ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ.: 1386/23
10 Απριλίου, 2024
[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
S. M. I.
Αιτήτριας,
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση
……………………
Χ. Ματθαίου. (κα), Δικηγόρος για την Αιτήτρια
Α. Κίτσιου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ’ ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Η Αιτήτρια με την παρούσα προσφυγή αιτείται την έκδοση απόφασης από το παρόν Δικαστήριο με την οποία να κηρύσσεται άκυρη η απόφαση των Καθ’ ων η αίτηση ημερομηνίας 16.3.2023, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά της για διεθνή προστασία, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2022 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος).
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Η Αιτήτρια κατάγεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (στο εξής: ΛΔΚ). Περί τις 24.2.2022, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 9.3.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη της Αιτήτριας από λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου και με την αρωγή διερμηνέα στη μητρική γλώσσα της Αιτήτριας, ο οποίος υπέβαλε σχετική Έκθεση/ Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας. Στις 16.3.2023, ο Προϊστάμενος ενέκρινε την εισήγηση για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας. Στις 25.4.2023, η εν λόγω απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στην Αιτήτρια και αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Νομικοί Ισχυρισμοί
3. Από την πλευρά τους οι Καθ΄ ων η αίτηση αντιτείνουν ότι η επίδικη απόφαση εκδόθηκε κατόπιν επαρκούς έρευνας και αιτιολογίας, η οποία επεκτάθηκε σε όλα τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης, ενώ δεν εμφιλοχώρησε, ως υποβάλλουν, οποιαδήποτε πλάνη κατά την κρίση τους. Οι Καθ’ ων η αίτηση επεσήμαναν εξάλλου ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε διαδικαστική πλημμέλεια κατά την εξέταση της αιτήσεως της Αιτήτριας. Ως προς τον πυρήνα των ισχυρισμών της Αιτήτριας, οι οποίοι συναρτώνται με το αίτημά της για διεθνή προστασία, παραθέτουν εκτενώς τις δηλώσεις της και υποδεικνύουν ιδίως τα σημεία επί των οποίων βασίστηκε το εύρημά τους περί αναξιοπιστίας της Αιτήτριας ως προς το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό της περί δίωξης από τη μητριά της. Αναφερόμενοι τέλος στο προφίλ της Αιτήτριας σε αντιπαραβολή και με την κατάσταση ασφαλείας στη ΛΔΚ κατέληξαν ότι δεν στοιχειοθετείται βάσιμος φόβος δίωξής ή σοβαρός κίνδυνος βλάβης σε περίπτωση επιστροφής της στη ΛΔΚ, καταλήγοντας ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή της σε καθεστώς διεθνούς προστασίας.
Νομικό πλαίσιο
4. Ο Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έχει ως ακολούθως (η υπογράμμιση είναι δική μου):
«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».
5. Ο Κανονισμός 7 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962 προβλέπει τα εξής:
«Έκαστος διάδικος δέον δια των εγγράφων προτάσεων αυτού να εκθέτη τα νομικά σημεία επί των οποίων στηρίζεται και, αιτιολογών συγχρόνως ταύτα πλήρως. Διάδικος εμφανιζόμενος άνευ συνηγόρου δεν υποχρέουται εις συμμόρφωσιν προς τον κανονισμό αυτόν».
6. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.
7. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει την έννοια του όρου πρόσφυγας και τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτόν τον ορισμό.
8. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τις περιπτώσεις, όπου χορηγείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.
Είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί αντιληπτό ότι η δικαιοδοσία του παρόντος δικαστηρίου διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στο λυσιτελές της προβολής των ανωτέρω λόγων προσφυγής. Ειδικότερα, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιόν του εξ αρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει την ουσιαστική ορθότητα της επίδικης πράξεως (στο πλαίσιο πάντα που καθορίζουν οι ισχυρισμοί του εκάστοτε Αιτητή). Η έκταση του ελέγχου που ασκεί το παρόν Δικαστήριο επί της επίδικης πράξης σε συνάρτηση με την εξουσία του να τροποποιήσει αυτήν, καθιστά αλυσιτελή την προβολή υποπεριπτώσεων λόγων προσφυγής π.χ. έλλειψη δέουσας έρευνας και αιτιολογίας, πλάνη και ορισμένες διαδικαστικές πλημμέλειες κατά την έκδοση της επίδικης πράξης. Συνεπώς, η απλή επίκληση έλλειψης δέουσας έρευνας ή διαδικαστικών πλημμελειών δεν επαρκεί από μόνη της για να ανατρέψει την επίδικη απόφαση. Ο εκάστοτε αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν της υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας και ιδίως στις περιπτώσεις όπου εκπροσωπείται δια συνηγόρου να προβεί σε υπαγωγή των περιστάσεών τους στα συστατικά στοιχεία των κρίσιμων διατάξεων του περί Προσφύγων Νόμου. Εν προκειμένω, η Αιτήτρια εκπροσωπούμενη και δια συνηγόρου, έχει την ευκαιρία να εκθέσει τους ισχυρισμούς της και να λάβει όλα τα δέοντα δικονομικά μέσα προς τεκμηρίωσή τους. [Βλ. «Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου», Επαμεινώνδας Π. Σπηλιωτόπουλος, 14ης Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σ. 260, υποσημ. 72, «Εισηγήσεις Διοικητικού Δικονομικού Δικαίου, Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, 2η Έκδοση, Νομική Βιβλιοθήκη, σελ. 247 και Π.Δ. Δαγτόγλου, (Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο), σελ. 552.]
9. Επισημαίνεται συναφώς ότι στο έντυπο καταγραφής της αίτησής της για διεθνή προστασία, η Αιτήτρια δήλωσε ότι μετά το θάνατο των γονέων της η ίδια διέμενε με τη μητριά της, η οποία την κακομεταχειριζόταν. Ειδικότερα, την κτυπούσε, δεν της παρείχε τροφή και την εκδίωξε από την κατοικία της. Η Αιτήτρια κατέφυγε σε κάποια εκκλησία και με τη βοήθεια ενός άνδρα διευθέτησε το ταξίδι της για τη Δημοκρατία. Ως προς την κατάσταση της υγείας της δηλώνει ότι δεν παρουσιάζει οποιασδήποτε σωματικής ή ψυχικής φύσεως πρόβλημα.
10. Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξής της, ο Αιτήτρια επιβεβαίωσε ότι γεννήθηκε και ανατράφηκε στην πόλη Kinshasa της ΛΔΚ. Πρόκειται περί νεαρής γυναίκας ηλικίας τριάντα ετών, χριστιανής καθολικής και απόφοιτης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Έχει εργασιακή πείρα στη χώρα της, καθώς εργάστηκε ως πωλήτρια σε ήδη ένδυσης. Ως προς την οικογενειακή της κατάσταση, η μητέρα της απεβίωσε ενώ ο πατέρας της, έπειτα από επόμενο γάμο του, απεβίωσε και ο ίδιος το 2018. Η μητριά της Αιτήτριας βρίσκεται, ως δήλωσε, και αυτή στην Kinshasa. Ερωτηθείσα ως προς τους λόγους που εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της, η Αιτήτρια δήλωσε ότι μετά το θάνατο του πατέρα της, η μητριά της, η οποία διατηρούσε κατάστημα, αντιμετώπισε οικονομικές δυσκολίες. Συνεπεία αυτού, πίεζε την Αιτήτρια να εκδίδεται και, αρνούμενη η Αιτήτρια, δέχτηκε από την τη μητριά της απειλές. Η Αιτήτρια εξήγησε ότι η μητριά της την απείλησε ακόμα και ότι θα τη σκοτώσει. Η Αιτήτρια διευκρίνισε ότι η μητριά της άλλαξε στάση απέναντί της μετά από το θάνατο του πατέρα της, ενώ προηγουμένως δεν αντιμετώπιζε κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα με την ίδια. Επειδή η μητριά της εμπορεευόταν ρούχα, η Αιτήτρια αναφέρθηκε σε ένα περιστατικό που η μητριά της την απέστειλε να παραδώσει προϊόντα σε ένα άνδρα, ο οποίος, όπως διαφάνηκε στη συνέχεια, ανέμενε την τέλεση γενετήσιας πράξης . Μόλις συνειδητοποίησε αυτό το δεδομένο, η Αιτήτρια αρνήθηκε και εγκατέλειψε το χώρο. Επιστρέφοντας πίσω στην κοινή οικία με την μητριά της, η τελευταία θύμωσε και τη χτύπησε. Το περιστατικό έλαβε χώρα περί το Δεκέμβριο του 2019. Αυτό ώθησε την Αιτήτρια να εγκαταλείψει την πατρική οικία, καθώς και πριν από το εν λόγω περιστατικό την κακομεταχειριζόταν. Εγκαταλείποντας την οικία της η Αιτήτρια διέμεινε περί το ένα έτος στην εκκλησία και στη συνέχεια σε όποιο μέρος μπορούσε να κοιμηθεί. Ερωτηθείσα γιατί εγκατέλειψε τη χώρα της σημαντικό χρονικό διάστημα μετά το περιστατικό στο ξενοδοχείο, η Αιτήτρια δήλωσε ότι μόλις το 2021 παρουσιάστηκε η κατάλληλη ευκαιρία. Το διάστημα που ακολούθησε το περιστατικό η Αιτήτρια δεν ξαναείδε τη μητριά της. Αν και η τελευταία την έπαιρνε τηλέφωνο για να την απειλήσει, η Αιτήτρια δεν απαντούσε. Η Αιτήτρια αναφέρθηκε επίσης σε ένα περιστατικό το 2020, όπου μετά από πυρετό μετέβη στο νοσοκομείο, με αποτέλεσμα κάποιος συγγενής της μητριάς της να αντιληφθεί την Αιτήτρια, ενημερώνοντας τη μητριά της σχετικά. Η Αιτήτρια αναφέρει ότι αν και δεν είδε η ίδια τη μητριά της, η τελευταία μετέβη στο νοσοκομείο επιχειρώντας να χρηματίσει τους νοσοκόμους για να τη βλάψουν.
11. Αξιολογώντας τους ισχυρισμούς της Αιτήτριας, οι Καθ΄ων η αίτηση σχημάτισαν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο πρώτος αναφορικά με την ταυτότητα, το προφίλ και τη χώρα καταγωγής της και ο δεύτερος αναφορικά με την κατ’ ισχυρισμό δίωξή της/ απειλών από τη μητριά της κατόπιν άρνησης της Αιτήτριας να εκδίδεται.
12. Οι Καθ’ ων η αίτηση έκαναν δεκτό τον πρώτο ισχυρισμό της Αιτήτριας διαπιστώνοντας ότι πρόκειται περί υπηκόου ΛΔΚ, με τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής την Kinshasa, ανήκουσα στη φυλή Mungala, χριστιανής καθολικής στο θρήσκευμα και η οποία ομιλεί γαλλικά και λιγκάλα. Oι συναφείς αναφορές της κρίθηκαν ως εσωτερικά και εξωτερικά αξιόπιστες.
13. Ο δεύτερος ουσιώδης ισχυρισμός της, κρίθηκε ως αναξιόπιστος για τους εξής λόγους. Κρίθηκε ότι η Αιτήτρια δεν μπόρεσε να παραθέσει με επάρκεια και ικανοποιητική λεπτομέρεια το περιστατικό κατά το οποίο η μητριά της επιχείρησε να την ωθήσει να κοιμηθεί έναντι αμοιβής με άγνωστο άνδρα. Επίσης επισημάνθηκε ότι μετά το εν λόγω περιστατικό, ήτοι από το 2019 μέχρι και το χρόνο που εγκατέλειψε τη χώρα το 2021, η Αιτήτρια δεν συνάντησε ξανά τη μητριά της ή τον εν λόγω άνδρα. Ως γενικές και αόριστες αξιολογήθηκαν εξάλλου και οι περιγραφές της ως προς την κακομεταχείριση που υφίστατο από την μητριά της και επίσης ως προς τα τηλεφωνήματα και τις απειλές που δέχτηκε αφότου εγκατέλειψε τη χώρα. Δεν κρίθηκε επίσης επαρκώς συγκριμένη η απάντησή της όταν ερωτήθηκε πώς κατόρθωσε να παραμείνει και γιατί παρέμεινε στη χώρα για τόσο σημαντικό διάστημα μετά το περιστατικό, όπως επίσης ανεπαρκής κρίθηκε η απάντησή της όταν αυτή ερωτήθηκε για τους λόγους που δεν κατέφυγε στις αρχές της χώρας της. Στη βάση των ανωτέρω, ο συναφής ισχυρισμός απορρίφθηκε.
14. Στη βάση του μόνου αποδεκτού ισχυρισμού της, ήτοι τα προσωπικά στοιχεία της, το προφίλ και τη χώρα καταγωγής της, αξιολογήθηκε πως δεν προκύπτει πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης σε περίπτωση επιστροφής της Αιτήτριας στην Kinshasa. Με ειδική αναφορά σε πτυχές του προφίλ της, ήτοι ότι πρόκειται για υγιή, επαρκώς μορφωμένη, μη συζευγμένη γυναίκα, ικανή προς εργασία και σε συνάρτηση με την κατάσταση ασφαλείας στο τόπο τελευταίας συνήθους διαμονής της κρίθηκε ότι πράγματι δεν διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης. Προχωρώντας στη νομική ανάλυση, οι Καθ’ ων η αίτηση διαπιστώνουν ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης της Αιτήτριας βάσει του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, αλλά ούτε και πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης αυτής ενόψει του άρθρου 19(2)(α) και (β) του περί Προσφύγων Νόμου. Στο πλαίσιο δε του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, παραθέτοντας επιπλέον πληροφορίες από τη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, αξιολογήθηκε πως δεν προκύπτει πιθανότητα υπαγωγής της σε αυτό.
15. Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, η Αιτήτρια δεν προέβαλε οποιοδήποτε νέο, ειδικό και τεκμηριωμένο ισχυρισμό συναφή με τον πυρήνα του αιτήματός της για διεθνή προστασία. Οφείλει εξάλλου να επισημανθεί ότι από τη γραπτή αγόρευση της Αιτήτριας απουσιάζει η υπαγωγή των πραγματικών περιστάσεων της υπόθεσης της στα άρθρα 3 και 19 του περί Προσφύγων Νόμου. Αφ' ης στιγμής, όπως εξηγείται, το παρόν δικαστήριο εξετάζει την αίτηση της Αιτήτριας εξ υπαρχής, η εν λόγω ανάλυση θα έπρεπε να αποτελεί την πεμπτουσία της γραπτής αγόρευσης της Αιτήτριας, γεγονός που δεν παρατηρείται εν προκειμένω.
16. Σημειώνεται εξάλλου συναφώς ότι, η γενική νομολογιακή αρχή περί δέουσας έρευνας θα πρέπει να εξεταστεί εν προκειμένω υπό το φως του ειδικού δικαίου που διέπει τη διαδικασία εξέτασης μίας αιτήσεως ασύλου και των αρχών που θεσπίζει τόσο η εθνική όσο και η ενωσιακή νομοθεσία. Συναφές, εν προκειμένω, είναι το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου και ειδικότερα τα εδάφια (2) και (3) αυτού. Από τις εν λόγω διατάξεις απορρέει καταρχάς η υποχρέωση του αιτητή να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια προς τεκμηρίωση της αίτησης ασύλου του. Σύμφωνα με πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου (Βλ. ενδεικτικώς, Υπόθ. Αρ. 1721/2011, Ηοοman & Mahiab Khanbabaie v. Aναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 30.6.2016, ECLI:CY:AD:2016:D320) αποτελεί υποχρέωση του αιτητή ασύλου να επικαλεστεί, έστω και χωρίς να προσκομίσει τυπικά αποδεικτικά στοιχεία, συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά, που του προκαλούν κατά τρόπο αντικειμενικώς δικαιολογημένο, φόβο δίωξης στη χώρα του για έναν από τους λόγους που αναφέρει το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου (Βλ. επίσης νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, αποφάσεις αρ. 1093/2008, 817/2009 και 459/2010). Εν συνεχεία, ωστόσο, λόγω ακριβώς της δυσχέρειας των αιτητών ασύλου να τεκμηριώσουν με συγκεκριμένα στοιχεία την αίτησή τους, γεννάται υποχρέωση της διοίκησης να συνδράμει τον αιτητή σε αυτήν την προσπάθεια προβολής και τεκμηρίωσης των ισχυρισμών του (Βλ. Εγχειρίδιο για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών παρ. 195 επ., Βλ. επίσης αναφορικά με την ενεργό συνεργασία Απόφαση του ΔΕΕ της 22ας Νοεμβρίου 2012, Υπόθεση C‑277/11, M. M., ECLI:EU:C:2012:744, σκέψεις 63 έως 68).
17. Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, αρχικά συντάσσομαι με το εύρημα των Καθ’ ων η αίτηση περί αξιοπιστίας του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού.
18. Συντάσσομαι ακολούθως με την κατάληξη των Καθ’ ων η αίτηση περί μη αποδοχής του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού περί της δίωξης της Αιτήτριας από τη μητριά της. Ως προς την εσωτερική αξιοπιστία του συναφούς ισχυρισμού, η Αιτήτρια όντως υπήρξε γενικόλογη ως προς την περιγραφή της κατ΄ ισχυρισμό δίωξης που υφίστατο από τη μητριά της, τις απειλές και το περιεχόμενο αυτών. Εξίσου επιδερμική ήταν και η περιγραφή της ως προς το περιστατικό της συνάντησής της με άγνωστο άνδρα σε ξενοδοχείο. Γενικές και ασαφείς είναι οι περιστάσεις της παραμονής της Αιτήτριας στην Kinshasa αφότου εγκατέλειψε την πατρική οικία της μέχρι και την έξοδό της από τη χώρα, για την περίοδο δηλαδή μεταξύ Δεκεμβρίου του 2019 μέχρι και το Νοέμβριο του 2021. Η ίδια ανέφερε ότι φιλοξενούνταν αρχικώς για ένα έτος περίπου από την εκκλησία και ακολούθως διέμενε όπου μπορούσε να κοιμηθεί. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Αιτήτρια δεν ξαναείχε εκ του σύνεγγυς συνάντηση με τη μητριά της από τότε που η πρώτη εγκατέλειψε την οικία της, δηλαδή περί τα δύο έτη, ούτε και οποιαδήποτε άλλη ουσιαστική επαφή πέραν των τηλεφωνημάτων που λάμβανε, η συχνότητα και το περιεχόμενο των οποίων παρουσιάζονται με αοριστία. Το περιστατικό στο νοσοκομείο καταδεικνύει ότι η Αιτήτρια είχε όντως πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ενόσω βρισκόταν εκτός της πατρικής οικίας. Ωστόσο παρατηρείται ότι η παρουσία της μητριάς της στο νοσοκομείο και οι περιστάσεις που περιγράφει αφορούν δεδομένα που η ίδια δεν είναι σε θέση να επιβεβαιώσει, καθώς δεν είχε η ίδια επαφή με τη μητριά της ούτε και την είδε ποτέ στο νοσοκομείο.
19. Ο εν λόγω ισχυρισμός λόγω της υποκειμενικής του φύσεως δεν δύναται να εξεταστεί ως προς την εξωτερική του αξιοπιστία.
20. Προχωρώντας στην αξιολόγηση του κινδύνου που τυχόν διατρέχει η Αιτήτρια εκ των προσωπικών της στοιχείων και στη βάση των αξιόπιστων ισχυρισμών της, έχοντας ενώπιόν μου τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης καθώς και την ίδια την επίδικη απόφαση καταλήγω ότιδεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης ή πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης σε περίπτωση επιστροφής της Αιτήτριας στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό.
21. Ειδικά ενόψει των στοιχείων του προφίλ της Αιτήτριας, τα οποία συνιστούν και το μόνο ουσιώδη ισχυρισμό ο οποίος έχει γίνει αποδεκτός, διαπιστώνω ότι αυτή συνιστά νέα γυναίκα, με προηγούμενη εργασιακή εμπειρία στον τομέα των πωλήσεων και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Από το πρακτικό της συνέντευξης δεν προκύπτει η ύπαρξη οικογενειακού δικτύου της Αιτήτριας στην πόλη της Kinshasa, ενώ προκύπτει η σταθερή της διαμονή σε εκκλησία περί το ένα έτος. Οποιαδήποτε διάρρηξη της σχέσης της με τα μέλη της εκκλησίας αυτής δεν προκύπτει από την αφήγηση της Αιτήτριας.
22. Προς αξιολόγηση ύπαρξης τυχόν κινδύνου ο οποίος θα προέκυπτε σε περίπτωση επιστροφής της στην Kinshasa, κρίνεται σκόπιμη η παράθεση των πλέον σχετικών πληροφοριών από τη χώρα καταγωγής, ιδωμένων υπό το φως των προσωπικών περιστάσεων της Αιτήτριας. Πράγματι, η αξιολόγηση μελλοντικού κινδύνου απαιτεί την επαρκή γνώση των συνθηκών που επικρατούν στη χώρα καταγωγής των αιτητών.[1] Στο πλαίσιο αυτό επισημαίνεται ότι βάσει πηγών πρόσφατης έρευνας του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (European Agency for Asylum- EUAA), «παρά τις εγγυήσεις για ισότητα μεταξύ των γυναικών και των ανδρών στη ΛΔΚ, η διάκριση σε βάρος των γυναικών συνεχίστηκε».[2] Επιπλέον, σε παλαιότερη έκθεση του ίδιου Οργανισμού (τότε European Agency for Asylum -EASO), συνοψίζεται έρευνα πραγματοποιηθείσα από το Swiss State Secretariat for Migration (SEM), όπου αναφέρεται ότι οι μόνες γυναίκες «οι οποίες ορίζονται στο πλαίσιο της Kinshasa ως ενήλικες γυναίκες με ή χωρίς παιδιά, οι οποίες υποστηρίζουν τους εαυτούς τους χωρίς άρρενα σύντροφο, είναι ευάλωτες και επηρεάζονται αρνητικά από την έλλειψη οικογενειακής συνοχής, τη φτώχεια, την έλλειψη κρατικής προστασίας και τη διαφθορά μεταξύ άλλων παραγόντων.»[3] Αντίστοιχα, πηγή της έρευνας της Υπηρεσίας Μετανάστευσης της Δανίας (DIS), υποδεικνύει ότι σημαντικό κοινωνικό δίκτυο στην Kinshasa αποτελεί πρωτίστως η οικογένεια, εφόσον οι δεσμοί μεταξύ των μελών της διατηρούνται.[4] Η ίδια πηγή, ωστόσο, αναφέρει την εκκλησία ως «παράγοντα κλειδί» ως κοινωνικό δίκτυο, η οποίος «διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην ενσωμάτωση».[5] Ως εξηγεί, η σημασία του συγκεκριμένου κοινωνικού δικτύου εξηγείται από το μεγάλο βαθμό θρησκευτικότητας και εκκλησιασμού του πληθυσμού, με αποτέλεσμα την ύπαρξη μεγάλου βαθμού διασύνδεσης σε επίπεδο εκκλησίας.[6] Οι εκκλησίες συχνά συγκεντρώνουν πόρους, όπως ένδυση, τροφή και χρήματα για του πλέον αδύναμους των μελών τους, ενώ εκκλησίες, μεταξύ των οποίων και η καθολική, είναι σε θέση προσφοράς συνδρομής με τη μορφή τροφής και ρουχισμού, και σε σπάνιες περιπτώσεις καταφυγίου.[7] Η ανωτέρω πηγή επεξηγεί ακόμα τις δυσχέρειες με τις οποίες θα έλθει αντιμέτωπο κάποιο πρόσωπο χωρίς κοινωνικό δίκτυο στην Kinshasa, εφόσον «στη ΛΔΚ η οικογένεια και η εκκλησία συνιστούν ή πρακτικά διαδραματίζουν το ρόλο της ανεπίσημης κοινωνικής ασφάλειας».[8] Η ανωτέρω έρευνα του SEM, όπως παρατίθεται μερικώς από το ACCORD (Austrian Centre for Country of Origin & Asylum Research and Documentation)[9], εντοπίζει επίσης ότι «ήδη ευάλωτη ως γυναίκα, μία γυναίκα μόνη χωρίς οικογενειακό ή κοινωνικό δίκτυο συνιστά ακόμα περισσότερο [ευάλωτο πρόσωπο] εφόσον παραμένει στερημένη μέσων».[10]
23. Περαιτέρω, σύμφωνα με πηγές της έρευνας του Immigration and Refugee Board- Canada (IRB Canada), οι γυναίκες στην Kinshasa στρέφονται στο ανεπίσημο εμπόριο προκειμένου να επιβιώσουν.[11] Πηγή της ίδιας έρευνας αναφέρει πως η ανεπίσημη εργασία, συχνά επισφαλής και με ενδεείς συνθήκες, έχει εξελιχθεί στην πλέον ευρέως διαδεδομένη μορφή εργασίας στη ΛΔΚ και συνιστά μεγαλύτερης σημασίας για τις γυναίκες παρά για τους άνδρες. Η ανεπίσημη γυναικεία εργασία λαμβάνει χώρα ευρέως και ιδίως στα αστικά κέντρα.[12] Η ανωτέρω έρευνα του SEM, όπως παρατίθεται από την EASO, υποδεικνύει ότι «κάποιες μόνες γυναίκες είναι ικανές να οργανωθούν και εξεύρουν κάποια υποστήριξη προς βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους και προσπαθούν να εξασφαλίσουν την οικονομική τους ανεξαρτησία.».[13] Έρευνα της Bertelsmann Stiftung αναφέρει τις τοπικές γυναικείες οργανώσεις ως μέγιστα πλαίσια αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης.[14]
24. Ως καθίσταται εμφανές από τα παραπάνω, η Αιτήτρια, αν και γυναίκα χωρίς οικογενειακό δίκτυο, συνιστά πρόσωπο το οποίο διαθέτει κοινωνικό δίκτυο. Πράγματι, η Καθολική εκκλησία την οποία η Αιτήτρια ασπάζεται, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω πηγές, προσφέρει αρωγή στα μέλη της, με τη μορφή τουλάχιστον ένδυσης, τροφής και σπανιότερα στέγης. Στην Αιτήτρια εξάλλου, βάσει δηλώσεων της ίδιας, είχε προσφερθεί στέγη και στο παρελθόν επί ένα έτος. Την ίδια στιγμή, ευλόγως αναμένεται από την Αιτήτρια, εκμεταλλευόμενη την προηγούμενη εργασιακή της εμπειρία στο σχετικό τομέα, να επιδοθεί σε πράξεις πώλησης. Παρότι αναγνωρίζεται τόσο η ευαλωτότητα της Αιτήτριας ενόψει της έλλειψης οικογενειακού δικτύου όσο και η επισφάλεια της ανωτέρω εργασίας, ενόψει και της ύπαρξης του κοινωνικού της δικτύου, το οποίο θα είναι σε θέση να τη συνδράμει στην εξασφάλιση των προς το ζην, δε στοιχειοθετείται βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης ή πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης σε περίπτωση επιστροφής της στην πόλη της Kinshasa. Για την ίδια κατάληξη ως προς γυναίκα η οποία διατηρεί κοινωνικό δίκτυο μέσω της εκκλησίας της παραπέμπω στην απόφαση του αδελφού μου δικαστή Α. Χριστοφόρου στην προσφυγή υπ’ αρ. 3635/21, GM v. Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Υπηρεσίας Ασύλου, ημερομηνίας 28 Απριλίου 2023.
25. Επισημαίνω, επιπλέον, ως προς τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής, ότι βάσει της ιστοσελίδας Rule of Law in Armed Conflict (RULAC), πρωτοβουλίας της Ακαδημίας της Γενεύης για το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[15], η ΛΔΚ είναι αναμεμειγμένη σε αρκετές μη διεθνείς ένοπλες συρράξεις οι οποίες λαμβάνουν χώρα στο έδαφός της κατά μη κρατικών ένοπλων ομάδων[16], μεταξύ των οποίων οι ADF (Allied Democratic Forces), Mai- Mai Yakutumba, FDLR (Forces démocratiques de libération du Rwanda), CODECO (Coopérative de développement économique du Congo) και M23.[17] Η ADF και η Μ23 παρουσιάζονται ως οι πλέον ενεργές οργανώσεις.[18] Ειρηνευτική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών (UN Organization Stabilization Mission in the Democratic Republic of the Congo- MONUSCO) υποστηρίζει τις ένοπλες δυνάμεις της ΛΔΚ, ενώ η Ρουάντα έχει επέμβει στη χώρα προς υποστήριξη της ομάδας M23.[19] Με το ψήφισμά του 2717/2023, το Συμβούλιο Ασφαλείας αποφάσισε την επέκταση μέχρι τις 20.12.2024 της εντολής της MONUSCO.[20]
26. Ειδικά στην Kinshasa, οι ανωτέρω οργανώσεις δεν παρουσιάζονται δρώσες.[21] Η σύρραξη ωστόσο η οποία ξεκίνησε στα μέσα του 2022 στην επικράτεια του Kwamouth, μεταξύ των κοινοτήτων Teke και Yaka, επεκτάθηκε σε γειτονικές επικράτειες, μεταξύ των οποίων στην Kinshasa, όπου διαμένουν μέλη των δύο κοινοτήτων καθώς και εκτοπισθέντες από τη σύρραξη, ιδίως στις περιοχές Maluku, Kimbaseke, Masina και Ndjili[22] Οι Mobondo συνιστούν ομάδα μαχητών των Yaka και συμμάχων κοινοτήτων, η οποία σχηματίσθηκε έπειτα από τις επιθέσεις των Teke σε κοινότητες τις οποίες θεωρούν «μη ιθαγενείς».[23] Βάσει της οργάνωσης Global Protection Cluster, οι περιοχές Maluku II και Masina II κατέγραψαν τουλάχιστον πενήντα περιστάσεις παραβιάσεων ανθρώπινων δικαιωμάτων κατά το Δεκέμβριο του 2023 εκ μέρους της παραστρατιωτικής οργάνωσης Mobondo.[24] Σε άρθρο δημοσιευθέν στις 12 Φεβρουαρίου 2024 στο χώρο της The New Humanitarian, ανεξάρτητο και μη κερδοσκοπικό ειδησεογραφικό χώρο[25], αναφέρεται επικοινωνία με ερευνητή ανθρώπινων δικαιωμάτων, βάσει του οποίου «η απάντηση του στρατού στην παραστρατιωτική οργάνωση όταν εισήλθε στην επαρχία της Kinshasa ήταν «θηριώδης» […]» ενώ προσέθεσε ότι οι Mobondo απωθήθηκαν στο αγροτικό Kwamouth, αν και κάνουν επιδρομές ακόμα σε άλλες περιοχές.[26]
27. Από 5.4.2023 έως και 5.4.2024, 55 περιστατικά ασφαλείας έλαβαν χώρα στην Kinshasa, τα οποία επέφεραν 69 απώλειες. 8 εξ αυτών καταγράφηκαν ως μάχες, 26 ως ταραχές και 21 περιστατικά ως βία κατά αμάχων.[27] Η πλειοψηφία των μαχών σχετιζόταν με την παραστρατιωτική οργάνωση Mobondo.[28]
28. Καταληκτικά, ενόψει των ανωτέρω και από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει δυνατότητα υπαγωγής της Αιτήτριας στην προστατευτική διάταξη του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου.
29. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται, επικουρικώς, η υπαγωγή της στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς η Αιτήτρια δεν τεκμηριώνει αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς της, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
30. Ειδικότερα, στην προκείμενη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό της Αιτήτριας δεν προκύπτει, ότι ενόψει των προσωπικών της περιστάσεων, πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32)], πιο συγκεκριμένα ότι αυτή διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του [βλ άρθρο 19(2)(α) και (β)]. Παρατηρείται ότι η Αιτήτρια, δεν έθεσε υπόψη των Καθ’ ων η αίτηση τα πραγματικά περιστατικά εκείνα που θα επέτρεπαν να αντληθούν τέτοια συμπεράσματα.
31. Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει κατάσταση διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, στην Kinshasa, τόπο συνήθους διαμονής της Αιτήτριας, ούτε υπό την καθημερινή του όρου έννοια, όπου, δηλαδή, οι τακτικές δυνάμεις της χώρας καταγωγής συγκρούονται με μία ή περισσότερες ένοπλες ομάδες ή δύο ή περισσότερες ένοπλες ομάδες συγκρούονται μεταξύ τους. (Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση, Diakite, C‑285/12, ημερ. 30.1.2014, σκ.19).
32. Επισημαίνεται ότι «το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, αναγνωρίζεται σε οποιοδήποτε αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δε βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής». Ως «σοβαρή» ή «σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη» ορίζεται δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) ως «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».
33. Ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν ως προς την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε σε πρόσφατη απόφασή του ότι συνιστούν «[…]μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (πρβλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C‑285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών» (ΔΕΕ, C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).
34. Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011) αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
35. Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ, «ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας» (Βλ. Απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση διευκρίνισε ότι «όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας».
36. Ως προς τη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, όπως προκύπτει από τις ανωτέρω παρατεθείσες εξωτερικές πηγές (υπό 27- 29), το Δικαστήριο προχώρησε σε εξέταση βάσει πρόσφατων και, όπου αυτό είναι εφικτό, συγκεκριμένων πληροφοριών από τη χώρα καταγωγής, στο πλαίσιο της εξατομικευμένης αξιολόγησης του αιτήματος της Αιτήτριας.[29]
37. Κατά τα παραπάνω, προκύπτει πως στην πόλη της Kinshasa δε λαμβάνει χώρα ένοπλη σύρραξη ούτε με την καθημερινή του όρου έννοια, όπου, δηλαδή, οι τακτικές δυνάμεις της χώρας καταγωγής συγκρούονται με μία ή περισσότερες ένοπλες ομάδες ή δύο ή περισσότερες ένοπλες ομάδες συγκρούονται μεταξύ τους. (Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση, Diakite, C‑285/12, ημερ. 30.1.2014, σκ.19). Ενόψει της έλλειψης της ουσιώδους αυτής προϋπόθεσης εφαρμογής του άρθρου 19 (2) (γ) του Περί Προσφύγων Νόμου, δεν παρίσταται δυνατή η υπαγωγή της Αιτήτριας στο ανωτέρω άρθρο.
38. Ενόψει της πιο πάνω ανάλυσης και διαπίστωσης, η εξέταση των ισχυρισμών της Αιτήτριας καθίσταται αλυσιτελής, ιδίως δεδομένης της δικαιοδοσίας του παρόντος Δικαστηρίου και της έκτασης του ελέγχου που ασκεί στην επίδικη πράξη.
Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με €1000 έξοδα εναντίον της Αιτήτριας και υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση.
Κ.Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] EUAA, ‘Evidence and Credibility Assessment in the Context of the Common European Asylum System’ 148 διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/2023-02/Evidence_credibility_judicial_analysis_second_edition.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[2] EUAA, ‘COI Query: Democratic Republic of Congo – Situation of Women without a Support Network in Kinshasa’ (2023), 2 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2096524/2023_08_EUAA_COI_Query_Response_Q28_DRC_Situation_of_women_without_network.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[3] EASO, ‘COI Query- DRC (Democratic Republic of Congo) Information on the situation of women without a male support network in Kinshasa (2017-2019)’ (2019), 4 Διαθέσιμο σε https://coi.euaa.europa.eu/administration/easo/PLib/2019_11_DRC_Query_Women_without_Nework_Q32.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[4] José Bazonzi (2022), διαδικτυακή συνέντευξη σε DIS, ‘Democratic Republic of the Congo- Socioeconomic Conditions in Kinshasa’ (2022), 47 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2079915/notat-drc-kinshasa.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[5] José Bazonzi (2022), διαδικτυακή συνέντευξη σε DIS, ‘Democratic Republic of the Congo- Socioeconomic Conditions in Kinshasa’ (2022), 47- 48 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2079915/notat-drc-kinshasa.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[6] José Bazonzi (2022), διαδικτυακή συνέντευξη σε DIS, ‘Democratic Republic of the Congo- Socioeconomic Conditions in Kinshasa’ (2022), 50 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2079915/notat-drc-kinshasa.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[7] José Bazonzi (2022), διαδικτυακή συνέντευξη σε DIS, ‘Democratic Republic of the Congo- Socioeconomic Conditions in Kinshasa’ (2022), 50 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2079915/notat-drc-kinshasa.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[8] José Bazonzi (2022), διαδικτυακή συνέντευξη σε DIS, ‘Democratic Republic of the Congo- Socioeconomic Conditions in Kinshasa’ (2022), 48 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2079915/notat-drc-kinshasa.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[9] Για το ACCORD, βλ. Σχετικά (χωρίς όνομα), ‘Austrian Centre for Country of Origin and Asylum Research and Documentation (ACCORD), (χωρίς ημερομηνία), διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/source/10979.html (ημερομηνία πρόσβασης 10/04/2024)
[11] IRB Canada, ‘Democratic Republic of Congo: Ability to resettle in Kinshasa, particularly for women without male support, including access to housing, jobs and public services (2016- August 2019) (2019), υπό 3.1.1, διαθέσιμο σε https://irb.gc.ca/en/country-information/rir/Pages/index.aspx?doc=458089&pls=1 (ημερομηνία πρόσβασης 10/04/2024)
[12] UNDP, ‘Rapport national sur de développement humain 2016. Thème : Croissance inclusive, développement durable et défi de la décentralisation en République démocratique du Congo’ (2017), όπως παρατίθεται σε IRB, Canada, ‘Democratic Republic of Congo: Ability to resettle in Kinshasa, particularly for women without male support, including access to housing, jobs and public services (2016- August 2019) (2019), υπό 3.1.1, διαθέσιμο σε https://irb.gc.ca/en/country-information/rir/Pages/index.aspx?doc=458089&pls=1 (ημερομηνία πρόσβασης 10/04/2024)
[13] SEM, ‘Focus RD Congo; Situation des femmes seules à Kinshasa’ (2016), 4 διαθέσιμο σε EASO, ‘COI Query- DRC (Democratic Republic of Congo) Information on the situation of women without a male support network in Kinshasa (2017-2019)’ (2019), 4-5 Διαθέσιμο σε https://coi.euaa.europa.eu/administration/easo/PLib/2019_11_DRC_Query_Women_without_Nework_Q32.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 10/04/2024)
[14] BTI, ‘ΒΤΙ 2024 Country Report’ (2024), 15, διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2105834/country_report_2024_COD.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 10/04/2024)
[15] RULAC, ‘About RULAC’ (2022), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/about (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[16] RULAC, ‘Democratic Republic of Congo’ (2023), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/countries/democratic-republic-of-congo#collapse1accord (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[17] RULAC, ‘Involvement in Armed Conflict’ (2023), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/countries/democratic-republic-of-congo#collapse1accord (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[18] Al Jazeera, ‘Five Key Issues at Stake in the DR Congo’s Crucial Election’ (2023), διαθέσιμο σε https://www.aljazeera.com/news/2023/12/11/five-key-issues-at-stake-in-the-dr-congos-crucial-election (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[19] RULAC, ‘Democratic Republic of Congo’ (2023), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/browse/countries/democratic-republic-of-congo#collapse1accord (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[20] UNSC, S/RES/2717, (2023), διαθέσιμο σε https://undocs.org/Home/Mobile?FinalSymbol=S%2FRES%2F2717(2023)&Language=E&DeviceType=Desktop&LangRequested=False (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[21] Βλ. σχετικά σε ACLED, ‘Dashboard’ (χωρίς χρονολογία), διαθέσιμο σε https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (Event Date: 01/01/2023- 05/04/2024, Event Type : Battles/ Violence against Civilians/ Explosions- Remote Violence/ Riots, Region: Middle Affrica: Democratic Republic of Congo: Kinshasa, Actor Type: Rebel Forces, ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024), για το μήνα Δεκέμβριο σε Global Protection Cluster, https://www.globalprotectioncluster.org/sites/default/files/2024-02/points_saillants-situation_de_protection_decembre_2023_vf.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024), Παρουσία των ανωτέρω ομάδων στην Kinshasa δε μαρτυρείται ούτε κατά την πρόσφατη επιστολή ομάδας ειδικών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου Ασφαλείας UNSC, ‘Letter dated 15 December 2023 from the Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo addressed to the President of the Security Council’ (2023), διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2103043/N2336437.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[22] UNSC, S/2023/990, ‘Letter dated 15 December 2023 from the Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo addressed to the President of the Security Council’ (2023), 5 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2103043/N2336437.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[23] UNSC, S/2023/990, ‘Letter dated 15 December 2023 from the Group of Experts on the Democratic Republic of the Congo addressed to the President of the Security Council’ (2023), 6 διαθέσιμο σε https://www.ecoi.net/en/file/local/2103043/N2336437.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[24] GPC, ‘Report on the security situation for civilians and protection (covering December 2023)’ (2024), 13 διαθέσιμο σε https://www.globalprotectioncluster.org/sites/default/files/2024-02/points_saillants-situation_de_protection_decembre_2023_vf.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 07/03/2024)
[25] The New Humanitarian, ‘About Us’ (χωρίς ημερομηνία) διαθέσιμο σε https://www.thenewhumanitarian.org/content/about-us (ημερομηνία πρόσβασης 07/03/2024)
[26] The New Humanitarian,‘Conflict in western DRC simmers unnoticed amid rebel gains in the east’ (2024), διαθέσιμο σε https://www.thenewhumanitarian.org/news-feature/2024/02/12/conflict-western-drc-democratic-republic-of-the-congo-amid-rebel-gains-east (ημερομηνία πρόσβασης 07/03/2024)
[27] ACLED, ‘Dashboard’ (χωρίς χρονολογία), διαθέσιμο σε https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (Event Date: 05/04/2023- 05/04/2024, Event Type : Battles/ Violence against Civilians/ Explosions- Remote Violence/ Riots, Region: Middle Affrica: Democratic Republic of Congo: Kinshasa, ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[28] ACLED, ‘Dashboard’ (χωρίς χρονολογία), διαθέσιμο σε https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (Event Date: 05/04/2023- 05/04/2024, Event Type : Battles/ Violence against Civilians/ Explosions- Remote Violence/ Riots, Region: Middle Affrica: Democratic Republic of Congo: Kinshasa, PointView ημερομηνία πρόσβασης 09/04/2024)
[29] Για τα εν λόγω κριτήρια βλ. και EASO, ‘Judicial Practical Guide on Country of Origin Information’ (2018), 21 διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/judicial-practical-guide-coi_en.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 20/2/2023)