ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ.: 1682/23
15 Απριλίου 2024
[Δ. ΚΑΤΣΑΡΙΔΗΣ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
V.P.C.
Αιτήτρια
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
....................
Α. Κυριακόζοβα (κα) για Νατάσα Χαραλαμπίδου και συνεργάτες Δ.Ε.Π.Ε για Αιτήτρια
Μαρία Παραδεισίωτη (κα), Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση
ΑΠΟΦΑΣΗ
Δ. Κατσαρίδης, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Με την υπό εξέταση προσφυγή, η Αιτήτρια αιτείται: Δήλωση του Δικαστηρίου ότι η απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου ημερομηνίας 02/05/2023, η οποία γνωστοποιήθηκε στην Αιτήτρια στις 02/05/2023 και με την οποία την πληροφορούν για την απόρριψη της αίτησής της για διεθνή προστασία, είναι άκυρη, αντισυνταγματική, παράνομη και στερημένη οποιουδήποτε νόμιμου αποτελέσματος.
ΓΕΓΟΝΟΤΑ
Όπως προκύπτει από την Ένσταση που καταχωρήθηκε από την ευπαίδευτη συνήγορο που εκπροσωπεί τον Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας, τα γεγονότα της υπό εξέταση περίπτωσης έχουν ως κατωτέρω:
Η Αιτήτρια είναι υπήκοος Φιλιππίνων και παρέλαβε βεβαίωση για την υποβολή της αίτησής της για παροχή διεθνούς προστασίας στις 16/03/2023. Στις 12/04/2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη από αρμόδιο λειτουργό της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), πλέον Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (EUAA) ο οποίος συνέταξε στις 13/04/2023 Έκθεση - Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου σχετικά με την συνέντευξη της Αιτήτριας. Στη συνέχεια, αρμόδιος λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών να ασκεί καθήκοντα Προϊσταμένου, ενέκρινε την εισήγηση για απόρριψη της αίτησης ασύλου της Αιτήτριας στις 13/04/2023. Στις 02/05/2023, η Υπηρεσία Ασύλου εξέδωσε απορριπτική επιστολή μαζί με την αιτιολόγηση της απόφασής της σχετικά με το αίτημα της, η οποία παραλήφθηκε ιδιοχείρως από την Αιτήτρια στις 02/05/2023.
Στις 02/06/2023 καταχωρήθηκε η υπό εξέταση προσφυγή εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.
ΝΟΜΙΚΟΙ ΙΣΧΥΡΙΣΜΟΙ
Η Αιτήτρια παραθέτει στο εισαγωγικό δικόγραφο της διαδικασίας πλείονες λόγους ακύρωσης χωρίς αυτοί να συνοδεύονται από σαφή αιτιολογία ή παραπομπή σε συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά ή στοιχεία του διοικητικού φακέλου.
Οι Καθ’ ων η αίτηση ήγειραν προδικαστική ένσταση περί εκπρόθεσμης προσφυγής, κατά παράβαση του άρθρου 146(3) του Συντάγματος και κατά παράβαση του άρθρου 12(Α) του Περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (73(Ι)/2018). Εισηγούνται επίσης ότι η επίδικη απόφαση έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων, μετά από δέουσα έρευνα και σωστή ενάσκηση των εξουσιών που δίνει ο Νόμος στους Καθ’ ων η αίτηση και αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης.
ΤO ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Εξετάζοντας το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου παρατηρώ, όπως επεσήμανε και η συνήγορος των Καθ’ ων η αίτηση, ότι εγείρεται θέμα εκπρόθεσμης προσφυγής. Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η εμπρόθεσμη καταχώρηση της προσφυγής αποτελεί αντικειμενική προϋπόθεση του παραδεκτού της και κατά πάγια νομολογία, η προθεσμία αυτή είναι ανατρεπτική, ώστε η μη καταχώρηση της προσφυγής εντός του επιτρεπόμενου χρόνου να καθιστά αυτήν απαράδεκτη (Βλ. Potamitis v. Water Board of Limassol, (1985) 3 C.L.R. 260 και Γανωματής ν. Δημοκρατίας (2008) 3 Α.Α.Δ. 133).
Το άρθρο 146(3) του Συντάγματος ορίζει ότι η προσφυγή ασκείται εντός εβδομήντα πέντε (75) ημερών από την ημέρα δημοσίευσης της απόφασης ή της πράξης, ή σε περίπτωση μη δημοσίευσης από την ημέρα κατά την οποία η πράξη ή παράλειψη, περιήλθε εις γνώσιν του προσφεύγοντος, εκτός εάν προβλέπεται διά νόμου, ρητά, διαφορετική προθεσμία άσκησης προσφυγής κατά απόφασης πράξης ή παράλειψης. Σύμφωνα με τον ειδικότερο Νόμο 73(I)/2018 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας και συγκεκριμένα το άρθρο 12 Α (1), η προθεσμία για καταχώρηση προσφυγής κατά απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου ασκείται εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία γνωστοποίησης της απόφασης και/ή από την ημέρα που αυτή περιήλθε σε γνώση του προσφεύγοντος.
Είναι παραδεκτό γεγονός ότι η Αιτήτρια έλαβε γνώση της προσβαλλόμενης πράξης στις 02/05/23 και ότι η προσφυγή καταχωρήθηκε στις 02/06/23, ήτοι 1 ημέρα μετά την λήξη της προθεσμίας των 30 ημερών.
Το θέμα του εκπροθέσμου είναι ζήτημα που άπτεται της δημόσιας τάξης και το Δικαστήριο δύναται να εξετάσει το ζήτημα αυτό αυτεπάγγελτα σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας και να απορρίψει την προσφυγή άμεσα, χωρίς να ακούσει την ουσία του ζητήματος και χωρίς να προκληθεί περαιτέρω καθυστέρηση και έξοδα στην διαδικασία.
Στην υπόθεση Εμπορική Εταιρεία Παλαιχωρίου Λτδ ν. Δημοκρατίας, Υπόθεση Αρ. 842/2007, 26.3.2009 αναφέρονται τα ακόλουθα (υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου):
«Αποτελεί πράγματι τη σταθερή θέση της νομολογίας ότι το βάρος απόδειξης περί του εκπρόθεσμου της προσφυγής το έχει εκείνος που το επικαλείται, σε περίπτωση δε αμφιβολίας περί του εμπροθέσμου ή μη, αυτή λύεται πάντοτε υπέρ του αιτητή. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση της καταχώρησης της προσφυγής μετά πάροδο αρκετών ημερών από τη λήξη της κανονικής προθεσμίας, οπότε εναπόκειται σε εκείνο που προβάλλει τον ισχυρισμό ότι παρέλαβε καθυστερημένα τη γνωστοποίηση της διοικητικής πράξης, να τον αποδείξει. Στην Πατάτας ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 248, απορρίφθηκε η προσφυγή εφόσον ο αιτητής δεν προσήγαγε κανένα στοιχείο μαρτυρίας προς υποστήριξη του ισχυρισμού του ότι η επιστολή είχε ληφθεί σε συγκεκριμένη ημερομηνία. Με αναφορά και στη HadjiGavriel v. Republic (1986) 3(Α) C.L.R. 52, επαναβεβαιώθηκε ότι το ζήτημα της τήρησης της προθεσμίας αποτελεί ζήτημα δημοσίου συμφέροντος και μπορεί να εξετάζεται και αυτεπάγγελτα από το Δικαστήριο, εναπόκειτο δε στον αιτητή να δείξει ότι η συγκεκριμένη επιστολή που περιείχε τη διοικητική πράξη είχε παραληφθεί σε χρόνο αργότερο από αυτόν που θεωρείτο εύλογος υπό τις περιστάσεις. Εφαρμογή έχει σε κανονικές συνθήκες το σχετικό ερμηνευτικό άρθρο 2 του περί Ερμηνείας Νόμου, Κεφ. 1, το οποίο καθορίζει ότι όπου έγγραφο επιτρέπεται να επιδίδεται ή να δίνεται ή να αποστέλλεται με ταχυδρομείο, τότε «λογίζεται ότι γίνεται με την κανονική αποστολή, προπληρωμή και ταχυδρόμηση επιστολής που περιέχει το έγγραφο και εκτός εάν αποδεικνύεται το αντίθετο, ότι επιτεύχθηκε κατά το χρόνο κατά τον οποίο η επιστολή θα παραδινόταν με τη συνηθισμένη πορεία του ταχυδρομείου». Η φράση «in the ordinary course of post», που είναι το Αγγλικό κείμενο στο πιο πάνω ερμηνευτικό άρθρο, σημαίνει τη λήψη της επιστολής σε δύο, τρεις ημέρες, ενώ δεν επιβάλλεται αυτή να ταχυδρομείται με ασφαλισμένο ταχυδρομείο (Βλ. Latifundia Properties Ltd ν. Ψακή κ.ά. (2003) 1 Α.Α.Δ. 670 και Θεμιστοκλέους ν. Δημοκρατίας (2007) 3 Α.Α.Δ. 415).»
Η προκείμενη περίπτωση, εμπίπτει στις περιπτώσεις όπου το βάρος απόδειξης περί του εκπρόθεσμου της προσφυγής το έχει ο Αιτητής (Πατάτας v. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 248, HadjiGavriel v. Republic (1986) 3(Α) C.L.R. 52), καθότι οι Καθ’ ων η αίτηση έχουν προσκομίσει τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης, εντός του οποίου βρίσκονται στοιχεία που επιβεβαιώνουν την παραλαβή της απορριπτικής επιστολής/απόφασης δια χειρός από την Αιτήτρια σε συγκεκριμένη ημερομηνία, ήτοι στις 02/05/2023, (βλ. ερυθρό 35 του Δ.Φ.). Διαφαίνεται επίσης ότι η απορριπτική επιστολή περιείχε αναφορά στην προθεσμία των 30 ημερών, εντός της οποίας έπρεπε να καταχωρηθεί η προσφυγή στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας. Συνεπώς, η παρούσα προσφυγή ασκήθηκε μετά την εκπνοή της εν λόγω προθεσμίας.
Όπως πράγματι προκύπτει από τον διοικητικό φάκελο, η προσβαλλόμενη απόφαση εκδόθηκε στις 12.04.2023 και ακολούθως ετοιμάστηκε απορριπτική επιστολή η οποία φέρει ημερομηνία 02.05.2023. Η εν λόγω επιστολή εντοπίζεται αρχειοθετημένη στον διοικητικό φάκελο (βλ. ερυθρό 35 του δ.φ.) και επί αυτής εντοπίζεται δακτυλογραφημένο κείμενο στο οποίο διαλαμβάνεται ότι: «I have fully understood the content of this letter, as explained to me by a competent officer in a language which is my main language of understanding and communication, with the assistance of interpreter.» Ακριβώς από κάτω, εντοπίζεται η υπογραφή της Αιτήτριας και του μεταφραστή, η αναφορά ότι η επιστολή μεταφράστηκε στη γλώσσα Pilipino καθώς και η ημερομηνία 02.05.2023.
Ενόψει των ως άνω και υπό το φως της ανωτέρω νομολογίας κρίνω ότι οι Καθ' ων η αίτηση έχουν αποσείσει το βάρος απόδειξης που έφεραν αρχικώς στους ώμους τους, αφού από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, αποδεικνύεται με σαφήνεια και επάρκεια ότι η Αιτήτρια έλαβε ιδιοχείρως την επίδικη επιστολή στις 02.05.2023 και όφειλε να καταχωρήσει προσφυγή εμπρόθεσμα.
Η Αιτήτρια καταχώρησε την παρούσα προσφυγή στις 02/06/2023 ενώ η ίδια δεν προσκόμισε οποιαδήποτε στοιχεία που να αποδεικνύουν το εμπρόθεσμο της καταχώρησης της προσφυγής της. Αντιθέτως φαίνεται να γίνεται αποδεκτό το γεγονός ότι η προσφυγή καταχωρήθηκε εκπρόθεσμα και κατά την άποψή μου η παραδοχή αυτή καθορίζει και το αποτέλεσμα της υπό εξέταση προσφυγής. Επιπλέον, το γεγονός ότι η προσφυγή καταχωρήθηκε 1 μέρα μετά την λήξη της προθεσμίας των 30 ημερών από την παραλαβή της επιστολής με την οποία γνωστοποιήθηκε η απόρριψη του αιτήματος διεθνούς προστασίας της Αιτήτριας, δεν αμφισβητήθηκε σε κανένα στάδιο της παρούσας διαδικασίας από την Αιτήτρια.
Σημειώνεται ωστόσο ότι κατά την ακροαματική διαδικασία ερωτηθείσα η συνήγορος της Αιτήτρια ως προς τον λόγο που καταχώρησε την εν λόγω προσφυγή εκπρόθεσμα, η συνήγορος της Αιτήτριας ανέφερε ότι η πελάτισσα της τελούσε υπό κράτηση και ως εκ τούτου αδυνατούσε να καταχωρήσει την εν λόγω προσφυγή εμπρόθεσμα.
Ο εν λόγω ισχυρισμός από την πλευρά της Αιτήτριας απορρίπτεται ως αβάσιμος και ατεκμηρίωτος. Η Αιτήτρια είχε, σύμφωνα με τη νομολογία, τη δικονομική δυνατότητα να προσάγει μαρτυρία προς αποδείξει τον εν λόγω ισχυρισμό ότι δηλαδή έλαβε την προσβαλλομένη απόφαση καθυστερημένα ή ότι η προσφυγή καταχωρίστηκε σε άλλη ημερομηνία. Εάν είχε στην κατοχή της δεδομένα ή είχε υπόψη της γεγονότα τα οποία μπορούσαν να υποστηρίξουν και/ή αποδείξουν τον ισχυρισμό του περί εμπρόθεσμης καταχώρισης της προσφυγής της, είχε υποχρέωση να προχωρήσει με την προσαγωγή της κατάλληλης μαρτυρίας η οποία θα απέρριπτε ή θα έθετε εν αμφιβόλω τη θέση των Καθ' ων η αίτηση περί του εκπροθέσμου. Η προσαγωγή της κατάλληλης μαρτυρίας ενώπιον του Δικαστηρίου δύναται να δημιουργήσει τουλάχιστον σκιά αμφιβολίας ή οποία και θα λειτουργήσει σύμφωνα με τη νομολογία υπέρ της Αιτήτριας[1]. Τέτοια μαρτυρία δεν έχει εν πάση περίπτωσει τεθεί ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου.
Ως εκ τούτου ο εν λόγω ισχυρισμό απορρίπτεται καθότι η πλευρά της Αιτήτριας δεν προσήγαγε οποιαδήποτε μαρτυρία προς τεκμηρίωση του εκπρόθεσμου ότι δηλαδή βρίσκεται υπό κράτηση και/ή βρισκόταν υπό κράτηση κατά τον ουσιώδη χρόνο που προτίθετο να καταχωρήσει την προσφυγή κατά της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου και δεν μπορούσε αυτοβούλως να μεταφερθεί στο Δικαστήριο ώστε να ασκήσει το δικαίωμα του να καταχωρήσει προσφυγή κατά της απόφασης που της κοινοποιήθηκε. Η Αιτήτρια είχε την ευκαιρία επί της παρούσας δικαστικής διαδικασίας να αντικρούσει την προδικαστική ένσταση των Καθ' ων η Αίτηση περί του εκπροθέσμου της καταχώρησης της προσφυγής της χωρίς όμως να το πράξει.
Σημειώνεται συναφώς ότι το Δικαστήριο, έχει ευρεία εξουσία να δεχθεί μαρτυρία για οποιοδήποτε σημείο που κρίνει ορθό και δίκαιο υπό τις περιστάσεις. Ακρογωνιαίος λίθος όμως για να επιτραπεί η οποιαδήποτε μαρτυρία ενώπιον Δικαστηρίου είναι η σχετικότητα της με τα επίδικα θέματα που εξετάζονται κατά περίπτωση καθώς και η αποδεικτική της αξία (βλ. Petrolina Ltd κ.α. v. Αρχής Λιμένων Κύπρου, Υποθ. Αριθ. 223/2000, ημερ. 4.4.2002, Ζαρβός ν. Δημοκρατίας (1989) 3(Β) Α.Α.Δ. 106, Kyriakides v. Republic, 1 RSCC 66).
Προσαγωγή μαρτυρίας επιτρέπεται μόνον όταν η απόδειξη των συγκεκριμένων γεγονότων μπορεί να τεκμηριώσει οποιονδήποτε από τους λόγους ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης (βλ. Κωνσταντίνου ν. Συμβουλίου Υδατοπρομήθειας Λεμεσού, Υποθ. Αρ. 999/91, ημερ. 24.9.1992 και Lordos Hotels Holdings Ltd v. Συμβουλίου Αποχετεύσεων Παραλιμνίου, Υποθ. Αρ. 71/97, ημερ. 18.11.1999). Επιπρόσθετα, η έγκριση του αιτήματος για προσαγωγή μαρτυρίας θα πρέπει να είναι προς το συμφέρον της δικαιοσύνης (βλ. Tasni Enviro Ltd και Telmen Ltd ν. Δημοκρατίας, Υποθ. Αρ. 862/2005, ημερ. 26.6.2008).
Όπως έχω προαναφέρει αποτελεί πράγματι τη σταθερή θέση της νομολογίας ότι το βάρος απόδειξης περί του εκπρόθεσμου της προσφυγής το έχει εκείνος που το επικαλείται, σε περίπτωση δε αμφιβολίας περί του εμπροθέσμου ή μη, αυτή λύεται πάντοτε υπέρ του αιτητή. Η Αιτήτρια δεν έχει δείξει ότι η συγκεκριμένη επιστολή που περιείχε τη διοικητική πράξη είχε παραληφθεί σε χρόνο αργότερο από αυτόν που θεωρείτο εύλογος υπό τις περιστάσεις ή και ότι τελούσε υπό κράτηση και εξ αυτού δε κατέστη δυνατή η κατάθεση της προσφυγής . Ούτε προκύπτει κάτι τέτοιο από τον διοικητικό φάκελο και/ή στοιχεία/έγγραφα του διοικητικού φακέλου.
Με δεδομένο λοιπόν ότι γίνεται δεκτό ότι η απαιτούμενη εκ του νόμου και της νομολογίας πλήρης γνώση της προσβαλλόμενης απόφασης εκ μέρους της Αιτήτριας επήλθε στις 002/05/2023 και στην απουσία μαρτυρίας ενώπιον μου που να καταδεικνύει εξαιρετικό λόγο για τον οποίο η εν λόγω προθεσμία θα έπρεπε να διακοπεί και/ή να παραταθεί σε χρόνο πέραν την 01/06/2023, δεν μπορεί παρά η παρούσα να θεωρηθεί εκπρόθεσμη και συνεπώς απαράδεκτη αφού, ως προκύπτει από την ίδια την προσφυγή, αυτή έχει καταχωρηθεί στις 02/06/2023.
Συνεπώς στην βάση των γεγονότων και των στοιχείων που βρίσκονται ενώπιόν μου κρίνεται ότι η καταχώρηση της προσφυγής είναι σαφώς εκτός της προβλεπόμενης προθεσμίας που προβλέπει το άρθρο 12Α του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018, ως τροποποιήθηκε μέχρι σήμερα.
Με βάση το σύνολο των στοιχείων που τέθηκε ενώπιόν μου, όπως τα έχω αναφέρει και πιο πάνω, η παρούσα προσφυγή κρίνεται μη παραδεκτή και απορρίπτεται, λόγω του εκπροθέσμου της με έξοδα 700€ υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση και εναντίον της Αιτήτριας. Με την πιο πάνω κατάληξη, παρελκύει η εξέταση οποιουδήποτε άλλου θέματος.
Δ. Κατσαρίδης, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Εμπορική Εταιρεία Παλαιχωρίου Λτδ v. Κυπριακή Δημοκρατίας, υποθ. αρ. 842/07, ημερομηνίας 26/3/2019, Γιώργος Φάντης ν. Ε.Τ.Ε.Κ., υποθ. αρ. 131/2010, ημερ. 12.11.2012.