Κ.Κ. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου, Υπόθ.Αρ.:144/23, 14/3/2024

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Υπόθ.Αρ.:144/23

14 Μαρτίου, 2024

[Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

Κ.Κ.

Αιτήτρια

-και-

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ' ων η Αίτηση

Εμφανίσεις:

Ε. Χαραλάμπους (κα), Δικηγόρος για την Αιτήτρια.

Ι. Χαραλάμπους (κα), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα, Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.

ΑΠΟΦΑΣΗ

Με την παρούσα προσφυγή η Αιτήτρια προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, επιστολής ημερομηνίας 21/12/22 (της κοινοποιήθηκε αυθημερόν) με την οποία απορρίφθηκε το αίτημα της για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας ως άκυρη, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Η Αιτήτρια εισήλθε παράνομα από μη ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές και υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 27/02/20. Η Αιτήτρια δήλωσε ασυνόδευτη ανήλικη χωρίς όμως να προσκομίσει οποιαδήποτε έγγραφα. Μετά από σχετική έκθεση κοινωνικής έρευνας την 01/03/20 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη διακρίβωσης ηλικίας όπου δημιουργήθηκαν αμφιβολίες για την ανηλικότητα της. Στις 02/07/20 το Τμήμα Οδοντιατρικών Υπηρεσιών κατέληξε σε εκτίμηση ότι πρόκειται για ενήλικο πρόσωπο (19-20 ετών). Στις 15/07/20 μετά από σχετική έκθεση ημερομηνίας 06/07/20 αποφασίστηκε ότι η Αιτήτρια είναι ενήλικο άτομο. Ακολούθησε στις 29/06/22 η συνέντευξη της, στις 27/07/22 έκθεση/εισήγηση και ο εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης στις 10/08/22, απόφαση που αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.

ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ

Η δικηγόρος για την Αιτήτρια υποστηρίζει ότι νοουμένου ότι έχει γίνει αποδεκτός ο ισχυρισμός της ότι έχει υποστεί ακρωτηριασμό γυναικείων γεννητικών οργάνων (στο εξής «ΑΓΓΟ») στην χώρα καταγωγής της, θα έπρεπε να υπαχθεί στο καθεστώς πρόσφυγα ως μέλος ιδιαίτερης κοινωνικής ομάδας ή τουλάχιστον να υπαχθεί στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Αναφερόμενη στα προσωπικά περιστατικά της υποστήριξε ότι υπάρχει μελλοντοστραφής κίνδυνος σε περίπτωση επιστροφής της, καθότι δεν έχει υποστηρικτικό δίκτυο στη χώρα της, θα εξαναγκαστεί εκ νέου σε ΑΓΓΟ (αφού είναι τύπου 2 και δεν έχει ολοκληρωθεί) και σε περίπτωση απόκτησης παιδιών θηλυκού γένους θα υποστούν και αυτά την εν λόγω πρακτική από το θείο και θεία της. Γίνεται δε εκτενής παραπομπή σε διάφορες πηγές/εγχειρίδια αναφορικά με το ζήτημα αιτημάτων ασύλου που αφορούν ΑΓΓΟ (Note on Refugee Claims relating to Female Genital Mutilation/May 2009, Guidance Note on Refugee Claims relating to Female Genital Mutilation, Guidelines on International Protection No. 1: Gender related persecution within the context of Article 1A (2) of the 1951 Convention and/or its 1967 Protocol relating to the Status of Refugees - 07/05/2002) καθώς και σχετική νομολογία επί του θέματος. Προβάλλει ότι δεν έγινε επαρκής αξιολόγηση μελλοντικού κινδύνου σε περίπτωση επιστροφής της, ενώ σε συγκεκριμένα σημεία της συνέντευξης της υποδεικνύει τον κίνδυνο που θα αντιμετωπίσει από τον θείο της λαμβανομένου υπόψη το προφίλ της (μόνη γυναίκα χωρίς υποστηρικτικό δίκτυο). Υποδεικνύει, επίσης, ότι δεν υπάρχει επαρκής προστασία στην χώρα της από τέτοιες πρακτικές οι οποίες συνεχίζουν να εφαρμόζονται (έκθεση ACCORD για Ακτή Ελεφαντοστού 9^ος/2021, Ετήσια Έκθεση USDOS Country Report on Human Rights Practices: Cote d' Ivoire - 20/05/23, EU Annual Report on Human Rights and Democracy in the World - 2021 Country updates) Σημειώνει ότι, εμπίπτει στον ορισμό του πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας και η κατάληξη του λειτουργού δεν είναι ορθή ούτε νόμιμη. Γίνεται επίσης παραπομπή σε πηγές πληροφόρησης μέσω Απαντητικής Αγόρευσης που αφορούν όμως άλλη χώρα για πρακτικές ΆΓΓΟ, ήτοι Σιέρα Λεόνε.

Οι Καθ' ων η αίτηση απορρίπτουν την θέση της Αιτήτριας ότι υπάρχει κίνδυνος επανάληψης ΑΓΓΟ παραπέμποντας σχετικά στους λόγους που καταγράφει στην αίτηση ασύλου της, στο γεγονός ότι η πρακτική είναι παράνομη στη χώρα καταγωγής, στις προσωπικές της περιστάσεις και το ότι δεν έγινε αποδεκτό ότι υπάρχει κάποιος από το οικογενειακό της περιβάλλον που μπορεί να την εξαναγκάσει να επαναλάβει την εν λόγω πρακτική. Αποτελεί, επίσης, θέση των Καθ΄ ων η αίτηση ότι δεν ικανοποιείται το κριτήριο φορέα δίωξης, δεν εμπίπτει στο καθεστώς πρόσφυγα και/ή ούτε στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.

ΚΑΤΑΛΗΞΗ

Το Δικαστήριο αντλώντας τις εξουσίες που ορίζονται στο Άρθρο 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023, (Ν. 73(I)/2018), προχωρεί σε εξέταση της ουσίας της αίτησης της Αιτήτριας, των στοιχείων του διοικητικού φακέλου (στο εξής «ΔΦ») σε συνδυασμό με τους ισχυρισμούς της για μελλοντοστραφή κίνδυνο που θα αντιμετωπίσει σε περίπτωση επιστροφής της.

Κατά την καταγραφή του αιτήματός της για διεθνή προστασία η Αιτήτρια ισχυρίστηκε μόνο ότι έφυγε από τη χώρα καταγωγής της μετά τον θάνατο των γονέων της, δεν είχε μέρος να μείνει και δεν είχε κανένα, συνεπώς, έφυγε προκειμένου να αποκτήσει καλύτερες συνθήκες ζωής (ερυθρό 1 ΔΦ). Δήλωσε ότι είναι υπήκοος Ακτής Ελεφαντοστού, γεννήθηκε στο Grand Bassam αλλά μετακόμισε το Abidjan όπου και διέμενε μέχρι να εγκαταλείψει τη χώρα της. Είναι εθνοτικής καταγωγής Malinke, σουνίτισσα μουσουλμάνα, άγαμη και άτεκνη, ότι οι γονείς της αποβίωσαν περί το 2010 – 2011, δεν έχει αδέρφια και ότι έμεινε για ένα χρόνο με τον θείο της και στη συνέχεια μ’ έναν φίλο του πατέρα της. Ανέφερε ότι στην Ακτή Ελεφαντοστού διαβιούν οι θείοι της (θείος και θεία) από την πλευρά του πατέρα της, ωστόσο δεν υπάρχει πλέον επικοινωνία μεταξύ τους. Ως προς το εκπαιδευτικό της επίπεδο, ισχυρίστηκε ότι έχει λάβει εκπαίδευση συνολικά για τέσσερα χρόνια αλλά δεν έχει εργαστεί στη χώρα καταγωγής της. Έφυγε από τη χώρα της περί το 2017 και μετέβη στον Λίβανο όπου διέμεινε για διάστημα περίπου δύο ετών μαζί με τον φίλο του πατέρα της. Λόγω, όμως, της κακομεταχείρισης που είχε υποστεί διέφυγε στα κρυφά τον 2^ο/2020 για την Κωνσταντινούπολη και από εκεί στις μη ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές (ερυθρά 80-71 ΔΦ).

Αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της η Αιτήτρια ισχυρίστηκε κατά την ελεύθερη αφήγησή της ότι, μετά τον θάνατο των γονιών της, οι θείοι της την υπέβαλαν παρά τη θέλησή της σε ΑΓΓΟ. Πρόσθεσε, ότι οι θείοι της τής είπαν ότι πρέπει να υποβληθεί σε ΑΓΓΟ για θρησκευτικούς λόγους, παρόλο που οι γονείς της ήταν ενάντια στη συγκεκριμένη πρακτική. Υποστήριξε ότι δεν είχε άλλο υποστηρικτικό δίκτυο και κανένας δεν μπορούσε να την προστατεύσει. Σε περίπτωση επιστροφής της οι θείοι της θα θέλουν να ζήσει ξανά μαζί τους και ότι φοβάται πως εάν τεκνοποιήσει τα παιδιά της θα υποστούν και αυτά ΑΓΓΟ (ερυθρά 71/3x, 70/1x ΔΦ), ούτε μπορεί να μετοικήσει σε άλλη περιοχή λόγω των όσων της είχαν συμβεί στο παρελθόν με τον θείο της. Σε διευκρινιστικές ερωτήσεις του λειτουργού, η Αιτήτρια δήλωσε ότι ο τύπος που υπέστη ήταν ο δεύτερου τύπου, ότι υποβλήθηκε σε αυτή ότι ήταν 8 ετών και περιέγραψε τον χώρο και την διαδικασία που ακολουθήθηκε (ερυθρό 69 ΔΦ). Σχετικά με την άποψη των γονιών της πρόβαλε ότι όσο ζούσαν ήταν αντίθετοι με την εν λόγω πρακτική, ότι οι θείοι της έλαβαν την απόφαση αυτή και πως είναι αντίθετη λόγω του πόνου που προκαλεί και της ντροπής που συνεπάγεται του να το έχει υποστεί (ερυθρά 69/3x ΔΦ). Ερωτήθηκε δε περαιτέρω εάν, από τη στιγμή που έχει υποστεί τον τύπο 2 του ΑΓΓΟ, υπάρχει πιθανότητα επανάληψης στο μέλλον κάποιου άλλου τύπου με να απαντά ότι είναι κάτι που δε θέλει να της συμβεί και/ή ότι μπορεί να υποστεί κάποιον άλλον τύπο της διαδικασίας (ερυθρό 68-67 ΔΦ). Δήλωσε, επίσης, ότι εφόσον ο θείος της είναι μεγαλύτερός της οφείλει να τον υπακούσει, ότι δεν μπορεί να αρνηθεί και ότι σε περίπτωση επιστροφής της θα θέλει να υποβάλει σε ΑΓΓΟ και τα παιδιά της (που θα αποκτήσει στο μέλλον). Η Αιτήτρια, επίσης, ερωτήθηκε πως θα γίνει αυτό εφικτό από τη στιγμή που η ίδια είναι κατά των πρακτικών ΑΓΓΟ, και απάντησε ότι ακόμα και σε περίπτωση άρνησης αυτοί θα το κάνουν σε κάθε περίπτωση (ερυθρά 68/3x ΔΦ). Σχετικά με τη νομοθεσία για το ΑΓΓΟ στην Ακτή Ελεφαντοστού, η Αιτήτρια ισχυρίστηκε ότι απαγορεύεται, ωστόσο πολλοί εξακολουθούν να το κάνουν στα κρυφά.

Ο λειτουργός εντόπισε, και αξιολόγησε 3 συνολικά ισχυρισμούς της Αιτήτριας, ήτοι: (α) προσωπικά στοιχεία, προφίλ και χώρα καταγωγής, (β) ότι υπέστη κακομεταχείριση από τον φίλο του πατέρα της ενώ διαβιούσε μαζί του στον Λίβανο, και (γ) ότι ο θείος της και η σύζυγός του την κακομεταχειρίζονταν και την ανάγκασαν να υποβληθεί σε ΑΓΓΟ.

Ο πρώτος ισχυρισμός και ο τρίτος ισχυρισμός της Αιτήτριας έγινε αποδεκτός από τον λειτουργό, ενώ ο δεύτερος απορρίφθηκε ως εσωτερικά αναξιόπιστος. Σημειώθηκε ότι η Αιτήτρια δήλωσε ότι δεν ακολουθήθηκε κάποια επίσημη διαδικασία προκειμένου να ξεκινήσει να διαμένει με τον φίλο του πατέρα της, παρ’ όλο που ήταν (κατά τις δηλώσεις της) ανήλικη όταν αυτό συνέβη. Κατέγραψε, ότι η Αιτήτρια δεν κατέστη εφικτό να αναφερθεί αναλυτικά στην κακομεταχείριση που υπέστη, ούτε και να περιγράψει επαρκώς το άτομο με το οποίο είχε ζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Δήλωσε ότι ήταν κλεισμένη μέσα στο σπίτι όπου διέμενε, χωρίς να μπορεί να εξέλθει της οικίας, ενώ προσέθεσε ότι δεν είχε λάβει κάποια εξήγηση ως προς αυτό. Ενώ της ζητήθηκε να εξηγήσει τη μεταβολή στη συμπεριφορά του φίλου του πατέρα της απέναντί της, δεν ήταν σε θέση να το πράξει αυτό λέγοντας ότι δε γνωρίζει τους λόγους μεταβολής της συμπεριφοράς του και πως στην αρχή οι σχέσεις τους ήταν καλές. Επιπλέον, όταν της ζητήθηκε να αναφερθεί στον τρόπο με τον οποίο κατέστη εφικτό να διαφύγει από το σπίτι του φίλου του πατέρα της στον Λίβανο, η Αιτήτρια δεν παρουσίασε μία συνεκτική και πειστική αφήγηση, λέγοντας ότι είδε που είχε βάλει τα κλειδιά του σπιτιού, τα πήρε, άνοιξε την πόρτα και έφυγε. Ερωτήθηκε για να δώσει πληροφορίες για τον συγκεκριμένο άντρα, ωστόσο δήλωσε απλώς το μικρό του όνομα (Abdullah), πως ήταν υπήκοος Λιβάνου, και πως δε γνωρίζει τον λόγο που διέμενε στην Ακτή Ελεφαντοστού - πλην του ότι ήταν ιδιοκτήτης ενός καταστήματος.

Το Δικαστήριο αφού διεξήλθε των λεπτομερειών της συνέντευξης επί αυτού του ισχυρισμού της Αιτήτριας διαπιστώνει, όπως και η εισήγηση του λειτουργού, ότι δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό αυτό το μέρος της ιστορίας της. Δεν έδωσε αναγκαίες και/ή ικανοποιητικές πληροφορίες και ζητήματα τα οποία θα αναμενόταν από την Αιτήτρια να γνωρίζει με λεπτομέρεια, ούτε τεκμηρίωσε τους ισχυρισμούς της επί αυτού του σημείου με επαρκή λεπτομέρεια (Βλέπε Άρθρο 18 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, Ν.6(Ι)/2000). Σύμφωνα και με την § 205 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών) Άλλωστε δεν είναι αυτός ο λόγος που την οδήγησε να εγκαταλείψει την χώρα της, δεν καταγράφηκε επί της αίτησης ασύλου της, ούτε προωθείται και/ή γίνεται αναφορά ως λόγος δίωξης στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής.

Η αποδοχή, όμως, των ανωτέρω δύο ισχυρισμών της Αιτήτριας δεν μπορεί από μόνη της να οδηγήσει σε παροχή σε αυτήν του καθεστώτος πρόσφυγα. Προχωρώντας στην αξιολόγηση μελλοντικού κινδύνου, ο λειτουργός επί τη βάσει των αποδεδειγμένων και μόνο ισχυρισμών κατέληξε σε συνάρτηση με το προφίλ της ότι δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα η Αιτήτρια να υποστεί συμπεριφορά που να ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής της στην Ακτή Ελεφαντοστού.

Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς της δικηγόρου της Αιτήτριας υπάρχει εκτενής αξιολόγηση όλων των συναφών στοιχείων του αιτήματος της από τον λειτουργό στο μέρος της έκθεσης/εισήγησης και/ή αξιολόγησης κινδύνου επιστροφής. Αναφορικά με τον ισχυρισμό περί προσωπικών στοιχείων της Αιτήτριας, συμπεριλαμβανομένου του τόπου καταγωγής και συνήθους διαμονής της, έγινε παράθεση πληροφοριών αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας στην Ακτή Ελεφαντοστού και δεν είχε παρατηρηθεί τότε εσωτερική ή διεθνής ένοπλη σύρραξη, ούτε λόγω του προφίλ της ως νέας γυναίκας μόνης, προέκυψε από τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ότι κάποιο χαρακτηριστικό της θα αύξανε το ρίσκο κατά την επιστροφή της. Σε σχέση δε με τον ισχυρισμό της για κακοποιητική συμπεριφορά από τους θείους της σημειώθηκε από τον λειτουργό ότι δεν έχει πλέον επικοινωνία μαζί τους, έχει επίσης ενηλικιωθεί και δήλωσε πως δεν επιθυμεί να ζήσει ξανά μαζί τους. Όσον αφορά το ότι η Αιτήτρια είχε υποστεί ΑΓΓΟ τύπου 2 και πως φοβάται ότι ο θείος της θα την υποβάλει εκ νέου σε ΑΓΓΟ και/ή ότι σε περίπτωση που τεκνοποιήσει θα υποβάλει σε ΑΓΓΟ και τα παιδιά της, τονίστηκαν τα λεγόμενα της ίδιας ότι είναι αντίθετη με την πρακτική, ότι δεν θα άφηνε τους συγγενείς της να υποβάλουν σε ΑΓΓΟ τα παιδιά της, καθώς και περί του ότι υπάρχει η δυνατότητα να προβεί σε καταγγελία στις αρχές. Γίνεται, επιπλέον, εκτενής καταγραφή των πληροφοριών της χώρας της αναφορικά με τον ΑΓΓΟ[1], αλλά και εκτενής καταγραφή εξωτερικών πηγών πληροφόρησης για εγχώρια προστασία από την χώρα καταγωγής που αναφέρουν επίσης ότι η Ακτή Ελεφαντοστού έχει υπογράψει σειρά διεθνών συνθηκών αναφορικά με τη βία κατά των γυναικών, στις οποίες συμπεριλαμβάνεται η Συνθήκη για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC), η Σύμβαση για την Εξάλειψη Όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (CEDAW), τον Αφρικανικό Χάρτη για τα Δικαιώματα και το Βέλτιστο Συμφέρον του Παιδιού κλπ., οι οποίες καταδικάζουν τον ΑΓΓΟ. Παράλληλα το Σύνταγμα της χώρας απαγορεύει τον ΑΓΓΟ, από το 1998 έχει τεθεί σε ισχύ σχετικός νόμος. Επίσης, ο λειτουργός προχώρησε με παράθεση πρακτικών της χώρας καταγωγής της Αιτήτριας αναφορικά με την επιβολή του σχετικού Νόμου, παρέθεσε σχετικές ποινές που επιβάλλονται σε όσους εκτελούν ΑΓΓΟ και στατιστικά στοιχεία αναφορικά με τις γυναίκες που έχουν υποστεί ΑΓΓΟ, τα οποία είχαν παρατεθεί και κατά την εξέταση του τρίτου ουσιώδους ισχυρισμού. Ούτε ανευρέθηκαν πληροφορίες για γυναίκες που υπόκεινται εκ νέου σε ΑΓΓΟ στην Ακτή Ελεφαντοστού, παράλληλα, δε τονίστηκε ότι η Αιτήτρια είναι πλέον ενήλικη, κατά των πρακτικών ακρωτηριασμού και, συνεπώς, από τη στιγμή που δεν βρίσκεται πλέον σε επικοινωνία με τον θείο και τη θεία της που την υπέβαλαν σε ΑΓΓΟ, δεν υπάρχει κάποιος παράγοντας που να αυξάνει το ρίσκο της ως προς το να υποβληθεί εκ νέου σε πρακτική ακρωτηριασμού. Συνεπώς, ο αρμόδιος λειτουργός κατέληξε πως δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα η Αιτήτρια να υποστεί συμπεριφορά που να ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής της στην Ακτή Ελεφαντοστού η οποία να αφορά είτε σε επαναυποβολή της σε ΑΓΓΟ είτε λόγω της προηγούμενης κακοποιητικής συμπεριφοράς των θείων της απέναντί της.

Η θέση της δικηγόρου της Αιτήτριας ότι θα έπρεπε να αναγνωριστεί ως πρόσφυγας λόγω του αποδεκτού ισχυρισμού για ΑΓΓΟ δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή. Δεν προκύπτει από τα ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχεία ότι η αξιολόγηση μελλοντικού κινδύνου του λειτουργού πάσχει. Έγινε επαρκής αξιολόγηση των προσωπικών της περιστάσεων, έγινε έλεγχος και ανάλυση μέσω εξωτερικών πηγών πληροφόρησης με αποτέλεσμα να μην ικανοποιείται πλέον το κριτήριο του φορέα δίωξης που η Αιτήτρια σε περίπτωση επιστροφής της υπάρχει μελλοντοσταφής κίνδυνος επανάληψης ΑΓΓΟ. Σημειώνεται δε ότι με βάση έγκυρες πηγές πληροφόρησης υπάρχει προστασία από τις αρχές της χώρας της Αιτήτριας. Το γαλλικό Γραφείο για την Προστασία των Προσφύγων και των Απάτριδων αναφέρει σε έκθεση του 2023 ότι το Σύνταγμα απαγορεύει την πρακτική του ΑΓΓΟ. Προβλέπει πιο συγκεκριμένα, ότι «απαγορεύονται η δουλεία, η εμπορία ανθρώπων, ο καταναγκαστική εργασία, τα σωματικά ή ηθικά βασανιστήρια, η απάνθρωπη, σκληρή, ταπεινωτική και ταπεινωτική μεταχείριση, η σωματική βία, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων και κάθε άλλη μορφή υποβάθμισης των ανθρώπων»^{^[2]}. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Υπουργείου. Εξωτερικών των ΗΠΑ η οποία δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023 και αφορά στο έτος 2022, «σχετικός νόμος απαγορεύει ρητά τον ΑΓΓΟ και προβλέπει ως κυρώσεις έως και πέντε χρόνια φυλάκισης και σημαντικά πρόστιμα. Διπλάσιες κυρώσεις ισχύουν για τους ιατρούς, συμπεριλαμβανομένων των νοσοκόμων και των βοηθών. Παρόλα αυτά, ο ΑΓΓΟ εξακολουθεί να εφαρμόζεται. Η πιο πρόσφατη Έρευνα του 2016 έδειξε ότι το ποσοστό του ΑΓΓΟ σε εθνικό επίπεδο ήταν 37 τοις εκατό, με τα επιμέρους ποσοστά να ποικίλλουν ανά περιοχή. Μια οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων ανέφερε ότι μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2022, δεν έλαβε επίσημες αναφορές σχετικά με τον ΑΓΓΟ/Κ. Σύμφωνα, επίσης, και με Έκθεση του ACCORD του 9^ου/2021, το άρθρο 394 του ποινικού κώδικα τιμωρεί τον ΑΓΓΟ (την επίθεση στην ακεραιότητα των γυναικείων γεννητικών οργάνων, με ολική ή μερική αφαίρεση, εμφύσηση, απευαισθητοποίηση ή οποιαδήποτε άλλη διαδικασία) με φυλάκιση από ένα έως πέντε έτη και χρηματική ποινή 200.000 έως 2.000.000 φράγκα CFA (περίπου 373 έως 3.700 USD). Η ποινή διπλασιάζεται αν ο δράστης είναι ιατρός ή παραϊατρικός επαγγελματίας. Εάν το θύμα πεθάνει, η τιμωρία είναι φυλάκιση από πέντε έως είκοσι χρόνια. Η απόπειρα ακρωτηριασμού τιμωρείται επίσης (Νόμος αρ. 2019-574, 26 Ιουνίου 2019, άρθρο 394). Γονείς και συγγενείς που, γνωρίζοντας ότι επίκειται ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων, δεν το αναφέρουν στις αρχές, τιμωρούνται επίσης με φυλάκιση από ένα έως πέντε έτη και χρηματική ποινή 200.000 έως 2.000.000 φράγκα CFA (περίπου 373 έως 3.700 USD) (Νόμος αρ. 2019-574, 26 Ιουνίου 2019, άρθρο 397).^{^[3]} Το γαλλικό Γραφείο για την Προστασία των Προσφύγων και των Απάτριδων αναφέρει σε έκθεση του 2023 ότι συνολικά, οι πηγές που συμβουλεύτηκε καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η εκτομή τύπου II είναι πιο διαδεδομένη στην Ακτή Ελεφαντοστού και ότι o αγκτηριασμός (infibulation σ.σ. η πιο σοβαρή μορφή) παραμένει «πολύ σπάνια» στην Ακτή Ελεφαντοστού.^{^[4]} Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθεί ότι οι πηγές πληροφόρησης που παραθέτει η δικηγόρος της Αιτήτριας μέσω της Απαντητικής της Αγόρευσης δεν βοηθούν την περίπτωση της, καθότι δεν σχετίζονται με την χώρα καταγωγής της, αλλά με την Σιέρα Λεόνε.

Καθίσταται σαφές από όλες τις περιστάσεις της Αιτήτριας, όπως περιγράφονται ανωτέρω, δεν υπάρχει βάσιμος φόβος και/ή μελλοντοσταφής κίνδυνος επανάληψης ΑΓΓΟ. Σύμφωνα με το εγχειρίδιο EASO «Δικαστική Ανάλυση του (2018) Προϋποθέσεις Χορήγησης Διεθνούς Προστασίας (Οδηγία 95/2011/ΕΕ)», σελίδα 92:

«Ο όρος «βάσιμος φόβος» σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει έγκυρη αντικειμενική βάση για τον φόβο δίωξης του αιτούντος. Το συγκεκριμένο στοιχείο του ορισμού του πρόσφυγα αφορά τον κίνδυνο ή την πιθανότητα να υποστεί δίωξη. Ο φόβος θεωρείται βάσιμος, εάν διαπιστώνεται ότι υπάρχει «εύλογη» πιθανότητα να υλοποιηθεί στο μέλλον^{^[5]}. Για τη διαπίστωση αυτή, είναι απαραίτητο να αξιολογούνται οι δηλώσεις του αιτούντος υπό το πρίσμα όλων των σχετικών περιστάσεων της υπόθεσης [άρθρο 4 παράγραφος 3 της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση)^{^[6]}] και να ελέγχονται οι περιστάσεις που επικρατούν στη χώρα καταγωγής του, καθώς και η συμπεριφορά των υπευθύνων δίωξης^{^[7]}. Επομένως, η διαπίστωση του βάσιμου φόβου συνδέεται στενά με το καθήκον της αξιολόγησης των αποδεικτικών στοιχείων και της αξιοπιστίας που διέπεται πρωτίστως από το άρθρο 4 της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση). Η αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης της αξιοπιστίας, είναι το πρώτο στάδιο. Εάν τα αποδεικτικά στοιχεία που υπέβαλε ο αιτών γίνουν δεκτά ως αξιόπιστα, ο υπεύθυνος για τη λήψη της απόφασης προχωρά στο δεύτερο στάδιο και εξετάζει κατά πόσον τα γεγονότα και οι περιστάσεις που έγιναν δεκτά ισοδυναμούν με βάσιμο φόβο. Το ΔΕΕ ενέκρινε αυτή την προσέγγιση δύο σταδίων:

Στην πραγματικότητα, η «αξιολόγηση» αυτή γίνεται σε δύο αυτοτελή στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά τη διαπίστωση της συνδρομής των πραγματικών περιστατικών που αποδεικνύουν τη βασιμότητα της αιτήσεως, ενώ το δεύτερο στάδιο αφορά τη νομική εκτίμηση των εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων, προκειμένου να αποφασισθεί αν πληρούνται, υπό το φως των πραγματικών περιστατικών της συγκεκριμένης υποθέσεως, οι ουσιαστικές προϋποθέσεις που θέτουν τα άρθρα 9 και 10 ή 15 της οδηγίας 2004/83 για την παροχή διεθνούς προστασίας^{^[8]}.»

Στην παρούσα και ενώ έγινε αποδεκτή προγενέστερη δίωξη, ο φόβος της Αιτήτριας, ως αξιολογήθηκε από τον λειτουργό, δεν μπορεί να είναι πλέον βάσιμος, καθότι οι προσωπικές της συνθήκες έχουν μεταβληθεί. Επιπλέον, με βάση τα περιστατικά της παρούσας υπόθεσης σύμφωνα με το ίδιο εγχειρίδιο^{^[9]}:

«Ο όρος «φόβος» αντικατοπτρίζει τη μελλοντοστραφή έμφαση των ορισμών της σύμβασης για τους πρόσφυγες και της ΟΕΑΑ. Η ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση) επεκτείνει την προστασία όχι μόνο στα πρόσωπα που υπέστησαν πραγματικά δίωξη, αλλά και σε εκείνα που διατρέχουν κίνδυνο δίωξης^{^[10]}. Αντικατοπτρίζει επίσης την αποδοχή της ιδέας ότι η απειλή δίωξης αρκεί για να διαπιστωθεί ύπαρξη δίωξης. Επομένως, ένα πρόσωπο δεν χρειάζεται να περιμένει να υποστεί διώξεις για να υποβάλει αίτηση παροχής διεθνούς προστασίας, αλλά μπορεί να «φοβάται» μελλοντική δίωξη.

Το ΔΕΕ τόνισε τον μελλοντοστραφή χαρακτήρα του βάσιμου φόβου στην απόφαση που εξέδωσε στην υπόθεση Y και Z, όπου αποφάνθηκε ότι:

[ο]σάκις οι αρμόδιες αρχές καλούνται να εκτιμήσουν, σύμφωνα με το άρθρο 2 στοιχείο γ) αυτής, αν ο αιτών διακατέχεται βασίμως από τον φόβο ότι θα διωχθεί, οφείλουν να διερευνήσουν αν οι στοιχειοθετημένες περιστάσεις συνιστούν ή όχι τέτοια απειλή, ώστε ο ενδιαφερόμενος να φοβείται βασίμως, λαμβανομένης υπόψη της εξατομικευμένης καταστάσεώς του, ότι αποτελεί πράγματι αντικείμενο πράξεων διώξεως^{^[11]}.»

(ο τονισμός δικός μου)

Ούτε καταδεικνύεται από τα ενώπιον μου στοιχεία ότι οι Καθ΄ ων η αίτηση απέτυχαν να εξετάσουν ότι η Αιτήτρια θα υπόκειτο σε περίπτωση επιστροφής της στην χώρα καταγωγής σε οποιαδήποτε τέτοια σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη ως προσδιορίζεται στο Άρθρου 19 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000). Ουδείς εκ των ισχυρισμών που πρόβαλε τεκμηριώνει την ύπαρξη ουσιωδών λόγων ώστε να πιστεύεται ότι η ίδια προσωπικά, σε περίπτωση επιστροφής θα υποβληθεί σε κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης ή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, βάσει του Άρθρου 15, εδάφια (α) και (β), της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/95/ΕΕ^{^[12]} που αντιστοιχεί στο Άρθρο 19(2), εδάφια (α) και (β), του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν. 6(Ι)/2000). Ειδικά δε ως προς το σκέλος της διακινδύνευσης λόγω βίας ασκούμενης αδιακρίτως σε καταστάσεις ένοπλης σύρραξης, καταγράφεται στην έκθεση/εισήγηση ότι βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης επιβεβαιώνεται ότι στην περιοχή της δεν παρατηρούνται συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων (ερυθρό 112-111 ΔΦ).

Σημειώνεται ότι, η ίδια σε κανένα στάδιο της διαδικασίας αξιολόγησης της αίτησης ανέφερε ότι κινδυνεύει λόγω ένοπλης σύρραξης στη χώρα της, ενώ από αναθεωρημένη έρευνα του Δικαστηρίουεπιβεβαιώνονται τα ευρήματα του λειτουργού. Σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην Ακτή Ελεφαντοστού το RULAC (Rule of Law in Armed Conflict), δεν καταγράφει κάποια εσωτερική ή διεθνή ένοπλη σύρραξη να λαμβάνει χώρα στην Ακτή Ελεφαντοστού.^{^[13]}

Ως εκ των ανωτέρω, δεν διαπιστώνω ελλιπή έρευνα αλλά ούτε πλάνη περί το νόμο και των πραγματικών δεδομένων που λήφθηκαν υπόψη από την Υπηρεσία Ασύλου κατά την έκδοση της προσβαλλόμενης απόφασης (Βλέπε Αντώνης Ράφτης ν. Δημοκρατίας, (2002) 3 Α.Α.Δ. 345 ). Η επάρκεια της αιτιολογίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα πραγματικά και νομικά περιστατικά της υπόθεσης, ενώ η αιτιολογία της προσβαλλόμενης πράξης συμπληρώνεται και/ή αναπληρώνεται μέσα από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου της Αιτήτριας ήτοι της έκθεσης/εισήγησης του λειτουργού η οποία αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της απόφασης του εξουσιοδοτημένου από τον Υπουργό Εσωτερικών αρμόδιου λειτουργού, όπως επίσης και από το σύνολο της όλης διοικητικής ενέργειας με αποτέλεσμα να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος (Βλέπε Φράγκου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ.270).

Για όλους του πιο πάνω λόγους, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται με €1300 έξοδα εναντίον της Αιτήτριας και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.

Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.

Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.

[1] Οι παρατεθείσες πληροφορίες αναφέρουν πως στην Ακτή Ελεφαντοστού το ποσοστό ΑΓΓΟ ανέρχεται σε 36.7% στις ηλικίας 15 – 67 ετών, ενώ το ποσοστό αυτό ανεβαίνει σε 60 – 75% στις γυναίκες που ζουν στις βόρειες, βορειοδυτικές και δυτικές περιοχές της χώρας.

[3] ACCORD – Austrian Centre for Country of Origin and Asylum Research and Documentation: COI Compilation Côte d'Ivoire, Update, September 2021
https://www.ecoi.net/en/file/local/2060352/ACCORD+COI+Compilation_Cote+d%27Ivoire_September+2021.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 17/01/2024)

[4] DIDR – Division de l'information, de la documentation et des recherches (OFPRA) (Author), published by OFPRA – Office Français de Protection des Réfugiés et Apatrides: Côte d’Ivoire : Les mutilations sexuelles féminines (MSF), 7 March 2023
https://www.ofpra.gouv.fr/libraries/pdf.js/web/viewer.html?file=/sites/default/files/ofpra_flora/2303_civ_msf_158204_web.pdf σελ. 6 (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 17/01/2024)

[5] Απόφαση του ΔΕΕ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 33, σκέψη 51· απόφαση του ΔΕΕ, Χ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 20, σκέψη 43.

[6] Οδηγία 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας (αναδιατύπωση)

[7] Απόφαση του ΔΕΕ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 33, σκέψη 51· απόφαση του ΔΕΕ, Χ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 20, σκέψη 43. Βλέπε επίσης την προηγούμενη διατύπωση του ΔΕΕ στην απόφαση που εξέδωσε στην υπόθεση Abdulla κ.λπ., ό.π., υποσημείωση 336, σκέψη 57 (χωρίς ρητή παραπομπή σε υπευθύνους δίωξης).

[8] Απόφαση του ΔΕΕ της 22ας Νοεμβρίου 2012 στην υπόθεση C-277/11, M. κατά Minister for Justice, Equality and Law Reform, Ιρλανδίας, Attorney General, EU:C:2012:744, σκέψη 64.

[9] EASO (2018), Δικαστική Ανάλυση «Προϋποθέσεις Χορήγησης Διεθνούς Προστασίας (Οδηγία 95/2011/ΕΕ), διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://euaa.europa.eu/sites/default/files/qip-ja_el.pdf, σελ. 94-95

[10] Βλέπε απόφαση του ΔΕΕ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 33, σκέψη 74 και 75· και απόφαση του ΔΕΕ, Χ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 20, σκέψη 63 και 64. Βλέπε επίσης Εγχειρίδιο UNHCR, ό.π., υποσημείωση 107, σκέψη 45.

[11] Απόφαση του ΔΕΕ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 33, σκέψη 76. Βλέπε επίσης απόφαση του ΔΕΕ, Abdulla και λοιποί, ό.π., υποσημείωση 336, σκέψη 89· και απόφαση του ΔΕΕ, Χ, Y και Z, ό.π., υποσημείωση 20, σκέψη 72.

[12] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας

[13] Browse Map | Rulac (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 17/01/2024)