Β.Ο.Ο. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου, Υπόθεση Αρ.: Τ2576/23, 16/2/2024

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Υπόθεση Αρ.: Τ2576/23

16 Φεβρουαρίου, 2024

[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

Β.Ο.Ο.

Αιτήτριας

και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ’ ων η αίτηση

……………………

Δ. Κακουλής κ., για την Αιτήτρια

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Η Αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ’ ων η αίτηση ημερομηνίας 17.8.2023, με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή της για διεθνή προστασία καθώς κρίθηκε ως προδήλως αβάσιμη δυνάμει των άρθρων 12ΣΤ και 12Βτρις των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2023 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).

Γεγονότα

1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Η Αιτήτρια κατάγεται από τη Νιγηρία. Περί τις 20.7.2023, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 3.8.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας. Στις 17.8.2023, ο Προϊστάμενος της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: o Προϊστάμενος) ενέκρινε εισήγηση για απόρριψη της αίτησής της για άσυλο και αποφάσισε την επιστροφή της στη χώρα καταγωγής της. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια την 1.9.2023 και αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.

Νομικοί Ισχυρισμοί

2. Κατά την ακροαματική διαδικασία, η Αιτήτρια δια του συνηγόρους της, περιόρισε τους ισχυρισμούς της στην κατ΄ισχυρισμό λανθασμένη αξιολόγηση των περιστάσεών της από τους Καθ’ ων η αίτηση, αναφερόμενη μόνο στους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι δικαιούται διεθνή προστασία. Το κύριο αφήγημα που προωθεί είναι ότι ήλθε στη Δημοκρατία με την παραίνεση και τη βοήθεια μίας φίλης της μητέρας της, η οποία εντέλει όπως διαφάνηκε είχε σκοπό την εκμετάλλευση της Αιτήτριας. Ειδικότερα, η Αιτήτρια αναφέρει ότι έπεσε θύμα εμπορίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης στις μη ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση περιοχές της Δημοκρατίας. Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε ενώπιον του Δικαστηρίου δια του συνηγόρου της, η φίλη της μητέρας της βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη Νιγηρία.

3. Κατ΄ εφαρμογή του Κανονισμού 3(ε) των περί της λειτουργία του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019, ως έχουν τροποποιηθεί, οι Καθ‘ ων η αίτηση συμμετέχουν στην παρούσα διαδικασία δια της καταχωρίσεως υπομνήματος, δεν συμμετείχαν στην ακροαματική διαδικασία και δεν καταχώρισαν γραπτή αγόρευση.

Νομικό πλαίσιο

1. Οι Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έχει ως ακολούθως (η υπογράμμιση είναι δική μου):

«(2) Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».

2. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.

3. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει την έννοια του όρου πρόσφυγας και τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτόν τον ορισμό.

4. Το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα εξής:

«Υποχρεώσεις αιτητή κατά την εξέταση της αίτησης και συναφής υποχρέωση αρμόδιων αρχών

16.-(1) Κατά την εξέταση της αίτησής του, ο αιτητής οφείλει να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Ασύλου με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητάς του και των υπόλοιπων στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2).

(2) Ιδίως, ο αιτητής οφείλει-

(α) να υποβάλει το συντομότερο δυνατό όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησης, τα οποία στοιχεία συνίστανται σε δηλώσεις του αιτητή και σε όλα τα έγγραφα που έχει ο αιτητής στη διάθεσή του σχετικά με την ηλικία του, το προσωπικό του ιστορικό, καθώς και το ιστορικό των οικείων συγγενών του, την ταυτότητα, την ιθαγένεια, τη χώρα και το μέρος προηγούμενης διαμονής του, τις προηγούμενες αιτήσεις ασύλου, το δρομολόγιο που ακολούθησε, το δελτίο ταυτότητας και τα ταξιδιωτικά του έγγραφα και τους λόγους για τους οποίους ζητεί διεθνή προστασία∙ [.]

5. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τις περιπτώσεις, όπου χορηγείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.

Κατάληξη

6. Είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί αντιληπτό εκ προοιμίου ότι, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει και την ουσιαστική ορθότητά της (στο πλαίσιο πάντα που καθορίζουν οι ισχυρισμοί του εκάστοτε Αιτητή). Η Αιτήτρια αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.

7. Παρατηρώ συναφώς, ότι στο έντυπο της αίτησής της για διεθνή προστασία, η Αιτήτρια δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα της με σκοπό να σπουδάσει. Οι γονείς της απεβίωσαν και δεν μπορούσε να στηρίξει οικονομικά τον εαυτό της. Αρχικώς, μια φίλη της μητέρας της τής έδωσε χρήματα για να αρχίσει τις σπουδές της.

8. Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξής του, προέκυψε ότι η Αιτήτρια εγκατέλειψε τη χώρα της περί το Μάρτιο του 2022 και αφίχθη στη Δημοκρατία με τη βοήθεια μιας φίλης της μητέρας της. Είναι σήμερα είκοσι ενός ετών. Προτού εγκαταλείψει τη χώρα της, διέμενε στην πόλη Benin. Η μητέρα της απεβίωσε το 2018 ενώ ο πατέρας της το 2020. Έχει επίσης μία αδελφή, για την οποία δεν γνωρίζει που βρίσκεται. Η ίδια δήλωσε εξάλλου ότι όντας στη χώρα της ζητούσε χρήματα για να επιβιώσει. Ερωτηθείσα ως προς τους λόγους που εγκατέλειψε τη χώρα της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι αφίχθη στη Δημοκρατία προκειμένου να σπουδάσει. Ερχόμενη ωστόσο στη Δημοκρατία δεν είχε τους πόρους να σπουδάσει και η φίλη της μητέρας της δεν μπορούσε να τη συντηρήσει οικονομικά. Την παρότρυνε ωστόσο να πηγαίνει με άνδρες. Η Αιτήτρια δεν ακολούθησε αυτή την παρότρυνση και αποφάσισε να φύγει από τις μη ελεγχόμενες περιοχές της Δημοκρατία. Για το διάστημα που παρέμεινε στις μη ελεγχόμενες περιοχής εργαζόταν ως καθαρίστρια. Η Αιτήτρια δήλωσε εξάλλου ότι η εν λόγω γυναίκα της τηλεφώνησε από τη Νιγηρία ενώ η Αιτήτρια βρισκόταν στις μη ελεγχόμενες περιοχές. Σε ακόλουθη ερώτηση αναφορικά με τις συνέπειες επιστροφής της στη χώρα της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι φοβάται εξαιτίας αυτής της γυναίκας. Ερωτηθείσα ακολούθως εάν θα μπορούσε να την καταγγείλει στη αστυνομία, η Αιτήτρια απάντησε θετικά. Ως προς το ενδεχόμενο μετεγκατάστασής της σε κάποια άλλη πολιτεία όπως την πολιτεία Enugu, η Αιτήτρια σχολίασε ότι θα ήταν δύσκολο να εξεύρει εργασία και ότι δεν γνωρίζει κανέναν εκεί.

9. Αξιολογώντας του ισχυρισμούς της Αιτήτριας, οι Καθ’ ων η αίτηση διέκριναν τρεις ουσιώδεις ισχυρισμούς, ο μεν πρώτος ως προς τα προσωπικά στοιχεία και τη χώρα και καταγωγής και δε δεύτερος, ως προς την εγκατάλειψη της χώρας της για εκπαιδευτικούς λόγους και ο τρίτος ως προς τον ισχυριζόμενο φόβο να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής της διότι η φίλη της μητέρας της, της πρότεινε να καταφύγει στον αγοραίο έρωτα για να βγάλει τα προς το ζην. Οι πρώτος και δεύτερος ισχυρισμοί έγιναν αποδεκτοί. Ωστόσο ως προς τον τρίτο ισχυρισμό κρίθηκε ότι η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να δώσει ικανοποιητικές και επαρκείς πληροφορίες και οι ισχυρισμοί της δεν είχαν την απαιτούμενη ευλογοφάνεια. Η Αιτήτρια δεν παρείχε επαρκείς πληροφορίες για το πότε επέστρεψε η φίλη της μητέρας της στη Νιγηρία ούτε μπορούσε να εξηγήσει το λόγο που έφυγε από τις κατεχόμενες περιοχές αφού δεν διέτρεχε κίνδυνο. Επιπλέον, οι ισχυρισμοί της περί φόβου να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής της εξαιτίας της γυναίκας αυτής, σύμφωνα με τους Καθ’ ων η αίτηση είναι επιπόλαιοι, μη επαρκώς τεκμηριωμένοι και χωρίς εύλογη βάση καθότι η φίλη της μητέρας της δεν την ενόχλησε στις μη ελεγχόμενες περιοχές όταν η Αιτήτρια εγκατέλειψε το χώρο όπου διέμεναν μαζί. Στη βάση των αποδεκτών ισχυρισμών της Αιτήτριας, οι Καθ’ ων η αίτηση έκριναν ότι δεν είναι ικανοί να δικαιολογήσουν την υπαγωγή της Αιτήτριας σε καθεστώς διεθνούς προστασίας. Προηγουμένως εξετάστηκε και η κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας και ειδικότερα στο τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, ήτοι την πολιτεία Edo, όπου διαπιστώθηκε ότι δεν υφίσταται κατάσταση αδιάκριτης βίας σε επίπεδο που να θεωρείται ότι θέτει σε κίνδυνο της Αιτήτρια με μόνη την εκεί παρουσία της.

10. Προχωρώντας στην εξ υπαρχής και ex nunc αξιολόγηση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως αυτοί εκτέθηκαν κατά τη διοικητική και την παρούσα δικαστική διαδικασία.

11. Ως προς τον πρώτο και το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό της Αιτήτρια όπως σχηματίστηκε από τους Καθ’ ων η αίτηση συντάσσομαι με την αποδοχή τους για τους λόγους που αναπτύσσονται στην αιτιολογική έκθεση, η οποία αποτέλεσε κα την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης. Το μόνο σημείο που θεωρώ ότι παραμένει αδιευκρίνιστο είναι το γεγονός της επικοινωνίας με την αδελφή της. Δεν παρίσταται εύλογο η Αιτήτρια, ενώ είχε επικοινωνία με την αδελφή της και μέσω αυτής ήρθε σε επαφή με την Αιτήτρια η φίλη της μητέρας της, με την είσοδό της στη Δημοκρατία να μην υπήρχε οποιαδήποτε επικοινωνία. Δεν υπάρχουν δε ενδείξεις ότι η αδελφή της αποχώρησε από τον τόπο συνήθους διαμονής τους.

12. Προχωρώντας στην αξιολόγηση του τρίτου ισχυρισμού της Αιτήτριας, το Δικαστήριο εντοπίζει ότι η Αιτήτρια δεν ήταν σε θέση να στοιχειοθετήσει φόβο δίωξης της από τη φίλη της μητέρας της. Στο παρόν σημείο θα εξετάσω και τον ισχυρισμό που ήγειρε ενώπιον της παρούσας διαδικασίας η Αιτήτρια δια του συνηγόρους της ότι αυτή υπήρξε θύμα εμπορίας. Παρατηρείται καταρχάς ότι ουδεμία ανάλυση γίνεται από το συνήγορο της Αιτήτρια προκειμένου να εξεταστούν τα συστατικά στοιχεία υπαγωγής της στην εν λόγω έννοια. Περαιτέρω, δεν γίνεται ουδεμία ανάλυση πώς ο εν λόγω ισχυρισμός, εάν όντως κριθεί αξιόπιστος, θα δικαιολογούσε την υπαγωγή της Αιτήτριας σε καθεστώς διεθνούς προστασίας.

13. Επισημαίνεται συναφώς ότι ο πληρέστερος και συνεκτικότερος μέχρι σήμερα ορισμός της εμπορίας ανθρώπων, έχει δοθεί από το Πρωτόκολλο για την Αποτροπή, την Καταστολή και την Τιμωρία της Παράνομης Διακίνησης Προσώπων με σκοπό τη Σεξουαλική και Οικονομική Εκμετάλλευση, ιδιαίτερα Γυναικών και Παιδιών (στο εξής: Πρωτοκόλλο του Palermo), το οποίο ολοκληρώθηκε το Νοέμβριο του 2000 και τέθηκε σε ισχύ το 2003[1]. Αποδίδει το trafficking ως τη «στρατολόγηση, μεταφορά, μετακίνηση, εγκατάσταση (στέγαση, μέριμνα για τη συνέχιση της παραμονής) ή παραλαβή προσώπων, μέσω της απειλής ή της χρήσης βίας ή άλλων μορφών εξαναγκασμού, της απαγωγής, του δόλου, της εξαπάτησης, της κατάχρησης της δύναμης/ μιας τρωτής ή ευάλωτης θέσης, της προσφοράς ή της αποδοχής οικονομικού ή άλλου οφέλους για την επίτευξη της σύμφωνης γνώμης ενός προσώπου το οποίο ασκεί έλεγχο ή εξουσία επί άλλου προσώπου, για το σκοπό της εκμετάλλευσης, η οποία θα περιλαμβάνει κατ’ ελάχιστο την εκμετάλλευση της πορνείας των άλλων ή άλλες μορφές σεξουαλικής εκμετάλλευσης, την εξαναγκαστική εργασία ή παροχή υπηρεσιών, τη διαμόρφωση συνθηκών σκλαβιάς ή παρόμοιων με αυτή πρακτικών, τη διαμόρφωση συνθηκών δουλείας (δεσμευτική παροχή υπηρεσιών) ή τη λήψη σωματικών οργάνων»[2]. Ο ορισμός αυτός, που συμπληρώνει τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά του Διεθνικού Οργανωμένου Εγκλήματος[3], διατηρείται από την Οδηγία 2011/36/ΕU[4], η οποία διευρύνεται ώστε να καλύπτει εγκλήματα όπως μικροκλοπές και επαιτεία[5]

14. Στο ημεδαπό δίκαιο ο ορισμός της εμπορίας ανθρώπων δίδεται από το ερμηνευτικό άρθρο 2 των περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Εμπορίας και Εκμετάλλευσης Προσώπων και της Προστασίας των Θυμάτων Νόμων του 2014 και 2019, οι οποίοι μεταφέρουν στην εθνική έννομη τάξη την Οδηγία 2011/36/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2011, για την πρόληψη και την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρώπων και για την προστασία των θυμάτων της, καθώς και για την αντικατάσταση της απόφασης-πλαίσιο 2002/629/ΔΕΥ του Συμβουλίου.

15. Ο σωματέμπορος δημιουργεί ένα πλαίσιο κοινωνικής αποξένωσης και έναν κύκλο βίας και τρομοκρατίας, ιδίως με φυλάκισή τους σε δωμάτια, κράτηση του διαβατηρίου και των εγγράφων τους, απειλές κατά της ζωής και της σωματικής ακεραιότητάς τους. Ταυτόχρονα μπορεί να έχουν αδυναμία επικοινωνίας με το περιβάλλον, καθώς βιώνουν την πλήρη κοινωνική απομόνωσή τους, όντας μακριά από κάθε συγγενικό ή φιλικό πρόσωπο, και μη γνωρίζοντας τη γλώσσα[6].

16. Εν προκειμένω, παρατηρείται ως προς την αξιοπιστία των λεγομένων της Αιτήτριας, ότι αυτή υπήρξε ιδιαίτερα λακωνική στο αφήγημά της ως προς το εν λόγω περιστατικό, χωρίς οι δηλώσεις της να περιέχουν βιωματικής φύσεως λεπτομέρειες. Από την άλλη, καίτοι η Αιτήτρια εμφανίζεται δια συνηγόρου, δεν επιχειρείται η περαιτέρω επεξήγηση και υπαγωγή των περιστάσεων που συνθέτουν τον εν λόγω ισχυρισμό στον ορισμό του θύματος εμπορίας προσώπων. Τα πιο πάνω δεδομένα δεν συνηγορούν υπέρ της αξιοπιστίας του εν λόγω ισχυρισμού. Σε κάθε περίπτωση, παρατηρείται ότι σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η Αιτήτρια καίτοι αυτή δεχόταν πιέσεις από τη φίλη της μητέρας για να έρθει σε επαφή με τρίτα πρόσωπα, εντούτοις αυτή, δεν υπέκυψε και δεν δέχτηκε να εκδίδεται έναντι αμοιβής. Δεν προκύπτει ότι η Αιτήτρια ήταν εντελώς περιορισμένη σωματικά καίτοι φαίνεται αρχικώς η εν λόγω γυναίκα να κρατούσε το διαβατήριό της. Σε κάποια στιγμή η Αιτήτρια πήρε το διαβατήριό της και πήγε να μείνει με μια φίλη της. Η Αιτήτρια παρέμεινε εργαζόμενη εξασφαλίζοντας τα μέσα επιβίωσής της, χωρίς να έχει για σημαντικό διάστημα επαφή με την εν λόγω γυναίκα. Δεν υπάρχει κάποια ένδειξη ότι μετά που εγκατέλειψε την κοινή τους οικία, η φίλη της μητέρας της την αναζήτησε. Αργότερα η γυναίκα, όντας στη Νιγηρία, φαίνεται να επικοινώνησε με την Αιτήτρια χωρίς ωστόσο να προσδιορίζεται το περιεχόμενο της συζήτησής τους. Η σχέση που περιγράφει με το εν λόγω πρόσωπο δεν φαίνεται σε κανένα στάδιο των δηλώσεών της να εμπεριέχει το στοιχείο του εξαναγκασμού είτε την άσκηση πλήρη ελέγχου επί της Αιτήτριας. Η Αιτήτρια μπορούσε να συναναστρέφεται κοινωνικά με τρίτα άτομα, δεν υπάρχουν ενδείξεις απόλυτου εγκλεισμού της στην κοινή τους οικία, αντιθέτως εγκατάλειψε την οικία χωρίς να προκύπτει αναζήτηση της από την εν λόγω γυναίκα, με την Αιτήτρια να συνεχίζει να διαμένει στις κατεχόμενες περιοχές σε κάποια φίλη της εκεί και να εργάζεται.

17. Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα οι αναφορές της Αιτήτριας περί υποκειμενικού φόβου δίωξής της από τη φίλη της μητέρας της δεν βασίζονται πάνω σε αντικειμενικά δεδομένα. Ενδεικτικώς η φίλη της μητέρας της δεν φαίνεται να την αναζήτησε μετά που εγκατέλειψε την κοινή τους εστία, αλλά η ίδια επέστρεψε στη Νιγηρία. Ούτε εξηγείται από την Αιτήτρια το περιεχόμενο του τηλεφωνήματος που δέχθηκε. Δεν προκύπτει κατά τρόπο αντικειμενικό το κίνητρο της φίλης της μητέρας της ούτε και με ποια μέσα ενδεχομένως μπορεί να τη βλάψει σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής της.

Αξιολόγηση κινδύνου

18. Προχωρώντας στη συνέχεια στην αξιολόγηση κινδύνου που τυχόν διατρέχει η Αιτήτρια στη βάση των αποδεκτών ισχυρισμών της διαπιστώνονται τα εξής. Σε σχέση με τον αποδεκτό ισχυρισμό που αφορά στα προσωπικά χαρακτηριστικά της αιτήτριας σημειώνεται ότι η Αιτήτρια είναι γυναίκα νέα, με δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ικανή για εργασία, με κοινωνικό δίκτυο, το γεγονός ότι διαμένει η αδελφή της στον τελευταίο τόπο διαμονής της, χωρίς εντούτοις σήμερα να έχουν επικοινωνία και χωρίς στοιχεία ευαλωτότητας.

19. Ειδικότερα, σύμφωνα με τις πηγές, η κατάσταση των ανύπαντρων γυναικών εξαρτάται από την περιοχή, την εθνοτική ομάδα και το μορφωτικό τους επίπεδο. Μια εμπιστευτική πηγή ανέφερε ότι οι ανύπαντρες γυναίκες αντιμετώπιζαν περισσότερες δυσκολίες στο βορρά από ότι στο νότο, όπου ήταν ευκολότερο για μια ανύπαντρη γυναίκα να εκφραστεί. Ήταν ευκολότερο για τις γυναίκες να ανταπεξέλθουν στις αστικές περιοχές παρά στις αγροτικές περιοχές όπου λόγω κοινωνικής πίεσης, γονείς και συγγενείς, έχουν λόγο στον τρόπο ζωής της γυναίκας. Η κρίση του κορονοϊού οδήγησε σε μείωση των εισοδημάτων και σε λιγότερες ευκαιρίες για να κερδίσουν χρήματα.[7]

20. Οι γυναίκες στη Νιγηρία, και ιδίως οι ανύπαντρες γυναίκες, αντιμετωπίζουν συχνά διακρίσεις στην εργασία, την εκπαίδευση και τις συνθήκες διαβίωσης. Στις πολιτείες Edo και Delta τα περιστατικά εγκληματικής βίας και κοινοτικών συγκρούσεων είχαν αντίκτυπο στην ασφάλεια και τα μέσα διαβίωσης των γυναικών.[8]

21. Σύμφωνα με πηγές: «Οι ανύπαντρες γυναίκες που ηγούνται του νοικοκυριού τους, και ιδιαίτερα οι χήρες, αντιμετωπίζουν πολλές δυσκολίες στην απόκτηση υποστήριξης. Ένας συνομιλητής της καναδικής IRB [Immigration and Refugee Board - Επιτροπή για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες] δήλωσε ότι 'είναι πολύ δύσκολο να γενικεύσουμε', και υπογράμμισε ότι 'πολλοί παράγοντες πρέπει να ληφθούν υπόψη, συμπεριλαμβανομένων της φυλής μιας γυναίκας, της υπο-φυλής, της γεωγραφικής θέσης, του επιπέδου εκπαίδευσης και της κοινωνικοοικονομικής κατάστασης'. Ένας άλλος συνομιλητής της καναδικής IRB δήλωσε ότι 'οι γυναίκες που ζουν χωρίς αντρική υποστήριξη βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση όταν ζουν σε μεγάλες πόλεις του βορρά από ό,τι στον νότο'. Υπάρχουν περισσότερα νοικοκυριά με γυναίκες επικεφαλής σε μεγάλες πόλεις του νότου παρά σε αυτές του βορρά. Οι γυναίκες με τριτοβάθμια εκπαίδευση έχουν καλύτερες πιθανότητες να επιβιώσουν, αν και υπάρχει πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας, επίσης και για τους πτυχιούχους, σύμφωνα με τους συνομιλητές της IRB.[9]

22. Οι συνομιλητές της IRB σημείωσαν επίσης ότι 'δεν υπάρχουν κρατικές υπηρεσίες υποστήριξης' για τις γυναίκες που ηγούνται των δικών τους νοικοκυριών και ότι το Υπουργείο Γυναικείων Υποθέσεων παρέχει πολύ λίγες υπηρεσίες υποστήριξης. Υπάρχουν λίγες ΜΚΟ, αλλά οι υπηρεσίες τους είναι 'ελάχιστα αποτελεσματικές'. Στον βορρά, υπάρχουν 'λίγες πολιτειακές ή θρησκευτικές οργανώσεις που παρέχουν στις γυναίκες ένα «δίχτυ ασφαλείας» αναφορικά με την φροντίδα των παιδιών τους, τη δημιουργία εισοδήματος ή την αποπληρωμή χρεών'.[10]

23. Σύμφωνα με αναφορά του καναδικού Συμβουλίου Μετανάστευσης και Προσφύγων του 2021, οι ανύπαντρες γυναίκες που μετεγκαθίστανται μπορεί να αντιμετωπίσουν «στιγματισμό, ανασφάλεια, οικονομικές δυσκολίες, οικογενειακά προβλήματα και τραύματα, και επομένως καθίσταται πολύ δύσκολο για αυτές το να εγκατασταθούν με επιτυχία». Ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου της Νιγηρίας, με τον οποίον συνομίλησε το Καναδικό Συμβούλιο Μετανάστευσης και Προσφύγων του 2021, και του οποίου η έρευνα επικεντρώνεται στις κοινωνικές συγκρούσεις και την πολιτική κοινωνιολογία της ανάπτυξης, δήλωσε ότι η επανεγκατάσταση για τις γυναίκες επικεφαλής σε νοικοκυριά είναι «συνήθως μια μεγάλη πρόκληση στις μέρες μας» και ότι η επιτυχία της επανεγκατάστασης εξαρτάται γενικά από τους ακόλουθους παράγοντες: κοινωνικά δίκτυα/συνδέσεις, ηλικία της γυναίκας (οι νεότερες γυναίκες μπορούν να επανεγκατασταθούν με μεγαλύτερη επιτυχία από τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας που έχουν περάσει χρόνια και χρόνο σε προηγούμενη τοποθεσία), αριθμός παιδιών (οι μεγαλύτερες οικογένειες είναι συνήθως πιο δύσκολο όσον αφορά τη ζήτηση για το μέγεθος της στέγασης, τα σχολεία για τα παιδιά, τη διαθεσιμότητα εγκαταστάσεων υγείας κ.λπ.) μεταξύ άλλων.[11]

24. Έκθεση του Συμβουλίου του Καναδά για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες αναφέρει το 2021 ότι, δεδομένου ότι όσες είναι ειδικευμένες εργαζόμενες σε περιζήτητους τομείς όπως, για παράδειγμα, ο τομέας τεχνολογίας, πληροφοριών και επικοινωνιών, ο τομέας ενέργειας και συγκεκριμένα πετρελαίου και ίσως ο τραπεζικός τομέας, δύναται να έχουν περισσότερες ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης, καθώς υπάρχουν έχουν περισσότερες ευκαιρίες εργασίας. Οι γυναίκες επικεφαλής νοικοκυριών που είναι «αυτοαπασχολούμενες ή επιχειρηματίες με σημαντική οικονομική υποστήριξη» μπορούν να μετεγκατασταθούν σε μια νέα πόλη «πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη επιτυχία από άλλες». [12]

25. Οι πηγές αναφέρουν ότι οι γυναίκες κατέχουν ενεργό και ζωτικό ρόλο στους τομείς της γεωργίας, την επεξεργασία τροφίμων και την πώληση αγαθών στην αγορά. Αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην επίσημη απασχόληση σε σχέση με τους άνδρες, εντούτοις «υπάρχουν ευκαιρίες επαγγελματικής κατάρτισης για τις γυναίκες σε τομείς όπως ο σχεδιασμός μόδας, το styling μαλλιών, η αρτοποιία, η παραγωγή σαπουνιών και απορρυπαντικών κ.λ.π. αλλά οι ενδιαφερόμενες συνήθως θα πρέπει να πληρώσουν για την κατάρτιση».[13]

26. Κατά συνέπεια, επί τη βάσει των ανωτέρω πληροφοριών, των αξιόπιστων ισχυρισμών και του εν γένει προφίλ της Αιτήτριας, διακρίνω ότι, παρότι η Αιτήτρια ενδεχομένως να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή της στη χώρα καταγωγής της κάποιας μορφής οικονομική δυσχέρεια και δυσκολία στην εξεύρεση εργασίας λόγω του γεγονότος ότι πρόκειται για ανύπαντρη γυναίκα χωρίς υποστηρικτικό δίκτυο, εντούτοις, δεν μπορεί να συναχθεί ότι οι εν λόγω δυσχέρειες θα μπορούσαν, λόγω της φύσης και της σοβαρότητάς τους, να ανέλθουν σε επίπεδο δίωξης ή σοβαρής βλάβης.

27. Ως προς τις εκπαιδευτικής φύσεως αιτιάσεις που αυτή προβάλλει, δεν απορρέει ούτε από αυτές οποιοσδήποτε κίνδυνο βλάβης ή φόβος δίωξης.

28. Το Δικαστήριο προχώρησε σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με την γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στην χώρα καταγωγής της Αιτήτριας και ειδικότερα στην περιοχή διαμονής της, ήτοι στην πόλη Benin της πολιτείας Edo. Σημειώνεται πως οι Καθ' ων η αίτηση στην έκθεση - εισήγησή τους δεν διενέργησαν αναλυτική έρευνα αναφορικά με τον τόπο συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, αλλά αρκέστηκαν στην παράθεση ορισμένων γενικών πληροφοριών για τη Νιγηρία, οι οποίες αναφέρουν την ύπαρξη συρράξεων στη χώρα. Οι πληροφορίες αυτές δεν εξειδικεύτηκαν περαιτέρω.

29. Κατόπιν ανεξάρτητης έρευνας που διενεργήθηκε από το παρόν Δικαστήριο, ως προς τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη Νιγηρία, σύμφωνα με το Portal RULAC (Rule of Law in Armed Conflict) της Ακαδημίας της Γενεύης, η Νιγηρία είναι αναμεμειγμένη σε δύο παράλληλες μη διεθνείς ένοπλες συρράξεις ενάντια στις μη κρατικές ένοπλες ομάδες Boko Haram και ISWAP (Islamic State in West Africa Province)[14].

30. Καμία των ως άνω οργανώσεων δεν παρουσιάζεται ως δρώσα στην πολιτεία του Edo, πολιτεία συνήθους διαμονής του Αιτητή. Για το έτος 2022 τα περισσότερα περιστατικά στο Νότο σχετίζονται σε κοινοτικές συγκρούσεις, συγκρούσεις μεταξύ αγροτών και βοσκών, απαγωγές και βία που σχετίζεται με αδελφότητες (cult). Η βάση δεδομένων Nextier, καταγράφει ότι τα περισσότερα περιστατικά στο Νότο αφορούν απαγωγές και βίαιες συγκρούσεις σχετικά με αδελφότητες (Cultism). Κατά το διάστημα Ιανουαρίου 2022 με Δεκέμβριο 2022 δεν σημειώθηκε οποιοδήποτε περιστατικό ή ανθρώπινη απώλεια σχετικά με την τρομοκρατία στη πολιτεία Edo.[15]

31. Aπό 9.02.2023 μέχρι και 9.02.2024, η βάση δεδομένων ACLED κατέγραψε στην πολιτεία Edo 54 περιστατικά ασφαλείας από τα οποία προέκυψαν 53 απώλειες. Εξ αυτών 12 περιστατικά καταγράφηκαν ως μάχες, 5 ταραχές, και 37 περιστατικά βίας κατά αμάχων.[16] Ιδιαίτερα ως προς την πόλη Benin, κατά την ίδια περίοδο σημειώθηκαν 20 περιστατικά από τα οποία προέκυψαν 30 ανθρώπινες απώλειες. Eξ' αυτών των περιστατικών 5 καταγράφηκαν ως μάχες, 3 ταραχές και 12 περιστατικά βίας κατά αμάχων. Ο εκτιμώμενος πληθυσμός της πολιτείας Edo ανέρχεται σε 4.777.000 κατοίκους και της πόλης Benin ανέρχεται σε 1.680.000 κατοίκους.[17]

32. Ως εκ των ανωτέρω ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων σε σχέση με την πολιτεία Edo και την Τοπική Κυβερνητική Περιοχή τελευταίας διαμονής της Αιτήτριας, δεν προκύπτει ότι σε περίπτωση επιστροφής της αυτή θα βρεθεί αντιμέτωπη με συνθήκες αδιάκριτης βίας λόγω ένοπλης σύρραξης οι οποίες να θέτουν σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής της ακεραιότητας μόνο εκ της παρουσίας της στο έδαφος της συγκεκριμένης περιοχής εντός της έννοιας του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.[18]

33. Με βάση τα ανωτέρω, έχοντας ενώπιόν μου το διοικητικό φάκελο της υπόθεσης καθώς και την ίδια την επίδικη απόφαση καταλήγω ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή της Αιτήτριας στο καθεστώς του πρόσφυγα καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου.

34. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται, επικουρικώς, η υπαγωγή της σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς η Αιτήτρια δεν τεκμηριώνει αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς της, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.

35. Ειδικότερα, στην προκείμενη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό της Αιτήτριας δεν προκύπτει, ότι ενόψει των προσωπικών του περιστάσεων, πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32)] ότι αυτή διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής της [βλ άρθρο 19(2)(α) και (β)].

36. Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τελευταίο τόπο διαμονής της Αιτήτριας ο βαθμός της οποίας να είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμηθεί ότι η Αιτήτρια, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας της και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94 Elgafaji, σκέψη 43].

37. Αλλά και όλως επικουρικώς των ανωτέρω, δεν εντοπίζω οποιοδήποτε παράγοντα επίτασης κινδύνου εξετάζοντας τις προσωπικές περιστάσεις της Αιτήτριας, διαπιστώνοντας ότι αυτή είναι, σε κάθε περίπτωση, νέα, υγιής, η οποία έχει διαβιώσει για διάστημα 2 ετών μόνη της και έχοντας αντεπεξέλθει στις δυσκολίες της καθημερινότητας, αποφοίτησε με επιτυχία από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

38. Η πιο πάνω ανάλυση και συμπέρασμα επιβεβαιώνει το, το Διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών ημερομηνίας 26.5.2023 (Κ.Δ.Π. 166/2023) δυνάμει του οποίου η χώρα καταγωγής της Αιτήτριας ορίζεται ως ασφαλής χώρα ιθαγένειας.

Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, με €1000 έξοδα εναντίον της Αιτήτριας και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.

Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.

[1] Βλ. και Council of Europe Convention on Action against Trafficking in Human Beings, 2005, https://rm.coe.int/168008371d

[2] Άρθρο 3 εδάφιο α’ του Πρωτοκόλλου.

[3] UN Protocol to Prevent, Suppress and Punish Trafficking in Persons, Especially Women and Children, Supplementing The United Nations Convention Against Transnational Organized Crime, New York, 15 November 2000.

[4] DIRECTIVE 2011/36/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL, 5 April 2011, on preventing and combating trafficking in human beings and protecting its victims, and replacing Council Framework Decision 2002/629/JHA.

[5] Άρθρο 2 παρ. 3 2011/36/ΕU: ‘Exploitation shall include, as a minimum, the exploitation of the prostitution of others or other forms of sexual exploitation, forced labour or services, including begging, slavery or practices similar to slavery, servitude, or the exploitation of criminal activities, or the removal of organs’.

[6] Διοτίμα, Το φαινόμενο της εμπορίας ανθρώπων – εννοιολογική προσέγγιση, https://diotima.org.gr/wp-content/uploads/2018/12/%CE%95%CE%9D%CE%9D%CE%9F%CE%99%CE%9F%CE%9B%CE%9F%CE%93%CE%97%CE%A3%CE%97-1-1.pdf, σελ. 13

[7] Ministry of Foreign Affairs of the Netherlands 'General Country of Origin Information Report Nigeria'(2023) 58,59, https://www.ecoi.net/en/file/local/2103765/2023-1_EN_AAB_Nigeria.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/02/2024)

[8] EASO (ήδη EUAA), 'Country Guidance: Nigeria', Common analysis and guidance note, Οκτώβριος 2021, σσ. 82 - 83, https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/2022-01/Country_Guidance_Nigeria_2021.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/02/2024)

[9] Canada, IRB, 'Nigeria: Whether women who head their own households, without male or family support, can obtain housing and employment in large northern cities', NGA103907.E, 19 Νοεμβρίου 2012, https://irb-cisr.gc.ca/en/country-information/rir/Pages/index.aspx?doc=454259 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/02/2024)

[10] Canada, IRB, 'Nigeria: Whether women who head their own households, without male or family support, can obtain housing and employment in large northern cities', NGA103907.E, 19 Νοεμβρίου 2012, https://irb-cisr.gc.ca/en/country-information/rir/Pages/index.aspx?doc=454259 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/02/2024)

[11] Immigration and Refugee Board of Canada (2021), ‘Nigeria: Situation and treatment of single women and of women who head their own households, including their ability to live on their own and access housing, income, education, health care, and support services, particularly in Port Harcourt, Abuja, Ibadan and Lagos; impact of COVID-19 (2019–October 2021)’, διαθέσιμο στη διεύθυνση: Responses to Information Requests - Immigration and Refugee Board of Canada (irb.gc.ca) (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/02/2024)

[13] Immigration and Refugee Board of Canada (2021), ‘Nigeria: Situation and treatment of single women and of women who head their own households, including their ability to live on their own and access housing, income, education, health care, and support services, particularly in Port Harcourt, Abuja, Ibadan and Lagos; impact of COVID-19 (2019–October 2021)’, διαθέσιμο στη διεύθυνση: Responses to Information Requests - Immigration and Refugee Board of Canada (irb.gc.ca) (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 14/02/2024)

[15] Nextier, '2022 Annual Review of Nigeria's Violent Conflict Profile Insights from the Nextier Violent Conflict Database April 21, 2023' (2023), 22-23,43,49,56 διαθέσιμο σε https://reliefweb.int/report/nigeria/2022-annual-review-nigerias-violent-conflict-profile (ημερομηνία πρόσβασης 14/02/2024)

[16] https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (ημερομηνία πρόσβασης 14/02/2024)

[18] Αξιολογώντας τα ως άνω δεδομένα συμφωνώ με το συμπέρασμα του Οδηγού Χώρας (Country Guidance) της Νιγηρίας, εκδοθέντος από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), ο οποίος δεν αποτελεί δεσμευτικό κείμενο, οφείλει ωστόσο να λαμβάνεται υπόψιν από τα κράτη-μέλη EASO, 'Country Guidance: Nigeria' (2021), 8, 124 διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/2022-01/Country_Guidance_Nigeria_2021.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 14/02/2024)