ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθ. Αρ.: 2874/2023
01 Φεβρουαρίου, 2024
[Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Κ.Τ.Ν
Αιτητή
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας δια του Υπουργού Εσωτερικών Υπηρεσία Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Εμφανίσεις:
Σ. Χατζησάββα (κος) για Χ. Ματθαίου (κα), Δικηγόροι για τον Αιτητή.
Α. Αναστασιάδη (κα) για Θ. Παπανικολάου (κα), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα, Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Ο Αιτητής παρών.
K. Enongo (κος) παρών για πιστή μετάφραση από τα Αγγλικά στα Ελληνικά και αντίστροφα.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, επιστολής ημερομηνίας 10/08/23, η οποία του κοινοποιήθηκε αυθημερόν, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, ως άκυρη, στερούμενη κάθε έννομου αποτελέσματος, πλάνης και κακής εφαρμογής του Νόμου.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 22/10/21, ακολούθησε η συνέντευξη του στις 04/07/23, η έκθεση/εισήγηση ημερομηνίας 13/07/23 και εκδόθηκε απόφαση απόρριψης της αίτησης ασύλου αυθημερόν, απόφαση που αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Ο Αιτητής μέσω του δικηγόρου διατείνεται ότι η έρευνα της Υπηρεσίας Ασύλου ήταν μη επαρκής και μη δέουσα, ελήφθη δε υπό πλάνη και υπό πλανημένα κριτήρια, είναι αντίθετη στο Νόμο. Υποστηρίζει, δε ότι είναι οικονομικοί οι λόγοι που εγκατέλειψε την χώρα του.
Οι Καθ' ων η Αίτηση υιοθέτησαν το περιεχόμενο της ένστασης και έκθεσης/εισήγησης του λειτουργού και απάντησαν ότι η προσβαλλόμενη με την παρούσα προσφυγή απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, μετά από δέουσα έρευνα και αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα ουσιώδη στοιχεία, γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Το Δικαστήριο αντλώντας τις εξουσίες που ορίζονται στο Άρθρο 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (Ν.73(Ι)/2018), προχωρεί σε αξιολόγηση της ουσίας του αιτήματος ασύλου σε συνάρτηση με τους ισχυρισμούς του δικηγόρου του Αιτητή έλλειψης δέουσας έρευνας, ανεπαρκούς αιτιολόγησης και πλάνης της προσβαλλόμενης πράξης στη βάση του περιεχομένου του διοικητικού φακέλου (στο εξής «ΔΦ»).
Με την αίτηση ασύλου του ο Αιτητής ανέφερε ότι μετά την γέννηση του, την ανατροφή του ανέλαβε η αδελφή της μητέρας του. Μεγάλωσε στο ανατολικό τμήμα της Νιγηρίας, όπου υπήρχαν υψηλά επίπεδα ανασφάλειας, ανηθικότητα, δολοφονίες, ληστείες και διεφθαρμένη κυβέρνηση. Επιθυμία του ήτο όπως εξεύρει εργασία στη Κυπριακή Δημοκρατία για να μπορέσει να στηρίξει οικονομικά την θεία του και την μητέρα του (ερυθρό 1 ΔΦ).
Κατά την συνέντευξη του, δήλωσε ότι γεννήθηκε στο Owerri, μεγάλωσε στο Nekede, πολιτεία Imo όπου διέμενε μέχρι το 2015, μετά μετακόμισε το 2016 στο Lagos όπου παρέμεινε μέχρι να εγκαταλείψει τη χώρα (ερυθρό 25/1Χ ΔΦ). Εργαζόταν στη χώρα του (ερυθρό 25/4Χ ΔΦ) και έχει επικοινωνία με τη θεία και τα ξαδέλφια του (ερυθρό 27/1Χ ΔΦ). Κατά τη διάρκεια της ελεύθερης αφήγησης, στο στάδιο της συνέντευξης, κληθείς να εκθέσει τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την χώρα επικαλέστηκε την γενική κατάσταση που επικρατεί, ήτοι τα υψηλά επίπεδα διαφθοράς, ληστών, αγροτών Fulani και της Boko Haram[1] (ερυθρό 23/1Χ ΔΦ). Δήλωσε επίσης ότι δεν αντιμετώπισε κάποια βλάβη ή κίνδυνο επειδή είναι φιλήσυχος άνθρωπος (ερυθρό 22/2Χ ΔΦ), ούτε σεξουαλική και σωματική βία ή απειλές (ερυθρό 22 ΔΦ). Περαιτέρω, κληθείς να διευκρινίσει γιατί δεν έφυγε νωρίτερα από το 2021 απάντησε ότι δεν είχε την οικονομική ευχέρεια (ερυθρό 22/5Χ ΔΦ). Ούτε του έχει συμβεί οτιδήποτε που να τον παρακινήσει να εγκαταλείψει την χώρα (ερυθρό 22/6Χ ΔΦ) και δεν έχει συλληφθεί ποτέ (ερυθρό 22 ΔΦ) Σε περίπτωση που επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του, θεωρεί ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο γι’ αυτόν να παραμείνει λόγω οικονομικών δυσχερειών (ερυθρό 22/4Χ ΔΦ). Ούτε θα μπορούσε να μετεγκατασταθεί σε άλλη πόλη/περιοχή της Νιγηρίας καθότι πουθενά δεν είναι ασφαλής (ερυθρό 21 ΔΦ).
Με βάση το περιεχόμενο της έκθεσης/εισήγησης έγιναν αποδεκτά τα προσωπικά στοιχεία του Αιτητή ήτοι, η Νιγηριανή του υπηκοότητα, η καταγωγή του από το Owerri, πολιτείας Imo με τελευταίο τόπο διαμονής το Lagos (ερυθρό 57 ΔΦ). Απορρίφθηκε, όμως, ο ισχυριζόμενος φόβος δίωξης λόγω της γενικής κατάστασης που επικρατεί στη χώρα. Ο λειτουργός έκρινε ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να δώσει ικανοποιητικές και επαρκείς πληροφορίες σε σχέση με την ουσία του αιτήματος του και ότι οι ισχυρισμοί του στηρίζονταν σε υποθετικό σενάριο χωρίς να συντρέχει οποιοδήποτε περιστατικό από το οποίο να εξάγεται δικαιολογημένος φόβος δίωξης (ερυθρό 55 ΔΦ). Τονίστηκε, η μη αναφορά του Αιτητή σε οποιεσδήποτε ενέργειες της κυβέρνησης που να συνδέονται με βάσιμη προσωπική δίωξη, όπως επίσης, η ασυνέπεια που παρουσιάζεται μεταξύ της δήλωσης του στη συνέντευξη – ότι δεν έχει καμία επαφή με τη μητέρα του – ενώ στην αίτηση του καταγράφηκε ότι επιθυμεί να την στηρίξει (ερυθρό 55 ΔΦ). Σε σχέση με την εξωτερική του αξιοπιστία, ο λειτουργός επεσήμανε ότι η Boko Haram και οι κτηνοτρόφοι Fulani, δεν δραστηριοποιούνται στις Νοτιο-Δυτικές περιοχές της χώρας.
Το Δικαστήριο αφού διεξήλθε των λεπτομερειών της συνέντευξης διαπιστώνει, όπως και η εισήγηση του λειτουργού, ότι δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτός ο ισχυρισμός που πρόβαλε ο Αιτητής για εγκατάλειψη της χώρας καταγωγής του. Δεν ήταν σε θέση να προσφέρει λεπτομερή περιγραφή των όσων του είχαν συμβεί, υπήρχαν ασάφειες και δεν μπορούσε να δώσει επαρκείς απαντήσεις. Ούτε παρουσίασε αξιόπιστα έγγραφα σε συνάρτηση με τους ισχυρισμούς του. Συνεπώς, ο Αιτητής δεν παρείχε κάθε διαθέσιμη βοήθεια στον εξεταστή για τη διαπίστωση των στοιχείων της υπόθεσής του (Βλέπε Άρθρο 18 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, Ν.6(Ι)/2000, βλέπε επίσης Πρακτικός Οδηγός της ΕΑΣΟ: Αξιολόγηση των Αποδεικτικών Στοιχείων, Μάρτιος 2015, σελ.11[2]). Σύμφωνα, επίσης, και με την § 205 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών, ο αιτών θα πρέπει:
«(i) να λέει την αλήθεια και να βοηθά τον εξεταστή με κάθε δυνατό τρόπο με την τεκμηρίωση των ισχυρισμών του με κάθε δυνατό τρόπο.
(ii) να κάνει προσπάθεια να υποστηρίξει τα λεγόμενά του με κάθε διαθέσιμο τεκμήριο και να δώσει ικανοποιητική επεξήγηση για κάθε απουσία τεκμηρίων. Αν είναι αναγκαίο πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να προσκομίσει επιπρόσθετα τεκμήρια.
(iii) να παρέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν τον εαυτό του και τις προγενέστερες εμπειρίες του με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες για να καταστήσει ικανό τον εξεταστή να αποδείξει τους σχετικούς ισχυρισμούς. Αναμένεται ότι θα του ζητηθεί να δώσει μια συνεκτική εξήγηση όλων των λόγων που επικαλείται για υποστήριξη του αιτήματός του για προσφυγικό καθεστώς και θα πρέπει να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που θα του υποβληθούν.»
Ούτε θα μπορούσε να τύχει του ευεργετήματος της αμφιβολίας το οποίο δίνεται μόνο όταν έχουν προσκομισθεί όλα τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία και όταν ο εξεταστής είναι γενικά ικανοποιημένος από την αξιοπιστία του Αιτητή. (Βλέπε §204 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών) Τα γεγονότα της περίπτωσης του σε συνάρτηση με τα στοιχεία του φακέλου και τις αιτιάσεις του δεν προκύπτει να συντρέχουν στο πρόσωπο του εκείνα τα υποκειμενικά και αντικειμενικά κριτήρια που μπορούν να στοιχειοθετήσουν το γεγονός ότι εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής και δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτή λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης (§37-38 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών). Ορθά κρίθηκε ότι ο Αιτητής δεν ανήκει αυτός ή μέλος της οικογενείας του σε οποιαδήποτε πολιτική, θρησκευτική, εθνική, στρατιωτική ή κοινωνική οργάνωση ή ομάδα στη χώρα καταγωγής του, ενώ σε περίπτωση επιστροφής του δεν θα αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα από τις αρχές της χώρας του και δεν έχει ούτε καταδικασθεί, συλληφθεί, ή καταζητείται και δεν έχει κακοποιηθεί ή διωχθεί. Επομένως, η κατάληξη της Υπηρεσίας Ασύλου είναι ορθή και στα πλαίσια του Νόμου καθότι από τα γεγονότα που τέθηκαν ενώπιον της και από τις παραστάσεις του Αιτητή δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του Άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000).
Ο λειτουργός εξέτασε κατά πόσο ο Αιτητής θα υπόκειτο σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής σε οποιαδήποτε τέτοια σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη ως προσδιορίζεται στο Άρθρου 19 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000), καταλήγοντας ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται (ερυθρό 53-52 ΔΦ) Ουδείς εκ των ισχυρισμών που πρόβαλε τεκμηριώνει την ύπαρξη ουσιωδών λόγων ώστε να πιστεύεται ότι ο ίδιος προσωπικά, σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής του, θα υποβληθεί σε κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης ή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, βάσει του Άρθρου 15, εδάφια (α) και (β), της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/95/ΕΕ[3] που αντιστοιχεί στο Άρθρο 19(2), εδάφια (α) και (β), του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν. 6(Ι)/2000). Ειδικά δε ως προς το σκέλος της διακινδύνευσης λόγω βίας ασκούμενης αδιακρίτως σε καταστάσεις ένοπλης σύρραξης, ο λειτουργός σημειώνει ότι βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης επιβεβαιώνεται ότι στην περιοχή του Αιτητή δεν παρατηρούνται συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων. Από αναθεωρημένη έρευνα του Δικαστηρίου επιβεβαιώνεται ότι παρόλο που στην περιοχή του Αιτητή λαμβάνουν χώρα κάποια περιστατικά ασφαλείας, ο αριθμός των επεισοδίων αυτών είναι χαμηλός – επομένως ο βαθμός αδιάκριτης βίας δεν φτάνει το βαθμό κατά τον οποίο να τεκμηριώνεται ότι και μόνη η παρουσία του Αιτητή στο έδαφος της περιοχής τον εκθέτει σε πραγματικό κίνδυνο βλάβης. Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία της ιστοσελίδας ACLED εντοπίστηκαν στο σύνολο 108 περιστατικά ασφαλείας και 50 θάνατοι εκ των οποίων 20 μάχες (21 θάνατοι), 54 περιστατικά βίας εναντίον αμάχων (24 θάνατοι), 0 εκρήξεις / απομακρυσμένη βία και 34 εξεγέρσεις (5 θάνατοι).[4] O πληθυσμός της πόλης ανέρχεται περίπου στα 12 εκατομμύρια.[5]
Με βάση όλα τα ανωτέρω δεν διαπιστώνω ελλιπή έρευνα αλλά ούτε πλάνη περί το νόμο και των πραγματικών δεδομένων που λήφθηκαν υπόψη από την Υπηρεσία Ασύλου κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης (Βλέπε Αντώνης Ράφτης ν. Δημοκρατίας, (2002) 3 Α.Α.Δ. 345 ). Η επάρκεια της αιτιολογίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πραγματικά και νομικά περιστατικά της υπόθεσης, ενώ η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης συμπληρώνεται και/ή αναπληρώνεται μέσα από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου του Αιτητή ήτοι της έκθεσης/εισήγησης του λειτουργού η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της απόφασης του εξουσιοδοτημένου από τον Υπουργό Εσωτερικών αρμόδιου λειτουργού, όπως επίσης και από το σύνολο της όλης διοικητικής ενέργειας με αποτέλεσμα να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος (Βλέπε Φράγκου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ.270). Το δε Δικαστήριο μετά από έλεγχο νομιμότητας/ορθότητας και πραγματικό έλεγχο των περιστάσεων του Αιτητή, όπως αναλύεται ανωτέρω, καταλήγει στο ίδιο εύρημα ότι δηλαδή δεν μπορεί να του αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας.
Λαμβάνω δε υπόψη ότι με την Κ.Δ.Π.166/2023 ημερ. 26/05/23 καθορίστηκε η χώρα καταγωγής του Αιτητή ως ασφαλής χώρα ιθαγένειας και δεν κατάφερε να τεκμηριώσει με οποιοδήποτε τρόπο ότι η χώρα του δεν είναι ασφαλής ειδικά για την περίπτωση του.
Για όλους του πιο πάνω λόγους, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται με €1300 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] EASO - Country Guidance Nigeria (2021) p.51-57 – «Boko Haram is a Salafi-jihadist group fighting for the replacement of the secular Nigerian state with an Islamic one based on a strict compliance to the Sharia law, throughout the country». «Among the non-State actors of persecutionor serious harm, herders and farmers participating in armed groups and communal militias have become increasingly relevant. Herders’ groups are mainly composed of Fulani Muslims, while the farmers are mainly Christian, particularly in the Middle Belt and southern states».
[2] «Κατά κανόνα, όσο περισσότερες λεπτομέρειες αναφέρονται και διατίθενται τόσο καλύτερη είναι η εικόνα που σχηματίζεται. Αυτό αφορά το γεγονός ότι τα γεγονότα που έχει πράγματι βιώσει κάποιος αναφέρονται με περισσότερη παραστατικότητα και αυθορμητισμό. Ωστόσο, ο χειριστής πρέπει να θυμάται ότι μπορεί να υπάρχει εύλογη εξήγηση σχετικά με το γιατί ο αιτών / η αιτούσα δεν μπορεί να ανακαλέσει στη μνήμη του λεπτομέρειες ενός συγκεκριμένου γεγονότος και πρέπει να λαμβάνει υπόψη του πιθανές στρεβλώσεις (βλ. επίσης ενότητα 2.4 σχετικά με τους παράγοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν στρεβλώσεις). Κατά συνέπεια, η έλλειψη λεπτομερειών δεν επηρεάζει την αξιοπιστία σε όλες τις περιπτώσεις. Η πτυχή της ιδιαιτερότητας αφορά τις προσωπικές, ατομικές περιστάσεις και τον τρόπο με τον οποίο βιώνεται και εκφράζεται ένα γεγονός. Η βασική ιστορία πολλών υποθέσεων μπορεί να είναι ιδιαίτερα παρεμφερής, αλλά κάθε υπόθεση έχει τις δικές της μεμονωμένες ιδιαιτερότητες οι οποίες την καθιστούν μοναδική. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ενδέχεται να είναι χρήσιμο να μη μένετε πολύ προσηλωμένοι στα κύρια στοιχεία των ισχυρισμών, αλλά να θέτετε περισσότερα ερωτήματα σχετικά με το γεγονός και με τον τρόπο αυτό να διαπιστώσετε τις ιδιαιτερότητες. Εάν η μαρτυρία του αιτούντος / της αιτούσας δεν χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητα, αυτό ίσως αποτελεί ένδειξη έλλειψης αξιοπιστίας. Συνήθως, η προσωπική συνέντευξη αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή πληροφοριών για τη συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων λεπτομερειών και εξειδικευμένων πληροφοριών και εξαρτάται πολύ από τις δεξιότητες λήψης συνέντευξης του χειριστή (δημιουργία καλής ατμόσφαιρας, ορθές τεχνικές συνέντευξης, βασικές γνώσεις για την υπόθεση) ώστε να εκμαιεύσει τις ουσιώδεις λεπτομέρειες.»
[3] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας
[4] ACLED dashboard, Nigeria, Lagos, 26/01/2023-26/01/2024, https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard
[5] African Cities Research Consortium, ‘Lagos’, https://www.african-cities.org/lagos/, ημερ. πρόσβασης 31/01/2024