ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ 

                                                                                      Υπόθεση αρ.6407/22

 

29 Μαρτίου 2024

 

[Α. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

 

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

J. Β. Κ.

                                                                                                                        Αιτητής

Και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου

                                                                                                                        Καθ’ ων η αίτηση

 

Κος Μ. Παπαλοΐζου, Δικηγόρος για τον αιτητή

Κα Α. Καρλσιάδου, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Με την προσφυγή ο αιτητής αιτείται την ακύρωση της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημ.15/09/22, η οποία του επιδόθηκε αυθημερόν, και δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτησή για παροχή διεθνούς προστασίας, ως άκυρης και στερούμενης νομικού αποτελέσματος (Αιτητικό Α). Δια του Αιτητικού Β ο αιτητής αιτείται όπως του αναγνωριστεί καθεστώς διεθνούς προστασίας.

Ως εκτίθεται στην Ένσταση που καταχωρήθηκε από τους καθ' ων η αίτηση και προκύπτει από το περιεχόμενο του Διοικητικού Φάκελου της Υπηρεσίας που κατατέθηκε στα πλαίσια των διευκρινήσεων, ο αιτητής κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε εισήλθε στις ελεγχόμενες από τη Δημοκρατία περιοχές παράτυπα, μέσω κατεχομένων, στις 15/08/22 και υπέβαλε αίτηση για παροχή διεθνούς προστασίας στις 24/08/22 (ερ.1-3, 27).

Στις 02/09/22 διεξήχθη συνέντευξη με τον αιτητή από την Υπηρεσία Ασύλου προς εξέταση του αιτήματός για διεθνή προστασία όπου του δόθηκε η ευκαιρία, μέσα από σχετικές ερωτήσεις, μεταξύ άλλων, να εκθέσει τους λόγους στους οποίους στηρίζει το αίτημα του με τη βοήθεια διερμηνέα (ερ.15-27). Μετά το πέρας της ετοιμάστηκε σχετική Έκθεση και Εισήγηση (ερ.55-61) και, στις 14/09/22, η Υπηρεσία Ασύλου απέρριψε το αίτημα για παροχή διεθνούς προστασίας.

Ακολούθως ετοιμάστηκε σχετική επιστολή ενημέρωσης του αιτητή για την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία επιδόθηκε διά χειρός στις 15/09/22 σε γλώσσα κατανοητή από αυτόν (ερ.64-65).

Επί της αιτήσεως διεθνούς προστασίας που υπέβαλε ο αιτητής καταγράφει ότι έφυγε από τη χώρα καταγωγής λόγω του ότι συμμετείχε σε διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης, για την αστάθεια και την έλλειψη ελευθερίας του λόγου. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, προέβη μαζί με άλλους διαδηλωτές σε καταστροφή δημόσιας περιουσίας και η αστυνομία τους εντόπισε, σκοτώνοντας κάποιους εξ αυτών.

Στα πλαίσια της σχετικής συνέντευξης στην Υπηρεσία Ασύλου ο αιτητής ανέφερε ότι έλαβε μέρος στις διαδηλώσεις κατά της κυβέρνησης της 10ης Αυγούστου (2022), για την πολιτική αστάθεια, τον μη σεβασμό της δημοκρατίας και της ελευθερίας του λόγου. Ως ανέφερε ερωτώμενος σχετικά οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν από την περιοχή όπου διέμενε ο ίδιος (Grassfield, Freetown) και επεκτάθηκαν σε διάφορες περιοχές της Freetown και οι διαδηλωτές κρατούσαν πανό με συνθήματα όπως “We do not want the government”, “The price is too much”, “Things are hard”. Στη διαδήλωση επενέβη η αστυνομία, η οποία προσπάθησε να διαλύσει τη διαδήλωση με τη χρήση δακρυγόνων και τότε, σε απάντηση της επέμβασης αυτής, οι διαδηλωτές ξεκίνησαν να πετάνε πέτρες και κινήθηκαν προς το κέντρο της πόλης όπου βρίσκονται κυβερνητικά κτήρια, προβαίνοντας σε λεηλασίες. Ο ίδιος πετούσε πέτρες και κρατούσε ξύλο με το οποίο χτυπούσε κτήρια, δεν τραυματίστηκε ούτε ήρθε αντιμέτωπος με τις αστυνομικές δυνάμεις, καθώς διέφυγε από παράδρομο όταν η κατάσταση βγήκε εκτός ελέγχου.

Κατόπιν τούτου η αστυνομία, με εντολή της κυβέρνησης, ως ανέφερε, προχώρησε σε έρευνες από πόρτα σε πόρτα, σκοτώνοντας όσους είχαν εμπλακεί στη διαδήλωση. Ο ίδιος, κρυβόταν σε σπίτια φίλων έως ότου εγκατέλειψε τη χώρα με παρότρυνση των γονιών του, φοβούμενος ότι θα τον σκοτώσουν ή θα τον φυλακίσουν λόγω της συμμετοχής του στη διαδήλωση. Ως περαιτέρω ανέφερε, φοβήθηκε ότι και μόνο λόγω της συμμετοχής του θα τον αναζητούν, ενώ θεωρεί πιθανό να υπάρχει κάποιο σχετικό ένταλμα εναντίον του, χωρίς ωστόσο να είναι σε γνώση του κάτι τέτοιο. Ερωτηθείς για το εάν οι γονείς του έλαβαν οποιαδήποτε επίσκεψη από τις αρχές, απάντησε αρνητικά συμπληρώνοντας πως ίσως δεν του λένε για να μην τον ανησυχήσουν. Σε σχετικές ερωτήσεις ανέφερε ότι δεν έχει συλληφθεί ή φυλακισθεί, δεν συμμετείχε σε άλλη διαδήλωση πέραν της προαναφερθείσας, ούτε ήταν πολιτικά ενεργός. Συγκεκριμένα ως προς τη συμμετοχή του στη διαδήλωση, ανέφερε ότι βρισκόταν στο σπίτι του όταν είδε τον κόσμο να συγκεντρώνεται και απλά αποφάσισε να συμμετάσχει.

Ερωτηθείς αν γνωρίζει το νομικό πλαίσιο που ισχύει στη χώρα καταγωγής του σε σχέση με τις διαδηλώσεις, ο αιτητής απάντησε ότι για το σκοπό αυτό χρειάζεται άδεια της αστυνομίας, ωστόσο οι ίδιοι δεν την εξασφάλισαν καθώς ήταν μια αυθόρμητη διαδήλωση ενάντια στη δυσχέρεια που αντιμετώπιζε ο πληθυσμός. Σε επισήμανση αναφορικά με την απαγόρευση κυκλοφορίας που επιβλήθηκε αμέσως μετά τη διαδήλωση, ο αιτητής ισχυρίσθηκε πως η εν λόγω απαγόρευση αφορούσε μόνο τους κύριους δρόμους, ενώ ο ίδιος χρησιμοποίησε παράδρομους ώστε να διαφύγει.            Ερωτηθείς πώς κατόρθωσε να διαφύγει ενώ ως ισχυρίζεται καταζητείται από την αστυνομία, απάντησε ότι διέμενε σε περιοχή όπου είχε εύκολη πρόσβαση στο αεροδρόμιο και μπορεί κανείς να δωροδοκήσει προκειμένου να διαφύγει. Σε σχετική ερώτηση, ο αιτητής ανέφερε πως δε γνώριζε τι δήλωσε ο Πρόεδρος της χώρας μετά τα επεισόδια, ούτε τί απέγιναν όσοι κατόρθωσαν επίσης να διαφύγουν από την αστυνομία, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται.        Ερωτηθείς για ποιο λόγο θεωρεί ότι η αστυνομία εξακολουθεί να τον αναζητά δεδομένου ότι, σύμφωνα με εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, οι αρχές έχουν απελευθερώσει αρκετούς από τους συλληφθέντες διαδηλωτές, απάντησε “Because I was identified according to what I believe. The police had shut down the internet, there was no means of communication”.

Οι καθ’ ων η αίτηση, εξετάζοντας τα λεγόμενα του αιτητή τόσο στην αίτηση όσο και τη συνέντευξη κατέταξαν αυτούς στους ακόλουθους ουσιώδεις ισχυρισμούς.

1.    Ταυτότητα, προφίλ, χώρα καταγωγής και τόπο συνήθους καταγωγής

2.    Ισχυριζόμενη συμμετοχή σε πορεία που διεξήχθη στις 10/08/22 στο Freetown

3.    Ισχυριζόμενος φόβος δίωξης του αιτητή από τις αρχές λόγω συμμετοχής του στη διαδήλωση και αναγνώρισής του από την αστυνομία

Οι καθ’ ων η αίτηση αποδέχθηκαν τους 1ο και 2ο ως άνω ισχυρισμούς όμως απέρριψαν τον 3ο ισχυρισμό του αιτητή.

Επί του 2ου ως άνω ισχυρισμού κρίθηκε ότι ο αιτητής δεν παρείχε συγκεκριμένες και επαρκείς λεπτομέρειες. Συγκεκριμένα, ως αναφέρουν οι καθ’ ων η αίτηση στην επίδικη έκθεση που ετοίμασαν (ερ.57-58), ο αιτητής υπέπεσε κατά τις ερωτήσεις που του υποβλήθηκαν σε ασάφειες, αντιφάσεις και αποκρίθηκε εν γένει με υπεκφυγές και ασυνέπεια. Κρίσιμο θεωρήθηκε το ότι ο αιτητής δεν μπορούσε να εξηγήσει γιατί πιστεύει ότι τον έχει αναγνωρίσει η αστυνομία, απαντώντας γενικόλογα ότι είναι επειδή έκαναν έρευνες στην ευρύτερη περιοχή του, ακολούθως δήλωσε βέβαιος ότι έχει αναγνωριστεί και, τέλος, ερωτώμενος και πάλι, ανέφερε ότι δεν είναι σίγουρος αλλά φοβάται λόγω της συμμετοχής του στη διαδήλωση. Περαιτέρω αξιολογήθηκε ως μη ευλογοφανές το ότι, ερωτώμενος αν η οικογένεια του αντιμετώπισε κάποιο πρόβλημα ή την επισκέφτηκαν οι αρχές, απάντησε πως δεν γνωρίζει, όμως μπορεί να το έχουν πράξει και να μην του του λένε οι γονείς του για να μην τον ανησυχήσουν. Περαιτέρω συνυπολογίστηκε το ότι κατάφερε να φύγει νομίμως από τη χώρα μέσω αεροδρομίου, χωρίς να αντιμετωπίσει κάποιο πρόβλημα με τις αρχές. Η δε επί τούτου απάντηση του ότι κάποιος μπορεί να δωροδοκήσει τις αρχές κρίθηκε ασαφής και γενικόλογη. Κατά την εξέταση της εξωτερικής αξιοπιστίας του εν λόγω ισχυρισμού, αξιολογήθηκε ότι, παρότι το ότι έλαβε όντως χώρα η διαδήλωση στην οποία μετείχε ο αιτητής στις 10/08/22 (αυτό άλλωστε προσμέτρησε στην αποδοχή του 2ου ισχυρισμού του αιτητή), δεν βρέθηκαν πληροφορίες για συλλήψεις ατόμων κατά τις επόμενες της διαδήλωσης μέρες και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι όσοι είχαν συλληφθεί αφέθηκαν ελεύθεροι και, σταδιακά, η χώρα επέστρεψε σε κανονικούς ρυθμούς.

Αξιολογώντας τα ως άνω υπό το φως των προσωπικών περιστάσεων του αιτητή, οι καθ’ ων η αίτηση κατέληξαν ότι δεν υφίσταται κίνδυνος δίωξης ή σοβαρής βλάβης, δεδομένου του ότι δεν εντοπίστηκε κάποια ένοπλη σύρραξη στη χώρα, αλλά και πως η επιστροφή του στη χώρα δεν είναι αντίθετη με το αρ.3 της ΕΣΔΑ.

Συνεπεία των ως άνω η επίδικη αίτηση απορρίφθηκε.

Επί της παρούσης αιτήσεως ο αιτητής αναφέρει διάφορους νομικούς ισχυρισμούς προς υποστήριξη του αιτήματος για ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης οι οποίοι τίθενται με γενικότητα και χωρίς να συναρτώνται με τα επίδικα γεγονότα και οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν προωθούνται με την Γραπτή Αγόρευση.

Στη γραπτή του αγόρευση ο συνήγορος του αιτητή, αναφέρει ότι καταγράφηκαν κατά την εξέταση της επίδικης αίτησης παραβάσεις διαδικασίας (παραπέμπει και στο αρ.12 της οδηγίας 2013/32/ΕΕ), μεταξύ των οποίων το ότι ο αιτητής στερήθηκε του δικαιώματος εκπροσώπησης από δικηγόρο, την επικοινωνία του με τη UNHCR και της ορθής διαδικασίας συνέντευξης. Ειδικώς επί της συνέντευξης αναφέρει ότι θα έπρεπε να κληθεί εκ νέου ο αιτητής σε συνέντευξη και να του υποβληθούν περαιτέρω ερωτήσεις.

Περαιτέρω, παραθέτοντας με λεπτομέρεια τους ισχυρισμούς του αιτητή κατά την επίδικη συνέντευξη, αναφέρει ότι αυτοί δεν ερευνήθηκαν δεόντως, δεν έγινε ορθή αξιολόγηση αυτών και λανθασμένα, στα πλαίσια επιφανειακής εξέτασης, ως αναφέρει, απορρίφθηκαν ως αναξιόπιστοι. Σημειώνει δε ότι η χώρα καταγωγής δεν είναι ασφαλής χώρα και θα έπρεπε μόνο εκ τούτου, με δεδομένη, ως ισχυρίζεται ο συνήγορος του, την αξιοπιστία και συνοχή των ισχυρισμών του αιτητή περί διώξεως του από τις αρχές, να γίνει δεκτό ότι αυτός χρήζει διεθνούς προστασίας. Επί τούτου παραπέμπει σε αποφάσεις του παρόντος Δικαστηρίου, όπου αναλύεται το επίπεδο απόδειξης σε υποθέσεις ως η παρούσα, το βάσιμο του φόβου και το τι συνιστά πράξη δίωξης.

Οι καθ' ων η αίτηση αντιτάσσουν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι καθ' όλα νόμιμη, προϊόν δέουσας έρευνας, επαρκώς αιτιολογημένη και ορθή επί της ουσίας και ζητούν απόρριψη της προσφυγής.

Ενόψει του ότι όλοι οι ισχυρισμοί του αιτητή συνδέονται και συνεπλέκονται με την ουσία της παρούσης, προχωρώ σε αξιολόγηση των ενώπιον μου στοιχείων και εξέταση του κατά πόσον εξ αυτών προκύπτουν ανάγκες παροχής διεθνούς προστασίας.

Σχετικά με τον ισχυρισμό περί μη εξήγησης στον αιτητή κάποιου εκ των διαδικαστικών δικαιωμάτων της, εν προκειμένω, ως ισχυρίζεται ο συνήγορος του, του δικαιώματος παράστασης με δικηγόρο, του δικαιώματος επικοινωνίας με τη UNHCR και της μη κλήσης σε περαιτέρω συνέντευξη, ενόψει της εξουσίας του Δικαστηρίου για πλήρη και εξ υπαρχής έλεγχο τόσο των γεγονότων όσο και των νομικών ζητημάτων που την περιβάλλουν, θεωρώ ότι τούτο δεν αρκεί για να οδηγήσει σε ακύρωση της προσβαλλόμενης απόφασης αφού το Δικαστήριο ασκεί πρωτογενή κρίση και στα πλαίσια της παρούσης μπορεί να προσφερθεί περαιτέρω μαρτυρία και/ή στοιχεία. Εντούτοις ουδέν έπραξε ο αιτητής.

Συνεπώς οιοσδήποτε ισχυρισμός, ο οποίος δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένη απώλεια εκ της ισχυριζόμενης παράλειψης την οποία ο αιτητής επικαλείται του δικαιώματος του να διατυπώσει όλους τους ισχυρισμούς και στοιχεία τα οποία επιθυμεί προς τεκμηρίωση της αίτησης του δεν μπορεί παρά να απορριφθεί ως, σε κάθε περίπτωση, αλυσιτελής.   

Σχετική με τα ως άνω είναι και η πολύ πρόσφατη απόφαση του ΔΕΕ στην υπ. C-756/21, ECLI:EU:C:2023:523, ημ.29/06/23, όπου το Δικαστήριο, πραγματευόμενο ερωτήματος επί των συνεπειών παραβάσεως του καθήκοντος συνεργασίας, κατέληξε στα εξής, στις σκέψεις 71-72:

«71. Αφετέρου, σε περίπτωση που προκύπτει εξαρχής ή σε περίπτωση που η αρμόδια αρχή κατορθώσει να αποδείξει ενώπιον του αιτούντος δικαστηρίου, σε απάντηση, ενδεχομένως, στους ισχυρισμούς του αιτούντος διεθνή προστασία, ότι η απόφαση δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να είναι διαφορετική, ακόμη και αν δεν υφίστατο η εν λόγω παράβαση, δεν προκύπτει ότι υφίστανται παρεχόμενα από το δίκαιο της Ένωσης δικαιώματα των οποίων η άσκηση θα καθίστατο πρακτικώς αδύνατη ή υπερβολικά δυσχερής. Πράγματι, το αιτούν δικαστήριο ασκεί το ίδιο, όπως αναφέρει, έλεγχο του βασίμου της εν λόγω αποφάσεως, οπότε, σε μια τέτοια περίπτωση, η εξαφάνιση της αποφάσεως και η αναπομπή της υποθέσεως ενώπιον του IPAT θα ενείχαν τον κίνδυνο απλής επανάληψης του ελέγχου και άσκοπης παράτασης της διαδικασίας.

72. Κατόπιν των προεκτεθέντων, στο δεύτερο και το τρίτο προδικαστικό ερώτημα πρέπει να δοθεί η απάντηση ότι το άρθρο 4, παράγραφος 1, της οδηγίας 2004/83 έχει την έννοια ότι η διαπίστωση, στο πλαίσιο της ασκήσεως προβλεπόμενου από το εθνικό δίκαιο δευτεροβάθμιου δικαστικού ελέγχου, παραβάσεως της υποχρεώσεως συνεργασίας που προβλέπει η εν λόγω διάταξη δεν απαιτείται να επισύρει οπωσδήποτε, αφ’ εαυτής, την εξαφάνιση της αποφάσεως περί απορρίψεως της προσφυγής που ασκήθηκε κατά αποφάσεως με την οποία απορρίφθηκε αίτηση διεθνούς προστασίας, δεδομένου ότι είναι δυνατόν να απαιτηθεί από τον αιτούντα διεθνή προστασία να αποδείξει ότι η απόφαση περί απορρίψεως της προσφυγής θα μπορούσε να είναι διαφορετική, αν δεν υφίστατο η εν λόγω παράβαση.»

Υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου

Προχωρώ με αξιολόγηση της αξιοπιστίας του αφηγήματος του αιτητή.

Στο εγχειρίδιο του EASO «Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», Δικαστική ανάλυση, 2018, αναφέρεται στην σελ.98, ότι «[...] απαιτείται ισορροπημένη και αντικειμενική αξιολόγηση του αν η αφήγηση του αιτούντος αντικατοπτρίζει την αφήγηση που αναμένεται από ένα πρόσωπο στην κατάσταση του αιτούντος το οποίο αφηγείται μια πραγματική προσωπική εμπειρία.». Στην σελ.102 του ιδίου εγχειριδίου, αναφέρεται ότι «[…] οι δείκτες αξιοπιστίας είναι απλοί δείκτες και δεν συνιστούν αυστηρά κριτήρια ή προϋποθέσεις. Παρότι οι τέσσερις δείκτες που προσδιορίστηκαν ανωτέρω (εσωτερική και εξωτερική συνέπεια, επαρκώς λεπτομερείς πληροφορίες και ευλογοφάνεια) αποτυπώνουν τους δείκτες που εφαρμόζουν στην πράξη τα δικαστήρια, κανένας από αυτούς δεν μπορεί να θεωρηθεί καθοριστικός. Η σημασία τους από υπόθεση σε υπόθεση ποικίλλει σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η εξέταση του σωρευτικού τους αντίκτυπου (305).  […] Από την ανωτέρω ανάλυση προκύπτει ότι δεν υπάρχει απλή απάντηση στο ερώτημα που αφορά τον τρόπο αξιολόγησης της αξιοπιστίας σε υποθέσεις διεθνούς προστασίας. Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η αξιολόγηση πρέπει να διενεργείται με βάση το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων, λαμβανομένων υπόψη των αρχών, των μεθόδων και των δεικτών που αναφέρονται στην παρούσα ανάλυση. Οι αρχές, οι μέθοδοι και οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή (307), αντικειμενικότητα και αμεροληψία, ώστε να αποφευχθεί τυχόν εσφαλμένη και απλοϊκή απόρριψη, ή αφελής και ανεπιφύλακτη αποδοχή μιας συγκεκριμένης αφήγησης.»

Εν προκειμένω θα συμφωνήσω με την κατάληξη των καθ’ ων η αίτηση και την αιτιολογία αυτής, ως καταγράφεται εκτενώς και στην επίδικη έκθεση (ερ.57-58) και παρατίθεται πιο πάνω, στα πλαίσια της παρούσης, σε σχέση με την αξιοπιστία του αφηγήματος του περί διώξεως του από τις αρχές λόγω της συμμετοχής του σε διαδήλωση ημ.10/08/22.

Το όλο αφήγημα του αιτητή παρουσιάζει κενά, ελλείψεις σε αναμενόμενες λεπτομέρειες και αοριστίες, ως οι καθ’ ων η αίτηση έχουν εντοπίσει, οι οποίες πλήττουν αναπόφευκτα μοιραία την εσωτερική συνοχή των δηλώσεων του αναφορικά με τον κατ’ ισχυρισμό κίνδυνο που διατρέχει λόγω του ότι, ως ισχυρίζεται, των αναζητούν οι αρχές. Αξίζει επί τούτου να σημειωθεί ότι ο αιτητής δεν έχει καμία ίδια γνώση για αναγνώριση του από τις αρχές, για κίνηση οιασδήποτε διαδικασίας, ποινικής ή άλλης, εναντίον του, και ούτε έχουν προσεγγιστεί οι γονείς του σε σχέση μ’ αυτό. Αντιθέτως, το μόνο που ανέφερε όταν και ερωτήθηκε σχετικώς, είναι – τελικώς – ότι αυτά συνιστούν εικασίες του ιδίου με βάση το ότι οι αστυνομία διεξήγαγε έρευνες στην περιοχή διαμονής του. Ουδέν λοιπόν στοιχείο ή πληροφορία ανέφερε ο αιτητής που να τεκμηριώνει – έστω και κατά εύλογα συναχθείσα πιθανολόγηση - ότι αυτός αναζητείται ή διατρέχει τον οιονδήποτε κίνδυνο από τις αρχές, δεδομένου και του ότι αυτός διέφυγε από τη χώρα νομίμως, μέσω αεροδρομίου. Αν ο αιτητής υπόκειτο σε οιονδήποτε έρευνα ή άλλη ποινική διαδικασία θα αναμενόταν, κατ’ ελάχιστο, οι αρχές να τον έχουν αναζητήσει στην οικία που διέμενε με τους γονείς του, όπου διαμένουν αυτοί μέχρι και σήμερα. Ουδέν λοιπόν στοιχείο υπάρχει εν προκειμένω που να δικαιολογεί αντικειμενικώς την πεποίθηση ότι έχει αναγνωριστεί και στοχοποιηθεί από τις αρχές λόγω της συμμετοχής του στη διαδήλωση ημ.10/08/22, το οποίο έγινε αποδεκτό, ή τον εκφραζόμενο εκ του αιτητή φόβο διώξεως εκ των αρχών. Τα όσα ανέφερε επί των ως άνω περιορίστηκαν σε γενικές δηλώσεις και εικασίες του ιδίου.

Σχετικά με τη διαδήλωση στη Freetown στις 10/08/22 και όσα ακολούθησαν αυτής, σε συνάρτηση και με την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού του αιτητή περί διώξεως του από τις αρχές, εντοπίζονται οι κάτωθι πληροφορίες.

Στις 8 και 9 Αυγούστου 2022, μια οργανωμένη ομάδα πολιτών που λειτουργούν μέσα από πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, από άγνωστους πολίτες της Σιέρα Λεόνε εντός και εκτός της χώρας, έκανα έκκληση για μια δράση “sit home” σε όλη τη χώρα. Στις 10/08/22, πολίτες κατέλαβαν τους δρόμους των πόλεων Freetown, Waterloo, Makeni και Kamakwei για να διαδηλώσουν κατά της κυβέρνησης για την ανεργία, τις οικονομικές δυσκολίες, τις δραστικές μειώσεις στις τιμές των καυσίμων, με αιτήματα για οικονομικές ελαφρύνσεις για τις υπερχρεωμένες οικογένειες, δίκαιες τιμές για τα αγροτικά προϊόντα, εργασιακά δικαιώματα, ασφάλεια και προστασία. Χιλιάδες άνθρωποι κινητοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα, κλείνοντας δρόμους και κύριες οδούς ανεφοδιασμού. Παρόλο που οι κινητοποιήσεις ξεκίνησαν ειρηνικά στο ανατολικό τμήμα της Freetown, πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε, η κατάσταση επιδεινώθηκε ραγδαία. Αντιπαράθεση μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και των διαδηλωτών σε όλη τη χώρα οδήγησαν σε αυξανόμενα ποσοστά θυμάτων. Οι αρχές συνέλαβαν ορισμένους από τους διαδηλωτές και πραγματοποίησαν έρευνες σε σπίτια, επιβάλλοντας περιορισμούς στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Στις 13/08/22, η διαμαρτυρία επεκτάθηκε σε άλλες τρεις περιφέρειες και περισσότερες από πέντε πόλεις με περισσότερα από 20 σημεία συγκέντρωσης και οδοφράγματα. Ως αποτέλεσμα αυτών των διαδηλώσεων, υπήρξαν ζημιές δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας και άτομα συνελήφθησαν και τραυματίστηκαν, όπως αναφέρθηκε στα μέσα ενημέρωσης και τα social media. Στο Shell, το Kissy, το Wellington και το Calaba, οι διαδηλωτές έβαλαν φωτιές σε αστυνομικά τμήματα και κρατικές περιουσίες, σκότωσαν προσωπικό ασφαλείας και επιτέθηκαν σε πολιτικές προσωπικότητες. [1]

Στα πλαίσια των ως άνω 6 αξιωματικοί και τουλάχιστον 20 διαδηλωτές έχασαν τη ζωή τους σε όλη τη χώρα. Η σύνδεση στο Διαδίκτυο διακόπηκε τουλάχιστον δύο φορές καθώς πραγματοποιούνταν οι διαδηλώσεις, ενώ η κυβέρνηση επέβαλε τριήμερη νυχτερινή απαγόρευση κυκλοφορίας. Η αστυνομία είχε συλλάβει περισσότερα από 500 άτομα σε όλη τη χώρα για φερόμενη συμμετοχή σε βίαιες κινητοποιήσεις και παραβίαση της απαγόρευσης κυκλοφορίας έως τα τέλη Αυγούστου, η πλειοψηφία των οποίων ήταν ακόμη υπό κράτηση μέχρι τότε. [2]

Τις ημέρες που ακολούθησαν τις βίαιες διαδηλώσεις της, οι αρχές διεξήγαγαν επιδρομές σε όλη τη Freetown, το Μακένι και άλλες επαρχιακές πόλεις. Οι αρχές ισχυρίστηκαν ότι χρησιμοποίησαν βίντεο για να διασταυρώσουν την ταυτότητα των υπόπτων. Ωστόσο, αρκετές αναφορές υποδεικνύουν ότι ορισμένοι αστυνομικοί στόχευαν τους υποστηρικτές του κόμματος APC της αντιπολίτευσης ως «πρόσωπα ενδιαφέροντος», ανεξάρτητα από τη σύνδεσή τους με γεγονότα της 10/08/22. Μέλη του APC ανέφεραν ότι τα συλληφθέντα μέλη τους δεν είχαν πρόσβαση σε δικηγόρο. Μερικοί αφέθηκαν στη συνέχεια ελεύθεροι ενώ άλλοι παρέμειναν υπό κράτηση εν αναμονή της δίκης στο τέλος του έτους.[3]

Μετά τις διαδηλώσεις της 10ης Αυγούστου, η κυβέρνηση έκλεισε δύο φορές το Διαδίκτυο και τις υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας σε όλη τη χώρα, καθώς επίσης τις τηλεοπτικές εκπομπές και τους ραδιοφωνικούς σταθμούς ειδήσεων. Οι τηλεπικοινωνίες και τα μέσα ενημέρωσης επανήλθαν δύο ώρες μετά το πρώτο κλείσιμο, λίγο πριν ο αντιπρόεδρος Juldeh Jalloh ανακοινώσει απαγόρευση κυκλοφορίας σε όλη τη χώρα. Οι αρχές έκοψαν ξανά το διαδίκτυο εκείνο το βράδυ όταν ο Πρόεδρος Bio επέστρεψε στο Freetown από το εξωτερικό. Η υπηρεσία αποκαταστάθηκε λίγο αργότερα. Στις 11 Αυγούστου, το Εθνικό Κέντρο Συντονισμού για την Κυβερνοασφάλεια δήλωσε ότι «έθεσε μηχανισμούς» για την παρακολούθηση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και απείλησε να ασκήσει δίωξη με την κατηγορία της «κυβερνοτρομοκρατίας» για τη διάδοση «εμπρηστικών» πληροφοριών για την «αποσταθεροποίηση» του κράτους.[4]

Όταν οι διαδηλώσεις έγιναν βίαιες, με τους διαδηλωτές να καίνε αστυνομικά τμήματα και κυβερνητικά λεωφορεία, η κυβέρνηση κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης σε όλη τη χώρα, με απαγόρευση κυκλοφορίας από τις 3:00 μ.μ. έως τις 6:00 π.μ. της επόμενης ημέρας. Η απαγόρευση κυκλοφορίας παρέμεινε σε ισχύ μέχρι τις 13 Αυγούστου, μεταξύ των ωρών 7:00 μ.μ. - 6:00 π.μ. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης παρείχε στον πρόεδρο ευρείες εξουσίες για τη διατήρηση της ειρήνης και της τάξης, συμπεριλαμβανομένης της επιβολής περιορισμών στην μετακίνηση και τις συγκεντρώσεις.

Μετά τις διαδηλώσεις, ο Πρόεδρος της χώρας ισχυρίστηκε ότι οι ειρηνικές διαδηλώσεις θα εξακολουθούσαν να επιτρέπονται, αλλά πολλοί αξιωματούχοι εντός της κυβέρνησης αντιτάχθηκαν στις πολιτικές διαδηλώσεις, θεωρώντας τις ως όχημα για πολιτική βία υπό την ηγεσία της αντιπολίτευσης. Σε αναφορά της Διεθνούς Αμνηστίας για τα έτη 2022/23, αναφέρεται ότι τον Ιούλιο (2022) η αστυνομία συνέλαβε 50 διαδηλωτές, οι οποίοι εντός ολίγων ημερών ελευθερώθηκαν κατόπιν προειδοποίησης. Κατά τη διαδήλωση στις 10/08 καταγράφηκαν 27 θάνατοι διαδηλωτών και 6 αστυνομικών. [5]

Δε βρέθηκαν πληροφορίες σε σχέση με τη τύχη όσων συνελήφθησαν και παρέμειναν υπό κράτηση για τα γεγονότα της 10ης Αυγούστου. Ωστόσο, ως αναφέρθηκε και ανωτέρω, η κυβέρνηση χρησιμοποίησε τις ταραχές ώστε να στοχοποιήσει μέλη της αντιπολίτευσης, με ενεργό δηλαδή πολιτικό προφίλ. Αυτό επιβεβαιώνεται από πρόσφατες πληροφορίες που αναφέρουν ότι τον Ιούλιο 2023, οι αστυνομικές αρχές προχώρησαν σε συλλήψεις ατόμων, ανάμεσά τους και υψηλόβαθμων στρατιωτικών, που φέρονταν να σχεδίαζαν ανταρσία/ανατροπή του καθεστώτος κατά την επέτειο του ενός έτους από τα γεγονότα στις 10/08/22.[6]

Εκ των ως άνω θεωρώ ότι προκύπτει ότι στη χώρα καταγωγής όντως λαμβάνουν χώρα διώξεις ενεργών πολιτικά μελών της αντιπολίτευσης και αυθαίρετες συλλήψεις με αφορμή και εξαιτίας της διαδήλωση στις 10/08/22. Κατά την διαδήλωση καταγράφηκε χρήση υπερβολικής και θανατηφόρας αστυνομικής βίας και αυθαίρετες συλλήψεις ατόμων. Οι διαθέσιμες πληροφορίες δεν καταδεικνύουν μετέπειτα δίωξη απλών πολιτών, χωρίς ενεργή αντιπολιτευτική δράση.

Όμως εν προκειμένω η διαβρωθείσα εσωτερική αξιοπιστία των ισχυρισμών του αποβαίνει καταλυτική και ως προς την συνολική αξιοπιστία του αφηγήματος του. Τούτο γιατί το ότι τα όσα αναφέρει ένας αιτητής συνάδουν εν μέρει με διαθέσιμες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής δεν αρκεί από μόνο του για την άνευ ετέρου αποδοχή ενός αφηγήματος, από τη στιγμή που τούτο στερείται εσωτερικής συνοχής, ενόψει και της συνολικής θεώρησης και αποτίμησης των δεικτών αξιοπιστίας, ως στο ανωτέρω απόσπασμα από το εγχειρίδιο EASO αναφέρεται.

Εξηγώ περαιτέρω επί των ως άνω.

Εν προκειμένω ο αιτητής αναφέρει ρητώς ότι ο ίδιος δεν είχε καμία ενεργή πολιτική δράση (προηγούμενη ή επόμενη της διαδήλωσης) και ότι η συμμετοχή του στη διαδήλωση στις 10/08/22 ήταν κατ’ ουσία αυθόρμητη και συγκυριακή. Έκτοτε ο αιτητής έφυγε από τη χώρα νομίμως, μέσω αεροδρομίου και οι αρχές δεν έχουν αναζητήσει τον αιτητή στον τόπο διαμονής του, όπου διαμένουν μέχρι σήμερα οι γονείς του. Εκ τούτου θα πρέπει να θεωρηθεί ασφαλές το συμπέρασμα, σε κάθε περίπτωση, ότι, στη βάση των ως άνω πληροφοριών, δεν μπορεί να τεκμηριωθεί σε εύλογο βαθμό πιθανότητας ο αιτητής να κινδυνεύει να αναζητηθεί και να υποστεί οιονδήποτε μορφή κακομεταχείρισης εξ αιτίας της τότε συμμετοχής του στη διαδήλωση. Θα ήταν βεβαίως αναμενόμενο, αν τα όσα αναφέρει περί αναγνώρισης του από τις αρχές ευσταθούσαν, να είχαν ήδη γίνει προσπάθειες, 1 ½ έτος μετά τη διαδήλωση, να εντοπιστεί, αρχής γενομένης από τον τόπο όπου διέμενε. Είναι λοιπόν απίθανο ο αιτητής, δεδομένων των όσων πιο πάνω αναφέρω, να αναζητηθεί τόσο καιρό μετά. Περαιτέρω δεν προκύπτει ότι ο αιτητής ανήκει στο προφίλ ατόμων τα οποία στοχοποιούνται από τις αρχές, ήτοι ατόμων με ενεργή αντιπολιτευτική δράση.

Σημειώνω περαιτέρω ότι στο εγχειρίδιο του EASO «Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», Δικαστική ανάλυση, 2018, σελ.97, αναφέρεται ότι «[…] είναι αναγκαία η επαγρύπνηση για καταστάσεις στις οποίες ορισμένοι αιτούντες μπορεί να προσαρμόσουν τους ισχυρισμούς τους ώστε να είναι συνεπείς με συναφείς ΠΧΚ, οι οποίες κατά την άποψή τους θα στηρίξουν την αίτησή τους.» Στη δε σελ.131 του ιδίου εγχειριδίου τονίζεται σχετικώς ότι «[η] γενικευμένη προσβασιμότητα πολλών πηγών ΠΧΚ, μέσω του διαδικτύου ή άλλων μέσων ενημέρωσης, συνεπάγεται την ανάγκη οι δικαστικοί λειτουργοί να έχουν υπόψη τους την πιθανότητα ορισμένες αιτήσεις διεθνούς προστασίας να έχουν καταρτιστεί κατά τρόπο ώστε να είναι συνεπείς με τις συναφείς ΠΧΚ.»

Στην απουσία λοιπόν περαιτέρω μαρτυρίας ενώπιον του Δικαστηρίου που θα εξηγούσε τις αντιφάσεις και θα συμπλήρωνε τις ελλείψεις, ως ανωτέρω λεπτομερώς καταγράφονται και αξιολογούνται, είναι η κατάληξη μου ότι τα κενά παραμένουν και συνεπώς η αποδοχή του ισχυρισμού περί αναζήτησης του από τις αρχές, ακόμα και αν συνάδει -μερικώς - με διαθέσιμες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής, θα ήταν ενάντια σε κάθε εύλογα κριτική θεώρηση του.

Ενόψει των ως άνω απομένει η αποτίμηση της γενικής κατάστασης ασφαλείας.

Ως προς τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας, σύμφωνα με το διαδραστικό χάρτη του portal RULAC (Rule of Law in Armed Conflict), πρωτοβουλίας της Ακαδημίας της Γενεύης για το  Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και το Δίκαιο των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων [7], στη Σιέρρα Λεόνε δε λαμβάνει χώρα οιαδήποτε ένοπλη σύρραξη [8]. Όπως αναφέρει η εταιρία διαχείρισης κινδύνου Crisis 24, η Σιέρρα Λεόνε έχει κερδίσει «σημαντικά» τη σταθερότητά της έπειτα από τον εμφύλιο πόλεμο του 2002 και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η χώρα θα οπισθοχωρήσει από την υπάρχουσα κατάσταση. Δεν υπάρχουν γνωστές τρομοκρατικές ομάδες οι οποίες δραστηριοποιούνται στη χώρα αλλά η εγκληματική δραστηριότητα είναι ευρέως διαδεδομένη και συχνές οι πολιτικές αναταραχές, η βίαιη καταστολή των οποίων  κλιμακώνει συνήθως τη κατάσταση.[9] Παλαιότερη έκθεση του Ινστιτούτου Bertelsmann Stiftung υποδεικνύει ότι η κατάσταση ασφαλείας παραμένει εύθραυστη, με τα κοινωνικά, πολιτικά και οικονομικά αίτια τα οποία οδήγησαν στην έκρηξη του εμφύλιου πολέμου να είναι ακόμα υπαρκτά.[10] Η ίδια αναφορά υποδεικνύει την ύπαρξη δικτύων με δυνατότητα να σχηματίσουν ένοπλες ομάδες, παρότι δεν καταγράφεται ενεργή δράση τους.[11]

Τον Νοέμβριο 2023 έλαβε χώρα σειρά επιθέσεων σε στρατώνες και φυλακές, οι οποίες σύμφωνα με τις αρχές και κυβερνητικούς αξιωματούχους συνιστούσαν αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος.[12] Στα πλαίσια αυτού του σημειώθηκαν 57 συλλήψεις, που στη συντριπτική πλειοψηφία αφορούσαν στρατιωτικό προσωπικό.[13] Από 09/02/23 έως και 09/02/24 καταγράφηκαν 43 περιστατικά ασφαλείας εκ των οποίων προήλθαν 28 απώλειες. Δύο εκ των περιστατικών αυτών καταγράφηκαν ως μάχες, 27 ως ταραχές και 14 ως βία κατά αμάχων.[14]

Ως προς το επίπεδο της εγκληματικότητας, έρευνα του BTI επισημαίνει ότι:

«Το επίπεδο της εγκληματικότητας αυξάνεται, ιδίως στο Freetown. Ληστείες, εισβολές σε οικίες, επιθέσεις και μικροεγκλήματα δρόμου είναι κοινά σε όλη τη χώρα. Νέοι άνδρες σχηματίζουν συμμορίες, οι οποίες σχετίζονται με τις γειτονιές, αθλητικούς συλλόγους, ή/και μουσικούς της ραπ. Η χρήση όπλων (ματσετών) είναι συχνή.»[15]

Αναφορικά με τη γενική κατάσταση ασφαλείας στη δυτική περιφέρεια της Σιέρρα Λεόνε στην οποία ανήκει η πόλη Freetown, σε αναφορά του ACLED για την περίοδο από 22/03/23 μέχρι 22/03/24, καταγράφηκαν 27 περιστατικά ασφαλείας και προέκυψαν εξ αυτών 28 θάνατοι, σε σύνολο πληθυσμού περί των 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων[16]. Εκ των περιστατικών αυτών ένα αφορούσε μάχη, από την οποία προέκυψαν 19 θάνατοι, 10 αφορούσαν εξεγέρσεις από τις οποίες προέκυψαν 6 θάνατοι, 8 αφορούσαν διαμαρτυρίες από τις οποίες προέκυψαν 2 θάνατοι και 8 αφορούσαν βία κατά των πολιτών από τις οποίες προέκυψε ένας θάνατος.[17] 

Είναι εκ των ως άνω κατάληξη μου ότι δεν καταδεικνύεται εύλογη πιθανότητα ο αιτητής να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του κίνδυνο σοβαρής βλάβης, καθότι η συχνότητα περιστατικών ασφαλείας δεν είναι τέτοιας έντασης ώστε να διατρέχει κίνδυνο εξαιτίας και μόνο της παρουσίας του εκεί. Δεν μπορώ δε να εντοπίσω ιδιαίτερες περιστάσεις, που θα μπορούσαν να επιτείνουν τον κίνδυνο ειδικώς για τον αιτητή, δεδομένης της απόρριψης του ισχυρισμού του περί διώξεως του από τις αρχές, σε σύγκρισή με το γενικό πληθυσμό στη βάση της «αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας» [18] (βλ. και απόφαση ΔΕΕ, ημ.10/06/21, C-901/19, CF and DN).

Έπεται λοιπόν ότι ο αιτητής δεν κατάφερε να τεκμηριώσει βάσιμο φόβο «καταδίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων» αλλά ούτε και ότι υπάρχουν «ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη», ως αμφότερες αυτές οι έννοιες ορίζονται στα άρθρα 3 και 19 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000 (Ν. 6(I)/2000) αντίστοιχα.

Για τους λόγους που πιο πάνω αναφέρονται η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται με έξοδα €800 υπέρ των καθ' ων η αίτηση και εναντίον του αιτητή.

 

Α. Χριστοφόρου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.



[1] IFRC – International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies (Author),  published by ReliefWeb: Operation Update Report 1; Sierra Leone: Civil Unrest,  1 December 2022 https://reliefweb.int/attachments/f2922459-a1bc-42e0-9a34-2d44f2ef8b5c/MDRSL012ou1.pdf (accessed on 19 September 2023)

[2] Freedom House (Author): Freedom in the World 2023 - Sierra Leone, 2023 https://www.ecoi.net/en/document/2094397.html (accessed on 19 September 2023)

[3] USDOS – US Department of State (Author): 2022 Country Report on Human Rights Practices: Sierra Leone, 20 March 2023
https://www.ecoi.net/en/document/2089224.html (accessed on 19 September 2023)

[4] Ό.π.

[5] Amnesty International Report 2022/23; The State of the World's Human Rights; Sierra Leone 2022 - https://www.ecoi.net/en/document/2089602.html

[6] BAMF – Federal Office for Migration and Refugees (Germany) (Author): Briefing Notes (KW32/2023),  7 August 2023 https://www.bamf.de/SharedDocs/Anlagen/EN/Behoerde/Informationszentrum/BriefingNotes/2023/briefingnotes-kw32-2023.pdf?__blob=publicationFile&v=3 (accessed on 19 September 2023)

[7] RULAC, ‘About RULAC’ (2022), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/about (ημερομηνία πρόσβασης 16/02/2024)

[8] RULAC, ‘Browse map’ (χωρίς χρονολογία), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/map (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 16/02/2024)

[9] Crisis24, ‘Sierra Leone Country Report’ (2022), διαθέσιμο σε https://crisis24.garda.com/insights-intelligence/intelligence/country-reports/sierra-leone (ημερομηνία πρόσβασης 16/02/2024)

[10] BTI, ‘BTI 2022 Country Report: Sierra Leone’ (2022), 30 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2069655/country_report_2022_SLE.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 16/02/2024)

[11] BTI, ‘BTI 2022 Country Report: Sierra Leone’ (2022), 7 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2069655/country_report_2022_SLE.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 16/02/2024)

[12] Βλ. ενδεικτικά Al Jazeera, ‘Sierra Leone Attacks Were a Failed Coup Attempt, Officials Say’ (2023),                                     διαθέσιμο σε https://www.aljazeera.com/news/2023/11/28/sierra-leone-attacks-were-a-failed-coup-attempt-officials-say (ημ. πρόσβασης 16/02/2024)

[13] Africa News, ‘Sierra Leone: 57 arrests after attempted coup’ (2023), διαθέσιμο σε https://www.africanews.com/2023/12/05/sierra-leone-57-arrests-after-attempted-coup/ (ημερομηνία πρόσβασης 16/02/2024)

[14] ACLED, ‘Dashboard’ (χωρίς χρονολογία) διαθέσιμο σε https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (Filters Used: Event Date: 09/02/2023- 09/02/2024, Event Type: Battles/ Violence against Civilians/ Explosions- Remote Violence/ Riots, Region: W. Africa: Sierra Leone, 16/02/24)

[15] Bertelsmann Stiftung, ‘BTI 2022 Country Report(2022), σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2069655/country_report_2022_SLE.pdf

[16] City Population, Sierra Leone – Western  https://citypopulation.de/en/sierraleone/cities/

[17] https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard

(βλ. Πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ: 22/03/2023-22/03/2024, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ: Battles / Violence against civilians / Explosions - Remote violence/ Riots/ Protests και ΠΕΡΙΟΧΗ: Western Africa – Sierra Leone – Western

[18] Εγχειρίδιο EASO, Άρθρο 15 στοιχείο γ) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου (2011/95/ΕΕ) Δικαστική ανάλυση, σελ.26-28, διαθέσιμο εδώ: https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/Article-15c-QD_a-judicial-analysis-EL.pdf


cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο