Ο. C. I. ν. Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου, Υπόθεση αρ.6707/22, 6/6/2024

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Υπόθεση αρ.6707/22

6 Ιουνίου 2024

[Α. ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.]

Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος

Μεταξύ:

Ο. C. I.

Αιτητής

Και

Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου

Καθ’ ων η αίτηση

Κκ Έλενα Μαλά & Συνεργάτες ΔΕΠΕ, Δικηγόροι για Αιτητή

Κα Α. Αναστασιάδη, Δικηγόρος της Δημοκρατίας, για τους καθ’ ων η αίτηση

Α Π Ο Φ Α Σ Η

Με την προσφυγή ο αιτητής αιτείται την ακύρωση της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου ημ.12/09/22, η οποία επιδόθηκε δια χειρός στις 19/09/22, και δια της οποίας απορρίφθηκε η αίτησή διεθνούς προστασίας, ως άκυρης και στερούμενης νομικού αποτελέσματος.

Ως εκτίθεται στην Ένσταση που καταχωρήθηκε από τους καθ' ων η αίτηση και προκύπτει από το περιεχόμενο του σχετικού Διοικητικού Φάκελου που κατατέθηκε στα πλαίσια των διευκρινήσεων, ο αιτητής κατάγεται από τη Νιγηρία, εισήλθε στη Δημοκρατία παρατύπως, μέσω θαλάσσης, στις 11/12/19 και υπέβαλε αίτηση διεθνούς προστασίας στις 16/12/19 (ερ.1-3, 71).

Την 12/08/22 διεξήχθη συνέντευξη με τον αιτητή από την Υπηρεσία όπου του δόθηκε η ευκαιρία, μέσα από σχετικές ερωτήσεις, μεταξύ άλλων, να εκθέσει τους λόγους στους οποίους στηρίζει το αίτημα του (ερ.52-71). Μετά το πέρας της συνέντευξης ετοιμάστηκε σχετική Έκθεση-Εισήγηση (ερ.111-129) και στις 06/09/22 η Υπηρεσία αποφάσισε να μην παραχωρηθεί καθεστώς διεθνούς προστασίας.

Ακολούθως ετοιμάστηκε σχετική επιστολή ενημέρωσης του αιτητή για την απόφαση της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία του επιδόθηκε στις 19/09/22 στην αγγλική, που είναι γλώσσα κατανοητή από αυτόν (ερ.132-133, 70-71).

Επί της αιτήσεως ασύλου ο αιτητής καταγράφει ότι έφυγε από τη χώρα καταγωγής του καθώς «η ζωή [του] βρίσκεται σε κίνδυνο».

Στη συνέντευξη ο αιτητής ανέφερε ότι γεννήθηκε στο Agbor της πολιτείας Delta και ακολούθως εγκαταστάθηκε μαζί με τη μητέρα του στην πολιτεία Imo. Το διάστημα 2010-2012 μετακόμισε στο Owerri για σπουδές και από το 2013 μέχρι την αναχώρησή του από τη χώρα το 2019 διέμενε στο Lagos, όπου διατηρούσε επιχειρήσεις πώλησης ρούχων και εξαρτημάτων για μοτοσικλέτες.

Αναφορικά με τον λόγο για τον οποίο εγκατέλειψε τη χώρα καταγωγής ο αιτητής δήλωσε ότι είναι αμφιφυλόφιλος (bisexual) και ότι τον Ιούλιο του 2019 συμμετείχε σε ένα πάρτι για ΛΟΑΤΚΙ άτομα σε ξενοδοχείο στην περιοχή Ejbeda του Lagos, το οποίο δεν μπορούσε να κατονομάσει. Διοργανωτής του πάρτι ήταν πρόσωπο το οποίο κατονομάζει, φίλος και περιστασιακός σύντροφος του αιτητή. Τις πρώτες πρωινές ώρες κλιμάκιο της αστυνομίας πραγματοποίησε έφοδο στο χώρο του πάρτι κατά τον οποίο εμπόδισαν την έξοδο και πυροβόλησαν κάποιους παρευρισκόμενους, ενώ οδήγησαν τον αιτητή και άλλους σε ένα αστυνομικό όχημα. Ο ίδιος αντιστάθηκε και δέχθηκε μαχαιριές και χτυπήματα από τον αστυνομικό που προσπαθούσε να τον οδηγήσει εντός του αστυνομικού οχήματος. Μετά απ’ αυτό ο αιτητής ειδοποίησε έναν επιφανή ακτιβιστή με το όνομα Yusuf, που κατέφθασε στο αστυνομικό τμήμα τα ξημερώματα της επόμενης μέρας και μίλησε με τον αστυνομικό υπηρεσίας και έτσι ο αιτητής, ο κατονομαζόμενος φίλος του και άλλοι δύο συλληφθέντες αφέθηκαν ελεύθεροι.

Την επόμενη ημέρα οι συλληφθέντες που δεν ελευθερώθηκαν ενημέρωσαν εκπρόσωπο της αστυνομίας αναφορικά με την απελευθέρωση κάποιων εκ των συλληφθέντων και έτσι ο αστυνομικός ασφαλείας απολύθηκε, ως ανέφερε ο αιτητής. Αντίστοιχα, έγινε γνωστή και η ανάμειξη του κατονομαζόμενου ακτιβιστή στην απελευθέρωση, οπότε ζητήθηκε από αυτόν να παραδώσει τον αιτητή και τον φίλο του στην αστυνομία. Ως ανέφερε, την μέρα της απελευθέρωσης ο ακτιβιστής που τον βοήθησε ζήτησε απ’ τον αιτητή να εγκαταλείψει απευθείας τη Νιγηρία, καθώς η αστυνομία θα μπορούσε να τον εντοπίσει αν παρέμενε στη χώρα και τότε αυτός έφυγε με ταχύπλοο από τη Νιγηρία, χωρίς να γνωρίζει τον τελικό προορισμό του ταξιδιού του.

Κατά την περαιτέρω διερεύνηση των ισχυρισμών του αιτητή αναφορικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό του, σε σειρά ερωτημάτων που υποβλήθηκε στη βάση του μοντέλου DSSH, δήλωσε ότι συνειδητοποίησε την έλξη του για τους άνδρες κατά τη διάρκεια των σπουδών του, οπότε και ήρθε για πρώτη φορά σε ερωτική επαφή με το ίδιο. Έκτοτε, ως ανέφερε, το 95% των σχέσεων που σύναψε ήταν με άνδρες. Περαιτέρω, ο αιτητής κλήθηκε να περιγράψει τη σχέση του με τον αναφερόμενο φίλο και σύντροφο του, με τον οποίο δεν διατηρούσε σχέση αποκλειστικότητας, αλλά συνευρίσκονταν συστηματικά από την αρχή της γνωριμίας του μέχρι τη στιγμή που αναχώρησε από τη χώρα. Επιπρόσθετα, ο αιτητής αναφέρθηκε στον τρόπο με τον οποίο γνώριζε και αλληλοεπιδρούσε με άλλα άτομα του ίδιου σεξουαλικού προσανατολισμού στο Lagos, μέσω ομάδας στην εφαρμογή whatsapp και πάρτι και ανέφερε ότι διάβασε στα νέα ότι ο φίλος του δολοφονήθηκε στο κρατίδιο Bauchi της Νιγηρίας.

Αναφορικά με τον ακτιβιστή που μεσολάβησε ώστε να απελευθερωθεί από την αστυνομία και τον βοήθησε να εγκαταλείψει τη χώρα, ο αιτητής δήλωσε ότι ήταν πρόεδρος του SUG (Student Union President) και τον γνώρισε μέσω του φίλου του. Μετά την ανάμειξή του στην απελευθέρωση του αιτητή ο ακτιβιστής δεχόταν απειλές από την αστυνομία, ώστε να παράσχει πληροφορίες αναφορικά με τα άτομα που βοήθησε να διαφύγουν και, ως ο αιτητής διάβασε σε τοπική εφημερίδα, δολοφονήθηκε μπροστά από το πανεπιστήμιο του Lagos.

Οι καθ’ ων η αίτηση, εξετάζοντας τα όσα ανέφερε η αιτήτρια εντόπισαν και αξιολόγησαν δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, ως ακολούθως.

1. Ταυτότητα, προφίλ, χώρα καταγωγής και τόπο διαμονής της αιτήτριας

2. Φόβος δίωξης αιτητή λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού (bisexual)

Εκ των ως άνω οι καθ’ ων η αίτηση αποδέχθηκαν τον 1^ο ισχυρισμό, απέρριψαν δε τον 2^ο ισχυρισμό, καθότι κρίθηκε ότι το επί τούτου αφήγημα του αιτητή στερούνταν εσωτερικής συνοχής. Συγκεκριμένα, ως κρίθηκε, ο αιτητής δεν αποκάλυψε δια των λεγομένων του έντονα συναισθήματα διαφοροποίησης σε σχέση με ετεροφυλόφιλα άτομα και, δεδομένου ότι υπήρξε ζευγάρι με τον κατονομαζόμενο φίλο του, αναμενόταν ευλόγως από αυτόν να παραθέσει περισσότερες και πιο λεπτομερείς πληροφορίες για αυτόν και τη μεταξύ τους σχέση. Περαιτέρω αξιολογήθηκε ότι στο ερώτημα αν αποκάλυψε σε άλλα άτομα τον σεξουαλικό του προσανατολισμό η απάντηση του ήταν γενικόλογη και ομοίως γενική κρίθηκε η απάντησή του όσον αφορά τον τρόπο που κρατούσε κρυφό τον σεξουαλικό του προσανατολισμό. Αντιθέτως, θεωρήθηκαν επαρκείς και συνεκτικές τις πληροφορίες που παρέθεσε για τον τρόπο που η κοινωνία αντιμετωπίζει ΛΟΑΤΚΙ άτομα, που συνάδουν με διαθέσιμες πληροφορίες. Περαιτέρω αξιολογήθηκε αρνητικά το γεγονός ότι ο αιτητής δεν εξέφρασε αίσθημα ντροπής για τον σεξουαλικό του προσανατολισμό, αλλά δήλωσε ότι αισθανόταν φυσιολογικός και το ότι δεν ήταν σε θέση, ως αναφέρουν οι καθ’ ων η αίτηση, να δώσει πληροφορίες για τον τρόπο με τον οποίο συναντιούνται τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα στη Νιγηρία.

Οι δηλώσεις του αιτητή αναφορικά με την έφοδο της αστυνομίας σε ΛΟΑΤΚΙ πάρτι και την συνακόλουθη σύλληψη και απελευθέρωσή του κρίθηκε ότι ήταν γενικές και δεν παραπέμπουν σε προσωπικό βίωμα. Επί τούτου αξιολογήθηκε αρνητικά το ότι ο αιτητής δεν προσδιόρισε τον αριθμό συλληφθέντων και δεν θυμόταν το όνομα του ξενοδοχείου που γινόταν το πάρτι, αλλά παρείχε μόνο το όνομα της περιοχής και κρίθηκαν γενικές οι περιγραφές του αναφορικά με το τι συνέβη στο αστυνομικό τμήμα και τη διαδικασία απελευθέρωσης του, καθώς ο αιτητής δεν ήταν σε θέση να την περιγράψει λεπτομερώς.

Στο σκέλος της εξωτερικής αξιοπιστίας οι καθ’ ων η αίτηση έκαναν έρευνα σε διαθέσιμες πηγές πληροφόρησης αναφορικά με διακρίσεις, παρενοχλήσεις και βία κατά ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στη Νιγηρία, εκ της οποίας κρίθηκε ότι τα όσα ο αιτητής ανέφερε συνάδουν με τις διαθέσιμες επί τούτου πληροφορίες. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι οι πηγές κάνουν αναφορά στην ύπαρξη ΜΚΟ που παρέχουν νομικές συμβουλές και εκπαιδεύσεις σε άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, πληροφορίες που έρχεται σε αντίφαση με τη δήλωση του ότι στη Νιγηρία δεν υπάρχουν ομάδες υποστήριξης της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας. Περαιτέρω, οι καθ’ ων η αίτηση αξιολόγησαν αντίγραφο άρθρου που προσκόμισε ο αιτητής αναφορικά με την εκτέλεση του κατονομαζόμενου φίλου και συντρόφου του λόγω του σεξουαλικού του προσανατολισμού. Μεταξύ άλλων κρίθηκε ότι στο άρθρο αναφέρεται ότι ο δολοφονηθείς είχε κατάστημα στη Gwada, πόλη που απέχει 662 χιλιόμετρα από το Lagos, πληροφορία που βρίσκεται σε αντίφαση με το γεγονός ότι ο αιτητής διατηρούσε σχέση μαζί του για 6 χρόνια στο Lagos. Σε σχέση με το άρθρο που προσκόμισε ο αιτητής αναφορικά με τη δολοφονία ακτιβιστή, κρίθηκε ότι δεν προκύπτει από το δημοσίευμα η σύνδεση της δολοφονίας του ατόμου αυτού με την απελευθέρωση ΛΟΑΤΚΙ ατόμων ή απειλών που δεχόταν από την αστυνομία λόγω της ανάμειξής του σ΄ αυτήν. Τέλος, η σημειώθηκε ότι δεν ανευρέθηκαν πληροφορίες αναφορικά με έφοδο της αστυνομίας σε ΛΟΑΤΚΙ πάρτι τον Ιούλιο 2019, ως οι ισχυρισμοί του αιτητή, όμως βρέθηκαν πληροφορίες για αντίστοιχα περιστατικά το 2018.

Κατά συνέπεια, ήταν εκ των ως άνω κατάληξη των καθ’ ων η αίτηση ότι δεν υφίσταται εύλογος βαθμός πιθανότητας, ο αιτητής να υποβληθεί σε δίωξη ή σοβαρή βλάβη σε περίπτωση επιστροφής του. Αναφορικά ειδικώς με το άρθρο 15 (γ) της Οδηγίας [αρ.19 (2) (γ) του Νόμου], συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο αιτητής δεν υφίσταται κίνδυνο να αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο κατά της ζωής ή της σωματικής του ακεραιότητας κατά την επιστροφή λόγω αδιάκριτης βίας, καθώς στην πολιτεία Lagos (τόπος διαμονής του) δεν υφίσταται κατάσταση ένοπλης σύγκρουσης, με βάση τις διαθέσιμες πληροφορίες.

Συνεπεία των ανωτέρω η επίδικη αίτηση απορρίφθηκε ως αβάσιμη.

Κατά τις διευκρινήσεις η συνήγορος του αιτητή απέσυρε ρητά τους λοιπούς νομικούς ισχυρισμούς προωθώντας εν τέλει μόνο τον ισχυρισμό περί μη δέουσας έρευνας.

Οι καθ' ων η αίτηση αντιτάσσουν ότι η προσβαλλόμενη απόφαση είναι καθ' όλα νόμιμη και κατ’ ουσία ορθή και ζητούν απόρριψη της προσφυγής.

Προχωρώ με την εξέταση του ισχυρισμού που αφορά την μη διενέργεια δέουσας έρευνας που είναι και ο μόνος ισχυρισμός που εν τέλει προωθείται, και ο οποίος, δεδομένου ότι συνπλέκεται με την ορθότητα της προσβαλλόμενης απόφασης, θα εξεταστεί μαζί μ’ αυτήν πιο κάτω.

Στην Χωματένος ν. Δημοκρατίας, (2013) 3 Α.Α.Δ. 120, ημ.14/03/13, λέχθηκε ότι: «Η έκταση και η μορφή της έρευνας είναι συνυφασμένη με τα περιστατικά κάθε υπόθεσης. Το κριτήριο για την επάρκεια και πληρότητα της έρευνας έγκειται στη συλλογή και διερεύνηση του συνόλου των ουσιωδών στοιχείων, τα οποία παρέχουν βάση για ασφαλή συμπεράσματα.»

Προχωρώ σε αξιολόγηση των ενώπιον μου ισχυρισμών του αιτητή.

Στο εγχειρίδιο του EASO «Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», Δικαστική ανάλυση, 2018, αναφέρεται στην σελ.98 του εγχειριδίου, αναφέρεται ότι «[...] απαιτείται ισορροπημένη και αντικειμενική αξιολόγηση του αν η αφήγηση του αιτούντος αντικατοπτρίζει την αφήγηση που αναμένεται από ένα πρόσωπο στην κατάσταση του αιτούντος το οποίο αφηγείται μια πραγματική προσωπική εμπειρία.». Στην σελ.102 του ιδίου εγχειριδίου, αναφέρεται ότι «Όπως προαναφέρθηκε, οι δείκτες αξιοπιστίας είναι απλοί δείκτες και δεν συνιστούν αυστηρά κριτήρια ή προϋποθέσεις. Παρότι οι τέσσερις δείκτες που προσδιορίστηκαν ανωτέρω (εσωτερική και εξωτερική συνέπεια, επαρκώς λεπτομερείς πληροφορίες και ευλογοφάνεια) αποτυπώνουν τους δείκτες που εφαρμόζουν στην πράξη τα δικαστήρια, κανένας από αυτούς δεν μπορεί να θεωρηθεί καθοριστικός. Η σημασία τους από υπόθεση σε υπόθεση ποικίλλει σημαντικά. Σε κάθε περίπτωση είναι αναγκαία η εξέταση του σωρευτικού τους αντίκτυπου ⁽³⁰⁵⁾. […] Από την ανωτέρω ανάλυση προκύπτει ότι δεν υπάρχει απλή απάντηση στο ερώτημα που αφορά τον τρόπο αξιολόγησης της αξιοπιστίας σε υποθέσεις διεθνούς προστασίας. Το μόνο που μπορεί να ειπωθεί είναι ότι η αξιολόγηση πρέπει να διενεργείται με βάση το σύνολο των αποδεικτικών στοιχείων, λαμβανομένων υπόψη των αρχών, των μεθόδων και των δεικτών που αναφέρονται στην παρούσα ανάλυση. Οι αρχές, οι μέθοδοι και οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να εφαρμόζονται με προσοχή ⁽³⁰⁷⁾, αντικειμενικότητα και αμεροληψία, ώστε να αποφευχθεί τυχόν εσφαλμένη και απλοϊκή απόρριψη, ή αφελής και ανεπιφύλακτη αποδοχή μιας συγκεκριμένης αφήγησης.»

Στο ίδιο εγχειρίδιο, σελ.204, αναφέρονται, τα εξής:

«Όσον αφορά την αξιολόγηση της αξιοπιστίας, οι αιτήσεις που βασίζονται σε γενετήσιο προσανατολισμό ή ταυτότητα φύλου μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολες στον χειρισμό, επειδή οι λόγοι της αίτησης συνδέονται με ευαίσθητες και προσωπικές πτυχές της ιδιωτικής ζωής. Οι αιτούντες ενδέχεται να νιώθουν στιγματισμένοι, να ντρέπονται και/ή να αρνούνται την πραγματικότητα· ενδέχεται επίσης να έχουν υποστεί απόρριψη και/ή κακομεταχείριση από την οικογένεια και/ή την κοινότητά τους. Οι παράγοντες αυτοί μπορεί να καθιστούν δύσκολη για τους αιτούντες την αποκάλυψη των ουσιωδών πραγματικών περιστατικών με σαφή και συνεκτικό τρόπο και, ως εκ τούτου, τα αποδεικτικά στοιχεία που παρουσιάζουν μπορεί να γνωστοποιούνται με καθυστέρηση, να είναι ελλιπή και να περιέχουν ανακολουθίες.

Ένα από τα μοντέλα που αναφέρονται στη βιβλιογραφία, το μοντέλο DSSH υπ’ αριθ. 2 [Difference, Stigma, Shame, Harm (Διαφορά, Στίγμα, Ντροπή, Βλάβη)], βασίζεται στην αντίληψη ότι υπάρχουν ορισμένα βασικά χαρακτηριστικά ή στοιχεία τα οποία είναι πιθανό να είναι κοινά σε άτομα που αναγνωρίζουν ένα φύλο ή μια σεξουαλική ταυτότητα που δεν συνάδει με τις ετεροκανονικές κοινωνίες στις οποίες ζουν (όπου ο κανόνας είναι η ταύτιση του βιολογικού και του κοινωνικού φύλου και η ετεροφυλοφιλία). Το μοντέλο προτείνει μια διαρθρωμένη μεθοδολογία για την αξιολόγηση αιτήσεων, η οποία βασίζεται στο φύλο και στη σεξουαλική ταυτότητα και εξηγείται, με πρακτικά παραδείγματα, στον δεύτερο τόμο του εγχειριδίου με τίτλο Credibility assessment training manual της Ουγγρικής Επιτροπής του Ελσίνκι.

[…]

Η ύπαρξη ή μη ορισμένων στερεοτυπικών συμπεριφορών ή εμφανίσεων δεν θα πρέπει να αποτελεί βάση για να συναχθεί το συμπέρασμα ότι ο αιτών έχει ή δεν έχει ορισμένο γενετήσιο προσανατολισμό και/ή ορισμένη ταυτότητα φύλου. Δεν υπάρχουν καθολικά χαρακτηριστικά ή ιδιότητες που τυποποιούν τα άτομα ΛΟΑΔΜ (λεσβίες, ομοφυλόφιλοι αμφιφυλόφιλα, διεμφυλικά και μεσοφυλικά άτομα), όπως δεν υπάρχουν και για τα ετεροφυλόφιλα άτομα. Οι εμπειρίες της ζωής τους μπορεί να διαφέρουν σημαντικά, ακόμη και αν προέρχονται από την ίδια χώρα.»

Στην παρούσα, κατά την εξέταση της αξιοπιστίας των δηλώσεων του αιτητή, έγινε χρήση των ως άνω κατευθυντήριων γραμμών από τους καθ’ ων η αίτηση και συμφωνώ με τα συμπεράσματα και συμπεράσματα τους, όπως καταγράφονται στην σχετική έκθεση που ετοίμασαν, για τους λόγους που θα εξηγήσω πιο κάτω.

Σημειώνω ότι κατά την εξέταση ισχυρισμών που αφορούν σεξουαλικό προσανατολισμό δεν χωρούν τυποποιημένες προσεγγίσεις και η αξιολόγηση αξιοπιστίας δεν μπορεί να βασίζεται σε στερεοτυπικά πρότυπα (βλ. και απόφαση ΔΕΕ, C-148/13-C-150/13, A. B. C., ημ.02/12/14). Περαιτέρω δεν μπορεί και δεν πρέπει να ζητείται από τον αιτητή να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες για σεξουαλικές εμπειρίες ή να προσφέρει σχετικά στοιχεία ή άλλης μορφής μαρτυρία. Αξίζει βεβαίως να σημειωθεί επίσης ότι το μοντέλο DSSH, του οποίου έγινε χρήση κατά την εξέταση της επίδικης, είναι αντικείμενο προβληματισμού [1], ως βασιζόμενο επί στερεοτυπικών αντιλήψεων, και γι’ αυτό θεωρώ ότι η χρήση του θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή.

Στην απόφαση Α. Β. C. του ΔΕΕ (ανωτέρω) αναφέρονται τα εξής κατατοπιστικά στις σκέψεις 61-65, επί του ζητήματος αξιολόγησης αξιοπιστίας στα πλαίσια υποθέσεων ως η παρούσα.

«61. Συναφώς, υπενθυμίζεται ότι το άρθρο 4, παράγραφος 3, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 2004/83 επιβάλλει στις αρμόδιες αρχές την υποχρέωση να προβαίνουν στην αξιολόγησή τους συνεκτιμώντας την ατομική κατάσταση και τις προσωπικές περιστάσεις του αιτούντος και ότι το άρθρο 13, παράγραφος 3, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2005/85 απαιτεί από τις ίδιες αυτές αρχές να διεξάγουν τη συνέντευξη συνεκτιμώντας τις προσωπικές ή γενικές συνθήκες που περιβάλλουν την αίτηση ασύλου.

62. Μολονότι η υποβολή ερωτήσεων που αφορούν στερεοτυπικές αντιλήψεις ενδέχεται να συνιστά χρήσιμο στοιχείο στη διάθεση των αρμόδιων αρχών προκειμένου να προβούν στη σχετική αξιολόγηση, εντούτοις η εκτίμηση των αιτήσεων για την παροχή του καθεστώτος πρόσφυγα η οποία στηρίζεται αποκλειστικά και μόνο σε στερεοτυπικές αντιλήψεις συνδεόμενες με τους ομοφυλόφιλους δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των διατάξεων που μνημονεύονται στην προηγούμενη σκέψη, στο μέτρο που δεν παρέχει στις εν λόγω αρχές τη δυνατότητα να λάβουν υπόψη την ατομική κατάσταση του οικείου αιτούντος άσυλο.

63. Επομένως, η αδυναμία ενός αιτούντος άσυλο να απαντήσει σε τέτοιου είδους ερωτήσεις δεν μπορεί να συνιστά αφ’ εαυτής επαρκή λόγο για να συναχθεί η αναξιοπιστία του αιτούντος, στο μέτρο που η προσέγγιση αυτή είναι αντίθετη προς τις απαιτήσεις του άρθρου 4, παράγραφος 3, στοιχείο γ΄, της οδηγίας 2004/83 καθώς και του άρθρου 13, παράγραφος 3, στοιχείο α΄, της οδηγίας 2005/85.

64. Δεύτερον, μολονότι οι εθνικές αρχές βασίμως προβαίνουν, κατά περίπτωση, σε υποβολή ερωτήσεων προκειμένου να εκτιμήσουν τα γεγονότα και τις περιστάσεις σχετικά με τον προβαλλόμενο γενετήσιο προσανατολισμό των αιτούντων άσυλο, εντούτοις οι ερωτήσεις που αφορούν τις λεπτομέρειες των σεξουαλικών πρακτικών του οικείου αιτούντος άσυλο προσβάλλουν τα θεμελιώδη δικαιώματα που κατοχυρώνει ο Χάρτης και, ειδικότερα, το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής που προβλέπει το άρθρο του 7.

65. Όσον αφορά, τρίτον, τη δυνατότητα των εθνικών αρχών να κρίνουν παραδεκτή, όπως πρότειναν ορισμένοι αναιρεσείοντες των κύριων δικών, την τέλεση ομοφυλοφιλικών πράξεων, την ενδεχόμενη υποβολή τους σε «τεστ» προκειμένου να αποδείξουν την ομοφυλοφιλία τους ή ακόμη την οικειοθελή εκ μέρους τους προσκόμιση αποδεικτικών στοιχείων όπως είναι οι βιντεοσκοπημένες λήψεις των ερωτικών τους συνευρέσεων, υπογραμμίζεται ότι, πλην του ότι τα εν λόγω στοιχεία δεν έχουν κατ’ ανάγκη αποδεικτική αξία, ενδέχεται περαιτέρω να συνεπάγονται και προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, ο σεβασμός της οποίας κατοχυρώνεται από το άρθρο 1 του Χάρτη. »

Εν προκειμένω ο αιτητής δεν ήταν σε θέση να παρέχει τις κατ’ ελάχιστον αναμενόμενες λεπτομέρειες αναφορικά με την – ως ο ίδιος ισχυρίστηκε – μόνη συναισθηματική σχέση του με τον κατονομαζόμενο απ’ αυτόν φίλο του, πολύχρονης διάρκειας. Ενδεικτικά εντοπίζω ότι ο αιτητής, παρότι κάνει ιδιαίτερη σ’ αυτή τη σχέση εντούτοις, κατά τις ερωτήσεις που ακολούθησαν, δεν παρέχει καμία συγκεκριμένη λεπτομέρεια για τα βιώματα του κατά με τον φίλο του, τον χαρακτήρα, τις συζητήσεις τους ή κάποια άλλη ανάμνηση από αυτόν τον πολυετή δεσμό, έστω χωρίς αποκλειστικότητα. Ερωτώμενος σχετικά περιορίστηκε σε γενικές, εν πολλοίς μονολεκτικές αποκρίσεις, στερούμενες εύλογα αναμενόμενων λεπτομέρειών, χωρίς ουδεμία αναφορά σε κάποιο ιδιαίτερο γεγονός/εμπειρία, που εντυπώθηκε στη μνήμη του, έστω φωτογραφικά. Ομοίως ουδόλως αναφέρθηκε σε οιανδήποτε άλλη σχέση ή γνωριμία του, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα ότι τα υπόλοιπα ήταν περιστασιακές εφήμερες συνευρέσεις. Όλα τα προαναφερθέντα θα ήταν ευλόγως αναμενόμενο να είναι σε θέση να περιγράψει ο αιτητής στις πολλές επ’ αυτού ερωτήσεις που τέθηκαν και θα έδιναν την αναμενόμενη βιωματική διάσταση στο αφήγημα του.

Ομοίως προς τα ως άνω, ουδεμία λεπτομέρεια δίδει για τη καθημερινότητα ως ΛΟΑΤΚΙ άτομο στον τόπο διαμονής. Επ’ αυτού και πάλι ο αιτητής, ερωτώμενος σχετικά παρέμεινε γενικόλογος και κατά πλείστο μονολεκτικός στις απαντήσεις του. Περαιτέρω θα συμφωνήσω με τους καθ’ ων η αίτηση ότι η περιγραφή της κατ’ ισχυρισμό σύλληψης και κράτησης του στερείται και πάλι βιωματικών λεπτομερειών και χαρακτηρίζεται από γενικολογίες και ασάφειες.

Συνεπώς, παρά το ότι δεν θα συμφωνήσω με την βαρύτητα που δίδεται από τους καθ’ ων η αίτηση στην αδυναμία του αιτητή να εκφράσει και να διατυπώσει τις εσωτερικές διεργασίες που αφορούσαν τα όσα ισχυρίστηκε, ήτοι τη ντροπή και το στίγμα το οποίο ενδεχομένως να ένιωθε, τούτο άλλωστε θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι αναμενόμενο από άτομο το οποίο μεγάλωσε και γαλουχήθηκε υπό εντελώς διαφορετικές συνθήκες, δεν μπορώ να παραβλέψω ότι δεν ήταν σε θέση να παρέχει εύλογα θεωρώ αναμενόμενες βιωματικές λεπτομέρειες για τα όσα ισχυρίστηκε ότι βίωσε στα πλαίσια της ιδιαίτερα μακρόχρονης, ως ο ίδιος ο αιτητής την προσδιόρισε κατά τη συνέντευξη, σχέσης του.

Καταληκτικά αυτό που θεωρώ ότι λείπει από το αφήγημα του αιτητή αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στην απόφαση του UKIAT (Δευτεροβάθμιο Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου) στην HS (Homosexuals: Minors, Risk on Return) Iran v. Secretary of State for the Home Department [2005] UKAIT 00120, ημ.04/08/05 [2], όπου, στην παρ.128, το Δικαστήριο, κατά την αξιολόγηση των ισχυρισμών του εκεί αιτητή, ανέφερε ότι «there is the full, consistent detail and the plausible noting of small points, unlikely to be observed or recounted by a person who had not had the experience described. ». Εν προκειμένω, κατά παράφραση του ως άνω αποσπάσματος, σε δική μου μετάφραση, σημειώνω ότι εκ του αφηγήματος του αιτητή απουσιάζει κάθε ψήγμα πλήρους, συνεκτικής, ευλογοφανούς παράθεσης των μικρών σημείων και λεπτομερειών, που θα ήταν απίθανο να προσέξει ή να είναι σε θέση να ανακαλέσει άτομο το οποίο δεν είχε βιώσει την εμπειρία που ο αιτητής παραθέτει. Είναι σ’ αυτό ακριβώς το σημείο που το όλο αφήγημα του αιτητή υπολείπεται του ευλόγως αναμενόμενου και είναι εκ τούτου που θεωρώ ότι διαβρώνεται η εσωτερική συνοχή των λεγομένων του.

Αναφορικά τώρα με την εξωτερική συνοχή των ισχυρισμών του αιτητή σημειώνω ότι οι καθ’ ων η αίτηση προέβηκαν σε αξιολόγηση πληροφοριών που εντόπισαν σχετικά με την μεταχείριση ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, στη βάση των οποίων διαπιστώθηκε ότι τα όσα ανέφερε συνάδουν με τις διαθέσιμες πληροφορίες (ερ.116-118).

Για σκοπούς πληρότητας της παρούσας παραθέτω και τα κάτωθι.

Οι σεξουαλικές πράξεις μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου ποινικοποιούνται από τον Ποινικό Κώδικα της Νιγηρίας του 1916 (Κεφάλαιο 21 - Αδικήματα κατά της Ηθικής). Συγκεκριμένα, το άρθρο 214 ορίζει ότι: «Κάθε άτομο που 1) έχει σαρκική γνώση οποιουδήποτε προσώπου ενάντια στην τάξη της φύσης· 2) έχει σαρκική γνώση ενός ζώου· ή 3) επιτρέπει σε ένα αρσενικό άτομο να έχει σαρκική γνώση του ιδίου ή της ιδίας ενάντια στην τάξη της φύσης· είναι ένοχος κακουργήματος και υπόκειται σε φυλάκιση δεκατεσσάρων ετών», ενώ σύμφωνα με το άρθρο 215, κάθε πρόσωπο που τελεί απόπειρα να διαπράξει τα παραπάνω αδικήματα είναι ένοχος για διάπραξη κακουργήματος και υπόκειται σε φυλάκιση επτά (7) ετών.» Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 217, οποιοσδήποτε άντρας εμπλέκεται σε «προσβολή δημοσίας αιδούς» με άλλους άνδρες, δημοσίως ή ιδιωτικά, υπόκειται φυλάκιση τριών (3) ετών.[3]

Σύμφωνα με την οργάνωση International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association (ILGA) «[α]ρκετές πολιτείες της Βόρειας Νιγηρίας έχουν υιοθετήσει τους νόμους της ισλαμικής Σαρία, ποινικοποιώντας σεξουαλικές δραστηριότητες μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου. Η μέγιστη ποινή για τέτοιες πράξεις μεταξύ ανδρών είναι η θανατική ποινή, ενώ η μέγιστη ποινή για τέτοιες πράξεις μεταξύ γυναικών είναι το μαστίγωμα ή/και φυλάκιση […] Οι πολιτείες που έχουν υιοθετήσει τέτοιους νόμους είναι οι: Bauchi (το έτος 2001), Borno (2000), Gombe (2001), Jigawa (2000), Kaduna (2001), Kano (2000), Katsina (2000), Kebbi (2000), Niger (2000), Sokoto (2000), Yobe (2001) και Zamfara (2000)».[4]

Σε έκθεση της ίδιας οργάνωσης του 2019 αναφορικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων επί τη βάσει του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταυτότητας φύλου στη Νιγηρία, αναφέρεται ότι, σύμφωνα με υποθέσεις οι οποίες συγκεντρώθηκαν από οργανώσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε διάφορες πολιτείες της Νιγηρίας κατά το διάστημα μεταξύ Δεκεμβρίου 2018 και Νοεμβρίου 2019, ο συνολικός αριθμός των παραβιάσεων ανήλθε σε 330 και ο αριθμός των θυμάτων σε 397.[5]

Επιπλέον, στην ίδια έκθεση σημειώνεται ότι «υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου αστυνομικοί υπάλληλοι συλλαμβάνουν αυθαίρετα άτομα που θεωρούνται ότι είναι ΛΟΑΤΚΙ [Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφιφυλόφιλοι, Τρανς, Κουίρ, Ίντερσεξ], με βάση πληροφορίες που αποκτήθηκαν παράνομα από τα τηλέφωνά τους ή με βάση έμμεσες αποδείξεις. Οι αστυνομικοί ζητούν τότε τεράστια χρηματικά ποσά προκειμένου να διεκπεραιώσουν την απελευθέρωσή τους. Αυτές οι παραβιάσεις συχνά δεν αναφέρονται λόγω της έλλειψης εμπιστοσύνης στους θεσμούς επιβολής του νόμου.»[6] Ακόμη, αναφέρεται ότι «ο εκβιασμός ήταν το πιο συνηθισμένο είδος παραβιάσεων που διαπράττεται από μη κρατικούς φορείς. Υπήρχαν επίσης πολλές περιπτώσεις παγίδευσης: δράστες που προσποιούνται ότι είναι ΛΟΑΤΚΙ για να δελεάσουν και να επιτεθούν σε άλλους.»[7]

Η Αυστριακή Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Μετανάστευσης και Ασύλου, σε έκθεσή της αναφορικά με την κατάσταση σεξουαλικών μειονοτήτων αναφέρει ότι «γενικά, η ομοφυλοφιλία μεταξύ γυναικών συνιστά μικρότερο ταμπού από την ομοφυλοφιλία μεταξύ ανδρών. Οι γυναίκες με ομόφυλο ή αμφίφυλο σεξουαλικό προσανατολισμό διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο και επηρεάζονται λιγότερο από συλλήψεις και παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους. Ωστόσο, τα δίκτυά τους είναι πιο αδύναμα. Μερικές φορές λαμβάνουν χώρα βιασμοί και άλλες μορφές βίας. Μερικές γυναίκες περιορίζονται σε κλειστούς χώρους από τις οικογένειές τους ή αναγκάζονται να υποβληθούν σε «θεραπείες».»[8]

Ενόψει των ως άνω πληροφοριών δεν θα πρέπει να αμφισβητείται ότι τα όσα αναφέρει ο αιτητής σχετικά με τη διακριτική μεταχείριση ατόμων ΛΟΑΤΚΙ και την κατ’ ισχυρισμό δίωξη τόσο από το κοινωνικό σύνολο όσο και από τις αρχές, με βάση και τη νομοθεσία, συνάδουν με διαθέσιμες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής.

Όμως η έλλειψη εσωτερικής συνοχής των ισχυρισμών του αιτητή, ως ανωτέρω εξηγώ, είναι τέτοια που, στα πλαίσια συνολικής αξιολόγησης και αποτίμησης των στοιχείων που απαρτίζουν μια υπό εξέταση υπόθεση, δεν μπορεί παρά να αποβεί μοιραία για τη γενική αξιοπιστία. Τούτο γιατί η συμφωνία όσων αναφέρει ο αιτητής με διαθέσιμες πληροφορίες για τη χώρα καταγωγής δεν αρκεί από μόνη της για την αποδοχή ενός αφηγήματος, τη στιγμή που τούτο στερείται εσωτερικής συνοχής, ενόψει και της συνολικής θεώρησης και αποτίμησης των δεικτών αξιοπιστίας.

Σημειώνω ότι αν η αξιολόγηση γινόταν στη βάση μόνο της εξωτερικής συνοχής, θα οδηγούσε σε αποδοχή ισχυρισμών για τούτο και μόνο τον λόγο, οι οποίοι στερούνται εσωτερικής συνοχής και θα οδηγούσε σε ανεπιφύλακτη αποδοχή, ενάντια, πολλές φορές, σε κάθε εύλογη κριτική θεώρηση των λεγομένων του. Άλλωστε, ως στο εγχειρίδιο του EASO «Αξιολόγηση αποδεικτικών στοιχείων και αξιοπιστίας στο πλαίσιο του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου», 2018, σελ.97, αναφέρεται, «[…] είναι αναγκαία η επαγρύπνηση για καταστάσεις στις οποίες ορισμένοι αιτούντες μπορεί να προσαρμόσουν τους ισχυρισμούς τους ώστε να είναι συνεπείς με συναφείς ΠΧΚ, οι οποίες κατά την άποψή τους θα στηρίξουν την αίτησή τους.» Ενόψει δε των ως άνω λίγη βαρύτητα μπορεί να δοθεί και στα άρθρα που προσκόμισε ο αιτητής αναφορικά με τον θάνατο του κατονομαζόμενου φίλου του αλλά και του ακτιβιστή που κατ’ ισχυρισμό τον βοήθησε να απελευθερωθεί μετά τη σύλληψη του, δεδομένης της τρωθείσας εσωτερικής αξιοπιστίας του αφηγήματος του, ως ανωτέρω αναλύεται. Αυτό γιατί, δεδομένου ότι η σύνδεση του αιτητή με τα αναφερόμενα άτομα είναι το ίδιο το αφήγημα του, το οποίο, για τους λόγους που αναφέρω πιο πάνω, δεν έχει γίνει δεκτό ελλείψει εσωτερικής συνοχής.

Απομένει εν προκειμένω μια αποτίμηση της κατάστασης ασφαλείας στον τόπο διαμονής του αιτητή (Πολιτεία Lagos).

Αναφορικά με την κατάσταση ασφαλείας στην πολιτεία Lagos, σε αναφορά του ACLED καταγράφεται ότι, το 2020, καταγράφηκαν 63 περιστατικά ασφαλείας και προέκυψαν εξ αυτών 49 θάνατοι, σε σύνολο πληθυσμού περί των 15 ½ εκατομμυρίων [9]. Κατά το 1^ο τρίμηνο του 2021, και πάλι σύμφωνα με σχετική έκθεση του ACLED, καταγράφηκαν 10 θάνατοι σε σύνολο 21 περιστατικών ασφαλείας. [10]^, [11] Για τη χρονική περίοδο 26/01/23 – 26/01/24 καταγράφηκαν 176 περιστατικά ασφαλείας, με αποτέλεσμα 50 θανάτους. Τα 176 περιστατικά έχουν κατηγοριοποιηθεί ως 34 ταραχές, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα 5 ανθρώπινες απώλειες, 68 διαμαρτυρίες, 54 περιστατικά βίας κατά πολιτών, που είχαν ως αποτέλεσμα 24 απώλειες σε ανθρώπινες ζωές, και 20 μάχες, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα 21 ανθρώπινες απώλειες.^{^[12]}

Είναι κατάληξη μου, αποτιμώντας τις ως άνω πληροφορίες, ότι δεν καταδεικνύεται εύλογη πιθανότητα ο αιτητής να αντιμετωπίσει κατά την επιστροφή του κίνδυνο σοβαρής βλάβης καθότι η συχνότητα περιστατικών ασφαλείας στην περιοχή όπου διέμενε, και στην οποία εύλογα αναμένεται να επιστρέψει, δεν είναι τέτοιας έντασης ώστε να διατρέχει κίνδυνο εξαιτίας και μόνο της παρουσίας του στην περιοχή. Δεν μπορώ δε να εντοπίσω ιδιαίτερες περιστάσεις που θα μπορούσαν να επιτείνουν τον κίνδυνο ειδικώς για τον αιτητή σε σύγκρισή με τον γενικό πληθυσμό της περιοχής, στη βάση της «αναπροσαρμοζόμενης κλίμακας» και λαμβανομένης υπόψη της φύσεως των περιστατικών που καταγράφηκαν, ως εκτίθενται πιο πάνω [13] (βλ. και απόφαση ΔΕΕ, ημ.10/06/21, C-901/19, CF and DN).

Δεν παραβλέπω ότι ενδεχομένως να προκύψουν κίνδυνοι για τον αιτητή, αυξημένοι ίσως, όμως, ως στην αιτιολογική σκέψη 35 της Οδ.2011/95/ΕΕ αναφέρεται, «[οι] κίνδυνοι στους οποίους εκτίθεται εν γένει ο πληθυσμός ή τμήμα του πληθυσμού μιας χώρας δεν συνιστούν συνήθως, αυτοί καθαυτοί, προσωπική απειλή που θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως σοβαρή βλάβη.».

Έπεται λοιπόν ότι ο αιτητής δεν κατάφερε να τεκμηριώσει βάσιμο φόβο «καταδίωξης του για λόγους φυλετικούς, θρησκευτικούς, ιθαγένειας ή ιδιότητας μέλους συγκεκριμένου κοινωνικού συνόλου ή πολιτικών αντιλήψεων» αλλά και ότι δεν υφίστανται «ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι, εάν επιστρέψει στη χώρα ιθαγένειάς του, θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο να υποστεί σοβαρή βλάβη», ως αμφότερες αυτές οι έννοιες ορίζονται στα άρθρα 3 και 19 του περί Προσφύγων Νόμου του 2000 (Ν. 6(I)/2000) αντίστοιχα.

Σημειώνεται ότι η Νιγηρία έχει καθοριστεί στις Κ.Δ.Π. 198/2020, 225/2021, 202/2022 και 166/2023, οι οποίες εκδόθηκαν δυνάμει του αρ.12Βτρις του Νόμου, ως ασφαλής χώρα ιθαγενείας και στην παρούσα ουδέν στοιχείο προσκομίστηκε στη βάση του οποίου θα μπορούσε να «θεωρηθεί ότι η χώρα αυτή δεν είναι ασφαλής […] στη συγκεκριμένη περίπτωσή», στη βάση των όσων διαλαμβάνονται από το αρ.12Βτρις (6).

Η προσφυγή απορρίπτεται και η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται με έξοδα €1000 υπέρ των καθ' ων η αίτηση και εναντίον του αιτητή.

Α. Χριστοφόρου, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.

[1] Βλ. Zisakou S (2021) Credibility Assessment in Asylum Claims Based on Sexual Orientation by the Greek Asylum Service: A Deep-Rooted Culture of Disbelief. https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fhumd.2021.693308/full

[3] Νιγηρία, ‘Criminal Code Act’, 1 Ιουνίου 1916, https://laws.lawnigeria.com/2018/04/20/lfn-criminal-code-act/

[5] TIERs - The Initiative for Equal Rights, ‘2019 Report on Human Rights Violations based on Real or Perceived Sexual Orientation and Gender Identity in Nigeria’, σσ. 7, 15, https://theinitiativeforequalrights.org/wp-content/uploads/2019/12/2019-Human-Rights-Violations-Reports-Based-on-SOGI.pdf

[8] Stefan Baumann, Mag., ‘Nigeria: On the situation of sexual minorities, with additional information from FFM Nigeria 2019, update of the analysis of sexual minorities of 30.9.2016’, Research Paper – Staatendokumentaion, Austrian Federal Office for Immigration and Asylum, 15 Σεπτεμβρίου 2020, σ. 54, https://coi.euaa.europa.eu/administration/austria/PLib/NIGR_Analyse_Homosexuelle_2020_09_15_KE_en_final.pdf

[10] Country Guidance: Nigeria (October 2021), p.134-135, διαθέσιμο εδώ Country_Guidance_Nigeria_2021.docx (europa.eu)

[11] EASO, ‘Nigeria Security Situation, Country of Origin Information Report’, June 2021, παρ. 2.21, σελ. 213-218- Διαθέσιμο εδώ: https://coi.euaa.europa.eu/administration/easo/PLib/2021_06_EASO_COI_Report_Nigeria_Security_situation.pdf

[12] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με χρήση των ακόλουθων στοιχείων ανάλυσης: ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ: 26/01/2023 – 26/01/2024, ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΒΑΝΤΩΝ: Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests, και ΠΕΡΙΟΧΗ: Western Africa – Nigeria – Lagos) [Ημερομηνία Πρόσβασης: 01/02/2024]

[13] Εγχειρίδιο EASO, Άρθρο 15 στοιχείο γ) της οδηγίας για τις ελάχιστες απαιτήσεις ασύλου (2011/95/ΕΕ) Δικαστική ανάλυση, σελ.26-28, διαθέσιμο εδώ: https://euaa.europa.eu/sites/default/files/publications/Article-15c-QD_a-judicial-analysis-EL.pdf