ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθ. Αρ.: 739/23
8 Μαρτίου, 2024
[Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΔΔΔΔΠ.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
I.D.M.
Αιτητής
-και-
Κυπριακή Δημοκρατία μέσω Υπουργού Εσωτερικών, Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η Αίτηση
Γ. Κορυζής (κος) για Δικηγόρος για τον Αιτητή
Α. Κίτσιου (κα), Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή προσβάλλει την απόφαση των Καθ’ ων η Αίτηση ημερομηνίας 10/01/23, σύμφωνα με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας ως άκυρη, παράνομη, στερημένη οποιουδήποτε νομικού αποτελέσματος, ληφθείσα καθ’ υπέρβαση εξουσίας.
Τα ουσιώδη γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, έχουν εκτεθεί στην Ένσταση των Καθ' ων η Αίτηση και υποστηρίζονται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου:
Ο Αιτητής είναι υπήκοος της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (από τούδε και στο εξής «ΛΔΚ») και εισήλθε μέσω κατεχομένων στις ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές στις 26/10/2022. Στις 21/11/2022 υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία.
Στις 08/12/2022 και 15/12/2022 πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις του Αιτητή από αρμόδιο Λειτουργό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (από τούδε και στο εξής «ο αρμόδιος λειτουργός»), προς εξέταση του αιτήματος του για διεθνή προστασία με τη συνδρομή δωρεάν διερμηνείας. Μετά τις συνεντεύξεις, ο αρμόδιος λειτουργός ετοίμασε Έκθεση-Εισήγηση με ημερομηνία 23/12/2022 προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου. Στις 10/01/2023, εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών ως ο Νόμος ορίζει, λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου, ενέκρινε για λογαριασμό του Προϊσταμένου την ανωτέρω εισήγηση και απέρριψε την αίτηση για διεθνή προστασία.
Στις 19/01/2023 ετοιμάστηκε επιστολή ενημέρωσης του Αιτητή για την απόφαση του Προϊστάμενου της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία, αυθημερόν, του επιδόθηκε δια χειρός.
Στις 08/03/2023 καταχωρήθηκε η υπό κρίση προσφυγή στο Δικαστήριο.
Ο Αιτητής δια της γραπτής αγόρευσης των ευπαίδευτων συνηγόρων του, προώθησε διάφορους λόγους ακύρωσης επί της προσφυγής προς υποστήριξη του αιτήματος για ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης και συγκεκριμένα υποστηρίζει ότι η απόφαση πάσχει από πλάνη περί τα πράγματα, έλλειψη αιτιολογίας και έλλειψη δέουσας έρευνας.
Η συνήγορος των Καθ’ ων η Αίτηση μέσω της γραπτής της αγόρευσης ισχυρίζεται ότι οι λόγοι ακύρωσης που προβάλλονται τόσο κατά την προσφυγή όσο και στην Γραπτή Αγόρευση του Αιτητή, προβάλλονται με γενικότητα και αοριστία και συνεπώς δεν πρέπει να ληφθούν υπόψη καθώς δεν εγείρονται σύμφωνα με τις δικονομικές διατάξεις. Όσον αφορά την προσβαλλόμενη απόφαση, η συνήγορος των Καθ’ ων η Αίτηση προβάλλει ότι αυτή είναι ορθή, νόμιμη, σύμφωνη με τις διατάξεις του Συντάγματος, των σχετικών Νόμων και Κανονισμών, είναι αποτέλεσμα ορθής ενάσκησης των εξουσιών με τις οποίες περιβάλλονται οι Καθ' ων η Αίτηση και κατ' εφαρμογή του διοικητικού δικαίου, έχει ληφθεί κατόπιν δέουσας έρευνας και αφού λήφθηκαν υπόψιν όλα τα ουσιώδη στοιχεία, γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης και είναι δεόντως αιτιολογημένη. Όσον αφορά το επίδικο πλαίσιο γεγονότων, παραπέμπει στην Ένσταση των Καθ' ων η Αίτηση και τα επισυνημμένα σε αυτήν Παραρτήματα, καθώς επίσης και στα όσα περιέχονται στο σχετικό διοικητικό φάκελο. Τέλος, υποδεικνύει ότι το τεκμήριο της νομιμότητας και της κανονικότητας της προσβαλλόμενης πράξης δεν έχει ανατραπεί από τον Αιτητή παρόλο που έφερε το σχετικό βάρος απόδειξης των ισχυρισμών του.
Στο σημείο αυτό επισημαίνεται ότι το παρόν Δικαστήριο κέκτηται δικαιοδοσίας να εξετάσει και την ορθότητα της παρούσας υπόθεσης, η οποία απορρέει από τα εδάφια (2), (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (Ν. 73(Ι)/ 2018), και προς το σκοπό πλήρους εξέτασης των ισχυρισμών του Αιτητή, κρίνω σκόπιμη την παράθεση των ισχυρισμών του, ως αυτοί προβλήθηκαν καθ’ όλη τη διαδικασία εξέτασης του αιτήματός του.
Στη γραπτή του αίτηση, ο Αιτητής, με την βοήθεια διερμηνέα, ανέφερε ως λόγο εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής του τον κίνδυνο στον οποίο βρέθηκε από τον πατέρα της συντρόφου του. Συγκεκριμένα ανάφερε ότι η σύντροφος του, είχε κάνει άμβλωση και ως αποτέλεσμα έχασε την ζωή της. Συνέπεια αυτού ήταν ο πατέρας της, να εξαγγείλει ότι καταζητεί τον Αιτητή και για αυτόν τον λόγο όλοι έψαχναν τον Αιτητή. Ως εκ τούτου ο Αιτητής κρυβόταν στην θεία του και ο πατέρας του πούλησε την περιουσία του, δίνοντας τα λεφτά στον Αιτητή για να καταφέρει να εγκαταλείψει την χώρα του (ερυθρό 1 του Διοικητικού Φακέλου).
Κατά το στάδιο της συνέντευξης ημερομηνίας 08/12/2022, ο Αιτητής δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του λόγω του κινδύνου που αντιμετώπιζε από τον πατέρα της συντρόφου του. Συγκεκριμένα ανάφερε ότι η σύντροφος του είχε μείνει έγκυος και αποφάσισε να κάνει άμβλωση. Κατά την διαδικασία της άμβλωσης προέκυψαν κάποιες περιπλοκές οι οποίες οδήγησαν στον θάνατο της συντρόφου του Αιτητή. Ο πατέρας της συντρόφου, ο οποίος είναι συνταγματάρχης στον στρατό, έριξε το φταίξιμο στον Αιτητή για τον θάνατο της συντρόφου του, και για αυτόν τον λόγο ξεκίνησε να τον αναζητεί για να τον σκοτώσει. Ο Αιτητής ανέφερε επίσης, ότι εκκρεμούσε διάταγμα σύλληψης εναντίον του και αναγκάστηκε να κρυφτεί στο σπίτι της θείας του.
Επιπρόσθετα, ο Αιτητής ανέφερε ότι ο συνταγματάρχης, ξεκίνησε να απειλεί και τον πατέρα του Αιτητή και εν τέλει ο πατέρας του Αιτητή τέθηκε υπό σύλληψη με σκοπό να εξασκηθεί πίεση στον Αιτητή να εμφανιστεί. Επίσης ο Αιτητής ισχυρίστηκε, ότι τον Σεπτέμβριο, όταν ο πατέρας του αφέθηκε ελεύθερος, ο συνταγματάρχης του είπε ότι θα σκοτώσει τον Αιτητή. Ο πατέρας του Αιτητή πούλησε την περιουσία του και έδωσε τα λεφτά στον Αιτητή για να καταφέρει να εγκαταλείψει την ΛΔΚ. Πρόσθεσε ότι πέραν της οικονομικής βοήθειας, ο πατέρας του Αιτητή, τον βοήθησε με όλες τις διαδικασίες και την προετοιμασία εγγράφων για να μπορέσει να φύγει από την χώρα (ερυθρό 24, 2Χ του Διοικητικού Φακέλου).
Κληθείς να επιβεβαιώσει εάν ο λόγος του εγκατέλειψε την χώρα του ήταν επειδή τον διώκει ο πατέρας της συντρόφου του, ο Αιτητής απάντησε θετικά. Ερωτηθείς τι πιστεύει ότι θα γινόταν σε περίπτωση επιστροφής του στην ΛΔΚ ο Αιτητής δήλωσε ότι θα τον σκοτώσει ο συνταγματάρχης και αυτό το γνωρίζει επειδή τον απείλησε ο ίδιος (ερυθρό 23, 1Χ του Διοικητικού Φακέλου).
Ερωτηθείς για την χρονική περίοδο που η σύντροφος του υπεβλήθη σε άμβλωση, ο Αιτητής απάντησε στις 07/10/2022 (ερυθρό 23, 2Χ του Διοικητικού Φακέλου). Όταν ερωτήθηκε πότε απεβίωσε η σύντροφος του, ο Αιτητής ξεκίνησε να μην νιώθει καλά και παρά τις προσπάθειες της αρμόδιας λειτουργού και του μεταφραστή να τον ηρεμήσουν, δεν κατέστη δυνατό με αποτέλεσμα την μεταφορά του στο ιατρικό κέντρο όπου του δόθηκαν ηρεμιστικά. Συνεπώς, ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να συνεχίσει την συνέντευξη (ερυθρά 23, 2Χ και 22 του Διοικητικού Φακέλου). Ως εκ τούτου, η πρώτη του συνέντευξη διακόπηκε και συνεχίστηκε στις 15/12/2022.
Εντωμεταξύ, στις 03/12/2022, ο Αιτητής παραπέμφθηκε σε έλεγχο ευαλωτότητας από αρμόδιο λειτουργό, στο πλαίσιο του οποίου -μεταξύ άλλων- του ζητήθηκε να περιγράψει τους λόγους που εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του. Όπως προκύπτει από το πρακτικό ελέγχου και αξιολόγησης ευαλωτότητας (“Screening and Assessment Vulnerability Form” – ερ. 45-32 δ.φ.), ο Αιτητής εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του έπειτα από παράπονο που υπέβαλε η σύντροφος του και για το οποίο ο ίδιος δεν επιθυμούσε να μιλήσει. Αναφέρθηκε επίσης στην κρίση που έπαθε κατά το στάδιο της συνέντευξης. Ερωτηθείς εάν έχει βιώσει επιβλαβείς πράξεις στην ζωή του, ο Αιτητής απάντησε ότι οι άνθρωποι που τον καταζητούν για να τον σκοτώσουν, έχουν καταστρέψει την φήμη του και αυτό έχει βλάψει την ψυχική του υγεία και του προκαλεί άγχος. Πρόσθεσε ότι στην ζωή του, έχασε πολλούς ανθρώπους που αγαπάει, ότι η σύντροφος του έχει πεθάνει και ότι όταν ήταν 15 χρονών έμαθε από τον πατέρα του ότι η μητέρα του είχε πεθάνει κατά την γέννηση του ίδιου του Αιτητή.
Ισχυρίστηκε ότι από εκείνη την στιγμή που έλαβε γνώση για τον θάνατο της μητέρας του, η ψυχική του υγεία ξεκίνησε να χειροτερεύει. Ανέφερε επίσης ότι έχει αυτοκτονικές σκέψεις καθώς κάποιες φορές θέλει να ρίξει τον εαυτό του στο νερό, εντούτοις δεν επιθυμεί να επισκεφτεί ψυχίατρο ενώ δεν κατέστη δυνατό να εξασφαλιστούν περαιτέρω λεπτομέρειες καθώς ο Αιτητής αποφάσισε να τερματίσει την συνέντευξη αξιολόγησης. Ως αποτέλεσμα την αξιολόγησης ευαλωτότητας, η Υπηρεσία Ασύλου έκρινε ότι ο Αιτητής είναι άτομο με ειδικές ανάγκες υποδοχής ή/και διαδικαστικές ανάγκες και χρήζει υποστήριξης και κατάλληλης παρακολούθησης της κατάστασης του (ερυθρά 35-32 του Διοικητικού Φακέλου).
Στην δεύτερη συνέντευξη ασύλου, στις 15/12/2022, ο Αιτητής ερωτήθηκε και επιβεβαίωσε, ότι στην προηγούμενη συνέντευξη του για το άσυλο ανέφερε ότι έφυγε από τη χώρα του επειδή η σύντροφος του ήταν έγκυος και πιο συγκεκριμένα ότι έκανε μια άμβλωση η οποία είχε επιπλοκές με αποτέλεσμα να χάσει την ζωή της. Ο πατέρας της, ο οποίος είναι συνταγματάρχης, έψαχνε τον Αιτητή, είχε ένταλμα σύλληψης στο όνομά του Αιτητή και πήγε στον πατέρα του Αιτητή και τον συνέλαβε.
Ερωτηθείς από την αρμόδια λειτουργό, τι ακριβώς έγινε μεταξύ του Αιτητή και του συνταγματάρχη, ο Αιτητής απάντησε ότι είχαν πρόβλημα λόγω της άμβλωσης της συντρόφου του. Συγκεκριμένα, ανάφερε ότι στις 14/08/2022, ο συνταγματάρχης επισκέφτηκε το σπίτι του Αιτητή όπου συνάντησε μόνο τον πατέρα του Αιτητή καθώς ο ίδιος βρισκόταν αλλού. Ο Αιτητής δήλωσε ότι, ο πατέρας του τον ενημέρωσε ότι ο συνταγματάρχης ισχυρίστηκε ότι η σύντροφος του Αιτητή έκανε άμβλωση και είχε αιμορραγία και την ευθύνη για αυτό, την είχε ο Αιτητής. Ερωτηθείς εάν ο ίδιος γνώριζε ότι η σύντροφος του επρόκειτο να μεταβεί σε άμβλωση, ο Αιτητής απάντησε αρνητικά, εντούτοις ξεκαθάρισε ότι γνώριζε ότι ήταν έγκυος. Έτσι ο πατέρας του Αιτητή τον συμβούλεψε να μην επιστρέψει στο σπίτι και ότι πρέπει να κρυφτεί. Συνεπώς, ο Αιτητής μετέβηκε στο σπίτι της θείας του και εκεί ενημερώθηκε από την θεία του ότι ο πατέρας του θα αφεθεί ελεύθερος σύντομα. Επίσης ανάφερε ότι τα χέρια του ήταν δεμένα για να μην καταφέρει να αυτοκτονήσει (ερυθρό 50, 1Χ του Διοικητικού Φακέλου).
Ερωτηθείς σχετικά με την σύλληψη του πατέρα του στις 14/08/2022, ο Αιτητής ανάφερε ότι ενημερώθηκε ότι για να αφεθεί ελεύθερος ο πατέρας του, ο Αιτητής έπρεπε να εμφανιστεί. Ερωτηθείς να εξηγήσει πως ο πατέρας του τέθηκε υπό σύλληψη, ο Αιτητής απάντησε ότι δεν γνωρίζει επειδή δεν ήταν παρών. Ερωτηθείς για την κατηγορία βάσει της οποίας ο πατέρας του τέθηκε υπό σύλληψη, ο Αιτητής απάντησε ότι ήταν λόγω της άμβλωσης της συντρόφου του, προσθέτοντας ότι στην χώρα του όταν καταζητείται κάποιο πρόσωπο, μπορεί να τεθεί υπό σύλληψη το άτομο που θα βρεθεί και για αυτό συνέλαβαν τον πατέρα του. Ερωτηθείς να σχολιάσει πως γίνεται να τέθηκε υπό σύλληψη για την άμβλωση, δηλαδή μια ιατρική διαδικασία με την οποία ο πατέρας του Αιτητή δεν είχε καμία σχέση, ο ίδιος ανάφερε ότι στην χώρα του, την ευθηνή για την άμβλωση την φέρει ο άντρας με την οποίο η γυναίκα έμεινε έγκυος και επειδή δεν βρήκαν τον ίδιο τον Αιτητή, συνέλαβαν τον πατέρα του (ερυθρό 48, 1Χ του Διοικητικού Φακέλου).
Ερωτηθείς πως κατάφερε να φύγει από την χώρα, δεδομένου ότι εκκρεμούσε διάταγμα σύλληψης εναντίον του, ο Αιτητής απάντησε ότι δεν γνωρίζει και ότι ίσως η θεία και ο πατέρας του να έκαναν κάτι, καθώς έφυγε από την χώρα χωρίς να αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα (ερυθρό 48, 1Χ του Διοικητικού Φακέλου). Ερωτηθείς για το ενδεχόμενο μετεγκατάστσης σε άλλη πόλη της ΛΔΚ, ο Αιτητής απάντησε ότι δεν έχει που να πάει και ότι ο συνταγματάρχης έχει επιρροή όπου και να πάει ο Αιτητής και για αυτό θα τον συλλάβουν (ερυθρό 48, 2Χ Διοικητικού Φακέλου).
Ο αρμόδιος λειτουργός, με το πέρας της συνέντευξης, διαμόρφωσε τους ακόλουθους δύο βασικούς ισχυρισμούς: (1) υπήκοος της ΛΔΚ, με καταγωγή από την πόλη της Kinshasa, που ήταν και η περιοχή συνήθους διαμονής του Αιτητή, (2) η σύντροφος του Αιτητή είχε κάνει άμβλωση στις 07/10/2022 και κατά την διάρκεια της επέμβασης, αυτή απεβίωσε και μετά από αυτό, ο πατέρας της ξεκίνησε να κυνηγάει τον Αιτητή. Ο πρώτος ισχυρισμός του έγινε αποδεκτός, ο δεύτερος, ωστόσο, απορρίφθηκε λόγω μη ικανοποιητικών πληροφοριών και αντιφάσεων. Ο αρμόδιος λειτουργός απέρριψε τον εν λόγω ισχυρισμό καθότι ο Αιτητής υπέπεσε σε αντιφάσεις ενώ δεν ήταν σε θέση να δώσει επαρκείς και ικανοποιητικές πληροφορίες και μιλούσε με γενικόλογα. Στην έκθεση-εισήγηση καταγράφονται με λεπτομέρεια οι αντιφάσεις και ανεπαρκείς απαντήσεις τις οποίες εντόπισε ο αρμόδιος λειτουργός κατά την αξιολόγηση της εσωτερικής αξιοπιστίας των ισχυρισμών του Αιτητή. Αναφορικά δε με την αξιολόγηση της εξωτερικής αξιοπιστίας του Αιτητή, η αρμόδια λειτουργός εξέτασε και εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με το φαινόμενο της υψηλής εγκληματικότητας στην ΛΔΚ και συγκεκριμένα την ύπαρξη συμμοριών, μέλη των οποίων διατηρούν πολιτικό αξίωμα ή/και έχουν θέση στην αστυνομία ή/και τον στρατό.
Ο αρμόδιος λειτουργός με βάση τον πρώτο αποδεκτό ουσιώδη ισχυρισμό, ήτοι την υπηκοότητα και το μέρος συνήθους διαμονής του Αιτητή, προέβη σε αξιολόγηση κινδύνου. Με βάση τις πληροφορίες που συνέλεξε για την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή συνήθους διαμονής του Αιτητή, δεν διαφαίνεται να υπάρχει ενεργή ένοπλη σύρραξη στην πόλη Kinshasa, της ΛΔΚ. Λαμβάνοντας αυτά υπόψη, ο αρμόδιος λειτουργός κατέληξε ότι δεν υπάρχουν εύλογοι λόγοι να πιστεύεται ότι σε περίπτωση επιστροφής του στην ΛΔΚ, ο Αιτητής θα αντιμετωπίσει μεταχείριση η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως δίωξη ή σοβαρή βλάβη.
Συνεπώς, κατά το στάδιο της νομικής ανάλυσης ο αρμόδιος λειτουργός κατέληξε ότι δεν συντρέχουν εκείνα τα υποκειμενικά και αντικειμενικά στοιχεία που θα μπορούσαν να στοιχειοθετήσουν την υπαγωγή του Αιτητή στο προσφυγικό καθεστώς, ότι δηλαδή εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του και δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτή λόγω δικαιολογημένου φόβου δίωξης για ένα από τους λόγους που αναφέρονται στο εδάφιο (1) του άρθρου 3 των Περί Προσφύγων Νόμων του 2000-2020.
Όσον αφορά δε στην υπαγωγή του Αιτητή στις πρόνοιες της επικουρικής προστασίας, ο λειτουργός έκρινε ότι με βάση τα δεδομένα του αιτήματος του δεν κινδυνεύει σε περίπτωση επιστροφής του να υποστεί θανατική ποινή, βασανιστήρια ή απάνθρωπη και εξευτελιστική μεταχείριση, κατά το άρθρο 15 παρ. α’ και β’ της Οδηγίας Αναγνώρισης (2011/95/EE). Επίσης, με βάση τα δεδομένα του αιτήματος του Αιτητή και με βάση πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση που επικρατούσε κατά τον επίδικο χρόνο στην περιοχή καταγωγής και διαμονής του Αιτητή, ο λειτουργός κατέληξε ότι σε περίπτωση επιστροφής του δεν θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη υπό τη μορφή σοβαρής και προσωπικής απειλής κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητάς του, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλής σύρραξης.
Ως εκ τούτου, ο αρμόδιος λειτουργός εισηγήθηκε την απόρριψη του αιτήματος του για παραχώρηση προσφυγικού καθεστώτος και καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας. Επιπρόσθετα, εισηγήθηκε ότι δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η επιστροφή του Αιτητή στην πόλη Kinshasa θα αποτελούσε παραβίαση του άρθρου 3 της ΕΣΔΑ ή της αρχής της μη-επαναπροώθησης.
Υπό το φως όλων των ως άνω δεδομένων, όπως αυτά προέκυψαν τόσο από την αίτηση όσο και από τα πρακτικά των συνεντεύξεων του Αιτητή, κρίνω ότι η έρευνα και αξιολόγηση που έγινε από τους Καθ’ων η Αίτηση ήταν η δέουσα υπό τις περιστάσεις και η αρμόδια λειτουργός αιτιολόγησε πλήρως την κατάληξη της, ως αυτή καταγράφεται στην Έκθεση-Εισήγηση, που αποτέλεσε και την βάση για την έκδοση της επίδικης απόφασης. Από την αφήγησή του Αιτητή και τις αντιφάσεις και γενικόλογες απαντήσεις που κατέγραψε ο αρμόδιος λειτουργός στην έκθεση-εισήγησή της, διαφαίνεται ότι απουσιάζουν τα στοιχεία εκείνα που θα θεμελίωναν παρόντα και υπαρκτό κίνδυνο δίωξης.
Κατά συνέπεια, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι έγινε δέουσα έρευνα πριν τη λήψη της επίδικης απόφασης, η αιτιολόγηση της οποίας συμπληρώνεται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου ως ανωτέρω αναλύεται (βλ. άρθρο 29 του Ν. 158(Ι)/1999, Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1171 και Διογένους ν. Δημοκρατίας (1999) 4 Α.Α.Δ. 371 και Στέφανος Φράγκου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270). Είναι δε πάγια νομολογημένο ότι η έρευνα είναι επαρκής εφόσον εκτείνεται στη διερεύνηση κάθε γεγονότος που σχετίζεται με το θέμα που εξετάζεται (βλ. Motorways Ltd v. Δημοκρατίας Α.Ε. 2371/25.6.99). Εξουσιοδοτημένη από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός, μετά από μελέτη της εισηγητικής έκθεσης, ενέκρινε την εισήγηση του αρμόδιου λειτουργού και ορθά και νόμιμα απορρίφθηκε το αίτημα του Αιτητή. Η έρευνα που είχε προηγηθεί ήταν επαρκής και είχαν συλλεγεί και διερευνηθεί όλα τα ουσιώδη στοιχεία σε συνάρτηση πάντα με τους ισχυρισμούς που είχε προβάλει ο Αιτητής, όπως αναλύεται ανωτέρω. Ως εκ τούτου, απορρίπτω τους ισχυρισμούς που προβλήθηκαν από το συνήγορο του Αιτητή και αφορούν στην πλάνη περί τα πράγματα, την έλλειψη δέουσας έρευνας και έλλειψη αιτιολογίας.
Πέραν των ανωτέρω, ούτε κατά τη διάρκεια της εκδίκασης της παρούσας υπόθεσης, ο Αιτητής προσκόμισε επιπρόσθετη μαρτυρία ή στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι λανθασμένα κρίθηκε η αξιοπιστία του και ότι έχει γνήσιο αίτημα διεθνούς προστασίας. Ο δε ισχυρισμός των συνηγόρων του Αιτητή ότι ο Αιτητής υπόκειται σε στοχοποίηση και δίωξη από στρατιωτικό παράγοντα της χώρας του εξαιτίας προσωπικής εχθρότητας αναφορικά με οικογενειακή υπόθεση του ως άνω παράγοντα, ισχυρισμός όμως που όπως ανέλυσα ανωτέρω αξιολογήθηκε δεόντως από τους Καθ’ ων η Αίτηση και απορρίφθηκε λόγω έλλειψης εσωτερικής αξιοπιστίας.
Παραταύτα, και ενόψει του ότι η έκθεση-εισήγηση ετοιμάστηκε στις 23/12/2022, είναι απαραίτητο το Δικαστήριο να εξετάσει επικαιροποιημένες πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας στην χώρα καταγωγής του Αιτητή. Η αρμοδιότητα του παρόντος δικαστηρίου περιλαμβάνει και την πλήρη και ex nunc εξέταση τόσο των πραγματικών όσο και των νομικών ζητημάτων, ιδίως, κατά περίπτωση, εξέταση των αναγκών διεθνούς προστασίας σύμφωνα με την οδηγία 2011/95/ΕΕ, τουλάχιστον κατά τις διαδικασίες άσκησης ένδικου μέσου ενώπιον πρωτοβάθμιου δικαστηρίου (βλ. άρθρο 46(3) της Οδηγίας 2013/32/ΕΕ, απόφαση του ΔΕΕ, C‑406/18, GP, ημερ. 5/12/19). Στην απόφαση του ΔΕΕ ημερομηνίας 25 Ιουλίου 2018 στην υπόθεση C-585/16, Serin Alheto κατά Zamestnik-predsedatel na Darzhavna agentsia za bezhantsite, λέχθηκαν τα εξής σχετικά με την υποχρέωση του Δικαστηρίου να εξετάζει νέα στοιχεία αναφορικά με το αίτημα αιτητή για διεθνή προστασία, στα πλαίσια εξασφάλισης του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής:
«63. Περαιτέρω, βάσει της υποχρέωσης να εξασφαλίζεται πραγματική προσφυγή και, ιδίως, της απαίτησης πλήρους και ex nunc εξέτασης που κατοχυρώνει το άρθρο 46, παράγραφος 3, της οδηγίας 2013/32, πρέπει να καθοριστεί, λαμβανομένων ιδίως υπόψη των άρθρων 18, 19 και 47 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: Χάρτης) το εύρος του δικαστικού ελέγχου που προβλέπεται από τον νομοθέτη της Ένωσης. Πρέπει, ιδίως, να διευκρινιστεί αν στο πλαίσιο μιας τέτοιας πλήρους και ex nunc εξέτασης ο δικαστής μπορεί να λάβει υπόψη κατά την κρίση του στοιχεία –περιλαμβανομένων των λόγων απαραδέκτου– τα οποία δεν μπόρεσαν να ληφθούν υπόψη κατά την έκδοση της απόφασης με την οποία απορρίπτεται η αίτηση διεθνούς προστασίας.
(…)
110. Υπό το πρίσμα αυτό, προκειμένου να γίνει σεβαστό το σύνηθες νόημά της, η φράση «μεριμνούν ώστε η πραγματική προσφυγή να εξασφαλίζει πλήρη και ex nunc εξέταση τόσο των πραγματικών όσο και των νομικών ζητημάτων» πρέπει να ερμηνευθεί υπό την έννοια ότι τα κράτη μέλη, βάσει του άρθρου 46, παράγραφος 3, της οδηγίας 2013/32, υποχρεούνται να διαμορφώνουν την εθνική τους νομοθεσία κατά τρόπο τέτοιον ώστε η εξέταση των προσφυγών αυτών να περιλαμβάνει τον δικαστικό έλεγχο του συνόλου των πραγματικών και νομικών ζητημάτων που επιτρέπουν στον δικαστή να προβεί στην εξέταση της υπόθεσης βάσει επικαιροποιημένων στοιχείων.
111. Στο πλαίσιο αυτό, η έκφραση «ex nunc» αναδεικνύει την υποχρέωση του δικαστή, κατά την εκτίμηση που πραγματοποιεί, να λαμβάνει υπόψη τυχόν νέα στοιχεία τα οποία έχουν προκύψει μετά την έκδοση της απόφασης που αποτελεί το αντικείμενο της προσφυγής.
112. Μια τέτοια εκτίμηση επιτρέπει την αναλυτική εξέταση της αίτησης διεθνούς προστασίας, χωρίς να χρειάζεται να αναπεμφθεί ο φάκελος στην αποφαινόμενη αρχή. Συνεπώς, η εξουσία του δικαστή να λαμβάνει υπόψη νέα στοιχεία τα οποία δεν έχουν κριθεί από την εν λόγω αρχή εντάσσεται στο πλαίσιο του σκοπού της οδηγίας 2013/32, όπως αυτός υπενθυμίστηκε στη σκέψη 109 της παρούσας απόφασης.
113. Περαιτέρω, η χρήση του επιθέτου «πλήρης» στο άρθρο 46, παράγραφος 3, της οδηγίας 2013/32 επιβεβαιώνει ότι ο δικαστής οφείλει να εξετάζει τόσο τα στοιχεία που έλαβε ή θα μπορούσε να λάβει υπόψη η αποφαινόμενη αρχή όσο και τα στοιχεία που αφορούν το διάστημα μετά την έκδοση της απόφασης της αρχής αυτής.»
Λαμβανομένου υπόψη του πρώτου αποδεκτού πραγματικού ισχυρισμού, περί της ταυτότητας και της καταγωγής του Αιτητή, το Δικαστήριο θα προχωρήσει σε αξιολόγηση μελλοντικού κινδύνου σε περίπτωση που Αιτητής επιστρέψει στον τόπο προηγούμενης συνήθους διαμονής του, ώστε να διαφανεί εάν το προφίλ του αρκεί καθαυτό για τον εκθέσει σε κίνδυνο δίωξης ή σοβαρής βλάβης.
Ως προς τον κίνδυνο ενδεχόμενης μελλοντικής δίωξης ή σοβαρής βλάβης, κατόπιν έρευνας σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ανευρέθη ότι δεν δραστηριοποιούνται μη κρατικοί ένοπλοι φορείς στην Kinshasa, αλλά μόνον στις ανατολικές περιοχές της ΛΔΚ.[1]
H πιο πρόσφατη έρευνα της αυστριακής ACCORD που δημοσιεύτηκε στις 12 Απριλίου 2023 και αφορά όλο το έτος 2022, κάνει αναφορά στα περιστατικά ασφαλείας που έλαβαν χώρα στην επαρχία της Κινσάσα. Συγκεκριμένα, αναφέρθηκαν 100 περιστατικά στα οποία σκοτώθηκαν 20 άνθρωποι. Οι ακόλουθες τοποθεσίες ήταν μεταξύ των πληγεισών: Kinshasa, Kinshasa - Barumbu, Kinshasa - Binza Delvaux, Kinshasa - Camp Kokolo, Kinshasa - Djelo Binza, Kinshasa - Gombe, Kinshasa - Kasa-Vubu, Kinshasa - Kimbanseke, Kinshainsha - Kintasambosen, , Kinshasa - Limete, Kinshasa - Lingwala, Kinshasa - Maluku, Kinshasa - Masina, Kinshasa - Matadi Kibala, Kinshasa - Matete, Kinshasa - Ndjili Airport, Kinshasa - Ngaba, Kinshasa - Ngaliema, Menkao.[2] Το τελευταίο τετράμηνο του 2022 στην Κινσάσα αναφέρθηκαν 18 περιστατικά στα οποία σκοτώθηκαν 4 άτομα.[3]
Περαιτέρω, σύμφωνα με δεδομένα που προέκυψαν από την βάση δεδομένων της ACLED, στην επαρχία της Kinshasa, για το διάστημα 05/01/2023 – 05/01/2024 καταγράφηκαν 117 περιστατικά ασφαλείας και 69 απώλειες, εκ των οποίων τα 21 ήταν βία κατά του άμαχου πληθυσμού με αποτέλεσμα 48 θανάτους, τα 17 ήταν αναταραχές με αποτέλεσμα 1 θάνατο, τα 7 ήταν μάχες με αποτέλεσμα 20 θανάτους, τα 46 ήταν διαδηλώσεις χωρίς θανάτους και τα 26 ήταν στρατηγικές εξελίξεις χωρίς θανάτους.[4] Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων της ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project) για το διάστημα 05/01/2022 – 05/01/2023 καταγράφηκαν 101 περιστατικά ασφαλείας και 20 απώλειες, εκ των οποίων τα 10 ήταν βία κατά του άμαχου πληθυσμού με αποτέλεσμα 17 θανάτους, τα 20 ήταν αναταραχές με αποτέλεσμα 3 θανάτους, το 1 ήταν μάχη χωρίς θανάτους, τα 52 ήταν διαδηλώσεις χωρίς θανάτους και τα 18 ήταν στρατηγικές εξελίξεις χωρίς θανάτους.[5]
Ως προς την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας που δημοσιεύτηκε στις 27 Μαρτίου 2023 αναφέρει ότι σε ολόκληρη τη ΛΔΚ, το δικαίωμα στην ειρηνική συνάθροιση παρέμεινε η εξαίρεση και όχι ο κανόνας. Οι διοικητικές αρχές στην Κινσάσα, απαγόρευσαν παράνομα και συστηματικά όλες τις διαδηλώσεις που κρίθηκαν επικριτικές για τον Πρόεδρο Tshisekedi ή την κυβέρνησή του.[6] Σύμφωνα με την έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη ΛΔΚ το 2022, υπήρξαν αναφορές για πολιτικούς κρατούμενους κατά τη διάρκεια του έτους, οι οποίοι αποτελούνταν κυρίως από άτομα που συνελήφθησαν βάσει της νομοθεσίας περί συκοφαντικής δυσφήμισης επειδή επέκριναν τις ενέργειες κυβερνητικών αξιωματούχων. Στα τέλη Ιουλίου και στις αρχές Αυγούστου του 2022, πολλά μέλη και υποστηρικτές του κόμματος της αντιπολίτευσης συνελήφθησαν στην Κινσάσα με ξεχωριστές κατηγορίες για συκοφαντική δυσφήμιση, δημόσια προσβολή και διάδοση ψευδών ειδήσεων.[7]
Με βάση την έως άνω ανάλυση και υπό το φως όλων των πρόσφατων στοιχείων που παρατέθηκαν αναφορικά με την τρέχουσα κατάσταση ασφαλείας στην Kinshasa της ΛΔΚ, προκύπτει ότι υπήρξε διαφοροποίηση της κατάστασης σε σχέση με τον επίδικο χρόνο που έγινε η έρευνα από τους Καθ’ ων η αίτηση και δεν υφίσταται ένοπλη σύρραξη η οποία θα έθετε σε σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας άμαχο ως ο Αιτητής.
Σημειώνεται, επίσης, ότι ο Αιτητής είναι άτομο ενήλικο και διαθέτει οικογενειακό δίκτυο στην περιοχή καθότι ο πατέρας και η θεία του εξακολούθησαν να διαμένουν στην περιοχή κατά τον χρόνο φυγής του από την χώρα. Συνεπώς, κατόπιν και των πιο πάνω γεγονότων, συνάγεται ότι ο Αιτητής δεν ενδέχεται να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε δίωξη ή κίνδυνο σοβαρής βλάβης σε περίπτωση επιστροφής του στην πόλη συνήθους διαμονής του. Συνακόλουθα, παρέλκει οποιαδήποτε περαιτέρω ανάλυση περί εσωτερικής μετεγκατάστασης του Αιτητή σε άλλο σημείο της χώρας και δη στην πόλη Kinshasa.
Επομένως, με βάση το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου, θεωρώ ότι ο Αιτητής δεν έχει καταφέρει να αποδείξει ότι πάσχει η ορθότητα και νομιμότητα της επίδικης απόφασης και ότι στο πρόσωπο του πληρούνται οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή του στο καθεστώς του πρόσφυγα ή την παραχώρηση συμπληρωματικής προστασίας σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Προσφύγων Νόμου.
Ως εκ τούτου, η προσφυγή του αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Επιδικάζονται €800 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η Αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] βλ. UN Security Council Resolutions για τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό στη διεύθυνση: https://www.securitycouncilreport.org/un-documents/democratic-republic-of-the-congo/ , καθώς και το πλέον πρόσφατο ψήφισμα που υιοθετήθηκε στις 30/06/2022, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B-6D27-4E9C-8CD3-CF6E4FF96FF9%7D/s_res_2641.pdf, USAID, Democratic Republic of the Congo – Complex Emergency, Fact Sheet #3, 13 May 2022, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.usaid.gov/sites/default/files/documents/2022-05-13_USG_Democratic_Republic_of_the_Congo_Complex_Emergency_Fact_Sheet_3_0.pdf και CFA, Global Conflict Tracker, Center for Preventive Action, Instability in the Democratic Republic of Congo, last updated 03 August 2022, διαθέσιμο στη διεύθυνση: https://www.cfr.org/global-conflict-tracker/conflict/violence-democratic-republic-congo (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[2] ACCORD – Austrian Centre for Country of Origin and Asylum Research and Documentation: DEMOCRATIC REPUBLIC OF CONGO, YEAR 2022: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), 12 April 2023 https://www.ecoi.net/en/file/local/2090468/2022yDemocraticRepublicofCongo_en.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[3] ACCORD – Austrian Centre for Country of Origin and Asylum Research and Documentation: DEMOCRATIC REPUBLIC OF CONGO, THIRD QUARTER 2022: Update on incidents according to the Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), 12 April 2023 https://www.ecoi.net/en/file/local/2090417/2022q3DemocraticRepublicofCongo_en.pdf (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[4] ACLED - The Armed Conflict Location & Event Data Project, https://acleddata.com/. Περιστατικά ασφαλείας για το χρονικό διάστημα από 05/01/2023 - 05/01/2024, στην Kinshasa της ΛΔΚ, όπως προκύπτουν μετά από την χειροκίνητη παράθεση δεδομένων αναζήτησης (Filters List) ως εξής: COUNTRY VIEW/Region/Middle Africa/DRC/Kinshasa. Η βάση αναζήτησης (ACLED Dashboard) στον ακόλουθο σύνδεσμο available at: https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024).
[5] ACLED - The Armed Conflict Location & Event Data Project, https://acleddata.com/. Περιστατικά ασφαλείας για το χρονικό διάστημα από 05/01/2022 - 05/01/2023, στην Kinshasa της ΛΔΚ, όπως προκύπτουν μετά από την χειροκίνητη παράθεση δεδομένων αναζήτησης (Filters List) ως εξής: COUNTRY VIEW/Region/Middle Africa/DRC/Kinshasa. Η βάση αναζήτησης (ACLED Dashboard) στον ακόλουθο σύνδεσμο available at: https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024).
[6] AI – Amnesty International: Amnesty International Report 2022/23; The State of the World's Human Rights; Democratic Republic Of The Congo 2022, 27 March 2023 https://www.ecoi.net/en/document/2089471.html (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)
[7] USDOS – US Department of State: 2022 Country Report on Human Rights Practices: Democratic Republic of the Congo, 20 March 2023 https://www.ecoi.net/en/document/2089109.html (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 09/01/2024)