ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπoθ. Αρ.: 7308/2021
31 Μαΐου 2024
[Α.Α.ΑΓΡΟΤΗ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
L.A.
Αιτητής
-και-
Κυπριακή Δημοκρατία, μέσω
Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Ο Αιτητής εμφανίζεται προσωπικά
Αφρ. Αναστασιάδη (κα), Δικηγόρος της Δημοκρατίας για τους Καθ' ων η Αίτηση.
[Παρόντες: κ. Sara Habib για πιστή μετάφραση από ελληνικά στα αγγλικά και κ. Ibrahim Mohamed για πιστή μετάφραση από σομάλι σε αγγλικά και αντίστροφα]
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Α.Α.ΑΓΡΟΤΗ Δ. Δ.Δ.Δ.Π.: Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου η οποία περιέχεται σε επιστολή ημερομηνίας 13/10/2021, σύμφωνα με την οποία το αίτημά του για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας, απορρίφθηκε.
Όπως προκύπτει τόσο από την Ένσταση, αλλά και από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, που αποτελεί τεκμήριο Α στην παρούσα διαδικασία, τα ουσιώδη γεγονότα που αφορούν την υπό εξέταση υπόθεση είναι τα ακόλουθα:
Ο Αιτητής είναι υπήκοος της Σομαλίας, ο οποίος σύμφωνα με δική του δήλωση, εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του την 01/12/2020 και μέσω Τουρκίας αφίχθηκε στις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου, από όπου στη συνέχεια εισήλθε παράτυπα στις ελεγχόμενες από τη Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές, υποβάλλοντας στις 21/12/2020 αίτηση διεθνούς προστασίας.
Κατά την άφιξή του στην Δημοκρατία, ο Αιτητής ισχυρίσθηκε ότι είναι ανήλικος και ως ασυνόδευτος, τέθηκε υπό την κηδεμονία της Διευθύντριας Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας. Στις 20/01/2021 Λειτουργός των Κοινωνικών Υπηρεσιών απέστειλε στην Υπηρεσία Ασύλου μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου περί έγερσης αμφιβολιών σχετικά με την ανηλικότητα του Αιτητή.
Στις 05/02/2021 διενεργήθηκε συνέντευξη ευαλωτότητας του Αιτητή και στις 09/02/2021 απεστάλη έκθεση συντεταγμένη από τη Λειτουργό των Κοινωνικών Υπηρεσιών προς την Υπηρεσία Ασύλου όπου εκφράζονται αμφιβολίες σχετικά με την ηλικία του Αιτητή.
Στις 04/03/2021 διενεργήθηκε στον Αιτητή συνέντευξη Δουβλίνου, όπου ενημερώθηκε πως καθίσταται αναγκαίο όπως υποβληθεί σε σειρά ιατρικών εξετάσεων. Στις 10/03/2021 ο Αιτητής υπεβλήθη σε ιατρικές εξετάσεις, με το αποτέλεσμα να καταδεικνύει την ιδιότητα του Αιτητή ως ενήλικου προσώπου. Στις 23/03/3021 ο Αιτητής ενημερώθηκε για το αποτέλεσμα της εξέτασης.
Στις 10/09/2021 και στις 21/09/2021 πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις στον Αιτητή από λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου αναφορικά με την αίτησή του για διεθνή προστασία, παρέχοντάς του δωρεάν βοήθεια διερμηνέα. Στις 28/09/2021, η αρμόδια λειτουργός συνέταξε Έκθεση/Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου, με την οποία εισηγείται την απόρριψη του αιτήματος του Αιτητή και στις 11/10/2021, συγκεκριμένος λειτουργός δεόντως εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών να ασκεί καθήκοντα Προϊστάμενου της Υπηρεσίας Ασύλου ενέκρινε την εισήγηση και αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης.
Η απορριπτική απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου μαζί με την αιτιολογία αυτής, η οποία περιέχεται στην επιστολή ημερομηνίας 13/10/2021, παραλήφθηκε από τον Αιτητή την ίδια μέρα, παρουσία διερμηνέα ο οποίος μετέφρασε το περιεχόμενο της απόφασης και της αιτιολόγησής της στην μητρική γλώσσα του Αιτητή, ήτοι τα σομαλικά.
Εμπρόθεσμα και συγκεκριμένα στις 29/10/2021, ο Αιτητής, χωρίς εκπροσώπηση δικηγόρου, καταχώρησε την με τον πιο πάνω αριθμό και τίτλο προσφυγή εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.
Με την γραπτή του αγόρευση ο Αιτητής, στην οποία προβάλλει πραγματικά γεγονότα και όχι νομικά επιχειρήματα προς ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξης, υποστηρίζει ότι στη χώρα καταγωγής του επικρατούν ακόμα συγκρούσεις μεταξύ της Σομαλιλάνδης και της Puntland, για την επικράτηση σε κάποιες περιοχές στις οποίες ανήκει και ο τόπος καταγωγής του Αιτητή, συγκεκριμένα το χωριό Tukaraq της περιοχής Sool. Υποστηρίζει περαιτέρω ότι ο ίδιος δεν είναι σε θέση να επιστρέψει εκεί καθώς θα στρατολογηθεί αναγκαστικά από τον στρατό της Σομαλιλάνδης. Επιπλέον αναφέρει ότι δε διαθέτει κανένα συγγενικό πρόσωπο στη Σομαλία ώστε να τον υποστηρίξει και να τον προστατεύσει από την στρατολόγηση, ενώ ο πατέρας και η αδερφή του έχουν επίσης εγκαταλείψει τη χώρα και βρίσκονται στο Λουξεμβούργο.
Από την πλευρά τους οι Καθ’ ων η αίτηση, μέσω της δικής τους αγόρευσης, υπεραμύνονται της νομιμότητας και της ορθότητας της υπό εξέταση απόφασης, ισχυριζόμενοι ότι η αίτηση ασύλου του Αιτητή εξετάστηκε επιμελώς σε κάθε στάδιο της προβλεπόμενης από τον νόμο διαδικασίας και ότι η προσβαλλόμενη απόφαση ήταν το αποτέλεσμα ενδελεχούς έρευνας, ορθής αξιολόγησης των στοιχείων και ορθής εφαρμογής του νόμου και απορρίπτουν τους προβαλλόμενους από τον Αιτητή ισχυρισμούς. Οι Καθ' ων η αίτηση υποστηρίζουν ότι ο Αιτητής δεν κατόρθωσε να τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς του, οι οποίοι ήταν ασαφείς, ανεπαρκείς και αόριστοι.
Κατά την παρούσα δικαστική διαδικασία, ο Αιτητής προσκόμισε αντίγραφα πρωτοβάθμιων αποφάσεων που έχουν εκδοθεί από την Υπηρεσία Ασύλου της Ελληνικής Δημοκρατίας και με τα οποία φέρεται να έχει αποδοθεί προσφυγικό καθεστώς στην αδερφή του Αιτητή και καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας στον πατέρα του. Περαιτέρω, κατά το στάδιο των διευκρινίσεων ενώπιον του παρόντος Δικαστηρίου, ο Αιτητής υποστήριξε ότι κατά την πρωτοβάθμια εξέταση της αίτησής του για διεθνή προστασία, ήταν ανήλικος με χρονολογία γέννησης το 2005, αμφισβητώντας το αποτέλεσμα των ιατρικών εξετάσεων στις οποίες παραπέμφθηκε και υποβλήθηκε, σύμφωνα με το οποίο εκτιμήθηκε ότι είναι ενήλικας, και ως εκ τούτου απώλεσε το δικαίωμα επανένωσης με τα μέλη της οικογένειάς του που έχουν λάβει καθεστώς διεθνούς προστασίας στην Ελλάδα.
Ενόψει των ανωτέρω ισχυρισμών του Αιτητή περί ανηλικότητάς του κατά την πρωτοβάθμια διαδικασία εξέτασης της αίτησής του και περί της εσφαλμένης απόφασης των Καθ’ ων η αίτηση να τον αξιολογήσουν ως ενήλικα, κρίνω σκόπιμο όπως η εξέταση της παρούσας προσφυγής εκκινήσει από το θέμα της αξιολόγησης της ηλικίας του Αιτητή καθώς αυτό προηγείται της εξέτασης της ουσίας του αιτήματος διεθνούς προστασίας και δύναται να το επηρεάσει ουσιαστικά, δεδομένου ότι συναρτάται με βασικά δικαιώματα του Αιτητή, διαδικαστικές εγγυήσεις υπέρ του, καθώς και υποχρεώσεις εκ μέρους των αρμόδιων διοικητικών οργάνων.
Επισημαίνεται ότι δεν υπάρχει ειδική εθνική διάταξη που να καθορίζει τον τρόπο και τα ένδικα μέσα που έχει στη διάθεσή του ασυνόδευτος ανήλικος αιτητής διεθνούς προστασίας ο οποίος κρίθηκε ως ενήλικας κατόπιν κοινωνικής αξιολόγησης και/ή παραπομπής του σε ιατρικές εξετάσεις και, δεδομένου ότι με την άσκηση του δικαιώματός του σε πραγματική προσφυγή ο Αιτητής έχει προβάλει ενώπιόν μου σχετικούς ισχυρισμούς περί εσφαλμένης εκτίμησης της ηλικίας του, κρίνω ότι αυτοί μπορούν και οφείλουν να συνεξεταστούν στα πλαίσια της παρούσας προσφυγής.[1] Η κατάληξή μου αυτή, βασίζεται στη διασφάλιση τόσο του δικαιώματος του Αιτητή σε πραγματική προσφυγή, όσο και της αρχής του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού που διέπει όλες τις αποφάσεις και διαδικασίες που αφορούν ανηλίκους.
Όπως προκύπτει από το περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου, ο Αιτητής κατέφθασε στην Κυπριακή Δημοκρατία στις 14/12/2020 και υπέβαλε αίτημα διεθνούς προστασίας στις 21/12/2020, καταγράφοντας στο σχετικό έντυπο υποβολής ότι είναι γεννηθείς το 2005 και ότι δύο μέλη της οικογένειάς του, ο πατέρας και η αδερφή του, βρίσκονται στην Ελλάδα όπου έχουν επίσης υποβάλει αίτημα διεθνούς προστασίας (ερυθρά 3-1 και μετάφραση 19-17 του διοικητικού φακέλου). Παράλληλα, συμπλήρωσε το ειδικό ερωτηματολόγιο Δουβλίνου, δηλώνοντας και πάλι ότι μέλη της οικογένειάς του έχουν αιτηθεί διεθνή προστασία σε άλλο κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ερυθρό 4 και μετάφραση ερυθρό 5 του διοικητικού φακέλου).
Στις 20/01/2021, αρμόδια λειτουργός των Κοινωνικών Υπηρεσιών (Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, στο εξής αναφερόμενες ως «ΥΚΕ) του Κέντρου Πρώτης Υποδοχής Πουρνάρα, απέστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα στους Καθ’ ων η αίτηση με θέμα “Age assessment list for UNM” (σε ελεύθερη μετάφραση του παρόντος Δικαστηρίου: «Λίστα ασυνόδευτων ανηλίκων προς αξιολόγηση της ηλικίας τους»), με το οποίο τους κοινοποιούσε τα στοιχεία ασυνόδευτων ανηλίκων, ανάμεσά τους και του Αιτητή, για τους οποίους εγείρονται υποψίες σχετικά με την ανηλικότητά τους και για τους οποίους σκοπεύουν να αποστείλουν σχετική έκθεση αξιολόγησης της ηλικίας τους, ως αναφέρει η λειτουργός των ΥΚΕ. Συγκεκριμένα ως προς τον Αιτητή, η αρμόδια λειτουργός ανέφερε ότι έχει ήδη διέλθει ανακριτικής συνέντευξης, της οποίας το περιεχόμενο δεν προσδιορίζεται, καθώς και ιατρικών εξετάσεων και ότι αναμένεται να υποβληθεί σε συνέντευξη ευαλωτότητας. Αναφέρεται δε στα στοιχεία του Αιτητή η σημείωση «Dublin Ελλάδα» (ερυθρό 13 του διοικητικού φακέλου). Η συνέντευξη ευαλωτότητας του Αιτητή διεξήχθη τελικά στις 05/02/2021 από αρμόδια λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου παρουσία της λειτουργού ΥΚΕ και κοινοποιήθηκε στους Καθ’ ων η Αίτηση στις 09/02/2021 (ερυθρά 34-26 του διοικητικού φακέλου).
Την ίδια ημέρα, ήτοι στις 09/02/2021, η Προϊστάμενη της Μονάδας Οικογένεια και Παιδί του Επαρχιακού Γραφείου Ευημερίας Λευκωσίας, απέστειλε επιστολή στους Καθ’ ων η αίτηση επισυνάπτοντας κοινωνική έκθεση άλλης λειτουργού των ΥΚΕ αναφορικά με τον Αιτητή και ζητώντας όπως οι Καθ΄ ων η αίτηση προβούν στις δέουσες ενέργειες προς διακρίβωση της ηλικίας του (ερυθρό 24 του διοικητικού φακέλου). Στη συνημμένη έκθεση με αναφερόμενο σκοπό της την ενημέρωση της Υπηρεσίας Ασύλου για τον ασυνόδευτο ανήλικο Αιτητή, καταγράφεται το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό του, καταλήγοντας στη θέση της λειτουργού ΥΚΕ για την ηλικία του κατ’ ισχυρισμόν, ως αναφέρει, ανηλίκου ως εξής:
«Μέσα από την συνεργασία του αναφερόμενου με την αρμόδιο Λειτουργό Κοινωνικών Υπηρεσιών προκύπτουν αμφιβολίες, όσον αφορά την πραγματική του ηλικία. Η εξωτερική του εμφάνιση και τα σωματικά χαρακτηριστικά του παραπέμπουν εμφανώς σε άτομο μεγαλύτερης ηλικίας από τη δηλωθείσα.
Επιπρόσθετα, η συμπεριφορά του, ο τρόπος σκέψης και έκφρασής του καθώς και το ιστορικό του, οι ασάφειες και τα κενά μέσα από αυτό σχετικά με τα μέλη της οικογένειάς του, εγείρουν αμφιβολίες για την ηλικία του. Κατά τη διάρκεια της ανακριτικής συνέντευξης από την ΥΑΜ Λάρνακας ο αναφερόμενος δεν ήταν συνεργάσιμος, δεν έδινε ξεκάθαρες και σαφείς απαντήσεις και σε αρκετές ερωτήσεις ανέφερε ότι δεν γνωρίζει. Επιπλέον, δεν παρουσίασε κάποιο επίσημο έγγραφο που να αποδεικνύει την ηλικία του.» (ερυθρά 23-20 του διοικητικού φακέλου).
Συνεπεία των ανωτέρω, στις 04/03/2021, αρμόδια λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου διεξήγαγε συνέντευξη με τον Αιτητή, στην παρουσία λειτουργού των ΥΚΕ, πριν την έναρξη της οποίας ο Αιτητής ενημερώθηκε ότι η συνέντευξη διεξάγεται στα πλαίσια των διαδικασιών που προβλέπονται από τον Κανονισμό Δουβλίνο [Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013 , για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα (αναδιατύπωση)]. Όπως σημειώνεται στο σχετικό έντυπο της συνέντευξης που υπάρχει στον διοικητικό φάκελο, επεξηγήθηκε στον Αιτητή ο εν λόγω Κανονισμός και οι διαδικασίες του, ωστόσο δεν έχει γίνει ακριβής καταγραφή αυτών στο πρακτικό της συνέντευξης ώστε να είναι δυνατή η εξακρίβωσή τους. Κατά την έναρξη της συνέντευξης, η αρμόδια λειτουργός ενημέρωσε τον Αιτητή ότι θα επικεντρωθεί στο ζήτημα της ταυτότητας και της ηλικίας του, λόγω του ότι ο ίδιος ισχυρίζεται ότι είναι ανήλικος και αυτό αποτελεί μια σημαντική πτυχή του αιτήματός του για διεθνή προστασία. Τον ενημέρωσε επίσης ότι θα ερωτηθεί λεπτομερώς για την ζωή του στη χώρα καταγωγής του (ερυθρό 47 του διοικητικού φακέλου).
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, ο Αιτητής ρωτήθηκε σχετικά με τα έγγραφα τα οποία χρησιμοποίησε για να εγκαταλείψει τη χώρα καταγωγής του, σχετικά με την αίτηση διεθνούς προστασίας καθώς επίσης και για την οικογένειά του και τη ζωή του στη χώρα καταγωγής του. Ως προς τις διαδικασίες Δουβλίνου, τέθηκαν στον Αιτητή μόλις έξι ερωτήσεις, καμία εκ των οποίων δεν αφορούσε τα μέλη της οικογένειάς του που βρίσκονταν στην Ελλάδα προς διασταύρωση της ταυτότητάς τους, αναζήτησή τους και διερεύνηση της δυνατότητας επανένωσης του Αιτητή μαζί τους (ερυθρό 42 του διοικητικού φακέλου). Σημειώνω ότι σε άλλο μέρος της συνέντευξης, ο Αιτητής αναφέρθηκε ρητά στο ότι ο πατέρας και η αδερφή του βρίσκονται στην Ελλάδα και επιθυμεί να επανενωθεί μαζί τους, χωρίς να του τεθεί οποιαδήποτε διευκρινιστική και διερευνητική ερώτηση. Αντ’ αυτού, η αρμόδια λειτουργός προχώρησε σε επόμενη ερώτηση σχετικά με το εάν ο Αιτητής διατηρεί επαφή με οποιοδήποτε άτομο στη χώρα καταγωγής του (ερυθρό 45 του διοικητικού φακέλου).
Κατά το τελευταίο μέρος της συνέντευξης, η αρμόδια λειτουργός ενημέρωσε τον Αιτητή για τα κατωτέρω (σε ελεύθερη μετάφραση του παρόντος Δικαστηρίου):
«Το γεγονός ότι δεν έδωσες ικανοποιητικές πληροφορίες και λεπτομέρειες για την διαδικασία έκδοσης του διαβατηρίου σου καθώς και το ότι δεν είχες ποτέ οποιαδήποτε ταυτοποιητικά έγγραφα, θέτουν την ηλικία σου εν αμφιβόλω. Ταξίδεψες με ένα διαβατήριο το οποίο εξέδωσαν άλλοι για εσένα και δε γνωρίζεις τί αναγραφόταν σε αυτό. Επιπρόσθετα, βάσει των προηγούμενων συζητήσεών σου με την κηδεμόνα σου και της σημερινής συνέντευξης, κάποιες δηλώσεις σου είναι διαφορετικές, συγκεκριμένα η δήλωσή σου για την ηλικία σου όταν εγκατέλειψες την πατρική σου οικία. Δεν είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε την ηλικία σου, κάτι το οποίο είναι σημαντικό για την αίτησή σου. Δεν μπορούμε επίσης να βασιστούμε στην προφορική δήλωση της μητέρας σου [για την χρονολογία γέννησής σου]». Ο Αιτητής ενημερώθηκε στη συνέχεια ότι θα πρέπει να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις με την διεξαγωγή οδοντιατρικής εξέτασης, καθώς και ακτινογραφιών καρπού και γνάθου για σκοπούς εξακρίβωσης της ηλικίας του. Ενημερώθηκε μόνον ως προς το ότι σε περίπτωση που τα αποτελέσματα δείξουν ότι είναι ενήλικας, το γραφείο Κοινωνικής Ευημερίας θα παύσει να ενεργεί ως κηδεμόνας του και ότι, σε κάθε περίπτωση, το αίτημα ασύλου του θα εξεταστεί στα πλαίσια άλλης συνέντευξης με την Υπηρεσία Ασύλου (ερυθρό 41 του διοικητικού φακέλου).
Μετά το πέρας της συνέντευξης, ο Αιτητής και η λειτουργός ΥΚΕ η οποία εκπροσωπούσε τον Αιτητή ως κηδεμόνας του, έδωσαν την συγκατάθεσή τους προκειμένου ο Αιτητής να υποβληθεί στις εν λόγω εξετάσεις. Την επομένη, ήτοι στις 05/03/2021, η λειτουργός των Καθ’ ων η αίτηση προέβη σε σχετική παραπομπή μέσω μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Με επιστολή του ημερομηνίας 10/03/2021 προς τους Καθ’ ων η αίτηση, το Τμήμα Οδοντιατρικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας αναφέρει ότι την ίδια ημέρα διενεργήθηκε στον Αιτητή κλινική εξέταση του στοματογναθικού συστήματος καθώς και πανοραμική ακτινογραφία, τα πορίσματα των οποίων καταγράφονται ως εξής:
«Από την εφαρμογή:
α) της μεθόδου Demirjian και συνεργατών τροποποιημένης κατά Levesque και συνεργατών (1973) προκύπτει ότι το άτομο είναι τουλάχιστον 19,20 ετών,
β) της μεθόδου Kullman προκύπτει ότι το άτομο είναι τουλάχιστον 19, 20 ετών με σταθερά απόκλιση ± 1,0 έτη και
γ) της μεθόδου Harris & Nortje προκύπτει ότι το άτομο είναι τουλάχιστον 19,20 ετών με σταθερά απόκλιση ± 1,2 έτη και
Συνεκτιμώντας όλα τα παραπάνω στοιχεία που προέκυψαν από την κλινική και ακτινογραφική εξέταση του στοματογναθικού συστήματος αλλά και την γνωμάτευση από την ακτινογραφική εξέταση της άκρας χείρας, καθώς επίσης και το γεγονός ότι η σύγκλειση του ακρορριζίου των τρίτων γομφίων ολοκληρώνεται στην ηλικία των 18 έως 20 ετών (όπως έχει συμβεί στην προκειμένη περίπτωση στα 38 και 48), προκύπτει ότι όλα τα επιστημονικά ευρήματα συγκλίνουν στο ότι το άτομο αυτό είναι ενήλικο.» (ερυθρά 56-55 του διοικητικού φακέλου).
Στις 19/03/2021, η αρμόδια λειτουργός της Υπηρεσίας Ασύλου υπέβαλε την τελική έκθεση για τον προσδιορισμό της ηλικίας του Αιτητή, παραθέτοντας το ιστορικό της διαδικασίας προσδιορισμού της ηλικίας του Αιτητή, συμπεριλαμβανομένης της διενέργειας των ιατρικών εξετάσεων. Παραπέμποντας στο πόρισμα των ιατρικών εξετάσεων και αναφέροντας ότι λαμβάνει υπόψιν την απουσία αξιόπιστων εγγράφων, τις αμφιβολίες που έχουν εγερθεί στην έκθεση της λειτουργού των ΥΚΕ, τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων και τη συνέντευξη, εισηγήθηκε όπως «στο εξής ο Αιτητής θεωρείται ενήλικας».
Στις 23/03/2021, ο Αιτητής κλήθηκε ενώπιον της Υπηρεσίας Ασύλου και ενημερώθηκε για τα αποτελέσματα της διαδικασίας προσδιορισμού της ηλικίας του, παρουσία διερμηνέα και του κηδεμόνα του. Ο Αιτητής επέμεινε ότι έχει δηλώσει την πραγματική του ηλικία και ότι είναι ασυνόδευτος ανήλικος, αρνήθηκε δε να υπογράψει το σχετικό έγγραφο (ερυθρά 63-62 του διοικητικού φακέλου).
Από τα πιο πάνω παρατηρώ ότι προκύπτουν σοβαρές παραλείψεις και πλημμέλειες εκ μέρους των Καθ’ ων η αίτηση αναφορικά με τις διαδικασίες εξέτασης αιτήματος διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται από άτομο που υποστηρίζει ότι είναι ασυνόδευτος ανήλικος.
Εν πρώτοις, παρατηρείται ότι η διαδικασία προσδιορισμού της ηλικίας του Αιτητή κινήθηκε εκ μέρους των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ενεργώντας ως κηδεμόνας του Αιτητή. Όπως προκύπτει από την επικοινωνία της λειτουργού ΥΚΕ του Κέντρου Πρώτης Υποδοχής Πουρνάρα ημερομηνίας 20/01/2021 με λειτουργό της Υπηρεσίας Ασύλου ως αναφέρθηκε πιο πάνω (ερυθρό 13 του διοικητικού φακέλου), δεν υπάρχει οποιαδήποτε αιτιολόγηση σε σχέση με τον λόγο για τον οποίο εγέρθηκαν υποψίες σχετικά με την ανηλικότητα του Αιτητή. Πολλώ δε μάλλον, δεδομένου ότι σε εκείνο το στάδιο της διαδικασίας δεν είχε ακόμα διενεργηθεί ούτε συνέντευξη ευαλωτότητας του Αιτητή, η οποία είναι λογικό και απαραίτητο να προηγείται σε Αιτητή ο οποίος ήταν καταγεγραμμένος ως ασυνόδευτος ανήλικος.
Περαιτέρω, απουσιάζει επίσης πρακτικό της συνέντευξης που φαίνεται να είχε ο Αιτητής με εκπρόσωπο του κηδεμόνα του, κατόπιν της οποίας συντάχθηκε η «κοινωνική έρευνα» και στην οποία εντοπίζονται αντιφάσεις στις δηλώσεις του Αιτητή περί της ηλικίας που είχε όταν ο πατέρας του εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του. Δεδομένου ότι τα όσα λέχθησαν ενώπιον του Επιτρόπου επί του ζητήματος αξιολογήθηκαν κατά τη συνέντευξη ημερομηνίας 04/03/2021 και η αντίφαση που εντοπίστηκε αποτέλεσε έναν από τους κύριους λόγους αμφισβήτησης των δηλώσεων του Αιτητή περί της ηλικίας του, οι δηλώσεις του Αιτητή θα έπρεπε να καταγράφονται σαφώς ώστε να είναι δυνατή η εξέταση και επαλήθευσή τους στα πλαίσια του δικαστικού ελέγχου. Την ίδια στιγμή, συναξιολογείται η στάση του Αιτητή κατά την ανακριτική συνέντευξη από την ΥΑΜ Λάρνακας, όπου ως αναφέρεται «ο αναφερόμενος δεν ήταν συνεργάσιμος, δεν έδινε ξεκάθαρες και σαφείς απαντήσεις και σε αρκετές ερωτήσεις ανέφερε ότι δε γνωρίζει». Από την Κοινωνική Έρευνα η οποία έχει υποβληθεί, δεν καθίσταται σαφές σε ποιο βαθμό η ανωτέρω στάση του Αιτητή σχετίζεται με ενδείξεις οι οποίες σχετίζονται με την ηλικία του Αιτητή, απολήγοντας σε αμφισβήτηση αυτής. Επισημαίνεται εξάλλου ότι, παρότι αξιολογήθηκε η στάση του Αιτητή κατά την ανακριτική συνέντευξη, κατά την κοινωνική έρευνα η οποία συνετάχθη από τη λειτουργό ΥΚΕ δεν αξιολογήθηκε η κρίση του λειτουργού που διενήργησε τη συνέντευξη ευαλωτότητας ότι ο Αιτητής υπήρξε «πολύ συνεργάσιμος και δεκτικός στο να απαντήσει τις ερωτήσεις οι οποίες τέθηκαν» (ερυθρό 27 του διοικητικού φακέλου). Από την έρευνα του λειτουργού δεν διαφαίνεται ο λόγος για τον οποίο δόθηκε έμφαση στη στάση του λειτουργού κατά την πρώτη και όχι κατά τη δεύτερη συνέντευξη. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι κρίση της Λειτουργού ΥΚΕ συναξιολογήθηκε για την παραπομπή του Αιτητή σε ιατρικές εξετάσεις (ερυθρό 42 του διοικητικού φακέλου), όπως εξάλλου και για την απόφαση όπως ο Αιτητής θεωρηθεί ως ενήλικος (ερυθρό 59 του διοικητικού φακέλου), η κρίση της Λειτουργού επί των ανωτέρω ζητημάτων όφειλε να είναι σαφής.
Σε κάθε περίπτωση, οι αντιφάσεις που εντόπισαν οι Καθ’ ων στην μεταγενέστερη συνέντευξη του Αιτητή για τον προσδιορισμό της ηλικίας του για σκοπούς του Κανονισμού Δουβλίνου ημερ. 04/03/2021, όπως προκύπτει από το πρακτικό της εν λόγω συνέντευξης, δεν κρίνονται ικανές και ιδιαιτέρως σοβαρές ώστε να οδηγήσουν στην άνευ ετέρου απευθείας παραπομπή του σε ιατρικές εξετάσεις. Η αντίφαση η οποία ιδίως τονίζεται από τη λειτουργό συνιστά αντίφαση την οποία, όπως φαίνεται από το πρακτικό της συνέντευξης, ο Αιτητής διόρθωσε αφ’ εαυτού του, χωρίς καν να χρειαστεί να του υποδειχθεί προκειμένου να τοποθετηθεί επ’ αυτής.(ερυθρό 43 του διοικητικού φακέλου)
Διαπιστώνω περαιτέρω ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε αιτιολόγηση ως προς το γιατί επιλέχθηκαν οι συγκεκριμένες ιατρικές εξετάσεις ως η καταλληλότερη, σε εκείνο το στάδιο, μέθοδος προσδιορισμού της ηλικίας του Αιτητή. Σύμφωνα με τον Πρακτικό Οδηγό της EASO σχετικά με τον υπολογισμό της ηλικίας: [υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου]
«Η επιλογή των μεθόδων θα πρέπει να είναι όσο το δυνατόν περισσότερο εξατομικευμένη ενώ θα πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στη λιγότερο παρεμβατική και περισσότερο ακριβή μέθοδο. Πριν επιλεγεί η μέθοδος που αποτελεί τη λιγότερο παρεμβατική επιλογή, θα πρέπει να εξετάζεται όχι μόνο ο σωματικός της αντίκτυπος στους αιτούντες αλλά και οι ψυχολογικές της επιπτώσεις (βλέπε άρθρο 25 παράγραφος 5 δεύτερο εδάφιο της ΟΔΑ). Άλλωστε, πρέπει να εξετάζονται περιβαλλοντικοί και πολιτιστικοί παράγοντες. Οι εξετάσεις θα πρέπει να διενεργούνται σταδιακά ενώ προτεραιότητα θα πρέπει να δίνεται στις μη ιατρικές μεθόδους. Αν από τις μεθόδους αυτές δεν προκύψουν ασφαλή αποτελέσματα, μπορούν να χρησιμοποιούνται ιατρικές μέθοδοι, οι οποίες ωστόσο δεν περιλαμβάνουν ακτινοβολία. Η εφαρμογή ιατρικών μεθόδων που περιλαμβάνουν ακτινοβολία θα πρέπει να είναι η ύστατη επιλογή και, όπως αναλύθηκε ανωτέρω, θα πρέπει να επιλέγεται η μέθοδος που περιλαμβάνει τη μικρότερη δυνατή δόση ακτινοβολίας. Στα αποτελέσματα των δοκιμών αξιολόγησης της ψυχολογικής ωρίμανσης θα πρέπει να δίνεται η ίδια τουλάχιστον σημασία με τη σημασία που δίνεται στα αποτελέσματα των δοκιμών αξιολόγησης της σωματικής ανάπτυξης. Με την προσέγγιση αυτή διασφαλίζεται ότι μόλις προκύψουν σαφή αποτελέσματα από τη μία μέθοδο, αποφεύγονται ενδεχόμενες πρόσθετες περιττές εξετάσεις.».[2]
Λαμβάνω επίσης υπόψιν το γεγονός πως ο Αιτητής παραπέμφθηκε σε τρεις ιατρικές εξετάσεις, με τη μία εξ αυτών να είναι ακτινογραφική εξέταση της άκρας χείρας. Ωστόσο, στο σχετικό έγγραφο που περιλαμβάνεται στον διοικητικό φάκελο, δεν αναγράφεται οποιοδήποτε εύρημα περί της ηλικίας του Αιτητή και/ή συσχέτιση του αποτελέσματος της συγκεκριμένης ακτινογραφίας με τον προσδιορισμό της ηλικίας του (ερυθρό 54 του διοικητικού φακέλου). Παρά ταύτα, στην επιστολή του Τμήματος Οδοντιατρικών Υπηρεσιών ημερ. 10/03/2021 αναφέρεται ότι λήφθηκε υπόψιν και η ακτινογραφία άκρας χείρας στο εύρημα περί ενηλικότητας του Αιτητή (ερυθρό 55 του διοικητικού φακέλου).
Διαπιστώνω περαιτέρω ότι δεν προκύπτει οποιοδήποτε στοιχείο που να επιβεβαιώνει ότι κατά την παραπομπή του σε ιατρικές εξετάσεις ο Αιτητής ενημερώθηκε για τις επιπτώσεις που θα έχει τυχόν εύρημα ότι είναι ενήλικας στο δικαίωμά του σε οικογενειακή επανένωση με τα μέλη της οικογένειάς του δυνάμει του Κανονισμού Δουβλίνου 604/2013. Καμία σχετική ενημέρωση δεν είχε ο Αιτητής ούτε κατά την γνωστοποίηση σε αυτόν των αποτελεσμάτων των ιατρικών εξετάσεων και της τελικής απόφασης ότι θεωρείται ενήλικας, απόφαση την οποία σε κάθε περίπτωση ο ίδιος αρνήθηκε να υπογράψει.
Σύμφωνα με το άρθρο 10 του περί Προσφύγων Νόμου, προβλέπεται ειδική διαδικασία προσδιορισμού της ηλικίας αιτητή για τον οποίο υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την ηλικία του. Προνοούνται ειδικότερα τα ακόλουθα:
«10 [.](1Ζ)(α) Η Υπηρεσία Ασύλου δύναται να χρησιμοποιεί ιατρικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό της ηλικίας ασυνόδευτου ανήλικου, στο πλαίσιο της εξέτασης της αίτησής του, όταν, μετά τις γενικές δηλώσεις ή άλλες συναφείς ενδείξεις, υπάρχουν αμφιβολίες σχετικά με την ηλικία του αιτητή. Σε περίπτωση που, μετά την διεξαγωγή της ιατρικής εξέτασης, εξακολουθούν να υπάρχουν αμφιβολίες για την ηλικία του αιτητή, τότε ο αιτητής θεωρείται ότι είναι ανήλικος.
(β) Οποιαδήποτε ιατρική εξέταση πραγματοποιείται με πλήρη σεβασμό της αξιοπρέπειας του ασυνόδευτου ανήλικου, διενεργείται με την επιλογή των λιγότερο παρεμβατικών εξετάσεων και διενεργείται από κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες του τομέα της υγείας, ώστε να επιτυγχάνεται όσο το δυνατόν πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα.
(1Η) Σε περίπτωση χρήσης ιατρικών εξετάσεων σύμφωνα με το εδάφιο (1Ζ), η Υπηρεσία Ασύλου μεριμνά ώστε-
(α) ο ασυνόδευτος ανήλικος να ενημερώνεται, πριν από την εξέταση της αίτησής του και σε γλώσσα την οποία κατανοεί ή εύλογα θεωρείται ότι κατανοεί, σχετικά με το ενδεχόμενο προσδιορισμού της ηλικίας με ιατρικές εξετάσεις∙ η ενημέρωση περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με τη μέθοδο εξετάσεων, τον ενδεχόμενο αντίκτυπο των αποτελεσμάτων των ιατρικών εξετάσεων στην εξέταση της αίτησης και τον αντίκτυπο της τυχόν άρνησης του ασυνόδευτου ανήλικου να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις∙
(β) ο ασυνόδευτος ανήλικος ή/και ο εκπρόσωπός του να συναινούν στη διενέργεια εξέτασης για τον προσδιορισμό της ηλικίας του ασυνόδευτου ανήλικου∙ και
(γ) η απόφαση απόρριψης αίτησης ασυνόδευτου ανήλικου, ο οποίος αρνήθηκε να υποβληθεί σε τέτοιες ιατρικές εξετάσεις, να μη βασίζεται μόνο στην άρνηση αυτή.
(1Θ) Η άρνηση ασυνόδευτου ανήλικου να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις, για τον προσδιορισμό της ηλικίας του, δεν εμποδίζει τον Προϊστάμενο να λάβει απόφαση επί της αίτησης του ασυνόδευτου ανήλικου.[.]».
Περαιτέρω, σύμφωνα με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, τόσο το εθνικό όσο και το ενωσιακό, αιτητής ασύλου ο οποίος θεωρείται ανήλικος και δη ασυνόδευτος, εμπίπτει στον ορισμό των ευάλωτων προσώπων («Πρόσωπα που χρήζουν ειδικής μεταχείρισης», άρθρο 9ΚΓ του περί Προσφύγων Νόμου) και αποκτά εκ του νόμου ενισχυμένες διαδικαστικές εγγυήσεις και δικαιώματα, τα οποία καθορίζουν, μεταξύ άλλων, το ειδικό καθεστώς του και τη μεταχείρισή του πριν την τελική απόφαση επί της ουσίας της αιτήσεώς του. Κυριότερα και σχετικά στην παρούσα είναι η αρχή του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού, η οποία πρέπει να αποτελεί το βασικό κριτήριο κατά την εφαρμογή του περί Προσφύγων Νόμου (άρθρο 9ΚΕ) και το ότι προβλέπονται για τους ασυνόδευτους ανηλίκους ειδικές διαδικασίες και ρυθμίσεις στη βάση του Κανονισμού Δουβλίνου 604/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Ιουνίου 2013, για τη θέσπιση των κριτηρίων και μηχανισμών για τον προσδιορισμό του κράτους μέλους που είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που υποβάλλεται σε κράτος μέλος από υπήκοο τρίτης χώρας ή από απάτριδα. Ειδικότερα, δυνάμει του άρθρου 6 αυτού, προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η υποχρέωση των αρχών των κρατών μελών να συνεργαστούν με σκοπό την άμεση εξέταση της δυνατότητας επανένωσης του ανηλίκου με την οικογένειά του. Σε περίπτωση εξάλλου ανήλικου προσώπου, η ιδιότητά του αυτή λαμβάνεται υπόψιν και κατά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ισχυρισμών του κατά την ουσία της υπόθεσης, εφόσον είναι σαφές ότι δεν αναμένεται από ανήλικο πρόσωπο να αντιλαμβάνεται και να θυμάται κατά τον ίδιο τρόπο με έναν ενήλικο πρόσωπο.
Με τα ανωτέρω ζητήματα σε παραπλήσια περιστατικά ασχολήθηκε η αδελφή μου Δικαστής Κ.Κλεάνθους στην υπόθεση αρ. 698/19, S.A. v. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου, ημερομηνίας 07/07/2022 (ECLI:CY:DDDP:2022:824) και στην εκεί μνημονευόμενη νομολογία, το σκεπτικό της οποίας υιοθετώ για σκοπούς της παρούσας:
«99. Διαπιστώνω καταρχάς την ύπαρξη των ακόλουθων διαδικαστικών πλημμελειών της διαδικασίας προσδιορισμού της ηλικίας του Αιτητή. Κατά το στάδιο της συνέντευξης του Αιτητή για τους σκοπούς προσδιορισμού της ηλικίας του, ο οποίος προσδιορισμός, όπως του επεξηγήθηκε είναι κρίσιμος για το δικαίωμά του σε οικογενειακή επανένωση, δεν δόθηκε η δυνατότητα στον Αιτητή να εξηγήσει τις κατ΄ ισχυρισμό αντιφάσεις τις οποίες η λειτουργός που διενεργούσε τη συνέντευξη εντόπισε. Η μόνη ενδεχομένως αντίφαση που προκύπτει εμμέσως από τη συνέντευξη είναι το γεγονός ότι ο Αιτητής σε προηγούμενη του δήλωση στη λειτουργό κοινωνικής ευημερίας φαίνεται να ανέφερε ότι δεν παρακολούθησε σχολείο ενώ στη συνέχεια κατά το στάδιο της συνέντευξής του ο Αιτητής ανέφερε ότι παρακολούθησε σχολείο τόσο πριν την ηλικία των δέκα ετών (στο σχολείο του Κορανίου) όσο και μετά τα δέκα έτη σε άλλο σχολείο. Η εν λόγω αντίφαση δεν φαίνεται από μόνη της να αποτελεί μείζονα αντίφαση, από την οποία να προκύπτουν σοβαρές αμφιβολίες για την ηλικία του Αιτητή. Επιπλέον, πουθενά δεν καταγράφονται με ευκρίνεια οι λόγοι για τους οποίους γεννούνται αμφιβολίες ως προς τον ισχυρισμό του Αιτητή ότι αυτός γεννήθηκε στις 7.6.2003 και κατ' επέκταση οι λόγοι για τους οποίους κρίνεται απαραίτητη η διενέργεια ιατρικών εξετάσεων, ώστε να δοθεί η δυνατότητα στον Αιτητή να τοποθετηθεί σχετικά. Σημειώνεται στο σημείο αυτό ότι ο Αιτητής σε στάδιο μεταγενέστερο της συνέντευξης και πριν τη διενέργεια σε αυτόν ιατρικών εξετάσεων, προσκόμισε αντίγραφο μετάφρασης του πιστοποιητικού γέννησής του. Το έγγραφο αυτό καίτοι εκ πρώτης όψεως φαίνεται να μην έχει κάποια αποδεικτική δύναμη, καθώς πρόκειται για αντίγραφο μετάφρασης, δεν προκύπτει πώς αυτό εντέλει αξιολογήθηκε, ούτε διερευνήθηκε περαιτέρω η προέλευσή του και το ενδεχόμενο εξασφάλισης πιο αξιόπιστων εκδοχών του πριν από την υποβολή του Αιτητή σε ιατρικές εξετάσεις. Επιπλέον, κατά το στάδιο της συνέντευξης όπως προκύπτει και από τα πρακτικά αυτής, ο Αιτητής δεν ενημερώθηκε για την επιλογή του να μην υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις και ότι αυτό δε θα είχε συνέπειες από μόνο του στην αξιολόγησή της αίτησής του για άσυλο (ενημερωμένη συγκατάθεση informed consent). Αντίθετα παρατηρώ ότι ο Αιτητής ενημερώθηκε ότι εάν με το πέρας των εξετάσεων διαπιστωθεί ότι είναι ενήλικας δεν θα παραμείνει στο καταφύγιο φιλοξενίας ανηλίκων και επιπλέον ότι θα τερματιστεί το η διαδικασία οικογενειακής επανένωσης. Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη το εύρος των μεθόδων αξιολόγησης της ηλικίας του Αιτητή, δεν προκύπτει από πουθενά και δεν αιτιολογείται η επιλογή των πιο πάνω παρεμβατικών ιατρικών μεθόδων, ήτοι ιατρικές μέθοδοι με την χρήση ακτινογραφίας έναντι των υπολοίπων μεθόδων. Οι διαδικαστικές αυτές πλημμέλειες οδηγούν σε παραβίαση του άρθρου 10(1Ζ) του περί Προσφύγων Νόμου υπό το φως της αρχής του βέλτιστου συμφέροντος του ανηλίκου (άρθρο 10(1Α)). Παρατηρείται χαρακτηριστικά ότι κατά το στάδιο της συνέντευξης η αρμόδια λειτουργός «ανακοινώνει» απλώς κατά τη ροή της συνέντευξης στον Αιτητή, την ανάγκη αυτός να υποβληθεί σε ιατρικές εξετάσεις προς άρση των αμφιβολιών, αριθμώντας τις τρεις μεθόδους εξέτασης στις οποίες εντέλει υποβλήθηκε ο Αιτητής. Οι ιατρικές μέθοδοι που ακολουθήθηκαν καίτοι περιλαμβάνονται στις γενικώς ενδεικνυόμενες μεθόδους προσδιορισμού ηλικίας, εντούτοις δεν αιτιολογήθηκε επαρκώς η ανάγκη προσφυγής τους σε αυτές.
100. Όπως επισημαίνεται εξάλλου, η ανηλικότητα συνδέεται με σειρά δικαιωμάτων τα οποία αφορούν στις συνθήκες υποδοχής του Αιτητή. Επιπλέον συνδέεται με το δικαίωμά του σε οικογενειακή επανένωση στο πλαίσιο του Κανονισμού του Δουβλίνου αλλά και μεταγενέστερα στην περίπτωση που ο θεωρηθεί δικαιούχους προσφυγικού καθεστώτος. Σύμφωνα και με τη νομολογία του ΔΕΕ κρίσιμη σε σχέση ειδικά με το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης είναι η ηλικία του Αιτητή κατά το χρόνο κατάθεσης της αίτησής ασύλου του για άσυλο (Βλ. Απόφαση του ΔΕΕ της 12ης Απριλίου 2018 στην υπόθεση C‑550/16, A,S κατά Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie, ECLI:EU:C:2018:248). Όπως εξηγείται στη σχετική αυτή νομολογία η ημερομηνία καταθέσεως της αιτήσεως παροχής διεθνούς προστασίας είναι αυτή που θα πρέπει να έχει καθοριστική σημασία προκειμένου να εκτιμηθεί η ηλικία πρόσφυγα όσον αφορά την εφαρμογή των συναφών με την οικογενειακή επανένωση διατάξεων, καθώς αυτή η ερμηνευτική προσέγγιση καθιστά δυνατή τη διασφάλιση πανομοιότυπης και προβλέψιμης μεταχειρίσεως όλων των αιτούντων που ευρίσκονται, από χρονικής απόψεως, σε ίδια κατάσταση, έτσι ώστε η ευδοκίμηση της αιτήσεως οικογενειακής επανενώσεως να εξαρτάται κυρίως από περιστάσεις σχετικές με τον αιτούντα και όχι με τη διοίκηση, όπως είναι η χρονική διάρκεια εξετάσεως της αιτήσεως παροχής διεθνούς προστασίας ή της αιτήσεως οικογενειακής επανενώσεως. Ως εκ τούτου, το τελικό πόρισμα επί της διαδικασίας προσδιορισμού ηλικίας ενός Αιτητή, σύμφωνα με το σκοπό, την οικονομία του νόμου και ιδίως του γεγονότος ότι εν προκειμένω η διαδικασία προσδιορισμού της ηλικίας έγινε και στο πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού του Δουβλίνου (βλ. άρθρο 6 αυτού και εφαρμογή των πιο πάνω σκέψεων και αρχών mutatis mutandis) θα πρέπει να αφορά στην ηλικία του Αιτητή κατά το χρόνο υποβολής/ κατάθεσης της αίτησής του και όχι κατά το χρόνο διενέργειας των ιατρικών εξετάσεων. Η κρίση περί της ανηλικότητας του Αιτητή και της επίδρασης αυτής στα δικαιώματα του Αιτητή δεν μπορεί να εξαρτάται από την ταχύτητα με την οποία η διοίκηση διεκπεραιώνει τις υποχρεώσεις της. Αντίθετη ερμηνευτική προσέγγιση θα αντίκειτο στην αρχή της ομοιόμορφης εφαρμογής του δικαίου της Ένωσης όσο και στην αρχή της ισότητας (ibid, σκέψη 41),
101. Εν προκειμένω, οι ιατρικές εξετάσεις διενεργήθηκαν στον Αιτητή την 1.1.2019. Σύμφωνα με τη δεύτερη διενεργηθείσα μέθοδο ο Αιτητής κρίθηκε ως άτομο τουλάχιστον 19,2 ετών με σταθερά απόκλιση ± 1,2 έτη. Συνεπώς κρίθηκε ως κατώτερο όριο ηλικίας του Αιτητή τα 18 έτη. Εντούτοις σημειώνεται ότι ο Αιτητής υπέβαλε την αίτησή του στις 31.10.2018, δηλαδή περί τους δύο μήνες πριν από τις διενεργηθείσες εξετάσεις και ως εκ τούτου, σύμφωνα με το κατώτατο όριο εκτίμησης της εν λόγω μεθόδου, ο Αιτητής ενδέχετο να ήταν ανήλικος κατά το χρόνο υποβολής της αίτησής του για άσυλο. Όπως αναφέρθηκε ανωτέρω, η αμφιβολία λύνεται υπέρ του ανηλίκου (in dubio pro minore, άρθρο 10(ΙΖ)(α) του περί Προσφύγων Νόμου). Με αυτά ως δεδομένα και εν απουσία οποιουδήποτε άλλου στοιχείου αξιολόγησης στο πλαίσιο της υπό αναφορά διαδικασίας πέραν των ιατρικών εξετάσεων που διενεργήθηκαν, η κρίση των Καθ' ων η αίτηση ότι ο Αιτητής δεν είναι ανήλικος πάσχει εξαιτίας πλάνης.».
Αντίστοιχα πραγματικά περιστατικά εντοπίζονται και στην παρούσα περίπτωση, όπου με την τρίτη διενεργηθείσα μέθοδο ο Αιτητής κρίθηκε ως άτομο τουλάχιστον 19, 20 ετών με σταθερά απόκλιση ± 1,2 έτη. Ως κατώτερο όριο ηλικίας δηλαδή του Αιτητή τέθηκε το 18ο έτος. Λαμβάνοντας υπόψιν ότι ο Αιτητής υπέβαλε την αίτησή του τον Δεκέμβριο του 2020, περί τους τρεις μήνες πριν τη διεξαγωγή εξετάσεων, ενδέχεται ο Αιτητής να ήταν ανήλικος κατά την υποβολή του αιτήματος για παραχώρηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Αντίστοιχα με τη δεύτερη μέθοδο, ο Αιτητής κρίθηκε τουλάχιστον 19,20 ετών με σταθερά απόκλιση ± 1,0 έτη, συνεπώς ενδέχεται να ήταν οριακά ανήλικος κατά τη στιγμή υποβολής του αιτήματός του.
Ενόψει των ανωτέρω, κρίνω πως η διαδικασία προσδιορισμού της ηλικίας του Αιτητή πάσχει και οδηγεί στην ακύρωση της απόφασης των Καθ’ ων η αίτηση να μην αναγνωρίσουν τον Αιτητή ως ανήλικο. Συνεπακόλουθα, πάσχει και η διαδικασία εξέτασης της αίτησης του Αιτητή για διεθνή προστασία, η οποία διεξήχθη με δεδομένο ότι ο Αιτητής ήταν ενήλικας κατά τον ουσιώδη χρόνο. Τονίζω ξανά ότι η εσφαλμένη κρίση των Καθ’ ων η αίτηση έχει επιδράσει αρνητικά σε βασικά δικαιώματα του Αιτητή, ιδίως το δικαίωμά του σε οικογενειακή επανένωση δυνάμει του Κανονισμού Δουβλίνο 604/2013, τις διαδικαστικές εγγυήσεις οι οποίες συνοδεύουν το ανήλικο πρόσωπο, ενώ είχε ως αποτέλεσμα να μην αξιολογηθεί η ανηλικότητά του κατά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας των ισχυρισμών του κατά τη συνέντευξη ημερομηνίας 10/09/2021.
Για τους λόγους που εξήγησα πιο πάνω, η προσφυγή επιτυγχάνει και η προσβαλλόμενη απόφαση ακυρώνεται δυνάμει του άρθρου 146(4)(β) του Συντάγματος και του άρθρου 11(3)(β) του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου (Ν. 73(Ι)/18). Επιδικάζονται €350 έξοδα υπέρ του Αιτητή και εναντίον των Καθ' ων η αίτηση.
Α.ΑΓΡΟΤΗ, Δ ΔΔΔΠ
[1] EASO, ‘Practical Guide on Age Assessment’ (2η εκδ., 2018), 37 υπό «Right to Effective Remedy» διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/easo-practical-guide-on-age-assesment-v3-2018.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 28/05/2024) “In the event of a negative decision (discordant with the claimed age), the authorities should explain the reasons for the decision and inform the applicant about how it can be challenged. As the childhood/ adulthood of the applicant may influence how the international protection procedure is conducted (prioritisation, safeguards, etc.), a decision on the age assessment should be issued separately from and prior to the decision on international protection. If there is no separate right to appeal against the result of the age assessment decision itself, the opportunity to challenge the outcome through judicial review or as part of the consideration of the overall protection claim should be available.”
[2] EASO, ‘Πρακτικός Οδηγός σχετικά με τον Υπολογισμό της Ηλικίας’ (2η εκδ, 2018), 46 διαθέσιμο σε https://euaa.europa.eu/sites/default/files/Practical_Guide_Age_Assessment_2018_EL.pdf (ημερομηνία πρόσβασης 29/05/2024)