ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Aρ.: 366/23
22 Απριλίου, 2024
[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
C.M.S.
Aιτητής,
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η αίτηση
.........
Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά
Θ. Παπανικολάου (κα) για Δ. Κυπριανίδου (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση
K. Enongo (κος) για πιστή μετάφραση από Γαλλικά σε Ελληνικά και αντίστροφα
Κ. Κ. Κλεάνθους Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 30.12.2022, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για διεθνή προστασία και κατά της απόφασης επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του.
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό (στο εξής: ΛΔΚ). Περί τις 25.11.2022, υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας, αφού προηγουμένως εισήλθε παράνομα στη Δημοκρατία. Στις 13.12.2022, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό. Στις 20.12.2022, ο λειτουργός υπέβαλε σχετική Έκθεση/Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: ο Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης του Αιτητή. Στις 30.12.2022, η εισήγηση για απόρριψη της αίτησης εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 31.1.2023 και αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας διαδικασίας.
Νομικοί Ισχυρισμοί
2. Στο εισαγωγικό δικόγραφο της παρούσας διαδικασίας, ο Αιτητής δηλώνει ότι δεν μπορεί να επιστρέψει στη χώρα καταγωγής του καθώς πήγε φυλακή για κάτι που δεν έκανε, και θέλουν να τον πάρουν με τη βία στο στρατό να πολεμήσει.
3. Στο πλαίσιο της γραπτής του αγόρευσης, αναφέρει ότι μετά το θάνατο του πατέρα του πήγε να ζήσει με τη γιαγιά του. Ένα βράδυ, ενώ βρισκόταν στο πάρτι κάποιου φίλου του, τουύς συνέλαβε η αστυνομία, τους κακοποίησε, τους έγδυσε και τους βιντεοσκόπησε, χαρακτηρίζοντάς τους ως παιδιά του δρόμου και εγκληματίες. Ως υποστηρίζει ο Αιτητής, αυτό ήταν μια δικαιολογία για να στρατολογήσουν με τη βία άτομα στο στρατό. Λόγω των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει ο Αιτητής, δεν μπορούσε να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους. Ο επικεφαλής της επιχείρησης, ο οποίος ήταν στο στρατό με τον πατέρα του Αιτητή, τον αναγνώρισε και τον βοήθησε να διαφύγει από τη χώρα για να γλυτώσει.
4. Κατά την ακροαματική διαδικασία ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ο Αιτητής επανέφερε τους ισχυρισμούς περί σύλληψης του με απώτερο σκοπό τη στρατολόγηση του στον στρατό, λόγω της οποίας νιώθει ανασφάλεια.
5. Από την πλευρά τους οι Καθ’ ων η αίτηση υπεραμύνονται της επίδικης πράξης. Υποδεικνύουν με αναφορές στην Έκθεση/Εισήγηση τα σημεία στα οποία στηρίζεται το συμπέρασμα περί αναξιοπιστίας του Αιτητή ως προς τον ισχυρισμό του περί δίωξης του από τις αρχές της χώρας του λόγω απόδρασής του από τις φυλακές μετά τη σύλληψη του λόγω του ότι κατηγορείται για συμμετοχή στην ομάδα Kuluna. Επισημαίνουν δε, ότι η επίδικη απόφαση, έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, μετά από δέουσα έρευνα και σωστή ενάσκηση των εξουσιών που δίνει ο νόμος στους Καθ΄ ων η αίτηση, αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης.
To νομικό πλαίσιο
6. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.
7. Ο Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έχει ως ακολούθως (η υπογράμμιση είναι δική μου):
«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.».
8. Ο Κανονισμός 7 του Διαδικαστικού Κανονισμού του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962 προβλέπει τα εξής:
«Έκαστος διάδικος δέον δια των εγγράφων προτάσεων αυτού να εκθέτη τα νομικά σημεία επί των οποίων στηρίζεται και, αιτιολογών συγχρόνως ταύτα πλήρως. Διάδικος εμφανιζόμενος άνευ συνηγόρου δεν υποχρεούται εις συμμόρφωσιν προς τον κανονισμό αυτόν».
9. Ο Κανονισμός 7 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019, ως έχει τροποποιηθεί, ορίζει ότι:
«7. (α) Κάθε γραπτή αγόρευση θα χωρίζεται ευκρινώς σε ανάλογες παραγράφους, μια για κάθε νομικό σημείο, το οποίο θα αναφέρεται συνοπτικά.[...]».
10. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα.
11. Το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα εξής:
«Υποχρεώσεις αιτητή κατά την εξέταση της αίτησης και συναφής υποχρέωση αρμόδιων αρχών
16.-(1) Κατά την εξέταση της αίτησής του, ο αιτητής οφείλει να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Ασύλου με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητάς του και των υπόλοιπων στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2).
(2) Ιδίως, ο αιτητής οφείλει-
(α) να υποβάλει το συντομότερο δυνατό όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησης, τα οποία στοιχεία συνίστανται σε δηλώσεις του αιτητή και σε όλα τα έγγραφα που έχει ο αιτητής στη διάθεσή του σχετικά με την ηλικία του, το προσωπικό του ιστορικό, καθώς και το ιστορικό των οικείων συγγενών του, την ταυτότητα, την ιθαγένεια, τη χώρα και το μέρος προηγούμενης διαμονής του, τις προηγούμενες αιτήσεις ασύλου, το δρομολόγιο που ακολούθησε, το δελτίο ταυτότητας και τα ταξιδιωτικά του έγγραφα και τους λόγους για τους οποίους ζητεί διεθνή προστασία∙
[.]
(3) Η Υπηρεσία Ασύλου αξιολογεί, σε συνεργασία με τον αιτητή, τα προβλεπόμενα στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2) στοιχεία.».
12. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει τις προϋποθέσεις χορήγησης του καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.
Κατάληξη
13. Το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει την ουσιαστική ορθότητα της επίδικης πράξεως. Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.
14. Η έκταση του ελέγχου που το παρόν Δικαστήριο ασκεί επί της επίδικης πράξης, δεν απαλλάσσει τον Αιτητή από την υποχρέωση, τουλάχιστον με τη γραπτή του αγόρευση, να παραθέσει τους λόγους και να συγκεκριμενοποιήσει γιατί η επίδικη πράξη είναι λανθασμένη/ πλημμελής (Βλ. Απόφαση στην υπόθεση Αρ. 1484/2010, Κώστας Λαγός v. Yπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ημερ. 28.9.20212), γιατί η επίδικη απόφαση θα πρέπει να ανατραπεί και πού ακριβώς εδράζεται το αίτημά του για υπαγωγή στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.
15. Το γεγονός ότι το παρόν Δικαστήριο είναι δικαστήριο που εξετάζει όχι μόνο τη νομιμότητα αλλά και την ορθότητα των διοικητικών πράξεων, οι οποίες απαριθμούνται στο εδάφιο (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, δεν αναιρεί την πιο πάνω υποχρέωση του Αιτητή.
16. Παρατηρείται συναφώς ότι κατά την καταγραφή του αιτήματός του για διεθνή προστασία, ο Αιτητής δήλωσε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του λόγω της σύλληψης του ενώ βρισκόταν σε πάρτι. Ως υποστηρίζει, κατά τη διάρκεια του πάρτι η αστυνομία συνέλαβε πολλά νεαρά άτομα και τα ανέκρινε. Ζήτησαν χρήματα για την απελευθέρωσή τους, και καθώς δεν είχαν χρήματα υποβλήθηκαν σε βασανιστήρια. (ερυθρό 1 του διοικητικού φακέλου).
17. Κατά το στάδιο της συνέντευξης, ο Αιτητής ανέφερε ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στην περιοχή Matete της πόλης Kinshasa, ενώ πριν την αναχώρησή του από τη χώρα, και συγκεκριμένα από τις 12.9.2022 διέμενε στην περιοχή Mont-Ngafula της Kinshasa (ερυθρό 19, 2Χ του διοικητικού φακέλου). Ως προς την οικογενειακή του κατάσταση, ο Αιτητής δήλωσε ότι ο πατέρας του απεβίωσε όταν ήταν 10 ετών, ενώ η μητέρα του τους εγκατέλειψε όταν ήταν παιδί. Μεγάλωσε με τη γιαγιά του και έχει ένα μικρό αδερφό (ερυθρό 19, 6Χ του διοικητικού φακέλου). Αναφορικά με το μορφωτικό του επίπεδο, ο Αιτητής ανέφερε ότι είναι απόφοιτος δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ερυθρό 18, 1Χ του διοικητικού φακέλου), ενώ δεν έχει εργασιακή πείρα καθώς τον στήριζε οικονομικά η γιαγιά του (ερυθρό 18, 3Χ και 4Χ του διοικητικού φακέλου). Τέλος, αναφορικά με την κατάσταση της υγείας του ανέφερε ότι δεν αντιμετωπίζει οποιαδήποτε προβλήματα υγείας (ερυθρό 20 του διοικητικού φακέλου).
18. Ως προς τους λόγους εγκατάλειψης της χώρα του, ο Αιτητής ανέφερε ότι συνελήφθη ενώ βρισκόταν σε πάρτι φίλου του. Η αστυνομία έψαχνε έναν εγκληματία, και καθώς στο πάρτι βρίσκονταν πολλοί κακοποιοί, η αστυνομία τους συνέλαβε όλους γιατί δεν γνώριζε ποιος ήταν ο εγκληματίας. Τους ενημέρωσαν ότι όλοι οι Kuluna που συνελήφθησαν θα σταλούν μακριά σε καταναγκαστική εργασία ή θα θανατωθούν. Για να μην θανατωθεί ή να σταλεί σε καταναγκαστική εργασία ένα άτομο έπρεπε να πληρώσει 500 αμερικανικά δολάρια. Κατέγραψαν τα ονόματα όλων των ατόμων που δεν μπορούσαν να πληρώσουν και το επόμενο πρωί όταν ήρθε κάποιος αξιωματικός να τους παραλάβει αναγνώρισε το όνομα του πατέρα του και ζήτησε να τον δει. Στη συνάντηση, του είπε ότι γνωρίζει τον πατέρα του, ενώ όταν ο Αιτητής του εξήγησε την κατάσταση, αυτός τον λυπήθηκε και τον φυγάδευσε στο σπίτι του αδερφού του στην περιοχή Mont-Ngafula της Kinshasa όπου παρέμεινε μέχρι να φύγει από τη χώρα (ερυθρό 17, 1Χ του διοικητικού φακέλου).
19. Στο πλαίσιο των διερευνητικών ερωτημάτων που του υποβλήθηκαν, ο Αιτητής ανέφερε ότι βρισκόταν σε πάρτι γενεθλίων προσκεκλημένος ενός φίλου του (ερυθρό 17, 3Χ και 5Χ του διοικητικού φακέλου). Ως περαιτέρω αναφέρει, δραπέτευσε από ένα απομονωμένο σπίτι, στο οποίο τους είχαν κρατούμενους με τη βοήθεια του φίλου του πατέρα του (ερυθρό 16, 1Χ του διοικητικού φακέλου). Κληθείς να περιγράψει τις συνθήκες κράτησής του, ο Αιτητής ανέφερε ότι τους φώναζαν και τους απειλούσαν ότι θα τους σκοτώσουν, τους έσπρωχναν, ενώ τους πήραν τα κινητά και τα χρήματα (ερυθρό 16, 2Χ του διοικητικού φακέλου). Σε ερώτηση πως κατάφερε να φύγει νόμιμα από το αεροδρόμιο, ο Αιτητής απάντησε ότι δεν ήταν μόνος, ήταν με τον αστυνομικό φίλο του πατέρα του, ο οποίος γνωρίζει κόσμο, και καθώς απαιτείται αρκετός χρόνος για να υπάρξει ενημέρωση, το όνομα του δεν βρισκόταν σε λίστα κακοποιών (ερυθρό 16, 4Χ του διοικητικού φακέλου). Κληθείς να περιγράψει την απόδραση του, ο Αιτητής ανέφερε ότι ο φίλος του πατέρα του με δύο φίλους του τον βοήθησε να διαφύγει στις 12.9.2022 στις 7μ.μ.. Του έδωσαν φανέλα και σανδάλια, και τον μετέφεραν με τζιπ στο σπίτι του μικρότερου αδερφού του φίλου του πατέρα του (ερυθρό 16, 5Χ του διοικητικού φακέλου). Σημειώνεται ότι ο Αιτητής επιβεβαίωσε ότι δεν συνέβη κάτι στον ίδιο από τις 12.9.2022 που δραπέτευσε μέχρι και τις 18.10.2022 όταν εγκατέλειψε τη χώρα του γιατί κρυβόταν (ερυθρό 16, 6Χ του διοικητικού φακέλου).
20. Αξιολογώντας το αίτημα διεθνούς προστασίας του Αιτητή, οι Καθ’ ων η αίτηση σχημάτισαν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, ο μεν πρώτος ως προς την ιθαγένεια, περιοχή καταγωγής, και τόπο τελευταίας διαμονής, και ο δεύτερος ως προς την ισχυριζόμενη δίωξη του από τις αρχές της χώρας του λόγω της απόδρασής του από τις φυλακές μετά τη σύλληψη του ως μέλος των Kuluna. Ο πρώτος ισχυρισμός έγινε αποδεκτός, δεδομένου ότι κρίθηκε αξιόπιστος, βρισκόταν δε σε συμφωνία με τα προσκομισθέντα από τον Αιτητή έγγραφα (πρωτότυπο διαβατήριο) και τις εξωτερικές πηγές. Ο δεύτερος ισχυρισμός, ωστόσο, έτυχε απόρριψης, καθώς κρίθηκε ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να παρέχει ικανοποιητικές και επαρκείς πληροφορίες για θέματα που άπτονται στον πυρήνα του αιτήματος του. Κληθείς να δώσει περισσότερες πληροφορίες επί των γεγονότων που παρέθεσε, υπέπεσε σε αοριστίες, ασάφειες, έλλειψη ευλογοφάνειας και ασυνέπειες. Ειδικότερα, επεσήμαναν ότι ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να δώσει επαρκείς πληροφορίες αναφορικά με το πάρτι, αναφέροντας γενικά ότι ήταν πάρτι γενεθλίων. Επιπρόσθετα, η περιγραφή της απόδρασης του κρίνεται ως γενική, ενώ εντοπίστηκε αντίφαση, καθώς, ενώ αρχικά ανέφερε ότι ήταν φυλακή, στη συνέχεια δήλωσε ότι κρατήθηκε σε ένα απομονωμένο σπίτι. Σημειώνεται, περαιτέρω, ότι ο Αιτητής παρέδωσε στην Υπηρεσία Ασύλου πρωτότυπο διαβατήριο με ημερομηνία έκδοσης 10.2.2021, ενώ σε ερώτηση κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο Αιτητής ανέφερε ότι του πήραν το διαβατήριο όταν τον συνέλαβαν και δεν είχε χρήματα να καταβάλει για την απελευθέρωσή του. Ως προς την εξωτερική αξιοπιστία, οι Καθ’ ων αναφέρουν ότι τα όσα ανέφερε ο Αιτητής στη συνέντευξη αποτελούν το μοναδικό τεκμήριο προς υποστήριξη του αιτήματός του, και δεν υπάρχουν εύλογοι λόγοι που να δικαιολογούν την οποιαδήποτε ανάλυση των εν λόγω δεδομένων μέσω άλλων πηγών πληροφόρησης.
21. Στη βάση του ισχυρισμού ο οποίος έγινε αποδεκτός, ήτοι η ταυτότητα και η χώρα καταγωγής του Αιτητή και λαμβανομένων υπόψιν τόσο του προσωπικού προφίλ, όσο και των πληροφοριών από τη χώρα καταγωγής, και ειδικότερα πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας στην πόλη Kinshasa, δεν διαπιστώθηκε η συνδρομή φόβου δίωξης ή βλάβης του Αιτητή. Προχωρώντας στη νομική ανάλυση, διαπιστώθηκε ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης του Αιτητή δυνάμει του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, αλλά ούτε και πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης αυτού, δυνάμει του άρθρου 19(2)(α) και (β) του περί Προσφύγων Νόμου. Στο πλαίσιο εξέτασης της υπαγωγής του Αιτητή στο άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, λαμβάνοντας υπόψη το ατομικό προφίλ του Αιτητή σε συνάρτηση με επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην πόλη Kinshasa, κρίθηκε ότι αυτός δεν διατρέχει σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής του ακεραιότητας ως άμαχος, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας καθώς η Kinshasa δεν εμπλέκεται σε οποιαδήποτε διεθνή ή εσωτερική ένοπλη διαμάχη.
22. Στο πλαίσιο της ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου, ο Αιτητής δήλωσε όσα καταγράφονται ανωτέρω, υπό τον τίτλο «Νομικοί Ισχυρισμοί».
23. Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, επισημαίνονται τα εξής:
24. Ως προς τη διάκριση των ουσιωδών ισχυρισμών συντάσσομαι με τους Καθ’ ων η αίτηση ότι ο πρώτος ουσιώδης ισχυρισμός είναι τα προσωπικά στοιχεία και η χώρα καταγωγής του Αιτητή με την αποδοχή του οποίου συμφωνώ. Ο Αιτητής κατέθεσε πρωτότυπο διαβατήριο από το οποίο προκύπτουν τα στοιχεία της ταυτότητάς του και ο τόπος γέννησής του.
25. Ακολούθως, ως προς τον δεύτερο ισχυρισμό συντάσσομαι με το συμπέρασμα των Καθ΄ ων η αίτηση και την αξιολόγηση των δηλώσεών του. Ειδικότερα κρίνεται ότι οι δηλώσεις του χαρακτηρίζονται από γενικότητα, αντιφάσεις, έλλειψη συνοχής και ευλογοφάνειας. Συγκεκριμένα, παρατηρείται αντίφαση και σύγχυση στις δηλώσεις του αναφορικά με το χώρο κράτησης του μετά τη σύλληψη του. Στην αίτηση που συμπλήρωσε αναφέρει γενικά και αόριστα ότι μετά τη σύλληψη τους οδήγησαν «κάπου» (somewhere) όπου τους ανέκριναν. Κατά την ελεύθερη αφήγηση του αναφέρεται σε κελί (“Then he asked another officer to take me back to the cell”, ερυθρό 17, 1Χ του διοικητικού φακέλου), και σε μετέπειτα ερώτηση δηλώνει ότι τον πήραν φυλακή (“They took me to the jail for that reason”, ερυθρό 17, 2Χ του διοικητικού φακέλου). Σε διευκρινιστική ερώτηση πότε δραπέτευσε από τη φυλακή, ο Αιτητής απάντησε ότι δεν ήταν σε φυλακή, αλλά σε ένα απομονωμένο σπίτι όπου κρατούν εγκληματίες πριν τους στείλουν μακριά. Και τέλος, κατά την ακροαματική διαδικασία ανέφερε ότι τους πήγαν σε ένα δάσος που ήταν σαν στρατόπεδο. Η ίδια σύγχυση παρατηρείται και στις δηλώσεις του περί αναγκαστικής στρατολόγησης. Ενώ ο εν λόγω ισχυρισμός προβάλλεται στο εισαγωγικό δικόγραφο της προσφυγής, στη γραπτή αγόρευση του Αιτητή, κατά την ακροαματική διαδικασία και κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο Αιτητής υποστήριξε ότι τους λέχθηκε ότι θα τους στείλουν σε καταναγκαστική εργασία (ερυθρό 17, 1Χ του διοικητικού φακέλου). Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός, ότι ενώ κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ο Αιτητής ανέφερε ότι του πήραν το διαβατήριο όταν τον συνέλαβαν (ερυθρό 16, 7Χ του διοικητικού φακέλου), παρέδωσε στην Υπηρεσία Ασύλου πρωτότυπο διαβατήριο αντίγραφο του οποίου βρίσκεται στο διοικητικό φάκελο. Σημειώνεται, περαιτέρω, ότι ενώ στην αρχική αίτηση που υπέβαλε και στη γραπτή του αγόρευση κάνει αναφορά σε βασανιστήρια, καμιά αναφορά δεν έγινε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης και ούτε κατά τη διάρκεια της ακρόασης κάνει αναφορά στον εν λόγω ισχυρισμό. Τέλος, σημειώνεται ότι δεν γίνεται καμιά περαιτέρω αναφορά στην ομάδα των Kuluna, πέραν της συνέντευξης όπου απλά αναφέρεται κατά τη διάρκεια της ελεύθερης αφήγησης του ότι η εν λόγω ομάδα δραστηριοποιείτο στην κοινότητα του και ότι κατά τη διάρκεια της κράτησης του η αστυνομία δήλωσε ότι όλα τα μέλη της Kuluna θα οδηγηθούν σε καταναγκαστική εργασία ή θα θανατωθούν (ερυθρό 17, 1Χ του διοικητικού φακέλου).
26. Προχωρώντας στην αξιολόγηση της εξωτερικής αξιοπιστίας του εν λόγω ισχυρισμού, το Δικαστήριο προέβη σε έρευνα όσον αφορά την ομάδα Kuluna. Σύμφωνα με έκθεση (COI Query) της EASO με τίτλο “State Measures Towards Organised Criminal Networks, in Particular Diamond Dealers and Kuluna Gangs, and State Response to their Victims” (2021), όσον αφορά τους Kuluna είναι ένα «αστικό φαινόμενο» με παρουσία κυρίως στην πόλη Kinshasa, και συγκεκριμένα στις κοινότητες Masina, Kimbanseke, Ndjili, Kisenso, Makala, Barumbu, Nsele Ngaliema.[1] Ως περαιτέρω αναφέρεται στην εν λόγω έκθεση, κατά τη θητεία του Προέδρου Felix Tshisekedi η αστυνομία προέβη σε συλλήψεις υπόπτων για συμμετοχή στην ομάδα Kuluna, οι οποίοι οδηγήθηκαν σε κέντρο παραστρατιωτικής εκπαίδευσης.[2] Λαμβάνοντας υπόψιν τα ανωτέρω, και παρά το γεγονός ότι κάποιες από τις δηλώσεις του Αιτητή εν μέρει συνάδουν με τις πιο πάνω πληροφορίες, παρατηρείται ότι η περιοχή καταγωγής και συνήθους διαμονής του Αιτητή, ήτοι Matete, δεν περιλαμβάνεται στις περιοχές που δραστηριοποιείται η Kuluna. Επιπρόσθετα, ενώ γίνεται αναφορά για συλλήψεις και στρατιωτική εκπαίδευση των υπόπτων, οι εν λόγω πληροφορίες δεν δύναται να δράσουν ενισχυτικά των προβαλλόμενων δηλώσεων του Αιτητή λόγω της αστάθειας και σύγχυσης που διέπει τις σχετικές δηλώσεις. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με την ανωτέρω ανάλυση, ο δεύτερος ισχυρισμός απορρίπτεται.
27. Προχωρώντας σε αξιολόγηση κινδύνου βάσει του μοναδικού αποδεκτού ισχυρισμού του Αιτητή αναφορικά με τα προσωπικά του στοιχεία, το Δικαστήριο διαπιστώνει ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξής του στη χώρα καταγωγής του για έναν από τους πέντε λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Πράγματι βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης ή πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης δεν προκύπτει από τη θρησκεία του Αιτητή, ήτοι χριστιανός καθολικός, καθώς σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τη Θρησκευτική Ελευθερία στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό για το 2022, 55% του πληθυσμού είναι καθολικοί, 32% προτεστάντες, και 2% μουσουλμάνοι.[3] Ούτε, επίσης, προκύπτει τέτοιος βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος λόγω της εθνοτικής καταγωγής του Αιτητή, καθώς δεν εντοπίστηκαν οποιεσδήποτε πληροφορίες που να παραπέμπουν σε εμπλοκή της εθνοτικής φυλής του Αιτητή, ήτοι Mukongo, σε εσωτερικές διενέξεις, ή διακρίσεις εναντίον ατόμων που ανήκουν στην εν λόγω φυλή. Σημειώνεται, ότι ούτε ο Αιτητής πρόβαλε οποιοδήποτε υποκειμενικό φόβο προς αυτή την κατεύθυνση.
28. Το Δικαστήριο θα προχωρήσει σε έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής του Αιτητή, και ειδικότερα στην πόλη συνήθους διαμονής του, ήτοι την πόλη Kinshasa.
29. Κατόπιν έρευνας σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ανευρέθη ότι, πέραν των συμμοριών η δράστη των οποίων καταγράφεται ανωτέρω, δεν δραστηριοποιούνται μη κρατικοί ένοπλοι φορείς στην Kinshasa, αλλά μόνο στις ανατολικές περιοχές της ΛΔΚ, ήτοι Ituri, Kasai, και Kivu.[4]
30. Για την πληρότητα της έρευνας θα παρατεθούν και αριθμητικά δεδομένα από τη βάση δεδομένων ACLED. Πρέπει να σημειωθεί ότι αυτά τα δεδομένα αφορούν συνολικά την επαρχία της Kinshasa, της οποίας η πόλη Kinshasa αποτελεί πρωτεύουσα. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Armed Conflict Location & Event Data Project (ACLED), τη χρονική περίοδο 12.4.2023 – 12.4.2024 καταγράφηκαν στην πόλη Kinshasa 104 περιστατικά ασφαλείας στα οποία χάθηκαν 70 ανθρώπινες ζωές. Τα 104 περιστατικά έχουν κατηγοριοποιηθεί ως ακολούθως: 26 ταραχές (riots) οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα 1 ανθρώπινη απώλεια, 48 διαμαρτυρίες (protests), 22 περιστατικά βίας κατά πολιτών (violence against civilians) τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα 49 ανθρώπινες απώλειες, και 8 μάχες (battles) οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα 20 ανθρώπινες απώλειες.[5] Δεδομένου δε ότι ο συνολικός πληθυσμός της πόλης Kinshasa ανέρχεται σήμερα (2024) σε περίπου 17.032.000 κατοίκους[6], καθίσταται κατανοητό ότι ο ανωτέρω αναφερόμενος αριθμός θανάτων στην εν λόγω περιοχή από περιστατικά ασφαλείας (70 θάνατοι) δεν ανέρχεται σε τόσο υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της περιοχής, έτσι ώστε η κατάσταση στην εν λόγω περιοχή να μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένοπλη σύρραξη επιφέρουσα συνθήκες αδιακρίτως ασκούμενης βίας.
31. Υπό το φως των ανωτέρω, καταλήγω ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του Αιτητή στο καθεστώς του πρόσφυγα, καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης σε σχέση με το πρόσωπό του για κάποιον από τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου.
32. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται υπαγωγή του στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς ο Αιτητής δεν επικαλείται αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
33. Στην προκείμενη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό και δεδομένου ότι ο Αιτητής δεν καταδεικνύει ειδικώς, ότι ενόψει των προσωπικών του περιστάσεων, πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32)], πιο συγκεκριμένα ότι δεν προκύπτει ότι αυτός διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής του (βλ. άρθρο 19(2)(α) και (β)).
34. Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τελευταίο τόπο διαμονής του Αιτητή, ήτοι την πόλη Kinshasa, λόγω της ύπαρξης διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύγκρουσης, όπου, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94 Elgafaji, σκέψη 43].
35. Ιδίως ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν κατά την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε σε πρόσφατη απόφασή του ότι λαμβάνονται υπόψη «[.]μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (Βλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C-285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών.» (Βλ. C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).
36. Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011) αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
37. Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ «ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας.» (απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση διευκρίνισε ότι «ότι όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας».
38. Ενόψει των ανωτέρω ποιοτικών και ποσοτικών χαρακτηριστικών, ιδίως δε του χαμηλού βαθμού απομακρυσμένης βίας, η οποία είναι εκ φύσεως δυνατό να επιφέρει απώλειες αμάχων, καθώς και του σχετικά χαμηλού αριθμού μαχών και περιστατικών βίας κατά αμάχων, σε σχέση και με το συνολικό πληθυσμό της περιοχής, δεν είναι δυνατό η επικρατούσα κατάσταση στην πόλη Kinshasa να χαρακτηριστεί ως αδιάκριτη βία λόγω ένοπλης σύρραξης η οποία εξικνείται σε τέτοιο βαθμό ώστε ο Αιτητής μόνο λόγω της παρουσίας του εκεί να έρχεται αντιμέτωπος με πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης εντός του πλαισίου του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου. Tην ίδια στιγμή δεν προκύπτει οποιοσδήποτε παράγοντας επίτασης του κινδύνου στο πρόσωπο του Αιτητή, δεδομένου ότι αυτός είναι άρρεν, νεαρής ηλικίας, χωρίς κάποιο πρόβλημα υγείας και με υποστηρικτικό δίκτυο.
39. Υπό το φως της πιο πάνω ανάλυσης, δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του Αιτητή στο καθεστώς του πρόσφυγα καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται υπαγωγή του στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς ο Αιτητής δεν καταδεικνύεται ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με € 1000 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] EASO, State Measures Towards Organised Criminal Networks, in Particular Diamond Dealers and Kuluna Gangs, and State Response to their Victims, 31 Αυγούστου 2021, σελ.2, https://www.ecoi.net/en/file/local/2059367/2021_08_Q28_EASO_COI_Query_Response_DRC_criminal_gangs.pdf
[2] Ibid σελ. 3.
[3] U.S. Department of State, 2022 Report on International Religious Freedom: Sierra Leone, «According to the 2012 census, the most recent, 55 percent of the native-born population are Catholic, 32 percent Protestant (of whom approximately 33 percent belong to evangelical Christian churches), and 2 percent Muslim.», https://www.state.gov/reports/2022-report-on-international-religious-freedom/democratic-republic-of-the-congo/ , [Ημερομηνία Πρόσβασης: 22.4.2024]
[4] RULAC, Non-international Armed Conflicts in Democratic Republic of Congo, 13 April 2021, https://www.rulac.org/news/drc-a-new-conflict-in-ituri-involving-the-cooperative-for-development-of-th [Ημερομηνία Πρόσβασης: 22.4.2024]
[5] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με χρήση των ακόλουθων στοιχείων ανάλυσης: ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 12.4.2023 – 12.4.2024, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ: Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests, και ΠΕΡΙΟΧΗ: Middle Africa – Democratic Republic of Congo – Kinshasa) [Ημερομηνία Πρόσβασης: 22.4.2024]
[6] Macrotrends.net, Kinshasa, Republic of Congo Metro Area Population 1950-2023, διαθέσιμο σε https://www.macrotrends.net/cities/20853/kinshasa/population, [Ημερομηνία Πρόσβασης: 12.4.2024]