ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθ. Αρ.: 4314/2023
01 Μαρτίου, 2024
[Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Ο.Ε.
Αιτητής
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΑΣΥΛΟΥ
Καθ' ων η Αίτηση
Εμφανίσεις:
Α. Δημητρίου (κος) για Μ. Χατζηδάκη (κος), Δικηγόρος για τον Αιτητή.
Μ. Φιλίππου (κα), για Α. Αναστασιάδη (κα), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα, Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.
Ο Αιτητής παρών.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, επιστολής ημερομηνίας 01/11/23, η οποία του κοινοποιήθηκε αυθημερόν, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας ως άκυρη και στερημένη οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία την 04/02/22, ακολούθησε η συνέντευξη του στις 10/08/23 και στις 03/09/23 λειτουργός της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (στο εξής «ΕΥΥΑ») ετοίμασε έκθεση με εισήγηση για απόρριψη του αιτήματός του. Ο εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης στις 04/09/23, απόφαση που αποτελεί και το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Κατά την ενώπιον του Δικαστηρίου διαδικασία ο δικηγόρος του Αιτητή πρόβαλε ότι οι Καθ’ ων η Αίτηση όφειλαν να αξιολογήσουν τις προσωπικές του περιστάσεις ήτοι ότι ο τοπικός φύλαρχος («βασιλιάς») θα τον σκοτώσει για να εκμεταλλευτεί τη περιουσία του. Θα μπορούσαν, τονίζει, να του χορηγήσουν τουλάχιστον το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας λόγω του αριθμού περιστατικών ασφαλείας στον τόπο συνήθους διαμονής του.
Οι Καθ’ ων η αίτηση, υποστηρίζουν ότι πρόκειται για κτηματικές διαφορές και φόβο δίωξης από «βασιλιά», ισχυρισμοί που δεν εμπίπτουν στην έννοια του καθεστώτος πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας, υιοθετώντας το περιεχόμενο της Ένστασης.
ΚΑΤΑΛΗΞΗ
Το Δικαστήριο αντλώντας τις εξουσίες που ορίζονται στο Άρθρο 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (Ν.73(Ι)/2018), προχωρεί σε αξιολόγηση της ουσίας του αιτήματος ασύλου του Αιτητή σε συνάρτηση με τους πιο πάνω ισχυρισμούς.
Τα προσωπικά στοιχεία και προφίλ του Αιτητή έγιναν αποδεκτά από την Υπηρεσία Ασύλου (ερυθρό 53 του διοικητικού φακέλου, στο εξής «ΔΦ»). Απορρίφθηκε, όμως, ο ισχυρισμός του για το ότι έφυγε από τη Νιγηρία λόγω ισχυριζόμενου φόβου δίωξης του από τον «βασιλιά».
Αναλυτικότερα, ο ισχυρισμός απορρίφθηκε καθώς κρίθηκε ότι παρουσίαζε έλλειψη λεπτομερειών και πληροφοριών, συνεκτικότητας, αοριστίες, και γενικόλογες απαντήσεις (ερυθρά 52 – 51 ΔΦ). Η λειτουργός κατέγραψε όσα ανέφερε ο Αιτητής στην συνέντευξη του και τα σημεία στα οποία εντοπίστηκαν κενά, ήτοι:
- Ο Αιτητής ερωτήθηκε εάν έχει αποδείξεις για την δολοφονία του πατέρα του και απάντησε ότι υπήρξαν άτομα που τον είδαν, εντούτοις δεν κατήγγειλαν οτιδήποτε στην Αστυνομία επειδή ήταν ο δράστη ήταν ο «βασιλιάς» (ερυθρό 25 – 3Χ, 4Χ ΔΦ).
- Κληθείς να σχολιάσει γιατί δεν τον σκότωσαν μετά την δολοφονία της μητέρας του και μέχρι την έξοδο του από την χώρα, ήτοι τρεις μήνες αργότερα, ο Αιτητής απάντησε ότι παίρνει τρεις μήνες για να εκδοθούν τα χαρτιά (ερυθρό 24 – 1Χ ΔΦ).
- Ερωτηθείς εάν θα μπορούσε να μετοικήσει σε άλλο μέρος της Νιγηρίας για να εργαστεί, ο Αιτητής ανέφερε ότι τον χρηματοδότησε η Εκκλησία (ερυθρό 24 – 5Χ ΔΦ) και ήθελε διεθνή προστασία (ερυθρό 24 – 6Χ, 7Χ ΔΦ).
- Ο Αιτητής υπέπεσε σε αντιφάσεις καθότι ενώ αρχικά ανέφερε ότι ήθελε να πωλήσει την γη, αλλά ο «βασιλιάς» του την πήρε με την βία, αργότερα ανέφερε ότι ήθελε να τον σκοτώσει για να πάρει την γη του (ερυθρά 24 – 8Χ – 11Χ ΔΦ).
- Ο Αιτητής ερωτήθηκε που θα πάει η περιουσία σε περίπτωση που αποβιώσει, με τη λειτουργό να του επισημαίνει ότι θα μεταβιβαστεί στον γιο του, με τον Αιτητή να απαντά καταφατικά αλλά ότι ο «βασιλιάς» θα σκοτώσει τον γιο του (ερυθρά 24 – 12Χ – 14Χ, 23 1Χ, 2Χ ΔΦ).
- Παρ’ ότι ο Αιτητής, στην αρχή της συνέντευξης, ανέφερε ότι επικοινωνεί μια φορά την εβδομάδα με την μητέρα των παιδιών του (ερυθρό 27 – 2Χ ΔΦ), σε ερώτηση της λειτουργού εάν αντιμετώπισαν κάποιο πρόβλημα απάντησε ότι δεν του ανέφερε οτιδήποτε. Στην συνέχεια, όμως, ανέφερε ότι δεν μιλούν συχνά, με την λειτουργό να θεωρεί τις δηλώσεις του ως υπεκφυγές (ερυθρό 23 ΔΦ).
- Σε άλλο σημείο, ο Αιτητής ερωτήθηκε γιατί ο «βασιλιάς» να ήθελε να του πάρει τη γη 21 χρόνια μετά την δολοφονία του πατέρα του και απάντησε ότι δεν μπορούσε να τον εντοπίσει. Κληθείς να διευκρινίσει αυτή τη δήλωση, εφόσον όλη του τη ζωή ζούσε στο ίδιο μέρος, ο Αιτητής απάντησε ότι ο «βασιλιάς» έκανε πολλές προσπάθειες (ερυθρό 23 – 10Χ – 13Χ ΔΦ).
Καταληκτικά, ο λειτουργός επεσήμανε πως, παρουσιάζεται έλλειψη ευλογοφάνειας στους ισχυρισμούς του Αιτητή καθότι ο πατέρας του δολοφονήθηκε το 2001 και δεν έγινε κάποια απόπειρα εναντίον του, ενώ σε περίπτωση που αποβιώσει η γη θα κληρονομηθεί από τον γιο του. Ως προς την εξωτερική του αξιοπιστία, παρουσίασε ο Αιτητής απόκομμα εφημερίδας, το οποίο βρίσκεται σε αντίφαση με την ημερομηνία δολοφονίας του πατέρα του (καταγραφόταν η 03/09/21, αντί 03/09/01 ως ισχυρίστηκε). Επίσης, στο αντίγραφο της κατ’ ισχυρισμό εφημερίδας αναφέρεται ότι το θέμα έχει καταγγελθεί στη Νιγηριανή Αστυνομία.
Το Δικαστήριο αφού διεξήλθε των λεπτομερειών της συνέντευξης διαπιστώνει, όπως και η εισήγηση του λειτουργού, ότι δεν θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό το μέρος του αιτήματος του Αιτητή που αφορά τους ισχυρισμούς περί κτηματικής διαμάχης και περί δίωξης του από τον «βασιλιά». Δεν παρείχε κάθε διαθέσιμη βοήθεια στον εξεταστή για τη διαπίστωση των στοιχείων της υπόθεσής του, ούτε τεκμηρίωσε τους ισχυρισμούς του με επαρκή λεπτομέρεια (Βλέπε Άρθρο 18 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000), βλέπε επίσης Πρακτικός Οδηγός της ΕΑΣΟ: Αξιολόγηση των Αποδεικτικών Στοιχείων, Μάρτιος 2015, σελ.11). Όσον αφορά τον ισχυρισμό περί κτηματικής διαμάχης θα ήταν ευλόγως αναμενόμενο, εάν ο τοπικός φύλαρχος «βασιλιάς» κατείχε τόση δύναμη όση ισχυρίζεται ο Αιτητής, να μπορέσει να τον εντοπίσει 20 και πλέον χρόνια μετά τον θάνατο του πατέρα του. Ούτε αναφέρθηκε συνεκτικά στον ακριβή κίνδυνο που αντιμετώπισε και στα μέτρα προστασίας που έλαβε[1]. Σύμφωνα, επίσης, και με την § 205 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών, ο Αιτητής θα έπρεπε:
«(i) να λέει την αλήθεια και να βοηθά τον εξεταστή με κάθε δυνατό τρόπο με την τεκμηρίωση των ισχυρισμών του με κάθε δυνατό τρόπο.
(ii) Να κάνει προσπάθεια να υποστηρίξει τα λεγόμενά του με κάθε διαθέσιμο τεκμήριο και να δώσει ικανοποιητική επεξήγηση για κάθε απουσία τεκμηρίων. Αν είναι αναγκαίο πρέπει να καταβάλει προσπάθεια να προσκομίσει επιπρόσθετα τεκμήρια.
(iii) Να παρέχει όλες τις σχετικές πληροφορίες που αφορούν τον εαυτό του και τις προγενέστερες εμπειρίες του με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες για να καταστήσει ικανό τον εξεταστή να αποδείξει τους σχετικούς ισχυρισμούς. Αναμένεται ότι θα του ζητηθεί να δώσει μια συνεκτική εξήγηση όλων των λόγων που επικαλείται για υποστήριξη του αιτήματός του για προσφυγικό καθεστώς και θα πρέπει να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που θα του υποβληθούν.»
Ούτε θα μπορούσε να τύχει του ευεργετήματος της αμφιβολίας το οποίο δίνεται μόνο όταν έχουν προσκομισθεί όλα τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία και όταν ο εξεταστής είναι γενικά ικανοποιημένος από την αξιοπιστία του αιτούντα. (Βλέπε §204 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών). Από τα γεγονότα της περίπτωσης του σε συνάρτηση με τα στοιχεία του φακέλου και τις αιτιάσεις του δεν προκύπτει να συντρέχουν στο πρόσωπο του εκείνα τα υποκειμενικά και αντικειμενικά κριτήρια που μπορούν να στοιχειοθετήσουν το γεγονός ότι εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του και δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτή λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης (§37-38 του Εγχειριδίου για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, του Ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών). Είναι σημαντικό, επίσης, να αναφερθεί ότι η αίτηση ασύλου αξιολογείται συνολικά μέσω δηλώσεων και εγγράφων[2]. Είναι εμφανές ότι το έγγραφο στο ερυθρό 41 ΔΦ είναι κακής ποιότητας αντίγραφο και παρουσιάζει χαρακτηριστικά/λεπτομέρειες που δημιουργούν ισχυρούς λόγους αμφισβήτησης της αλήθειας των ισχυρισμών Αιτητή και/ή ο ίδιος δεν έχει παράσχει ικανοποιητικές εξηγήσεις για τις αντιφάσεις των δηλώσεων του σε συνάρτηση με τις πληροφορίες του εντύπου που προσκόμισε[3]. Ούτε τεκμηριώνεται ότι ανήκει σε οποιαδήποτε πολιτική, θρησκευτική, εθνική, στρατιωτική ή κοινωνική οργάνωση ή ομάδα στη χώρα καταγωγής του που να αντιμετωπίζει δίωξη, αλλά ούτε έχει τεκμηριώσει με τις αιτιάσεις του ότι έχει καταδικασθεί, συλληφθεί, ή καταζητείται είτε από τις αρχές της χώρας του είτε από άλλους φορείς δίωξης (Βλέπε Άρθρα 3Α και 3Β του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000).
Απορρίπτεται και η θέση του συνηγόρου του ότι θα έπρεπε να του δοθεί το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας. Ο λειτουργός εξέτασε κατά πόσο ο Αιτητής θα υπόκειτο σε περίπτωση επιστροφής του στην χώρα καταγωγής σε οποιαδήποτε τέτοια σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη ως προσδιορίζεται στο Άρθρου 19 του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν.6(Ι)/2000), καταλήγοντας ότι τέτοιος κίνδυνος δεν υφίσταται. Ουδείς εκ των ισχυρισμών που πρόβαλε τεκμηριώνει την ύπαρξη ουσιωδών λόγων ώστε να πιστεύεται ότι ο ίδιος προσωπικά, σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής του, θα υποβληθεί σε κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης ή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, βάσει του Άρθρου 15, εδάφια (α) και (β), της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2011/95/ΕΕ[4] που αντιστοιχεί στο Άρθρο 19(2), εδάφια (α) και (β), του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023, (Ν. 6(Ι)/2000). Ο λειτουργός λαμβάνοντας υπόψη την περιοχή καταγωγής του Αιτητή, την πολιτεία Delta, και εξετάζοντας την κατάσταση ασφαλείας στη συγκεκριμένη πολιτεία έκρινε ότι δεν θα αντιμετωπίσει σοβαρή βλάβη λόγω αδιάκριτης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης (ερυθρά 50 – 49 ΔΦ).
Με βάση διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης, οι κυριότεροι παράγοντες στις συγκρούσεις της πολιτείας του Δέλτα το 2020 περιλάμβαναν συγκρούσεις κτηνοτρόφων και αγροτών, τοπικές κοινότητες που πολεμούν μεταξύ τους για την ιδιοκτησία γης και τις συνοριακές διαφορές, αντίπαλες αποκρυφιστικές συμμορίες/αιρέσεις, καθώς και γενικά εγκληματικές συμμορίες.[5] Σύμφωνα με πληροφορίες από το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών δημοσιευμένες τον 1ο/2024, η ανασφάλεια που προκαλείται από εγκληματικές, ένοπλες ομάδες που δραστηριοποιούνται σε διάφορες πολιτείες συνεχίζεται σε υψηλό βαθμό, εντούτοις στην πολιτεία Δέλτα είναι σε χαμηλότερο βαθμό.[6] Αναφορικά με τα περιστατικά ασφαλείας, όπως αυτά καταγράφονται στην βάση δεδομένων ACLED, στην πολιτεία Δέλτα, προκύπτει ότι κατά το διάστημα 16/02/23 έως τις 16/02/24 σημειώθηκαν μόνο 91 περιστατικά ασφαλείας εκ των οποίων 35 μάχες (52 απώλειες ζωών), 45 περιπτώσεις βίας κατά αμάχων (17 απώλειες ζωών) και 11 εξεγέρσεις (8 απώλειες ζωών).[7] Ο συνολικός πληθυσμός της πολιτείας εκτιμάται στα 6,037,667.[8] Σημειώνεται ότι, ο ίδιος σε κανένα στάδιο της διαδικασίας αξιολόγησης της αίτησης του ανέφερε ότι κινδυνεύει λόγω ένοπλης σύρραξης στη χώρα του, ενώ από την αναθεωρημένη έρευνα του Δικαστηρίου επιβεβαιώνεται ότι παρόλο που στην περιοχή συνήθους διαμονής του λαμβάνουν χώρα κάποια περιστατικά ασφαλείας, ο αριθμός των επεισοδίων αυτών είναι χαμηλός (σε συνάρτηση με τον πληθυσμό της περιοχής) – επομένως η παρουσία του Αιτητή στο έδαφος της συγκεκριμένης περιοχής δεν τον εκθέτει σε πραγματικό κίνδυνο βλάβης.
Με βάση όλα τα ανωτέρω η απόφαση των Καθ΄ ων η αίτηση λήφθηκε μετά από δέουσα έρευνα (Βλέπε Αντώνης Ράφτης ν. Δημοκρατίας, (2002) 3 Α.Α.Δ. 345 ) και είναι επαρκώς αιτιολογημένη (Βλέπε Φράγκου ν. Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ.270). Το Δικαστήριο μετά από έλεγχο νομιμότητας/ορθότητας και πραγματικό έλεγχο των περιστάσεων του Αιτητή, όπως αναλύεται ανωτέρω, καταλήγει στο ίδιο εύρημα ότι δηλαδή δεν μπορεί να του αναγνωριστεί το καθεστώς του πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας.
Για όλους του πιο πάνω λόγους, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται με €1300 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] EYAA, Evidence and Credibility Assessment in the Context of the Common European Asylum System, Judicial Analysis 2nd Edition, February 2023, σελ.122-123
[2]EASO-Δικαστική ανάλυση-Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου, 1/2/2018, https://euaa.europa.eu/publications?field_category_target_id=15212&field_geo_coverage_target_id&field_keywords_target_id&title=&language=All&page=5, σελίδα 73
[3] Η απόφαση του ΕΔΔΑ, M.A. κατά Ελβετίας, προσφυγή αριθ. 52589/13, σκέψεις 62-67 παρέχει μια χρήσιμη αποτύπωση του τρόπου με τον οποίο το ΕΔΔΑ αξιολόγησε τη βαρύτητα που δόθηκε σε κλήτευση και απόφαση τις οποίες υπέβαλε ο αιτών, επιβεβαιώνοντας στη σκέψη 62 ότι το αληθές της ιστορίας του αιτούντος πρέπει επίσης να αξιολογείται στο πλαίσιο των υποβαλλόμενων εγγράφων επίσης - Βλέπε High Court (Ανώτερο Δικαστήριο) (Ιρλανδία), απόφαση της 24ης Ιουλίου 2009, IR κατά Minister for Justice Equality & Law Reform & anor, [2009] IEHC 353, σκέψη 11, αρχή 4: «Η αξιολόγηση της αξιοπιστίας πρέπει να γίνεται με βάση την πλήρη εικόνα που διαμορφώνεται από το σύνολο των διαθέσιμων αποδεικτικών στοιχείων και πληροφοριών, κατόπιν ορθολογικής ανάλυσης και δίκαιης στάθμισής τους».
[4] του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Δεκεμβρίου 2011, σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας
[5] European Union, EASO, Nigeria Security situation Country of Origin Information Report June 2021, https://coi.easo.europa.eu/administration/easo/PLib/2021_06_EASO_COI_Report_Nigeria_Security_situation.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 23/02/2024)
[6] United Nations Security Council, ‘Report of the Secretary – General on the activities of the United Nations Office for West Africa and the Sahel - S/2023/1075’, 2 January 2024, παρ. 26, https://www.ecoi.net/en/file/local/2103398/N2342595.pdf, ημερ. πρόσβασης 23/02/2024
[7] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, διαθέσιμο στον ακόλουθο σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - 16.02.2023 - 16.02.2024, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / και ΠΕΡΙΟΧΗ - Western Africa – Nigeria- Delta) [ημερ. τελευταίας πρόσβασης 23/02/2024]
[8] Nigeria Investment Promotion Commission, ‘Nigerian States – Delta State’, https://www.nipc.gov.ng/nigeria-states/delta-state/, ημερ. Πρόσβασης 23/02/2024