ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση αρ. 6641/2021
10 Ιανουαρίου 2024
[Χ. ΠΛΑΣΤΗΡΑ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
A.C.
Αιτητής
Και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Διευθυντή Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η αίτηση
Μ. Χαραλαμπίδου (κα) για Ν.Α. Λοΐζου και Χ.Γ. Χριστούδιας, Δικηγόροι για Αιτητή
Α. Δημητρίου (κος), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, για τους καθ' ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Χ. ΠΛΑΣΤΗΡΑ Δ.Δ.Δ.Δ.Π: Με την προσφυγή του ο αιτητής, αιτείται την ακύρωση της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημερ. 20/08/2021 η οποία κοινοποιήθηκε στον αιτητή στις 09/09/2021 και δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτηση του για παροχή διεθνούς προστασίας, ως άκυρης, παράνομης, αντισυνταγματικής και στερούμενης νομικού αποτελέσματος.
Ως εκτίθεται στην Ένσταση που καταχωρήθηκε από τους καθ' ων η αίτηση και προκύπτει από το περιεχόμενο του σχετικού Διοικητικού Φάκελου που κατατέθηκε στα πλαίσια των διευκρινήσεων της παρούσας προσφυγής ως Τεκμήριο 1, ο αιτητής είναι αγγλόφωνος, ενήλικας υπήκοος Καμερούν και στις 18/05/2018 υπέβαλε αίτηση χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Στις 17/02/2021 πραγματοποιήθηκε συνεντεύξη στον αιτητή από αρμόδιο λειτουργό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (εφεξής: Ε.Υ.Υ.Α.). Ακολούθως, στις 13/08/2021, αρμόδιος λειτουργός της Ε.Υ.Α.Α. υπέβαλε σχετική Έκθεση και Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου για απόρριψη της αίτησης ασύλου του αιτητή η οποία εγκρίθηκε στις 20/08/2021. Στις 03/09/2021, η Υπηρεσία Ασύλου ετοίμασε σχετική επιστολή ενημέρωσης περί της απόρριψης του αιτήματος του αιτητή, η οποία κοινοποιήθηκε δια χειρός στον αιτητή την στις 09/09/2021, κατόπιν επεξήγησης του περιεχομένου σε γλώσσα κατανοητή για τον αιτητή (Αγγλικά).
Στη συνέχεια, ο αιτητής καταχώρησε την υπό εξέταση προσφυγή εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.
Η συνήγορος του αιτητή στα πλαίσια της προσφυγής και της γραπτής αγόρευσης, προώθησε διάφορους λόγους ακύρωσης επί της αιτήσεως ακυρώσεως (προσφυγής) προς υποστήριξη του αιτήματος για ακύρωσης της προσβαλλόμενης πράξης, τους οποίους εν τέλει εγκατέλειψε κατά το στάδιο των διευκρινήσεων και διατήρησε μόνο τους λόγους ακύρωσης που αφορούν την μη δέουσα έρευνα και την έλλειψη αιτιολογίας. Ενόψει λοιπόν των δηλώσεων της ευπαίδευτης συνηγόρου του αιτητή, όλοι οι λόγοι ακύρωσης ως καταγράφονται στην προσφυγή, πέραν από τους λόγους ακύρωσης που αφορούν την μη δέουσα έρευνα εκ μέρους των καθ΄ων η αίτηση και την μη επαρκή αιτιολογία των καθ΄ ων η αίτηση, αποσύρονται και απορρίπτονται.
Οι καθ' ων η αίτηση αντιτάσσουν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι καθ' όλα νόμιμη, λήφθηκε κατόπιν δέουσας έρευνας και σωστής ενάσκησης των εξουσιών που δίνει ο Νόμος στους καθ΄ ων η αίτηση, ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη και απορρίπτουν τους προωθούμενους ισχυρισμούς ως νόμω και ουσία αβάσιμους.
Επομένως, θα προχωρήσω να εξετάσω τους λόγους ακύρωσης που διατήρησε η συνήγορος του αιτητή και αποτελούν τον βασικό άξονα της επιχειρηματολογίας του αιτητή, ήτοι τον ισχυρισμό περί μη διενέργειας της δέουσας έρευνας εκ μέρους των καθ' ων η αίτηση, ο οποίος έχει δικογραφηθεί και έστω ακροθιγώς προωθείται στην γραπτή αγόρευση του αιτητή, καθώς και τον ισχυρισμό περί μη επαρκούς αιτιολογίας, που λόγω της συνάφειας τους και της άρρηκτης διασύνδεσης τους θα εξεταστούν ως σύνολο και συνδυαστικά στα πλαίσια εξέτασης της παρούσας υπόθεσης.
Κατά πάγια νομολογία, η επάρκεια της έρευνας, η έκταση και ο τρόπος διεξαγωγής της, ποικίλει ανάλογα με τα υπό διερεύνηση γεγονότα. Προκαθορισμένος τρόπος δεν υπάρχει. Με την προϋπόθεση ότι η έρευνα είναι επαρκής, το Δικαστήριο δεν επεμβαίνει στον τρόπο που η διοίκηση επέλεξε να διερευνήσει το θέμα, ούτε και υποκαθιστά τα υπ' αυτής διαπιστωθέντα πρωτογενή ευρήματα (βλ. Motorways Ltd v. Υπουργού Οικονομικών κ.ά. (1999) 3 Α.Α.Δ. 447 και Ράφτης ν. Δημοκρατίας κ.ά. (2002) 3 Α.Α.Δ. 345 και Κώστας Γρηγορίου ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 1002/2009, ημερ. 27.10.2011).
Συνακόλουθα, και ενόψει των πιο πάνω νομολογιακών κατευθυντήριων, δεν διαπιστώνω μη διενέργεια δέουσας έρευνας από μέρους της Διοίκησης. Κρίνω ότι ο αρμόδιος λειτουργός προέβη δεόντως στην απαιτούμενη υπό τις περιστάσεις έρευνα και δια τούτο, κατά την λήψη της απόφασης, λήφθηκαν δεόντως και σύμφωνα με τα όσα απαιτεί η οικεία νομοθεσία υπόψη όλα τα γεγονότα που περιβάλλουν την επίδικη αίτηση που υπέβαλε ο αιτητής.
Στη βάση της πιο πάνω υποχρέωσης του αρμόδιου οργάνου για δέουσα έρευνα θεωρώ χρήσιμο να καταγραφούν οι ισχυρισμοί του αιτητή σε όλα τα στάδια εξέτασης του αιτήματός του, για να διαφανεί εάν όντως το αρμόδιο όργανο προέβη στη δέουσα υπό τις περιστάσεις έρευνα.
Στο πλαίσιο του εντύπου της αίτησής του για διεθνή προστασία (ερυθρό 4 του διοικητικού φακέλου), ο αιτητής δήλωσε ότι ενόσω βρισκόταν στο Καμερούν, ένας φίλος του, τον σύστησε σε έναν άντρα ο οποίος βρισκόταν στην Κύπρο και ισχυριζόταν ότι μπορούσε να βοηθήσει τον αιτητή να ταξιδέψει. Μετέπειτα, ο αιτητής πλήρωσε αυτόν τον άντρα, για να τον βοηθήσει να λάβει άδεια εργασίας. Συνεπώς, ο αιτητής εγκατέλειψε την χώρα του και έφτασε στην Κύπρο.
Στο πλαίσιο της συνέντευξής του (ερυθρό 50 – 33 του διοικητικού φακέλου), ο αιτητής δήλωσε ότι ο κύριος λόγος που εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του ήταν ότι καταζητείται από τον Καμερουνέζικο στρατό επειδή υπήρχαν κατηγορίες εναντίον του αιτητή ότι συνεργάζεται με τους αποσχιστές Ambazonians. Συγκεκριμένα ανάφερε ότι στα πλαίσια της επιχείρησης του, που αφορούσε αγορά και πώληση πετρελαίου, συγκεκριμένοι πελάτες του έτυχε να ήταν μέλη των αγγλόφωνων αποσχιστών Ambazonians και ως εκ τούτου, ο στρατός τον θεωρεί συνεργάτη τους.
Πέραν του πιο πάνω λόγου, ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι φοβάται ότι θα πρέπει ο ίδιος να αποπληρώσει τους δανειστές του, χρέος που δημιουργήθηκε στην προσπάθεια του να χρηματοδοτήσει το ταξίδι του από το Καμερούν στην Ευρώπη. Εντούτοις ξεκαθάρισε ότι δεν φοβάται ιδιαίτερα το ότι θα πρέπει να αποπληρώσει το χρέος του και ότι αυτό που τον φοβίζει πραγματικά είναι ο κίνδυνος που προέκυψε λόγω της επιχείρησης αγοραπωλησίας καυσίμων που διατηρούσε. Πρόσθεσε επίσης ότι, η οικογένεια ενός φίλου του, τον κατηγορεί ότι ευθύνεται για την δολοφονία του από τον στρατό, καθότι ο ίδιος καταζητείτον. Ο αιτητής πρόσθεσε ότι το συγκεκριμένο άτομο ήταν φίλος και συγκάτοικος του και τον βοηθούσε μερικές φορές με τις πωλήσεις καυσίμων, ωστόσο ο αιτητής δήλωσε ότι δεν ήταν συνέταιροι, ούτε συνεργάτες. Σε μετέπειτα σημείο της συνέντευξης, ο αιτητής αναφέρει ότι το ενδεχόμενο να έρθει αντιμέτωπος με την οικογένεια του φίλου του δεν τον φοβίζει ιδιαίτερα.
Ο αιτητής συνέχισε να εργάζεται στην εν λόγω επιχείρηση μέχρι τα τέλη του 2017. Ερωτώμενος ο αιτητής να εξηγήσει εάν η επιχείρηση αυτή ήταν νόμιμη στο Καμερούν, ο αιτητής αρχικά απάντησε πως η επιχείρηση του ήταν όντως νόμιμη, πολλές φορές όμως η αστυνομία ήταν καχύποπτη για το γεγονός ότι τα καύσιμα ήταν εισαγόμενα από την Νιγηρία, όπου ς, αυτό αύξανε τις πιθανότητες να υπάρχει διαφθορά. Ο αιτητής αναφέρθηκε σε ένα περιστατικό το οποίο έλαβε χώρα τον Απρίλιο του 2017, όπου η αστυνομία τον σταμάτησε και του κατάσχεσε 120 γαλόνια. Πρόσθεσε ότι ο λόγος που του ανάφεραν περί της κατάσχεσης, αρχικά, ήταν ότι η εισαγωγή καυσίμων από την Νιγηρία είναι παράνομη και θα πρέπει να αγοράζει καύσιμα από τοπική εταιρία στο Καμερούν. Κατόπιν, ο αιτητής ως ανάφερε μεταφέρθηκε στον κεντρικό αστυνομικό σταθμό του Mamfe, όπου τελούσε υπό κράτηση για 3 ημέρες. Επιπλέον, η αστυνομία τον κατηγόρησε για πώληση καυσίμων από την Νιγηρία και μετέπειτα ότι προμηθεύει καύσιμα στους αποσχιστές. Για να αφεθεί ελεύθερος ο αιτητής, χρειάστηκε να μεσολαβήσει ο θείος του ο οποίος ήταν άτομο με επιρροή στο Mamfe. Σε μετέπειτα στάδιο της συνέντευξης, ο αιτητής ανάφερε ότι απειλήθηκε ότι εάν δεν σταματούσε την επιχείρηση του, θα τον μετέφεραν σε φυλακή όπου κρατούνται οι αποσχιστές στο Yaounde. Σε σχετική ερώτηση για το πως η αστυνομία ήξερε ότι ο αιτητής πουλούσε καύσιμα σε αποσχιστές, ο ίδιος απάντησε ότι πουλούσε καύσιμα σε όλο τον κόσμο, όχι μόνο σε αποσχιστές και ποτέ δεν ήξερε ότι κάποιοι πελάτες του ήταν αποσχιστές. Όσον αφορά τις υπόλοιπες φορές που η αστυνομία σταμάτησε τον αιτητή, ο αιτητής ανάφερε ότι ήταν αρκετή η δωροδοκία για να τον αφήσουν ελεύθερο.
Ερωτηθείς για το πως συνέχισε την επιχείρηση του μετά τον Απρίλιο του 2017 (δηλαδή το περιστατικό σύλληψης και κράτησης του από την αστυνομία) και μέχρι τον Μάρτιο του 2018, ο αιτητής ανάφερε ότι συνέχισε να εμπορεύεται καύσιμα από την Νιγηρία, εντούτοις ξεκίνησε να χρησιμοποιεί τον ποταμό για να μεταφέρει τα γαλόνια, επειδή εκεί υπήρχε λιγότερος έλεγχος. Ακόμα, αναφέρθηκε σε περιστατικό όπου, τον Οκτώβριο του 2017, κάποια στρατιωτικά αυτοκίνητα κάηκαν σε ένα χωριό με αποτέλεσμα να πεθάνουν 5 στρατιώτες. Οι δράστες που έβαλαν την φωτιά, άφησαν πίσω τους τα γαλόνια που περιείχαν τα καύσιμα που χρησιμοποιήσαν για τον εμπρησμό. Καθώς τα εν λόγω γαλόνια έφεραν το όνομα του αιτητή και καθώς οι δράστες θεωρήθηκε ότι ήταν αποσχιστές, ο αιτητής στοχοποιήθηκε ως προμηθευτής των αποσχιστών.
Κατόπιν του περιστατικού αυτού, ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι ενημερώθηκε από τον αδελφό του, ότι ο στρατός τον έψαχνε στο σπίτι και το κατάστημα του. Επίσης, ο αδελφός του, τον ενημέρωσε, ότι ο ίδιος είχε λάβει πληροφορίες ότι ο αιτητής κατηγορείτο ότι είχε εμπλοκή στον θάνατο των 5 στρατιωτών. Μετέπειτα, ο αιτητής ανάφερε ότι όταν έμαθε ότι καταζητείτο, ο αδελφός του του εισηγήθηκε να εγκαταλείψει το Sumbe, στο οποίο βρισκόταν εκείνη τη στιγμή, και να μην επιστρέψει στο Mamfe. Τον Νοέμβριο του 2017, μεταφέρθηκε στην Douala, όπου και έμεινε μέχρι να αναχωρήσει για την Κύπρο τον Μάρτιο του 2018.
Ερωτηθείς σχετικά με τον θάνατο του φίλου του στις 20 Απριλίου 2018, ο αιτητής ξεκαθάρισε, ότι ο συγκάτοικος του πέθανε από λάθος των στρατιωτών, επειδή αυτοί ήθελαν να σκοτώσουν τον αιτητή, όχι τον φίλο του. Ακόμη ανάφερε, ότι 2 μήνες πριν την συνέντευξη του, δηλαδή περί τον Δεκέμβριο του 2020, μίλησε με τον αδελφό του ο οποίος του επιβεβαίωσε ότι είναι ακόμη καταζητούμενος. Σε μετέπειτα στάδιο της συνέντευξης, ο αιτητής ανάφερε ότι τον Σεπτέμβριο του 2020, ενημερώθηκε από μια γυναίκα σε υψηλόβαθμη θέση στην Yaounde ότι καταζητείται ακόμα. Πρόσθεσε επίσης, ότι, ακόμα οφείλει να αποπληρώσει το δάνειο που χρειάστηκε για σκοπούς χρηματοδότησης του ταξιδιού του. Επίσης ισχυρίστηκε ότι εάν επιστρέψει στο Καμερούν θα έχει να αντιμετωπίσει ο ίδιος τους δανειστές του και τις δικαστικές διαδικασίες με κίνδυνο να καταλήξει στην φυλακή.
Ακολούθως, ο αρμόδιος λειτουργός της Ε.Υ.Υ.Α., αξιολογώντας τα όσα ο αιτητής δήλωσε στην συνέντευξη του, κατηγοριοποίησε τους ισχυρισμούς του ως εξής: 1) Ταυτότητα, προφίλ χώρα καταγωγής και επάγγελμα του αιτητή, 2) Τον Οκτώβρη του 2017, οι αρχές αναζητούσαν τον αιτητή στο Mamfe, επειδή είχε πουλήσει καύσιμα στους αποσχιστές Ambazonians, 3) Στις 20 Απριλίου 2020, ο συγκάτοικος του αιτητή στο Mamfe, πυροβολήθηκε από τον στρατό.
Αναφορικά με τον πρώτο ισχυρισμό, ο λειτουργός έκρινε ικανοποιητική την εσωτερική και εξωτερική αξιοπιστία του αιτητή και εισηγήθηκε όπως ο εν λόγω ισχυρισμός γίνει αποδεκτός. Αντιθέτως, εξετάζοντας τον δεύτερο ισχυρισμό ότι τον Οκτώβρη του 2017 οι αρχές αναζητούσαν τον αιτητή στο Mamfe, επειδή είχε πουλήσει καύσιμα στους Ambazonians, ο λειτουργός εισηγήθηκε την απόρριψη του, καθότι οι απαντήσεις του αιτητή σε συγκεκριμένα ερωτήματα αποδυνάμωσαν την αξιοπιστία του. Συγκεκριμένα, ως ο αρμόδιος λειτουργός κατέγραψε, ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι ο στρατός τον καταδίωκε επειδή τα βαρέλια που βρέθηκαν στο σημείο όπου κάηκαν τα στρατιωτικά αυτοκίνητα με τους 5 στρατιώτες, έφεραν το όνομα του. Ερωτηθείς, γιατί, από την στιγμή που γνώριζε ότι η επιχείρηση του ήταν παράνομη, ο ίδιος δεν αφαιρούσε το όνομα του από το βαρέλια, ο αιτητής απάντησε ότι παρά του ότι η επιχείρηση ήταν παράνομη, η πώληση καυσίμων από την Νιγηρία στο Καμερούν είναι ευρέως αποδεκτή και οποιοσδήποτε μπορεί να πουλήσει καύσιμα ακόμα και στο δρόμο. Ο λειτουργός θεώρησε ότι, παρόλο που ο ισχυρισμός αυτός έχει κάποια συνοχή ως προς το γιατί δεν αφαιρούσε το όνομα του από τα βαρέλια, την ίδια στιγμή όμως, πλήττεται η αξιοπιστία του ισχυρισμού του ότι καταζητείτο από τις αρχές καθώς ο οποιοσδήποτε μπορούσε να πουλήσει καύσιμα σε δημόσιους χώρους, και συνεπώς δεν μπορεί να εξηγηθεί το γιατί οι αρχές αποφάσισαν να στοχοποιήσουν συγκεκριμένα τον αιτητή. Επίσης ο λειτουργός, έκρινε ως αντιφατικές τις δηλώσεις του αιτητή σχετικά με τον τρόπο που πληροφορήθηκε για το ότι καταζητείτο από τον στρατό. Συγκεκριμένα θεώρησε ότι δεν είναι εύλογο να τον ψάχνει ο στρατός τον αιτητή ως «ζωντανό ή νεκρό» και να ενημερώσουν τον αδελφό του αιτητή, ο οποίος θα ήταν αναμενόμενο να ενημερώσει τον αιτητή ότι καταζητείτο με αποτέλεσμα ο αιτητής να διαφύγει.
Ακολούθως, ο λειτουργός παρέπεμψε σε αξιόπιστες εξωτερικές πηγές οι οποίες πιστοποιούν την αγοραπωλησία καυσίμων από την Νιγηρία στο Καμερούν και ότι είναι μια ευρέως κοινή πρακτική, και ακριβώς για αυτό τον λόγο καταλήγει στο ότι δεν είναι εύλογο να στοχοποιηθεί ο αιτητής, εφόσον οι αποσχιστές θα μπορούσαν να αγοράσουν καύσιμα από τον οποιονδήποτε πωλητή στο Καμερούν. Συνεπώς, συμπεραίνοντας ότι η εσωτερική αξιοπιστία του αιτητή έχει αποδυναμωθεί λόγω της έλλειψης ευλογοφάνειας των δηλώσεων του αλλά και τις αντιφάσεις σε σχέση με έγκυρες και αξιόπιστες εξωτερικές πηγές, ο λειτουργός έκρινε ότι ο δεύτερος ισχυρισμός του αιτητή δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός.
Έπειτα, ο λειτουργός προχώρησε στο να απορρίψει και τον τρίτο ισχυρισμό του αιτητή, ότι στις 20 Απριλίου 2020, ο συγκάτοικος του στο Mamfe δολοφονήθηκε από τον στρατό στο σπίτι του. Αρχικά, ο λειτουργός έκρινε ότι καθώς ο τρίτος ισχυρισμός συνδέεται με τον ήδη απορριφθέντα δεύτερο ισχυρισμό, η αξιοπιστία του αποδυναμώνεται. Πέραν όμως αυτού, ο λειτουργός προέβη σε σχολιασμό σε σχέση με την αξιοπιστία του εν λόγω ισχυρισμού. Συγκεκριμένα ο αρμόδιος λειτουργός καταγράφει ότι δεν είναι ευλογοφανές, ο στρατός να έχει δολοφονήσει τον συγκάτοικο του, αντί να προβούν σε ανάκριση του με σκοπό την ανεύρεση του αιτητή. Επιπρόσθετα, δεν επεξηγήθηκε ο λόγος για τον οποίο ο στρατός, 5 μήνες μετά από την πρώτη τους έρευνα, αποφάσισε να κάνει έφοδο στο σπίτι του αιτητή και να δολοφονήσουν ένα άτομο που ουδεμία σχέση είχε με την επιχείρηση. Επίσης ο λειτουργός θεώρησε ότι, θα ήταν αναμενόμενο, ο αιτητής να παρείχε περισσότερες πληροφορίες για το συμβάν δολοφονίας του συγκατοίκου του αλλά και για τον τρόπο με τον οποίο πληροφορήθηκε ο αδελφός του.
Συμπεραίνοντας ότι η εσωτερική αξιοπιστία του αιτητή έχει αποδυναμωθεί λόγω της έλλειψης ευλογοφάνειας των δηλώσεων του αλλά και λόγω της απόρριψης του δεύτερου ουσιώδες ισχυρισμού του αιτητή, ο λειτουργός παράπεμψε στις ίδιες πηγές πληροφοριών που χρησιμοποίησε στην αξιολόγηση του δεύτερου ισχυρισμού του αιτητή, καταλήγοντας ότι και ο τρίτος ισχυρισμός πρέπει να απορριφθεί.
Ενόψει των ανωτέρω ευρημάτων, λαμβανομένου υπόψη και του προφίλ του αιτητή, ο αρμόδιος λειτουργός έκρινε ότι ο αιτητής δεν δικαιούται προσφυγικό καθεστώς, μιας και δεν τεκμηριώθηκε φόβος δίωξης συνδεόμενος με την εθνικότητα, τη φυλή, τη θρησκεία, την ιδιότητα μέλους σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα ή την πολιτική γνώμη όπως περιγράφεται στο άρθρο 1Α της Σύμβασης της Γενεύης του 1951, στο άρθρο 10 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ και στο άρθρο 3 και 3Δ του Περί Προσφύγων Νόμου. Περαιτέρω, ο αρμόδιος λειτουργός κατέληξε ότι δεν δικαιολογείται αναγνώριση συμπληρωματικής προστασίας στο πρόσωπο του αιτητή, καθότι ο κίνδυνος που μπορεί να αντιμετωπίσει ο αιτητής σε περίπτωση επιστροφής του δεν συνιστά πραγματικό κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης ή βασανιστηρίων ή απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας δυνάμει του άρθρου 15(α) και (β) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ (αντίστοιχο του άρθρου 19(2) (α) και (β) του περί Προσφύγων Νόμου). Όσον αφορά το άρθρο 15(γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ (αντίστοιχο του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου) ο αρμόδιος λειτουργός έκρινε ότι, βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών για την τρέχουσα κατάσταση στο χωριό Mamfe του Νοτιοδυτικού Καμερούν, ο αιτητής δεν θα αντιμετωπίσει σοβαρή και προσωπική απειλή λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας, καθώς το χωριό Mamfe του Νοτιοδυτικού Καμερούν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ευρισκόμενο σε κατάσταση διεθνούς ή εσωτερικής σύρραξης.
Ενόψει των ανωτέρω, κρίνω ότι ουδεμία περαιτέρω έρευνα χρειαζόταν για την εξέταση της αίτησης του αιτητή και ο εν λόγω ισχυρισμός απορρίπτεται.
Ανεξαρτήτως της ως άνω κατάληξης μου, θα προχωρήσω να εξετάσω την ορθότητα της προσβαλλόμενης απόφασης στη βάση του άρθρου 11 (3) (α) του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (Ν. 73(I)/2018) και ενόψει τούτου να κρίνω αν ορθά το αρμόδιο όργανο απέρριψε το αίτημα του αιτητή.
Λαμβάνοντας υπόψιν τις δηλώσεις του αιτητή, ως αυτές προβλήθηκαν καθ ' όλη τη διαδικασία εξέτασης του αιτήματός του και οι οποίες παρατέθηκαν λεπτομερώς ανωτέρω, παρατηρώ εκ προοιμίου ότι αυτός υπέπεσε σε αντιφάσεις και ελλείψεις ευλογοφάνειας, οι οποίες πλήττουν καίρια την αξιοπιστία του.
Επί του κρίσιμου ρόλου της αξιοπιστίας των αιτητών ασύλου κατά την εξέταση του αιτήματός τους, παραπέμπω στην απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (Αναθεωρητική Δικαιοδοσία) στην Υποθ. Αρ. 626/2010, JAFAR KALASH v. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ημερ. 08/10/2013, το σκεπτικό της οποίας υιοθετώ και δια της παρούσης: «΄Έχει νομολογηθεί ότι κρίση επί της αξιοπιστίας του αιτητή και έγκριση κωλύματος έγκρισης αίτησης για το λόγο αναξιοπιστίας ως προς τα προβαλλόμενα από τον αιτητή είναι επιτρεπτή (Amiri v. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων κ.α. (2009) 3 Α.Α.Δ. 358). Όπως ορθώς υποδεικνύει η συνήγορος των καθ΄ ων η αίτηση, ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν έγινε δεκτό το αίτημα του αιτητή ήταν το γεγονός της μη απόδειξης της αληθοφάνειας των βασικών ισχυρισμών του και του κλονισμού της αξιοπιστίας του λόγω ουσιωδών αντιφάσεων, ελλείψεων και αδυναμιών όπως εντοπίστηκαν στις συνεντεύξεις. Αυτό είναι ένα εμπόδιο που ρητά αναγνωρίζεται ως κώλυμα στην έγκριση αιτήματος ασύλου, από τις πρόνοιες του ιδίου του Εγχειριδίου στο οποίο παραπέμπει τόσο ο αρμόδιος Λειτουργός στην εισήγησή του, όσο και η Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων στην προσβαλλόμενη απόφασή της. Συγκεκριμένα το άρθρο 196 του Εγχειριδίου προβλέπει:
«Αλλά ακόμη και μια τόσο ανεξάρτητη έρευνα μπορεί να μην έχει πάντοτε επιτυχία και είναι μάλιστα ενδεχόμενο να υπάρχουν ισχυρισμοί ανεπίδεκτοι απόδειξης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν η αφήγηση του αιτούντος φαίνεται αξιόπιστη, η περίπτωση του πρέπει, εκτός αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι για το αντίθετο, να τύχει του ευεργετήματος της αμφιβολίας».
Και στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 197 του Εγχειριδίου:
«Η προϋπόθεση έτσι της τεκμηρίωσης δεν πρέπει να τηρείται με μεγάλη αυστηρότητα ενόψει της δυσχέρειας της απόδειξης που είναι εγγενής στην ειδική κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο αιτών το καθεστώς του πρόσφυγα. Η ανοχή μιας τέτοιας πιθανής έλλειψης τεκμηρίωσης δεν σημαίνει πάντως ότι οι αθεμελίωτοι ισχυρισμοί πρέπει να εκλαμβάνονται κατ΄ ανάγκη ως αληθείς εάν είναι ανακόλουθοι προς τη συνολική αφήγηση του αιτούντος».
Ο αιτητής κρίθηκε αναξιόπιστος επειδή ακριβώς δεν μπόρεσε να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς του κατά τη συνέντευξη: δεν κατάφερε να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς του σε αναφορά με τη θέση του ότι θα συλληφθεί από τις Συριακές αρχές λόγω της συμμετοχής του σε διαδήλωση στην πόλη Qamishli. Τα σημεία αναξιοπιστίας του διαπιστώθηκαν τόσο κατά την εξέταση από το αρμόδιο Λειτουργό Ασύλου στη συνέντευξη ημερ. 3.3.2009, όσο και κατά τη δευτεροβάθμια εξέταση του αιτήματος με αποτέλεσμα να πλήττουν σοβαρά την αξιοπιστία του αιτητή στον πυρήνα του αιτήματός του και δικαιολογημένα εγείρει κώλυμα έγκρισης της αίτησης (Mohammad Amiri v. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων κ.α. (2009) 3 Α.Α.Δ. 358)».
Εν προκειμένω, παρατηρώ ότι οι δηλώσεις του αιτητή σε σχέση με τον πρώτο απορριφθέντα ισχυρισμό του ήτοι ότι τον Οκτώβριο του 2017, οι αρχές αναζητούσαν τον αιτητή στο Mamfe, επειδή είχε πουλήσει καύσιμα στους αποσχιστές, ήταν αντιφατικές και μη ευλογοφανείς, καθότι εφόσον η πώληση καυσίμων από την Νιγηρία στο Καμερούν είναι ευρέως αποδεκτή και συνηθισμένη επιχείρηση, δεν εξηγείται το να στοχοποιείται ο αιτητής απλά επειδή είχε πουλήσει καύσιμα σε άτομα οι οποίοι ενδεχομένως να ήταν Ambazonians. Επομένως, ορθώς θεωρώ κρίθηκε ότι τα όσα προβλήθηκαν στη συνέντευξη του αιτητή, ως ανωτέρω καταγράφονται, έθεταν εν αμφιβόλω την αξιοπιστία των λεγόμενων του αναφορικά με τον συγκεκριμένο ισχυρισμό. Σχετικά με την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού, σύμφωνα με έγκυρες πηγές πληροφόρησης, τα προϊόντα πετρελαίου εισάγονται από την Νιγηρία, συνήθως λαθραία στο Καμερούν και πωλούνται στην άκρη του δρόμου. Το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής του Καμερούν αναφέρει ότι το 2022, περισσότερο από το 30 τοις εκατό των Καμερουνέζων αγόρασαν βενζίνη από τη Νιγηρία.[1] Ενδεικτικό της εξάρτησης των Καμερουνέζων από Νιγηριανά καύσιμα, είναι το γεγονός ότι η τιμή της βενζίνης στο Καμερούν έχει διπλασιαστεί από τότε που ο νέος πρόεδρος της Νιγηρίας Bola Tinubu ακύρωσε την κρατική επιδότηση καυσίμων. Διάφορες πηγές κάνουν αναφορά στις δυσχερείς οικονομικές επιπτώσεις που είχε η αποκοπή κρατικής επιδότησης καυσίμων στην Νιγηρία, για το Καμερούν.[2]
Δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία για τις ποσότητες καυσίμων που διακινούνται λαθραία από τη Νιγηρία. Ωστόσο, εκτιμάται ότι περισσότερο από το ένα τρίτο των 66 εκατομμυρίων λίτρων την ημέρα που αποστέλλει το NNPC (“Nigerian National Petroleum Company Limited”) από τις αποθήκες του θα μπορούσε να έχει περάσει από τα σύνορα για να πουληθεί σε ένα γειτονικό κράτος που δεν επιδοτεί το κόστος καυσίμων των πολιτών του. Σημειώνεται ότι, η πώληση του καυσίμου είναι παράνομη στο Καμερούν, αλλά είναι ανοιχτά διαθέσιμο. Οι βόρειες περιοχές του Καμερούν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από καύσιμα από τη Νιγηρία λόγω της χαμηλής ύπαρξης πρατηρίων καυσίμων σε αυτές τις περιοχές.[3]
Συνεπώς ουδόλως διαφοροποιεί την κατάληξη μου περί της μη αξιοπιστίας του αιτητή, καθότι ως προκύπτει και από τις προαναφερόμενες πηγές αλλά και τις αξιόπιστες πηγές στις οποίες ανέτρεξαν και οι καθ΄ων η αίτηση ( βλ. ερυθρά 61-58 του Διοικητικού Φακέλου) γενικότερα δε, διαφαίνεται ότι η αγοραπωλησία νιγηριανών καυσίμων στο Καμερούν, παρά το γεγονός ότι είναι παράνομη, δεν παύει να είναι ένα είδος επιχείρησης που συναντάται σε διάφορα μέρη του Καμερούν, ιδιαίτερα στις περιοχές του Καμερούν που συνορεύουν με Νιγηρία από όπου κατάγεται και ο αιτητής.
Παρατηρώ επίσης ως προς τον δεύτερο απορριφθέντα ισχυρισμό του αιτητή ήτοι ότι στις 20 Απριλίου 2020, ο συγκάτοικος του αιτητή στο Mamfe, πυροβολήθηκε από τον στρατό, οι δηλώσεις του αιτητή και σε αυτή την περίπτωση είναι μη ευλογοφανείς και μη αληθοφανείς. Ειδικότερα, το γεγονός ότι η (εσωτερική και εξωτερική) αξιοπιστία αυτού του ισχυρισμού είναι άρρηκτα συνδεδεμένη και με τον προηγούμενο ισχυρισμό, αποδυναμώνει την αξιοπιστία του. Συνεπώς, η αποδυνάμωση της αξιοπιστίας του προηγούμενου ισχυρισμού οδηγεί σε απόρριψη και του εν λόγω ισχυρισμού. Ενόψει τούτου, ο εν λόγω ισχυρισμός δεν γίνεται αποδεκτός.
Όσον αφορά τον ισχυρισμό που προβάλλει ο αιτητής, περί του ότι δεν μπορεί να επιστρέψει στην χώρα καταγωγής του καθότι σε τέτοια περίπτωση ο στρατός θα τον συλλάβει επειδή αναζητείται σε σχέση με των εμπρησμό στρατιωτικών αυτοκινήτων και των θάνατο 5 στρατιωτών, αυτός απορρίπτεται ως αβάσιμος καθότι, δεν συνάδει με τα όσα σχετικά ανέφερε ο αιτητής κατά τη συνέντευξη του, εφόσον έρχεται σε αντίθεση με τη δήλωση του ότι εγκατέλειψε τη χώρα του νόμιμα, με (έγκυρο) διαβατήριο που εκδόθηκε από τις αρχές της χώρας του, και χωρίς να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε ζητήματα κατά την έξοδο του από την χώρα. Περαιτέρω, σε έγκυρη πηγή πληροφόρησης καταγράφεται ότι οι πολίτες της χώρας έχουν το δικαίωμα να εγκαταλείπουν τη χώρα χωρίς αυθαίρετους περιορισμούς, ενώ για να αποκτήσουν άδειες εξόδου, οι πολίτες χρειάζονται έγκυρο διαβατήριο και βίζα για τη χώρα προορισμού τους.[4]
Υπό το φως των πραγματικών περιστατικών της υπό κρίση υπόθεσης που έγιναν αποδεκτά, ήτοι των προσωπικών στοιχείων του αιτητή, συμπεριλαμβανομένων του τόπου καταγωγής του, του επαγγέλματος του και του εν γένει προφίλ του, κρίνεται ότι ορθώς οι Καθ ' ων η αίτηση διαπίστωσαν, σύμφωνα και με τα πιο πάνω, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση του αιτητή ως πρόσφυγα, καθώς όπως προκύπτει από το πιο πάνω ιστορικό, ο αιτητής δεν τεκμηρίωσε κατά τρόπο κανένα απολύτως ισχυρισμό ο οποίος στοιχειοθετεί βάσιμο και δικαιολογημένο φόβο δίωξης, που να εμπίπτει στις προϋποθέσεις αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα στο πρόσωπό του, έτσι όπως η έννοια του πρόσφυγα ερμηνεύεται στην Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και από τον Περί Προσφύγων Νόμο, καθότι ο αιτητής δεν κατάφερε να αποδείξει βάσιμο φόβο δίωξης για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας, ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων σύμφωνα με το άρθρο 3 του Περί Προσφύγων Νόμου.
Συνακόλουθα, ο αιτητής δεν τεκμηρίωσε κανένα ουσιώδη λόγο που να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη, για να του δοθεί συμπληρωματική προστασία για τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 19 του Περί Προσφύγων Νόμου. Ειδικότερα, δεν επικαλέστηκε πραγματικό κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης, ή βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας στην χώρα καταγωγής του, δυνάμει του άρθρου 19(2), εδάφια (α) και (β), του Περί Προσφύγων Νόμου.
Πρόσθετα, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν συντρέχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του ο αιτητής θα αντιμετωπίσει σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής του ακεραιότητας λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, ως οι διατάξεις του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, θα πρέπει το Δικαστήριο να διαπιστώσει αν στην περιοχή καταγωγής του Αιτητή υφίσταται 1) ένοπλη σύρραξη και εάν και εφόσον υφίσταται τότε 2) να διαπιστώσει αν στην εν λόγω περιοχή υπάρχει αδιάκριτη άσκηση βίας σε βαθμό τόσο υψηλό ώστε ο Αιτητής να διατρέχει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη ως άμαχη πολίτης. Παράλληλα το δικαστήριο θα πρέπει να εξετάσει τυχόν ειδικό κίνδυνο που διατρέχει ο Αιτητής από την ατομική του κατάσταση και τυχόν προσωπικές περιστάσεις σε συνδυασμό με τις συνθήκες αδιάκριτης άσκησης βίας (σε μικρότερο βαθμό), σύμφωνα με την αναπροσαρμοσμένη κλίμακα που καθορίστηκε στην απόφαση Elgafaji [5]του ΔΕΕ. Σύμφωνα με το Εγχειρίδιο του ΕΑΣΟ – Δικαστική Ανάλυση, σχετικά με την ανάλυση του άρθρου 15 (γ) της οδηγίας 2011/95/ΕΕ «Βάσει του άρθρου 15 στοιχείο γ), ένα πρόσωπο που διατρέχει γενικό κίνδυνο δεν αποκλείεται να διατρέχει και ειδικό κίνδυνο, και το αντίστροφο. Πράγματι, το ΔΕΕ διατύπωσε την έννοια της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, σύμφωνα με την οποία: «όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας (Elgafaji, σκέψη 39· Diakité, σκέψη 31). Το αντίστροφο ισχύει επίσης: κατ’ εξαίρεση, ο βαθμός βίας μπορεί να είναι τόσο υψηλός ώστε ένας άμαχος να διατρέχει πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή βλάβη απλώς και μόνο λόγω της παρουσίας του στο έδαφος της επηρεαζόμενης χώρας ή περιοχής (σκέψη 43). Το ΔΕΕ έκρινε ότι η ερμηνεία αυτή δεν αντέβαινε στην [τότε] αιτιολογική σκέψη 26 της οδηγίας, καθώς το γράμμα αυτής προβλέπει το ενδεχόμενο μιας τέτοιας εξαιρετικής κατάστασης (59)…»[6]
Επομένως, εξετάζοντας την πρώτη προϋπόθεση του άρθρου 15 (γ) του κατά πόσον υφίσταται ένοπλη σύρραξη στο Καμερούν και την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή, αξίζει να αναφερθούν τα κατωτέρω.
Το Καμερούν είναι πλειοψηφικά μια γαλλόφωνη χώρα και οι βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές του, αποτελούνται από Αγγλόφωνους, οι οποίοι διαμαρτύρονται ότι η Κυβέρνηση σκόπιμα τους έχει απομονώσει και περιθωριοποιήσει.[7] Οι Αγγλόφωνοι συγκεντρώνονται κυρίως σε δύο δυτικές περιοχές, τη Βορειοδυτική και τη Νοτιοδυτική Περιφέρεια, όπου μετά το τέλος της αποικιακής περιόδου στην Αφρική ενσωματώθηκαν στο γαλλόφωνο κράτος πριν από πολλές δεκαετίες.[8]
Ο Αγγλόφωνος πληθυσμός ξεκίνησε ως ένα κίνημα διαμαρτυρίας το 2016 με αιτήματα για πλήρη ανεξαρτησία από τον γαλλόφωνο πληθυσμό αλλά παρ΄ όλα αυτά εκφυλίστηκε σε συγκρούσεις με την Κυβέρνηση, μετά την καταστολή των διαδηλώσεων από αυτήν. Από αυτές τις συγκρούσεις, έχουν σκοτωθεί έκτοτε χιλιάδες άτομα – 3000 σε αριθμό - πάνω από 900000 άτομα εγκατέλειψαν τις οικίες τους και περίπου 800000 παιδιά παρέμεινα εκτός σχολείου. Ο στρατός έχει κατηγορηθεί για εκτεταμένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σε μικρότερο βαθμό, παρόμοια ευθύνη φέρουν και οι διάφορες αυτονομιστικές δυνάμεις των Αγγλόφωνων που αγωνίζονται για μια ανεξάρτητη «Αμπαζόνια».[9]
Σύμφωνα με έκθεση του Human Rights Watch «Ένοπλες ομάδες και κυβερνητικές δυνάμεις έχουν διαπράξει παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων μαζικών δολοφονιών, στις αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν και στην περιοχή του Άπω Βορρά… Οι αυτονομιστές, που έχουν επιβάλει βίαια μποϊκοτάζ στην εκπαίδευση από το 2017, συνέχισαν [κατά το 2021] να επιτίθενται σε φοιτητές και επαγγελματίες της εκπαίδευσης. Ανταποκρινόμενες στην ένοπλη σύγκρουση, οι κυβερνητικές δυνάμεις είναι επίσης υπεύθυνες για παραβιάσεις του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου και του δικαίου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των παράνομων δολοφονιών και των αυθαίρετων συλλήψεων»[10].
Το 2022, ένοπλες ομάδες και κυβερνητικές δυνάμεις συνέχισαν τη διάπραξη παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων παράνομων δολοφονιών, στις αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν και στην περιοχή του Άπω Βορρά. Συνεχίζοντας η κρίση για έκτη συναπτή χρονιά, τον Αύγουστο του 2022 μετατοπίστηκαν εσωτερικά της χώρας 598.000 άνθρωποι και τουλάχιστον δύο εκατομμύρια χρειάστηκαν ανθρωπιστική βοήθεια. Οι αυτονομιστές μαχητές συνέχισαν να σκοτώνουν, να βασανίζουν, να επιτίθενται και να απαγάγουν αμάχους. Συνέχισαν επίσης τις επιθέσεις τους κατά των μαθητών, των δασκάλων και της εκπαίδευσης, στερώντας από χιλιάδες μαθητές το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Οι δυνάμεις ασφαλείας απάντησαν στις αυτονομιστικές επιθέσεις, στοχεύοντας συχνά αμάχους σε όλες τις αγγλόφωνες περιοχές.[11]
Επομένως στην βάση των πιο πάνω διαπιστώνεται ότι υφίσταται εσωτερική ένοπλη σύρραξη στο Καμερούν, η πρώτη και αναγκαία προϋπόθεση για την εφαρμογή του άρθρου 15 στοιχείο γ) της οδηγίας 2011/95/ΕΕ. Παράλληλα όμως θα πρέπει να υφίσταται και αδιάκριτη βία σε τέτοιο υψηλό βαθμό - όρος που σημαίνει ότι μπορεί να επεκταθεί σε άτομα ανεξαρτήτων των προσωπικών τους περιστάσεων, ως ένας γενικότερος κίνδυνος βλάβης κατά αμάχου – που η απλή παρουσία αμάχου στην περιοχή θα συνιστά πραγματικό κίνδυνο να υποστεί ουσιώδη βλάβη. Στη σκέψη 30 της απόφασης Diakité, το ΔΕΕ επισήμανε τα εξής: «Επιπλέον, επιβάλλεται η υπόμνηση ότι η ύπαρξη εσωτερικής ένοπλης συρράξεως μπορεί να συνεπάγεται την παροχή της επικουρικής προστασίας μόνο στο μέτρο που οι συγκρούσεις μεταξύ των τακτικών δυνάμεων ενός κράτους και ενός ή περισσοτέρων ενόπλων ομάδων ή μεταξύ δύο ή περισσοτέρων ενόπλων ομάδων θεωρούνται κατ’ εξαίρεση ότι συνεπάγονται σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας του αιτούντος την επικουρική προστασία, υπό την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γ), της οδηγίας 2004/83, διότι ο βαθμός της αδιάκριτης ασκήσεως βίας που τις χαρακτηρίζει είναι τόσο μεγάλος ώστε υπάρχουν σοβαροί και βάσιμοι λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να υποστεί την εν λόγω απειλή (βλέπε, υπό την έννοια αυτή, Elgafaji, σκέψη 43)»[12].
Στη σκέψη 35 της απόφασης Elgafaji, το Δικαστήριο ανάφερε το εξής: «Στο πλαίσιο αυτό, ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ’, της οδηγίας»[13].
Ενόψει των πιο πάνω αναφερθέντων, το Δικαστήριο ανέτρεξε σε πρόσφατες (έγκυρες) πηγές πληροφόρησης για τη χώρα του αιτητή, προς εξέταση της κατάστασης που επικρατεί σε αυτήν όσον αφορά την κρίση στις Αγγλόφωνες περιοχές και συγκεκριμένα στη Νοτιοδυτική Περιφέρεια (South-West Region) του Καμερούν, όπου ανήκει γεωγραφικά η πόλη Mamfe η οποία θεωρείται το μέρος τελευταίας διαμονής του αιτητή (ως επίσης και η πόλη Buea όπου έζησε ως φοιτητής και το χωριό Sumbe με το οποίο ο αιτητής έχει οικογενειακούς δεσμούς και όπου έζησε για αρκετό καιρό), για να διαπιστώσει κατά πόσον υφίσταται σε τέτοιο υψηλό βαθμό αδιάκριτη βία. Από την εν λόγω έρευνα, καταγράφονται τα ακόλουθα:
Λαμβάνοντας υπόψη την ενημέρωση για περιστατικά σύμφωνα με το Έργο Δεδομένων Τοποθεσίας & Συμβάντων ένοπλων συγκρούσεων (ACLED) που συντάχθηκε από το ACCORD, όσον αφορά το πρώτο τρίμηνο του 2022 και την Περιφέρεια South-West του Καμερούν, καταγράφηκαν συνολικά 19 περιστατικά βίας και συγκρούσεων, εκ των οποίων τα 6 είχαν ανθρώπινες απώλειες που ανήλθαν στα 14 άτομα. Σημειώνεται ότι ανάμεσα στις τοποθεσίες της εν λόγω περιφέρειας όπου σημειώθηκαν τα πιο πάνω περιστατικά περιλαμβάνεται και η πόλη Mamfe.[14] Όσον αφορά το δεύτερο τρίμηνο του 2022 και την Περιφέρεια South-West του Καμερούν, καταγράφηκαν συνολικά 41 περιστατικά βίας και συγκρούσεων, εκ των οποίων τα 15 είχαν ανθρώπινες απώλειες που ανήλθαν στα 85 άτομα. Σημειώνεται ότι ανάμεσα στις τοποθεσίες της εν λόγω περιφέρειας όπου σημειώθηκαν τα πιο πάνω περιστατικά περιλαμβάνεται και πάλι η πόλη Mamfe.[15] Κατά το τρίτο τρίμηνο του 2022 στην Περιφέρεια South-West του Καμερούν, καταγράφηκαν συνολικά 38 περιστατικά βίας και συγκρούσεων, εκ των οποίων τα 14 είχαν ανθρώπινες απώλειες που ανήλθαν στα 35 άτομα. Σημειώνεται ότι ανάμεσα στις τοποθεσίες της εν λόγω περιφέρειας όπου σημειώθηκαν τα πιο πάνω περιστατικά δεν περιλαμβάνεται η πόλη Mamfe.[16] Κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2022 στην Περιφέρεια South-West του Καμερούν, καταγράφηκαν συνολικά 29 περιστατικά βίας και συγκρούσεων, εκ των οποίων τα 11 είχαν ανθρώπινες απώλειες που ανήλθαν στα 20 άτομα.[17]
Οι δείκτες του ACAPS όσον αφορά την ένταση, τις επιπτώσεις, τις ανθρωπιστικές συνθήκες και την περιπλοκότητα που συνδέονται με την Αγγλόφωνη Κρίση στο Καμερούν, την κατατάσσουν σε μέτρια ή μέτρια προς ψηλά επίπεδα, αλλά σε καμία περίπτωση σε πολύ ψηλά επίπεδα. Όσον αφορά τους περιορισμούς στην πρόσβαση για την ανθρωπιστική βοήθεια σε σχέση με την Αγγλόφωνη Κρίση στη χώρα, ο σχετικός δείκτης του ACAPS τους κατατάσσει σε ψηλό αλλά όχι ακραίο επίπεδο. Επίσης, αναφορικά με τις τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με την Αγγλόφωνη Κρίση στη χώρα, σημειώνεται ότι δεν υπάρχουν σημαντικές πρόσφατες ανθρωπιστικές εξελίξεις.[18]
Περαιτέρω, αναφορικά με την γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στο Καμερούν, από ανάλυση των δεδομένων που υπάρχουν σε έγκυρη πηγή,[19] παρατηρείται ότι κατά τους τελευταίους 6 μήνες του 2022 καταγράφηκαν συνολικά στην χώρα 445 περιστατικά (η πλειονότητα των οποίων ήταν αποτέλεσμα βίας εναντίον πολιτών και μαχών - συγκεκριμένα 365 περιστατικά) και 463 ανθρώπινες απώλειες (η πλειονότητα των οποίων ήταν και πάλι αποτέλεσμα βίας εναντίον πολιτών και μαχών – και συγκεκριμένα 438 ανθρώπινες απώλειες) κατά την πιο πάνω περίοδο. Ειδικότερα, όσον αφορά την Νοτιοδυτική Περιφέρεια (South-West Region) του Καμερούν, εντός της οποίας βρίσκεται η πόλη Mamfe, όπως και το χωριό Sumbe, από δεδομένα που υπάρχουν στην ίδια πηγή,[20] παρατηρείται ότι κατά τους τελευταίους 6 μήνες του 2022 καταγράφηκαν συνολικά στην εν λόγω περιοχή 55 περιστατικά και 54 ανθρώπινες απώλειες κατά την πιο πάνω περίοδο, εκ των οποίων 28 περιστατικά αφορούσαν βία εναντίον πολιτών (με 24 ανθρώπινες απώλειες) και 13 αφορούσαν μάχες (με 22 ανθρώπινες απώλειες).
Όσον αφορά το έτος 2023, έπειτα από ανάλυση δεδομένων, παρατηρείται ότι κατά τους τελευταίους 6 μήνες καταγράφηκαν συνολικά στη χώρα 474 περιστατικά (η πλειονότητα των οποίων ήταν αποτέλεσμα βίας κατά πολιτών και μαχών), με 503 ανθρώπινες απώλειες. Ειδικότερα, όσον αφορά τη Νοτιοδυτική Περιφέρεια (South-West Region) του Καμερούν, εντός της οποίας βρίσκεται η πόλη Mamfe, όπως και το χωριό Sumbe, από δεδομένα που υπάρχουν στην ίδια πηγή, παρατηρείται ότι κατά τους τελευταίους 6 μήνες του 2023 καταγράφηκαν συνολικά 44 περιστατικά με 110 ανθρώπινες απώλειες, εκ των οποίων η πλειοψηφία ήταν μάχες.[21] Πρόσθετα, από δεδομένα που υπάρχουν στην πιο πάνω πηγή,[22] παρατηρείται ότι συγκεκριμένα κατά τον τελευταίο μήνα καταγράφηκαν συνολικά στην Νοτιοδυτική Περιφέρεια (South-West Region) του Καμερούν, 2 περιστατικά με 25 ανθρώπινες απώλειες, εκ των οποίων το ένα αφορούσε βία κατά πολιτών (με 5 ανθρώπινες απώλειες) και το άλλο διαδήλωση (χωρίς ανθρώπινες απώλειες).
Δεδομένου δε ότι ο συνολικός πληθυσμός της Νοτιοδυτικής Περιοχής του Καμερούν ανέρχεται σε 1.553.300 κατοίκους, σύμφωνα με καταμέτρηση που έλαβε χώρα το έτος 2015,[23] καθίσταται κατανοητό ότι ο ανωτέρω αναφερόμενος αριθμός περιστατικών ασφαλείας δεν ανέρχεται σε τόσο υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της περιοχής, έτσι ώστε η κατάσταση στην εν λόγω περιοχή να μπορεί να χαρακτηριστεί ως κατάσταση αδιάκριτης βίας.
Ως εκ των ανωτέρω, συμπεραίνεται ότι οι ένοπλες συγκρούσεις στο Καμερούν δεν έχουν φτάσει σε σημείο που να στοχοποιούνται αδιακρίτως άμαχοι πολίτες μόνο και μόνο λόγω της παρουσίας τους στην Αγγλόφωνη Περιοχή και συγκεκριμένα στη Νοτιοδυτική Περιφέρεια της χώρας. Λαμβάνοντας υπόψη την απουσία προσωπικών υποκειμενικών εξατομικευμένων στοιχείων στο προφίλ του αιτητή, η αξιολόγηση του κινδύνου επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του, γίνεται στη βάση της κατάστασης ασφαλείας στην περιοχή όπου αναμένεται να επιστρέψει. Λαμβάνοντας υπόψη τα προαναφερθέντα δεδομένα όσον αφορά την κατάσταση ασφαλείας στην Νοτιοδυτική Περιφέρεια του Καμερούν, καθώς και τη φθίνουσα τάση της έντασης των περιστατικών στην εν λόγω περιφέρεια που είναι ως αποτέλεσμα της Αγγλόφωνης Κρίσης στη χώρα, συνάγεται εύλογα και με ασφάλεια το συμπέρασμα ότι η φύση και η έκταση της κρίσης μαζί με το ατομικό προφίλ του αιτητή δεν συνιστούν την ύπαρξη ουσιώδεις λόγων να πιστεύεται ότι θα κινδυνεύσει ως άμαχος πολίτης, σε περίπτωση επιστροφής στην περιοχή του, η κατάσταση της οποίας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως κατάσταση αδιάκριτης βίας, κατά την έννοια του άρθρου 15(γ) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/95/ΕΕ.
Επιπρόσθετα, η πιο πάνω αναφορά περί του ότι στις Αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να θιγεί προσωπικά άμαχους κατά την έννοια του άρθρου 15 (γ) της Οδηγίας επιβεβαιώνεται και από άλλες αξιόπιστες πηγές.
Κατ ' αρχήν, αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (International Organization for Migration-IOM) έχουν θέσει σε εφαρμογή ένα κοινό πρόγραμμα το οποίο διευκολύνει την εθελούσια επιστροφή Καμερουνέζων πολιτών στη χώρα καταγωγής τους, καθώς επίσης παρέχει υποστήριξη στους επιστραφέντες με στόχο την ομαλή επανένταξή τους στη ζωή του Cameroon (επαγγελματικός προσανατολισμός, πρακτική εκπαίδευση, εκθέσεις ενημέρωσης για επαγγελματικά θέματα και θέσεις εργασίας, συνεδρίες συμβουλευτικής).[24] Βασικοί μέτοχοι στο πρόγραμμα εντός του Cameroon είναι το Υπουργείο Εξωτερικών Σχέσεων (Ministry of External Relations), η Γενική Διεύθυνση Εθνικής Ασφάλειας (General Direction for National Security), το Υπουργείο Δημόσιας Υγείας (Ministry of Public Health), το Υπουργείο Κοινωνικών Θεμάτων (Ministry of Social Affairs), το Υπουργείο Νεότητας και Πολιτικής Αγωγής (Ministry of Youth and Civic Education), καθώς και η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας (Direction of Civil Protection) του Υπουργείου Εδαφικής Διοίκησης (Ministry of Territorial Administration).[25] Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει δημοσιεύσει ο IOM από τον Ιούνιο του 2017 έως το 2021 έλαβαν βοήθεια κατά την εθελούσια επιστροφή τους και τη διαδικασία επανένταξής τους 5.450 Καμερουνέζοι πολίτες.[26]
Βάσει των ανωτέρω πληροφορίων περί εμπλοκής του ΙΟΜ στην διαδικασία εθελούσιας επιστροφής και του μεγάλου αριθμού των Καμερουνέζων που έχουν ωφεληθεί από το πρόγραμμα, προκύπτει ότι σε ένα γενικό πλαίσιο η επιστροφή στο Cameroon δεν είναι αδύνατη και αφ ' εαυτής επικίνδυνη για ένα άμαχο πολίτη να επιστρέψει στην χώρα.
Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι με βάση και το προσωπικό προφίλ του, ο αιτητής έχει αδέλφια και οικογένεια που διαμένουν σε κοντινό μέρος της ευρύτερης περιοχής είτε την πόλη Mamfe, ή στο χωριό Sumbe. Είναι απόφοιτος πανεπιστημίου και δεν αντιμετωπίζει κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας και ούτε έχει κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας.
Περαιτέρω, η Νοτιοδυτική Περιφέρεια του Καμερούν, στην οποία ανήκει γεωγραφικά το χωριό Sumbe, όπου έζησε για αρκετά χρόνια ο αιτητής, καθώς επίσης και η πόλη Mamfe, την οποία το Δικαστήριο θεωρεί ως την περιοχή τελευταίας διαμονής του, δεν φαίνεται να πλήττεται σε τέτοιο βαθμό από συγκρούσεις και περιστατικά βίας, τα οποία να ανάγονται σε τόσο υψηλό επίπεδο, ώστε να θεωρούνται, βάσει και της αξιολόγησης της αξιοπιστίας των ισχυρισμών του αιτητή και τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά που έγιναν αποδεκτά, ως παρατέθηκε ανωτέρω, ότι πληρούν το όριο του άρθρου 15(γ) της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, ως αυτό ερμηνεύθηκε από τις αποφάσεις C-465/07 - Elgafaji και C‑285/12 - Diakité του ΔΕΕ, ως αναφέρθηκαν ανωτέρω. Λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιαίτερες του περιστάσεις, θεωρώ ότι δεν εγείρονται ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι ο αιτητής θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του και συγκεκριμένα στην πόλη Mamfe της Νοτιοδυτικής Περιφέρειας.
Όσον αφορά τον ισχυρισμό περί μη επαρκούς αιτιολογίας της προσβαλλόμενης απόφασης, κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ότι δεν διαπιστώνω παραβίαση του αρ.26 του περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου Νόμου του 1999 (Ν. 158(I)/1999). Εν αντιθέσει, στην βάση των σχετικών με τις προϋποθέσεις χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας διατάξεων, παρατηρώ ότι στην σχετική Έκθεση του αρμόδιου λειτουργού όσο και στην απόφαση των καθ' ων η αίτηση αναφέρονται επαρκώς οι λόγοι, νομικοί και πραγματικοί, για τους οποίους απορρίφθηκε η επίδικη αίτηση ασύλου. Ενόψει των πιο πάνω αναφερθέντων, ο εν λόγω ισχυρισμός απορρίπτεται ως αβάσιμος.
Όπως προκύπτει από το πιο πάνω ιστορικό και τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά που έγιναν αποδεκτά, κρίνεται ότι η περίπτωση του αιτητή δεν εμπίπτει στις προϋποθέσεις αναγνώρισης του καθεστώτος του πρόσφυγα ως ορίζονται στα άρθρα 3-3Δ του Περί Προσφύγων Νόμου, εφόσον ο αιτητής δεν κατάφερε να αποδείξει βάσιμο φόβο δίωξης για κάποιο από τους λόγους που αναφέρονται στο άρθρο 3(1) του πιο πάνω Νόμου. Συνακόλουθα, ο αιτητής δεν επικαλέστηκε κανένα ουσιώδη λόγο που να πιστεύεται, και ούτε προκύπτει (ως αναλύθηκε ανωτέρω), ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη, ώστε να του δοθεί συμπληρωματική προστασία. Επομένως, κρίνω ότι ορθώς κρίθηκε από την Υπηρεσία Ασύλου ότι δεν μπορούσε να του παρασχεθεί ούτε προσφυγικό καθεστώς αλλά ούτε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.
Με βάση το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου και αφού εξέτασα την ουσία της υπό αναφορά υπόθεσης, καταλήγω ότι το αίτημα του αιτητή εξετάστηκε επιμελώς σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και εύλογα η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε την αίτηση του αιτητή. Κρίνω ότι η επίδικη πράξη είναι ορθή.
Η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται με €1000 έξοδα υπέρ των καθ' ων η αίτηση και εναντίον του αιτητή.
Χ. ΠΛΑΣΤΗΡΑ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Moki Edwin Kindzeka, ‘Fuel Prices Soar in Cameroon After Nigeria Scraps Fuel Subsidy’, 09/06/2023,<https://www.voanews.com/a/fuel-prices-soar-in-cameroon-after-nigeria-scraps-fuel subsidy/7130364.html#:~:text=Cameroon's%20National%20Institute%20of%20Statistics,at%20more%20than%20one%20dollar> [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[2] The Guardian Post, ‘Cameroon’s agony of Nigerian fuel subsidy cuts.’, 16/06/2023, διαθέσιμο σε <https://theguardianpostcameroon.com/post/1253/en/cameroon-s-agony-of-nigerian-fuel-subsidy-cuts>, [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023]. Moki Edwin Kindzeka, ‘Fuel Prices Soar in Cameroon After Nigeria Scraps Fuel Subsidy’, in VOA, 09/06/2023, διαθέσιμο σε ,<https://www.voanews.com/a/fuel-prices-soar-in-cameroon-after-nigeria-scraps-fuel subsidy/7130364.html#:~:text=Cameroon's%20National%20Institute%20of%20Statistics,at%20more%20than%20one%20dollar>, [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023]. Francis Tim Mbom, ‘How Nigeria’s fuel subsidy shock jolted Cameroon’s economy’, in African Arguments, 19/07/2023, διαθέσιμο σε <https://africanarguments.org/2023/07/nigerias-fuel-subsidy-shock-jolts-cameroons-economy/>, [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
<https://humanglemedia.com/cost-of-living-crisis-prices-rise-in-cameroon-as-fuel-smuggling-profits-disappear/>, [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[4] USDOS – US Department of State, ‘2021 Country Report on Human Rights Practices: Cameroon’, 12/04/2022, διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/document/2071166.html, (βλ. ενότητα 2.d.), [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[5] ΔΕΕ, C-465/07, Meki Elgafali και Noor Elgafali κατά Staatssecretaris van Justitie, ημερομηνίας 17/2/2009,
< https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:62007CJ0465&from=EN> (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[6] EASO, (EUAA, European Union Agency for Asylum), Άρθρο 15 στοιχείο γ) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου (2011/95/ΕΕ), Δικαστική Ανάλυση (2014), < https://euaa.europa.eu/sites/default/files/Article-15c-QD_a-judicial-analysis-EL.pdf >, σελ. 28 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024).
[7]R. Maxwell Bone, ‘Ahead of peace talks, a who’s who of Cameroon’s separatist movements’, (2020), The New Humanitarian, <The New Humanitarian | Ahead of peace talks, a who’s who of Cameroon’s separatist movements>, (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[8] AFP, ‘ Cameroon Anglophone separatist leader get life sentence: Lawyers’, (2019), Al Jazeera, <Cameroon anglophone separatist leader gets life sentence: Lawyers | News | Al Jazeera>, (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[9] R. Maxwell Bone, ‘Ahead of peace talks, a who’s who of Cameroon’s separatist movements’, (2020), The New Humanitarian, <The New Humanitarian | Ahead of peace talks, a who’s who of Cameroon’s separatist movements>, (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[10] Human Rights Watch (2022) Cameroon - Events of 2021< https://www.hrw.org/world-report/2022/country-chapters/cameroon > (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024).
[11] Human Rights Watch (2023) Cameroon - Events of 2022 < https://www.hrw.org/world-report/2023/country-chapters/cameroon#:~:text=Government%20forces%20subjected%20Cameroonian%20asylum,thus%20impeding%20freedom%20of%20movement%2C >(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024).
[12] ΔΕΕ, C-285/12, Aboubacar Diakité ν. Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides ,ημερομηνίας 30/01/2014<https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf;jsessionid=EE88B568A1B6F9256073AA14860957BE?text=&docid=147061&pageIndex=0&doclang=EL&mode=lst&dir=&occ=first&part=1&cid=2520886 >(ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[13] ΔΕΕ, C-465/07, Meki Elgafali και Noor Elgafali κατά Staatssecretaris van Justitie, ημερομηνίας 17/2/2009
[14] ACCORD, ‘CAMEROON, FIRST QUARTER 2022: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED)’, 30/04/2022, διαθέσιμο σε (βλ. ενότητες ‘Conflict incidents per province’ και ‘Localization of conflict incidents’, σελ. 4) [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[15] ACCORD, ‘CAMEROON, SECOND QUARTER 2022: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED)’, 21/11/2022,διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2084571/2022q2Cameroon_en.pdf (βλ. ενότητες ‘Conflict incidents per province’ - σελ. 4, και ‘Localization of conflict incidents’, σελ. 5), [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[16] ACCORD, ‘CAMEROON THIRD QUARTER 2022: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED)’, 12/04/2023, διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2090384/2022q3Cameroon_en.pdf,βλ. σελ 2, [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[17] ACCORD, ‘CAMEROON, FOURTH QUARTER 2022: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), 12/04/2023, διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2090437/2022q4Cameroon_en.pdf, (βλ. σελ. 2), [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[18] ACAPS, ’Country Analysis – Cameroon’, https://www.acaps.org/country/cameroon/crisis/anglophone-crisis [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[19] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - 01/07/2022 – 31/12/2022, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και ΠΕΡΙΟΧΗ - Middle Africa – Cameroon) [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[20] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - 01/07/2022 – 31/12/2022, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και ΠΕΡΙΟΧΗ - Middle Africa – Cameroon – Sud-Ouest) [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[21] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - 01/07/2023 – 08/12/2023, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και ΠΕΡΙΟΧΗ - Middle Africa – Cameroon – Sud-Ouest) [ημερ. πρόσβασης 21/12/2023]
[22] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - 08/11/2023 – 08/12/2023, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και ΠΕΡΙΟΧΗ - Middle Africa – Cameroon – Sud-Ouest) [ημερ. πρόσβασης 21/12/2023]
[23] City Population, Cameroon, Sud-Ouest (South West), < https://www.citypopulation.de/en/cameroon/cities/?admid=6823 > (ημερομηνίας τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024).
[24] ΙΟΜ, Areas of Work, Reintegration, n.d., διαθέσιμο σε <https://www.migrationjointinitiative.org/reintegration> [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[25] ΙΟΜ, ‘Reintegration for Migrants Returning to Cameroon’, n.d., διαθέσιμο σε <https://www.migrationjointinitiative.org/sites/g/files/tmzbdl261/files/files/pdf/eutf-infosheet-cameroun-en-spreads_0.pdf>,[ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].
[26] ΙΟΜ, ‘Migrant Return and Reintegration: Complex, Challenging, Crucial’, n.d., διαθέσιμο σε <https://storyteller.iom.int/stories/migrant-return-and-reintegration-complex-challenging-crucial> [ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 21/12/2023].