ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΑΡΝΑΚΑΣ
ΕΝΩΠΙΟΝ: Α. Θωμά Θεοδοσίου, Προσ. Ε.Δ.
Αρ. Aγ.: 1736/2019
Μεταξύ:-
1. JOHN PRESTON
2. JACQUELINE PRESTON
Εναγόντων
και
1. SERGEI KLIMOV
2. MARGARITA ELISOVA
Εναγομένων
Ημερομηνία: 30.4.2024
Εμφανίσεις:
Για τους Ενάγοντες: κ. Λίνα Καφύρα για Αντώνης Καράς Δ.Ε.Π.Ε.
Για τους Εναγόμενους: κ. Λουκάς Π. Λουκά
Α Π Ο Φ Α Σ Η
Οι Ενάγοντες και οι Εναγόμενοι είναι γείτονες οι οποίοι μοιράζονται κοινή μεσοτοιχία. Σύμφωνα με τους Ενάγοντες, οι Εναγόμενοι, χωρίς συγκατάθεση, τοποθέτησαν ένα γραμματοκιβώτιο επί της περιουσίας των Εναγόντων. Επιπλέον, κλαδιά και φύλλα των δέντρων των Εναγόμενων επεμβαίνουν στη δική τους ιδιοκτησία επηρεάζοντας την εύλογη χρήση και απόλαυση της κατοικίας τους, αφού μεταξύ άλλων, ως αποτέλεσμα, δεν μπορούν να ανοίξουν τα παράθυρά τους. Ισχυριζόμενοι παράνομη επέμβαση και/ή οχληρία, ζητούν από το Δικαστήριο την έκδοση διαταγμάτων για άρση και αποκατάσταση των πιο πάνω.
Οι Εναγόμενοι, αρνούμενοι τους πιο πάνω ισχυρισμούς, υποστηρίζουν ότι η Αγωγή είναι κακόπιστη και ενοχλητική και αποτελεί προϊόν της συνεχούς προσπάθειας των Εναγόντων να τους προκαλούν προβλήματα.
Δεδομένης της επιλογής των Εναγόντων να καταχωρήσουν την παρούσα στην κλίμακα εξόδων «μέχρι €500», η υπόθεση εκδικάστηκε ως «ταχείας διαδικασίας» σύμφωνα με τη Δ.30 των παλαιών Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, με τις δύο πλευρές να καταθέτουν γραπτή μαρτυρία μέσω ενόρκων δηλώσεων.
Έχω μελετήσει με προσοχή το σύνολο των δικογραφημένων θέσεων, του μαρτυρικού υλικού και των γραπτών και προφορικών παραστάσεων των μερών, ανεξαρτήτως αν δεν εκφράζεται ρητώς στο παρόν σκεπτικό. Συγκεκριμένη αναφορά σε αυτά όμως θα γίνεται μόνο όπου κρίνεται πρόσφορο για την επίλυση των επίδικων θεμάτων και την καλύτερη κατανόηση της νομικής ανάλυσης και του σκεπτικού του Δικαστηρίου.
Εκ μέρους των Εναγόντων, μαρτυρία έδωσε ο Ενάγοντας 1, σύζυγος της Εναγόμενης 2, εκπροσωπώντας και τους δύο. Επιβεβαιώνοντας ενόρκως τη δικογραφημένη τους θέση, προσκόμισε ως Τεκμήριο Α τον τίτλο ιδιοκτησίας του επίδικου σπιτιού, ως Τεκμήριο Β, την κάτοψη του οικοδομικού συγκροτήματος όπου βρίσκονται οι δύο οικίες σημειώνοντας επ’ αυτού την τοποθεσία του επίδικου γραμματοκιβωτίου και ως Τεκμήριο Γ, σχετική φωτογραφία που το απεικονίζει. Υποστήριξε ότι το γραμματοκιβώτιο τοποθετήθηκε μπροστά από την είσοδο της κατοικίας τους.
Προς επίρρωση του ισχυρισμού τους ότι τα κλαδιά των δέντρων των Εναγόμενων επεκτείνονται εντός της οικίας τους εμποδίζοντάς τους να ανοίξουν τα παράθυρά τους, προσκόμισε ως Τεκμήριο Δ, δέσμη φωτογραφιών. Υποστήριξε ότι ως αποτέλεσμα, αποτρέπονται από το να απολαύσουν την άνεση της οικίας τους.
Από πλευράς των Εναγόμενων, μαρτυρία έδωσε ο Εναγόμενος 1 εκπροσωπώντας και τους δύο. Υιοθετώντας την Υπεράσπισή τους, αρνήθηκε ενόρκως ότι τα δέντρα τους επεμβαίνουν στην ιδιοκτησία των Εναγόντων, ότι εμποδίζουν την απόλαυση των ανέσεων της οικίας τους και ότι τα παράθυρά τους δεν ανοίγουν ως αποτέλεσμα. Περαιτέρω, δήλωσε ότι εάν πράγματι τα δέντρα τους επεμβαίνουν στην οικία τους, θα μπορούσαν εύκολα να τα αποκόψουν.
Σε σχέση με το γραμματοκιβώτιο, δήλωσε ότι αυτό εγκαταστάθηκε στον τοίχο του δικού τους σπιτιού. Εάν βρισκόταν σε χώρο που ανήκει στους Ενάγοντες «τότε πολύ απλά αυτοί ως ιδιοκτήτες του εν λόγω χώρου» θα το μετακινούσαν, υποστήριξε. Ως Τεκμήριο 1, επισύναψε απαντητική επιστολή των δικηγόρων τους ημερ.12.9.2019 μέσω της οποίας απορρίπτουν τους ισχυρισμούς των Εναγόντων για παράνομη επέμβαση.
Στην απάντησή τους, οι Ενάγοντες υποστηρίζουν ότι η Υπεράσπιση των Εναγόντων συνιστά γενική άρνηση η οποία καταχράται το δικαίωμα υπεράσπισης και καταχωρίστηκε για σκοπούς καθυστέρησης της διαδικασίας.
Καμιά πλευρά δεν άσκησε το δικαίωμα που παρέχει η Δ.30 Θ.7(β) για αντεξέταση των ενόρκως δηλούντων.
Από τη δικογραφία προκύπτουν ως παραδεκτά τα ακόλουθα:-
1. Οι Ενάγοντες είναι ιδιοκτήτες και κάτοχοι της επίδικης οικίας, υπ. αρ. 14 επί της οδού [ ] 13, στο συγκρότημα [ ] στα Λιβάδια Λάρνακας.
2. Οι Εναγόμενοι είναι ιδιοκτήτες και κάτοχοι της διπλανής οικίας, υπ. αρ.13 επί της οδού [ ] 13, στο συγκρότημα [ ] στα Λιβάδια Λάρνακας.
3. Οι δύο οικίες είναι γειτονικές και έχουν κοινό τοίχο ο οποίος τις διαχωρίζει.
4. Στους Εναγόμενους επιδόθηκε επιστολή των Εναγόντων πριν την καταχώριση της Αγωγής, σε σχέση με τα επίδικα θέματα.
Όλα τα πιο πάνω γίνονται ευρήματα του Δικαστηρίου.
Προχωρώ τώρα με την αξιολόγηση της προσαχθείσας μαρτυρίας.
Υπενθυμίζω ότι η μαρτυρία των Εναγόντων σε σχέση με το γραμματοκιβώτιο είναι ότι αυτό τοποθετήθηκε χωρίς τη συγκατάθεσή τους, πάνω στον δικό τους τοίχο, μπροστά από την είσοδο του σπιτιού τους.
Προς απόδειξη των πιο πάνω θέσεων ο Ενάγοντας 1 προσκόμισε ως Τεκμήριο Β, μια κάτοψη του οικοδομικού συγκροτήματος όπου βρίσκονται οι δύο οικίες επί της οποίας σημείωσε με αστερίσκο το σημείο όπου ισχυρίζεται ότι τοποθετήθηκε το επίδικο γραμματοκιβώτιο. Προσκόμισε περαιτέρω ως Τεκμήριο Γ, μια φωτογραφία η οποία απεικονίζει ένα γραμματοκιβώτιο το οποίο φέρει τον αριθμό 13, δηλαδή τον αριθμό της οικίας των Εναγόμενων. Υπενθυμίζω ότι ο αριθμός οικίας των Εναγόμενων αποτελεί παραδεκτό γεγονός το οποίο έχει ήδη καταστεί εύρημα του Δικαστηρίου.
Αξιολογώντας το Τεκμήριο Β, παρατηρώ ότι το σημείο όπου ο Ενάγοντας υποστηρίζει ότι βρίσκεται το γραμματοκιβώτιο, φαίνεται να είναι όντως μπροστά από την κεντρική είσοδο της οικίας υπ. αρ. 14, δηλαδή του δικού τους σπιτιού. Αντιπαραβάλλοντας το Τεκμήριο Β με το Τεκμήριο Α, παρατηρώ επίσης ότι το προσκομισθέν πιστοποιητικό εγγραφής ακίνητης ιδιοκτησίας δεν καταγράφει ούτε στην περιγραφή της ακίνητης ιδιοκτησίας ούτε στο μέρος που αφορά κοινά δικαιώματα χρήσης και δικαιώματα και δουλείες, οτιδήποτε που να θέτει σε αμφιβολία ότι οι Ενάγοντες έχουν αποκλειστικό δικαίωμα ιδιοκτησίας, κατοχής και χρήσης του μέρους όπου ο Ενάγοντας 1 υπέδειξε ως το μέρος όπου τοποθετήθηκε το γραμματοκιβώτιο. Όσον αφορά το Τεκμήριο Γ, παρότι δεν μπορεί να διαφωτίσει το Δικαστήριο ως προς την ακριβή τοποθεσία του γραμματοκιβωτίου, υποστηρίζει τη μαρτυρία του Ενάγοντα 1 περί της ύπαρξης γραμματοκιβώτιου των Εναγόμενων πάνω σε τοίχο ο οποίος, σύμφωνα με την μαρτυρία του Ενάγοντα 1 ανήκει στην οικία τους.
Στρέφοντας τώρα την προσοχή μου στις δικογραφημένες θέσεις των Εναγόμενων επί του ζητήματος, παρατηρώ ότι αυτοί αρνούνται τα όσα οι Ενάγοντες τους καταλογίζουν. Αναφέρουν ότι αυτοί δεν επεμβαίνουν ούτε προκαλούν οχληρία στους Ενάγοντες ενώ προβάλλουν ότι η Αγωγή αποτελεί προϊόν της συνεχούς προσπάθειας των Εναγόντων να τους προκαλούν προβλήματα. Καμία άλλη θέση, ισχυρισμός ή θετικό γεγονός δεν προωθείται.
Προσπάθεια να εισαχθεί συγκεκριμένη θέση προς απάντηση των όσων τους καταλογίζονται γίνεται μέσω της γραπτής μαρτυρίας του Εναγόμενου 1, όπου αυτός προβάλλει τον θετικό ισχυρισμό ότι το γραμματοκιβώτιο βρίσκεται εγκατεστημένο στον τοίχο τους σπιτιού τους και όχι στον τοίχο του σπιτιού των Εναγόντων. Επιπλέον υποστηρίζει ότι εάν αυτό βρισκόταν σε χώρο που ανήκει στους Ενάγοντες «τότε πολύ απλά αυτοί σαν ιδιοκτήτες του εν λόγω χώρου θα μετακινούσαν το γραμματοκιβώτιο».
Κατ’ αρχάς, από τα πιο πάνω προκύπτει αποδοχή του ισχυρισμού των Εναγόντων ότι οι Εναγόμενοι έχουν τοποθετήσει ένα δικό τους γραμματοκιβώτιο πάνω σε ένα τοίχο. Η αποδοχή αυτή των Εναγόμενων ενισχύει τα όσα απεικονίζει το Τεκμήριο Γ των Εναγόντων.
Εν όψει των ανωτέρω, απομένει προς απόφανση το κατά πόσον ο τοίχος επί του οποίου τοποθετήθηκε το γραμματοκιβώτιο είναι ή όχι ιδιοκτησίας των Εναγόντων.
Σε σχέση με το ζήτημα αυτό, παρατηρώ ότι η θέση των Εναγόμενων ότι το γραμματοκιβώτιο βρίσκεται τοποθετημένο σε τοίχο του δικού τους σπιτιού και όχι των Εναγόντων δεν έχει δικογραφηθεί, και προβλήθηκε για πρώτη φορά μέσω της μαρτυρίας του Εναγόμενου 1. Η γενική τοποθέτηση των Εναγόμενων στην Υπεράσπιση τους ότι απορρίπτουν τους ισχυρισμούς των Εναγόντων και ότι δεν επεμβαίνουν ούτε προκαλούν οχληρία σε αυτούς δεν μπορεί κατά την άποψή μου να θεωρηθεί ότι συμπεριλαμβάνει ένα τέτοιο συγκεκριμένο, θετικό και ουσιώδη ισχυρισμό, ο οποίος ενδεχομένως να έχει καταλυτική σημασία στην έκβαση της αντιδικίας σε περίπτωση που αποδειχθεί (βλ. Βαριάνου Αθηνά ν. Δρ. Ανδρέα Π. Βορκά (2010) 1 ΑΑΔ 1541). Για τους ίδιους λόγους δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι υπό τις περιστάσεις δόθηκε η ευκαιρία στους Ενάγοντες να τοποθετηθούν επί αυτού.
Στην Παπαγεωργίου ν. Κλάππα (1991) 1 Α.Α.Δ. 24, σελ. 28-29 τονίστηκαν τ' ακόλουθα:
«Οι αρχές του δικονομικού δικαίου περιορίζουν τα επίδικα θέματα σε εκείνα τα οποία προσδιορίζονται από τη δικογραφία, δηλαδή την απαίτηση, την υπεράσπιση και την απάντηση όπου υπάρχει. Ο επακριβής προσδιορισμός των επίδικων θεμάτων συναρτάται άμεσα με το αντιπαραθετικό σύστημα δίκης που ισχύει στο δικαιϊκό μας σύστημα και απόρροια της φυσικής δικαιοσύνης που επιβάλλει τη διασφάλιση του δικαιώματος διαδίκου για ουσιαστική ευκαιρία απάντησης στις θέσεις και ισχυρισμούς του αντιδίκου του. Η δίκη δρομολογείται, όπως επιγραμματικά ανάφερε ο τότε Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου κ. Βασιλειάδης στην υπόθεση Homeros Th. Courtis and Others v. Panos K. Iasonides (1970) 1 C.L.R. 180 (βλέπε επίσης Christakis Loucaides v. C.D.Hay and Sons Ltd (1971) 1 C.L.R. 134) κατά μήκος των γραμμών που οριοθετεί η δικογραφία και η δίκη διατρέχει την ίδια πορεία όπως και το τραίνο κατά μήκος των προκαθορισμένων γραμμών της διαδρομής...»
Εν όψει των ανωτέρω, κρίνω ότι η θέση ότι το επίδικο γραμματοκιβώτιο βρίσκεται τοποθετημένο σε τοίχο ιδιοκτησίας των Εναγόμενων δεν έχει δεόντως δικογραφηθεί. Συνεπώς, δεν μπορεί να προωθηθεί ούτε κατ’ επέκταση να γίνει αποδεκτή από το Δικαστήριο.
Για σκοπούς πληρότητας όμως αναφέρω ότι, ακόμη και να επέτρεπα την προώθηση του εν λόγω ισχυρισμού, θα απέρριπτα την εκδοχή των Εναγόμενων και για άλλους λόγους.
Κατ’ αρχάς, ο Εναγόμενος 1, εκτός από τη γενική τοποθέτηση ότι ο τοίχος τους ανήκει, καμία άλλη μαρτυρία δεν προσκόμισε προς απόδειξη αυτού του ισχυρισμού του. Και τούτο παρά το γεγονός ότι ένας τέτοιος ισχυρισμός, ως εκ της φύσης του, θα μπορούσε εύκολα να αποδειχθεί με την προσκόμιση σχετικών Τεκμηρίων τα οποία να επιβεβαιώνουν το ιδιοκτησιακό καθεστώς του τοίχου. Επιπλέον, ο Εναγόμενος 1 δεν σχολίασε με οποιοδήποτε τρόπο και δεν αμφισβήτησε την κάτοψη που παρουσίασε ο Ενάγοντας 1 (Τεκμήριο Β) προς απόδειξη της θέσης του ότι το γραμματοκιβώτιο τοποθετήθηκε στην είσοδο του σπιτιού τους. Ούτε επιδίωξαν οι Εναγόμενοι να αντεξετάσουν τον μάρτυρα των Εναγόντων επί των πιο ισχυρισμών του (βλ. μεταξύ άλλων Κ. Λ. ν. Δημοκρατίας (2011) 2 Α.Α.Δ. 547, Frederickou Schools Co Ltd v. Acuac Inc (2002) 1(Γ) A.A.Δ.1527, Αdidas v. Jonitexo Ltd (1987) 1 C.L.R. 383 και ΜΑΓΟΣ ν. ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΘΗΚΑ, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 256/2013, 22/4/2020, ECLI:CY:AD:2020:A126).
Εν κατακλείδι, για όλους τους πιο πάνω λόγους, η εκδοχή των Εναγόντων ότι οι Εναγόμενοι τοποθέτησαν ένα γραμματοκιβώτιο πάνω σε τοίχο του σπιτιού των Εναγόντων χωρίς σχετική συγκατάθεση, γίνεται αποδεκτή.
Προχωρώ τώρα στην αξιολόγηση της μαρτυρίας που αφορά το παράπονο των Εναγόντων για τα δέντρα των Εναγόμενων.
Ο Εναγόμενος 1 υποστήριξε ενόρκως ότι τα κλαδιά των δέντρων των Εναγόμενων επεκτείνονται σε τέτοιο ύψος που εισχωρούν στην ιδιοκτησία τους. Ως αποτέλεσμα, ισχυρίστηκε, επηρεάζεται η οικία τους αφού αυτοί δεν μπορούν να ανοίξουν τα παράθυρά τους ενώ εμποδίζονται από το να απολαύσουν την άνεσή της.
Προς απόδειξη των ισχυρισμών του, παρουσίασε ως Τεκμήριο Δ, δέσμη οκτώ φωτογραφιών που φαίνεται να απεικονίζουν δύο διαφορετικά σημεία. Στο ένα σημείο (φωτογραφίες 1-3 και 7), βλάστηση εμφανίζεται να είναι σχετικά αφρόντιστη, με κλώνους να επεκτείνονται προς τα κάτω, προς μια καγκελόπορτα. Στο δεύτερο σημείο (φωτογραφίες 6 και 8) παρουσιάζεται ένα δέντρο το οποίο στην φωτογραφία 6 φαίνεται να είναι πίσω από τοίχο, με τους κλώνους του να επεκτείνονται πέραν του τοίχου, καλύπτοντας μια αυλή. Η άκρη των εν λόγω κλώνων φαίνεται να εκτείνεται μπροστά σε ένα παράθυρο και ένα μπαλκόνι, σχεδόν ακουμπώντας τα.
Στην αντιπέρα όχθη, ο Εναγόμενος 1 προς απάντηση της πιο πάνω μαρτυρίας αρνήθηκε ενόρκως ότι τα δέντρα τους επεμβαίνουν στην ιδιοκτησία των Εναγόντων, ότι εμποδίζουν την απόλαυση των ανέσεων της οικίας τους και ότι τα παράθυρά τους δεν ανοίγουν ως αποτέλεσμα. Περαιτέρω, δήλωσε ότι εάν πράγματι τα δέντρα τους επεμβαίνουν στην οικία τους, θα μπορούσα εύκολα να τα αποκόψουν.
Είναι γεγονός ότι δεν είναι ξεκάθαρο ποια σημεία των κατοικιών των διαδίκων απεικονίζονται στο Τεκμήριο Δ. Πέρα από την φωτογραφία 6 όπου στην άκρη φαίνεται ότι το επίδικο δέντρο βρίσκεται πίσω από τοίχο και εκτείνεται πάνω από αυτόν, οι υπόλοιπες φωτογραφίες δεν είναι ιδιαίτερα διαφωτιστικές αναφορικά με το σημείο στο οποίο βρίσκεται η επίδικη βλάστηση. Παρά ταύτα, το Τεκμήριο Δ συνοδεύεται από θετική ένορκη μαρτυρία του Ενάγοντα 1 ότι οι Εναγόμενοι διατηρούν δέντρα των οποίων τα κλαδιά εκτείνονται εντός της οικίας τους και ότι αυτή η κατάσταση απεικονίζεται στο Τεκμήριο Δ. Αντίθετα, ο Εναγόμενος 1 από πλευράς του δεν σχολίασε με οποιοδήποτε τρόπο τις εν λόγω φωτογραφίες ούτε και αμφισβήτησε τα σημεία που αυτές παρουσιάζουν. Επιπλέον, δεν αμφισβήτησε ότι η βλάστηση που παρουσιάστηκε τους ανήκει. Περιορίστηκε για ακόμη μια φορά σε μια γενική τοποθέτηση ότι τα δέντρα τους δεν επεμβαίνουν στην ιδιοκτησία των Εναγόντων ενώ δεν παρουσίασε κάποιο Τεκμήριο το οποίο να αντικρούει τα όσα απεικονίζουν οι εν λόγω φωτογραφίες και την αντίστοιχη εκδοχή που αυτές υποστηρίζουν. Τέλος, οι Εναγόμενοι δεν αντεξέτασαν των Ενάγοντα 1 σε σχέση με αυτό το ζήτημα (βλ. προηγούμενη αναφερθείσα νομολογία ανωτέρω).
Για όλους τους πιο πάνω λόγους, γίνεται αποδεκτή η εκδοχή των Εναγόντων ότι οι Εναγόμενοι διατηρούν δέντρα τα κλαδιά των οποίων εισχωρούν στην ιδιοκτησία τους και ως αποτέλεσμα δεν μπορούν να ανοίξουν τα παράθυρά τους, εμποδίζοντάς τους από το να απολαύσουν την άνεση της ιδιοκτησίας τους.
Κατ’ ακολουθίαν της πιο πάνω αξιολόγησης προβαίνω στα ακόλουθα περαιτέρω ευρήματα. Οι Εναγόμενοι τοποθέτησαν πάνω σε τοίχο ιδιοκτησίας των Εναγόντων, χωρίς προηγουμένως να εξασφαλίσουν σχετική συγκατάθεση, το γραμματοκιβώτιο τους. Επιπλέον, οι Εναγόμενοι διατηρούν δέντρα τα κλαδιά των οποίων επεκτείνονται σε τέτοιο ύψος που εισχωρούν στην ιδιοκτησία των Εναγόντων και ως αποτέλεσμα, οι Ενάγοντες δεν μπορούν να ανοίξουν τα παράθυρά τους. Με αυτό τον τρόπο επηρεάζεται η οικία των Εναγόντων και εμποδίζονται από το να απολαύσουν την άνεση της ιδιοκτησίας τους.
Οι Ενάγοντες για την προώθηση των αξιώσεών τους βασίζονται διαζευκτικά επί των αστικών αδικημάτων της παράνομης επέμβασης και της οχληρίας, δηλαδή επί των άρθρων 43 και 46 αντίστοιχα του Περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου, Κεφ.148.
Σε σχέση με τη διάκριση μεταξύ παράνομης επέμβασης και οχληρίας, στο σύγγραμμα Clerk & Lindsell on Torts, 16η εκδ., Sweet & Maxwell, Λονδίνο 1989, σελ. 1307, παρ. 23-06 αναφέρονται τα ακόλουθα:
«Trespass distinguished from nuisance. Trespass differs from nuisance in that it is a direct as opposed to a consequential injury, and is actionable without proof of damage, whereas damage must be proved in nuisance.».
Ενώ στην σελ. 1374-1375, παρ. 24-22 του ιδίου συγγράμματος αναφέρεται ότι:
«Trespass is a direct entry on the land of another, and is actionable per se, without proof of special damage, but nuisance is the infringement of the plaintiff’s interest in property without direct entry by the defendant, and generally actionable only on proof of special damage. For example, to build a wall partly on the land of another is a trespass, but to build on one’s own land a wall which through disrepair falls on to another’s land is a nuisance.»
Στις αγορεύσεις τους οι συνήγοροι των Εναγόντων, ορθώς κατά την άποψή μου, εισηγούνται ότι η διαφορά σε σχέση με το γραμματοκιβώτιο εμπίπτει εντός των πλαισίων του αστικού αδικήματος της παράνομης επέμβασης.
Το σχετικό άρθρο 43 καθορίζει τα ακόλουθα:
Παράvoμη επέμβαση σε ακίvητη ιδιoκτησία
43.-(1) Παράvoμη επέμβαση σε ακίvητη ιδιoκτησία συvίσταται σε παράvoμη είσoδo ή σε παράvoμη πρόκληση ζημιάς ή σε παράvoμη παρέμβαση στηv ιδιoκτησία αυτή από oπoιoδήπoτε πρόσωπo.
(2) Αv η πράξη για τηv oπoία εγείρεται η αγωγή είvαι επιτρεπτή κατά τoπικό έθιμo, αυτό αφoύ απoδειχθεί συvιστά υπεράσπιση αλλά σε αγωγή πoυ εγείρεται για παράvoμη επέμβαση σε ακίvητη ιδιoκτησία τo βάρoς της απόδειξης ότι η πράξη για τηv oπoία εγείρεται η αγωγή δεv ήταv παράvoμη φέρει o εvαγόμεvoς.
Ο συνδυασμός του πιο πάνω λεκτικού και της πλούσιας νομολογίας που το ερμηνεύει έχει αποκρυσταλλώσει τις ακόλουθες αρχές.
Το αδίκημα συντελείται εναντίον της κατοχής και όχι της κυριότητας του ακινήτου (βλ. Adamou v. Christofi (1974) 1 CLR 100). Η απόδειξη επέμβασης βρίσκεται στους ώμους αυτού που την επικαλείται (βλ. Παντελής Αναστάση v. Ανδρέα Φυσέντζου, Π.Ε.354/2014, ημερ. 5.10.2023), άρα οι Ενάγοντες φέρουν το βάρος της απόδειξης των συστατικών στοιχείων του αδικήματος. Εάν, αποδείξουν την ύπαρξη της επέμβασης, τότε το βάρος απόδειξης μετατίθεται στους ώμους των Εναγόμενων για να αποδείξουν ότι η πράξη τους δεν ήταν παράνομη (βλ. άρθρο 43(2), Κεφ.148).
Το αδίκημα είναι αγώγιμο per se και δεν χρειάζεται απόδειξη ζημιάς. Όπου όμως δεν υπάρχει ζημιά, μπορεί να επιδικαστούν μόνο ονομαστικές αποζημιώσεις και να μην επιδικασθούν έξοδα ή ακόμα και να διαταχθεί ο Ενάγων να καταβάλει έξοδα στον Εναγόμενο (βλ. Παπακοκκίνου και άλλες v. Θεοδοσίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 379, Ttantis v. Hadjimichael a.o. (1982) 1 C.L.R. 301, STASSINOS INVESTMENT AND FINANCE LIMITED ν. ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ.α., Πολιτική Έφεση Αρ. 142/2013, 3/3/2020 και ΤΟΦΑΡΙΔΟΥ v. ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΠΑΡΑΛΗΠΤΗ ΩΣ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟΥ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΤΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Ε & Κ ELIAN DEVELOPERS LTD κ.α., Πολιτική Έφεση Αρ. 14/2013, 28/7/2020, ECLI:CY:AD:2020:D267).
Στην παρούσα περίπτωση αποτελεί παραδεκτό γεγονός ότι οι Ενάγοντες έχουν την κατοχή της επίδικης ιδιοκτησίας. Σύμφωνα επίσης με το πραγματικό υπόβαθρο ως έχει αποκρυσταλλωθεί μέσω των ευρημάτων του Δικαστηρίου, οι Εναγόμενοι έχουν τοποθετήσει το γραμματοκιβώτιό τους σε τοίχο ιδιοκτησίας των Εναγόντων χωρίς σχετική συγκατάθεση. Συνεπώς, οι Ενάγοντες έχουν καταφέρει να αποδείξουν παράνομη παρέμβαση στην ιδιοκτησία τους. Αντίθετα, οι Εναγόμενοι δεν έχουν καταφέρει να αποσείσουν το βάρος που μετατέθηκε στους ώμους τους ότι η πράξη τους να τοποθετήσουν το γραμματοκιβώτιο τους επί του συγκεκριμένου τοίχου δεν ήταν παράνομη. Εν όψει των ανωτέρω, καταλήγω ότι έχει αποδειχθεί το αστικό αδίκημα της παράνομης επέμβασης σε ακίνητη ιδιοκτησία. Δεδομένου ότι οι Ενάγοντες δεν προώθησαν και κατ’ επέκταση δεν απέδειξαν ζημιά, επιδικάζω προς όφελός τους ονοματικές αποζημιώσεις ύψους €100 (βλ. Beaumont v. Greathead (1846) 2 CB 494).
Όσον αφορά τώρα το ζήτημα της εισχώρησης κλαδιών, το σύγγραμμα Clerk & Lindsell on Torts, Twenty-Second Edition, 19-08, p.1333-1334, καταγράφει ότι “if a defendant causes such material to pass on the claimant’s land merely as the result of the exercise of his own right of property…or allows the branches or roots of his trees to spread over his boundary…these are acts of nuisance, not trespass.”
Το άρθρο 46 καθορίζει τα ακόλουθα:-
Iδιωτική oχληρία
46. Iδιωτική oχληρία συvίσταται στo ότι πρόσωπo επιδεικvύει συμπεριφoρά ή διεξάγει τις εργασίες τoυ ή χρησιμoπoιεί ακίvητη ιδιoκτησία πoυ αvήκει σε αυτό κατά κυριότητα ή κατέχεται από αυτό, με τρόπo ώστε κατά συvήθεια vα παρεμβαίvει στηv εύλoγη χρήση και απόλαυση, αφoύ ληφθoύv υπόψη η θέση και η φύση αυτής, της ακίvητης ιδιoκτησίας oπoιoυδήπoτε άλλoυ πρoσώπoυ:
Νoείται ότι o εvάγovτας δεv τυγχάvει απoζημίωσης σε σχέση με ιδιωτική oχληρία εκτός αv εξαιτίας αυτής υπέστη ζημιά:
Νoείται περαιτέρω ότι oι διατάξεις τoυ άρθρoυ αυτoύ δεv εφαρμόζovται καθόσov αφoρά παρέμβαση στo φως.
Σε αντίθεση με την παράνομη επέμβαση, η ιδιωτική οχληρία απαιτεί την απόδειξη ζημιάς ως συστατικό στοιχείο του αστικού αδικήματος. Το άρθρο 2 του Κεφ.148 καθορίζει τον ορισμό της ζημιάς ως «’ζημιά’ σημαίvει τηv απώλεια ή μείωση ιδιoκτησίας άvεσης, σωματικής ευεξίας, υπόληψης ή άλλη παρόμoια απώλεια ή μείωση». Παρέχοντας περαιτέρω καθοδήγηση για την ερμηνεία του όρου, η κυπριακή νομολογία έχει καθορίσει ότι στο είδος της οχληρίας που αφορά παρέμβαση στην απόλαυση περιουσίας του Ενάγοντα, η ζημιά δεν είναι αναγκαίο να ισοδυναμεί με άμεση βλάβη. Είναι αρκετό για στοιχειοθέτηση ζημιάς να εμποδίζεται κάποιος σε σημαντικό βαθμό στην απόλαυση των συνηθισμένων ανέσεων της ζωής (βλ. μεταξύ άλλων CHRYSOTHEMIS PALANTZI ν. NICOLAS AGROTIS (1968) 1 CLR 448 και Καλότυχου ν. Cypsun Holidays Co Ltd (2002) 1 Α.Α.Δ. 1681).
Εφαρμόζοντας τα ευρήματα του Δικαστηρίου στην πιο πάνω νομοθεσία και νομολογία καταλήγω ότι οι Ενάγοντες έχουν επιτύχει να αποδείξουν όλα τα συστατικά στοιχεία του αστικού αδικήματος της ιδιωτικής οχληρίας. Σε σχέση με τη ζημιά συγκεκριμένα, παρατηρώ ότι η δυνατότητα ενός ιδιοκτήτη να ανοίγει τα παράθυρα της οικίας του δεν μπορεί παρά να συμπεριλαμβάνεται στις αναμενόμενες ανέσεις που αυτός δικαιούται να απολαμβάνει. H αποστέρηση αυτού του δικαιώματος συνιστά εμπόδιο σε σημαντικό βαθμό στην απόλαυση των συνηθισμένων ανέσεων της ζωής. Συνεπώς, κρίνω την επέμβαση των Εναγόμενων στην εύλογη χρήση και απόλαυση της περιουσίας των Εναγόντων ως αδικαιολόγητη.
Σε αυτό το σημείο οφείλω να σημειώσω τα εξής.
Καταλήγοντας στα πιο πάνω συμπεράσματα, δεν έχω παραγνωρίσει το επιχείρημα που προβάλλουν οι Εναγόμενοι μέσω των αγορεύσεων τους ότι η Αγωγή πρέπει να απορριφθεί καθότι δεν συμμορφώνεται με τη Δ.2 Θ.10 η οποία προνοεί ότι «In actions for recovery of possession of immovable property the indorsement on the writ shall set out the value of the property sought to be recovered, and in those for trespass the value of the part actually trespassed upon.».
Όντως, πέρα από τον καθορισμό της κλίμακας εξόδων της διαφοράς στη χαμηλότερη κλίμακα («μέχρι €500»), καμία άλλη αναφορά δε γίνεται από τους Ενάγοντες για την αξία του μέρους όπου συντελείται η παράνομη επέμβαση. Ούτε όμως ζητούν την επιδίκαση είτε γενικών είτε ειδικών αποζημιώσεων σε σχέση με το επηρεαζόμενο μέρος της περιουσίας τους. Αντίθετα, μέσω των αγορεύσεων των δικηγόρων τους έχουν περιορίσει την αξίωσή τους στα αιτούμενα διατάγματα για αποκατάσταση της νομιμότητας και κατ’ επέκταση στην επιδίκαση ονομαστικών αποζημιώσεων προς αναγνώριση της επέμβασης. Πέρα από τα πιο πάνω, οι Εναγόμενοι κανένα δικονομικό μέτρο δεν έλαβαν σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας προς αμφισβήτηση της εγκυρότητας του Κλητηρίου Εντάλματος (βλ. ΤΡΑΓΚΟΛΑ κ.α. ν. ΣΙΟΠΑΧΑΣ κ.α., ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. 434/2012, 444/2012, 6/6/2019) ενώ το εν λόγω ζήτημα εγέρθηκε για πρώτη φορά μέσω των τελικών αγορεύσεων των δικηγόρων τους. Για όλους τους πιο πάνω λόγους, το επιχείρημα των Εναγόμενων ότι η Αγωγή πρέπει να απορριφθεί επί αυτής της βάσης δεν γίνεται αποδεκτό. Κρίνω την εν λόγω παράλειψη των Εναγόντων ως απλή παρατυπία επουσιώδους σημασίας για τα επίδικα θέματα, η οποία δεν επηρεάζει καθ’ οιονδήποτε τρόπο τα δικαιώματα των Εναγόμενων καθώς και την τελική απόφανση του Δικαστηρίου.
Τέλος, ο Εναγόμενος 1, μέσω της μαρτυρίας του εισηγείται ότι οι Ενάγοντες, αφού θεωρούσαν ότι τα δέντρα των Εναγόμενων προκαλούσαν οχληρία έπρεπε να τα αποκόψουν. Αυτό που ο Εναγόμενος 1 να φαίνεται να υποστηρίζει χωρίς όμως ρητή αναφορά είναι ότι υπό τις περιστάσεις, οι Ενάγοντες είχαν υποχρέωση για τερματισμό ή διακοπή της οχληρίας (“abatement”).
Κατ’ αρχάς, η θέση αυτή δεν έχει δικογραφηθεί ούτε έχει τεθεί στους Ενάγοντες για να τοποθετηθούν (βλ. Παπαγεωργίου ανωτέρω). Εν πάση περιπτώσει, οι Εναγόμενοι δεν προσέφεραν καμία μαρτυρία η οποία να ικανοποιεί το Δικαστήριο ότι το ισοζύγιο της ευχέρειας (“balance of convenience”) έκλινε προς αυτή την κατεύθυνση ή ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις εφαρμογής της αρχής, δηλαδή ότι οι Ενάγοντες θα μπορούσαν να άρουν από μόνοι τους την οχληρία χωρίς σημαντικό κόστος ή ταλαιπωρία (βλ. Smith v. Giddy [1904] 2 K.B. 448), αποκλειστικά μέσω της δικής τους ιδιοκτησίας και χωρίς οι ίδιοι να παρέμβουν παράνομα κατά τη διαδικασία στην ιδιοκτησία των Εναγόμενων (βλ. Lemmon v. Webb [1895] A.C. 1). Οι φωτογραφίες 6 και 8 του Τεκμηρίου Δ των Εναγόντων μάλλον το αντίθετο καταδεικνύουν. Όπως έχει έτσι κι αλλιώς όμως αναγνωρίσει η κυπριακή νομολογία στην υπόθεση Γιαβρή κ.α. ν. Πάσιου (2004) 1 Α.Α.Δ. 125, καμία αρχή δικαίου δεν εξαναγκάζει το θύμα να παρέχει συνδρομή στον αδικοπραγούντα για να σταματήσει να αδικοπραγεί εναντίον του. Ως εκ των ανωτέρω, η παρούσα εισήγηση των Εναγόμενων επίσης απορρίπτεται. Σημειώνω παρενθετικά ότι τα προαναφερθέντα έχουν ληφθεί υπόψη και συνυπολογιστεί από το Δικαστήριο στην απόφανσή του σε σχέση με το ποια διαταγή εξόδων είναι δίκαιη υπό τις περιστάσεις.
Συμπερασματικά, καταλήγω ότι οι Ενάγοντες απέδειξαν την απαίτηση τους στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων ως η παράγραφος 9.1, 9.2 και 9.3 της Έκθεσης Απαίτησης.
Οι αξιώσεις των παραγράφων 9.4, 9.5 και 9.7 κρίνεται ότι έχουν εγκαταλειφθεί μέσω των δηλώσεων των συνηγόρων των Εναγόντων κατά το στάδιο των τελικών αγορεύσεων. Εν πάση περιπτώσει, δεν προσφέρθηκε οποιαδήποτε σχετική μαρτυρία και δεν έχουν αποδειχθεί. Ειδικότερα, δεν δικαιολογείται η επιδίκαση τιμωρητικών ή παραδειγματικών αποζημιώσεων, αφού η διαγωγή των Εναγόμενων δεν κρίνεται ούτε τόσο αξιόμεμπτη ούτε θρασείς, αναιδείς και αλαζονική για να αρμόζει η τιμωρία της σε αστική διαδικασία (βλ. Παπακόκκινου και Άλλων ν Δήμου Πάφου (Αρ 1) (1998) 1(Β) ΑΑΔ 634, 649-650).
Εν κατακλείδι.
Εκδίδεται απόφαση υπέρ των Εναγόντων και εναντίον των Εναγόμενων για έκδοση διαταγμάτων και απόδοση αποζημιώσεων ως ακολούθως:-
1. Διάταγμα όπως οι Εναγόμενοι, εντός 15 ημερών από την επίδοση σε αυτούς της απόφασης του Δικαστηρίου, άρουν την παράνομη επέμβαση η οποία συνίσταται στην τοποθέτηση γραμματοκιβωτίου στον τοίχο της οικίας των Εναγόντων με αριθμό 14 επί της οδού [ ] 13, στο συγκρότημα [ ] στα Λιβάδια της επαρχίας Λάρνακας.
2. Διάταγμα όπως οι Εναγόμενοι, εντός 15 ημερών από την επίδοση σε αυτούς της απόφασης του Δικαστηρίου, άρουν την οχληρία η οποία συνίσταται στην επέμβαση των κλαδιών και/ή φύλλων των δέντρων και/ή θάμνων και/ή φυτών που διατηρούν στην περιουσία τους, στην περιουσία των Εναγόντων με αριθμό 14 επί της οδού [ ] 13, στο συγκρότημα [ ] στα Λιβάδια της επαρχίας Λάρνακας.
3. Διάταγμα που απαγορεύει στους Εναγόμενους και/ή στους αντιπροσώπους τους να επεμβαίνουν παράνομα και να προκαλούν οχληρία με τους τρόπους που περιγράφεται στα διατάγματα 1 και 2 ανωτέρω, στο ακίνητο των Εναγόντων με αριθμό 14 επί της οδού [ ] 13, στο συγκρότημα [ ] στα Λιβάδια της επαρχίας Λάρνακας.
4. Διάταγμα διατάττον τους Εναγόμενους να επαναφέρουν το ακίνητο με αριθμό 14 επί της οδού [ ] 13, στο συγκρότημα [ ] στα Λιβάδια της επαρχίας Λάρνακας στην αρχική, προς της παράνομης επέμβασης και οχληρίας κατάστασή του.
5. Ονομαστικές αποζημιώσεις ύψους €100, ως αποζημιώσεις για παράνομη επέμβαση και πρόκληση οχληρίας.
Τα έξοδα της Αγωγής, πλέον ΦΠΑ πλέον έξοδα επίδοσης επιδικάζονται υπέρ των Εναγόντων και εναντίον των Εναγόμενων, ως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή στην κλίμακα της αγωγής και εγκριθούν από το Δικαστήριο.
…………………………….....……
(Υπ.) Α. Θωμά Θεοδοσίου, Προσ. Ε.Δ.
Πιστό Αντίγραφο
Πρωτοκολλητής