ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση αρ.2947/22
21 Μαρτίου 2024
[Α. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Α. G. Α.
Αιτητής
Και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση
Κα Χρ. Ματθαίου, Δικηγόρος για Αιτητή
Κα Π. Δημητρίου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την προσφυγή ο αιτητής αιτείται την ακύρωση της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημ.03/05/22, η οποία επιδόθηκε δια χειρός στις 05/05/22 και δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτησή διεθνούς προστασίας που υπέβαλε, ως άκυρης, παράνομης, και στερούμενης νομικού αποτελέσματος.
Ως εκτίθεται στην Ένσταση που καταχωρήθηκε από τους καθ’ ων η αίτηση και προκύπτει από το περιεχόμενο του σχετικού Διοικητικού Φάκελου που κατατέθηκε στα πλαίσια των διευκρινήσεων, ο αιτητής κατάγεται από το Καμερούν, εισήλθε στη Δημοκρατία στις 21/10/18 και υπέβαλε την επίδικη αίτηση διεθνούς προστασίας στις 02/11/18 (ερ.6-8, 40).
Στις 23/02/22 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη με τον αιτητή από την Υπηρεσία Ασύλου προς εξέταση του αιτήματός για διεθνή προστασία όπου του δόθηκε η ευκαιρία, μέσα από σχετικές ερωτήσεις, μεταξύ άλλων, να εκθέσει τους λόγους στους οποίους στηρίζει το αίτημα του (ερ.30-40). Μετά το πέρας της συνέντευξης ετοιμάστηκε σχετική Έκθεση και, στις 13/04/22, απορρίφθηκε το αίτημα για διεθνή προστασία (ερ.71-82).
Ακολούθως ετοιμάστηκε σχετική επιστολή ενημέρωσης του αιτητή για την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία του δόθηκε διά χειρός 05/05/22 και του μεταφράστηκε στη μητρική του γλώσσα (ερ.86-87).
Επί της αιτήσεως ασύλου που υπέβαλε ο αιτητής καταγράφει ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής εξαιτίας της «κατάστασης στη χώρα».
Στη συνέντευξη που διενεργήθηκε ο αιτητής ανέφερε ότι είναι Χριστιανός, διέμενε σε χωριό προάστιο του Mamfe, το Egbeko και δεν αντιμετωπίζει οποιοδήποτε πρόβλημα υγείας. Έχει συμπληρώσει εννέα χρόνια εκπαίδευσης, ενώ σε σχέση με την εργασιακή του εμπειρία εξήγησε πως πωλούσε τρόφιμα μαζί με τη μητέρα του. Ως ανέφερε η μητέρα του απεβίωσε το Φεβρουάριο 2018 από φυσικά αιτία, ενώ δε γνώρισε ποτέ τον πατέρα του, δεν διαθέτει αδέλφια και δεν έχει γνωρίσει την οικογένεια της μητέρας του. Ερωτηθείς σχετικά με την ύπαρξη προσώπων τα οποία θεωρεί ως οικογένειά του, δήλωσε πως είχε «μόνο φίλους από το σχολείο», ενώ υπήρχε ο ιδιοκτήτης της κατοικίας τους, ο οποίος απεβίωσε την ημέρα που εγκατέλειψε το Καμερούν.
Σχετικά με το ταξίδι του, ο αιτητής εξήγησε πως εισήλθε στη Δημοκρατία μέσω Νιγηρίας, στην οποία πέρασε δια θαλάσσης από τη χώρα καταγωγής. Στη Νιγηρία διέμεινε άστεγος επί μία εβδομάδα μέχρι που τον φιλοξένησε μια οικογένεια περί τους δύο μήνες, οπότε και φιλικό πρόσωπο του ανθρώπου με τον οποίο διέμενε, προσφέρθηκε να τον βοηθήσει να πάει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το Νοέμβριο του 2018, μαζί με το πρόσωπο αυτό, εγκατέλειψε τη χώρα και κατέληξε στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, όπου, ως ανέφερε, πέρασε σε ένα σπίτι λίγο καιρό όπου δεν του δίδονταν εξηγήσεις για τον λόγο που περιοριζόταν και εν τέλει διέφυγε και ήρθε στις ελεύθερες περιοχές της Δημοκρατίας
Ως προς τους λόγους που εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής, ο αιτητής ισχυρίστηκε πως, καθώς διέμενε με τον ιδιοκτήτη της κατοικίας του, κάποια ημέρα, ενώ έπαιζε σε εξωτερικό χώρο, ακούστηκαν πυροβολισμοί, με αποτέλεσμα όλοι να κατευθυνθούν στην κατοικία τους. Ενώ πλησίαζε την κατοικία του, άκουσε πως ο ιδιοκτήτης απεβίωσε. Αν και ο αιτητής θέλησε να εξακριβώσει το συμβάν, ενόψει των πυροβολισμών των μαχητών και της αστυνομίας, δεν το κατόρθωσε. Κατόπιν τούτου, κατευθύνθηκε προς τον ποταμό, όπου επιβιβάστηκε σε βάρκα με ένα άτομο που γνώριζε τον «πατέρα του», ως αποκαλούσε τον σπιτονοικοκύρη της οικίας που διέμενε ο αιτητής. Σε περίπτωση επιστροφής του φοβάται ότι οι αρχές θα τον συνδέσουν με την δράση του σπιτονοικοκύρη, ο οποίος ανήκε στους Ambazonians και εξαιτίας αυτού είναι ενδεχόμενη η φυλάκισή του. Όπως εξήγησε, φημολογείται ότι ο «πατέρας του» παρείχε τροφή στους αποσχιστές, ενώ οι αποσχιστές θεωρούν πως εργαζόταν για την κυβέρνηση. Δήλωσε ακόμα πως δεν είναι δυνατή η επιστροφή του στο Καμερούν, καθώς κανένα μέλος της οικογένειάς του δε διαμένει εκεί και θα βρεθεί μόνος.
Οι καθ’ ων η αίτηση, εξετάζοντας τα λεγόμενα του αιτητή τόσο στην αίτηση όσο και τη συνέντευξη, κατέταξαν αυτούς στους ακόλουθους ουσιώδεις ισχυρισμούς.
1. Ταυτότητα, χώρα καταγωγής, προφίλ και τόπος συνήθους διαμονής του αιτητή
2. Ο αιτητής τράπηκε σε φυγή όταν άκουσε πυροβολισμούς, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση να προσεγγίσει την κατοικία του εξαιτίας της έντασης αυτών
3. Ο σπιτονοικοκύρης της οικίας όπου διέμενε ο αιτητής συνεργαζόταν με το κίνημα των αποσχιστών, με αποτέλεσμα ο ίδιος να γίνεται επίσης αντιληπτός ως τέτοιος
Οι καθ’ ων η αίτηση αποδέχθηκαν τον 1ο και 2ο των ως άνω ισχυρισμών, απέρριψαν τον 3ο ισχυρισμό.
Αναφορικά με τον 3ο ουσιώδη ισχυρισμό του αιτητή, κρίθηκε ότι το αφήγημα του περί συνεργασίας του σπιτονοικοκύρη του με το κίνημα των αποσχιστών και απόδοσης στον ίδιο σχέσης με το εν λόγω κίνημα στερείται εσωτερικής συνοχής ενόψει της αοριστίας, ασάφειας και γενικότητας των δηλώσεων του.
Συγκεκριμένα, ως οι καθ’ ων η αίτηση καταγράφουν στην επίδικη έκθεση, κρίθηκε πως ο αιτητής δεν ήταν σε θέση να παρέχει ικανοποιητικές πληροφορίες περί τούτου, καθώς οι δηλώσεις του αναφορικά με τι είναι και ποιο ρόλο είχαν οι Ambazonians ήταν ασυνεπείς, αφού είχε αναφέρει ότι πρόκειται περί πολιτικού κόμματος. Αντίστοιχα, οι δηλώσεις του σχετικά με τη συμμετοχή του σπιτονοικοκύρη του αιτητή στους Ambazonians κρίθηκε ότι στερούνται λεπτομερειών και τα όσα ανέφερε σχετικά με τον κίνδυνο που κατ’ ισχυρισμό διατρέχει από τους αποσχιστές κρίθηκε ότι παρατέθηκαν με τρόπο μη λεπτομερή και μη συγκεκριμένο, παρότι του ζητήθηκαν περαιτέρω επεξηγήσεις. Στο πλαίσιο αξιολόγησης της εξωτερικής αξιοπιστίας του εν λόγω ισχυρισμού, αξιολογήθηκε ότι ο όρος ‘black leg’ χρησιμοποιείται από τους Ambazonians, σχετικά με πρόσωπα για τα οποία υπάρχει υποψία συνεργασίας τους με τις κρατικές δυνάμεις και όχι και από τις δύο πλευρές, ως ο αιτητής είχε αναφέρει. Ενόψει της μη στοιχειοθέτησης της εσωτερικής και εξωτερικής αξιοπιστίας του ισχυρισμού, αυτός έτυχε απόρριψης.
Ενόψει των ως άνω ευρημάτων των καθ’ ων η αίτηση επί της αξιοπιστίας των ισχυρισμών του αιτητή, ακολούθησε έρευνα σε σχέση με την κατάσταση ασφαλείας στο Mamfe. Στο πλαίσιο των προσωπικών του περιστάσεων του αιτητή αξιολογήθηκε ότι συνιστά νέο, υγιή εικοσάχρονο άνδρα, χωρίς οποιαδήποτε ευαλωτότητα, ο οποίος δεν έχει κατά το παρελθόν αντιμετωπίσει οποιασδήποτε μορφής δίωξη ή σοβαρή βλάβη.
Για τους πιο πάνω λόγους κρίθηκε ότι δεν διαπιστώνεται σε σχέση με τον αιτητή βάσιμος φόβος δίωξης ή σοβαρής βλάβης και δεν υφίσταται πιθανότητα μεταχείρισης ενάντια στο αρ.3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Συνεπεία των ανωτέρω η επίδικη αίτηση απορρίφθηκε ως αβάσιμη.
Επί της αιτήσεως ο αιτητής αναφέρει αρκετούς λόγους προς υποστήριξη του αιτήματος για ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης οι πλείστοι εκ των οποίων δεν εξειδικεύονται και δεν συναρτώνται με γεγονότα που αφορούν την παρούσα.
Κατά τις διευκρινήσεις η συνήγορος του αιτητή απέσυρε ρητά τους λοιπούς ισχυρισμούς και προώθησε εν τέλει μόνο τον ισχυρισμό περί μη δέουσας έρευνας.
Οι καθ' ων η αίτηση αντέταξαν ότι έγινε δέουσα έρευνα των όσων ο αιτητής ανέφερε και ορθώς απορρίφθηκε η επίδικη αίτηση.
Προχωρώ λοιπόν με αξιολόγηση των ενώπιον μου στοιχείων και ισχυρισμών.
Στο εγχειρίδιο του EASO «Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», Δικαστική ανάλυση, 2018, αναφέρεται στην σελ.98, ότι «[...] απαιτείται ισορροπημένη και αντικειμενική αξιολόγηση του αν η αφήγηση του αιτούντος αντικατοπτρίζει την αφήγηση που αναμένεται από ένα πρόσωπο στην κατάσταση του αιτούντος το οποίο αφηγείται μια πραγματική προσωπική εμπειρία.». Στην σελ.102 του ιδίου εγχειριδίου, αναφέρεται ότι «[…] οι δείκτες αξιοπιστίας είναι απλοί δείκτες και δεν συνιστούν αυστηρά κριτήρια ή προϋποθέσεις. Παρότι οι τέσσερις δείκτες που προσδιορίστηκαν ανωτέρω (εσωτερική και εξωτερική συνέπεια, επαρκώς λεπτομερείς πληροφορίες και ευλογοφάνεια) αποτυπώνουν τους δείκτες που εφαρμόζουν στην πράξη τα δικαστήρια, κανένας από αυτούς δεν μπορεί να θεωρηθεί καθοριστικός. Η σημασία τους από υπόθεση σε υπόθεση ποικίλλει σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η εξέταση του σωρευτικού τους αντίκτυπου (305). […] Από την ανωτέρω ανάλυση προκύπτει ότι δεν υπάρχει απλή απάντηση στο ερώτημα που αφορά τον τρόπο αξιολόγησης της αξιοπιστίας σε υποθέσεις διεθνούς προστασίας. Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η αξιολόγηση πρέπει να διενεργείται με βάση το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων, λαμβανομένων υπόψη των αρχών, των μεθόδων και των δεικτών που αναφέρονται στην παρούσα ανάλυση. Οι αρχές, οι μέθοδοι και οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή (307), αντικειμενικότητα και αμεροληψία, ώστε να αποφευχθεί τυχόν εσφαλμένη και απλοϊκή απόρριψη, ή αφελής και ανεπιφύλακτη αποδοχή μιας συγκεκριμένης αφήγησης.»
Εν προκειμένω θα συμφωνήσω με τους καθ’ ων η αίτηση σχετικά με το εύρημα τους ότι τα όσα ανέφερε ο αιτητής αναφορικά με τον ισχυρισμό του ότι ο σπιτονοικοκύρης του θεωρείτο ως υποστηρικτής του κινήματος των αποσχιστών και ότι συνεπεία τούτου είναι πιθανόν να κινδυνεύει και ο ίδιος (3ος ουσιώδης ισχυρισμός) ήταν πολύ λίγα και ουδεμία λεπτομέρεια περιέχουν, ιδίως αναφορικά με τους αντιληπτούς από τις αρχές δεσμούς του σπιτονοικοκύρη του αιτητή με τους Ambazonians. Σχετικώς, ανατρέχοντας στο ερ.33, όπου καταγράφονται οι δηλώσεις του αιτητή στις ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν, παρατηρώ, σε συμφωνία με τους καθ’ ων η αίτηση, ότι το μόνο που ο αιτητής ανέφερε για την αποδιδόμενη στον σπιτονοικοκύρη του από τις αρχές σύμπραξη με το κίνημα των Ambazonians είναι πως υπήρχε φημολογία ότι τους έδιδε φαγητό δωρεάν στο εστιατόριο που διατηρούσε. Πολύ δε λιγότερο εξηγείται από τον αιτητή ο φόβος του από τις αρχές λόγω σύνδεσης του με τον σπιτονοικοκύρη του.
Ενόψει των ως άνω θα συμφωνήσω με την κατάληξη τους επί της εσωτερικής συνοχής του 3ου ουσιώδους ισχυρισμού του αιτητή, καθώς τα όσα ανέφερε επί τούτου περιορίστηκαν, ως οι καθ’ ων η αίτηση καταγράφουν στο ερ.33 και παρατίθενται πιο πάνω, σε δηλώσεις που εκ των οποίων ελλείπουν παντελώς λεπτομέρειες σχετικά με την πεποίθηση του ότι ο σπιτινοικοκύρης του (και ο ίδιος) γίνονται αντιληπτοί από τις αρχές ως συμπράττοντες με τους Ambazonians, πράγμα που αποτελεί και τη μόνη βάση του αιτήματος του για διεθνή προστασία.
Δεν παραγνωρίζω ότι ο αιτητής ήταν κατά τον χρόνο που συνέβησαν τα γεγονότα που τον οδήγησαν να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του περί των 17 ετών και συνεπώς ανήλικος.
Ειδικώς σε περιπτώσεις ανήλικων αιτητών, στο ανωτέρω εγχειρίδιο του EASO, σελ. 142, αναφέρεται ότι «[κ]ατά την αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων και της αξιοπιστίας στην περίπτωση ανήλικων αιτούντων (439), είναι απαραίτητο να εφαρμόζεται διαφοροποιημένη προσέγγιση τόσο σε σχέση με τα προσωπικά (υποκειμενικά) αποδεικτικά στοιχεία που τους αφορούν όσο και σε σχέση με τον τρόπο αλληλεπίδρασης των στοιχείων αυτών με πληροφοριακά (αντικειμενικά) αποδεικτικά στοιχεία, για παράδειγμα, σχετικά με τις συνθήκες της χώρας.».
Περαιτέρω, στις σελ.151-153 του εγχειριδίου αναφέρονται τα κάτωθι:
«Προκειμένου να είναι ρεαλιστικές οι προσδοκίες σχετικά με την ικανότητα των ανήλικων αιτούντων να ανακαλούν γεγονότα του παρελθόντος και να απαντούν σε ερωτήσεις, είναι σημαντικό να γίνει κατανοητός ο τρόπος λειτουργίας της μνήμης των ανηλίκων. Η μνήμη εξαρτάται από το στάδιο ανάπτυξης και την ωριμότητα του ανηλίκου. Επομένως, ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του, ένας ανήλικος ενδέχεται να αντιμετωπίζει περισσότερες δυσκολίες όσον αφορά την αντίληψη του χρόνου και τον υπολογισμό του κινδύνου (478).
[…]
Οι ατομικές και ευρύτερες περιστάσεις του παιδιού, όπως το στάδιο ανάπτυξης και η προσωπική του ικανότητα, θα πρέπει να εξετάζονται προσεκτικά όταν χρησιμοποιούνται «συνήθεις» δείκτες αξιοπιστίας.
- Επαρκώς λεπτομερείς και συγκεκριμένες πληροφορίες: Τα παιδιά αφηγούνται συνήθως τις ιστορίες τους με λιγότερες λεπτομέρειες από ό,τι οι ενήλικες. Παρότι μπορεί να είναι σε θέση να δώσουν λεπτομέρειες, χρειάζονται περισσότερη στήριξη για να τις περιγράψουν. Τα παιδιά μπορεί επίσης να επικεντρώνονται σε πολύ διαφορετικά ζητήματα και να έχουν διαφορετικά ενδιαφέροντα από τους ενήλικες και τούτο θα επηρεάσει τα στοιχεία για τα οποία μπορούν να παράσχουν τις περισσότερες λεπτομέρειες.
- Γενικά, η εσωτερική συνέπεια έχει περιορισμένη αξία, ως δείκτης αξιοπιστίας, στην περίπτωση των παιδιών. Επιπλέον όλων των γενικών στρεβλώσεων της μνήμης που συνεπάγονται φυσιολογικές ανακολουθίες, συχνά τα παιδιά επηρεάζονται ειδικότερα από την υποβολιμότητα των ερωτήσεων, τις στρεβλωτικές συνέπειες της έλλειψης εμπιστοσύνης και τις αναπτυξιακές μεταβολές της μνήμης (ιδίως στους εφήβους).
- Εξωτερική συνέπεια: Οι δηλώσεις του παιδιού θα πρέπει να συγκρίνονται πολύ προσεκτικά με τις πληροφορίες για τη χώρα ή τις μαρτυρίες ενηλίκων. Συχνά τα παιδιά δεν γνωρίζουν ορισμένες σημαντικές πληροφορίες για τη χώρα, την κοινότητά τους κ.λ.π. λόγω περιορισμένης εκπαίδευσης, έλλειψης ειδικού ενδιαφέροντος ή του αναπτυξιακού σταδίου στο οποίο βρίσκονται (483).
Ορισμένα κράτη μέλη εφαρμόζουν την προσέγγιση που περιγράφεται στο Εγχειρίδιο της UNHCR, το οποίο αναφέρει σχετικά με την εκτίμηση της αξιοπιστίας ότι «αν η αφήγηση του αιτούντος φαίνεται αξιόπιστη, η περίπτωσή του πρέπει, εκτός αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι για το αντίθετο, να τύχει του ευεργετήματος της αμφιβολίας» (484). H UNHCR αναγνωρίζει επίσης ότι η εκτίμηση της αξιοπιστίας ενός ανήλικου «διέπεται από φιλελεύθερη εφαρμογή της αρχής “του ευεργετήματος της αμφιβολίας”» (485). Σε όλα τα κράτη μέλη, ανεξάρτητα από την εφαρμογή ή μη της προσέγγισης αυτής, κατά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας του ανηλίκου πρέπει να λαμβάνεται δεόντως υπόψη η ηλικία και ο βαθμός ευαισθησίας.»
Ενόψει των ως άνω κατευθυντήριων γραμμών αναφορικά με τον τρόπο αξιολόγησης της αξιοπιστίας δηλώσεων ανηλίκων (εδώ ανήλικου κατά τον χρόνο των γεγονότων στα οποία αναφέρθηκε – ήταν 21 ετών κατά τη συνέντευξη) λαμβάνω υπόψη ότι είναι θεωρώ φυσικό να μην είναι γνώστης των πολιτικών προεκτάσεων της λεγόμενης αγγλόφωνης κρίσης στο Καμερούν, όπως και του τρόπου δράσεις των εμπλεκομένων μερών. Εξίσου φυσικό θεωρώ το ότι τράπηκε σε φυγή κατά την ανταλλαγή πυρών έξω από την οικία του, ισχυρισμός που έγινε άλλωστε αποδεκτός και από τους καθ’ ων η αίτηση.
Παρά τα ως άνω δεν μπορεί εδώ να παραγνωριστεί ότι ο ισχυριζόμενος φόβος δίωξης που εξέφρασε ο αιτητής πηγάζει από την κατ’ ισχυρισμό σύνδεση από τις αρχές του ίδιου με τον σπιτονοικοκύρη του, για τον οποίον – ως ανέφερε – υπάρχει φημολογία ότι βοηθά ή συνδράμει στους Ambazonians. Επί τούτου σημειώνω ότι, πέραν του ότι – ακόμη και λαμβανομένου υπόψη ότι ο αιτητής ήταν τότε 17 ετών – θα ήταν εύλογα αναμενόμενο θεωρώ να είναι σε θέση εξηγήσει γιατί θεωρεί ο ίδιος ότι ο σπιτονοικοκύρης του είναι πιθανόν να διώκεται από τις αρχές, αφού ουδέν συμβάν ή ίδια γνώση για τούτο έχει, δεδομένου ότι πρόκειται για άτομο που φοίτησε μέχρι και το γυμνάσιο και η ηλικία του ήταν τέτοια που επιτρέπει μια στοιχειώδη γνώση επί των όσων αναφέρεται. Σημειώνω δε ότι έχω εντοπίσει ότι στο ερ.2 ο αιτητής κάνει αναφορά ότι η μητέρα του ζει και βρίσκεται εκτός της χώρας καταγωγής, ενώ στο ερ.34 αναφέρει ότι έχει αποβιώσει περί τους 6 μήνες προτού ο ίδιος φύγει από τη χώρα, το 2018. Σημειώνω περαιτέρω ότι, νοούμενου ότι δεν τελεί σε σχέση συγγένειας με τον σπιτονοικοκύρη του, δεν ενεπλάκη ο ίδιος σε οιονδήποτε συμβάν στα πλαίσια της αγγλόφωνης κρίσης, δεν έχει πληροφορία παρά μόνο εικάζει ότι στον σπιτονοικοκύρη του αποδίδεται φιλική προς τους Ambazonians δράση και ουδεμία πληροφορία ανέφερε εκ της οποίας να συνάγεται πρώτον ότι πράγματι διώκεται ο σπιτονοικοκύρης του και δεύτερον ότι η δίωξη θα αγγίξει και τον ίδιο, θεωρώ ότι εκ των ισχυρισμών του δεν μπορεί να τεκμηριωθεί βάσιμος φόβος καταδίωξης για τον λόγο τούτο. Άλλωστε, ακόμα και αν γινόταν δεκτή η πιθανότητα δίωξης από τις αρχές του σπιτονοικοκύρη του παραμένει απίθανο, εφόσον ουδεμία στοχοποίηση έγινε προς τον ίδιο προτού φύγει από τη χώρα, να γίνει η σύνδεση του μ’ αυτόν τόσο χρόνια μετά (6 έτη), κατά την επιστροφή του.
Προχωρώ σε αξιολόγηση των ως άνω ισχυρισμών του αιτητή αναφορικά με την εξωτερική αξιοπιστία αυτών, με αναφορές σε αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης.
Επί του ως άνω ισχυρισμού εντοπίζονται σχετικές πληροφορίες οι οποίες φαίνεται να επιβεβαιώνουν ότι η δίωξη άμαχου πληθυσμού επ’ ασήμαντου αφορμής – ειδικώς με την κατηγορία ότι συνεργάζονται ή παρέχουν βοήθεια ή διατηρούν δεσμούς με αυτονομιστές - είναι συχνή στην περιοχή διαμονής του αιτητή (Southwest).
Η Διεθνής Αμνηστία και το Human Rights Watch (HRW), τέλος, κάνουν λόγο για μη τήρηση και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε εκτεταμένο βαθμό στα πλαίσια της κρίσης στις Αγγλόφωνες επαρχίες.[1]
Αναφορά της οργάνωσης Human Rights Watch εκδοθείσα το 2018, ήτοι το χρόνο που κατ’ ισχυρισμό έλαβαν χώρα τα περιστατικά, αναφέρει την ύπαρξη ισχυρών ενδείξεων ότι οι άμαχοι οι οποίοι εκλαμβάνονται ως συνεργαζόμενοι με την κυβέρνηση στοχοποιούνται από τους αποσχιστές για εκβιασμούς, βασανισμούς και δολοφονίες.[2] Βάσει αναφοράς του ανεξάρτητου ιδρύματος Bertelsmann Stiftung[3], οι αποσχιστές αυξανόμενα στοχοποιούν αμάχους μεταξύ άλλων ως αντίποινα για αποδιδόμενη συνεργασία με την κυβέρνηση.[4] Άρθρο της εφημερίδας The African Observer, δημοσιευθέν το 2023, αναφέρει ότι οι ένοπλες ομάδες συχνά κατηγορούνται για δολοφονίες, απαγωγές ή τραυματισμούς αμάχων τους οποίους κατηγορούν ότι συνεργάζονται με τις αρχές του Καμερούν.[5]
Ειδικά ως προς την κρατική μεταχείριση προσώπων τα οποία εκλαμβάνονται ως υποστηρικτές των αγγλόφωνων αποσχιστών, η ως άνω έρευνα της οργάνωσης Human Rights Watch, αναφέρει ότι κατέγραψε τρεις περιστάσεις όπου οι δυνάμεις ασφαλείας κράτησαν πρόσωπα τα οποία υποπτεύονταν ότι υποστήριζαν τους αποσχιστές, ενώ εν συνεχεία βασανίστηκαν και δολοφονήθηκαν κατά τη διάρκεια της κράτησης.[6] Βάσει της ανωτέρω αναφοράς των The Advocates for Human Rights, οι κρατικές δυνάμεις συστηματικά κρατούν πρόσωπα βασιζόμενες σε εκλαμβανόμενη υποστήριξη του αγγλόφωνου αποσχιστικού κινήματος. Κατά τη διάρκεια της κράτησης, οι αρχές της χώρας υποβάλλουν τους αγγλόφωνους και όσους υποπτεύονται για υποστήριξή τους σε βασανισμό και σκληρή, απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση. [7] Οι πηγές της έρευνας υποδεικνύουν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας και άμυνας έχουν προβεί σε ξυλοδαρμούς, δολοφονίες, συλλήψεις χωρίς ένταλμα, ποινικές διώξεις σε στρατιωτικά δικαστήρια με κατηγορίες τρομοκρατίας, επί της βάσει είτε της πραγματικής είτε της αποδιδόμενης υποστήριξης στο αγγλόφωνο κίνημα. [8]
Κατά τα Ηνωμένα Έθνη υπάρχουν « […] αναφορές για βίαιες ενέργειες που καταλήγουν σε καταστροφή νοσοκομείων, σχολείων και ολόκληρων χωριών στις εν λόγω περιοχές τις οποίες έχουν διαπράξει μη κυβερνητικές ένοπλες ομάδες και μέλη των ενόπλων δυνάμεων του κυβερνώντος κόμματος […]»[9], ενώ το HRW, στην πιο πρόσφατη Έκθεσή του, και η Διεθνής Αμνηστία επίσης αναφέρουν πως στις ενέργειες αυτές προβαίνουν τόσο κυβερνητικοί και μη κυβερνητικοί δρώντες[10]. Η γεωγραφική τους κατανομή αναφέρεται από τα Ηνωμένα Έθνη: «Στις ΝΔ και ΒΔ επαρχίες, υψηλά επίπεδα ανασφάλειας συνεχίζονταν. Η παρουσία κρατικών σωμάτων ασφαλείας – αστυνομία, χωροφυλακή, στρατός – είναι συγκεντρωμένη κατά μήκος των κύριων οδικών αρτηριών και στις πόλεις, ενώ οι μη κρατικές ένοπλες ομάδες εντοπίζονται κυρίως στις αγροτικές περιοχές.»[11].
Σε COI QUERY του EASO, ημ.14/06/21, αναφέρεται ότι ο εκτοπισμός πληθυσμού από τα σπίτια του είναι συχνό φαινόμενο λόγω της γενικευμένης βίας, οι οποίοι εκτοπισθέντες βρίσκουν συχνά καταφύγιο σε αγροτικές ή δασώδεις εκτάσεις κοντά στον τόπο διαμονής τους:
«According to OCHA 712 180 IDPs were within or displaced in the North-West and South-West regions as of March 2021. Violence in the aforementioned regions resulted in multiple population displacements and over 1 427 people were forced to flee their homes only in March 2021, seeking shelter and safety in nearby bushes, villages and towns. 71 More than 10 000 people, mainly in Menchum division in the North-West region, were forced to flee their villages in April 2021 and IDPs reached the number of 712 800.72 For the same reference period , a UNHCR map depicting the locations of UNHCR persons of concern mentions that as of April 2021 there were 1 032 942 internally displaced persons, the majority of whom seem to be situated in the Far North, North-West and South-West regions.73 »[12]
Πηγές των Ηνωμένων Εθνών αναφέρουν τα εξής:
«Με την κλιμακούμενη βία ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις και τις μη-κρατικές ένοπλες ομάδες στις Νοτιοδυτικές και Βορειοδυτικές περιοχές τού Καμερούν κατά το 2019, ο άμαχος πληθυσμός είναι αντιμέτωπος με σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων […] μαζικό εκτοπισμό, επιθέσεις κατά περιουσιών, κάψιμο σπιτιών και χωριών, διαχωρισμός οικογενειών, απώλεια εγγράφων ταυτοποίησης, αυθαίρετη σύλληψη και κράτηση […] έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες που έχουν επηρεασθεί από την κρίση και σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων (δολοφονίες, στρατολόγηση παιδιών, απαγωγές, έμφυλη βία, κ.ά. […] Επιθέσεις κατά χωριών, κάψιμο σπιτιών και δολοφονίες έχουν καταγραφεί.».[13]
Ενόψει και των ως άνω πληροφοριών δεν έχω αμφιβολία ότι διώξεις αγγλόφωνων πολιτών για αποδιδόμενη σ’ αυτούς συμμετοχή ή παροχή συνδρομής προς το κίνημα των αποσχιστών είναι συχνές. Όμως εν προκειμένω η έλλειψη εσωτερικής συνοχής των ισχυρισμών του αιτητή, ως ανωτέρω εξηγώ, είναι τέτοια που, στα πλαίσια συνολικής αξιολόγησης και αποτίμησης των στοιχείων που απαρτίζουν την υπό εξέταση υπόθεση, δεν μπορεί παρά να αποβεί μοιραία για την αξιοπιστία του 3ου ουσιώδους ισχυρισμού.
Τούτο γιατί η εξωτερική συνοχή των όσων αναφέρει ο αιτητής δεν αρκεί από μόνη της για την άνευ ετέρου αποδοχή του σχετικού με τον 3ο ουσιώδη ισχυρισμό αφηγήματος, από τη στιγμή που τούτο στερείται εσωτερικής συνοχής, ενόψει και της συνολικής θεώρησης και αποτίμησης των δεικτών αξιοπιστίας, ως και στο ανωτέρω απόσπασμα από το εγχειρίδιο του EASO αναφέρεται. Πολύ απλά τα όσα ο αναφέρει επί τούτου ο αιτητής αποτελούν – αντικειμενικά ιδωμένα - εικασίες του ιδίου και μόνον. Ουδόλως μπορεί να θεωρηθεί τεκμηριωμένη η αναφορά του για αποδιδόμενη στον σπιτονοικοκύρη του σύμπραξη με τους Ambazonians, πόσο μάλλον ο φόβος του για σύνδεση του ιδίου με τη δράση του σπιτονοικοκύρη του.
Αποτιμώντας συνολικά τα ως άνω είναι κατάληξη μου ότι το αφήγημα του αιτητή σχετικά με ισχυριζόμενο κίνδυνο που αντιμετωπίζει λόγω της σχέσης του με τον σπιτονοικοκύρη του, στον οποίον, ως ισχυρίζεται, αποδίδεται φιλική προς το αποσχιστικό κίνημα δράση, παρουσιάζει σε όλη την έκταση του ουσιώδη κενά τα οποία διαβρώνουν αναπόφευκτα την συνολική συνοχή και αξιοπιστία των δηλώσεων του.
Δεδομένων των ως άνω προχωρώ σε εξέταση του ενδεχομένου ο αιτητής να δικαιούται συμπληρωματικής προστασίας, στη βάση του προφίλ και των πραγματικών περιστάσεων που τον αφορούν. Σημειώνω ότι τούτο θα γίνει σε συνάρτηση με τις ως άνω πληροφορίες και τον τελευταίο τόπο διαμονής του αιτητή σε προάστιο του Mamfe.
Ως προς τη γενική κατάσταση ασφαλείας, σύμφωνα με το portal RULAC (Rule of Law in Armed Conflict), πρωτοβουλία της Ακαδημίας της Γενεύης για το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και τα Δικαιώματα του Ανθρώπου[14], με κριτήρια διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου[15], το Καμερούν είναι αναμεμειγμένο σε μη διεθνή ένοπλη σύρραξη σε βάρος της Boko Haram στον Άπω Βορρά. Στη Βορειοδυτική και Νοτιοδυτική επαρχία, αριθμός αγγλόφωνων αποσχιστικών ομάδων μάχεται κατά της κυβέρνησης για την ανεξαρτησία της περιοχής. Σύμφωνα με τα εκεί χρησιμοποιούμενα κριτήρια η βία δεν εξικνείται σε επίπεδα μη διεθνούς ένοπλης σύρραξης.[16] Από το τέλος του 2017, οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας εμπλέκονται σε ένοπλες συγκρούσεις με αριθμό ομάδων αποσχιστών οι οποίοι δρουν στη Βορειοδυτική και Νοτιοδυτική Περιφέρεια. Ως τέτοιες αποσχιστικές ομάδες αναφέρονται ιδίως, μεταξύ άλλων, το Ambazonia Governing Council (AGC) και η Interim Government of Ambazonia (IG) καθώς και οι στρατιωτικές πτέρυγες αυτών.[17]
Η μονομερής συμβολική ανακήρυξη εκ μέρους αποσχιστικών δυνάμεων του ανεξάρτητου κράτους της Αμπαζονίας την πρώτη Οκτωβρίου 2017 σήμανε μία στροφή στην κρίση, με άμεση χρήση του στρατού στις αγγλόφωνες περιοχές, ενώ κατά το τέλος του Νοεμβρίου του 2017 έλαβε χώρα ριζοσπαστικοποίηση μέρους του κινήματος των διαδηλωτών ως απάντηση στις χρησιμοποιούμενες αυταρχικές μεθόδους.[18] Αντιμαχόμενες δυνάμεις στην κρίση συνιστούν δυνάμεις ασφαλείας του Καμερούν και ένοπλες αποσχιστικές ομάδες.
Ως προς το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ των αποσχιστικών δυνάμεων, σύμφωνα με το portal RULAC, αυτό παραμένει ασαφές, όπως εξάλλου και η δομή τους[19]. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ορισμένες ομάδες εμφανίζουν κάποια δομή σε τοπικό επίπεδο, και προσπαθούν αυξανόμενα να συντονιστούν.[20]
Περαιτέρω ως προς τις χρησιμοποιούμενες τακτικές, μεθόδους, μέσα και όπλα πολέμου επισημαίνεται ότι βάσει της αναφοράς της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Human Rights Watch για το 2023 οι αποσχιστές εξακολούθησαν τις επιθέσεις σε σχολικά κτίρια, μαθητές και εργαζόμενους στην εκπαίδευση. Οι αποσχιστές αναφέρεται ακόμα ότι εξακολούθησαν να υποχρεώνουν τους αμάχους σε κατ’ οίκον παραμονή και να διενεργούν επιθέσεις σε κοντινές χρονικά περιόδους σημαντικών περιστατικών. Οι κρατικές δυνάμεις απάντησαν στις δυνάμεις των αποσχιστών με επιχειρήσεις οι οποίες συχνά αποτύγχαναν να προστατεύσουν τους αμάχους ή τους στοχοποιούσαν ευθέως. Σε ορισμένα περιστατικά αναφέρεται ότι οι άμαχοι διέφευγαν των μαχών όταν δολοφονήθηκαν, ενώ επιδρομές του στρατού και δολοφονίες αμάχων κατά αυθαίρετο τρόπο ενδέχεται επίσης να έλαβαν χώρα κατά προσώπων για τα οποία υπάρχει υποψία ότι είναι αποσχιστές ή σε αντίποινα για επιθέσεις κατά στρατιωτικών θέσεων.[21] Οι αποσχιστές, σύμφωνα με πρόσφατη αναφορά της Διεθνούς Αμνηστίας, ευθύνονται για εγκλήματα σε βάρος του τοπικού πληθυσμού στις αγγλόφωνες περιοχές, όπως δολοφονίες, απαγωγές, βασανισμούς και καταστροφές κατοικιών.
Ως προς τα χρησιμοποιούμενα όπλα, ειδικά ως προς τη χρήση εκρηκτικών μηχανισμών οι οποίοι εκ φύσεως είναι δυνατό να επιφέρουν απώλειες αμάχων, οι πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής υποδεικνύουν την τάση αύξησης των επιθέσεων με τέτοια μέσα εκ μέρους των αυτονομιστών με στόχο τις δυνάμεις ασφαλείας από τις αρχές του έτους 2021, με αμάχους επίσης να αποβιώνουν κατά τη διάρκεια των επιθέσεων αυτών. Η χρήση αυτών αναφέρεται ότι εξακολούθησε και το 2022.[22]
Ως προς τον αριθμό των εσωτερικά εκτοπισμένων προσώπων τόσο στη Βορειοδυτική όσο και Νοτιοδυτική Περιοχή, μέχρι και τον Ιούλιο του 2023, βάσει αναφοράς του Γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για το Συντονισμό των Ανθρωπιστικών Υποθέσεων, αυτός κυμαινόταν στα 3655 πρόσωπα.[23]
Σύμφωνα επίσης με πρόσφατες πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής σχετικά με τη γεωγραφική έκταση της διένεξης, σε μεγάλο βαθμό οι βιαιότητες περιορίζονται εντός των αγγλόφωνων περιοχών. Είναι εντοπισμένες σε μεγαλύτερο βαθμό στη Βορειοδυτική Περιφέρεια παρά στη Νοτιοδυτική, ενώ οι αγροτικές ζώνες εμφανίζονται περισσότερο προσβεβλημένες συγκριτικά με τα αστικά κέντρα, τα οποία θεωρούνται περισσότερο ασφαλή, αν και προσβάλλονται κατά τρόπο απρόβλεπτο από τις βιαιοπραγίες.[24]
Ως προς τη δράση των ανθρωπιστικών δρώντων, επισημαίνω ότι βάσει αναφοράς του Γραφείου Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ (UN OCHA), οι ανθρωπιστικοί δρώντες παρείχαν συνδρομή σε περισσότερα από 700.000 πρόσωπα το πρώτο τρίμηνο του 2023 στο Καμερούν.[25]
Από 01/01/23 έως και 02/02/24, καταγράφηκαν στην περιφέρεια, όπου βρίσκεται ο τόπος διαμονής του αιτητή, 95 περιστατικά βίας τα οποία επέφεραν 183 απώλειες. 35 εξ αυτών των περιστατικών καταγράφηκαν ως μάχες, 12 ως ταραχές, 7 ως περιστατικά εκρήξεων- απομακρυσμένης βίας και 41 ως περιστατικά βίας κατά αμάχων.[26] Ο πληθυσμός της περιφέρειας είναι περί τα 1,2 εκατομμύρια κατοίκους.[27]
Ειδικά ως προς την περιοχή που διέμενε ο αιητητής, κατά το ως άνω διάστημα καταγράφηκαν δύο σχετιζόμενα μεταξύ τους περιστατικά βίας, μία μάχη, η οποία επέφερε ένα θύμα, και βία κατά αμάχων, η οποία επέφερε είκοσι θύματα. Πιο συγκεκριμένα, έλαβε χώρα μάχη μεταξύ των Ambazonians και μισθοφόρων οι οποίοι είχαν προσληφθεί από τους αμάχους προκειμένου να τους προστατεύσουν από τους αποσχιστές. Έπειτα από τη μάχη, έλαβε χώρα επίθεση κατά αμάχων, όπου περισσότεροι από 20 άμαχοι δολοφονήθηκαν, 7 τραυματίστηκαν, 15 απήχθησαν και 10 κατοικίες τέθηκαν σε πυρκαγιά. Περισσότερα από 380 πρόσωπα φαίνεται να εκτοπίστηκαν σε γειτονικά χωριά και θαμνώδεις εκτάσεις, ιδίως γυναίκες και παιδιά.[28]
Ενόψει των ως άνω πληροφοριών είναι κατάληξη μου ότι στην περιοχή όπου διέμενε ο αιτητής υφίσταται εύλογη πιθανότητα ο αιτητής να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του κίνδυνο σοβαρής βλάβης καθότι η συχνότητα περιστατικών ασφαλείας στην περιοχή, σε συνάρτηση με τη συχνή στοχοποίηση αμάχων και την χρήση αδιάκριτης βίας με τη μορφή μαζικών επιθέσεων κατ’ αυτών, ως ανωτέρω περιγράφεται, είναι τέτοιας έντασης και φύσεως ώστε τεκμηριώνεται κίνδυνος κατά της ζωής ή σωματικής ακεραιότητας αμάχου εξαιτίας και μόνο της παρουσίας του στην περιοχή.
Προς αυτή τη κατάληξη μου συνυπολογίζω ότι υφίστανται εν προκειμένω ιδιαίτερες περιστάσεις που θα μπορούσαν να επιτείνουν τον κίνδυνο ειδικώς για τον αιτητή, δεδομένου ότι στο προφίλ του, ως έχει γίνει αποδεκτό από τους καθ’ ων η αίτηση, περιλαμβάνεται η απουσία οικογενειακού δικτύου, το γεγονός ότι αυτός έφυγε σε μικρή ηλικία (17 ετών) από την περιοχή και λαμβανομένου υπόψη ότι η αδιάκριτη βία ασκείται κατά αμάχων από αμφότερες τις συγκρουόμενες παρατάξεις (αποσχιστών και δυνάμεων ασφαλείας), στη βάση της νομολογιακής μεθόδου της «αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας» [29] (βλ. και απόφαση ΔΕΕ, ημ.10/06/21, C-901/19 CF and DN).
Δεδομένων των ως άνω, προχωρώ με την εξέταση του κατά πόσο υπάρχει η δυνατότητα εσωτερική μετεγκατάστασης σε άλλο τμήμα της χώρας καταγωγής του στο οποίο δεν διατρέχει τους ως άνω κινδύνους ή στο οποίο μπορεί να τύχει αποτελεσματικής προστασίας κατ’ αυτών των κινδύνων.
Με βάση τα διαλαμβανόμενα στο αρ.12Γ του Νόμου [βλ. και αρ.8 (1) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ] η δυνατότητα εσωτερικής μετεγκατάστασης αποκλείει την παροχή διεθνούς προστασίας. Προκειμένου λοιπόν να στοιχειοθετήθει αυτή η δυνατότητα θα πρέπει να τεκμηριωθούν τα εξής στη βάση των διαθέσιμων πληροφοριών για τη χώρα καταγωγής:
«[…] σε τμήμα της χώρας ιθαγένειάς του-
(i) δεν υπάρχει βάσιμος φόβος ότι θα υποστεί δίωξη ή ότι διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης, ή
(ii) έχει πρόσβαση σε προστασία κατά της δίωξης ή της σοβαρής βλάβης, όπως η εν λόγω προστασία ορίζεται στο άρθρο 3Β,
και ο αιτητής μπορεί νόμιμα και με ασφάλεια να ταξιδέψει και να γίνει δεκτός σε εκείνο το τμήμα της χώρας και μπορεί εύλογα να αναμένεται να εγκατασταθεί εκεί.»
(Αρ.12Γ (1) του περί Προσφύγων Νόμου του 2000 (6(I)/2000))
Στο εγχειρίδιο του EASO Προϋποθέσεις χορήγησης διεθνούς προστασίας (οδηγία 2011/95/ΕΕ), Δικαστική Ανάλυση, σελ.83 αναφέρονται τα εξής:
«Το άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο α) απαιτεί να μην υπάρχει για τον αιτούντα βάσιμος φόβος ότι θα υποστεί δίωξη ή ότι θα διατρέχει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης στο τμήμα της χώρας στο οποίο προτείνεται να παρασχεθεί εγχώρια προστασία. Η αρχική ή οποιαδήποτε νέα μορφή δίωξης ή σοβαρής βλάβης σε τμήματης χώρας εμποδίζει την εφαρμογή της έννοιας της εγχώριας προστασίας [εκτός εάν υπάρχει πρόσβαση σε προστασία βάσει του άρθρου 8 παράγραφος 1 στοιχείο β)]. Η ερμηνεία αυτή μπορεί να υποστηριχθεί περαιτέρω, τηρουμένων των αναλογιών, από τις διαπιστώσεις του ΔΕΕ στην υπόθεση Abdulla, η οποία αφορούσε την ερμηνεία του άρθρου 11 παράγραφος 1 στοιχείο ε) της ΟΕΑΑ [επίσης άρθρο 11 παράγραφος 1 στοιχείο ε) της ΟΕΑΑ (αναδιατύπωση)] σχετικά με την παύση. Το ΔΕΕ κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όχι μόνο δεν πρέπει να υφίστανται πλέον οι αρχικές περιστάσεις που δικαιολογούσαν τον φόβο του ενδιαφερομένου ότι θα υποστεί δίωξη, αλλά «δεν [πρέπει να] υφίστανται άλλοι λόγοι που να του προκαλούν φόβο ότι θα “υποστεί δίωξη”».»
Στην σελ.88 του ίδιου εγχειριδίου αναφέρονται τα εξής:
«Βάσει της νομολογίας του Ηνωμένου Βασιλείου (475), ο όρος «λογικά» σημαίνει ότι δεν πρέπει να είναι αδικαιολόγητα δύσκολο να αναμένεται ότι ο αιτών θα μετεγκατασταθεί. Η House of Lords (Βουλή των Λόρδων) του Ηνωμένου Βασιλείου εξέτασε διάφορα κριτήρια «λογικής προσδοκίας». Στην υπόθεση Januzi, ο λόρδος Bingham περιέγραψε την προσέγγιση ως εξής:
Ας υποθέσουμε ότι ένα πρόσωπο υφίσταται στη χώρα ιθαγένειάς του δίωξη για λόγους που προβλέπονται στη Σύμβαση. Η χώρα είναι φτωχή. Το επίπεδο κοινωνικής προστασίας είναι χαμηλό. Το επίπεδο στερήσεων και ελλείψεων είναι υψηλό. Ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι ελάχιστος. […]
Θα μπορούσε, χωρίς φόβο δίωξης, να ζήσει αλλού στη χώρα ιθαγένειάς του, αλλά θα υφίστατο εκεί όλα τα μειονεκτήματα της ζωής σε μια φτωχή και καθυστερημένη χώρα. Θα ήταν παράξενο εάν το τυχαίο γεγονός της δίωξης του παρείχε τη δυνατότητα να διαφύγει όχι μόνο από τη συγκεκριμένη δίωξη, αλλά και από τις στερήσεις που γνωρίζει η χώρα καταγωγής του. Φυσικά, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά εάν η έλλειψη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δημιουργούσε απειλές για τη ζωή του ή τον εξέθετε σε κίνδυνο απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας (476).»
Σε σχέση με το εύλογο της μετεγκατάστασης στην συγκεκριμένη περιοχή, στην σελ.90 του ίδιου εγχειριδίου αναφέρονται τα εξής:
«Στην υπόθεση MYH, το ΕΔΔΑ έλαβε υπόψη τέτοιες προσωπικές περιστάσεις των αιτουσών, όπως τη χριστιανική θρησκεία, την προχωρημένη ηλικία, την κακή κατάσταση της υγείας, το γεγονός ότι ήταν γυναίκες, καθώς και τους λιγοστούς οικονομικούς και κοινωνικούς δεσμούς με την περιοχή του Κουρδιστάν, αλλά έκρινε ότι ούτε η γενική κατάσταση στην εν λόγω περιοχή ούτε οποιαδήποτε από τις προσωπικές περιστάσεις των αιτουσών υποδείκνυε την ύπαρξη πραγματικού κινδύνου κακομεταχείρισης (491).»
Ο αιτητής, ως υγιής ενήλικας, με στοιχειώδη μόρφωση και χωρίς παρελθόν δίωξης από τις αρχές θα μπορούσε επιστρέφοντας να διαμείνει σε μέρος έξω από το νοτιοδυτικό Καμερούν.
Η Yaounde είναι η πρωτεύουσα του Καμερούν καθώς και η οικονομική πρωτεύουσα της χώρας με πληθυσμό περί των 3 εκατομμυρίων κατοίκων [30]. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου (UK Home Office), σε έκθεση Δεκέμβριου 2020, αναφέρεται ότι η κατάσταση εκεί χαρακτηρίζεται ως σχετικά ασφαλής:
«Areas outside of the conflict zones in the NWSW regions and northern Cameroon are stable and offer relative security. A person returning to these areas, including the main cities of Douala and Yaoundé, will not face a real risk of being subject to a threat to their life or person and a breach of Article 15(c) QD (see Situation of Anglophones outside of the SW and NW regions). » [31]
Σε άρθρο του The Africa Report ημ.20/04/20 αναφορικά με την κατάσταση των εσωτερικά εκτοπισμένων από τις ΒΔ και ΝΔ περιοχές, αναφέρεται ότι παρόλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν, τα άτομα με τα οποία μίλησε το δίκτυο, ανέφεραν ότι σε αντίθεση με τις ΒΔ και ΝΔ περιοχές, στην Yaounde δεν φοβούνται για τη ζωή τους, αλλά αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές και βιοποριστικές δυσκολίες, ιδίως οι Αγγλόφωνοι εσωτερικά εκτοπισμένοι. [32] Συμφωνά με το ACLED, κατά το 2020 στην περιοχή Littoral σημειωθήκαν 62 περιστατικά όπου σκοτώθηκαν 7 άτομα. Μεταξύ των επηρεαζόμενων περιοχών ήταν και η Yaounde.[33]
Δεν παραβλέπω ότι, εξαιτίας του μεγάλου ρυθμού μετεγκατάστασης πληθυσμού στην Yaounde, οι συνθήκες διαβίωσης, ειδικώς επιστρεφόντων οι οποίοι δεν έχουν δεσμούς, κοινωνικούς ή οικογενειακούς με την πόλη, χειροτερεύουν, όμως, με βάση αναφορά της Παγκόσμιας Τράπεζας, φαίνεται ότι μπορεί να θεωρηθεί ότι υπάρχουν οι ελάχιστες συνθήκες οι οποίες επιτρέπουν σε άτομα τα οποία εγκαθίστανται στην πόλη να εξεύρουν πόρους διαβίωσης. Σχετικώς, στο σχετικά πρόσφατο Query του EASO με τίτλο Internally displaced persons (IDPs) and returnees in Douala and Yaoundé, ημ.24/08/21, αναφέρονται τα κάτωθι (σελ.3-4):
«The significant displacement of Anglophone populations has strained host communities and service delivery capacities in the neighbouring Littoral and West regions, and in the main urban centres of Douala and Yaoundé.14
[…]
In its January 2021 report, the World Bank outlined that ‘the capital, Yaoundé, offered a wider range of economic activities, but IDPs have still struggled due to a lack of financial capital and equipment. The lack of identification documents further exacerbates IDPs’ vulnerability, increasing the risk of exploitation and preventing them from accessing education and government assistance’.18»
Άλλωστε, σύμφωνα με τον International Organization for Migration (ΙΟΜ), έχουν ήδη καταγραφεί πέραν των 233 επιτυχημένων εθελοντικών επιστροφών από άτομα τα οποία έλαβαν και βοήθεια επανένταξης κατά το 1ον εξάμηνο 2021.[34]
Η πρωτεύουσα Yaoundé είναι αεροπορικώς προσβάσιμη [35]. Μέσω του προγράμματος υποβοηθούμενης εθελοντικής επιστροφής και επανένταξης (AVRR), το IOM έχει υποστηρίξει το Καμερούν στην υποδοχή περισσότερων από 400 μεταναστών. Πηγές κάνουν λόγο για πρωτοβουλίες του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης (IOM) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς την προσφορά φαρμακευτικής περίθαλψης καθώς και ψυχολογικής υποστήριξης με σκοπό την ενσωμάτωση των επιστραφέντων.[36]
Σχετικά με το εύλογο της μετεγκατάστασης ενδιαφέρουσα καθοδήγηση παρέχει και η απόφαση του Εφετείου του Ην. Βασιλείου, το οποίο, στην υπόθεση AS (Afghanistan) v SSHD [2019] EWCA Civ 873 [37], ημ.24/05/19, παραθέτοντας τις κατευθυντήριες οδηγίες της UNHCR, οι οποίες υιοθετήθηκαν και από τον λόρδο Bingham στην υπόθεση Januzi [38], επισημαίνει ότι επί δυνατότητας εσωτερικής μετεγκατάστασης στα πλαίσια υποθέσεων ασύλου θα πρέπει να εξετάζεται αν ο αιτητής, σε περίπτωση επιστροφής του, θα διάγει μία σχετικά φυσιολογική ζωή χωρίς υπέρμετρες δυσκολίες. Η εσωτερική μετεγκατάσταση εξακολουθεί να είναι εύλογη ακόμη κι αν οι συνθήκες είναι χειρότερες σε σχέση με την χώρα ασύλου.
Στην ανωτέρω απόφαση, παρ.47, αναφέρεται, σε ελεύθερη μετάφραση, ότι «Όσο σκληρό και αν ακούγεται, και παρ’ όλη την συμπάθεια που ένας αναπόφευκτα νιώθει προς αυτούς που υπέφεραν ως οι εφεσείοντες (και οι δεκάδες χιλιάδες όμοιοι τους), η Σύμβαση για τους Πρόσφυγες, όπως επιχείρησα να εξηγήσω, έχει πραγματικά σκοπό να προστατεύσει μόνο αυτούς που απειλούνται με συγκεκριμένες μορφές δίωξης. Δεν είναι γενικό ανθρωπιστικό μέτρο. […] Με δεδομένο ότι μπορούν να επιστρέψουν με ασφάλεια στη χώρα τους, μόνο απόδειξη ότι οι ζωές τους μετά την επιστροφή τους θα ήταν πολύ απλά ανυπόφορες, συγκρινόμενες ακόμα και στα προβλήματα και τις στερήσεις τόσων άλλων συμπατριωτών τους, θα μπορούσε να τους καταστήσει δικαιούχους προσφυγικού καθεστώτος.».
Στην παρούσα οι καθημερινές συνθήκες διαβίωσης σε περίπτωση μετεγκατάστασης του αιτητή στην πόλη Yaounde δεν θεωρώ ότι θα είναι κάτω από το εύλογα αποδεκτό επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης, παρά τις όποιες οικονομικές ή άλλες δυσκολίες που θα κληθεί ενδεχομένως να αντιμετωπίσει ο αιτητής κατά την ένταξη του στην τοπική κοινωνία [βλ. ανωτέρω, σελ.88 του εγχειρίδιου EASO Προϋποθέσεις χορήγησης διεθνούς προστασίας (Οδηγία 2011/95/ΕΕ), Δικαστική Ανάλυση]. Οι όποιες λοιπόν δυσκολίες αντιμετωπίσει δεν είναι τέτοιες – ως ανωτέρω εξηγώ – που θα καθιστούσαν την ζωή του ανυπόφορη και θα τον εξέθεταν σε κινδύνους που υπερβαίνουν τον μέσο κίνδυνο που αντιμετωπίζει ο τοπικός πληθυσμός στην καθημερινότητα του εξαιτίας των κακών οικονομικών και άλλων συνθηκών, ως ανωτέρω καταγράφονται. Ως και στην αιτιολογική σκέψη 35 της Οδ.2011/95/ΕΕ αναφέρεται, «[οι] κίνδυνοι στους οποίους εκτίθεται εν γένει ο πληθυσμός ή τμήμα του πληθυσμού μιας χώρας δεν συνιστούν συνήθως, αυτοί καθαυτοί, προσωπική απειλή που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως σοβαρή βλάβη.»
Για τους λόγους που πιο πάνω αναφέρονται η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται.
Δεδομένων των πλημμελειών που εντοπίστηκαν αναφορικά με την εξέταση της επίδικης αιτήσεως και της κατάληξης των καθ’ ων η αίτηση, ήτοι του ότι δεν έγινε αποδεκτός ο κίνδυνος στα πλαίσια του αρ.19 (2) (γ) του Νόμου και συνεπώς δεν εξετάστηκε η δυνατότητα εσωτερικής μετεγκατάστασης του αιτητή, παρότι – τελικώς – το αποτέλεσμα παραμένει ότι ο αιτητής δεν είναι άτομο που χρήζει διεθνούς προστασίας, θεωρώ δίκαιο υπό τις περιστάσεις να μην επιδικαστούν έξοδα.
Α. Χριστοφόρου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Amnesty International (AI), Human Rights in Africa: Review of 2019 - Cameroon [AFR 01/1352/2020], 08 April 2020, available at: https://www.ecoi.net/en/document/2028266.html ; Human Rights Watch (HRW), World Report 2021 – Cameroon (Events of 2020), 13 January 2021, available at: https://www.ecoi.net/en/document/2043533.html (accessed on 05/08/2022)
[2] HRW, ‘These Killings can be Stopped’ (2018),21-22 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/1438857/3175_1532282307_cameroon0718-web2.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024)
[3] Bertelsmann Foundation, ‘Bertelsmann Stiftung’ (χωρίς ημερομηνία), διαθέσιμο σε https://www.bfna.org/bertelsmann-stiftung/ (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/24)
[4] BTI, ‘Cameroon Country Report 2022’ (2022), διαθέσιμο σε https://bti-project.org/en/reports/country-report/CMR (ημ. πρόσβασης 12/02/24)
[5] The African Observer, ‘30 Women Freed After Abduction by Separatists in Cameroon’s Anglophone Region’ (2023), διαθέσιμο σε https://theafricanobserver.com/30-women-freed-after-abduction-by-separatists-in-cameroons-anglophone-region/ (ημ. πρόσβασης 12/02/24)
[6] HRW, ‘These Killings can be Stopped’ (2018),36 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/1438857/3175_1532282307_cameroon0718-web2.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024)
[7] The Advocates for Human Rights, ‘Cameroon’s Compliance with the Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment Suggested List of Issues Prior to Reporting Relating to the Social crisis in the NorthWestern and South-Western regions (Anglophone Crisis) in Cameroon’ (2020), 2 διαθέσιμο σε https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/TreatyBodyExternal/DownloadDraft.aspx?key=etHc8a2HDhWgFttbH51v9/IizeqJQtgUo3leTeBBFAXb5Ku0J7yh0hx9H8z/zEtw1L4t+uiayfWMZMu9f/umVQ== (ημ. πρόσβασης 12/02/24)
[8] The Advocates for Human Rights, ‘Cameroon’s Compliance with the Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment Suggested List of Issues Prior to Reporting Relating to the Social crisis in the NorthWestern and South-Western regions (Anglophone Crisis) in Cameroon’ (2020), 2 διαθέσιμο σε https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/TreatyBodyExternal/DownloadDraft.aspx?key=etHc8a2HDhWgFttbH51v9/IizeqJQtgUo3leTeBBFAXb5Ku0J7yh0hx9H8z/zEtw1L4t+uiayfWMZMu9f/umVQ== (ημ. πρόσβασης 12/02/24)
[9] United Nations Economic and Social Council, Concluding observations on the fourth periodic report of Cameroon, E/C.12/CMR/CO/4, para. 4, 25 March 2019, available at: https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=E/C.12/CMR/CO/4&Lang=En
[10] Human Rights Watch (HRW), World Report 2021 – Cameroon (Events of 2020), 13 January 2021, available at: https://www.ecoi.net/en/document/2043533.html; Amnesty International (AI), Human Rights in Africa: Review of 2019 - Cameroon [AFR 01/1352/2020], 08 April 2020, available at: https://www.ecoi.net/en/document/2028266.html (accessed on 11/08/2021)
[10] United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UN OCHA), Cameroon Humanitarian Needs Overview 2020 (revised June 2020), p. 9, June 2020, available at: https://www.ecoi.net/en/file/local/2039302/cmr_hno_2020-revised_25062020_print.pdf
[11] United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UN OCHA), Cameroon Humanitarian Needs Overview 2020 (revised June 2020), p. 9, June 2020, available at: https://www.ecoi.net/en/file/local/2039302/cmr_hno_2020-revised_25062020_print.pdf (acc.05/08/22)
[12] EASO, COI QUERY «Latest developments on security situation in Anglophone region between 1 January 2020 and 31 May 2021», σελ.8, available at: https://euaa.europa.eu/
[13] United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UN OCHA), Cameroon Humanitarian Needs Overview 2020 (revised June 2020), pp. 41-42, June 2020, available at:https://www.ecoi.net/en/file/local/2039302/cmr_hno_2020-revised_25062020_print.pdf (accessed on 05/08/2022)
[14] RULAC, ‘About RULAC’ (2022), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/about (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024)
[15] RULAC, ‘About RULAC’ (2022), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/about#collapse2accord (ημερομηνία πρόσβασης 09/02/2024)
[16] RULAC, ‘Cameroon’ (2021), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/countries/cameroon (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024)
[17] RULAC, ‘Cameroon’ (2021), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/countries/cameroon#collapse1accord (ημ. πρόσβασης 12/02/24)
[18] CGVS/CGRA (Belgium), ‘COI Focus CAMEROUN Régions anglophones : situation sécuritaire’ (2023), 7 διαθέσιμο https://coi.euaa.europa.eu/administration/belgium/PLib/COI_Focus_Cameroun_R%C3%A9gions_anglophones_Situation_s%C3%A9curitaire_20230220.pdf (ημ. πρόσβασης 12/02/2024)
[19] RULAC, ‘Non-International Armed Conflicts in Cameroon’ (2023), υπό Organization: Anglophone Separatist Groups, διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/conflicts/non-international-armed-conflict-in-cameroon#collapse2accord (ημ. πρόσβασης 12/11/2023)
[21] HRW, ‘Cameroon Events of 2023’ (2024), διαθέσιμο σε https://www.hrw.org/world-report/2024/country-chapters/cameroon (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024)
[22] CGVS/CGRA (Belgium), ‘COI Focus CAMEROUN Régions anglophones : situation sécuritaire’ (2023), 16 διαθέσιμο σε https://www.cgrs.be/sites/default/files/rapporten/coi_focus_cameroun._regions_anglophones._situation_securitaire_20230220.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024).
[23] UN OCHA, ‘CAMEROON: North-West and South-West Situation Report No. 56’ (2023), 1 διαθέσιμο σε https://reliefweb.int/report/cameroon/cameroon-north-west-and-south-west-situation-report-no-56-july-2023 (ημ. πρόσβασης 12/02/2024)
[24] CGVS/ CGRA, ‘COI Focus CAMEROUN Régions anglophones : situation sécuritaire’ (2023), 37 διαθέσιμο σε https://www.cgrs.be/sites/default/files/rapporten/coi_focus_cameroun._regions_anglophones._situation_securitaire_20230220.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024)
[25] UNOCHA, ‘Cameroon: Humanitarian Actors Provided Lifesaving and Protection Assistance to More than 700.000 People During the First Quarter of 2023’ (Ιούλιος 2023), διαθέσιμο σε https://reports.unocha.org/en/country/cameroon/card/7bLUaXZ1XD/ (ημ.πρόσβασης 12/02/24)
[26] ACLED, ‘Dashboard’ (χωρίς χρονολογία), διαθέσιμο σε https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (Event Date: 01/01/2023 to 02/02/2024, Event Type: Battles/ Violence against Civilians/ Explosions- Remote Violence, Riots, Region: Middle Africa: Cameroon: Sud-Ouest,
[27] Embassy of the Republic of Cameroon in USA, ‘About Cameroon’ (χωρίς χρονολογία) διαθέσιμο σε https://www.cameroonembassyusa.org/mainFolder/present.html (ημερομηνία πρόσβασης 12/02/2024
[29] Εγχειρίδιο EASO, Άρθρο 15 στοιχείο γ) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου (2011/95/ΕΕ) Δικαστική ανάλυση, σελ.26-28, διαθέσιμο εδώ: https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/Article-15c-QD_a-judicial-analysis-EL.pdf
[30] CIA World Factbook, ‘Cameroon’ (section People and society), updated June 14, 2021, Available: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/cm.html
[31] UK Home Office, ‘Country Police and Information Note, Cameroon: North-West/South-West crisis’, December 2020, Par. 2.4.30, p. 13, Available: https://www.ecoi.net/en/file/local/2042244/Cameroon_-_North-West_South-West_crisis_-_CPIN_-_v2.0_.pdf
[32] The Africa Report, ‘Fleeing violence in Anglophone Cameroon, life in Douala is a different hardship’, 20 April 2020, Available: https://www.theafricareport.com/26446/fleeing-violence-in-anglophone-cameroon-life-in-douala-is-a-different-hardship/
[33] ACCORD, ‘Cameroon, Year 2020: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED)’, 23 March 2021 (Available: https://www.ecoi.net/en/file/local/2050720/2020yCameroon_en.pdf
[34] ReliefWeb, Migrant Return and Reintegration: Complex, Challenging, Crucial, Available here: https://reliefweb.int/report/cameroon/migrant-return-and-reintegration-complex-challenging-crucial
[35] UK Home Office, Country Background Note: Cameroon (Δεκέμβριος 2020)”, p. 9, available at: https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/948164/Cameroon_-_Background_-_CPIN_-_v1.0__final__Gov.uk.pdf, accessed on 20/10/2022
[36] EASO, COI Query Cameroon Internally Displaced Persons and Returnees in Douala and Yaoundé, p. 2-3, available at: https://coi.easo.europa.eu/administration/easo/PLib/2021_08_Q27_EASO_COI_Query_Response_CAMEROON_IDPs.pdf , 20/10/2022
[37] AS (Afghanistan) v SSHD [2019] EWCA Civ 873, 24 May 2019, available at: https://www.asylumlawdatabase.eu/en/content/afghanistan-v-secretary-state-home-department-2019#content (accessed on 4 May 2021)
[38] UK - House of Lords, Januzi v Secretary of State for the Home Department & Ors, 15 February 2006, available at: https://www.asylumlawdatabase.eu/en/case-law/uk-house-lords-15-february-2006-januzi-v-secretary-state-home-department-ors-2006-ukhl-5#content (accessed on 4 May 2021)