ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ. 7348/2022
24 Μαΐου, 2024
[X. ΜΙΧΑΗΛΙΔΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
C. N. M.
Αιτητή
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω της
Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση
…………………….
Μαρία Μπαγιαζίδου, Δικηγόρος για τον αιτητή
Μέλανη Τρεμούρη για Νικόλα Ιερωνυμίδη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Χ.Μιχαηλίδου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο αιτητής προσφεύγει με την παρούσα αίτηση ακυρώσεως εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, ημερομηνίας 21/11/2022, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του, για χορήγηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας και ζητά από το Δικαστήριο την κατ’ουσίαν εξέταση του αιτήματός του.
Όπως προκύπτει από την Ένσταση που καταχώρισε ο ευπαίδευτος συνήγορος των καθ’ ων η αίτηση, ο αιτητής είναι υπήκοος της Νιγηρίας και υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία στις 30/09/2022, αφού εισήλθε παράνομα στις ελεγχόμενες από την κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές. Την ίδια ημέρα, ο αιτητής παρέλαβε τη βεβαίωση υποβολής αιτήματος διεθνούς προστασίας.
Στις 18/10/2022 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη στον αιτητή από αρμόδιο λειτουργό του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (στο εξής: «E.U.A.A»- European Union Agency for Asylum) και στον αιτητή παραχωρήθηκε δωρεάν βοήθεια διερμηνέα. Μετά τη συνέντευξη, στις 27/10/2022, ο αρμόδιος λειτουργός ετοίμασε έκθεση-εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου εισηγούμενος την απόρριψη της αίτησης του αιτητή και αυθημερόν ο αρμόδιος εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός, που εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου, αποφάσισε την απόρριψη της αίτησης. Στις 21/11/2022 ετοιμάστηκε επιστολή από την Υπηρεσία Ασύλου προς τον αιτητή σχετικά με την απόρριψη του αιτήματος και αιτιολόγηση της απόφασης. Η εν λόγω επιστολή επιδόθηκε δια χειρός στον αιτητή αυθημερόν. Στη συνέχεια, ο αιτητής καταχώρισε την υπό εξέταση προσφυγή εναντίον της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.
Η ευπαίδευτη συνήγορος του αιτητή με τη Γραπτή της Αγόρευση προώθησε ως μόνο λόγο ακύρωσης της προσβαλλόμενης απόφασης την έλλειψη δέουσας έρευνας εκ μέρους του αρμόδιου οργάνου. Στα πλαίσια του προαναφερόμενου ισχυρισμού η συνήγορος του αιτητή εισηγείται παραβίαση των κατευθυντήριων γραμμών της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες κατά τη διεξαγωγή της συνέντευξης. Θα πρέπει να αναφερθεί πως η ευπαίδευτη συνήγορος του αιτητή, δήλωσε κατά το στάδιο των διευκρινίσεων πως δεν επιθυμεί να καταχωρήσει Γραπτή Απαντητική Αγόρευση και υιοθέτησε τα όσα περιλαμβάνονται στη Γραπτή της Αγόρευση.
Θα πρέπει να επισημανθεί ότι, σύμφωνα με τον περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμο του 2018 (Ν.73(Ι)/2018), το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας έχει την εξουσία να εξετάσει την παρούσα υπόθεση και επί της ουσίας και όχι μόνο ως ακυρωτικό Δικαστήριο. Το γεγονός αυτό, οφείλεται στο ότι η υπό εξέταση υπόθεση αφορά αίτηση που χρονικά εμπίπτει στις προϋποθέσεις του άρθρου 11 του περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου του 2018 (Ν.73(Ι)/2018), οι οποίες δίδουν στο Δικαστήριο την υποχρέωση ελέγχου νομιμότητας και ορθότητας της προσβαλλόμενης απόφασης.
Προχωρώ να εξετάσω τον ισχυρισμό του αιτητή περί του ότι εσφαλμένα και λόγω έλλειψης δέουσας και/ή επαρκούς έρευνας, το αρμόδιο όργανο απέρριψε το αίτημά του για χορήγηση καθεστώτος διεθνούς προστασίας. Θεωρώ χρήσιμο να καταγραφούν όλοι οι ισχυρισμοί που πρόβαλε ο αιτητής σε όλα τα στάδια της εξέτασης του αιτήματός του, προκειμένου να εξετάσω την ορθότητα της προσβαλλόμενης απόφασης, αλλά και για να διαφανεί εάν το αρμόδιο όργανο αποφάσισε μετά από δέουσα έρευνα, ορθά, νόμιμα και εντός των πλαισίων της σχετικής νομοθεσίας.
Ο αιτητής στην αίτηση που υπέβαλε στην Υπηρεσία Ασύλου ισχυρίστηκε ότι εγκατάλειψε την χώρα καταγωγής του εξαιτίας μιας οικογενειακής διαμάχης που είχε με τον θείο του. Συγκεκριμένα, ισχυρίστηκε πως μετά τον θάνατο του πατέρα του, ο θείος του κατέλαβε την περιουσία του, απείλησε πως θα τον σκοτώσει και τον έδιωξε από το σπίτι. Κατόπιν ο αιτητής έβαλε φωτιά στο σπίτι και διέφυγε στο δάσος για να κρυφτεί. Εκεί συνάντησε έναν κυνηγό ο οποίος του προσέφερε προσωρινά καταφύγιο αλλά ο υιός του κυνηγού αποκάλυψε στον θείο του αιτητή την τοποθεσία του τελευταίου. Στη συνέχεια, ο θείος του αιτητή απείλησε τον κυνηγό ότι θα τον σκοτώσει αν δεν του παραδώσει τον αιτητή. Συνεπεία των ανωτέρω, ο κυνηγός βοήθησε τον αιτητή να εγκαταλείψει την χώρα του και εξαιτίας αυτού ο αιτητής ισχυρίζεται πως δεν μπορεί να επιστρέψει στην χώρα του λόγω του ότι η ζωή του βρίσκεται σε κίνδυνο (ερυθρά 1-3, του διοικητικού φακέλου).
Κατά τη διάρκεια της προσωπικής του συνέντευξης από αρμόδιο λειτουργό της EUAA προς εξέταση της ουσίας της αίτησής του, ο αιτητής κλήθηκε να απαντήσει σε ερωτήσεις τόσο αναφορικά με τα προσωπικά του στοιχεία, όσο και σε σχέση με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής του και αιτήθηκε διεθνούς προστασίας στην Δημοκρατία.
Αναφορικά με τα προσωπικά του στοιχεία επιβεβαίωσε πως είναι πολίτης της Νιγηρίας, γεννηθείς και μεγαλωμένος στο χωριό Obingwa της πολιτείας Abia, το οποίο δηλώνει και ως τόπο προηγούμενης συνήθους διαμονής του (ερυθρό 33, 1χ, του διοικητικού φακέλου). Περαιτέρω ανήκει στην εθνοτική ομάδα των Igbo (ερυθρό 35, 1χ, του διοικητικού φακέλου) και είναι χριστιανός καθολικός ως προς το θρήσκευμα (ερυθρό 35, 2χ, του διοικητικού φακέλου). Αναφορικά με το μορφωτικό και επαγγελματικό του υπόβαθρο, δήλωσε πως έχει ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση στη χώρα καταγωγής του (ερυθρό 35, 3χ, του διοικητικού φακέλου) και αργότερα εργάστηκε σε αρτοποιείο, έμαθε ραπτική και παράλληλα τον ενίσχυαν οικονομικά οι γονείς του (ερυθρό 34, 2χ, του διοικητικού φακέλου). Ως προς την οικογενειακή του κατάσταση δήλωσε άγαμος και άτεκνος (ερυθρό 33, 2χ, του διοικητικού φακέλου). Τέλος, δεν διαθέτει οικογένεια στην χώρα καταγωγής του, καθώς δήλωσε πως έχασε τους γονείς και την αδερφή του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα (ερυθρό 33, του διοικητικού φακέλου).
Αναφορικά με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την χώρα του, ο αιτητής αναφέρθηκε σε μια οικογενειακή διαμάχη και επιβεβαίωσε τα όσα παρέθεσε στην αίτησή του. Ισχυρίστηκε ότι μετά τον θάνατο της οικογένειάς του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 2021, ο θείος του δήλωσε πως δεν ανήκει στην οικογένεια διότι ο πατέρας του τον βρήκε στο ποτάμι όταν ήταν νεογέννητος και πως στην πραγματικότητα δεν είναι συγγενής τους. Σύμφωνα με τον αιτητή, ο θείος του επιθυμούσε να πάρει στην κατοχή του όλη του την περιουσία. Παρά την άρνηση του αιτητή αλλά και τις προσπάθειες του για διάλογο, ο θείος του άρχισε να τον απειλεί πως αν δεν εγκαταλείψει το σπίτι θα τον σκοτώσει.
Τον Μάρτιο του 2022 ο αιτητής ισχυρίζεται ότι ο θείος του έβαλε φωτιά στο σπίτι και για να σωθεί διέφυγε στο δάσος όπου και έμεινε για δύο ημέρες. Κατόπιν συνάντησε έναν κυνηγό ο οποίος προθυμοποιήθηκε να τον βοηθήσει και τον φιλοξένησε στην οικία του. Ωστόσο, έπειτα από λίγους μήνες ο υιος του κυνηγού αποκάλυψε την τοποθεσία του αιτητή στον θείο του τελευταίου και ο θείος του αιτητή απείλησε τον κυνηγό πως αν δεν του παραδώσει τον αιτητή θα σκοτώσει αυτόν και την οικογένειά του. Συνεπεία των ανωτέρω, ο κυνηγός αποφάσισε να φυγαδεύσει τον αιτητή στο εξωτερικό (ερυθρά 31 και 30, 1χ, του διοικητικού φακέλου).
Ερωτηθείς τι είναι αυτό που φοβάται ότι θα του συμβεί σε περίπτωση επιστροφής του στην Νιγηρία απάντησε πως ο θείος του θα τον σκοτώσει. Όπως ισχυρίστηκε, δεν έχει οποιοδήποτε συγγενή στη χώρα του και η αστυνομία δεν μπορεί να βοηθήσει. Πέραν από την διαμάχη με τον θείο του επιβεβαίωσε πως δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι για τους οποίους αιτήθηκε διεθνή προστασία (ερυθρό 30, 2χ, του διοικητικού φακέλου). Κατά το στάδιο των διευκρινιστικών ερωτήσεων που ακολούθησε, ο αιτητής κλήθηκε να απαντήσει σε συγκεκριμένες ερωτήσεις, ώστε να εμπλουτίσει την επιχειρηματολογία του και να αποσαφηνίσει τα κρίσιμα γεγονότα της αφήγησής του.
Σε σχέση με την διαμάχη με τον θείο του, ανέφερε ότι πρώτη φορά τον απείλησε τον Μάρτιο του 2022 και δύο εβδομάδες αργότερα έβαλε φωτιά στο σπίτι. Στο διάστημα που μεσολάβησε, ο αιτητής ισχυρίζεται ότι ο θείος του εξακολουθούσε να τον ενοχλεί, καθότι έστελνε άτομα από το χωριό να τον απειλήσουν (ερυθρό 29 του διοικητικού φακέλου). Όπως επεσήμανε, ο θείος του επιθυμούσε να τον διώξει από το σπίτι ώστε να αναλάβει όλη την κινητή και ακίνητη περιουσία του. Ερωτηθείς πως αντέδρασε σε αυτές τις απειλές, ο αιτητής πρόβαλε ότι στην αρχή δεν τις πήρε στα σοβαρά αλλά επίσης δήλωσε πως δεν ήξερε τι ακριβώς να κάνει αφού ισχυρίζεται ότι όλοι ήταν εναντίον του, ακόμη και τα παιδιά του θείου του. Όπως επιπρόσθετα ανέφερε ο θείος του ήταν άτομο με επιρροή εφόσον ήταν αρχηγός του χωριού (ερυθρό 28, 1χ, του διοικητικού φακέλου).
Περαιτέρω, εξήγησε ότι μέχρι και τον θάνατο των γονιών του οι σχέσεις τους με την οικογένεια του θείου του ήταν καλές και πως όλα άλλαξαν εξαιτίας της κληρονομηθείσας περιουσίας, για την οποία μέχρι τότε δεν είχαν αντιπαλότητες. Αναφορικά με τις απειλές αλλά και τον εμπρησμό του σπιτιού του, ανέφερε πως δεν αποτάθηκε για προστασία στις αρχές γιατί υπέθεσε πως δεν θα μπορούσαν να βοηθήσουν και πρώτο του μέλημα ήταν να διαφύγει, ενώ αργότερα ο κυνηγός τον απέτρεψε από το να καταγγείλει το περιστατικό στις αρχές. Ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι έζησε στην οικία του κυνηγού για έξι μήνες στην ίδια πολιτεία (Abia State) και ήταν μεν ασφαλής αλλά κρυβόταν, διότι το διάστημα αυτό είχε την αίσθηση πως ο θείος του εξακολουθούσε να τον ψάχνει (ερυθρό 27, του διοικητικού φακέλου). Όταν ο θείος του έμαθε από τον υιο του κυνηγού για την παρουσία του εκεί, έστειλε κάποια άτομα να απειλήσουν τον κυνηγό. Στη συνέχεια, ο αιτητής εγκατέλειψε οριστικά την χώρα. Σε αυτό το διάστημα επιβεβαίωσε ότι ο θείος του δεν τον αναζήτησε (ερυθρό 26, του διοικητικού φακέλου).
Τέλος, αναφορικά με το ενδεχόμενο εσωτερικής μετεγκατάστασης του αιτητή σε άλλη τοποθεσία στη Νιγηρία, ο αιτητής ισχυρίστηκε πως ο θείος του έχει επιρροή και δυνατότητα να τον βρει οπουδήποτε κι αν εγκατασταθεί (ερυθρό 25, του διοικητικού φακέλου). Με το πέρας της συνέντευξης ο αιτητής υπέγραψε όλες τις σελίδες από το πρακτικό και βεβαίωσε ότι όσα καταγράφηκαν αντιστοιχούν στις δηλώσεις του όπως αυτές διατυπώθηκαν με την βοήθεια του διερμηνέα (ερυθρό 24, του διοικητικού φακέλου).
Στη βάση των ανωτέρω προβαλλόμενων ισχυρισμών, ο αρμόδιος λειτουργός της EUAA, στην Έκθεση-Εισήγησή του σχημάτισε τους πιο κάτω ουσιώδης ισχυρισμούς: 1) Ταυτότητα και χώρα καταγωγής του αιτητή και 2) Ο αιτητής ισχυρίστηκε ότι στοχοποιήθηκε από τον θείο του εξαιτίας περιουσιακής διαμάχης που ανέκυψε μετά τον θάνατο του πατέρα του. Αναφορικά με τον πρώτο ισχυρισμό, αυτός έγινε αποδεκτός καθότι κρίθηκε εσωτερικά και εξωτερικά αξιόπιστος. Αντιθέτως, ο δεύτερος ισχυρισμός δεν έτυχε αποδοχής λόγω μη θεμελιωμένης εσωτερικής αξιοπιστίας.
Ως προς τον δεύτερο ισχυρισμό περί της περιουσιακής διαμάχης του αιτητή με τον θείο του, κρίθηκε ότι ο αιτητής δεν έδωσε ικανοποιητικές εξηγήσεις ως προς το γιατί δεν κατήγγειλε καμία από τις δεκάδες απειλές στις αρχές της χώρας του, ενώ επίσης δεν ήταν σε θέση να περιγράψει με κάθε λεπτομέρεια τον εμπρησμό του σπιτιού του. Επίσης, ο αρμόδιος λειτουργός εισηγείται πως το γεγονός ότι δεν υπήρχαν μάρτυρες του εμπρησμού ή άλλα άτομα να βοηθήσουν τον αιτητή δεν είναι ευλογοφανές, διότι αναμένεται ένας εμπρησμός να μπορεί να γίνει αντιληπτός από τους γείτονες στο χωριό όπου διέμενε. Τέλος, ο λειτουργός έκρινε ότι ο αιτητής δεν τεκμηρίωσε με τρόπο εμπεριστατωμένο τον κίνδυνο που διέτρεχε από τον θείο του, καθότι ο τελευταίος ήξερε που διέμενε ο αιτητής και δεν αποπειράθηκε να τον σκοτώσει, ούτε και να τον συναντήσει. Επιπρόσθετα, διαφαίνεται πως ο αιτητής έχει εγκαταλείψει τη χώρα του και κατά συνέπεια, έχει παραιτηθεί από την περιουσία του, με αποτέλεσμα να μην εξηγείται γιατί φοβάται ότι ο θείος του σε περίπτωση επιστροφής του, θα θέσει σε κίνδυνο τη ζωή του.
Ο αρμόδιος λειτουργός λαμβάνοντας υπόψη τον μοναδικό ουσιώδη ισχυρισμό που έγινε αποδεκτός προέβη σε εκτίμηση μελλοντικού κινδύνου. Όπως προκύπτει από την εισηγητική έκθεση, ο λειτουργός, αξιολογώντας το προφίλ του αιτητή, σε συνδυασμό με τις πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής του έκρινε ότι ο αιτητής δεν κατάφερε να στοιχειοθετήσει βάσιμο και δικαιολογημένο φόβο δίωξης στη χώρα του, όπως αυτός καθορίζεται από το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6 (Ι)/2000, καθότι κρίθηκε αναξιόπιστος ως προς τους ισχυρισμούς του.
Στη συνέχεια, ο λειτουργός αξιολόγησε το ενδεχόμενο ύπαρξης πραγματικού κινδύνου σοβαρής βλάβης για τον αιτητή σε περίπτωση επιστροφής του στη χώρα καταγωγής του. Δεν διαπιστώθηκε ότι υπάρχει εύλογη πιθανότητα ο αιτητής να αντιμετωπίσει κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης, ούτε πραγματικό κίνδυνο βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας. Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τις διαθέσιμες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατούσε κατά το χρόνο εξέτασης του αιτήματος του αιτητή στην πολιτεία Abia, δεν διαπιστώθηκε ότι ο αιτητής θα έρθει αντιμέτωπος με κίνδυνο σοβαρής βλάβης. Το περιεχόμενο της υπό αναφορά Έκθεσης-Εισήγησης υιοθέτησε ο αρμόδιος εξουσιοδοτημένος από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργός που εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου και απέρριψε το αίτημα του αιτητή.
Αναφορικά με τον πρώτο πραγματικό ισχυρισμό, αυτός έγινε αποδεκτός από τους καθ΄ ων η αίτηση και δεν αμφισβητείται στο πλαίσιο της παρούσας διαδικασίας. Σε σχέση με το δεύτερο ουσιώδη ισχυρισμό, όπως αυτός έχει προκύψει από την αφήγηση του αιτητή, θα πρέπει να επισημανθεί ότι και αληθώς υποτιθεμένων των ισχυρισμών του αιτητή, αυτοί δεν αρκούν για να τον εντάξουν στο προστατευτικό σκοπό της διεθνούς προστασίας. Η διαφορά που επικαλείται ο αιτητής είναι υπό την μορφή περιουσιακής/κληρονομικής διαμάχης μεταξύ συγγενών με αντικείμενο την διεκδίκηση της κυριότητας επί κληρονομηθέντων ακινήτων. Η εν λόγω διαφορά υπό την συγκεκριμένη μορφή, όπως διαφαίνεται από τα στοιχεία του φακέλου, δεν παρουσιάζει στοιχεία δίωξης για έναν από τους πέντε περιοριστικά αναφερόμενους στο νόμο λόγους, δηλαδή για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους ιδιαίτερου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων.
Όπως προβλέπεται στην αιτιολογική σκέψη 29 της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ (αναδιατύπωση), οι λόγοι δίωξης που επικαλείται αιτητής διεθνούς προστασίας πρέπει να συσχετίζονται με τις πράξεις δίωξης ή την έλλειψη προστασίας κατά των εν λόγω πράξεων σύμφωνα με τη σύμβαση για τους πρόσφυγες. Ο συσχετισμός καθιστά σαφές ότι οι πράξεις δίωξης δεν αρκούν αφ’ εαυτών για τον χαρακτηρισμό ενός προσώπου ως πρόσφυγα, εκτός εάν τελέστηκαν για έναν από τους λόγους δίωξης.
Όλο το πιο πάνω ιστορικό στο οποίο στηρίζεται το αίτημα διεθνούς προστασίας που υπέβαλε ο αιτητής δεν παρουσιάζει οποιοδήποτε βάσιμο και δικαιολογημένο φόβο δίωξης στη χώρα καταγωγής του. Όπως προκύπτει από το πιο πάνω ιστορικό, ο αιτητής δεν προώθησε κανένα απολύτως ισχυρισμό που να εμπίπτει στις προϋποθέσεις αναγνώρισης προσώπου ως πρόσφυγα. Το μόνο πρόβλημα που επικαλέστηκε είναι περιουσιακής/κτηματικής φύσεως διαφορές με τον θείο του μετά τον θάνατο του πατέρα του που οδήγησαν ακόμα και σε απειλές. Τα στοιχεία αυτά, δεν θα μπορούσαν να εντάξουν τον αιτητή στην έννοια του πρόσφυγα έτσι όπως αυτή η έννοια ερμηνεύεται από την Σύμβαση της Γενεύης του 1951 και από το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6 (Ι)/2000.
Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου, Ν. 6 (Ι)/2000 προβλέπει πως (υπογράμμιση του παρόντος Δικαστηρίου): «Ως πρόσφυγας αναγνωρίζεται το πρόσωπο που, λόγω βάσιμου φόβου καταδίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων, είναι εκτός της χώρας της ιθαγενείας του και δεν είναι σε θέση, ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμο, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής».
Είναι ξεκάθαρο τόσο από το προαναφερόμενο άρθρο, όσο και από το άρθρο 1 Α της Σύμβασης της Γενεύης του 1951, πως για να αναγνωριστεί πρόσωπο ως πρόσφυγας θα πρέπει να αποδεικνύεται βάσιμος και δικαιολογημένος φόβος δίωξης, του οποίου τόσο το υποκειμενικό όσο και το αντικειμενικό στοιχείο πρέπει να εκτιμηθούν από το αρμόδιο όργανο προτού καταλήξει σε απόφαση (§37,38 του Εγχειριδίου για τις διαδικασίες και τα κριτήρια καθορισμού του καθεστώτος των προσφύγων της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών).
Οι διαπιστώσεις του Προϊσταμένου και του λειτουργού της Υπηρεσίας Ασύλου, περί του ότι ο αιτητής δεν πληροί τις προϋποθέσεις για αναγνώριση του καθεστώτος του πρόσφυγα (άρθρο 3, του περί Προσφύγων Νόμου, Ν.6(Ι)/2000), συνιστούν διαπιστώσεις εύλογα επιτρεπτές ενόψει των στοιχείων που είχε ο Προϊστάμενος ενώπιον του, όπως αυτά διαφαίνονται από τον διοικητικό φάκελο που κατατέθηκε στο Δικαστήριο ως Τεκμήριο 1.
Ο «Πρακτικός Οδηγός της ΕΑΣΟ: Αξιολόγηση των Αποδεικτικών Στοιχείων» (Μάρτιος 2015) καθορίζει πως στη βάση της συλλογής πληροφοριών θα πρέπει να προσδιορίζονται τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά τα οποία στη συνέχεια θα πρέπει να συνδέονται με τις απαιτήσεις του ορισμού του πρόσφυγα και αν δεν υπάρχει κατάληξη ότι μπορεί να δοθεί προσφυγικό καθεστώς, τότε το αρμόδιο όργανο θα πρέπει να εκτιμήσει εάν τα ουσιώδη πραγματικά περιστατικά συνδέονται με τις απαιτήσεις του ορισμού του προσώπου που δικαιούται επικουρική προστασία.
Ορθά κρίθηκε από τον αρμόδιο από τον Υπουργό Εσωτερικών λειτουργό που εκτελεί καθήκοντα Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου, ότι δεν στοιχειοθετούνταν ούτε οι προϋποθέσεις του άρθρου 19 του Ν. 6 (Ι)/2000 για να παραχωρηθεί στον αιτητή το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, εφόσον δεν αποδείχθηκε ότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αναφορικά με τον κίνδυνο να υποστεί σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής του.
Για τη διαπίστωση αυτού του πραγματικού κινδύνου θα πρέπει να υπάρχουν, όπως ρητά προνοεί το άρθρο 19(1) του Ν. 6 (Ι)/2000, «ουσιώδεις λόγοι». Περαιτέρω, σοβαρή βλάβη ή σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη κατά το εδάφιο (2) του άρθρου 19 του Ν. 6 (Ι)/2000, σημαίνει κίνδυνο αντιμετώπισης θανατικής ποινής, βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας ή να υπάρχει σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης. (βλ. Galina Bindioul v. Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, Υποθ. Αρ. 685/2012, ημερομηνίας 23/04/13 και Mushegh Grigoryan κ.α. v. Κυπριακή Δημοκρατία, Υποθ. Αρ. 851/2012, ημερομηνίας 22/9/2015), ECLI:CY:AD:2015:D619.
Ο λειτουργός της EUAA, έχοντας αποδεχθεί την καταγωγή του αιτητή, διεξήγαγε έρευνα για τη γενική κατάσταση ασφαλείας στην Νιγηρία και συγκεκριμένα στον τόπο καταγωγής του αιτητή (πολιτεία Abia), από την οποία προέκυψε ότι από τα καταγεγραμμένα περιστατικά βίας στην περιοχή δεν μπορεί να συναχθεί ότι εξελίσσεται εσωτερική ή διεθνής ένοπλη σύρραξη με χαρακτηριστικά αδιακρίτως ασκούμενης βίας, και επιπρόσθετα, δεν διαφαίνονται στο πρόσωπο του αιτητή τέτοιες προσωπικές περιστάσεις που να αυξήσουν τον κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή βλάβη λόγω και μόνο της παρουσίας του στην εν λόγω περιοχή.
Ο λειτουργός της EUAA, λαμβάνοντας υπόψη τους ισχυρισμούς του αιτητή, καθώς και το γεγονός ότι δεν υπάρχει οποιαδήποτε γενικευμένη ή αδιάκριτη βία, ορθά κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν προέκυψε οποιοδήποτε στοιχείο που να υποδηλώνει ότι ο αιτητής υπέστη δίωξη στο παρελθόν ή ότι θα μπορούσε να υποστεί μεταχείριση που ισοδυναμεί με δίωξη ή σοβαρή βλάβη με την επιστροφή του στη χώρα καταγωγής του. Διαπιστώθηκε επιπλέον πως με βάση την κατάσταση ασφαλείας στην πολιτεία Abia σε συνδυασμό με τα προσωπικά στοιχεία του αιτητή δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα ο αιτητής να αντιμετωπίσει κίνδυνο σοβαρής βλάβης. Ως εκ τούτου, κρίθηκε πως δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για παραχώρηση καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας.
Οι Καθ’ ων η αίτηση διεξήγαγαν επαρκή έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης για να αξιολογήσουν κατά πόσο ο αιτητής θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να εκτεθεί σε σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής του στη Νιγηρία. Σε κάθε περίπτωση, διεξήχθη περαιτέρω έρευνα του Δικαστηρίου σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στην περιοχή προηγούμενης συνήθους διαμονής του αιτητή, σε επικαιροποιημένες πηγές πληροφόρησης.
Ως προς τα καταγεγραμμένα περιστατικά ασφαλείας στην πολιτεία Abia, τόπος τελευταίας συνήθους διαμονής του αιτητή, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ACLED (The Armed Conflict Location & Event Data Project), κατά το χρονικό διάστημα μεταξύ 17/05/2023 και 17/05/2024, καταγράφηκαν συνολικά 53 περιστατικά ασφαλείας στην εν λόγω περιφέρεια, εκ των οποίων προέκυψαν 21 ανθρώπινες απώλειες, και πιο συγκεκριμένα, 8 εξ αυτών καταγράφηκαν ως μάχες (10 θάνατοι), 15 ως περιστατικά χρήσης βίας εναντίον των πολιτών (9 θάνατοι), 4 ως εξεγέρσεις/αναταραχές (2 θάνατοι) και 26 ως διαδηλώσεις (καμία ανθρώπινη απώλεια).[1] O πληθυσμός δε, της πολιτείας Abia καταγράφεται στους 4,143,100 κατοίκους, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη επίσημη εκτίμηση που έγινε το 2022.[2] Από τα ανωτέρω συνάγεται ότι στην πολιτεία Abia της Νιγηρίας δεν λαμβάνει χώρα ένοπλη σύρραξη αφού περιστατικά ασφαλείας είναι περιορισμένα και παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα.
Σύμφωνα δε με παλαιότερες διαθέσιμες πηγές, η πολιτεία Abia δεν παρουσίασε σημαντικά περιστατικά ασφαλείας, αφού συγκριτικά με άλλες πολιτείες της χώρας το 2020, η πολιτεία Abia γνώρισε λίγες “διακοινοτικές αντιπαραθέσεις”. Το υπόβαθρο αυτών των συγκρούσεων σχετίζεται με συγκρούσεις για τη γη και τους πόρους της. Το 2020, αρκετές τοπικές κοινότητες στην Abia εξέφρασαν τη δυσαρέσκειά τους για τους βοσκούς Fulani που κατέλαβαν τις γεωργικές εκτάσεις τους. Η Nigeria Voice ανέφερε ότι «από τον Αύγουστο του 2019, 139 κοινότητες, χωριά και τοποθεσίες Igbo έχουν καταληφθεί από βοσκούς Fulani».
Τον Μάιο του 2020, ο αριθμός αυτός φέρεται να αυξήθηκε σε 350. Στην Abia συγκεκριμένα 43 χωριά φέρεται να «καταλήφθηκαν από βοσκούς». Αυτοί οι αριθμοί δεν μπορούσαν να επιβεβαιωθούν από άλλες πηγές. Κατά τα τρία τρίμηνα του 2020, η Abia κατατάχθηκε από το Ίδρυμα Πρωτοβουλιών Συνεργασίας στο Δέλτα του Νίγηρα (PIND) μεταξύ των πολιτειών με χαμηλό αριθμό περιστατικών και θανάτων στο Δέλτα του Νίγηρα[3]. Ως προς την γενικότερη εικόνα της κατάστασης ασφάλειας στην χώρα, πηγές[4] επιβεβαιώνουν ότι η πολιτεία Abia δεν εμπλέκεται σε εσωτερική ή διεθνή ένοπλη σύρραξη, περιοχή από όπου κατάγεται ο αιτητής, η οποία βρίσκεται στα νότια της χώρας.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πιο πάνω πληροφορίες, καθίσταται κατανοητό ότι ο ανωτέρω αναφερόμενος αριθμός θανάτων στην εν λόγω περιοχή (21 ανθρώπινες απώλειες) δεν ανέρχεται σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον συνολικό πληθυσμό της περιοχής, έτσι ώστε να μπορεί να συναχθεί ότι ο αιτητής θα εκτεθεί σε κίνδυνο σοβαρής βλάβης συνεπεία αδιακρίτως ασκούμενης βίας υπό καθεστώς ένοπλης σύρραξης, εάν επιστρέψει στον τόπο προηγούμενης συνήθους διαμονής του. Περαιτέρω, όπως ορθά έκρινε και ο αρμόδιος λειτουργός, ο αιτητής πρόκειται για ενήλικο άνδρα, αρκούντως πεπαιδευμένο, πλήρως ικανό προς εργασία και χωρίς στοιχεία ευαλωτότητας. Δεν ανήκει σε καμία οργάνωση, από την συμμέτοχή στην οποία αναμένεται να στοχοποιηθεί, και ήταν άτομο χαμηλού προφίλ που ουδέποτε αντιμετώπισε προβλήματα με τις αρχές.
Σύμφωνα με έκθεση του Ολλανδικού Υπουργείου Εξωτερικών εκδοθείσα τον Μάρτιο του 2021, υπάρχουν αρκετά προγράμματα για υποστήριξη των επιστρεφόμενων στη Νιγηρία, τόσο οικονομικά όσο και ως προς την επανένταξή τους στη Νιγηρία. Περαιτέρω, κατόπιν άφιξης στη Νιγηρία οι επιστρέφοντες μπορούν να χρησιμοποιήσουν την υποστήριξη επανένταξης που παρέχεται από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιστροφής και Επανένταξης (European Return and Reintegration Network ERRIN)[5]. Ως αναφέρεται στην προαναφερθείσα έκθεση, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι επαναπατρισθέντες αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις αρχές (είτε πρόκειται για εθελούσιους είτε για αναγκαστικούς επαναπατρισμούς)[6].
Κατά πάγια νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, δέουσα έρευνα κρίνεται από το Δικαστήριο ότι έγινε, όταν το αρμόδιο όργανο εξετάζει κάθε σχετικό με την υπόθεση γεγονός (βλ. Motorways Ltd v. Υπουργού Οικονομικών (1999) 3ΑΑΔ 447). Ορθή και πλήρης έρευνα θεωρείται αυτή που εκτείνεται στην διερεύνηση των ουσιωδών στοιχείων της υπόθεσης (βλ. Νικολαΐδη v. Μηνά (1994) 3ΑΑΔ 321, Ττουσούνα ν. Δημοκρατίας (2013) 3 Α.Α.Δ. 151, Χωματένος ν. Δημοκρατίας κ.α. (2 Α.Α.Δ. 120). Η έκταση της έρευνας εξαρτάται πάντοτε από τα περιστατικά της κάθε υπόθεσης (βλ. Δημοκρατία v. Ευαγγέλου κ.α. (2013) 3ΑΑΔ 414) και το αρμόδιο όργανο οφείλει να βρει τον κατάλληλο τρόπο για να εκπληρώσει την υποχρέωση του για επαρκή έρευνα.
Οι καθ’ ων η αίτηση συνεκτίμησαν και αξιολόγησαν όλα τα στοιχεία που είχαν ενώπιον τους προτού καταλήξουν στην προσβαλλόμενη απόφαση και ενόψει των ισχυρισμών που πρόβαλε ο αιτητής διεξήγαγαν τη δέουσα υπό τις περιστάσεις έρευνα. Επιπρόσθετα, από τα στοιχεία που τέθηκαν ενώπιον μου δεν διαπιστώθηκε, ούτε υποδείχθηκε από τη συνήγορο του αιτητή οποιαδήποτε παραβίαση των κατευθυντήριων γραμμών της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες κατά τη διεξαγωγή της συνέντευξης και κατά συνέπεια, ο ισχυρισμός αυτός απορρίπτεται. Συνεπώς, ο ισχυρισμός της ευπαίδευτης συνηγόρου του αιτητή περί έλλειψης δέουσας έρευνας εκ μέρους του αρμόδιου οργάνου απορρίπτεται στο σύνολό του.
Με βάση λοιπόν το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου, καταλήγω ότι το αίτημα του αιτητή εξετάστηκε με επάρκεια και υπήρξε επαρκής αιτιολόγηση. Το περιεχόμενο της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία συμπληρώνεται από την αιτιολογημένη εισήγηση του αρμόδιου λειτουργού και στην οποία αναφέρονται οι λόγοι της απόρριψης του αιτήματος, αποκαλύπτει ότι η απόφασή τους ήταν απόλυτα ορθή και στα πλαίσια της σχετικής νομοθεσίας.
Η προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, με έξοδα €1000 υπέρ των καθ' ων η αίτηση, και εναντίον του αιτητή.
[1] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, available at: https://dashboard.api.acleddata.com/#/dashboard (filters applied: COUNTRY VIEW- EVENT DATE – 17.05.2023 - 17.05.2024, EVENT TYPE - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και REGION - Western Africa – Nigeria - Abia) (accessed on 23/05/2024)
[2] City Population, Nigeria, Abia, available at: https://www.citypopulation.de/en/nigeria/admin/NGA001__abia/ (accessed on 23/05/2024)
[3] E.A.S.O. – Nigeria, Security Situation, Country of Origin Information Report, June 2021, Version 1.12.21.2 Conflict background and armed actors, 2.21.2.1 Background of the conflict, σελ 184 https://coi.euaa.europa.eu/administration/easo/PLib/2021_06_EASO_COI_Report_Nigeria_Security_situation.pdf
[4] RULAC – GENEVA ACADEMY https://www.rulac.org/browse/map (ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 23/01/2024).
[5] Για περισσότερες πληροφορίες σε σχέση με το πρόγραμμα: https://returnnetwork.eu/what-we-do-joint-reintegration-programmes/
[6] Ministry of Foreign Affairs of the Netherlands, 'Country of origin information report Nigeria', March 2021, para. 5.1, p. 104, available at: https://www.ecoi.net/en/file/local/2054389/03_2021_MinBZ_NL_COI_Nigeria.pdf