ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ.: 826/23
12 Απριλίου, 2024
[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
A. K.
Αιτητού
και
Κυπριακής Δημοκρατίας μέσω Προϊσταμένου Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση
…………………….
Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά
Χ. Παλαικυθρίτη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους Καθ' ων η αίτηση
Η. Φανούς (κος) για πιστή διερμηνεία από την αγγλική στην ελληνική και αντίστροφα
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 24.2.2023, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για διεθνή προστασία, καθότι κρίθηκε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις των άρθρων 3 και 19 των περί Προσφύγων Νόμων του 2000 έως 2022 (στο εξής: ο περί Προσφύγων Νόμος) και την απόφαση επιστροφής του στη Σιέρρα Λεόνε.
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε και είναι κάτοχος διαβατηρίου της χώρας καταγωγής του. Περί τις 21.4.2022 υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 24.2.2023, πραγματοποιήθηκε συνέντευξη του Αιτητή από λειτουργό, ο οποίος αυθημερόν υπέβαλε σχετική Έκθεση – Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας του Αιτητή. Στις 24.2.2023, ο Προϊστάμενος ενέκρινε την εισήγηση για απόρριψη της αίτησης διεθνούς προστασίας του Αιτητή. Η εν λόγω απορριπτική απόφαση, η οποία κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 3.3.2023, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Νομικοί Ισχυρισμοί
2. Ο Αιτητής στο εισαγωγικό δικόγραφο της παρούσας διαδικασίας αναφέρει ότι διαφωνεί με την επίδικη απόφαση λόγω του ότι έχει διαφορές με την οικογένεια του, δεν έχουν τον ίδιο τρόπο ζωής και δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τα δικά τους δεδομένα.
3. Στο πλαίσιο της γραπτής του αγόρευσης, ο Αιτητής αναφέρει ότι εάν επιστρέψει πίσω κινδυνεύει από τον θείο του, καθώς θα τον κυνηγήσει για να τον σκοτώσει για την περιουσία του πατέρα του. Ως αναφέρει ο αποβιώσαντας πατέρας του απήχθη από τον θείο του ενώ ως ισχυρίζεται υπήρχε εισήγηση για δολοφονία του ιδίου.
4. Κατά την ακροαματική διαδικασία της παρούσας προσφυγής, ο Αιτητής ανέφερε αρχικά ότι κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε, οι γονείς του απεβίωσαν, και δεν έχει πλέον στενή οικογένεια στη χώρα καταγωγής του. Ερωτηθείς για τον λόγο που αποφάσισε να έρθει στη Δημοκρατία, ο Αιτητής απάντησε ότι μετά το θάνατο του πατέρα του υπέστη πολλά βασανιστήρια λόγω των περιουσιακών στοιχείων του πατέρα του, καθώς είχαν απαγάγει αυτόν και τη μητέρα του και τους βασάνιζαν προσπαθώντας να τους ξεφορτωθούν. Στην προσπάθεια διαφυγής του από τα βασανιστήρια, ο Αιτητή έσπασε το πόδι του και βρήκε καταφύγιο στο σπίτι μιας φίλης της μητέρας του όπου της εξήγησε την κατάσταση και τον βοήθησε να ταξιδέψει. Σε διευκρινιστική ερώτηση πότε και ποιος τον απήγαγε, ο Αιτητής ανέφερε μετά το θάνατο του πατέρα του, έμενε με τη μητέρα του στο σπίτι του πατέρα του. Στην κηδεία του πατέρα του παρουσιάστηκαν πολλοί συγγενείς αλλά δεν έφυγαν ποτέ. Άρχισαν να ελέγχουν όλη την περιουσία τους, να τους βασανίζουν, και τώρα η περιουσία είναι στα χέρια του θείου του. Κληθείς να δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα βασανιστήρια που υπέστη, ο Αιτητής δήλωσε ότι αποστερούνταν βασικές αναγκαίες τροφές, τους απαγόρευαν να βγουν από το σπίτι, και η μητέρα του δεχόταν πίεση να εγκαταλείψει τα περιουσιακά της δικαιώματα. Ως περαιτέρω αναφέρει, κατόπιν ερωτήσεων που του υποβλήθηκαν, η μητέρα του υπέφερε από κατάθλιψη ενώ ο ίδιος βρισκόταν στη Δημοκρατία, και κατόπιν διαδικτυακής επικοινωνίας με φίλο του ενημερώθηκε για το θάνατό της, καθώς ο ίδιος δεν είχε επικοινωνία μαζί της. Ως υποστηρίζει, το πτώμα της βρέθηκε σε μια οικοδομή, καθώς όταν ένα άτομο χάσει τα λογικά του περιφέρεται στους δρόμους. Ερωτηθείς αναφορικά με τα κίνητρα των συγγενών του να τον κυνηγήσουν αφ΄ης στιγμής η περιουσία είναι στα χέρια τους, ο Αιτητής αποκρίθηκε ότι βάσει του νόμου η περιουσία ανήκει στον ίδιο, και τα έγγραφα είναι στο όνομα του, ως εκ τούτου ο μόνος τρόπος για να διεκδικήσουν την περιουσία είναι να ξεφορτωθούν τον ίδιο και τη μητέρα του. Σε ακόλουθη ερώτηση αναφορικά με τα έγγραφα ιδιοκτησίας, ο Αιτητής ανέφερε ότι αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα χέρια των θείων του. Κληθείς να εξηγήσει πού βρισκόταν μετά τον θάνατο του πατέρα του, και για την περίοδο 3 χρονών μέχρι να φύγει από τη χώρα, ο Αιτητής δήλωσε ότι έμενε στο σπίτι του αλλά με τον θείο του. Σε ερώτηση αν έχει προβεί σε καταγγελία στην αστυνομία, ο Αιτητής απάντησε ότι ο λόγος που τους απαγόρευαν να βγουν από το σπίτι είναι αυτός, για να μην μάθει κανείς τι συμβαίνει. Κληθείς να σχολιάσει το ενδεχόμενο επιστροφής του στην πόλη Bo αντί στην πόλη Freetown, ο Αιτήτης ανέφερε ότι δεν γνωρίζει κάποιον εκεί, ότι διέφυγε για τη ζωή του και ότι δεν επιθυμεί να επιστρέψει πίσω.
5. Από την πλευρά τους οι Καθ΄ ων η αίτηση υπεραμύνονται της επίδικης πράξης και, υποβάλλουν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι ορθή και νόμιμη. Παραπέμπουν στην εισηγητική έκθεση, η οποία αποτελεί και την αιτιολογική βάση της επίδικης απόφασης, προκειμένου να επισημάνουν τους λόγους για τους οποίους ο ίδιος κρίθηκε αναξιόπιστος αναφορικά με το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό του. Επισημαίνουν εξάλλου τη δήλωσή του κατά τη διοικητική διαδικασία ότι δεν επιθυμεί να διεκδικήσει τη διαφιλονικούμενη περιουσία.
Νομικό πλαίσιο
6. Η Σύμβαση περί του καθεστώτος των προσφύγων, η οποία υπογράφηκε στη Γενεύη στις 28 Ιουλίου 1951 και τέθηκε σε ισχύ στις 22 Απριλίου 1954 [Recueil des traités des Nations unies, τόμος 189, σ. 150, αριθ. 2545 (1954)], όπως συμπληρώθηκε με το Πρωτόκολλο περί του καθεστώτος των προσφύγων, το οποίο συνήφθη στη Νέα Υόρκη στις 31 Ιανουαρίου 1967 και τέθηκε σε ισχύ στις 4 Οκτωβρίου 1967 (στο εξής: Σύμβαση της Γενεύης), ορίζει, στο άρθρο 1, τμήμα Α, σημείο 2, πρώτο εδάφιο, ότι ο όρος «πρόσφυγας» εφαρμόζεται επί παντός προσώπου το οποίο, «συνεπεία δικαιολογημένου φόβου διώξεως λόγω φυλής, θρησκείας, εθνικότητος, κοινωνικής τάξεως ή πολιτικών πεποιθήσεων, ευρίσκεται εκτός της χώρας της οποίας έχει την ιθαγένεια και δεν δύναται ή, λόγω του φόβου τούτου, δεν επιθυμεί να απολαύη της προστασίας της χώρας ταύτης».
7. Ο Κανονισμός 2 των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 έως 2022 έχει ως ακολούθως (η υπογράμμιση είναι δική μου):
«Ο Διαδικαστικός Κανονισμός του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου του 1962, και οι περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Αρ.1) Διαδικαστικοί Κανονισμοί του 2015, τυγχάνουν εφαρμογής τηρουμένων των αναλογιών σε όλες τις προσφυγές που καταχωρούνται στο Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας από 18.6.2019, με τις αναγκαίες τροποποιήσεις/προσθήκες που αναφέρονται στη συνέχεια και κατ΄ ανάλογη εφαρμογή των δικονομικών κανόνων και πρακτικής που ακολουθούνται και εφαρμόζονται στις ενώπιον του Διοικητικού Δικαστηρίου προσφυγές εκτός αν ήθελε άλλως ορίσει το Δικαστήριο.»
8. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 έως 2023 (στο εξής: ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.
9. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου καθορίζει την έννοια του όρου πρόσφυγας και τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε αυτόν τον ορισμό.
10. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τις περιπτώσεις, όπου χορηγείται το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας.
Κατάληξη
11. Είναι κρίσιμο και απαραίτητο να καταστεί αντιληπτό εκ προοιμίου ότι, το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει και την ουσιαστική ορθότητά της (στο πλαίσιο πάντα που καθορίζουν οι ισχυρισμοί του εκάστοτε αιτητή). Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.
12. Παρατηρώ συναφώς, ότι στο έντυπο της αίτησής του για διεθνή προστασία ο Αιτητής ανέφερε ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του εξαιτίας απόπειρας δολοφονίας εναντίον του από τον θείο του, ο οποίος διεκδικούσε την περιουσία του αποβιώσαντα πατέρα του. Αμέσως μετά το θάνατο του πατέρα του, ο θείος του κατηγόρησε τη μητέρα του για μαγεία, και την κατέστησε υπεύθυνη για το θάνατο του πατέρα του. Προκάλεσε στιγματισμό και τραύμα στον ίδιο και τη μητέρα του, με συνέπεια την ψυχική ασθένεια και παράνοια της μητέρας του. Του αποστέρησε όλα τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα, δεχόταν καθημερινά βασανιστήρια, και τα σχέδια του ήταν να τον σκοτώσει για να επωφεληθεί από όσα με κόπο απέκτησαν οι γονείς του. Κατόρθωσε να διαφύγει από τη χώρα και να αιτηθεί διεθνή προστασία (ερυθρό 1, του διοικητικού φακέλου).
13. Κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξης, ο Αιτητής δήλωσε αρχικά ότι γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη Freetown το 1994 (σήμερα είναι 30 ετών περίπου). Ο πατέρας του σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 2015 και η μητέρα του απεβίωσε λόγω ψυχικών νοσημάτων το 2022. Είναι κάτοχος διπλώματος του πανεπιστημίου Institute of Advance Management and Technology. Ερωτηθείς σχετικά με το ταξίδι του, ο Αιτητής δήλωσε ότι δεν αντιμετώπισε οποιαδήποτε ζητήματα κατά την έξοδο του από τη χώρα καταγωγής του.
14. Ακολούθως, κληθείς να αναφέρει τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του ο Αιτητής ανέφερε ότι προέρχεται από καλή οικογένεια, η μητέρα του είναι χριστιανή καθολική και ο πατέρας του μουσουλμάνος. Ωστόσο, δεν είχαν ποτέ προβλήματα λόγω των διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων. Αυτοί που δημιουργούσαν προβλήματα ήταν οι συγγενείς του πατέρα του. Ήταν εναντίον της μητέρας του λόγω της θρησκείας της, ενώ προσπαθούσαν να επωφεληθούν από τον πατέρα του και τη μητέρα του. Μετά το θάνατο του πατέρα του το 2015, ξεκίνησαν τα προβλήματα. Μετά την κηδεία, οι θείοι του μετακόμισαν στο σπίτι του Αιτήτη παρά τη θέληση της μητέρας του. Την κατηγόρησαν για μαγεία και άρχισαν να βασανίζουν τον Αιτητή γιατί υποστήριζε την μητέρα του. Ως υποστηρίζει απήχθη για μήνες, σταμάτησε την εκπαίδευση του, και υπέστη και αυτός και η μητέρα του κακομεταχείριση. Η μητέρα του έφτασε στα όρια της παράνοιας με την κατάσταση της να επιδεινώνεται. Βασανίστηκε από τους θείους του, οι οποίοι του στερούσαν τη τροφή γιατί ήθελαν να σφετεριστούν την περιουσία των γονιών του. Κατάφερε να δραπετεύσει, αλλά έσπασε το πόδι του∙ τον βοήθησε μια φίλη της μητέρας του, να διαφύγει για να γλυτώσει τον στιγματισμό καθώς οι συγγενείς του έχουν μεγάλη επιρροή (ερυθρό 15, 4Χ του διοικητικού φακέλου).
15. Στη συνέχεια, ο Αιτητής κλήθηκε να απαντήσει σε σειρά ερωτημάτων σχετικά με τη διεκδίκηση της περιουσίας των γονιών του από τους συγγενείς του πατέρα του. Ως υποστήριξε ο Αιτητής, ο θείος του με τη γυναίκα του και 2 θείες του μετακόμισαν στο σπίτι τους και δεν έφευγαν παρά την άρνηση της μητέρας του να παραμείνουν μαζί τους (ερυθρό 14, 2Χ, 3Χ, και 4Χ του διοικητικού φακέλου). Κατηγόρησαν τη μητέρα του για μαγεία με την οποία σκότωσε τον πατέρα του (ερυθρό 14, 5Χ του διοικητικού φακέλου). Κληθείς να περιγράψει σε τι υπέβαλαν τον ίδιο και τη μητέρα του, ο Αιτητής ανέφερε ότι δεν του επιτρεπόταν να βγει από το σπίτι και ήταν κλειδωμένος για μήνες. Είχαν απαχθεί στο ίδιο τους το σπίτι. Η μητέρα του άρχισε να συμπεριφέρεται περίεργα, μιλούσε μόνη της, δεν έκανε μπάνιο, κλπ. Δεν είχαν φαγητό, τους χτυπούσαν βάναυσα και τους βασάνιζαν. Κάθε φορά που προκαλούσε συζήτηση για την κατάσταση τον βασάνιζαν (ερυθρό 14, 6Χ του διοικητικού φακέλου). Ερωτηθείς αναφορικά με τα έγγραφα της περιουσίας, ο Αιτητής ανέφερε ότι τα είχε η μητέρα του (ερυθρό 14, 7Χ, του διοικητικού φακέλου), αλλά μετά τη διαφυγή του δεν γνωρίζει και δεν τον νοιάζει, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά (ερυθρό 14, 8Χ του διοικητικού φακέλου). Σε ακόλουθη ερώτηση αναφορικά με την προηγούμενη δήλωση του, γιατί δεν ενημέρωσε τους συγγενείς του σχετικά με την απόφασή του να μη διεκδικήσει την περιουσία αντί να φύγει από τη χώρα, ο Αιτητής ανέφερε ότι δεν μπορούσε να συνεχίσει να μένει στη χώρα του λόγω των ψυχολογικών τραυμάτων, αν συνέχιζε να διαμένει στη Σίερρα Λεόνε η ζωή του θα ήταν σε κίνδυνο καθώς θα θεωρείτο ότι μια μέρα θα πήγαινε να διεκδικήσει την περιουσία (ερυθρό 14, 9Χ του διοικητικού φακέλου). Ερωτηθείς γιατί δεν ζήτησε τη συνδρομή της αστυνομίας, ο Αιτητής απάντησε ότι ο θείος έχει μεγάλη επιρροή καθώς ανήκει σε μυστικές κοινότητες (secret societies) (ερυθρό 14, 10Χ του διοικητικού φακέλου). Κληθείς να σχολιάσει την προηγούμενη απάντηση του σε αντιπαράθεση με τη δήλωση ότι η οικογένεια του πατέρα του ήταν φτωχοί, ο Αιτητής ανέφερε ότι τα μέλη των μυστικών κοινοτήτων είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στον ντόπιο πληθυσμό (ερυθρό 13, 1Χ του διοικητικού φακέλου).
16. Διερευνητικής φύσεως ερωτήματα υποβλήθηκαν στον Αιτητή και αναφορικά με τις απειλές που δέχτηκε, με αυτόν να αναφέρει ότι ξεκίνησαν να απειλούν τη μητέρα του μόλις εγκαταστάθηκαν στο σπίτι τους, και μετά άρχισαν να τον βασανίζουν και να τον απειλούν ότι αν προσπαθήσει να κάνει κάτι θα χάσει τη ζωή του (ερυθρό 13, 4Χ του διοικητικού φακέλου). Ερωτηθείς τι είδους απειλές δεχόταν, ο Αιτητής απάντησε λακωνικά, καθημερινά κατ’ ιδίαν / πρόσωπο με πρόσωπο (“face to face every day”) (ερυθρό 13, 8Χ του διοικητικού φακέλου). Προκειμένου να προστατεύσει τον εαυτό του, ο Αιτητής ανέφερε ότι έφυγε από το σπίτι (ερυθρό 13, 9Χ του διοικητικού φακέλου), πήγε στο νοσοκομείο και έπειτα σε μια φίλη της μητέρας του όπου έμεινε για 2-3 μήνες (ερυθρό 13, 10Χ του διοικητικού φακέλου). Ο Αιτητής ανέφερε ότι δεν τον ενδιαφέρει, και δεν θέλει την περιουσία, έφυγε από τη χώρα του για μια νέα ζωή και ότι ήθελε προστασία (ερυθρό 12, 5Χ και 6Χ του διοικητικού φακέλου).
17. Αξιολογώντας τους πιο πάνω ισχυρισμούς του Αιτητή, οι Καθ’ ων η αίτηση σχημάτισαν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς. Ο μεν πρώτος αναφορικά με την ταυτότητα, χώρα καταγωγής, και προσωπικά στοιχεία/προφίλ του Αιτητή, και ο δεύτερος αναφορικά με τον ισχυριζόμενο φόβο δίωξης του Αιτητή υπό τη μορφή απειλών από το θείο του λόγω περιουσιακών διαφορών. Ο πρώτος ουσιώδης ισχυρισμός του Αιτητή κρίθηκε ως αξιόπιστος. Ειδικότερα, έγινε δεκτό ότι πρόκειται για άντρα ο οποίος κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε, με τόπο τελευταίας διαμονής την πόλη Freetown.
18. Ωστόσο, ο δεύτερος ισχυρισμός του δεν έγινε αποδεκτός και απορρίφθηκε ως αναξιόπιστος. Συγκεκριμένα, ως αναφέρεται στην Έκθεση/Εισήγηση, οι ισχυρισμοί του Αιτητή κρίνονται ως αβάσιμοι και ασαφείς καθώς δεν είχαν την απαιτούμενη επάρκεια πληροφοριών, ενώ εντοπίζεται ασυνέπεια μεταξύ τους. Ειδικότερα, ο Αιτητής δεν ήταν σε θέση να δώσει επαρκείς πληροφορίες αναφορικά με την κατάσταση που επικρατούσε με την εγκατάσταση της οικογένειας του θείου του στο σπίτι. Επιπρόσθετα, μη ευλογοφανής κρίθηκε και ο ισχυρισμός ότι η μητέρα του απεβίωσε από ψυχική ασθένεια. Ως περαιτέρω αναφέρεται στην Έκθεση/Εισήγηση, μη ευλογοφανής κρίνεται και η δήλωση του ότι ο θείος του είχε μεγάλη επιρροή και ήταν δημοφιλής, καθώς εντοπίστηκε αντίφαση με προγενέστερη δήλωση του όπου ανέφερε ότι η οικογένεια του θείου του ήταν πολύ φτωχοί. Όσον αφορά στις ισχυριζόμενες απειλές αμφισβητείται η αληθοφάνεια τους, καθώς ως υποστήριξε ο Αιτητής ξεκίνησαν το 2015 με τον θάνατο του πατέρα του, με την τελευταία απειλή να λαμβάνει χώρα τον Οκτώβριο του 2021. Για 6 χρόνια δεχόταν απειλές, αναχώρησε από τη χώρα του τον Μάρτιο του 2022 χωρίς ωστόσο να έχει συμβεί κάτι σε αυτόν. Τέλος, τα έγγραφα ιδιοκτησίας, ως ανέφερε ο Αιτητής βρίσκονται στην κατοχή του θείου του, με τον ίδιο να δηλώνει άγνοια για την κατάσταση της περιουσίας του στη χώρα καταγωγής του.
20. Κατά την αξιολόγηση κινδύνου, στη βάση του μόνο αποδεκτού ισχυρισμού του Αιτητή κρίθηκε ότι δεδομένου του προφίλ του Αιτητή, δεν υφίσταται εύλογη πιθανότητα αυτός να αντιμετωπίσει δίωξη ή κίνδυνο σοβαρής βλάβης. Προς τούτο λήφθηκε εξάλλου υπόψη ότι γενικότερα στην Freetown δεν παρατηρούνται συνθήκες ένοπλων συγκρούσεων, και επομένως, δεν υπάρχουν εύλογοι λόγοι να πιστεύεται ότι σε περίπτωση επιστροφής στην εν λόγω περιοχή, ο Αιτητής θα αντιμετωπίσει δίωξη ή πραγματικό κίνδυνο σοβαρής βλάβης.
21. Προχωρώντας τέλος στη νομική ανάλυση, οι Καθ' ων η αίτηση διαπιστώνουν ότι δεν προκύπτει βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης του Αιτητού δυνάμει του άρθρου 3 του περί Προσφύγων Νόμου, αλλά ούτε και πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης λόγω αδιάκριτης βίας δυνάμει του άρθρου 19 του περί Προσφύγων Νόμου.
22. Στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας, ο Αιτητής επανέλαβε τον ισχυρισμό ότι κινδυνεύει στη χώρα καταγωγής του λόγω περιουσιακών διαφορών με συγγενείς του αποβιώσαντος πατέρα του.
23. Προχωρώντας στην εξ υπαρχής και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, κατ’ αρχάς, συντάσσομαι με τους Καθ’ ων η αίτηση ως προς την απομόνωση, αξιολόγηση και αποδοχή του πρώτου ουσιώδους ισχυρισμού. Είναι δεκτό ειδικότερα ότι ο Αιτητής κατάγεται από τη Σιέρρα Λεόνε, έχοντας την πόλη Freetown ως τόπο καταγωγής και συνήθους διαμονής του. Σημειώνεται εξάλλου ότι εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του χρησιμοποιώντας διαβατήριο (το οποίο εξασφάλισε χωρίς να αντιμετωπίσει οποιοδήποτε πρόβλημα)∙ ενώ έφυγε από τη χώρα καταγωγής του χωρίς να αντιμετωπίσει οποιεσδήποτε δυσκολίες, και εισήλθε παράτυπα στην Δημοκρατία.
24. Αναφορικά με το δεύτερο σχηματισθέντα ουσιώδη ισχυρισμό περί φόβου δίωξης του από τον θείο του λόγω περιουσιακών διαφορών, επίσης συντάσσομαι με το συμπέρασμα των Καθ’ ων η αίτηση περί μη αποδοχής του. Ειδικότερα, σημειώνεται ότι πέραν των απειλών και της γενικής περιγραφής της κακοποιητικής κατάστασης στην οποία κατ’ ισχυρισμόν υποβλήθηκαν από τον θείο του, δεν υπάρχει κανένα αντικειμενικό κριτήριο από το οποίο να προκύπτει ότι η ψυχική ασθένεια και ο θάνατος της μητέρας του είναι επακόλουθο της κατάστασης που κατ’ ισχυρισμόν δημιουργήθηκε. Αποστασιοποιούμαι από τη δήλωση ωστόσο ότι υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στο ισχυρισμό του Αιτητή ότι η οικογένεια του θείου του είναι φτωχή σε σχέση με έτερο ισχυρισμό του ότι ο θείος του έχει επιρροή και είναι δημοφιλής στην κοινότητά του. Χωρίς ένα τέτοιο συμπέρασμα να υποστηρίζεται από αντίστοιχες εξωτερικές πηγές που να συνηγορούν υπέρ του οικονομικού κύρους των επιδραστικών και δημοφιλών προσώπων εντός των κοινοτήτων στη χώρα καταγωγής του Αιτητή, το εύρημα περί της ύπαρξης αντιφατικών δηλώσεων για αυτό το λόγο είναι αυθαίρετο. Σημειώνεται, περαιτέρω, ότι οι περιγραφές του εγκλεισμού και συνθηκών διαβίωσης με το θείο του και την οικογένεια του, στερούνται λεπτομερειών καθώς και εμπειρικών και βιωματικών στοιχείων. Η γενική αναφορά σε απαγόρευση εξόδου από το σπίτι, στέρηση τροφής, και απροσδιόριστων απειλών, δεν δύνανται να τεκμηριώσουν τον βιωματικό χαρακτήρα των ισχυρισμών. Δεν παροράται εξάλλου το γεγονός ότι ο Αιτητής μετά το θάνατο του πατέρα του το 2015, ήτοι την περίοδο 2016 έως 2017, ο ίδιος ολοκλήρωσε το δίπλωμά του στο πανεπιστήμιο (βλ. ερ. 17, 3Χ, του διοικητικού φακέλου), δεδομένο που έρχεται σε αντίφαση με τις δηλώσεις του περί εγκλεισμού και ότι ο ίδιος σταμάτησε την εκπαίδευσή του (ερ. 15, 4Χ του διοικητικού φακέλου). Μέσα από τις δηλώσεις και την αφήγηση του Αιτητή δεν προέκυψε κανένα στοιχείο που να υποδηλώνει βιωθείσες εμπειρίες. Σημειώνεται, επίσης, ότι δεν είναι ξεκάθαρη η θέση του Αιτητή όσον αφορά την επιθυμία και προθυμία του να διεκδικήσει ή να επανακτήσει την περιουσία του (γενεσιουργό αιτία της ισχυριζόμενης δίωξης του), καθώς κατά τη διάρκεια της συνέντευξη τους δήλωσε ότι δεν γνωρίζει και δεν τον ενδιαφέρει σε ποιανού την κατοχή είναι τα περιουσιακά έγγραφα (ερυθρό 14, 8Χ του διοικητικού φακέλου). Ο Αιτητής παρέμεινε στη χώρα καταγωγής του για σημαντικό χρονικό διάστημα ήτοι από το 2015 μέχρι και το 2022, όταν εγκατέλειψε τη χώρα του, χωρίς να είναι σε θέση να αναφερθεί και να περιγράψει κάποιο συγκεκριμένο περιστατικό εναντίον του. Αντίφαση παρατηρείται εξάλλου στα όσα ο Αιτητής αναφέρει στη γραπτή του αγόρευση, καθώς ενώ εκεί αναφέρεται ότι ο θανών πατέρας του είχε στο παρελθόν απήχθη από το θείο του και τη γυναίκα του για περιουσιακούς λόγους κατά τη διοικητική διαδικασία, ο Αιτητής, όχι μόνο δεν αναφέρει κάτι σχετικό αλλά επιπλέον τοποθετεί χρονικά την έναρξη της περιουσιακής διαμάχης μετά το θάνατο του πατέρα του (βλ. ερ 15, σημείο 4Χ διοικητικού φακέλου). Είναι τέλος αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στο εισαγωγικό δικόγραφο της προσφυγής, ο Αιτητής καταγράφει απλώς ότι δεν επιθυμεί να επιστρέψει στη χώρα του διότι έχει διαφωνίες με την οικογένειά του, ότι δεν έχουν τον ίδιο τρόπο ζωής και ότι δεν μπορεί να συμβιβαστεί με τα δικά τους δεδομένα. Η εν λόγω περιγραφή ουδεμία σχέση έχει με τις περιουσιακές διαφορές και την κατ’ ισχυρισμό δίωξη που επικαλείται ο Αιτητής. Επομένως παρατηρείται μια ουσιώδης διαφοροποίηση των δηλώσεων του Αιτητή σε διάφορα στάδια της διαδικασίας. Καταληκτικώς, η εσωτερική αξιοπιστία του δεύτερου ουσιώδους ισχυρισμού δεν στοιχειοθετείται και απορρίπτεται.
25. Λόγω της υποκειμενικής φύσεως του ανωτέρω ισχυρισμού, δεν δύναται να εξεταστεί η εξωτερική πτυχή της αξιοπιστίας του.Προχωρώντας στην αξιολόγηση του κινδύνου που διατρέχει ο Αιτητής, στη βάση του μόνου αποδεκτού του ισχυρισμού, καταλήγω ότι δεν διατρέχει οποιοδήποτε κίνδυνο. Ειδικότερα, κίνδυνος δεν προκύπτει καθαυτός από τα προσωπικά στοιχεία του Αιτητή τα οποία έχουν γίνει αποδεκτά. Πράγματι βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης ή πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης δεν προκύπτει από τη θρησκεία του Αιτήτή, καθώς σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ για τη Θρησκευτική Ελευθερία στη Σιέρρα Λεόνε για το 2022, ποσοστό το οποίο ανέρχεται στο 77% του πληθυσμού της χώρας ασπάζεται τον μουσουλμανισμό, θρησκεία που ασπάζεται ο Αιτητής.[1] Ούτε, επίσης, προκύπτει τέτοιος βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος λόγω της εθνοτικής καταγωγής του Αιτητή καθώς σύμφωνα με έκθεση του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα για το 2022 «υπάρχουν σε ισχύ νόμοι οι οποίοι προστατεύουν τις φυλετικές ή εθνοτικές μειονότητες από βία ή διακρίσεις∙ και οι αρχές εφαρμόζουν αυτούς τους νόμους».[2] Ούτε άλλωστε ο ίδιος εκφράζοντας προέβαλε οποιοδήποτε υποκειμενικό φόβο προς αυτή την κατεύθυνση.
26. Ως προς την κατάσταση ασφαλείας, και εν προκειμένω, ως προς τον κίνδυνο που ενδέχεται να αντιμετωπίσει ο Αιτητής λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, το Δικαστήριο ανέτρεξε σε πρόσφατες και έγκυρες πληροφορίες από εξωτερικές πηγές αναφορικά με την γενική κατάσταση ασφαλείας στη χώρα καταγωγής του Αιτητή. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα RULAC (Rule of Law in Armed Conflict), μιας πρωτοβουλίας της Ακαδημίας της Γενεύης που καταγράφει τις συρράξεις σε παγκόσμιο επίπεδο, η Σιέρα Λεόνε δεν εντοπίζεται ανάμεσα στις χώρες που εμπλέκονται σε κάποια εσωτερική ή διεθνή ένοπλη σύρραξη.[3] Το ανωτέρω επιβεβαιώνεται και από τη βάση δεδομένων ACLED, η οποία προβαίνει σε καταγραφή των περιστατικών ασφαλείας σε παγκόσμιο επίπεδο. Με βάση τα δεδομένα του ACLED, κατά την περίοδο 29.3.2023 – 29.3.2024 σημειώθηκαν στη Δυτική περιοχή της Σιέρα Λεόνε, όπου βρίσκεται η πόλη Freetown, τελευταίος τόπος διαμονής του Αιτητή, συνολικά 27 περιστατικά ασφαλείας που είχαν ως αποτέλεσμα 28 ανθρώπινες απώλειες. Τα 27 περιστατικά κατηγοριοποιήθηκαν ως ακολούθως: 1 μάχη (battle), η οποία είχε ως αποτέλεσμα 19 ανθρώπινες απώλειες, 8 περιστατικά βίας κατά πολιτών (violence against civilians) που είχαν ως αποτέλεσμα 1 απώλεια σε ανθρώπινες ζωές, 10 ταραχές (riots) που είχαν ως αποτέλεσμα 6 ανθρώπινες απώλειες, και 8 διαμαρτυρίες (protests) που είχαν ως αποτέλεσμα 2 απώλειες σε ανθρώπινες ζωές.[4] Ο μικρός αριθμός των περιστατικών συνδυαστικά με τον μικρό αριθμό θυμάτων και τον μικρό αριθμό περιστατικών κωδικοποιημένων ως μαχών ή/και ως βία κατά αμάχων, συνηγορούν στο ότι η Σιέρα Λεόνε δε βρίσκεται σε εσωτερική ή διεθνή ένοπλη σύρραξη. Σημειώνεται δε, ότι ο πληθυσμός της πόλης Freetown εκτιμάται ότι ανέρχεται σε περί τα 1.348.000 (2024) κατοίκους.[5]
27. Σε συνέχεια της αξιολόγησης κινδύνου διαπιστώνω ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του Αιτητή στο καθεστώς του πρόσφυγα καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου.
28. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται, επικουρικώς, η υπαγωγή του στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς ο Αιτητής δεν τεκμηριώνει αλλά και από τα ενώπιόν μου στοιχεία δεν προκύπτει ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
29. Ειδικότερα, στην προκείμενη περίπτωση από το προαναφερόμενο ιστορικό του Αιτητή δεν προκύπτει, ότι ενόψει των προσωπικών του περιστάσεων, πιθανολογείται να εκτεθεί σε κίνδυνο βλάβης συγκεκριμένης μορφής [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94, Elgafaji, σκέψη 32)] ότι αυτός διατρέχει κίνδυνο σοβαρής βλάβης, λόγω θανατικής καταδίκης ή εκτέλεσης, βασανιστηρίων, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής του [βλ άρθρο 19(2)(α) και (β)]. Παρατηρείται ότι ο Αιτητής, δεν έθεσε υπόψη των Καθ’ ων η αίτηση τα πραγματικά περιστατικά εκείνα που θα επέτρεπαν να αντληθούν τέτοια συμπεράσματα.
30. Ούτε εξάλλου, προκύπτει ότι συντρέχει αδιακρίτως ασκούμενη βία στον τελευταίο τόπο διαμονής του Αιτητή, ο βαθμός της οποίας να είναι τόσο υψηλός, ώστε να υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμηθεί ότι ο Αιτητής, ακόμα κι αν ήθελε υποτεθεί ότι θα επιστρέψει στη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί στην εν λόγω απειλή [βλ. απόφαση της 17.2.2009, C-465/07, ECLI:EU:C:2009:94 Elgafaji, σκέψη 43].
31. Επισημαίνεται ότι «το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, αναγνωρίζεται σε οποιοδήποτε Αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε Αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δε βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής». Ως «σοβαρή» ή «σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη» ορίζεται δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) ως «σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης».
32. Ως προς τους παράγοντες που δύνανται να ληφθούν υπόψιν ως προς την αξιολόγηση του συστατικού στοιχείου της αδιάκριτης βίας, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (στο εξής: το ΔΕΕ) επεσήμανε σε πρόσφατη απόφασή του ότι συνιστούν «[…]μεταξύ άλλων, η ένταση των ενόπλων συγκρούσεων, το επίπεδο οργάνωσης των εμπλεκομένων ενόπλων δυνάμεων και η διάρκεια της σύρραξης ως στοιχεία λαμβανόμενα υπόψη κατά την εκτίμηση του πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης, κατά την έννοια του άρθρου 15, στοιχείο γʹ, της οδηγίας 2011/95 (πρβλ. απόφαση της 30ής Ιανουαρίου 2014, Diakité, C‑285/12, EU:C:2014:39, σκέψη 35), καθώς και άλλα στοιχεία όπως η γεωγραφική έκταση της κατάστασης αδιάκριτης άσκησης βίας, ο πραγματικός προορισμός του αιτούντος σε περίπτωση επιστροφής στην οικεία χώρα ή περιοχή και οι τυχόν εκ προθέσεως επιθέσεις κατά αμάχων εκ μέρους των εμπόλεμων μερών» (ΔΕΕ, C-901/19, ημερομηνίας 10.6.2021, CF, DN κατά Bundesrepublic Deutschland, σκέψη 43).
33. Περαιτέρω, ως προς τον προσδιορισμό του επιπέδου της ασκούμενης αδιάκριτης βίας, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (στο εξής: το ΕΔΔΑ) στην απόφασή του Sufi and Elmi (ΕΔΔΑ, απόφαση επί των προσφυγών 8319/07 and 11449/07, ημερομηνίας 28.11.2011) αξιολόγησε, διευκρινίζοντας ότι δεν κατονομάζονται εξαντλητικά, τη χρήση μεθόδων και τακτικών πολέμου εκ μέρους των εμπόλεμων πλευρών, οι οποίες αυξάνουν τον κίνδυνο αμάχων θυμάτων ή ευθέως στοχοποιούν αμάχους, εάν η χρήση αυτών είναι διαδεδομένη μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, και, τελικά, τον αριθμό των αμάχων που έχουν θανατωθεί, τραυματιστεί και εκτοπιστεί ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης.
34. Επιπλέον, όπως διευκρίνισε το ΔΕΕ, «ο όρος «προσωπική» πρέπει να νοείται ως χαρακτηρίζων βλάβη προξενούμενη σε αμάχους, ανεξαρτήτως της ταυτότητάς τους, όταν ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που χαρακτηρίζει την υπό εξέλιξη ένοπλη σύρραξη και λαμβάνεται υπόψη από τις αρμόδιες εθνικές αρχές, οι οποίες επιλαμβάνονται των αιτήσεων περί επικουρικής προστασίας ή από τα δικαστήρια κράτους μέλους ενώπιον των οποίων προσβάλλεται απόφαση περί απορρίψεως τέτοιας αιτήσεως είναι τόσο υψηλός, ώστε υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να εκτιμάται ότι ο άμαχος ο οποίος θα επιστρέψει στην οικεία χώρα ή, ενδεχομένως, περιοχή, θα αντιμετωπίσει, λόγω της παρουσίας του και μόνον στο έδαφος αυτής της χώρας ή της περιοχής, πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή απειλή κατά το άρθρο 15, στοιχείο γ΄, της οδηγίας» (Βλ. Απόφαση στην υπόθεση C-465/07, Meki Elgafaji, Noor Elgafaji κ. Staatssecretaris van Justitie, ημερ.17.2.2009). Ιδίως ως προς την εφαρμογή της αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας, το ΔΕΕ στην ως άνω απόφαση διευκρίνισε ότι «όσο περισσότερο ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι θίγεται ειδικώς λόγω των χαρακτηριστικών της καταστάσεώς του, τόσο μικρότερος θα είναι ο βαθμός της αδιακρίτως ασκούμενης βίας που απαιτείται προκειμένου ο αιτών να τύχει της επικουρικής προστασίας».
35. Επί τη βάσει των πληροφοριών από τις εξωτερικές πηγές πληροφόρησης ως αυτές παρατέθηκαν ανωτέρω κατά την αξιολόγηση του κινδύνου σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην Freetown, τόπο συνήθους διαμονής του Αιτητή, προκύπτει πως η Σιέρα Λεόνε δεν επηρεάζεται από κάποια εσωτερική ή διεθνή ένοπλη σύρραξη (Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση, Diakite, C‑285/12, ημερ. 30.1.2014, σκ.19). Λαμβάνοντας δε υπόψιν τον αριθμό των περιστατικών ασφαλείας σε σχέση και με το συνολικό πληθυσμό στις εν λόγω περιοχές, συνδυαστικά με τη φύση των εν λόγω περιστατικών, δεν προκύπτει ότι ασκείται αδιάκριτη βία ούτως ώστε ο Αιτητής να αντιμετωπίζει πραγματικό κίνδυνο σοβαρής απειλής κατά το άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων νόμου.
36. Καίτοι ο ισχυρισμός του Αιτητή περί δίωξης από συγγενείς κρίθηκε ανωτέρω αναξιόπιστος, με αυτές τις επικρατούσες συνθήκες στη χώρα καταγωγής του, όλως επικουρικώς, ο Αιτητής ως νεαρός υγιής άνδρας με δίπλωμα ανώτερης εκπαίδευσης, ικανό προς εργασία θα μπορούσε να εγκατασταθεί σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας του, όπως για παράδειγμα την πόλη Bo μακριά από τον κατ’ ισχυρισμό διώκτη του, ο οποίος δεν συνιστά κρατικό φορέα.
37. Βάσει των ανωτέρω ποσοτικών και ποιοτικών δεδομένων, δεν προκύπτει ότι στον τόπο τελευταίας διαμονής του Αιτητή λαμβάνει χώρα διεθνής ή εσωτερική ένοπλη σύρραξη εντός του πλαισίου του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου. Επικουρικώς αναφέρεται ότι καμιά από τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή δεν αποτελούν δεδομένα επίτασης κινδύνου.
38. Υπό το φως των ανωτέρω, κρίνω ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του Αιτητή στο καθεστώς του πρόσφυγα καθώς δεν τεκμηριώθηκε η συνδρομή βάσιμου φόβου δίωξης για τους λόγους που εξαντλητικά αναφέρονται στο άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου. Ούτε επίσης τεκμηριώνεται υπαγωγή του στο καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας (άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου), καθώς ο Αιτητής δεν καταδεικνύεται ότι εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη.
Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση τροποποιείται ως ανωτέρω, με €300 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ’ ων η αίτηση.
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] U.S. Department of State, 2022 Report on International Religious Freedom: Sierra Leone, «According to national government statistics from 2020, 77 percent of the population are Muslim, 22 percent Christian, and approximately 2 percent practice animism or some other form of traditional religion.», https://www.state.gov/reports/2022-report-on-international-religious-freedom/sierra-leone, [Ημερομηνία Πρόσβασης: 11.4.2024]
[2] U.S. Department of State, 2022 Report on Human Rights Practices: Sierra Leone, “There were laws to protect racial or ethnic minorities from violence or discrimination. Authorities enforced these laws.”, https://www.state.gov/reports/2022-country-reports-on-human-rights-practices/sierra-leone, [Ημερομηνία Πρόσβασης: 11.4.2024]
[3] RULAC (Rule of Law in Armed Conflict), Ακαδημία Γενεύης, Browse Map | Rulac [Ημερομηνία Πρόσβασης: 27/03/2024]
[4] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: COUNTRY VIEW- EVENT DATE - 29.3.2023 - 29.3.2024, EVENT TYPE - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και REGION - Western Africa- Sierra Leone- Western) [Ημερομηνία Πρόσβασης: 8/4/2024]
[5] Freetown, Sierra Leone Metro Area Population 1950-2023 | MacroTrends [Ημερομηνία Πρόσβασης: 27/3/2024]