ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Νομική Αρωγή Αρ.18/24
18 Απριλίου, 2024
[Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ ΑΡ.1 ΤΟΥ 2003
ΚΑΙ ΤΟΝ
ΠΕΡΙ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΩΓΗΣ ΝΟΜΟ ΤΟΥ 2002 (Ν. 165(Ι)/2002)
ΑΙΤΗΣΗ ΑΠΟ: P.T.A.
Αιτήτρια
...................................................................................................................
Η Αιτήτρια εμφανίζεται προσωπικά
Χ. Δημητρίου (κα) για Μ. Σουρουλλά (κα), Δικηγόρος για Γενικό Εισαγγελέα της Δημοκρατίας
Ε. Ηρακλέους, (κα) παρούσα για πιστή μετάφραση από τα Ελληνικά στα Αγγλικά και αντίστροφα.
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Με την παρούσα αίτηση ημερομηνίας 06/02/24 η Αιτήτρια αιτείται παροχή δωρεάν νομικής αρωγής για να χειριστεί την προσφυγή την οποία ήδη έχει καταχωρήσει, κατά της απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου επιστολής ημερομηνίας 05/02/24 με την οποία απορρίφθηκε η αίτησή της για χορήγηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας.
Με οδηγίες του Δικαστηρίου κατατέθηκε γραπτό σημείωμα από τον Γενικό Εισαγγελέα που καταγράφει τα κατωτέρω γεγονότα της παρούσας υπόθεσης:
Η Αιτήτρια, υπήκοος Καμερούν, αφού εισήλθε παράνομα από τις μη ελεγχόμενες από την Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 22/06/21 και στις 09/01/24 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη σε σχέση με την αίτηση της για παροχή διεθνούς προστασίας. Μετά από σχετική έκθεση/εισήγηση του λειτουργού ημερομηνίας 19/01/23 ακολούθησε απόρριψη του αιτήματος της από εξουσιοδοτημένο από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργό. Στις 06/02/24 η Αιτήτρια καταχώρησε την προσφυγή της με αριθμό 364/24.
Κατά την ακροαματική διαδικασία της παρούσας αίτησης, η Αιτήτρια απαντώντας σε σχετικά ερωτήματα του Δικαστηρίου επιβεβαίωσε και/ή υιοθέτησε τους λόγους που εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής της, επανέλαβε δε στην ουσία το βασικό πυρήνα του αιτήματός της. Η δε εκπρόσωπος του Γενικού Εισαγγελέα, εισηγήθηκε μέσω του Γραπτού της Σημειώματος και κατά την ενώπιον μου διαδικασία ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του Νόμου.
To Άρθρο 6Β των περί Νομικής Αρωγής Νόμων του 2002 έως 2019 (Ν. 165(I)/2002) προβλέπει, μεταξύ άλλων και στην έκταση που μας ενδιαφέρει, τα ακόλουθα:
«Νομική αρωγή σε αιτητές και δικαιούχους διεθνούς προστασίας
6Β. (1) [...]
(2) Παρέχεται δωρεάν νομική αρωγή σε αιτητή διεθνούς προστασίας, ο οποίος ασκεί προσφυγή ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου, δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος -
(α) Kατά δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου επί της αίτησης διεθνούς προστασίας του εν λόγω αιτητή, την οποία απόφαση ο Προϊστάμενος έλαβε δυνάμει των διατάξεων του άρθρου 5, 12Βδις, 12Βτετράκις, 12Δ ή 13 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000, ή
(β) [...]
υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
(αα) Η δωρεάν νομική αρωγή αφορά μόνο την πρωτοβάθμια εκδίκαση της προσφυγής ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου δυνάμει των διατάξεων του Άρθρου 146 του Συντάγματος, και όχι την εκδίκαση έφεσης ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατά της δικαστικής απόφασης η οποία εκδίδεται στα πλαίσια της εν λόγω πρωτοβάθμιας εκδίκασης, ούτε άλλο ένδικο μέσο∙ και
(ββ) κατά την κρίση του Διοικητικού Δικαστηρίου, η προσφυγή έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας:
Νοείται ότι οι διατάξεις της παραγράφου (ββ) εφαρμόζονται χωρίς να περιορίζουν αυθαίρετα την παροχή της δωρεάν νομικής αρωγής και χωρίς να εμποδίζεται η ουσιαστική πρόσβαση του αιτητή διεθνούς προστασίας στη δικαιοσύνη.».
H Αιτήτρια καταχώρησε προσφυγή κατά της δυσμενούς απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου, περίπτωση που καλύπτεται από τις πιο πάνω πρόνοιες του Νόμου, νοουμένου ότι η προσφυγή, κατά την κρίση του Δικαστηρίου, έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας. Δίδεται δηλαδή ευρεία διακριτική ευχέρεια στο Δικαστήριο να αποφασίσει κατά πόσον, με βάση τα ενώπιον του στοιχεία, η προσφυγή της Αιτήτριας έχει πραγματικές πιθανότητες επιτυχίας (Βλέπε Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ.23/2010, Farshad Khamsen, ημερ. 14/10/2010).
Το Δικαστήριο θα πρέπει να λάβει υπόψη του το δικαίωμα της Αιτήτριας να ακουστεί στη βάση του άρθρου 146 του Συντάγματος, αλλά θα πρέπει περαιτέρω να εξετάσει την αίτηση με βάση το υλικό που έχει ενώπιον του χωρίς να δίδονται νομικές αρωγές ανεξέλεγκτα σε υποθέσεις που δεν έχουν πιθανότητες επιτυχίας. (Βλέπε Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ.10/2010, Αlali Abdulhamid, ημερ.06/05/2010, Αίτηση Νομικής Αρωγής αρ.25/2010, Antonia Adahor, ημερ.13/12/2010).
Περαιτέρω το Δικαστήριο κατά την εξέταση των ισχυρισμών της Αιτήτριας στα πλαίσια νομικής αρωγής προβαίνει σε εκ πρώτης όψεως εξέταση της υπόθεσης, χωρίς να αποφασίσει επί της οριστικής τύχης της προσφυγής της. Ούτε το αποτέλεσμα της παρούσας αίτησης για νομική αρωγή, επηρεάζει την τελική έκβαση της προσφυγής της Αιτήτριας. (Βλέπε Yπoθ.Αρ. 278/09, Tamaga Durgo Man v. Δημοκρατίας, ημερ.15/07/2009 και Yπoθ.Αρ. 7/11 & 8/11, Nacira Baghour και Maged Amin Roud Gad Roud Gad, ημερ.28/03/2011).
Μετά από ενδελεχή μελέτη του Γραπτού Σημειώματος του Γενικού Εισαγγελέα τα έγγραφα του διοικητικού φακέλου, τα πρακτικά συνέντευξης της Αιτήτριας, την εισηγητική έκθεση του λειτουργού, την απόφαση του Προϊσταμένου και γενικά το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου προκύπτουν τα ακόλουθα:
- Η Αιτήτρια, υπήκοος Καμερούν (γεννηθείσα στη Bamenda) εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής της νόμιμα με χρήση του διαβατηρίου της, κατέληξε στις μη ελεγχόμενες από την Δημοκρατία περιοχές μέσω Κωνσταντινούπολης. Οι λόγοι αιτήματος ασύλου της, ως αυτοί καταγράφονται στην αίτηση, είναι ότι φοβάται ότι θα την σκοτώσουν είτε οι Ambazonians[1] είτε ο στρατός του Καμερούν.
- Μετά από συνέντευξη της Αιτήτριας η λειτουργός στην έκθεση/εισήγηση της έκανε εν μέρει δεκτό τον ισχυρισμό ως προς τα προσωπικά στοιχεία και προφίλ της Αιτήτριας, καθώς από την έρευνα της σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης δεν βρέθηκε το σχολείο στο οποίο δήλωσε ότι φοίτησε για ένα έτος καθώς και, παρότι βρέθηκε το «Full Gospel Mission» το οποίο ισχυρίσθηκε ότι ήταν νοσοκομείο όπου εργαζόταν, δεν είναι νοσοκομείο αλλά εκκλησία.
- Η λειτουργός απέρριψε, όμως, ως εσωτερικά αναξιόπιστο τον ισχυρισμό της περί δίωξης από τον στρατό του Καμερούν, διότι βοήθησε ένα μέλος των Ambazonians, καθώς αυτό το μέρος της ιστορίας της παρουσίαζε έλλειψη λεπτομερειών, αντιφάσεις και αοριστίες. Ειδικότερα (α) ενώ ανέφερε ότι δέχθηκε να εργαστεί για τους Ambazonians, καθώς είχε ανάγκη τα χρήματα, σε ερώτηση που της τέθηκε σε άλλο σημείο της συνέντευξης, υποστήριξε ότι την πήραν εξαναγκαστικά, (β) δεν ήταν σε θέση να δώσει σαφείς και επαρκείς πληροφορίες, ούτε να προσδιορίσει χρονικά τα περιστατικά του εμπρησμού της οικίας της, της απαγωγής του συντρόφου της και ούτε έδωσε ικανοποιητικές επεξηγήσεις ως προς το γιατί δεν απευθύνθηκε στις αρχές για να τα καταγγείλει, (γ) ερωτηθείσα πότε εγκατέλειψε την πόλη Limbe για να επιστρέψει στο χωριό της, απάντησε κατά τρόπο αόριστο ότι ήταν περί το 2018-19, (δ) σε ερώτηση για το πώς κατάφερε να διαφύγει μετά την απόφασή της να σταματήσει να εργάζεται για τους Ambazonians (δεδομένων των κατ’ ισχυρισμό απειλών που δέχθηκε από αυτούς, απάντησε κατά τρόπο μη ευλογοφανή ότι μάζεψε τα πράγματά της και έφυγε αμέσως, μη γνωρίζοντας αν την αναζήτησαν, (ε) σε μετέπειτα στάδιο της συνέντευξης, ισχυρίσθηκε ότι οι Ambazonians την έβρισκαν κατ’ ιδίαν και απειλούσαν ότι θα την σκοτώσουν αν δεν επιστρέψει στην εργασία της, (στ) δεν έδωσε ικανοποιητική απάντηση ως προς το πώς κατόρθωσε να ταξιδέψει εκτός χώρας με χρήση του διαβατηρίου της, δεδομένου ότι αναζητείτο από τον στρατό (ζ) ενώ κατά τις εναρκτήριες ερωτήσεις που της τέθηκαν στη συνέντευξη, ανέφερε ότι δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα ή κίνδυνο κατά την έξοδό της από τη χώρα, στη συνέχεια υποστήριξε ότι δεν ήταν εύκολο καθώς κρυβόταν για δύο εβδομάδες και κυκλοφορούσε μόνο βράδυ - δήλωση που έρχεται σε αντίφαση και με προηγούμενη δήλωσή της ότι μέλη τόσο των Ambazonians όσο και του στρατού την βρήκαν και την απειλούσαν, (η) ερωτηθείσα αν τα παιδιά της, τα οποία εξακολουθούν να διαμένουν στην περιοχή με τον πάστορα, είναι ασφαλή, απάντησε καταφατικά (θ) εξετάζοντας την εξωτερική αξιοπιστία του ισχυρισμού, η λειτουργός παραπέμπει σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης για τη χώρα καταγωγής της Αιτήτριας, από τις οποίες επιβεβαιώνονται επιθέσεις σε ιατρικό προσωπικό και εγκαταστάσεις υγειονομικής περίθαλψης και καταγράφονται οι επιπτώσεις τους στον άμαχο πληθυσμό, ωστόσο, καταλήγει στην απόρριψη του εν λόγω ισχυρισμού στο σύνολό του, λόγω του ότι δεν στοιχειοθετήθηκε η εσωτερική του αξιοπιστία της.
- Η λειτουργός λαμβάνοντας υπόψη τους αποδεκτούς ισχυρισμούς, το προφίλ της Αιτήτριας, την αξιολόγηση του κινδύνου - καταλήγει ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις στο πρόσωπο της για την αναγνώρισή της ως πρόσφυγα ή συμπληρωματικής προστασίας. Ούτε υπάρχει υψηλό επίπεδο αδιάκριτης βίας στην περιοχή συνήθους διαμονής της σε συνάρτηση με τις προσωπικές τις περιστάσεις.
Όπως προκύπτει από τα σχετικά έγγραφα της συνέντευξης της Αιτήτριας, η λειτουργός ακολούθησε τη νενομισμένη διαδικασία καθοδηγούμενη από τις καθορισμένες οδηγίες που προβλέπονται στη Νομοθεσία και στα σχετικά εγχειρίδια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο. Η Αιτήτρια ενημερώθηκε πλήρως από την λειτουργό για τη διαδικασία της συνέντευξης, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της, το δικαίωμα πρόσβασης στην έκθεση, καθώς και για το δικαίωμα προσφυγής της στο Δικαστήριο – το οποίο και άσκησε μέσω καταχώρησης προσφυγής της. Κατά την συνέντευξη της έγιναν επαρκείς ερωτήσεις για να περιγράψει τους λόγους που υπέβαλε αίτημα ασύλου όπως επίσης και άλλα ζητήματα που αφορούν τις προσωπικές της περιστάσεις. Τηρήθηκε η νενομισμένη διαδικασία και της παραχωρήθηκε το δικαίωμα της δωρεάν βοήθειας διερμηνέα σε γλώσσα κατανοητή σε αυτήν. Επομένως, η διαδικασία που ακολουθήθηκε και η διαδικασία της συνέντευξης ήτο σε πλήρη σύμπνοια με το Άρθρο 13 & 13Α του περί Προσφύγων Νόμου 2000 έως 2023 (Ν.6(Ι)/2000). Με την σχετική έκθεση/εισήγηση της κατέληξε ότι η Αιτήτρια, λόγω εσωτερικής αναξιοπιστίας, δεν τεκμηριώνει βάσιμο φόβο δίωξης για λόγους φυλής, θρησκείας, εθνικότητας, πολιτικών πεποιθήσεων ή συμμετοχής σε συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα, ούτε ότι η Αιτήτρια θα αντιμετωπίσει σοβαρό κίνδυνο βλάβης σε περίπτωση επιστροφής της στην χώρα καταγωγής, λαμβάνοντας υπόψη το αποδεκτό μέρος της ιστορίας της, την επικρατούσα κατάσταση στη χώρα της - όπου η βία δεν είναι σε υψηλό επίπεδο που να φτάνει σε «αδιάκριτη βία» σε συνάρτηση με το προσωπικό προφίλ και τις περιστάσεις της. Η αρμόδια λειτουργός προβαίνει σε μια εκτεταμένη νομική ανάλυση των επιμέρους στοιχείων της συγκεκριμένης υπόθεσης.
Στην Υπόθεση Αρ. 626/2010 JAFAR KALASH ν. ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ κ.α., ημερομηνίας 08/10/2013 επί της αξιοπιστίας του αιτητή λέχθηκαν τα ακόλουθα:
«΄Εχει νομολογηθεί ότι κρίση επί της αξιοπιστίας του αιτητή και έγκριση κωλύματος έγκρισης αίτησης για το λόγο αναξιοπιστίας ως προς τα προβαλλόμενα από τον αιτητή είναι επιτρεπτή (Amiri v. Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων κ.α. (2009) 3 Α.Α.Δ. 358). Όπως ορθώς υποδεικνύει η συνήγορος των καθ΄ ων η αίτηση, ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν έγινε δεκτό το αίτημα του αιτητή ήταν το γεγονός της μη απόδειξης της αληθοφάνειας των βασικών ισχυρισμών του και του κλονισμού της αξιοπιστίας του λόγω ουσιωδών αντιφάσεων, ελλείψεων και αδυναμιών όπως εντοπίστηκαν στις συνεντεύξεις. Αυτό είναι ένα εμπόδιο που ρητά αναγνωρίζεται ως κώλυμα στην έγκριση αιτήματος ασύλου, από τις πρόνοιες του ιδίου του Εγχειριδίου στο οποίο παραπέμπει τόσο ο αρμόδιος Λειτουργός στην εισήγησή του, όσο και η Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων στην προσβαλλόμενη απόφασή της. Συγκεκριμένα το άρθρο 196 του Εγχειριδίου προβλέπει:
«Αλλά ακόμη και μια τόσο ανεξάρτητη έρευνα μπορεί να μην έχει πάντοτε επιτυχία και είναι μάλιστα ενδεχόμενο να υπάρχουν ισχυρισμοί ανεπίδεκτοι απόδειξης. Σε τέτοιες περιπτώσεις, αν η αφήγηση του αιτούντος φαίνεται αξιόπιστη, η περίπτωση του πρέπει, εκτός αν υπάρχουν σοβαροί λόγοι για το αντίθετο, να τύχει του ευεργετήματος της αμφιβολίας».
Και στο δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 197 του Εγχειριδίου:
«Η προϋπόθεση έτσι της τεκμηρίωσης δεν πρέπει να τηρείται με μεγάλη αυστηρότητα ενόψει της δυσχέρειας της απόδειξης που είναι εγγενής στην ειδική κατάσταση, στην οποία βρίσκεται ο αιτών το καθεστώς του πρόσφυγα. Η ανοχή μιας τέτοιας πιθανής έλλειψης τεκμηρίωσης δεν σημαίνει πάντως ότι οι αθεμελίωτοι ισχυρισμοί πρέπει να εκλαμβάνονται κατ΄ ανάγκη ως αληθείς εάν είναι ανακόλουθοι προς τη συνολική αφήγηση του αιτούντος». »
(ο τονισμός δικός μου)
(Βλέπε επίσης Υπόθεση Αρ. 1673/2010 EDWARD ESKANDAZ v ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΜΕΣΩ 1. ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ, ΚΑΙ 2. ΓΕΝΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, ημερομηνίας 04/07/2013)
Επιπρόσθετα με βάση το Εγχειρίδιο για τις Διαδικασίες και τα Κριτήρια Καθορισμού του Καθεστώτος των Προσφύγων, της Υπάτης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες §204 καταγράφεται ότι:
«Το ευεργέτημα της αμφιβολίας πρέπει όμως να δίνεται μόνον όταν έχουν προσκομισθεί και εξετασθεί όλα τα διαθέσιμα αποδεικτικά στοιχεία και όταν ο εξεταστής είναι γενικά ικανοποιημένος από την αξιοπιστία του αιτούντος. Οι ισχυρισμοί του αιτούντος πρέπει να παρουσιάζουν συνοχή και αληθοφάνεια και να μην έρχονται σε αντίφαση με γεγονότα που είναι γενικά γνωστά σε όλους.»
Με την σχετική έκθεση/εισήγηση της η λειτουργός κατέληξε ότι η Αιτήτρια δεν είναι αξιόπιστη. Δεν έδωσε πειστικές απαντήσεις και λεπτομέρειες σχετικά με τους λόγους που την οδήγησαν να εγκαταλείψει την χώρα της, ενώ υπέπεσε σε χρονικές αντιφάσεις και ανακρίβειες. Από τα στοιχεία της υπόθεσης, όπως έχουν αναλυθεί ανωτέρω, δεν έχει καταδειχθεί στα πλαίσια δικαστικού ελέγχου για την έγκριση αίτησης για Νομική Αρωγή, να υπάρχει πιθανότητα επιτυχίας της προσφυγής της Αιτήτριας. Επομένως, χωρίς το Δικαστήριο να αξιολογεί σε βάθος την περίπτωση και την αίτηση της Αιτήτριας κρίνει ότι δεν πληρείται η προϋπόθεση πραγματικών πιθανοτήτων επιτυχίας της προσφυγής που ήδη καταχώρησε.
Ως εκ τούτου, η αίτηση απορρίπτεται χωρίς έξοδα. Ενόψει της κατάληξης μου, παρέλκει η εξέταση της οικονομικής δυνατότητας της Αιτήτριας να ανταπεξέλθει στα έξοδα της προσφυγής που έχει ήδη καταχωρήσει. Το αποτέλεσμα της παρούσας αίτησης δεν επηρεάζει την έκβαση της προσφυγής και η Αιτήτρια διατηρεί το δικαίωμα να προωθήσει την προσφυγή της με δικά της έξοδα.
Μ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] Η Ambazonia, εναλλακτικά η «Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Αμβαζονίας» ή «Κράτος της Αμβαζονίας» είναι μια πολιτική οντότητα που ανακηρύχθηκε από αγγλόφωνους αυτονομιστές που επιδιώκουν την ανεξαρτησία από το Καμερούν - Βλέπε επίσης σχετικά United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UN OCHA), Cameroon Humanitarian Needs Overview 2020 (revised June 2020), pp. 20, 45, June 2020, available at: https://www.ecoi.net/en/file/local/2039302/cmr_hno_2020-revised_25062020_print.pdf , επιπλέον, COI QUERY, EASO, 29/06/ 21, Forced recruitment by separatist groups, self-declared as Ambazonians, in the Anglophone regions, available at: https://euaa.europa.eu/