ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υποθ. Αρ.: 1590/23
28 Φεβρουαρίου 2024
[Β. ΚΟΥΡΟΥΖΙΔΟΥ-KΑΡΛΕΤΤΙΔΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
H.A.A. από τη Νιγηρία
(M.P.No.: F20-0ΧΧΧ8, ARC 5839ΧΧΧ),
Αιτητής
-και-
ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ και/ή μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Κ. Κουππαρή (κα) για Χ. Π. Χριστοδουλίδη (κ.), Δικηγόρος για τον Αιτητή.
Π. Βρυωνίδου (κα) για Α. Ρούσου (κα), Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Παρών ο Αιτητής.
Παρούσα η κα Ε. Ηρακλέους για πιστή μετάφραση από Ελληνικά σε Αγγλικά και αντίστροφα.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση ημερομηνίας 29/12/2022, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ως άκυρης, αντισυνταγματικής, παράνομης, στερούμενης οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος, αποτέλεσμα πλάνης περί των γεγονότων και κακής εφαρμογής του νόμου και/ή ερμηνείας και/ή πλήρως αναιτιολόγητης. Επίσης, αιτείται την ακύρωση της παραπάνω απόφασης ως ληφθείσας από αναρμόδιο λειτουργό και χωρίς δέουσα έρευνα.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Σύμφωνα με τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου που κατατέθηκε στο στάδιο των Διευκρινίσεων, ο Αιτητής κατάγεται από τη Νιγηρία, εισήλθε παράνομα στη Δημοκρατία και στις 24/06/2020 υπέβαλε αίτηση για παροχή καθεστώτος διεθνούς προστασίας, οπότε και παρέλαβε βεβαίωση υποβολής αιτήματος. (Ερ.15, 18-19 Δ.Φ.) Στις 07/11/2022 διεξήχθη συνέντευξη στον Αιτητή από αρμόδιο λειτουργό του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο. Στον Αιτητή παραχωρήθηκε δωρεάν βοήθεια διερμηνέα. (Ερ.31-44 Δ.Φ.) Στις 09/12/2022, ο αρμόδιος λειτουργός του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο ετοίμασε έκθεση-εισήγηση με την οποία εισηγείτο την απόρριψη του αιτήματος του Αιτητή για παροχή διεθνούς προστασίας. (Ερ.58-67 Δ.Φ.) Ο εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου ενέκρινε την εισήγηση στις 29/12/2022. (Ερ.57, 68 Δ.Φ.) Στις 20/01/2023, ετοιμάστηκε επιστολή από την Υπηρεσία Ασύλου προς τον Αιτητή σχετικά με την απόρριψη της αίτησής του. (Ερ.69 Δ.Φ.) Η εν λόγω επιστολή επιδόθηκε στον Αιτητή στις 09/05/2023, μαζί με την εισηγητική έκθεση του αρμόδιου λειτουργού, κατόπιν διερμηνείας του περιεχομένου της σε γλώσσα πλήρως κατανοητή από τον ίδιο (Αγγλικά). (Ερ.69 Δ.Φ.) Ακολούθως, ο Αιτητής προχώρησε στην καταχώρηση της παρούσας προσφυγής στις 25/05/2023.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Ο Αιτητής, δια του δικηγόρου του, προβάλλει διάφορα νομικά σημεία στην προσφυγή του, προς υποστήριξη του αιτήματός του για ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης, αλλά τα περισσότερα εξ αυτών δεν προωθούνται με τη γραπτή του αγόρευση.
Στη γραπτή του αγόρευση, ο συνήγορος του Αιτητή αναφέρει ότι περιορίζει τους ισχυρισμούς του στη διενέργεια μη δέουσας έρευνας. Υποβάλλει ότι οι Καθ' ων η Αίτηση δεν προέβησαν σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης αναφορικά με τους ισχυρισμούς και την κατάσταση ασφαλείας στη χώρα του Αιτητή. Υποβάλλει, ακόμη, ότι ο Αιτητής θα έπρεπε να αναγνωριστεί ως πρόσφυγας καθότι κινδυνεύει εξαιτίας κληρονομιάς που έλαβε. Τέλος, ισχυρίζεται επικουρικώς ότι δικαιούται συμπληρωματική προστασία. Με την απαντητική του αγόρευση, ο συνήγορος του Αιτητή επαναλαμβάνει τον ισχυρισμό του περί μη δέουσας έρευνας και προωθεί νέο ισχυρισμό με τον οποίο υποβάλλει ότι η προσβαλλόμενη απόφαση πάσχει επειδή δεν παραχωρήθηκαν στον Αιτητή οι υπηρεσίες μεταφραστή.
Η δικηγόρος των Καθ' ων η Αίτηση, με τη δική της γραπτή αγόρευση, αντιτείνει ότι η επίδικη απόφαση έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων, μετά από δέουσα έρευνα και σωστή ενάσκηση των εξουσιών που δίνει ο Νόμος στους Καθ' ων η Αίτηση και αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης και ότι η επίδικη απόφαση είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη. Υποβάλλει ότι ο Αιτητής δεν κατόρθωσε να αποσείσει το βάρος απόδειξης το οποίο φέρει ως προς την απόδειξη βάσιμου φόβου δίωξης ή πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης. Εισηγείται δε, ότι η επίδικη καλύπτεται από το τεκμήριο της νομιμότητας το οποίο δεν έχει ανατραπεί.
Κατά το στάδιο των Διευκρινίσεων, οι διάδικοι υιοθέτησαν τα όσα προέβαλαν με τις γραπτές τους αγορεύσεις.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Καταρχάς θα πρέπει να τονιστεί ότι τα νομικά σημεία που εγείρονται στην αίτηση ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης από τον συνήγορο του Αιτητή εγείρονται με γενικότητα και αοριστία. Η απλή καταγραφή κατά ιδιαίτερα συνοπτικό τρόπο στους λόγους ακυρώσεως της νομικής βάσης της προσφυγής δεν ικανοποιεί την επιτακτική ανάγκη του Κανονισμού 7 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, όπως οι νομικοί λόγοι αναφέρονται και εξειδικεύονται πλήρως.
Οι ισχυρισμοί για την ακύρωση μιας διοικητικής απόφασης πρέπει να είναι συγκεκριμένοι και να εξειδικεύουν ποια νομοθετική πρόνοια ή αρχή διοικητικού δικαίου παραβιάζεται (Latomia Estate Ltd. v. Δημοκρατίας (2001) 3 ΑΑΔ 672). Περαιτέρω, δεν αρκεί η παράθεση των συγκεκριμένων διατάξεων της νομοθεσίας που κατ' ισχυρισμό παραβιάζει η προσβαλλόμενη πράξη, αλλά θα πρέπει επίσης τα επικαλούμενα νομικά σημεία να αιτιολογούνται πλήρως. Οποιαδήποτε αοριστία ή ασάφεια σε σχέση με αυτά μπορεί να έχει ως συνέπεια την απόρριψη της προσφυγής (βλ. Δημοκρατία ν. Shalaeva (2010) 3 AAΔ 598).
Στην παρούσα περίπτωση η απλή επίκληση της παραβίασης συγκεκριμένων νόμων και Γενικών Διοικητικών Αρχών χωρίς οποιαδήποτε συγκεκριμενοποίηση δεν είναι αρκετή.
Επίσης έχει πλειστάκις νομολογηθεί ότι, λόγοι ακύρωσης που δεν εγείρονται στο δικόγραφο της προσφυγής δεν μπορούν να εξεταστούν με το να εγείρονται για πρώτη φορά στο πλαίσιο των γραπτών αγορεύσεων.
Σχετικό είναι και το ακόλουθο απόσπασμα από την απόφαση της Ολομέλειας στη Φλωρεντία Πετρίδου ν. Επιτροπής Δημόσιας Υπηρεσίας (2004) 3 ΑΑΔ 636:
«Παρατηρούμε ότι στο κείμενο της προσφυγής δεν εγείρεται τέτοιος λόγος ακύρωσης, αν και σχετική επιχειρηματολογία πράγματι προβάλλεται στη γραπτή αγόρευση της εφεσείουσας. Έχει επανειλημμένα λεχθεί πως λόγος ακύρωσης που δεν εγείρεται στην προσφυγή δεν μπορεί να εξεταστεί σε μεταγενέστερο στάδιο, αφού οι γραπτές αγορεύσεις αποτελούν απλώς επιχειρηματολογία.»
Σύμφωνα ακόμη με τη νομολογία, για να μπορεί το Δικαστήριο να εξετάσει ένα λόγο ακύρωσης θα πρέπει αυτός να προωθείται με επαρκή επιχειρηματολογία με τη γραπτή αγόρευση του Αιτητή. Λόγος ακύρωσης ο οποίος δεν αναπτύσσεται επαρκώς στη γραπτή αγόρευση θεωρείται νομολογιακά εγκαταλειφθείς και δεν δύνανται να τύχει εξέτασης από το Δικαστήριο (Ηλιάδης κ.ά. ν. Δημοκρατίας (1996) 4 ΑΑΔ 313, Λοΐζου Παντελής ν. Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (1994) 4 ΑΑΔ 663).
Συναφώς, νομικοί ισχυρισμοί που προβάλλονται με την απαντητική αγόρευση δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη εφόσον δεν προβλήθηκαν με την αγόρευση του αιτητή. Παραπέμπω σχετικά στην υπόθεση MANI ESTATES LTD κ.α. ν. ΥΠΟΥΡΓΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ κ.α., Υπόθεση Αρ. 219/2014, 9/5/2017, ECLI:CY:DD:2017:175, όπου λέχθηκαν τα πιο κάτω:
«[…]Θα πρέπει επίσης να επισημάνω ότι οι ως αμέσως ανωτέρω ισχυρισμοί των αιτητριών περί εκ μέρους της Διοίκησης υπέρβασης εξουσίας, καθώς και των ακραίων ορίων της διακριτικής της ευχέρειας, κατά παράβαση του άρθρου 48 του Νόμου 158(Ι)/1999 δεν μπορούν να εξεταστούν από το Δικαστήριο, εφόσον, ναι μεν έχουν δικογραφηθεί, αλλά δεν αναπτύσσονται, ούτε καν αναφέρονται, στην αρχική γραπτή αγόρευση των αιτητών, παρά μόνο επαναφέρονται, ανεπίτρεπτα, από το δικηγόρο τους στην απαντητική του αγόρευση. Άμεσα σχετική με το ζήτημα είναι η πρόσφατη απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου στην Γεώργιος Π. Γεωργίου ν. Δήμος Πάφου, ECLI:CY:AD:2016:D403, Υποθ. Αρ. 1601/2011, ημερ. 9.8.2016, ECLI:CY:AD:2016:D403, καθώς και η πιο πρόσφατη απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου στην MARINA BOTA ν. Υπουργείου Εσωτερικών (Τμήμα Μετανάστευσης), Υποθ. Αρ. 1150/2015, ημερ. 12.1.2017, όπου είχα την ευκαιρία να εξετάσω παρόμοιο ζήτημα. Θα μπορούσε βεβαίως ο συνήγορος των αιτητών να υποβάλει προς το Δικαστήριο αίτημα για να καταχωρήσει συμπληρωματική γραπτή αγόρευση. Ουδέν, ωστόσο, έπραξε, παρά μόνο επέλεξε, ανεπίτρεπτα, να αναπτύξει νέους λόγους ακύρωσης δια της απαντητικής του γραπτής αγόρευσης.»
Στη βάση των ως άνω, είναι σαφές ότι ο ισχυρισμός του Αιτητή που αφορά τις υπηρεσίες μεταφραστή και προωθείται για πρώτη φορά μέσω της απαντητικής του αγόρευσης, δεν δύναται να τύχει εξέτασης. Περαιτέρω, είναι ευδιάκριτο ότι ο μοναδικός λόγος ακύρωσης που προωθείται με τη γραπτή του αγόρευση και αφορά τη μη διεξαγωγή δέουσας έρευνας εκ μέρους των Καθ' ων η Αίτηση, είναι με γενικότητα και αοριστία που παρατίθεται, καθώς ενώ υποβάλλεται ότι υπήρξε παραβίαση του νόμου, ελλείπει οποιαδήποτε επιχειρηματολογία υπέρ της αποδοχής αυτού του λόγου ακύρωσης.
Τα όσα επομένως πιο κάτω εξετάζονται και αποφασίζονται τελούν υπό την πιο πάνω τοποθέτηση.
Θα πρέπει, παράλληλα, να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τον περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμο του 2018 (Ν.73(Ι)/2018), το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας έχει την εξουσία να εξετάσει την παρούσα υπόθεση και επί της ουσίας της και όχι μόνο ως ακυρωτικό Δικαστήριο.
Το γεγονός αυτό, οφείλεται στο ότι η παρούσα υπόθεση αφορά αίτηση που χρονικά εμπίπτει στις προϋποθέσεις του άρθρου 11 του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (Ν.73(Ι)/2018), οι οποίες δίδουν στο Δικαστήριο την υποχρέωση ελέγχου νομιμότητας και ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης.
Το Δικαστήριο, στα πλαίσια ελέγχου της προσβαλλόμενης απόφασης, εξετάζει κατά πόσον το αρμόδιο όργανο ερεύνησε όλα εκείνα τα στοιχεία που όφειλε να ερευνήσει και να συνεκτιμήσει για να καταλήξει στην απόφασή του σύμφωνα με τις πρόνοιες του Νόμου. Η έρευνα θεωρείται πλήρης όταν το διοικητικό όργανο συλλέξει και εξετάσει όλα τα ουσιώδη στοιχεία μιας υπόθεσης ώστε να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Το είδος και η έκταση της έρευνας εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του αποφασίζοντας οργάνου και διαφέρει κατά περίπτωση (JAMAL KAROU ν. ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΔΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ, Υπόθεση αρ. 128/2008, 1 Φεβρουαρίου 2010).
Περαιτέρω όπως εξηγήθηκε στην υπόθεση Πολυξένη Γεωργίου ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση αρ. 606/91, ημερομηνίας 22.9.92, στις σελ. 2-3: «Το τι αποτελεί επαρκή έρευνα, εξαρτάται από τα γεγονότα και περιστατικά της κάθε υπόθεσης (Knai v. The Republic (1987) 3 C.L.R. 1534). Η έκταση της έρευνας, που ένα διοικητικό όργανο διεξάγει για τη λήψη απόφασης, εξαρτάται από τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης και η Ε.Δ.Υ, έχει διακριτική ευχέρεια επιλογής του τρόπου αξιολόγησης των υποψηφίων (Δημοκρατία ν. Γιαλλουρίδη και Άλλων, Αναθεωρητικές Εφέσεις 868, 869, ημερομηνίας 13/12/90).)».
Ενόψει των πιο πάνω, έχω εξετάσει την προσβαλλόμενη απόφαση υπό το πρίσμα όλων των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου, κυρίως των όσων ο Αιτητής δήλωσε με την αίτησή του για διεθνή προστασία και κατά τη διάρκεια της συνέντευξής του, των όσων προβάλλει με την παρούσα προσφυγή και των όσων προέκυψαν από την ανεξάρτητη έρευνα στην οποία έχει προβεί το παρόν Δικαστήριο.
Ο Αιτητής κατά το στάδιο υποβολής της αίτησής του για διεθνή προστασία δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του τον Σεπτέμβριο του 2019 και εισήλθε στη Δημοκρατία τον Μάιο του 2020. Όπως κατέγραψε, εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του επειδή είχε περιουσιακά και οικογενειακά προβλήματα. Κατέγραψε δε ότι κινδυνεύει καθώς μετά το χαμό του πατέρα του το 2018 προσπαθούσαν να σκοτώσουν και τον ίδιο. (Eρ.3 Δ.Φ.)
Κατά την προσωπική του συνέντευξη, ο Αιτητής επιβεβαίωσε πως τα όσα κατέγραψε στην αίτησή του για διεθνή προστασία είναι ορθά. (Eρ.42 Δ.Φ.) Όσον αφορά το προφίλ του, ο Αιτητής δήλωσε ότι είναι μουσουλμάνος, (Eρ.42/1χ Δ.Φ.) γεννήθηκε στην Abeokuta, Ogun State, έζησε στο Lagos και τα τελευταία πέντε χρόνια πριν εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του ζούσε στο Port Harcourt, Bonny Island Rivers States. (Eρ.40/2χ Δ.Φ.) Δήλωσε, ακόμη, πως είναι άτεκνος, ο πατέρας του απεβίωσε και δεν έχει επικοινωνία με την μητέρα και τα αδέλφια του. (Eρ.41/1χ, 42/2χ Δ.Φ.) Τέλος, ανέφερε ότι είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, φοίτησε για τρία χρόνια σε σχολή μόδας και εργαζόταν σε δική του εταιρεία μόδας. (Eρ.40/1χ, 41/2χ Δ.Φ.)
Αναφορικά με τον πυρήνα του αιτήματός του, ο Αιτητής ισχυρίστηκε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του επειδή δεν ήταν ασφαλής μετά το θάνατο του πατέρα του από δηλητηρίαση. (Eρ.37/1χ Δ.Φ.) Σε διευκρινιστικές ερωτήσεις ο Αιτητής ισχυρίστηκε ότι ο λόγος που έφυγε από τη Νιγηρία ήταν τα χρόνια προβλήματα σχετικά με την περιουσία του παππού του, για την οποία τσακώνονταν οι κληρονόμοι και εξαιτίας της οποίας σκότωσαν τον πατέρα του. Ο Αιτητής ισχυρίσθηκε ακόμη ότι πριν πεθάνει ο πατέρας του άφησε στα αδέρφια του κάποιο μερίδιο από την περιουσία του, η υπόλοιπη όμως γη ανήκει στον ίδιο τον Αιτητή και γι' αυτό τον κυνηγούν για να τον σκοτώσουν. (Eρ.36/1χ-37 Δ.Φ.) Ισχυρίσθηκε επίσης ότι ο φόβος του δημιουργήθηκε εξαιτίας των όσων του ανέφερε ο πατέρας του προτού πεθάνει και των απειλητικών κλήσεων που έλαβε. (Eρ.33/2χ, 33/4χ Δ.Φ.) Σε διευκρινιστική ερώτηση, ο Αιτητής ισχυρίσθηκε ότι έλαβε και απειλητικά μηνύματα από αγνώστους με τα οποία του ζήτησαν έγγραφα σχετικά με τη γη. (Eρ.32/1χ Δ.Φ.)
Υπό το φως των ως άνω πληροφοριών, ως αυτές προκύπτουν από το πρακτικό της συνέντευξης και τα λοιπά στοιχεία του διοικητικού φακέλου, ο αρμόδιος λειτουργός σχημάτισε την εισήγησή του επί τη βάση τριών πραγματικών ισχυρισμών. Ο πρώτος αφορά την ταυτότητα, το προφίλ και τη χώρα καταγωγής του Αιτητή. Ο δεύτερος αφορά τον ισχυρισμό του Αιτητή ότι ο πατέρας του σκοτώθηκε εξαιτίας μιας οικογενειακής διαμάχης για τη γη. Ο τρίτος ουσιώδης ισχυρισμός του Αιτητή, αφορά τις απειλές θανάτου που λάμβανε επειδή κληρονόμησε μέρος της οικογενειακής γης μετά το θάνατο του πατέρα του. (Eρ.65 Δ.Φ.)
Όσον αφορά τον πρώτο ουσιώδη ισχυρισμό του Αιτητή, αυτός έγινε δεκτός ως εσωτερικά και εξωτερικά αξιόπιστος. Οι δηλώσεις του Αιτητή κρίθηκαν επαρκείς και συνεπείς με τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης. (Eρ.64 Δ.Φ.)
Αντιθέτως, ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός δεν έτυχε αποδοχής καθότι κρίθηκε αναξιόπιστος. Ειδικότερα, ο αρμόδιος λειτουργός εισηγήθηκε ότι παρά το γεγονός ότι οι πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής του Αιτητή επιβεβαιώνουν ότι υπάρχουν βίαιες διαμάχες επί εδαφών μεταξύ οικογενειών στη Νιγηρία, η αδυναμία του Αιτητή να αναλύσει τις δηλώσεις του και να δώσει συγκεκριμένες λεπτομέρειες παρά τις ευκαιρίες που του δόθηκαν ως προς τούτο, αλλά και η ασυνεπής περιγραφή που ο Αιτητής έδωσε για την προσωπική του ιστορία, δεν μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν την αξιοπιστία του. (Eρ. 62-64 Δ.Φ.)
Μεταξύ άλλων, ο λειτουργός σημείωσε στην εισηγητική του έκθεση πως όταν ο Αιτητής ρωτήθηκε να διευκρινίσει ποιος σκότωσε τον πατέρα του, δήλωσε απλώς ότι ήταν άλλα μέλη της οικογένειας, κυρίως ξαδέρφια. Σημείωσε επίσης ότι ο Αιτητής δεν μπόρεσε να εξηγήσει τους λόγους που προσπαθούσαν να σκοτώσουν τον πατέρα του και απαντούσε απλά και αόριστα. Συγκεκριμένα, επεσήμανε πως ο Αιτητής αρχικά δήλωσε ότι ήθελαν να σκοτώσουν του πατέρα του επειδή αυτός είχε πρόσβαση στη γη. Σε διευκρινιστική ερώτηση, ο Αιτητής δήλωσε ότι ο πατέρας του πριν την δεύτερη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του και κατά τη διάρκεια μιας οικογενειακής συνάντησης, έδωσε μια λίστα με την οποία εισηγείτο να μοιραστεί η γη σε δώδεκα τμήματα, όσες δηλαδή ήταν και οι σύζυγοι του παππού του Αιτητή, κάτι που δεν ευχαρίστησε τους υπόλοιπους, γι' αυτό και αποπειράθηκαν να τον σκοτώσουν. Αυτές οι αναφορές του Αιτητή ήταν κατά το λειτουργό απλές και χωρίς λεπτομέρειες.
Περαιτέρω, χωρίς λεπτομέρειες ήταν και οι απαντήσεις που έδωσε ο Αιτητής σχετικά με τις απόπειρες δολοφονίας του πατέρα του, αφού χρειάστηκαν επανειλημμένες ερωτήσεις για να δώσει κάποιες απαντήσεις οι οποίες ήταν όμως απλές και γενικές. Ως προς την πρώτη απόπειρα δήλωσε απλά ότι αυτή πραγματοποιήθηκε μετά από οικογενειακή συνάντηση, ο ίδιος δεν γνωρίζει τους δράστες καθώς δεν ήταν εκεί αλλά ο πατέρας του ανέφερε ότι ο μεγαλύτερος αδερφός του προσπάθησε να τον πυροβολήσει. Αόριστες και μη λεπτομερείς κρίθηκαν οι δηλώσεις του Αιτητή τόσο ως προς τη δεύτερη απόπειρα εναντίον του πατέρα του, για την οποία δήλωσε απλά ότι έγινε μετά από οικογενειακή συνάντηση, βάζοντας δηλητήριο μέσα στο ποτό του, όσο και για την τρίτη προσπάθεια η οποία τελικά τελεσφόρησε με τη δηλητηρίαση και το θάνατο του πατέρα του. Σημειώθηκε ακόμη στην έκθεση-εισήγηση η δήλωσή του ότι πληροφορήθηκε για το θάνατο του πατέρα του αλλά δεν πήγε στην κηδεία γιατί ήταν μακριά από το σημείο που διέμενε.
Ο τρίτος ουσιώδης ισχυρισμό του Αιτητή ότι δέχθηκε απειλές θανάτου μετά τον θάνατο του πατέρα του επειδή κληρονόμησε γη από αυτόν, επίσης δεν έγινε αποδεκτός. (Ερ.61-62 Δ.Φ.) Ο αρμόδιος λειτουργός εισηγήθηκε ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να απαντήσει συγκεκριμένα ως προς το λόγο που πυροδότησε την απόφασή του να φύγει από τη χώρα καθώς είπε απλώς ότι δέχτηκε απειλές μέσω τηλεφωνημάτων. Όταν του ζητήθηκε να είναι πιο ακριβής σχετικά με αυτόν τον ισχυρισμό, ο Αιτητής επανέλαβε ότι ήταν απλώς ένα τηλεφώνημα και δεν ήξερε ακριβώς ποιος του τηλεφώνησε. Ο λειτουργός επεσήμανε ακόμη ότι οι δηλώσεις του Αιτητή ως προς τον αριθμό απειλών που δέχθηκε, το περιεχόμενο αυτών και το πρόσωπο από το οποίο προέρχονταν, ήταν γενικές και μη συγκεκριμένες, καθώς ανέφερε απλώς ότι δεχόταν απειλές από τον Φεβρουάριο έως τον Μάρτιο του 2019, ότι επρόκειτο για τα αρχεία που αφορούσαν τη γη και ότι δεν ήξερε ποιος ακριβώς τον καλούσε και έστελνε μηνύματα, αφού δεν μπορούσε να αναγνωρίσει τη φωνή. Τέλος, ο λειτουργός προέβη σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης δια των οποίων επιβεβαίωσε ότι ο τόπος που ισχυρίσθηκε ο Αιτητής ότι ζούσε ήταν πράγματι πολύ μακριά από εκεί που ζούσε η οικογένειά του και θάφτηκε ο πατέρας του. Λόγω έλλειψης εσωτερικής αξιοπιστίας του ισχυρισμού του Αιτητή, όμως, αυτός δεν έγινε αποδεκτός.
Προχωρώντας στην αξιολόγηση κινδύνου, ο λειτουργός λαμβάνοντας υπόψη τον μόνο αποδεκτό ισχυρισμό του Αιτητή, που αφορά την ταυτότητα και την χώρα καταγωγής του, και ανατρέχοντας σε πηγές πληροφόρησης που αφορούν την κατάσταση ασφαλείας στον τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή, έκρινε ότι δεν υφίσταται εύλογος βαθμός πιθανότητας ο Αιτητής να υποστεί μεταχείριση η οποία θα μπορούσε να ανέλθει σε επίπεδο δίωξης ή σοβαρής βλάβης κατά την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής του.
Προχωρώντας στη νομική ανάλυση και σύμφωνα με τις σχετικές δηλώσεις του Αιτητή, το προσωπικό του προφίλ, καθώς και την εκτίμηση κινδύνου, ο αρμόδιος λειτουργός έκρινε ως προς το ενδεχόμενο υπαγωγής του Αιτητή σε προσφυγικό καθεστώς, υπό την έννοια του Άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, ότι ο Αιτητής δεν κατάφερε να αποδείξει βάσιμο φόβο δίωξης για ένα από του πέντε λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο ανωτέρω άρθρο. Σε σχέση με το ενδεχόμενο υπαγωγής του Αιτητή σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, ο αρμόδιος λειτουργός έκρινε ότι, δεν προκύπτουν ενδείξεις εκ των οποίων μπορεί να συναχθεί ότι σε περίπτωση επιστροφής του Αιτητή στη Νιγηρία, πιθανολογείται ότι αυτός θα αντιμετωπίσει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας ή παραβίασης της αρχής της μη επαναπροώθησης υπό την έννοια των Άρθρων 19 (1) και (2) του Νόμου και 3 της ΕΣΔΑ.
Έχω εξετάσει με προσοχή τις απαντήσεις που ο Αιτητής έδωσε κατά την διάρκεια της συνέντευξής του ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου και έχω διαπιστώσει ότι ο αρμόδιος λειτουργός έκανε επαρκείς ερωτήσεις για να καλύψει, τόσο τον πυρήνα του αιτήματος του Αιτητή όσο και τα επιμέρους θέματα, ενώ ακολούθησε την ορθή διερευνητική διαδικασία.
Όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου οι Καθ' ων η Αίτηση ενήργησαν σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Προσφύγων Νόμου και εξέτασαν όλα τα ουσιώδη στοιχεία που είχαν ενώπιον τους.
Υπό το φως όλων των δεδομένων που τέθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου και ενόψει των συμπερασμάτων του λειτουργού κρίνω πως ορθά αξιολόγησε η διοίκηση ότι η εσωτερική αξιοπιστία του δεύτερου και τρίτου ουσιώδους ισχυρισμού του Αιτητή δεν έχει στοιχειοθετηθεί. Συντάσσομαι δε με τα ευρήματα των Καθ' ων η Αίτηση που δεικνύουν ότι ο Αιτητής δεν κατάφερε να αποσείσει το βάρος απόδειξης των όσων ισχυρίστηκε αναφορικά με τον δεύτερο και τρίτο ουσιώδη ισχυρισμό του. Επιπρόσθετα, και προς υποστήριξη των επιχειρημάτων της διοίκησης, παρατηρώ ότι ο Αιτητής δεν ανέφερε ότι υπήρξαν απειλές κατά οποιουδήποτε άλλου κληρονόμου του παππού του, ο αριθμός των οποίων ήταν πολύ μεγάλος σύμφωνα με τον ίδιο, αλλά ούτε και προς τους αδελφούς του Αιτητή, οι οποία επίσης αναμένεται να είναι διεκδικούν κληρονομιά από τον αποβιώσαντα πατέρα τους. Δεν είναι συνεπώς ευλογοφανές οι διαμάχες να περιορίζονταν μόνο σε σχέση με το μερίδιο που δικαιούταν ο πατέρας του και οι κληρονόμοι να στρέφονται στο εξής μόνο κατά του Αιτητή από τη στιγμή που έχει ακόμη τρεις αδελφούς που ζουν κοντά στην πατρική του οικογένεια εν αντιθέσει με τον ίδιο που ζούσε πολύ μακριά από αυτήν. Περαιτέρω δεν αποτάθηκε και δεν κατάγγειλε στις αρχές της χώρας του τη δολοφονία του πατέρα του αλλά ούτε τις απειλές που δέχτηκε για την περιουσία του όπως ισχυρίζεται . Όσον αφορά δε στην εξωτερική αξιοπιστία των ισχυρισμών του, και έχοντας μελετήσει τα όσα εντόπισαν μετά από έρευνα τους οι Καθ' ων η Αίτηση, δεν κρίνω σκόπιμο να προχωρήσω με επιπρόσθετη έρευνα ενόψει και της καταφανούς έλλειψης εσωτερικής συνοχής των ισχυρισμών του Αιτητή.[1]
Με βάση τα πιο πάνω, κρίνω ότι ο αρμόδιος λειτουργός, στην έκθεση-εισήγησή του, αξιολόγησε κάθε έκαστο ισχυρισμό του Αιτητή και για τους λόγους που εκτενώς καταγράφηκαν στην εισήγησή του και παρατίθενται ανωτέρω, εύλογα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αξιοπιστία του δεν κρίνεται ως ικανοποιητική και ως εκ τούτου δεν μπορεί να του παραχωρηθεί το ευεργέτημα της αμφιβολίας, όπως αυτό καθορίζεται στην παράγραφο 204 του Εγχειριδίου για τις διαδικασίες και τα κριτήρια καθορισμού του καθεστώτος των προσφύγων.
Έχει, πολλάκις, νομολογηθεί ότι κρίση περί της αναξιοπιστίας αιτητή και κρίση περί κωλύματος έγκρισης αίτησης εξαιτίας της αναξιοπιστίας των προβαλλομένων ισχυρισμών του αιτητή, είναι επιτρεπτή (Amiri Mohammad ν. Aναθεωρητικής Aρχής Προσφύγων και Άλλης (2009) 3 ΑΑΔ 358).
Στο σημείο αυτό κρίνω σκόπιμο να αναφέρω ότι σε κάθε περίπτωση και σύμφωνα με το άρθρο 18 (5) του περί Προσφύγων Νόμου, εναπόκειται στον εκάστοτε αιτητή/αιτήτρια να τεκμηριώσει την αίτησή του για διεθνή προστασία. Στην υπό κρίση περίπτωση, για τους λόγους που αναλύθηκαν ανωτέρω, ο Αιτητής δεν κατάφερε τεκμηριώσει κάποια παρελθούσα ή μελλοντική πράξη δίωξης σε βάρος του ούτε κατά τη διάρκεια της προφορικής του συνέντευξης, αλλά ούτε κατά την ενώπιον μου διαδικασία.
Ανεξαρτήτως των ανωτέρω δέον να σημειωθεί ότι και αληθώς υποτιθεμένων των ισχυρισμών του Αιτητή, αυτοί δεν αρκούν για να τον εντάξουν στον προστατευτικό σκοπό της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ. Η διαφορά που επικαλείται ο Αιτητής είναι καθαρά ιδιωτικής φύσης, υπό τη μορφή κτηματικής/περιουσιακής διαμάχης μεταξύ συγγενών με αντικείμενο τη διεκδίκηση της κυριότητας επί κληρονομηθέντων ακινήτων. Η εν λόγω διαφορά υπό τη συγκεκριμένη μορφή, όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία του φακέλου, δεν παρουσιάζει στοιχεία δίωξης για έναν από τους πέντε περιοριστικά αναφερόμενους στο νόμο λόγους, ήτοι για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους ιδιαίτερου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων.
Περαιτέρω, συμφωνώ με την αξιολόγηση κινδύνου στην οποία προέβη ο αρμόδιος λειτουργός στη βάση του αποδεκτού ουσιώδους ισχυρισμού, καθώς και με το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε αναφορικά με την μη πλήρωση των προϋποθέσεων αναγνώρισης προσφυγικού καθεστώτος καθώς ο Αιτητής δεν κατάφερε να στοιχειοθετήσει βάσιμο και δικαιολογημένο φόβο δίωξης για ένα από τους πέντε λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο Άρθρο 3 (1) του περί Προσφύγων Νόμου και του Άρθρου 1Α (2) της Σύμβασης της Γενεύης του 1951 για το Καθεστώς των Προσφύγων.
Σημειώνεται πως λόγω του ότι οι ισχυρισμοί του Αιτητή αναφορικά με τους λόγους που φέρεται να εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του απορρίφθηκαν στο σύνολό τους ως μη αξιόπιστοι, δεν πληρούνται ούτε οι προϋποθέσεις υπαγωγής του Αιτητή στα άρθρα 19 (2) (α) και (β) περί συμπληρωματικής προστασίας, καθώς δεν προέκυψαν στοιχεία εκ των οποίων μπορεί να συναχθεί ότι σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής, ο Αιτητής κινδυνεύει να αντιμετωπίσει θανατική ποινή ή εκτέλεση κατά την έννοια του άρθρου 19 (2) (α), ή άλλως βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική µμεταχείριση ή τιμωρία κατά την έννοια του άρθρου 19 (2) (β).
Περαιτέρω, κρίνω πως, σύμφωνα με εξωτερικές πηγές πληροφόρησης που χρησιμοποίησε ο αρμόδιος λειτουργός, στις οποίες ανέτρεξε και το παρόν Δικαστήριο, ορθά η Υπηρεσία Ασύλου αποφάσισε ότι σε περίπτωση επιστροφής του Αιτητή στον τόπο συνήθους διαμονής του, δηλαδή το Port Harcourt, Rivers State, στη Νιγηρία, δεν υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι αυτός θα έλθει αντιμέτωπος με σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής του ακεραιότητας, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, υπό την έννοια του άρθρου 19 (2) (γ) του περί Προσφύγων Νόμου.
Σύμφωνα με επικαιροποιημένη έρευνα αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας στην πολιτεία (state) Rivers, στη Νιγηρία, κρίνεται σκόπιμο να παρατεθούν και ορισμένα αριθμητικά δεδομένα. Κατόπιν αναζήτησης στη βάση δεδομένων ACLED προέκυψε ότι στη διάρκεια ενός έτους και συγκεκριμένα το διάστημα από τις 16/02/2023 έως τις 16/02/2024 στη πολιτεία (state) Rivers καταγράφηκαν 171 περιστατικά ασφαλείας τα οποία οδήγησαν σε 139 απώλειες ανθρώπινων ζωών. Σύμφωνα με τη βάση, ο αριθμός των περιστατικών ασφαλείας παρουσιάζει πτώση 56.2%, συγκρίνοντας τις τελευταίες τέσσερεις εβδομάδες επιλεγμένων γεγονότων με τον μηνιαίο μέσο όρο (τεσσάρων εβδομάδων) για το προηγούμενο έτος. Επίσης, ο αριθμός των θανάτων παρουσιάζει πτώση 65.1%, συγκρίνοντας τις τελευταίες τέσσερεις εβδομάδες επιλεγμένων γεγονότων με τον μηνιαίο μέσο όρο (τεσσάρων εβδομάδων) για το προηγούμενο έτος.[2]
Τα εν λόγω στοιχεία, εξεταζόμενα συνδυαστικά με τον εκτιμώμενο πληθυσμό της εν λόγω πολιτείας για το Μάρτιο του 2022 (7.476800 κάτοικοι), καταδεικνύουν ότι δεν υπάρχουν συνθήκες αδιάκριτης βίας και γενικά δεν υφίσταται πραγματικός κίνδυνος για έναν πολίτη να επηρεαστεί προσωπικά μόνο από την παρουσία του στην εν λόγω πολιτεία, υπό την έννοια του άρθρου 15 (γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ.[3]
Από τα πιο πάνω, δεν προκύπτει οτιδήποτε που να δημιουργεί τέτοιες προϋποθέσεις ώστε, σε περίπτωση επιστροφής του Αιτητή στην περιοχή συνήθους διαμονής του, στην πολιτεία Rivers, να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι αυτός θα υποστεί σοβαρή και προσωπική απειλή λόγω της παρουσίας του και μόνο στην εν λόγω περιοχή, αφού πρόκειται για άμαχο πολίτη, αλλά ούτε και πραγματικός κίνδυνος να υποστεί θανατική ποινή ή εκτέλεση, ή βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία του στη χώρα καταγωγής του.
Εξετάζοντας περαιτέρω τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή, παρατηρώ ότι αυτός είναι άνδρας νεαρής ηλικίας, υγιής, ικανοποιητικού μορφωτικού επιπέδου, με υποστηρικτικό δίκτυο στον τόπο καταγωγής του και ικανός προς εργασία. Επομένως, λαμβάνοντας υπόψιν και τις ιδιαίτερες περιστάσεις του Αιτητή, οι οποίες δεν παρουσιάζουν δείκτες ευαλωτότητας, θεωρώ ότι δεν εγείρονται ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι αυτός θα διατρέξει κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του.
Στη βάση των παραπάνω δεν προκύπτει ότι με την επιστροφή του στη Νιγηρία ο Αιτητής θα έλθει αντιμέτωπος με σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας του, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης βάσει του άρθρου 19 (2) (γ).
Τέλος, λαμβάνω υπόψη ότι ο Υπουργός Εσωτερικών, στα πλαίσια των εξουσιών του άρθρου 12Βτρις του περί Προσφύγων Νόμου, καθόρισε με την Κ.Δ.Π. 166/2023 τη χώρα καταγωγής του Αιτητή (Νιγηρία) ως ασφαλή χώρα ιθαγένειας.
Επί τη βάσει όλων όσων παρατέθηκαν στην παρούσα απόφαση, το Δικαστήριο κρίνει ότι το αίτημα του Αιτητή για διεθνή προστασία εξετάστηκε επιμελώς σε κάθε στάδιο της διαδικασίας και η απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου ήταν το αποτέλεσμα δέουσας έρευνας και ορθής αξιολόγησης όλων των στοιχείων και δεδομένων, είναι επαρκώς αιτιολογημένη και λήφθηκε σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Προσφύγων Νόμου, το Σύνταγμα και τις Γενικές Αρχές του Διοικητικού Δικαίου.
Υπό το φως των πιο πάνω η προσφυγή απορρίπτεται ως απαράδεκτη με €1200 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η Αίτηση και η απόφαση επιστροφής του Αιτητή στη χώρα καταγωγής του επικυρώνεται.
Βούλα Κουρουζίδου - Καρλεττίδου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] EASO, ‘Δικαστική ανάλυση – Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστία στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου’, 2018, σελ. 132, διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/EASO-Evidence-and-Credibility-Assessment-JA-EL.pdf (τελευταία ημερομηνία πρόσβασης 26/02/2024).
[2] ACLED -DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, διαθέσιμο σε https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. Πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ: 16/02/2023-16/02/2024, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ: Battles / Violence against civilians / Explosions / Remote violence/ Riots / Protests και ΠΕΡΙΟΧΗ: Western Africa – Nigeria - Rivers (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης στις 26/02/2024).
[3] City population, ‘RIVERS, State in Nigeria, 23/08/2022, διαθέσιμο σε https://www.citypopulation.de/en/nigeria/admin/NGA033__rivers/ (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης στις 26/02/2024).