ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Νομική Αρωγή Αρ.: 26/24
29 Μαρτίου, 2024
[Κ. Κ. ΚΛΕΑΝΘΟΥΣ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΑΡ. 1 ΤΟΥ 2003, ΩΣ ΕΧΕΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΘΕΙ
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ 2002 ΜΕΧΡΙ 2019
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ:
Μ. Α.
Αιτητού
......................
Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά
Μ. Σουρουλλά (κα), για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
Η. Φανούς (κ.), για πιστή διερμηνεία από γαλλικά σε ελληνικά και αντίστροφα
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την αίτησή του ημερομηνίας 8.2.2024, αιτείται την παροχή δωρεάν νομικής αρωγής για την καταχώριση προσφυγής δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος, εναντίον της απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: o Προϊστάμενος) ημερομηνίας 16.1.2024, με την οποία απορρίπτεται η αίτησή του για διεθνή προστασία δυνάμει των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2022 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης όπως προκύπτουν από το γραπτό σημείωμα που καταχώρισε η συνήγορος που εμφανίζεται για το Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από το Τζιμπουτί. Περί τις 9.10.2023, αφού εισήλθε στη Δημοκρατία παράνομα, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 8.1.2024, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό, ο οποίος ετοίμασε Έκθεση/ Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αίτησης ασύλου του. Στις 16.1.2024, η εισήγηση εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο. Στις 31.1.2024, η εν λόγω απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στο Αιτητή, ο οποίος ακολούθως, άσκησε την προσφυγή υπ’ αριθμό 399/2024, κατά της εν λόγω απόφασης.
2. Στο πλαίσιο του εντύπου της αίτησής του για διεθνή προστασία, ο Αιτητής στο πεδίο καταγραφής των λόγων εγκατάλειψης της χώρας του, αναφέρει ότι υπάρχει έλλειψη ασφάλειας στη χώρα του και ότι ο πατέρας του δολοφονήθηκε από την κυβέρνηση εξαιτίας της φυλής του. Η κυβέρνηση απειλεί να σκοτώσει και τον ίδιο τον Αιτητή και έχει αφαιρέσει οποιοδήποτε επίσημο έγγραφο από την μητέρα του, την οποία έχουν τραυματίσει. Τέλος, η κυβέρνηση κατέλαβε με βία την περιουσία του πατέρα του.
3. Στο πλαίσιο της συνέντευξή του, ο Αιτητής δήλωσε ότι γεννήθηκε το 1996, στην περιοχή Barbila του Τζιμπουτί όπου διέμενε όλη του τη ζωή μέχρι που εγκατέλειψε τη χώρα του το 2017 προκειμένου να πάει στην Τουρκία όπου σπούδασε. Στη χώρα του διαμένουν η μητέρα και τα δύο του αδέλφια, με τους οποίους διατηρεί επικοινωνία. Ο πατέρας του δολοφονήθηκε το 2015. Ο ίδιος ανήκει στη φυλή Wellagnou. Ερωτηθείς ως προς τους λόγους που εγκατέλειψε τη χώρα του, ο Αιτητής ανέφερε ότι ο πατέρας του δολοφονήθηκε από την κυβέρνηση και ότι ασκούσαν πίεση στον ίδιο και στη μητέρα του προκειμένου και ο ίδιος να εργαστεί στις μυστικές υπηρεσίες της χώρας. Ο Αιτητής ανέφερε ότι τους αποξένωσαν από την περιουσία του πατέρα του ενώ αφαίρεσαν όλα τα επίσημα έγγραφα από τη μητέρα του. Τον ίδιο τον πήραν με δεμένα μάτια στον αρχηγό των μυστικών υπηρεσιών όπου του πρότειναν να αναλάβει τη θέση του πατέρα του στις μυστικές υπηρεσίες. Παράλληλα, προκειμένου να ασκήσουν πίεση κακοποίησαν τη μητέρα του. Αυτό το περιστατικό έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2015, ενώ τον Ιούνιο του 2106 συνέλαβαν εκ νέου τον Αιτητή όπου τον κράτησαν και τον υπέβαλαν σε βασανιστήρια και εντέλει τον άφησαν ελεύθερο καθώς αυτός αρρώστησε, προειδοποιώντας τον ότι τον παρακολουθούν προκειμένου να μην πει σε κανένα κάτι. Το 2017 μετά την αποφοίτησή του τον προειδοποίησαν ότι εάν δεν εργαστεί για αυτούς θα πεθάνει. Εργαζόμενος στην Τουρκία ως διερμηνέας έλαβε ένα τηλεφώνημα, από το οποίο αντιλήφθηκε ότι τον παρακολουθούν και έτσι αποφάσισε να έρθει στη Δημοκρατία. Υπέδειξε ως φορείς δίωξής του μία μυστική ομάδα πρακτόρων που συνδέονται με το κράτος. Ακολούθως υποβλήθηκαν στον Αιτητή διευκρινιστικής φύσεως ερωτήματα αναφορικά με το ρόλο του πατέρα του στο στρατό και στην εν λόγω μυστική ομάδα αλλά και τις περιστάσεις γύρω από την απόπειρα δικής του ένταξης στις μυστικές υπηρεσίες.
4. Αξιολογώντας τις δηλώσεις του Αιτητή, ο Προϊστάμενος διέκρινε δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, o πρώτος σχετικά με την ταυτότητα και τη χώρα καταγωγής του, ο δεύτερος αναφορικά με την ισχυριζόμενη δίωξή του από τις μυστικές υπηρεσίες ώστε να αναλάβει τη θέση του πατέρα του. Ο πρώτος ισχυρισμός έγινε αποδεκτός καθώς κρίθηκε ότι έδωσε προς τούτο επαρκείς και ικανοποιητικές απαντήσεις, ενώ τα προσωπικά του στοιχεία επιβεβαιώνονται και από το διαβατήριο, το οποίο ο ίδιος προσκόμισε και τα λοιπά δεδομένα από εξωτερικές πηγές χαρτογράφησης. Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός του κρίθηκε ωστόσο αναξιόπιστος, καθώς κρίθηκε ότι δεν ήταν σε θέση να εισφέρει ικανοποιητικές και επαρκείς πληροφορίες στα ερωτήματα που του υποβλήθηκαν. Ειδικότερα, διαπιστώθηκε ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να δώσει λεπτομέρειες αναφορικά με τη θέση που διεκδικούσε ο πατέρας του. Κρίθηκε εξάλλου αντιφατική ο απάντησή του ως προς τη διεκδίκηση από το πατέρα του συγκεκριμένης θέσης, καθώς ενώ αρχικώς αναφέρεται ότι πέρασε επιτυχώς ειδική εκπαίδευση και του άξιζε η θέση στη συνέχεια ο Αιτητής ανέφερε ότι πατέρας του δεν ήθελε να εργαστεί μαζί τους. Σε χρονικές αντιφάσεις κρίθηκε ότι υπέπεσε ο Αιτητής και αναφορικά με τη σύλληψη του ιδίου από τη μυστική ομάδα. Ανεπαρκείς κρίθηκαν και οι απαντήσεις του ως προς τις περιστάσεις της φυγής του από τη χώρα, όπου διαπιστώθηκε για ακόμα μια φορά η γενικότητα και η έλλειψη βιωματικότητας.
5. Αξιολογώντας τον κίνδυνο που διατρέχει ο Αιτητής στη βάση του πρώτου και μόνο αποδεκτού ισχυρισμού του, κρίθηκε ότι αυτός δεν διατρέχει βάσιμο φόβο δίωξης για κάποιον από τους λόγους που εξαντλητικώς αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου ούτε και κίνδυνο σοβαρής βλάβης δυνάμει του άρθρου 19(2) του περί Προσφύγων Νόμου.
6. Ειδικότερα κατά την αξιολόγηση του κινδύνου λήφθηκε ιδίως υπόψη η τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής του και ιδίως στην πόλη του Djibouti, όπου κρίθηκε ότι ο Αιτητής δεν φαίνεται να διατρέχει κίνδυνο δίωξης ή πραγματικής βλάβης για τον Αιτητή.
7. Κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ο Αιτητής επανέλαβε τον πυρήνα του αιτήματός του περί φόβου δίωξής του από μέλη μίας μυστικής ομάδας που δολοφόνησαν τον πατέρα του.
8. To άρθρο 6Β των περί Νομικής Αρωγής Νόμων του 2002 μέχρι 2019 (ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος) προβλέπει τα εξής (η υπογράμμιση είναι δική μου):
«Νομική αρωγή σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας
6Β. (1) [...]
(2) Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε αιτητή διεθνούς προστασίας, ο οποίος ασκεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος -
(α) Kατά δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου επί της αίτησης διεθνούς προστασίας του εν λόγω αιτητή, την οποία απόφαση ο Προϊστάμενος έλαβε δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5, 12Βδις, 12Βτετράκις, 12Δ ή 13 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, ή
(β) […]
υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
(αα) Η δωρεάν νομική αρωγή αφορά μόνο την πρωτοβάθμια εκδίκαση της προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος, και όχι την εκδίκαση έφεσης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά της δικαστικής απόφασης η οποία εκδίδεται στα πλαίσια της εν λόγω πρωτοβάθμιας εκδίκασης, ούτε άλλο ένδικο μέσο∙ και
(ββ) κατά την κρίση του Διοικητικού Δικαστηρίου, η προσφυγή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας:
Νοείται ότι οι διατάξεις της παραγράφου (ββ) εφαρμόζονται χωρίς να περιορίζουν αυθαίρετα την παροχή της δωρεάν νομικής αρωγής και χωρίς να εμποδίζεται η ουσιαστική πρόσβαση του αιτητή διεθνούς προστασίας στη δικαιοσύνη».
9. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τις προϋποθέσεις υπαγωγής στο καθεστώς του πρόσφυγα.
10. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.
Κατάληξη
11. Ο Αιτητής έχει καταχωρίσει την προσφυγή υπ’ αριθμό 399/2024 κατά της δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου δυνάμει του άρθρου 13 του περί Προσφύγων Νόμου. Η περίπτωση αυτή εμπίπτει στο άρθρο 6Β(2)(α) του περί Νομικής Αρωγής Νόμου.
12. Πρώτο κριτήριο χορήγησης νομικής αρωγής σε αιτητή διεθνούς προστασίας που θεσπίζεται με την υπό αναφορά διάταξη αποτελεί η ύπαρξη, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, πραγματικής πιθανότητας επιτυχίας της σκοπούμενης προσφυγής.
13. Δίδεται δε ευρεία διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να αποφασίσει κατά πόσον, με βάση τα ενώπιόν του στοιχεία, η προσφυγή του αιτητή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας (Απόφαση στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 23/2010, Farshad Khamsen, ημερ. 14/10/2010).
14. Οι πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας θα πρέπει να εξετάζονται και υπό το φως της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου.
15. Περαιτέρω, το Δικαστήριο θα πρέπει να λάβει υπόψη του το δικαίωμα του αιτητή να ακουστεί στη βάση του άρθρου 146 του Συντάγματος, αλλά θα πρέπει περαιτέρω να εξετάσει την αίτηση με βάση το υλικό που έχει ενώπιόν του, χωρίς να δίδονται νομικές αρωγές ανεξέλεγκτα σε υποθέσεις που δεν έχουν πιθανότητες επιτυχίας (Βλ. Αποφάσεις στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 10/2010, Αlali Abdulhamid, ημερ. 6.5.2010 και στην Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ. 25/2010, Antonia Adahor, ημερ. 13.12.2010).
16. Κατά την εξέταση των ισχυρισμών, το Δικαστήριο προβαίνει σε εκ πρώτης όψεως εξέταση της υπόθεσης, χωρίς βεβαίως το Δικαστήριο να καλείται να αποφασίσει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής που πιθανόν να καταχωρήσει ο αιτητής. Σημειώνεται, πως το αποτέλεσμα της παρούσας αίτησης για νομική αρωγή, δεν θα επηρεάσει την τελική έκβαση της προσφυγής που πιθανόν να καταχωρηθεί από τον Αιτητή , εφόσον το Δικαστήριο στην παρούσα διαδικασία δεν αποφασίζει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής (Αποφάσεις στις Yπoθ. αρ. 278/09, Durgo Man v. Δημοκρατίας, ημερ. 15.7.2009, Baghour και Yπoθ. αρ. 7/11 και 8/11, Roud Gad, ημερ. 28.3.2011).
17. Σημειώνεται, εξάλλου, ότι το Δικαστήριο προβαίνει στην αξιολόγηση της βασιμότητας της αίτησης παροχής νομικής αρωγής στη βάση του υλικού που τίθεται ενώπιόν του [Bλ. απόφαση στην Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 31/2013, Singh Khushwant, ημερ. 23.12.2013].
18. Εν προκειμένω, σημειώνεται ότι η εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα, εισηγήθηκε μέσω του Γραπτού της Σημειώματος ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις που θέτει ο περί Νομικής Αρωγής Νόμος για την παραχώρηση του ευεργετήματος της νομικής αρωγής στον Αιτητή.
19. Έχω μελετήσει προσεκτικά το Γραπτό Σημείωμα του Γενικού Εισαγγελέα, τα έγγραφα του διοικητικού φακέλου, τη συνέντευξη του Αιτητή ενώπιον των αρμόδιων λειτουργών, την εισηγητική έκθεση της λειτουργού της Υπηρεσίας Ασύλου, την απόφαση του Προϊσταμένου και γενικά το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιόν μου.
20. Από τα ενώπιόν μου δεδομένα, διαπιστώνω ότι ο Προϊστάμενος εξέτασε τους ισχυρισμούς του Αιτητή, στο μέτρο που αυτοί θα ήταν κρίσιμοι για την υπαγωγή του τελευταίου στο καθεστώς διεθνούς προστασίας. Το Δικαστήριο δε θα προβεί σε επανεξέταση των ισχυρισμών, οι οποίοι έχουν γίνει αποδεκτοί από την Υπηρεσία Ασύλου, ήτοι τα προσωπικά του στοιχεία. Συντάσσομαι επιπλέον με την τοποθέτηση του Προϊσταμένου ότι ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός του Αιτητή φαίνεται εκ πρώτης όψεως να είναι αναξιόπιστος εξαιτίας της γενικότητας με την οποία παρατίθενται τα γεγονότα από αυτόν και την έλλειψη βιωματικού υποβάθρου. Σημειώνεται ωστόσο, ότι σύμφωνα με την αφήγηση του Αιτητή ο σκοπός το πατέρα του ήταν να ανελιχθεί στο στρατό σε θέση μη σχετική με τη θέση, η οποία του προτάθηκε από τη μυστική ομάδα. Ως εκ τούτου, δεν εντοπίζεται αντίφαση στο σημείο αυτό. Αυτό ωστόσο το οποίο εκ πρώτης όψεως με οδηγεί να συνταχθώ με το συμπέρασμα περί αναξιοπιστίας του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού είναι το γεγονός ότι ο Αιτητής δεν παραθέτει καθόλου λεπτομέρειες βιωματικής φύσεως των διαφόρων περιπτώσεων σύλληψης και κράτησής του από τους μυστικούς πράκτορες. Επιπλέον, ελλείψει σχετικών με τη θέση την οποία καλείται να καταλάβει δεν παρίσταται ευλογοφανής η εμμονή της εν λόγω μυστικής ομάδας να διαδεχθεί τον πατέρα του, σε μια θέση μάλιστα την οποία ο ίδιος ο πατέρας του ουδέποτε κατείχε. Δεν παροράται εξάλλου το γεγονός ότι ο Αιτητής διατηρεί επικοινωνία με την οικογένειά του, χωρίς ο ίδιος να έχει αναφερθεί σε οποιοδήποτε περιστατικό σχετικό με την κατ’ ισχυρισμό δίωξή του από το 2017 και έπειτα, γεγονός που καθιστά εκ πρώτης όψεως μη ευλογοφανή τον ισχυρισμό του περί δίωξης. Κατά τα άλλα φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι ο Προϊστάμενος εξέτασε την κατάσταση ασφαλείας στον τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής χωρίς να προκύπτει κατάσταση αδιάκριτης βίας που να θέτει σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα αμάχων κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 19(2)(γ). Ούτε και ο Αιτητής προβάλλει οποιοδήποτε συναφή ισχυρισμό.
21. Με βάση τα πιο πάνω δεδομένα, εκ πρώτης όψεως κρίνεται ότι τα συμπεράσματα του Προϊσταμένου περί μη υπαγωγής του Αιτητή σε καθεστώς διεθνούς προστασίας είναι ορθά καθότι δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται, επικουρικώς, η υπαγωγή του σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς εκ πρώτης όψεως και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του , λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που παρατίθενται για την κατάσταση ασφαλείας στον τελευταίο τόπο συνήθους διαμονής του σε συνάρτηση με τις προσωπικές του περιστάσεις, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
22. Για τους λόγους που έχουν εκτεθεί, έχοντας υπόψη ότι, βάσει των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας o Αιτητής θα πρέπει να καταδείξει ότι έχει πραγματικές πιθανότητες να εκδοθεί δικαστική απόφαση υπέρ του και χωρίς να αποφασίζεται οριστικά το αποτέλεσμα της προσφυγής που έχει καταχωρίσει (Αποφάσεις στην Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 1/2009, Tamaga Durja Man v. Δημοκρατίας, ημερ. 15/7/2009, και στη Αίτηση Νομικής Αρωγής Αρ. 10/12, Nacira Baghour και Maged Ahmad Odeh, ημερ. 28/3/2012), κρίνω στη βάση των ενώπιόν μου στοιχείων πως δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι η καταχωρισθείσα προσφυγή του έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας.
Με δεδομένη τη μη ικανοποίηση αυτής της απαραίτητης εκ του Νόμου προϋπόθεσης, η αίτηση αναπόφευκτα απορρίπτεται χωρίς έξοδα.
Ο Αιτητής έχει βέβαια κάθε δικαίωμα να προωθήσει την προσφυγή που έχει καταχωρίσει στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας, με δικά του έξοδα, παρά την απόρριψη της αίτησής του για παραχώρηση σε αυτόν δωρεάν νομικής αρωγής.
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.