ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ
Υπόθ. Αρ.: 479/23
11 Ιουλίου, 2024
[Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, ΔΔΔΔΠ.]
Αναφορικά με το άρθρο 146 του Συντάγματος
Μεταξύ
Y.K.B.
Αιτητής
-και-
Κυπριακής Δημοκρατίας, μέσω Υπηρεσίας Ασύλου
Καθ' ων η Αίτηση
Ρ. Ζαμπά Προδρόμου (κα), Δικηγόρος για τον Αιτητή
Δ. Κυπριανίδου (κα), Δικηγόρος για τους Καθ' ων η Αίτηση
ΑΠΟΦΑΣΗ
Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π: Με την παρούσα προσφυγή ο Αιτητής προσβάλλει την απόφαση των Καθ' ων η Αίτηση, ημερομηνίας 07/12/2022, με την οποία απορρίφθηκε το αίτημά του για διεθνή προστασία ως άκυρη, παράνομη, ούσα αποτέλεσμα πλάνης περί τα πράγματα και/ή κακής εφαρμογής και/ή ερμηνείας του νόμου, αναιτιολόγητη και στερημένη οποιουδήποτε έννομου αποτελέσματος. Διαζευκτικά, αιτείται όπως ο Αιτητής αναγνωριστεί ως πρόσφυγας και/ή δικαιούχος διεθνούς προστασίας.
Τα ουσιώδη γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, ως έχουν τεθεί στην Ένσταση των Καθ' ων η Αίτηση, έχουν ως ακολούθως:
Ο Αιτητής είναι υπήκοος Καμερούν και στις 14/11/2019 υπέβαλε αίτηση για διεθνή προστασία. Προς εξέταση του αιτήματός του διεξήχθη συνέντευξη στην Υπηρεσία Ασύλου στις 16/11/2022 από λειτουργό του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το Άσυλο (εφεξής «EUAA»).
Στις 01/12/2022 ο/η αρμόδιος/α λειτουργός ετοίμασε έκθεση-εισήγηση προς τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας Ασύλου, η οποία εγκρίθηκε στις 07/12/2022. Στις 20/01/2023 ετοιμάστηκε επιστολή γνωστοποίησης της απορριπτικής απόφασης του Προϊσταμένου της Υπηρεσίας Ασύλου προς τον Αιτητή, μαζί με συνοδευτική επιστολή αιτιολόγησης της απόφασης.
Και οι δύο επιστολές παραδόθηκαν δια χειρός στον Αιτητή στις 24/01/2023.
Στις 14/02/2023 καταχωρήθηκε η υπό κρίση προσφυγή.
Με την γραπτή του αγόρευση, ο Αιτητής προβάλλει διάφορους λόγους ακύρωσης, δια μέσου της δικηγόρου του. Ωστόσο, κατά τις διευκρινήσεις ημερομηνίας 18/01/2024, η συνήγορος περιόρισε τους λόγους ακύρωσης στην έλλειψη δέουσας έρευνας. Στα πλαίσια του νομικού ισχυρισμού περί έλλειψης δέουσας έρευνας, η συνήγορος του Αιτητή ισχυρίζεται ότι οι Καθ’ων δεν έλαβαν υπόψιν τις προσωπικές περιστάσεις του Αιτητή, τους πραγματικούς λόγους που τον ώθησαν να εγκαταλείψει τη χώρα του καθώς και τις πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας στο Καμερούν, αλλά εστίασαν στην οικονομική του κατάσταση, θέτοντας παραπλανητικές ερωτήσεις και παραλείποντας διευκρινιστικές ερωτήσεις και/ή κλήση σε συμπληρωματική συνέντευξη.
Η συνήγορος των Καθ' ων η Αίτηση, με τη δική της αγόρευση, αναπτύσσει επιχειρηματολογία προς αντίκρουση των λόγων ακυρώσεως που προβάλλονται από τη συνήγορο του Αιτητή και εισηγείται ότι η επίδικη απόφαση έχει ληφθεί ορθά και νόμιμα, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του Συντάγματος και των Νόμων, μετά από δέουσα έρευνα και σωστή ενάσκηση των εξουσιών που δίδει ο Νόμος στους Καθ΄ ων η Αίτηση και αφού λήφθηκαν υπόψη όλα τα σχετικά γεγονότα και περιστατικά της υπόθεσης και ότι η επίδικη απόφαση είναι επαρκώς και δεόντως αιτιολογημένη. Επιπλέον, ισχυρίζεται ότι το βάρος απόδειξης τόσο των νομικών όσο και των ουσιαστικών ισχυρισμών το έχει ο Αιτητής, ο οποίος δεν κατόρθωσε να το αποσείσει. Αναφορικά με τον ισχυρισμό περί έλλειψης δέουσας έρευνας, η συνήγορος των Καθ’ων διατείνεται ότι η επάρκεια, η έκταση και ο τρόπος διεξαγωγής της έρευνας επαφίονται στην διακριτική ευχέρεια της Διοίκησης, υιοθετώντας το σκεπτικό αιτιολόγησης της απόφασης της Υπηρεσίας Ασύλου.
Δεδομένου του περιορισμού της υπό εξέταση προσφυγής στην έλλειψη δέουσας και λαμβάνοντας υπόψιν ότι σύμφωνα με τον περί Ίδρυσης και Λειτουργίας του Διοικητικού Δικαστηρίου Διεθνούς Προστασίας Νόμο του 2018 (Ν. 73(Ι)/2018), το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας έχει την εξουσία να εξετάσει την παρούσα υπόθεση και επί της ουσίας και όχι μόνο ως ακυρωτικό Δικαστήριο, προχωρώ στην εξέταση της επίδικης απόφασης σε συνάρτηση με τα γεγονότα της παρούσας υπόθεσης, όπως προκύπτουν από τον διοικητικό φάκελο της υπόθεσης.
Περί τούτου, κρίνω σκόπιμη την παράθεση αρχικά των ισχυρισμών του Αιτητή, ως αυτοί προβλήθηκαν καθ' όλη τη διαδικασία εξέτασης του αιτήματός του και οι οποίοι συμπεριλαμβάνονται στο περιεχόμενο του διοικητικού φακέλου.
Κατά το στάδιο υποβολής της αίτησης διεθνούς προστασίας ο Αιτητής κλήθηκε να καταγράψει τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του και τους λόγους για τους οποίους δεν επιθυμεί να επιστρέψει σε αυτήν. Στο σχετικό τμήμα της αίτησης (βλ. ερυθρό 1 του διοικητικού φακέλου) αναφέρθηκε στην πολιτική κρίση που επικρατεί στις βόρειες και νότιες περιοχές του Καμερούν, η οποία έχει επηρεάσει την οικονομική δραστηριότητα της χώρας και έχει ωθήσει τους πολίτες είτε να κρύβονται σε δασώδεις περιοχές είτε να διαφεύγουν σε γειτονικές χώρες. Συμπληρώνει ότι επιθυμεί να βελτιώσει το μέλλον του και προτίθεται να εργαστεί σκληρά και να σέβεται τις αρχές της χώρας όπου βρίσκεται.
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης του για διεθνή προστασία, ο Αιτητής δήλωσε πως γεννήθηκε στην Bamenda και έχει ζήσει επίσης στις πόλεις Benakuma, Wum, Batibo, Kom ενώ στην Douala μετέβη όταν ήταν 19 ετών και αποτελεί τόπο τελευταίας διαμονής του πριν αναχωρήσει για Κύπρο. Ο Αιτητής έχει ολοκληρώσει τα 10 χρόνια της τυπικής εκπαίδευσης στη χώρα του, ομιλεί Kom και Αγγλικά και έχει εργαστεί στην Bamenda βάφοντας αυτοκίνητα. Οι γονείς του Αιτητή μένουν στην πόλη Kom, οι δύο αδελφοί του βρίσκονται στην Νιγηρία, ένας άλλος αδελφός του και η αδελφή του βρίσκονται στην Douala και ένας άλλος αδελφός του στην Yaounde. Ο Αιτητής αναχώρησε αεροπορικώς από την Douala και αφήχθη στις μη ελεγχόμενες από τη Κυπριακή Δημοκρατία περιοχές για περίπου μία βδομάδα και ακολούθως στις εισήλθε παράνομα στις ελεγχόμενες.
Ερωτηθείς σχετικά με τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε την χώρα καταγωγής του, δήλωσε ότι η οικονομία και το επίπεδο ζωής στο Καμερούν έχουν επηρεαστεί από την αγγλόφωνη κρίση και ο ίδιος ήθελε να έχει καλύτερο μέλλον. Ερωτηθείς αν υπάρχουν επιπλέον λόγοι για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα του ο Αιτητή επανέλαβε ότι οι λόγοι είναι η κρίση και η αναζήτηση καλύτερου μέλλοντος. Ερωτηθείς τι φοβάται σε περίπτωση επιστροφής του στο Καμερούν, ο Αιτητής απάντησε ότι φοβάται πως το επίπεδο ζωής του θα χειροτερεύσει. Στα πλαίσια επόμενων ερωτήσεων του αρμόδιου λειτουργού, ο Αιτητής αναφέρει ότι εργαζόταν σε ένα γκαράζ και από το 2016 που ξεκίνησε η κρίση δεν υπήρχε δουλειά. Οι φίλοι του άρχισαν να φεύγουν από τη χώρα και ο Αιτητής πιστεύει ότι η κατάσταση συνεχώς χειροτερεύει.
Ερωτηθείς για τους γονείς του αναφέρει ότι ο πατέρας του είναι συνταξιούχος αστυνομικός και η μητέρα του ασχολείται με τα οικιακά, ενώ τα αδέλφια του δεν εργάζονται. Ερωτηθείς αν μιλάει Γαλλικά, εφόσον έχει ζήσει, κατά τις δηλώσεις του, στην Douala, ο Αιτητής απαντά ότι καταλαβαίνει αλλά μιλάει λίγο. Ερωτηθείς τι γνωρίζει για την κρίση που ανέφερε, ο Αιτητής απάντησε ότι πρόκειται για σύγκρουση μεταξύ Αγγλόφωνων και Γαλλόφωνων Καμερουνέζων, διότι οι τελευταίοι επιδιώκουν να κυριαρχήσουν επί των πρώτων, έχοντας όλες τις υπηρεσίες στις γαλλόφωνες περιοχές. Ερωτηθείς πως κάλυπτε τις βασικές του βιοτικές ανάγκες όσο βρισκόταν στις γαλλόφωνες περιοχές, ο Αιτητής απάντησε ότι δούλευε σε γκαράζ.
Ο/Η αρμόδιος/α λειτουργός του EUAA στην εισηγητική του/της έκθεση διέκρινε δύο ουσιώδεις ισχυρισμούς, έναν αναφορικά με το προφίλ, ταυτότητα και ιθαγένεια του Αιτητή και έναν δεύτερο ισχυρισμό αναφορικά με την κρίση στο Καμερούν που επηρέασε το επίπεδο ζωής του. Κατά το στάδιο αξιολόγησης της αξιοπιστίας των εν λόγω ισχυρισμών, ο λειτουργός τους έκανε αποδεκτούς στο σύνολό τους, επί τη βάσει των εγγράφων που προσκόμισε ο Αιτητής, των αποκρίσεων του και κατόπιν διερεύνησης αυτών με εξωτερικές πηγές πληροφόρησης.
Ωστόσο, κατά το στάδιο της αξιολόγησης κινδύνου, ο/η λειτουργός έκρινε ότι δεν υπάρχει εύλογη πιθανότητα ο Αιτητής να αντιμετωπίσει κίνδυνο δίωξης ή σοβαρής βλάβης σε περίπτωση επιστροφής του στην πόλη Douala, η οποία αποτελεί και την περιοχή συνήθους διαμονής του Αιτητή βάσει των δηλώσεών του, παραθέτοντας πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας εκεί.
Κατά το στάδιο της νομικής ανάλυσης, ο/η αρμόδια λειτουργός έκρινε αρχικά ότι o Αιτητής δεν εμπίπτει στις πρόνοιες του περί Προσφύγων Νόμου για χορήγηση προσφυγικού καθεστώτος, αλλά αντιθέτως φαίνεται ότι πρόκειται για περίπτωση οικονομικού μετανάστη. Επιπλέον, κατά την αξιολόγηση του νομοθετικού πλαισίου για το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, ο/η αρμόδια λειτουργός έκρινε ότι ο Αιτητής κατά την επιστροφή του στο Καμερούν δεν θα αντιμετωπίσει πραγματικό κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης σύμφωνα με το άρθρο 15 (α) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ ή πραγματικό κίνδυνο βασανιστηρίων ή απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας δυνάμει του άρθρου 15 (β) της ανωτέρω Οδηγίας, αλλά ούτε και πραγματικό κίνδυνο σοβαρής απειλής κατά της ζωής του κατά το 15 (γ) της ανωτέρω Οδηγίας, επί τη βάσει πληροφοριών από εξωτερικές πηγές πληροφόρησης, σύμφωνα με τις οποίες στην Douala δεν λαμβάνουν χώρα συγκρούσεις στα πλαίσια διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης. Τέλος, ο/η αρμόδια λειτουργός εισηγήθηκε την απόρριψη του αιτήματός του περί χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας.
Υπό το φως των ανωτέρω σημείων που έχω αναλύσει, κρίνω ότι ορθά και εμπεριστατωμένα οι Καθ’ων η Αίτηση αξιολόγησαν το αίτημα του Αιτητή και κατέληξαν στη μη υπαγωγή του σε προσφυγικό καθεστώς. Δεν συμφωνώ με τον ισχυρισμό της συνηγόρου του Αιτητή ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν οι λόγοι του τον ώθησαν να εγκαταλείψει τη χώρα του και οι προσωπικές του περιστάσεις, ούτε ότι έγιναν παραπλανητικές ερωτήσεις εστιάζοντας στην οικονομική του κατάσταση, καθότι, όπως παρατέθηκε πιο πάνω, δόθηκε η ευκαιρία στον Αιτητή να εκθέσει τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψε τη χώρα του και ο ίδιος αναφέρθηκε ξεκάθαρα στην κακή οικονομική κατάσταση της χώρας ως απόρροια της αγγλόφωνης κρίσης, δήλωση την οποία επανέλαβε και σε επόμενες ερωτήσεις του λειτουργού ως προς το αν υπάρχουν επιπλέον λόγοι που τον ώθησαν να εγκαταλείψει το Καμερούν και ως προς το τι φοβάται ότι θα συμβεί σε περίπτωση επιστροφής του.
Δεν θα συμφωνήσω ούτε με τον ισχυρισμό του Αιτητή ότι δεν λήφθηκαν υπόψιν πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας στη χώρα του, καθότι, όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, ο αρμόδιος λειτουργός παρέθεσε στην εισηγητική του έκθεση πληροφορίες για την κατάσταση ασφαλείας στην Douala, τόπο συνήθους και τελευταίας διαμονής του Αιτητή, βάσει δηλώσεών του. Παρατηρώ επίσης ότι ο Αιτητής αναφέρει πως, καίτοι κατάγεται από τις αγγλόφωνες περιοχές, μετέβη στην Douala σε ηλικία 19 ετών και, λαμβανομένου υπόψιν ότι ο Αιτητής είναι γεννημένος 30/11/1987 και αναχώρησε από το Καμερούν 04/11/2019, υπολογίζεται ότι έμεινε στην Douala περίπου 11 χρόνια. Επομένως, ο Αιτητής, όντας αγγλόφωνος Καμερουνέζος, ζούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Douala, η οποία βρίσκεται στις γαλλόφωνες περιοχές, χωρίς να αντιμετωπίσει κανένα πρόβλημα. Τέλος, όπως ο ίδιος ανέφερε κατά την συνέντευξη, στην Douala διαμένουν ο ένας αδελφός και η αδελφή του, χωρίς να αναφέρει ότι αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα, και επομένως έχει υποστηρικτικό δίκτυο.
Επιπλέον, μετά από έρευνα του παρόντος Δικαστηρίου σε αξιόπιστες πηγές σε σχέση με την αντιμετώπιση των αγγλόφωνων Καμερουνέζων στις Γαλλόφωνες περιοχές προκύπτουν τα εξής:
Η πιο πρόσφατη σχετική πηγή που ευρέθη κατά την έρευνα δημοσιεύτηκε το 2020 από την Βελγική Υπηρεσία CGRS-CEDOCA – Office of the Commissioner General for Refugees and Stateless Persons COI unit στην οποία αναφέρεται ότι πολλοί εκτοπισμένοι μετακινούνται στη γαλλόφωνη περιοχή, ιδιαίτερα στην πόλη Douala, αλλά ο αριθμός τους δεν είναι γνωστός επειδή δεν έχουν εγγραφεί εκεί.[1]
Η πλειοψηφία των πιο πρόσφατων πηγών υποδεικνύει ότι υπάρχει μια ήπια συνύπαρξη μεταξύ αγγλόφωνων και γαλλόφωνων πολιτών και πως ο εσωτερικά εκτοπισμένος αγγλόφωνος πληθυσμός στο γαλλόφωνο τμήμα δεν υφίσταται συστηματικά διάκριση από τις αρχές, πλην μαζικών συλλήψεων προς εξακρίβωση ταυτότητας.[2] Η Africa Report δημοσίευσε στις 20 Απριλίου 2020 ένα άρθρο αφιερωμένο στην κατάσταση των αγγλόφωνων εκτοπισμένων στην πόλη της Ντουάλα, όπου η πλειοψηφία των αγγλόφωνων εκτοπισμένων δήλωσε ότι αισθανόταν ασφαλής στην Douala.[3]
Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομάδα Κρίσεων, πολλοί άνθρωποι που ξεφεύγουν από τη βία στις αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν αναζητούν καταφύγιο με τους συγγενείς τους σε γειτονιές που κυριαρχούν οι Αγγλόφωνοι, όπως η γειτονιά Μποναμπέρι στη Ντουάλα και η Ομπίλι στη Γιαουντέ. Μερικοί έμποροι και ιδιοκτήτες επιχειρήσεων μετακομίζουν επίσης στη Ντουάλα λόγω της κρίσης. Τα εκτοπισμένα άτομα που φτάνουν στη Ντουάλα και στη Γιαουντέ έχουν γενικά καλή υποδοχή από τον πληθυσμό. Η συμβίωση μεταξύ Αγγλόφωνων και Γαλλόφωνων παραμένει φιλική και αδερφική, με τις αλληλεπιδράσεις να είναι κυρίως ειρηνικές, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις. Οι Αγγλόφωνοι που ζουν στο Γιαουντέ ή στη Ντουάλα δεν αντιμετωπίζουν προς το παρόν μεγάλες απειλές για την ασφάλεια από τους Γαλλόφωνους. Ωστόσο, οι άνθρωποι φοβούνται να συζητήσουν ανοιχτά την αγγλόφωνη κρίση για να αποφύγουν πιθανά αντίποινα από τον στρατό. Για τους περισσότερους Γαλλόφωνους, το πρόβλημα των Αγγλόφωνων θεωρείται ως αντανάκλαση ευρύτερων εθνικών ζητημάτων όπως ο συγκεντρωτισμός, η κακή διακυβέρνηση και το χάσμα των γενεών, όπου η ταύτιση των φυλών παίζει σημαντικότερο ρόλο από τη γλώσσα.[4]
Ωστόσο, προηγούμενη έκθεση της International Crisis Group ανέφερε ότι «Μετά τις 22 Σεπτεμβρίου [2017], οι Αγγλόφωνοι που ζουν στις γαλλόφωνες περιοχές της χώρας, ιδιαίτερα στη Γιαουντέ και τη Ντουάλα, έχουν γίνει στόχος: αυθαίρετες συλλήψεις σε ταξί, έρευνες σε σπίτια χωρίς εντάλματα και μαζικές κρατήσεις Αγγλόφωνων έχουν πραγματοποιηθεί στις γειτονιές της Γιαουντέ με μεγάλες αγγλόφωνες κοινότητες όπως στο Biyem-Assi, Melen, Obili, Biscuiterie, Centre administratif και Etoug-Ebe. Πολλές από αυτές τις συλλήψεις έγιναν από αστυνομικούς και χωροφύλακες στις 30 Σεπτεμβρίου [2017]. Αρκετοί Αγγλόφωνοι έχουν αναφέρει ότι έχουν δεχτεί προσβλητικά σχόλια από Γαλλόφωνους στις αγορές και στους χώρους εργασίας τους».[5]
Ως προς την αντιμετώπιση των επιστραφέντων Αγγλόφωνων, η συλλογή πληροφοριών του Συμβουλίου για τη Μετανάστευση και τους Πρόσφυγες του Καναδά αναφέρει το 2018 ότι στη Γιαουντέ, υποστηρίζεται ότι «αυτοί που βρίσκονται στη διασπορά είναι αυτοί που πρωτοστατούν στον πόλεμο». Ομοίως, το Αφρικανικό Κέντρο για την Εποικοδομητική Επίλυση Διαφορών (ACCORD), «μια οργάνωση της κοινωνίας των πολιτών με έδρα τη Νότια Αφρική που δραστηριοποιείται σε ολόκληρη την Αφρική» σημειώνει ότι ορισμένοι κρατικοί αξιωματούχοι υποστήριξαν ότι οι διαμαρτυρίες στις αγγλόφωνες περιοχές του Καμερούν «πυροδοτήθηκαν από το εξωτερικό».[6] Σύμφωνα με το NDH-Cameroun, οι Αγγλόφωνοι Καμερουνέζοι που ζουν στο εξωτερικό και έχουν σχέση με την κρίση θα «εντοπίζονται και θα συλλαμβάνονται, όπου κι αν βρίσκονται», όπως «επίσημα» δήλωσε το Υπουργείο Διοίκησης (minisère de l'Administration ).[7] Όποιος έχει ενεργή δράση στη διασπορά κατά των αρχών του Καμερούν θα αντιμετωπίσει είτε θάνατο είτε βασανιστήρια και φυλάκιση.[8]
Έτερη έκθεση αναφέρει ότι ανεξάρτητα από την καταγωγή τους (γαλλόφωνη ή αγγλόφωνη), οι υπήκοοι του Καμερούν που έχουν ιστορικό πολιτικών δραστηριοτήτων κατά του κράτους κινδυνεύουν να συλληφθούν κατά την επιστροφή τους στη χώρα και να τεθούν υπό κράτηση. Ορισμένοι διώκονται και δικάζονται σύμφωνα με όχι πολύ διαφανείς δικαστικές διαδικασίες, άλλοι δεν δικάζονται ποτέ. Οι αγγλόφωνοι δεν στοχοποιούνται μόνο εξ’ αυτού του λόγου – μόνο όσοι είναι ύποπτοι ή άμεσα εγγεγραμμένοι στην αποσχιστική κρίση αποτελούν στόχους για τις αρχές. Προς διευκρίνιση από ποιο επίπεδο εμπλοκής ένας αγγλόφωνος θεωρείται από τις εθνικές του αρχές ότι διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη σύγκρουση στην αγγλόφωνη ζώνη που ενδέχεται να προκαλέσει μέτρα αντιποίνων εναντίον του, ένα άτομο που παίρνει θέση υπέρ του σκοπού δεν πρέπει ανησυχεί απαραίτητα. Οι αγγλόφωνοι που διαδραματίζουν ενεργό ρόλο, ήτοι που είναι εγγεγραμμένοι σε υποστηρικτικά κινήματα, χρηματοδοτούν ή προμηθεύουν όπλα στις ένοπλες ομάδες βρίσκονται στο στόχαστρο των αρχών.[9]
Με βάση τις ανευρεθείσες πληροφορίες, διαφαίνεται ότι οι αγγλόφωνοι Καμερουνέζοι δεν αντιμετωπίζουν ιδιαίτερα προβλήματα κατά τη διαμονή τους στις περιοχές του Γαλλόφωνου Καμερούν ώστε να θεωρείται δίωξη βάσει των προϋποθέσεων χορήγησης του προσφυγικού καθεστώτος. Ειδικότερα, στην περίπτωση του Αιτητή λαμβάνεται υπόψιν η μακρά διαμονή του και η ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου στην Douala, όπως προαναφέρθηκε, καθώς και η μη εμπλοκή του σε αποσχιστικές δραστηριότητες, ούτε όσο βρισκόταν στη χώρα του αλλά ούτε και κατά το διάστημα που διαμένει στην Κύπρο.
Ως εκ τούτου, από τα ανωτέρω προκύπτει ότι η επίδικη απόφαση λήφθηκε ορθά και νόμιμα, και η αιτιολόγηση της συμπληρώνεται από τα στοιχεία του διοικητικού φακέλου (βλ. άρθρο 29 του Ν. 158(Ι)/1999, Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου κ.α. ν. Δημοκρατίας (1990) 3 Α.Α.Δ. 1171 και Διογένους ν. Δημοκρατίας (1999) 4 Α.Α.Δ. 371 και Στέφανος Φράγκου ν. Κυπριακής Δημοκρατίας (1998) 3 Α.Α.Δ. 270). Η έρευνα που είχε προηγηθεί ήταν επαρκής και είχαν συλλεγεί και διερευνηθεί όλα τα ουσιώδη στοιχεία σε συνάρτηση πάντα με τους ισχυρισμούς που είχε προβάλει ο Αιτητής, όπως αναλύεται ανωτέρω.
Κατά τα παραπάνω, δεν μπορεί να παραχωρηθεί στον Αιτητή ούτε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας επί τη βάσει των άρθρων 19 (2) (α) και (β) του Περί Προσφύγων Νόμου, καθώς δεν έχει στοιχειοθετηθεί πραγματικός κίνδυνος σοβαρής βλάβης υπό τις εκεί προβλεπόμενες μορφές.
Αναφορικά με την υπαγωγή του Αιτητή σε καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου, το οποίο προϋποθέτει ουσιώδεις λόγους να πιστεύεται ότι ο Αιτητής θα υποστεί σοβαρή και προσωπική απειλή κατά της ζωής ή της σωματικής του ακεραιότητας, λόγω αδιάκριτης άσκησης βίας σε καταστάσεις διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης, σε περίπτωση επιστροφής της στη χώρα καταγωγής του, υπάρχει ευρεία νομολογία τόσο του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κύπρου (βλ. Galina Bindioul v. Αναθεωρητική Αρχή Προσφύγων, Υποθ. Αρ. 685/2012, ημερομηνίας 23/04/13 και Mushegh Grigoryan κ.α. v. Κυπριακή Δημοκρατία, Υποθ. Αρ. 851/2012, ημερομηνίας 22/9/2015, ECLI:CY:AD:2015:D619) όσο και του ΔΕΕ (βλ. C-285/12, A. Diakité v. Commissaire général aux réfugiés et aux apatrides, 30/01/2014, C-465/07, Meki Elgafaji and Noor Elgafaji v. Staatssecretaris van Justitie, 17/02/2009), καθώς επίσης και του ΕΔΔΑ (βλ. K.A.B. v. Sweden, 886/11, 05/09/2013 (final 17/02/2014), Sufi and Elmi v. the United Kingdom, 8319/07 and 11449/07, 28/11/2011) στις οποίες ερμηνεύεται η έννοια της αδιακρίτως ασκούμενης βίας και της ένοπλης σύρραξης και τίθενται κριτήρια ως προς τη σοβαρότητα του κινδύνου που προϋποτίθεται για την αξιολόγηση των περιπτώσεων στις οποίες εξετάζεται η πιθανότητα παραχώρησης συμπληρωματικής προστασίας δυνάμει του άρθρου 15(γ) της Οδηγίας 2011/95/ΕΕ, το οποίο αντιστοιχεί στο άρθρο 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.
Εν προκειμένω, για την εξέταση του άρθρου 19(2)(γ) του Περί Προσφύγων Νόμου, έπειτα από ενδελεχή εξέταση του φακέλου, διαπιστώνω ότι ο/η αρμόδια λειτουργός προέβη σε δέουσα και ενδελεχή έρευνα, κάνοντας αναφορά σε αξιόπιστες πηγές σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στη πόλη Douala του Καμερούν, ήτοι ο τόπος συνήθους και τελευταίας διαμονής του Αιτητή.
Από έρευνα σε εξωτερικές πηγές πληροφόρησης στην οποία προέβη το Δικαστήριο, σχετικά με την κατάσταση ασφαλείας στο Καμερούν αλλά και ιδίως στην πόλη Douala προκύπτουν τα ακόλουθα:
Ως προς τη γενικότερη κατάσταση ασφαλείας στο Καμερούν, παρατηρώ ότι βάσει του portal Rule of Law in Armed Conflict (RULAC), πρωτοβουλία της Ακαδημίας της Γενεύης για το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα[10], κρίνοντας με κριτήρια διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου[11], αναφέρει ότι το κράτος είναι εμπλεκόμενο σε διεθνή ένοπλη σύρραξη κατά της Boko Haram στον Άπω Βορρά (Far North), ενώ στη Βορειοδυτική (Northwest) και Νοτιοδυτική περιφέρεια (Southwest) αγγλόφωνες αποσχιστικές ομάδες μάχονται κατά της κυβέρνησης για την ανεξαρτησία της περιοχής.[12]
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ σε έκθεση αναφορικά με τις εξελίξεις στην κατάσταση ασφαλείας στην Κεντρική Αφρική, η οποία δημοσιεύτηκε στις 31 Μαΐου 2023 σημειώνει ότι στις Βορειοδυτικές και Νοτιοδυτικές Περιφέρειες του Καμερούν, συνέχισαν οι αναφορές και καταγγελίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράχτηκαν από δυνάμεις ασφαλείας και άμυνας και ένοπλες αυτονομιστικές ομάδες εναντίον αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των δολοφονιών και της καταστροφής περιουσίας. Επιπλέον, η αναγκαστική απαγόρευση κυκλοφορίας, η χρήση αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών και η απαγωγή αμάχων από ένοπλες ομάδες περιόρισαν την διανομή της απαραίτητης ανθρωπιστικής βοήθειας.[13] Σύμφωνα με προηγούμενη έκθεση του ίδιου φορέα της 1ης Δεκεμβρίου 2022, η κατάσταση στο Καμερούν χαρακτηρίστηκε από συνεχιζόμενη βία στις βορειοδυτικές και νοτιοδυτικές περιοχές, μια προσφυγική κρίση στις ανατολικές περιφέρειες και την Adamawa και συνεχιζόμενες τρομοκρατικές επιθέσεις και διακοινοτικές συγκρούσεις στην περιοχή του Άπω Βορρά. Αυτονομιστικές ένοπλες ομάδες σε Βορειοδυτικές και Νοτιοδυτικές Περιφέρειες πραγματοποίησαν αρκετές επιθέσεις στη Δυτική Περιφέρεια.[14]
Ειδικότερα σε σχέση με την κατάσταση ασφαλείας στις γαλλόφωνες περιοχές, η οργάνωση International Crisis Group καταγράφει αναλυτικότερα ότι: «Αγγλόφωνοι αυτονομιστές αντάρτες την 1η Μαΐου διέσχισαν τα σύνορα από την αγγλόφωνη νοτιοδυτική περιοχή (SW) στη γαλλόφωνη περιοχή Littoral, επιτέθηκαν στο στρατιωτικό φυλάκιο στο χωριό Matouke, στο τμήμα Moungo, λιγότερο από 40 χιλιόμετρα από την οικονομική πρωτεύουσα Douala, σκοτώνοντας πέντε στρατιώτες και έναν πολίτη. Σε αντίποινα, οι κυβερνητικές δυνάμεις την ίδια μέρα φέρεται να σκότωσαν έξι πολίτες και συνέλαβαν 14 άτομα στο κοντινό χωριό Maumu, τμήμα Fako (SW). Εκρηκτικός μηχανισμός στις 16 Μαΐου σκότωσε τουλάχιστον τρεις στρατιώτες στην τοποθεσία Mabonji, στο τμήμα Meme (SW). Καθώς το Καμερούν γιόρταζε την Εθνική Ημέρα – η οποία γιορτάζει την ημερομηνία το 1972 όταν το δημοψήφισμα ακύρωσε την ομοσπονδία δύο κρατών, εγκαινιάζοντας το ενιαίο κράτος – ένοπλοι αυτονομιστές απήγαγαν περίπου 30 γυναίκες στο χωριό Kedjom-Keku (Big Babanki), στο τμήμα Mezam στη βορειοδυτική περιοχή (NW), αφού διαμαρτυρήθηκαν για τους φόρους που επιβλήθηκαν από τους αυτονομιστές. Όλες οι γυναίκες απελευθερώθηκαν στις 23 Μαΐου. Οι κυβερνητικές δυνάμεις 21 και 28 Μαΐου πολέμησαν ενέδρες στο χωριό Otu, στη διαίρεση Manyu (SW) και στο χωριό Bambalang, στη Ngo-Ketunjia (NW) αντίστοιχα, σκοτώνοντας τουλάχιστον τέσσερις αυτονομιστές. Εκρηκτικός μηχανισμός στις 31 Μαΐου φέρεται να σκότωσε πέντε στρατιώτες στην πόλη Mbengwi (NW)».[15]
Ως εκ των ανωτέρω, συμπεραίνεται ότι οι ένοπλες συγκρούσεις στο Καμερούν περιορίζονται στη βορειοδυτική και νοτιοδυτική περιοχή της χώρας καθώς και στον Άπω Βορρά και όχι στην Douala.
Η κατάσταση γενικευμένης βίας χαρακτηρίζεται από διαρκή, γενικά και παρατεταμένα επίπεδα βίας σε μια χώρα ή σε μια περιοχή. Δεν αρκεί για τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραπάνω διάταξης η διαπίστωση σποραδικών και μεμονωμένων περιστατικών τρομοκρατικών ενεργειών ή άλλων βίαιων επεισοδίων ούτε αυξημένης εγκληματικότητας, η οποία αντιμετωπίζεται στο πλαίσιο της έννομης τάξης και των μέτρων για τη δημόσια ασφάλεια κάθε οργανωμένου κράτους.
Σύμφωνα με τη βάση δεδομένων ACLED, κατά το διάστημα 12/04/2023- 12/04/2024 στη επαρχία Littoral του Καμερούν, όπου βρίσκεται η Douala, καταγράφηκαν συνολικά 27 περιστατικά ασφαλείας από τα οποία υπήρξαν 14 θύματα. Πρόκειται συγκεκριμένα για 3 μάχες (8 θύματα), 5 περιστατικά βίας κατά αμάχων (1 θύμα), 13 ταραχές (5 θύματα) και 6 διαδηλώσεις (0 θύματα).[16] Ο πληθυσμός της επαρχίας Littoral καταγράφεται σε 1,861,463 κατοίκους.[17]
Κατόπιν των παραπάνω, δεν προκύπτει ύπαρξη διεθνούς ή εσωτερικής ένοπλης σύρραξης στην περιοχή συνήθους και τελευταίας διαμονής του Αιτητή, την Douala, κατά την έννοια που έχει αποδοθεί σε αυτήν από το ΔΕΕ, με αποτέλεσμα να ελλείπει μία από τις προϋποθέσεις χορήγησης καθεστώτος διεθνούς προστασίας κατά τις προϋποθέσεις του άρθρου 19(2)(γ) του περί Προσφύγων Νόμου.
Στη βάση της ανωτέρω ανάλυσης, καταλήγω στο ότι δεν πληρούνται στο πρόσωπο του Αιτητή οι προϋποθέσεις που θέτει το άρθρο 3 του περί Προσφύγων Νόμου για την υπαγωγή του σε προσφυγικό καθεστώς. Περαιτέρω, αναφορικά με το καθεστώς συμπληρωματικής προστασίας, δεν υφίστανται ουσιώδεις λόγοι να πιστεύεται ότι σε περίπτωση επιστροφής του Αιτητή στο Καμερούν, αυτός θα υποβληθεί σε κίνδυνο θανατικής ποινής ή εκτέλεσης ή σε βασανιστήρια ή απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία, δυνάμει των διατάξεων 19 (2)(α)(β) και (γ) του περί Προσφύγων Νόμου.
Ως εκ τούτου, με βάση το σύνολο των στοιχείων που τέθηκαν ενώπιον μου, καταλήγω ότι ο Αιτητής δεν κατάφερε να αποδείξει ότι πάσχει η ορθότητα και νομιμότητα της προσβαλλόμενης απόφασης και ότι στο πρόσωπό του πληρούνται οι προϋποθέσεις για την υπαγωγή του στο καθεστώς του πρόσφυγα ή την παραχώρηση συμπληρωματικής προστασίας σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Προσφύγων Νόμου.
Ως εκ τούτου, η προσφυγή αποτυγχάνει και απορρίπτεται. Επιδικάζονται €800 έξοδα εναντίον του Αιτητή και υπέρ των Καθ' ων η Αίτηση. Η προσβαλλόμενη απόφαση επικυρώνεται.
Μ. ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ, Δ.Δ.Δ.Δ.Π.
[1] CGRS-CEDOCA – Office of the Commissioner General for Refugees and Stateless Persons (Belgium), COI unit (Author): Cameroun; Situation sécuritaire liée au conflit anglophone, 16 October 2020 https://www.ecoi.net/en/file/local/2039864/coi_focus_cameroun._situation_securitaire_liee_au_conflit_anglophone_20201016.pdf(accessed on 17/04/2024)
[2] CGVS/CGRA (Belgium), ‘COI Focus CAMEROUN CRISE ANGLOPHONE: SITUATION SECURITAIRE’ (19.11.2021), p. 25-27, ημερομηνία τελευταίας πρόσβασης 26/08/2022, https://coi.euaa.europa.eu/administration/belgium/PLib/COI_Focus_Cameroun_Crise_anglophone_situation_s%C3%A9curitaire_%2020211119.pdf (accessed on 17/04/2024)
[3] The Africa Report, Fleeing violence in Anglophone Cameroon, life in Douala is a different hardship, 20/04/2020, https://www.theafricareport.com/26446/fleeing-violence-in-anglophone-cameroon-life-in-douala-is-a-different-hardship/ (accessed on 17/04/2024)
[4] Όπ. Π.
[5] ICG, ‘Cameroon’s worsening Anglophone crisis calls for strong measures’, 19 October 2017 https://www.crisisgroup.org/africa/central-africa/cameroon/130-cameroon-worsening-anglophone-crisis-calls-strong-measures (accessed on 17/04/2024)
[6] African Centre for the Constructive Resolution of Disputes (ACCORD). 21 July 2017. Ateki Seta Caxton. "The Anglophone Dilemma in Cameroon - The Need for Comprehensive Dialogue and Reform." Available at: http://www.accord.org.za/conflict-trends/anglophone-dilemma-cameroon/ (accessed on 17/04/2024)
[7] Nouveaux droits de l'homme Cameroun (NDH-Cameroun). August 2018. La situation des anglophones au Cameroun. Sent to the Research Directorate by a representative, 9 August 2018 σε CGRS-CEDOCA – Office of the Commissioner General for Refugees and Stateless Persons (Belgium), COI unit (Author): Cameroun; Situation sécuritaire liée au conflit anglophone, 16 October 2020 https://www.ecoi.net/en/file/local/2039864/coi_focus_cameroun._situation_securitaire_liee_au_conflit_anglophone_20201016.pdf (accessed on 17/04/2024)
[8] IRB – Immigration and Refugee Board of Canada (Author): Cameroon: Situation of Anglophones, including returnees, in Bamenda, Yaoundé and Douala; treatment by society and by the authorities (2016-August 2018) [CMR106141.E], 24 August 2018 https://www.ecoi.net/en/document/2021673.html (accessed on 17/04/2024)
[9] Belgium - Cedoca (CGVS/CGRA, COI Focus. Cameroun. Le traitement réservé par les autorités nationales aux anglophones de retour dans le pays, 16/05/2022, https://coi.euaa.europa.eu/administration/belgium/PLib/coi_focus_cameroun_le_traitement_reserve_par_les_autorites_nationales_aux_anglophones_20220516.pdf σελ. 3-4 (accessed on 17/04/2024)
[10] RULAC, ‘About RULAC’ (2022), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/about (ημερομηνία πρόσβασης 17/04/2024)
[11] RULAC, ‘About RULAC’ (2022), διαθέσιμο σε https://www.rulac.org/about#collapse2accord (ημερομηνία πρόσβασης 17/04/2024)
[12] RULAC, ‘Cameroon’ (2021), https://www.rulac.org/browse/countries/cameroon (ημερομηνία πρόσβασης 17/04/2024)
[13] UN Security Council (Author): The situation in Central Africa and the activities of the United Nations Regional Office for Central Africa; Report of the Secretary-General [S/2023/389], 31 May 2023
https://www.ecoi.net/en/file/local/2093063/N2313778.pdf (accessed on 17/04/2024)
[14] UN Security Council: The situation in Central Africa and the activities of the United Nations Regional Office for Central Africa; Report of the Secretary-General [S/2022/896], 1 December 2022 https://www.ecoi.net/en/file/local/2083862/N2271804.pdf (accessed on 17/04/2024)
[15] International Crisis Group, Tracking Conflict Worldwide, May 2023, available at: https://www.crisisgroup.org/crisiswatch/database?location%5b%5d=4 (accessed on 17/04/2024)
[16] ACLED - DISAGGREGATED DATA COLLECTION - ANALYSIS & CRISIS MAPPING PLATFORM, The Armed Conflict Location & Event Data Project, 2023, διαθέσιμο στον ακόλουθο διαδικτυακό σύνδεσμο https://acleddata.com/dashboard/#/dashboard (βλ. πλατφόρμα Dashboard, με στοιχεία ανάλυσης ως εξής: COUNTRY VIEW- EVENT DATE – 12.04.2023 - 12.04.2024, EVENT TYPE - Battles / Violence against civilians / Explosions/Remote violence / Riots / Protests και REGION - Middle Africa – Cameroon Littoral) (accessed on 17/04/2024)
[17] Embassy of the Republic of Cameroon in USA, ‘About Cameroon’ (χωρίς χρονολογία) διαθέσιμο σε https://www.cameroonembassyusa.org/mainFolder/present.html (ημερομηνία πρόσβασης 17/04/2024)