ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση αρ.1657/23
5 Ιουνίου 2024
[Α. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
Ο. Ι. S.
Αιτητής
Και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση
Κα Μ. Μπαγιαζίδου, δικηγόρος για Αιτητή
Κα Μ. Τρεμούρη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση
Ε Ν Δ Ι Α Μ Ε Σ Η Α Π Ο Φ Α Σ Η
Αίτηση ημ.09/01/24 για Προσαγωγή Μαρτυρίας
Με την προσφυγή ο αιτητής αιτείται ακύρωση της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημ.24/05/23, η οποία του επιδόθηκε στις 29/05/23, δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτησή του για διεθνή προστασία, ως άκυρης, αντισυνταγματικής, παράνομης και στερούμενης νομικού αποτελέσματος (Αιτητικό Α) και, δια του Αιτητικού Β, έκδοση απόφασης «επί της ουσίας του αιτήματος [..] για διεθνή προστασία προς αντικατάσταση της προσβαλλόμενης απόφασης».
Μετά την καταχώρηση ενστάσεως από τους καθ’ ων η αίτηση και καταχώρηση γραπτών αγορεύσεων εκατέρωθεν, ο αιτητής καταχώρησε στις 09/01/24 την παρούσα αίτηση, δια της οποίας αιτείται άδεια για να προσαγάγει μαρτυρία με τη μορφή του Υποδείγματος Ένορκης Δήλωσης (στο εξής ΥΕΔ), ως αυτό συνάπτεται αυτούσιο ως Τεκμήριο Α επί της ενόρκου δηλώσεως (στο εξής ΕΔ) που τίθεται προς υποστήριξη αιτήσεως. Σημειώνεται ότι η παρούσα αίτηση ορίστηκε σε δικάσιμο κατά την οποία η κυρίως αίτηση είχε οριστεί για διευκρινήσεις.
Ο ενόρκως δηλών στην παρούσα αίτηση, αιτητής επί της κυρίως αιτήσεως, αναφέρει ότι η μαρτυρία που επιθυμεί να προσαγάγει είναι προς αντίκρουση ευρημάτων καθ’ ων ότι δεν ήταν λεπτομερείς και συγκεκριμένοι οι ισχυρισμοί μου ότι κρατήθηκε από τις αρχές λόγω υποψίας συμμετοχής του στο αποσχιστικό κίνημα, στα οποία δεν είχε την ευκαιρία να τοποθετηθεί προηγουμένως. Επιθυμεί λοιπόν να προσκομίσει απόκομμα ημ.14/11/23 από την «εφημερίδα “The Sun: Nothing is hidden under the sun”, […] όπου απεικονίζεται το πρόσωπο [του αιτητή] με την ένδειξη ως καταζητούμενος», στα πλαίσια σχετικού άρθρου, και εκ του οποίου επιβεβαιώνεται ότι οι συλληφθέντες «κρατούνται υπό άθλιες και απάνθρωπες συνθήκες». Εκ τούτου, ως αναφέρει, υπέστη γαστρικό έλκος και επιθυμεί να προσάγει την ιατρική έκθεση όπου αναφέρεται η κατάσταση της υγείας του. Περαιτέρω, η σύζυγος και τα παιδία του, ως ανέφερε στη συνέντευξη, έχουν μετακομίσει και αιτήθηκαν διεθνή προστασία στη Νότια Αφρική και επιθυμεί να προσάγει έγγραφα που αφορούν το καθεστώς παραμονής τους εκεί ως αιτητές ασύλου και ενοικιαστήριο συμβόλαιο για το μέρος διαμονής τους.
Όλα τα ανωτέρω έγγραφα, ως ο ενόρκως δηλών αιτητής αναφέρει, του στάλθηκαν αρχικά ηλεκτρονικά και ακολούθως τα πρωτότυπα με υπηρεσία ταχυδρόμησης στις 06/12/23, με τη βοήθεια του δικηγόρου του. Καταλήγοντας σημειώνει ότι όλη η αιτούμενη να προσαχθεί μαρτυρία ως ανωτέρω περιγράφεται, καταγράφεται και συνάπτεται ως τεκμήρια επί του υποδείγματος ΕΔ, το οποίο επισυνάπτει ως Τεκμήριο Α επί της ΕΔ που υποστηρίζει την παρούσα αίτηση, αφορά τον πυρήνα του αιτήματος και αξιοπιστία του αφηγήματος του και είναι συνεπώς αναγκαίο να επιτραπεί η προσαγωγή της, προκειμένου το Δικαστήριο να «έχει τη δυνατότητα να προβεί σε επικαιροποιημένη εξέταση της υπόθεσης» του.
Τα ανωτέρω συνοψίζουν την μαρτυρία για την οποία ζητείται άδεια να προσαχθεί και τα επ’ αυτού επιχειρήματα του αιτητή.
Οι καθ’ ων η αίτηση ενίστανται στην αίτηση και αναφέρουν ότι η μαρτυρία της οποίας επιχειρείται προσαγωγή δεν σχετίζεται με τα επίδικα θέματα, δεν προσδιορίζεται και δεν συγκεκριμενοποιείται επαρκώς, σε αντίθεση με τη νομολογία επί του ζητήματος και ουδείς σκοπός εξυπηρετείται δια της προσαγωγής της. Ως περαιτέρω σημειώνουν η αίτηση καταχωρήθηκε με μεγάλη και αδικαιολόγητη καθυστέρηση, χωρίς να δίδεται ο λόγος γι’ αυτή την καθυστέρηση.
Στις γραπτές αγορεύσεις οι συνήγοροι των μερών αναπτύσσουν περαιτέρω τα ως άνω εκατέρωθεν επιχειρήματα και παραθέτουν νομολογία προς υποστήριξη τους, στα οποία δεν κρίνω σκόπιμο να αναφερθώ κατ’ ιδίαν, πέραν όπου τούτο κριθεί απαραίτητο για τους σκοπούς εξέτασης της παρούσης, στη βάση της πάγιας νομολογίας και της εξουσίας του Δικαστηρίου για έλεγχο που εκτείνεται σε εξ υπαρχής και επί της ουσίας εξέταση της προσβαλλόμενης πράξης.
Προτού προχωρήσω σημειώνω ότι η σχετικότητα της επιχειρούμενης να προσαχθεί μαρτυρίας είναι βεβαίως αυταπόδεικτη εν προκειμένω καθότι συνίσταται σε έγγραφα που συναρτώνται άμεσα με ισχυρισμούς του αιτητή περί διώξεως αυτού και της οικογενείας του λόγω αποδιδόμενης σ’ αυτόν συμμετοχής στο αποσχιστικό κίνημα. Ομοίως ο εύλογος προσδιορισμός της δεν πρέπει να αμφισβητείται, καθώς συνάπτεται αυτούσιο υπόδειγμα της ενόρκου δηλώσεως που επιθυμεί να προσαγάγει ο αιτητής και επισυνάπτεται εκεί το σύνολο των εγγράφων που θα προσαγάγει ως τεκμήρια (βλ. Sportsman Betting Co. Ltd v. Κυπριακής Δημοκρατίας (2000) 3 Α.Α.Δ. 591 και Θαλασσινός ν. Δημοκρατίας (2003) 3 Α.Α.Δ. 507).
Όσον αφορά τον ισχυρισμό περί καθυστέρησης στην υποβολή της υπό κρίση αιτήσεως παρατηρώ ότι ουδείς εκ των μερών κάνει αναφορά στο κ.10 (α) των περί της Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2019 (3/2019), ως τροποποιήθηκε μετά την πρόσφατη τροποποίηση του τον Σεπτέμβριο 2022 και εφαρμόζεται για προσφυγές που, ως η παρούσα, καταχωρήθηκαν μετά τις 19/09/22.
Στον ως άνω κανονισμό σημειώνεται ρητώς ότι, προκειμένου να δοθεί άδεια προσαγωγής μαρτυρίας τα οποία δεν επισυνάφθηκαν στην προσφυγή κατά τη καταχώρηση της, θα πρέπει το Δικαστήριο να ικανοποιηθεί ότι «πρόκειται για έγγραφα ή στοιχεία ή μαρτυρία, τα οποία άνευ δικής του υπαιτιότητας, ο αιτητής αδυνατούσε να υποβάλει κατά το προηγούμενο στάδιο εξέτασης της αιτήσεως διεθνούς προστασίας ή κατά την καταχώρηση της προσφυγής του σύμφωνα με τον κανονισμό 3(β), και […] είναι συναφή με τα επίδικα θέματα της υπόθεσης.»
Η αίτηση καταχωρήθηκε περί τους 8 μήνες μετά την καταχώρηση της με τον ως άνω τίτλο και αριθμό προσφυγής, αφότου τα δικόγραφα είχαν συμπληρωθεί (είχε δοθεί χρόνος για καταχώρηση απαντητικής, ο οποίος παρήλθε άπρακτος) και η υπόθεση είχε οριστεί στις 17/01/24 για Διευκρινήσεις. Η παρούσα καταχωρήθηκε στις 09/01/24. Τα έγγραφα των οποίων ζητείται η προσαγωγή φέρουν ημερομηνία σύνταξης τις 14/11/23 (εφημερίδα), 09/02/19 (ιατρική έκθεση), 30/12/21 (άδειες παραμονής συζύγου/τέκνου στη Ν. Αφρική) και 02/06/23 (ενοικιαστήριο έγγραφο διαμονής της συζύγου στη Ν. Αφρική).
Για την καθυστέρηση στην καταχώρηση της ο ενόρκως δηλών αναφέρει στην ΕΔ που υποστηρίζει την αίτηση πως τα έγγραφα των οποίων επιχειρείται η προσαγωγή ήλθαν στην κατοχή του «με τη βοήθεια του δικηγόρου [του] στο Καμερούν αρχικά σε ηλεκτρονική μορφή και τα πρωτότυπα σε έντυπη μορφή μέσω courier στις 06/12/23» (παρ.9 ΕΔ). Περαιτέρω, ως στην ίδια παράγραφο αναφέρει, «[οι] προσπάθειες [του] για εξασφάλιση των εν λόγω εγγράφων άρχισαν με το που έλαβ[ε] συμβουλή συγκεκριμένη από την κα. Μπαγιαζίδου και αφού κατέστη δυνατή η μετακίνηση του δικηγόρου [του] στο Καμερούν λόγω της έκρυθμης κατάστασης που επικρατεί εκεί.».
Είναι σαφές, εκ της συνδυασμένης ανάγνωσης του κ.10 (α) και 3 (β) του Δικαστηρίου ότι ο αιτητής έχει κάθε δικαίωμα να προσάγει κάθε μαρτυρία σχετική με τους στην επίδικη αίτηση διεθνούς προστασίας ισχυρισμούς του. Τούτο όμως δεν είναι ανεξέλεγκτο, αλλά υπόκειται, ευλόγως, σε προϋποθέσεις και περιορισμούς που σκοπό έχουν, αφενός την απρόσκοπτη συνέχιση της διαδικασίας και την ολοκλήρωση της το ταχύτερο δυνατόν, και, αφετέρου, το να μην καταλήγει η διαδικασία της προσφυγής να είναι κατ’ ουσία μεταγενέστερη αίτηση διεθνούς προστασίας παρά δευτεροβάθμια εξέταση της επίδικης 1ης αιτήσεως διεθνούς προστασίας.
Παρεμφερώς με τα ως άνω, στην απόφαση του ΔΕΕ στην C-652/16 – Ahmedbekova, ECLI:EU:C:2018:801, αναφέρεται ότι: «Το άρθρο 46, παράγραφος 3, της οδηγίας 2013/32, συνδυαζόμενο με την αναφορά σε ένδικο βοήθημα στο άρθρο 40, παράγραφος 1, της οδηγίας, έχει την έννοια ότι το δικαστήριο που επιλαμβάνεται προσφυγής κατά απόφασης περί μη χορηγήσεως διεθνούς προστασίας υπέχει καταρχήν την υποχρέωση να εξετάσει, ως «νέο διάβημα» και αφού ζητήσει την εξέτασή τους από την αποφαινόμενη αρχή, τους λόγους χορήγησης διεθνούς προστασίας οι οποίοι, μολονότι σχετίζονται με τα γεγονότα ή τις απειλές που φέρονται να έχουν συμβεί πριν από την έκδοση της απόφασης ή ακόμη και πριν από την υποβολή της αίτησης διεθνούς προστασίας, προβλήθηκαν εντούτοις για πρώτη φορά κατά τη διαδικασία της προσφυγής. Αντιθέτως, το εν λόγω δικαστήριο δεν υπέχει τέτοια υποχρέωση αν διαπιστώσει ότι οι λόγοι αυτοί ή τα στοιχεία αυτά προβλήθηκαν εκπρόθεσμα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της προσφυγής ή δεν προβλήθηκαν κατά τρόπον αρκούντως συγκεκριμένο ώστε να μπορούν να εξεταστούν δεόντως, ή ακόμη, προκειμένου περί πραγματικών στοιχείων, αν διαπιστώσει ότι τα στοιχεία αυτά δεν είναι σημαντικά ή δεν διαφέρουν επαρκώς από τα στοιχεία που ήδη έλαβε υπόψη της η αποφαινόμενη αρχή.»
Άλλωστε, οι εύλογοι περιορισμοί στη δικονομική ελευθερία προώθησης της προσφυγής ενός αιτητή δεν είναι ξένη στη νομολογία επί της δικονομίας του διοικητικού δικαίου της Δημοκρατίας. Σχετικώς, στη Βαρδιάνος v Richards (1998) 1 Α.Α.Δ 698, ημ.04/04/98, λέχθηκε ότι «[α]πό τη συμμόρφωση προς τα χρονοδιαγράμματα αυτά εξαρτάται η απρόσκοπτη απονομή της δικαιοσύνης και συνακόλουθα το κύρος της.».
Εκ του απαυγάσματος της ως άνω παρεμφερούς νομολογίας και του κ.10 (α), ο οποίος και ρυθμίζει το δικαίωμα του αιτητή να προσάγει νέα μαρτυρία ενώπιον του Δικαστηρίου, συνάγεται ότι το δικαίωμα αυτό – αν και παρέχεται δεόντως σε κάθε αιτητή – υποβάλλεται στους περιορισμούς που στον εν λόγω κανονισμό αναφέρονται. Αξίζει δε να τονιστεί ότι η ανάγκη για αιτιολόγηση της καθυστέρησης γίνεται έτι επιτακτικότερη – επιβάλλοντας τη σχολαστικότερη αναφορά στους λόγους που οδήγησαν στην καθυστερημένη υποβολή της αιτήσεως – όσο προχωρά η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου, ιδίως δε όταν η υπόθεση έχει ήδη οριστεί για διευκρινήσεις, ως εν προκειμένω, κατόπιν συμπλήρωσης των δικογράφων.
Οιαδήποτε άλλη προσέγγιση θα άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο ο αιτητής να προχωρεί κατά το δοκούν, σε οιονδήποτε στάδιο της διαδικασίας, σε αιτήσεις ως η παρούσα, με ότι αυτό συνεπάγεται, χωρίς τη στοιχειώδη αιτιολόγηση του γιατί δεν ήταν σε θέση να πράξει τούτο προηγουμένως.
Είναι κατάληξη μου ότι η αναφορά του αιτητή επί της παρ.9 της ΕΔ που υποστηρίζει την παρούσα περί του ότι έλαβε τα έγγραφα μετά από προσπάθειες του δικηγόρου του στο Καμερούν δεν θα μπορούσε να αφορά βεβαίως τις άδειες παραμονής συζύγου/τέκνου στη Ν. Αφρική (ημ.30/12/21) και το ενοικιαστήριο έγγραφο διαμονής της συζύγου στη Ν. Αφρική (ημ.02/06/23), αφού αυτά ήταν στην κατοχή της συζύγου του, που διαμένει στη Νότια Αφρική και συνεπώς δεν θα μπορούσαν να εξασφαλιστούν μέσω του δικηγόρου του στο Καμερούν, ως ισχυρίζεται. Αμφότερα δε τα έγγραφα αυτά έχουν ημερομηνία έκδοσης/σύνταξης κατά πολύ παλαιότερη της καταχώρησης της παρούσης αιτήσεως, το δε πρώτο πολύ παλαιότερη της καταχώρησης της προσφυγής.
Αναφορικά δε με τα άλλα δύο έγγραφα, ήτοι την ιατρική έκθεση και το απόκομμα τοπικής εφημερίδας, σημειώνω ότι το πρώτο είναι ημ.09/02/19 και το δεύτερο ημ.14/11/23. Δεν παραγνωρίζω ότι η ιατρική έκθεση, ως έγγραφο το οποίο θα πρέπει να ήταν στην κατοχή του αιτητή ήδη από το 2019, χρόνο κατά τον οποίο συντάχθηκε, δεδομένου ότι τον αφορά προσωπικά. Όμως, παρά την αρκετή καθυστέρηση που παρατηρήθηκε, δεδομένου ότι για τα ως άνω έγγραφα (εφημερίδα/ιατρική έκθεση) δίδεται, έστω επιγραμματικά και εν μέρει αόριστα, ο λόγος που η παρούσα αίτηση καταχωρήθηκε με καθυστέρηση, που είναι η δυσκολία εξασφάλισης τους και αποστολής τους σ’ αυτόν (σημειώνω ότι το απόκομμα εφημερίδας φέρει ημερομηνία κυκλοφορίας τις 14/11/23), θεωρώ πως πληρούται εν προκειμένω η προϋπόθεση του επίδικου κανονισμού ότι «πρόκειται για έγγραφα ή στοιχεία ή μαρτυρία, τα οποία άνευ δικής του υπαιτιότητας, ο αιτητής αδυνατούσε να υποβάλει κατά το προηγούμενο στάδιο εξέτασης της αιτήσεως διεθνούς προστασίας ή κατά την καταχώρηση της προσφυγής του».
Συνεπώς, στη βάση των όσων εξηγώ ανωτέρω, επιτρέπεται η προσαγωγή μαρτυρίας με την μορφή ένορκης δήλωσης περιέχουσας τις παραγράφους 1, 2, 3, 4 και 7 του Τεκμηρίου Α της ΕΔ που υποστηρίζει την παρούσα αίτηση (Υποδείγματος ΕΔ). Δεδομένων όσων αναφέρω πιο πάνω, δεν θεωρώ ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις για να περιληφθεί η παρ.5 και τα εκεί αναφερόμενα Τεκμήρια 3, 4 και 5 και περαιτέρω θεωρώ αχρείαστη την προσθήκη του λεκτικού της παρ.6.
Σημειώνω βεβαίως ότι το γεγονός ότι επιτράπηκε η προσαγωγή της ως άνω μαρτυρίας δεν σημαίνει και αποδοχή των περιεχόμενων σ’ αυτήν ισχυρισμών και εγγράφων, ζήτημα που θα αξιολογηθεί και θα αποφασιστεί κατά την εκδίκαση της κυρίως αιτήσεως, στα πλαίσια συνολικής αποτίμησης των ενώπιον του Δικαστηρίου στοιχείων.
Η αίτηση επιτυγχάνει μερικώς.
Ένορκη δήλωση του αιτητή περιέχουσα τις παραγράφους 1, 2, 3, 4 και 7 του Τεκμηρίου Α της ΕΔ που υποστηρίζει την παρούσα αίτηση (ΥΕΔ) να καταχωριστεί εντός 10 ημερών από σήμερα.
Δεδομένης της καθυστέρησης στην υποβολή της παρούσας αλλά και του ότι έχει επιτύχει μόνον μερικώς, κρίνω ότι είναι δίκαιο και ορθό να μην αποδοθούν έξοδα στον επιτυχόντα (μερικώς) αιτητή.
Η προσφυγή ορίζεται για οδηγίες στις 03/07/24, 8:15.
Α. Χριστοφόρου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.