρέπει να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που θα του υποβληθούν.»
Ούτε θα μπορούσε να τύχει του ευεργετήματος της αμφιβολίας το οποίο δίνεται μόνο όταν έχουν προσκομισθεί όλα τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία και όταν ο εξεταστής είναι γενικά ικανοποιημένος από την αξιοπιστία του Αιτητή (Βλέπε §204 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών). Τα γεγονότα της περίπτωσης του Αιτητή σε συνάρτηση με τα στοιχεία του φακέλου και τις αιτιάσεις του δεν προκύπτει να συντρέχουν στο πρόσωπο του εκείνα τα υποκειμενικά και αντικειμενικά κριτήρια που μπορούν να στοιχειοθετήσουν το γεγονός ότι εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του και δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτή λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης (§37-38 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών).
Με βάση όλα τα ανωτέρω κρίνω ότι η κατάληξη της Υπηρεσίας Ασύλου είναι αιτιολογημένη, λήφθηκε μετά από δέουσα έρευνα και στα πλαίσια του Νόμου καθότι από τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον της και από τις παραστάσεις του Αιτητή δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του Άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000). Ο Αιτητής απέτυχε να καταδείξει ότι σε περίπτωση επιστροφής στην χώρα καταγωγής του, υπάρχει κίνδυνος δίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων.
Ούτε η περίπτωση του Αιτητή εμπίπτει στις προϋποθέσεις παροχής σε αυτόν καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας. Ο λειτουργός εξέτασε κατά πόσο ο Αιτητής θα υπόκειτο σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής σε οποιαδήποτε τέτοια σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη ως προσδιορίζεται στο Άρθρου 19 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000), καταλήγοντας ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υφίστατο. Ουδείς εκ των ισχυρισμών που πρόβαλε τεκμηριώνει την ύπαρξη ουσιωδών λόγων ώστε να πιστεύεται ότι ο ίδιος προσωπικά, σε περίπτωση επιστροφής θα υποβληθεί σε κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης ή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, βάσει του Άρθρου 15, εδάφια (α) και (β), της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/95/ΕΕ[1] που αντιστοιχεί στο Άρθρο 19(2), εδάφια (α) και (β), του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν. 6(Ι)/2000). Ειδικά δε ως προς το σκέλος της διακινδύνευσης λόγω βίας ασκούμενης αδιακρίτως σε καταστάσεις ένοπλης σύρραξης, καταγράφεται στην έκθεση/εισήγηση ότι βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης επιβεβαιώνεται ότι στην περιοχή του δεν παρατηρούνται συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων. Σημειώνεται ότι, σε κανένα στάδιο της διαδικασίας αξιολόγησης της αίτησης ο Αιτητής ανέφερε ότι κινδυνεύει λόγω ένοπλης σύρραξης στη χώρα του, ενώ από αναθεωρημένη έρευνα του Δικαστηρίου[2] επιβεβαιώνονται τα ευρήματα του λειτουργού.
Ούτε διαπιστώνω από τα ενώπιον μου στοιχεία ελλιπή έρευνα αλλά ούτε πλάνη περί το νόμο και των πραγματικών δεδομένων που λήφθηκαν από την Υπηρεσία Ασύλου κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης. (Βλέπε Αντώνης Ράφτης ν. Δημοκρατίας, (2002) 3 Α.Α.Δ. 345 ). Η επάρκεια της αιτιολογίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πραγματικά και νομικά περιστατικά της υπόθεσης, ενώ η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης συμπληρώνεται και/ή αναπληρώνεται μέσα από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου του Αιτητή ήτοι της έκθεσης/εισήγησης του λειτουργού η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της απόφασης του εξουσιοδοτημένου από τον Υπουργό Εσωτερικών αρμόδιου λειτουργού, όπως επίσης και από το σύνολο της όλης διοικητικής ενέργειας με αποτέλεσμα να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος (Βλέπε Φράγκου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ.270). Το δε Δικαστήριο μετά από πραγματικό έλεγχο των περιστάσεων του Αιτητή, όπως αναλύεται ανωτέρω, καταλήγει στο ίδιο εύρημα ότι δηλαδή δεν μπορεί να του αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας. Λαμβάνω, επίσης, υπόψη ότι ο Υπουργός Εσωτερικών στα πλαίσια των εξουσιών του Άρθρου 12 Β τρις του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000) με την Κ.Δ.Π.166/2023 ημερ.26/05/2023 καθόρισε την χώρα καταγωγής του Αιτητή ως ασφαλή χώρα ιθαγένειας.
Για όλους του πιο πάνω λόγους, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται με €1300 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η Αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας
[2] ACLED, dashboard, διαθέσιμο στο: https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard - Για την πληρότητα της έρευνας παρατίθενται και πρόσφατα αριθμητικά δεδομένα από τη βάση δεδομένων ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project). Κατά την περίοδο 08/12/2022 – 08/12/2023, στο IMO state, η βάση δεδομένων του ACLED κατέγραψε 114 περιστατικά ασφαλείας που είχαν ως αποτέλεσμα 170 θανάτους. Ειδικότερα, καταγράφηκαν, 38 μάχες (59 θάνατοι), 66 περιστατικά βίας κατά αμάχων (107 θάνατοι), 6 εκρήξεις/ απομακρυσμένη βία (4 θάνατοι), 4 περιστατικά ταραχών (0 θάνατοι) και 24 διαμαρτυρίες (2 θάνατοι).