ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθεση Αρ.: 546/24
10 Ιουνίου, 2024
[Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ:
J. Α. A. Αιτητού
και
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Προϊσταμένου Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ’ ων η αίτηση
…………………….
Αιτητής Αυτοπροσώπως
κ. Ρ. Ευαγγέλου - μεταφραστής για πιστή μετάφραση από ελληνικά σε αγγλικά και αντίστροφα
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.: Ο Αιτητής με την παρούσα προσφυγή στρέφεται κατά της απόφασης των Καθ' ων η αίτηση ημερομηνίας 27.1.2024, με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση του τελευταίου για διεθνή προστασία και της απόφασης επιστροφής στη χώρα καταγωγής του.
Γεγονότα
1. Τα γεγονότα της υπόθεσης έχουν ως ακολούθως: Ο Αιτητής κατάγεται από τη Νιγηρία και είναι κάτοχος διαβατηρίου της χώρας καταγωγής του. Περί τις 21.8.2019, ο Αιτητής υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας. Στις 8.7.2022, o Προϊστάμενος ενέκρινε εισήγηση για διακοπή της διαδικασίας εξέτασης της αίτησης ασύλου του Αιτητή καθώς αυτός δεν παρέστη στην προγραμματισθείσα συνέντευξή του. Στις 31.2.2023, ο Αιτητής υπέβαλε αίτημα για επανάνοιγμα του φακέλου της αίτησής του, το οποίο εγκρίθηκε και στις 23.1.2024 πραγματοποιήθηκε συνέντευξη στον Αιτητή από λειτουργό, ο οποίος υπέβαλε σχετική Έκθεση/ Εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου (στο εξής: o Προϊστάμενος) για απόρριψη της αίτησης ασύλου του Αιτητή. Η εισήγηση για απόρριψη της αίτησης ασύλου του Αιτητή εγκρίθηκε από τον Προϊστάμενο στις 27.1.2024 και κοινοποιήθηκε στον Αιτητή στις 15.2.2024. Η τελευταία αυτή απόφαση αποτελεί το αντικείμενο της παρούσας προσφυγής.
Νομικοί Ισχυρισμοί
2. Ο Αιτητής στην προσφυγή του αναφέρει ότι επιθυμεί την προσβολή της επίδικης απόφασης δηλώντας ότι δεν μπορεί να επιστρέψει στη χώρα του καθώς αρχικώς αφίχθη στη Δημοκρατία για να αποκτήσει μια καλύτερη ζωή ως φοιτητής.
3. Στο πλαίσιο της γραπτής του αγόρευσης, ο Αιτητής κατέγραψε της οικονομικές προκλήσεις του ιδίου και της οικογένειάς του, το γεγονός της διακοπή των σπουδών και της εργασίας του στη Δημοκρατία και το γεγονός της συνεισφοράς του ως εργαζόμενος στην Κυπριακή Δημοκρατία.
4. Από την πλευρά τους οι Καθ' ων η αίτηση υπεραμύνονται της επίδικης απόφασης και αντικρούουν τους ισχυρισμούς του Αιτητή, παραπέμπουν τόσο στην Έκθεση/Εισήγηση επισημαίνοντας τα ευρήματα των Καθ’ ων η αίτηση, επισημαίνοντας ότι ο Αιτητή είναι οικονομικός μετανάστης καταγόμενος από ασφαλή χώρα ιθαγένειας και ότι ως εκ τούτου, δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του σε καθεστώς διεθνούς προστασίας.
Το νομικό πλαίσιο
5. Το άρθρο 11 των περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμων του 2018 και 2020 (Ο περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμος) καθορίζει τη δικαιοδοσία του παρόντος Δικαστηρίου.
6. Το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα ακόλουθα:
«Πρόσφυγας
3.-(1) Ως πρόσφυγας αναγνωρίζεται το πρόσωπο που, λόγω βάσιμου φόβου καταδίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων, είναι εκτός της χώρας της ιθαγενείας του και δεν είναι σε θέση, ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμο, να χρησιμοποιήσει την προστασία της χώρας αυτής, ή πρόσωπο, που δεν έχει ιθαγένεια, το οποίο, ενώ είναι εκτός της χώρας της προηγούμενης συνήθους διαμονής του ως αποτέλεσμα αυτών των καταστάσεων, δεν είναι σε θέση ή, λόγω του φόβου αυτού, δεν είναι πρόθυμο να επιστρέψει σ' αυτή και στο οποίο δεν έχει εφαρμογή το άρθρο 5.».
7. Το άρθρο 16 του περί Προσφύγων Νόμου ορίζει τα εξής:
«Υποχρεώσεις αιτητή κατά την εξέταση της αίτησης και συναφής υποχρέωση αρμόδιων αρχών
16.-(1) Κατά την εξέταση της αίτησής του, ο αιτητής οφείλει να συνεργάζεται με την Υπηρεσία Ασύλου με σκοπό την εξακρίβωση της ταυτότητάς του και των υπόλοιπων στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο (α) του εδαφίου (2).
(2) Ιδίως, ο αιτητής οφείλει-
(α) να υποβάλει το συντομότερο δυνατό όλα τα στοιχεία που απαιτούνται για την τεκμηρίωση της αίτησης, τα οποία στοιχεία συνίστανται σε δηλώσεις του αιτητή και σε όλα τα έγγραφα που έχει ο αιτητής στη διάθεσή του σχετικά με την ηλικία του, το προσωπικό του ιστορικό, καθώς και το ιστορικό των οικείων συγγενών του, την ταυτότητα, την ιθαγένεια, τη χώρα και το μέρος προηγούμενης διαμονής του, τις προηγούμενες αιτήσεις ασύλου, το δρομολόγιο που ακολούθησε, το δελτίο ταυτότητας και τα ταξιδιωτικά του έγγραφα και τους λόγους για τους οποίους ζητεί διεθνή προστασία∙ [.]
8. Το άρθρο 19 του περί Προσφύγων Νόμου προβλέπει τα εξής:
«Αναγνώριση καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας
19.-(1) Ο Προϊστάμενος, με απόφασή του αναγνωρίζει καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, σε οποιοδήποτε αιτητή, ο οποίος δεν αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας ή σε οποιοδήποτε αιτητή του οποίου η αίτηση σαφώς δεν βασίζεται σε οποιουσδήποτε από τους λόγους του εδαφίου (1) του άρθρου 3, αλλά σε σχέση με τον οποίο υπάρχουν ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη και δεν είναι σε θέση ή, λόγω του κινδύνου αυτού, δεν είναι πρόθυμος, να θέσει τον εαυτό του υπό την προστασία της χώρας αυτής.
(2) Για τους σκοπούς του παρόντος Νόμου, "σοβαρή βλάβη" ή "σοβαρή και αδικαιολόγητη βλάβη" σημαίνει-
(α) θανατική ποινή ή εκτέλεση, ή
(β) βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία του αιτητή στη χώρα καταγωγής του, ή
(γ) σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής ακεραιότητας αμάχου, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης...».
Κατάληξη
9. Το παρόν Δικαστήριο ως δικαστήριο ουσίας δικάζει την υπόθεση που άγεται ενώπιον του εξ υπαρχής, κατά το νόμο και κατά την ουσία, δεν περιορίζεται μόνο στην εξέταση της διαδικασίας και των στοιχείων κρίσης της διοικητικής αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη, αλλά προχωρεί παραπέρα και εξετάζει την ουσιαστική ορθότητα της επίδικης πράξεως. Ο Αιτητής αναμένεται να προβάλει, στο πλαίσιο της διοικητικής ή και της παρούσας δικαστικής διαδικασίας, τέτοιους συγκεκριμένους και ειδικούς ισχυρισμούς, οι οποίοι εν δυνάμει θα δικαιολογούσαν την υπαγωγή του στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.
10. Η έκταση του ελέγχου που το παρόν Δικαστήριο ασκεί επί της επίδικης πράξης, δεν απαλλάσσει τον Αιτητή από την υποχρέωση, τουλάχιστον με τη γραπτή του αγόρευση, να παραθέσει τους λόγους και να συγκεκριμενοποιήσει γιατί η επίδικη πράξη είναι λανθασμένη/ πλημμελής (Βλ. Απόφαση στην υπόθεση Αρ. 1484/2010, Κώστας Λαγός v. Yπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ημερ. 28.9.20212), γιατί η επίδικη απόφαση θα πρέπει να ανατραπεί και πού ακριβώς εδράζεται το αίτημά του για υπαγωγή στο καθεστώς διεθνούς προστασίας.
11. Το γεγονός ότι το παρόν Δικαστήριο είναι δικαστήριο που εξετάζει όχι μόνο τη νομιμότητα αλλά και την ορθότητα των διοικητικών πράξεων, οι οποίες απαριθμούνται στο εδάφιο (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου, δεν αναιρεί την πιο πάνω υποχρέωση του Αιτητή.
12. Παρατηρείται συναφώς ότι ο Αιτητής κατά την καταγραφή του αιτήματός του για διεθνή αλλά και κατά το κρίσιμο στάδιο της συνέντευξης προωθεί την επιθυμία του να παραμείνει στη Δημοκρατία για οικονομικούς και εκπαιδευτικής φύσεως λόγους, λόγοι οι οποίοι αποτέλεσαν και το κίνητρο εγκατάλειψης της χώρας του. Ως τελευταίο τόπο διαμονής του υπέδειξε την πολιτεία Lagos όπου διαμένουν οι γονείς και τα αδέλφια του.
13. Αξιολογώντας τις δηλώσεις του Αιτητή, οι Καθ' ων η αίτηση σχημάτισαν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, ο πρώτος ως προς τη χώρα καταγωγής του Αιτητή, τον τόπο γέννησης και διαμονής, και ο δεύτερος ως προς τους οικονομικής και εκπαιδευτικής φύσεως λόγους εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής του Αιτητή.
14. Αμφότεροι οι ισχυρισμοί του κρίθηκαν αξιόπιστοι. Εντούτοις κατά την αξιολόγηση κινδύνου και τη νομική ανάλυση, κρίθηκε ότι εξ αυτών δεν απορρέει οποιοσδήποτε βάσιμος φόβος δίωξης ή κίνδυνος σοβαρής βλάβης και κατ’ επέκτάση κρίθηκε ότι δεν δικαιολογείται η υπαγωγή του σε καθεστώς διεθνούς προστασίας.
15. Στο πλαίσιο της ακροαματικής διαδικασίας ενώπιον του Δικαστηρίου, ο Αιτητής δήλωσε όσα καταγράφονται ανωτέρω, υπό τον τίτλο «Νομικοί Ισχυρισμοί» και κατ΄ουσία δεν διαφοροποιεί το αφήγημά τους ως προς τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα και για τους οποίους επιθυμεί να παραμείνει στη Δημοκρατία.
16. Προχωρώντας στην de novo και ex nunc εξέταση των ενώπιόν μου δεδομένων, όπως υπαγορεύουν τα εδάφια (3) και (4) του άρθρου 11 του περί της Ίδρυσης και Λειτουργίας Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμου και αξιολογώντας τους ισχυρισμούς του Αιτητή, οι οποίοι συνδέονται με τον πυρήνα του αιτήματός του για διεθνή προστασία, επισημαίνονται τα εξής:
17. Συντάσσομαι με το σύνολο της ανάλυσης των Καθ΄ων η αίτηση τόσο ως προς την απομόνωση των ουσιωδών ισχυρισμών του Αιτητή όσο και ως προς την αξιολόγησή τους (αξιοπιστίας και αξιολόγηση κινδύνου). Κατ’ επέκταση και το συμπέρασμά τους περί μη δυνατότητα υπαγωγής στα άρθρο 3 ή 19 κρίνονται ως ορθά.
18. Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι η επίκληση αμιγώς οικονομικών κινήτρων εγκατάλειψης της χώρας καταγωγής του Αιτητή δεν δικαιολογεί από μόνη της την υπαγωγή του στο καθεστώς του πρόσφυγα ή την αναγνώριση καθεστώτος συμπληρωματικής προστασίας [Βλ. ενδεικτικώς Υπόθεση Αρ. 2319/2006 Md Jakir Hossain v. Δημοκρατίας, μέσω Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων, ημερ. 16.7.2008, (2008) 4 ΑΑΔ 568, Απόφαση στην υπόθεση αρ. 444/20, S.Μ.S. ν. Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου, ημερ. 2.6.2021, Υπόθεση Αρ. 1051/2010, Irene Fesenko v. Δημοκρατίας, μέσω Αναθεωρητικής Αρχής Προσφύγων].
19. Ως προς δε το προφίλ του σημειώνεται επικουρικώς ότι πρόκειται περί υγιούς νεαρού άνδρα, ικανού προς εργασία με σημαντικό μορφωτικό επίπεδο, ο οποίος διατηρεί οικογενειακό δίκτυο στη χώρα καταγωγής του.
20. Περαιτέρω, σημειώνεται συναφώς, το πρόσφατο Διάταγμα του Υπουργού Εσωτερικών ημερομηνίας 31.5.2023 (Κ.Δ.Π. 191/2024) δυνάμει του οποίου η χώρα του Αιτητή ορίζεται ως ασφαλής χώρα καταγωγής, χωρίς εν προκειμένω ο τελευταίος να προβάλει οποιουσδήποτε ισχυρισμούς/στοιχεία που αφορούν προσωπικά στον ίδιο και οι οποίοι να ανατρέπουν το τεκμήριο
21. Ως εκ τούτου, η παρούσα προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται, με €300 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η αίτηση.
Κ. Κ. Κλεάνθους, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.