ΕΠΑΡΧΙΑΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

Ενώπιον: Ε. Γεωργίου-Αντωνίου, Α.Ε.Δ.

Αρ. Αγωγής: 8542/12

Μεταξύ:

Ανδρέα Σουρουπή

Ενάγοντα

-και-

 

1. Χρίστου Μητροφάνους

2. Γενικές Ασφάλειες Κύπρου Λτδ

Ως τροποποιήθηκε δυνάμει διατάγματος Δικαστηρίου ημερ. 03/12/2013

 

Μεταξύ:

Ανδρέας Σουρουπή

Ενάγοντα

-και-

 

1. Χριστόδουλου Μητροφάνους

2. Γενικές Ασφάλειες Κύπρου Λτδ

Εναγόμενοι

--------------------------------

13 Φεβρουαρίου 2024

 

ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ:

Για Ενάγοντα: κα Χ. Ερωτοκρίτου για Α. Π. Ερωτοκρίτου & ΣΙΑ Δ.Ε.Π.Ε.

Για Εναγόμενους 1 και 2: κα Θ. Καουτζιάνη, για Χρυσαφίνης & Πολυβίου Δ.Ε.Π.Ε.

 

 

ΑΠΟΦΑΣΗ

 

Ο Ενάγοντας αξιώνει γενικές και ειδικές αποζημιώσεις για σωματικές βλάβες, απώλεια και ζημιά τις οποίες υπέστη σαν αποτέλεσμα του ατυχήματος το οποίο επισυνέβη λόγω της αμέλειας και/ή της παράβασης των καθηκόντων του Εναγόμενου 1 ενώ αυτός οδηγούσε το αυτοκίνητο με αριθμό εγγραφής [ ] κατά μήκος του δρόμου Αγίας Βαρβάρας προς Πέρα Χωριό Νήσου το βράδυ της 23/12/2010. Η Εναγόμενη 2 ενάγεται υπό την ιδιότητά της ως η εταιρεία στην οποία ήταν ασφαλισμένο το συγκεκριμένο όχημα.

 

Ως προκύπτει από την Έκθεση Απαίτησης, κατά τον επίδικο χρόνο ο Ενάγοντας ήταν ηλικίας 20 ετών, έχαιρε άκρας υγείας και ήταν οδηγός και ιδιοκτήτης της μοτοσυκλέτας με αριθμούς εγγραφής [ ] μάρκας Honda. Είχε ολοκληρώσει το σύστημα μαθητείας και εργαζόταν ως εργάτης ‑ βοηθός οικοδόμος ή και ως υπεργολάβος με καθαρές μηνιαίες απολαβές €1.200. Οι προοπτικές εξέλιξής του ήταν εξαιρετικές με πιθανότητες καθαρού μηνιαίου μισθού πέραν των €2.000. Ο Εναγόμενος 1 ήταν ιδιοκτήτης και οδηγός του οχήματος με αριθμούς εγγραφής [ ], ενώ η Εναγόμενη 2 είναι ασφαλιστική εταιρεία με την οποία ο Εναγόμενος 1 είχε ασφαλιστήριο έγγραφο. Στις 23/12/2010 γύρω στις 23:50, ενώ ο Ενάγοντας οδηγούσε τη μοτοσυκλέτα του στη Λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου με νότια κατεύθυνση προς την Αγία Βαρβάρα και ενώ ο Εναγόμενος 1 ήταν σταματημένος στο αριστερό ασφάλτινο παγκέτο, σύμφωνα με την πορεία του, ο Εναγόμενος 1 εκκίνησε απότομα διασχίζοντας διαγώνια ή και κάθετα τη Λεωφόρο Αυξεντίου με αποτέλεσμα να του ανακόψει ή και να του αποφράξει την πορεία του και ο ίδιος, για να αποφύγει την σύγκρουση, αναγκάστηκε και εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας με αποτέλεσμα να τραυματιστεί σοβαρά.

 

Ως λεπτομέρειες της αμέλειας και της παράβασης των νόμιμων καθηκόντων του Εναγόμενου 1 καταγράφει τα ακόλουθα: Ότι παρέλειψε να ελέγξει επαρκώς ή και καθόλου τον δρόμο πριν επιχειρήσει την είσοδό του στη Λεωφόρο Αυξεντίου ή/και παρέλειψε να βεβαιωθεί ότι ήταν ασφαλές να εισέλθει ή/και να διασχίσει τη Λεωφόρο, ότι επιχείρησε να διασχίσει τον δρόμο ακολουθώντας διαγώνια πορεία ή/και παραβιάζοντας τη συνεχή άσπρη γραμμή επικίνδυνα ή/και με περιφρόνηση προς τα υπόλοιπα οχήματα που χρησιμοποιούσαν τον δρόμο, ότι ενώ ήταν σταθμευμένος σε ανοικτό χώρο στα αριστερά του Ενάγοντα επιχείρησε αντικανονικά και/ή παράνομα και/ή επικίνδυνα, παραβιάζοντας την άσπρη γραμμή, να διασχίσει την λωρίδα πορείας του Ενάγοντα και να εισέλθει στην αντίθετη λωρίδα κυκλοφορίας, ότι παρέλειψε να βεβαιωθεί ότι ήταν ασφαλές να εισέλθει στον δρόμο, ότι οδηγούσε στη λανθασμένη πλευρά του δρόμου, ότι απότομα και χωρίς προειδοποίηση εισήλθε στη Λεωφόρο Αυξεντίου αποκόπτοντας και αποφράσσοντας την πορεία του Ενάγοντα, ότι παράνομα, αντικανονικά και παράτυπα εισήλθε στη Λεωφόρο διασχίζοντας την κατά τρόπο παράνομο, ότι παρέλειψε να δώσει οποιοδήποτε σήμα ή και προειδοποίηση για την πρόθεσή του να εισέλθει στον δρόμο, ότι παρέλειψε να αναμένει την ασφαλή διέλευση του Ενάγοντα ή/και παρέλειψε να του δώσει προτεραιότητα ή/και να ελαττώσει ταχύτητα ή/και να χρησιμοποιήσει τα φρένα έγκαιρα, ότι οδηγούσε με υπερβολική ταχύτητα εισερχόμενος στη Λεωφόρο, ότι παρέλειψε να έχει κανονικό έλεγχο του οχήματός του, ότι οδήγησε τον Ενάγοντα σε δίλημμα τη δεδομένη στιγμή και τον ανάγκασε να κατευθυνθεί στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας σε μια προσπάθειά του να αποφύγει τη σύγκρουση και ότι παρέλειψε να οδηγεί ως σώφρον και συνετός οδηγός και οδηγούσε γενικά αμελώς.

 

Λόγω της αμέλειας του Εναγόμενου 1 και της παράβασης τον νόμιμων καθηκόντων του ο Ενάγοντας υπέστη σοβαρές και μόνιμες βλάβες τις οποίες παραθέτει. Συγκεκριμένα, υπέστη ανοικτό κάταγμα έσω σφυρού αριστερής ποδοκνημικής το οποίο αντιμετωπίστηκε χειρουργικά με οστεοσύνθεση και μεταλλικές βελόνες Kirshner, ενδοαρθρικό συντριπτικό κάταγμα κνημιαίου πλατώ με παρεκτόπιση και επηρεασμό της αρθρικής επιφάνειας και επέκταση στην κατάφυση του πρόσθιου χιαστού το οποίο αντιμετωπίστηκε χειρουργικά με εξωτερική οστεοσύνθεση, πλημμελή πώρωση κατάγματος αριστερού γόνατος και/ή επούλωση σε μη ανατομική θέση, βαθιά πληγή και βαθύ θλαστικό τραύμα της αριστερής φτέρνας το οποίο αντιμετωπίστηκε χειρουργικά, πολλαπλά θλαστικά τραύματα και εκχυμώσεις προσώπου και τριχωτού κεφαλής, παραμονή στο Νοσοκομείο για 1 μήνα και χρήση βακτηρίων για 8 μήνες, ευαισθησία στην επιγονατιδομηριαία άρθρωση με τριγμό, ελαφριού βαθμού ευαισθησία στην αρθρική γραμμή του αριστερού γόνατος, ελαφρά παρουσία ύδραθρου στο αριστερό γόνατο, απώλεια εύρους κινήσεων του αριστερού γόνατος ή/και κάμψη και έκταση του αριστερού γόνατος ή/και δυσκαμψία, ελαφρού βαθμού οπίσθια αστάθεια ή/και μέτριου βαθμού πρόσθια αστάθεια ή/και μηχανική αστάθεια αριστερού γόνατος, μετατόπιση και σημαντική συμπίεση του οπίσθιου μέρους της κνημιαίας αρθρικής επιφάνειας, αλλοιώσεις του έξω διαμερίσματος της αριστερής κνήμης, το αριστερό γόνατο είναι οιδηματώδες, δύσκαμπτο, με απώλεια αίσθησης, επώδυνο, με δυσκολία και χωλότητα στη βάδιση, επιδείνωση του αριστερού γόνατος, καθώς και ανάπτυξη πρωίμων οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων, ρήξη του έξω μηνίσκου ή/και αλλοιώσεις στον έξω μηνίσκο, το μεσοκονδύλιο έπαρμα και μετατόπιση του οπίσθιου τμήματος του έξω κνημιαίου κονδύλου, τραυματισμό ή/και ρήξη του πρόσθιου και οπίσθιου χιαστού συνδέσμου ο οποίος χρήζει χειρουργικής επέμβασης για αντιμετώπιση του, πρώιμες οστεοαρθρικές αλλοιώσεις γόνατος, μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα και μηχανική αστάθεια αριστερού γόνατος, στένωση της κνημο - μηριαίας άρθρωσης, αναγκαιότητα για μακροχρόνια ιατρική θεραπεία του αριστερού γόνατος περιλαμβανομένης τακτικής φυσιοθεραπείας, ενέσιμης θεραπείας, αρθροσκόπησης και ολικής αρθροπλαστικής του αριστερού γόνατος, πόνο και ταλαιπωρία, αδυναμία και πόνο στη βάδιση στην ανύψωση και/ή μεταφορά βάρους, στην ορθοστασία, στο ανεβοκατέβασμα σκαλών, γονατίσματος, στο τρέξιμο, στην εργασία σε ύψος και στην άσκηση, απώλεια εύρους κινήσεων και/ή έκτασης της αριστερής ποδοκνημικής, απώλεια αίσθησης στην αριστερή ποδοκνημική με αντανάκλαση στο μεγάλο δάκτυλο του αριστερού ποδιού, ευαισθησία στην περιοχή των ουλών στο αριστερό γόνατο, εξοχή στην αριστερή άρθρωση, σταδιακή επιδείνωση της κατάστασης του αριστερού γόνατος και της αριστερής ποδοκνημικής, μόνιμη ανικανότητα, αναγκαιότητα υποβολής σε δύο χειρουργικές επεμβάσεις για αφαίρεση των μεταλλικών στοιχείων στο γόνατο και στην αριστερή ποδοκνημική, μυϊκή ατροφία και αναγκαιότητα υποβολής σε χειρουργική επέμβαση για τη βελτίωση των ουλών.

 

Καταγράφει τις λεπτομέρειες των ειδικών ζημιών του οι οποίες ανέρχονται στο ποσό των €74.482,84. Δηλώνει ότι συνεπεία των τραυματισμών του υφίσταται και θα συνεχίσει να υφίσταται στο μέλλον πόνο και ταλαιπωρία, ενώ θα πρέπει εφ' όρου ζωής να παρακολουθείται από γιατρούς, να υποβάλλεται σε φυσιοθεραπεία, να παίρνει φάρμακα και να χρησιμοποιεί ενέσεις, ενώ επιβάλλεται η διενέργεια χειρουργικών επεμβάσεων στο μέλλον. Καθορίζει το κόστος των φαρμάκων ή και των ενέσιμων υλικών ή/και της φυσιοθεραπείας που πρέπει να υποβάλλεται στο ποσό των €6.000 ετησίως.

 

Υποστηρίζει ότι λόγω του συγκεκριμένου τραυματισμού η οποιαδήποτε χειρωνακτική εργασία είναι αδύνατη και γι’ αυτό το λόγο έχει επηρεαστεί αρνητικά η εισοδηματική του ικανότητα και οι προοπτικές εργασίας του ως υπεργολάβος, ενώ η ενασχόληση του με τον αθλητισμό και το ποδόσφαιρο είναι εκτός συζήτησης.

 

Οι Εναγόμενοι 1 και 2 στην κοινή Υπεράσπισή τους εγείρουν προδικαστική ένσταση και ισχυρίζονται ότι ο Ενάγοντας παρεμποδίζεται στην προώθηση των αξιώσεων του εναντίον τους γιατί έχει απευθείας αγώγιμο δικαίωμα εναντίον της Εναγόμενης 2, ως ασφαλιστές του Εναγόμενου 1, σύμφωνα με τις πρόνοιες του περί Μηχανοκινήτων Οχημάτων Νόμου (Ασφάλιση Ευθύνης Έναντι Τρίτου) Ν.96(Ι)/2000. Παραδέχονται ότι ο Ενάγοντας οδηγούσε τη μοτοσυκλέτα με αριθμούς εγγραφής [ ] το συγκεκριμένο βράδυ που επισυνέβη το ατύχημα και ότι το ίδιο βράδυ ο Εναγόμενος 1 οδηγούσε το όχημα με αριθμούς εγγραφής [ ]. Όμως αρνούνται ότι ο Εναγόμενος 1 οδηγούσε το συγκεκριμένο όχημα αμελώς και κατά παράβαση των νόμιμων καθηκόντων του ή και ότι χωρίς προειδοποίηση, διέσχισε διαγώνια ή/και κάθετα τη Λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου ανακόπτοντας την πορεία του Ενάγοντα. Προβάλλουν ως Υπεράσπιση τον ισχυρισμό ότι ο Εναγόμενος 1 οδηγούσε το όχημα του ως σώφρον και επιμελής οδηγός και σύμφωνα με τα εκ του νόμου καθήκοντά του και υποχρεώσεις του. Προωθούν τη θέση ότι ο Ενάγοντας λόγω υπερβολικής ταχύτητας και λόγω παράληψής του να αντιληφθεί το όχημα του Εναγόμενου 1, το οποίο είχε δηλώσει την πρόθεση του να εισέλθει στη Λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου με κατεύθυνση το Πέρα Χωριό, εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα και προκάλεσε τη σύγκρουση. Υποστηρίζουν ότι ο Ενάγοντας είναι αποκλειστικά υπεύθυνος για την πρόκληση του συγκεκριμένου ατυχήματος αφού ανέκοψε την πορεία του οχήματος του Εναγόμενου 1 και απορρίπτουν κάθε μια ξεχωριστά τις λεπτομέρειες αμέλειας ή και παραβάσεις των νόμιμων καθηκόντων του Εναγόμενου 1. Περαιτέρω, ισχυρίζονται ότι το συγκεκριμένο ατύχημα και οποιεσδήποτε σωματικές βλάβες ή και ζημιές υπέστη ο Ενάγοντας οφείλονται στην αποκλειστική ή/και συντρέχουσα αμέλεια ή/και παράβαση των νόμιμων καθηκόντων του ίδιου του Ενάγοντα, ο οποίος οδηγούσε τη συγκεκριμένη μοτοσικλέτα χωρίς άδεια οδηγού, χωρίς ασφάλεια και χωρίς προστατευτικό κράνος.

 

Ως λεπτομέρειες της αμέλειας ή/και της παράβασης των νόμιμων καθηκόντων και υποχρεώσεων του Ενάγοντα καταγράφονται τα ακόλουθα: Ότι οδηγούσε με ιλιγγιώδη ταχύτητα ή/και λόγω παράλειψης να αντιληφθεί έγκαιρα το όχημα του Εναγόμενου 1 εισήλθε στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και προκάλεσε τη σύγκρουση. Ότι υπό τις περιστάσεις οδηγούσε χωρίς να έχει τη δέουσα παρατηρητικότητα, ότι δεν αντιλήφθηκε έγκαιρα ή και καθόλου το όχημα του Εναγόμενου 1 ενώ όφειλε να το αντιληφθεί με αποτέλεσμα να παραμείνει αδρανής και να πρέπει να ενεργήσει με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφύγει τη σύγκρουση, ότι δεν άσκησε οποιοδήποτε ή και ικανοποιητικό έλεγχο στο όχημά του, ότι είδε ή και όφειλε να δει ή και να αντιληφθεί το όχημα του Εναγόμενου 1, το οποίο είχε δηλώσει την πρόθεσή του να εισέλθει στη Λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου με κατεύθυνση το Πέρα Χωριό, ότι παρέλειψε να ελέγξει με τέτοιον τρόπο το δρόμο ώστε να αποφευχθεί η σύγκρουση, ότι παρέλειψε να ελαττώσει ταχύτητα ή και να σταματήσει ή και να εφαρμόσει τα φρένα του επαρκώς ή και να προχωρήσει σε οποιονδήποτε ελιγμό υπό τις περιστάσεις έτσι ώστε να αποφευχθεί η σύγκρουση, ότι οδηγούσε χωρίς να φέρει προστατευτικό κράνος με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πιθανότητα πρόκλησης ζημιάς στον εαυτό του, ότι οδηγούσε χωρίς άδεια και γενικά οδηγούσε αμελώς και χωρίς τη δέουσα προσοχή, φροντίδα και επιμέλεια.

 

Αρνούνται τις ισχυριζόμενες σωματικές βλάβες ή και ζημιές του Ενάγοντα ή και ότι αυτές προέκυψαν από την αμέλεια ή και παράβαση των νόμιμων καθηκόντων του Εναγόμενου 1. Ισχυρίζονται ότι ο Ενάγοντας μπορεί να ασχοληθεί με οποιανδήποτε χειρωνακτική εργασία και ότι τα εισοδήματα του ή και οι προοπτικές εργασίας του δεν έχουν επηρεαστεί και δεν έχουν εκμηδενιστεί ως ισχυρίζεται ο ίδιος. Επιπρόσθετα, αρνούνται ότι σαν αποτέλεσμα του συγκεκριμένου ατυχήματος, ο Ενάγοντας θα υφίσταται στο μέλλον πόνους και ταλαιπωρία και ότι η ζωή του ή και η προσωπική του ζωή και οι προοπτικές σύναψης γάμου και δημιουργίας οικογένειας έχουν επηρεαστεί. Τις χαρακτηρίζουν υπερβολικές προωθώντας τη θέση ότι ο Ενάγοντας έχει θεραπευτεί πλήρως.

 

Για να αποδείξει τους ισχυρισμούς του ο Ενάγοντας κάλεσε δεκαπέντε (15) μάρτυρες. Ο Αστ.924 Δανιήλ, Μ.Ε.1, ήταν ο αστυφύλακας που διερεύνησε το ατύχημα. Ανέφερε ότι στις 23/12/2010 ο ίδιος είχε μεταβεί στη σκηνή του δυστυχήματος, γύρω στις 23:50 το βράδυ, ενώ ο Ενάγοντας, ο οποίος ήταν τραυματισμένος, βρισκόταν στη διαδικασία μεταφοράς του στο Νοσοκομείο. Ο Εναγόμενος 1 του είχε υποδείξει τις πορείες των οχημάτων και ο ίδιος είχε καταρτίσει ένα πρόχειρο σχέδιο και ένα συμμετρικό. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 1 το Πρόχειρο Σχέδιο και ως Τεκμήριο 1(Α) το συμμετρικό. Ως Τεκμήριο 2 κατέθεσε την κατάθεση του Εναγόμενου 2 την οποία είχε λάβει. Ο Εναγόμενος 1 κατηγορήθηκε για αμελή οδήγηση και για παράλειψη συμμόρφωσης σε σήμα τροχαίας και του επιβλήθηκε ποινή προστίμου ύψους €300 και 2 βαθμοί ποινής σε μία από τις δύο κατηγορίες που αντιμετώπιζε. Υποστήριξε ότι η κάμερα ασφαλείας στο πρατήριο βενζίνης είχε καταγράψει το δυστύχημα και λήφθηκαν πλάνα από το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης του πρατηρίου βενζίνης κατά τη διερεύνηση. Ο ίδιος είχε στην κατοχή του ψηφιακό δίσκο στον οποίο καταγράφηκε το δυστύχημα, τον οποίο του προμήθευσε ο τεχνικός της εταιρείας G.G. Power Security, η οποία είχε εγκαταστήσει το σύστημα στο πρατήριο και ο συγκεκριμένος δίσκος φυλάχθηκε στην Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών Αρχηγείου και βρίσκεται στην κατοχή του Αστ. Εκτωρίδη.

 

Με αναφορά στα Τεκμήρια 1 και 1(Α) ανέφερε ότι η συγκεκριμένη περιοχή είναι στην αρχή της οικιστικής. Ερωτηθείς, ανέφερε ότι το πλάτος των λωρίδων είναι 3 μέτρα έκαστη και υπέδειξε στο Τεκμήριο 1(Α) τη λευκή συνεχή άσπρη γραμμή αναφέροντας ότι απαγορεύει την μετάβαση στην άλλη λωρίδα, σε αντίθεση με τη διακεκομμένη άσπρη γραμμή. Ανέφερε ότι ο οδηγός του οχήματος ο οποίος ήταν παρών είχε υποδείξει την τελική θέση του αυτοκινήτου στο Α2, σε ευθεία πορεία και όχι διαγώνια. Είχε αναφέρει ότι ξεκίνησε με διαγώνια πορεία από την είσοδο της οικίας και ότι ευθυγραμμίστηκε πριν το δυστύχημα. Ερωτηθείς ανάφερε ότι όταν έφθασε στη σκηνή το αυτοκίνητο του Εναγόμενου 1 ήταν εκεί, αλλά η μοτοσυκλέτα του Ενάγοντα είχε μετακινηθεί από τη θέση της. Σύμφωνα με την πληροφόρηση που βρήκε στη σκηνή, το σημείο Χ εντοπίστηκε 9 μέτρα από τον πάσσαλο και 21 μέτρα από το σημείο Ο. Σύμφωνα με τον δικό του υπολογισμό, ο Εναγόμενος 1 είχε διανύσει 22 μέτρα απόσταση από εκεί που ξεκίνησε οδεύοντας σε διαγώνια πορεία για να φθάσει στο σημείο Χ. Η ορατότητα, λόγω του ότι ο δρόμος είναι ευθύς, είναι 400 μέτρα από το Χ με κατεύθυνση το Πέρα Χωριό και 200 μέτρα προς την Αγία Βαρβάρα. Υπέδειξε τα ίχνη τροχοπέδησης της μοτοσικλέτας ως το Β1 και Β2, τα οποία ήταν σε ευθεία πορεία και βρίσκονταν λοξός δεξιά σύμφωνα με την πορεία της και ισχυρίστηκε ότι αν προεκταθούν προς τα πίσω θα καταλήξουν στην λωρίδα Β. Δεν βρέθηκαν ίχνη τροχοπέδησης ή πλαγιολίσθησης του οχήματος. Όσον αφορά το όριο ταχύτητας το καθόρισε στα 50χλμ. Ο Ενάγοντας είχε υποδείξει το σημείο Α3 ως την τελική θέση του οχήματος του Εναγόμενου 1.

 

Όσον αφορά τις ζημιές πάνω στα δύο οχήματα, το όχημα [ ] είχε ζημιές σχεδόν σε όλο το μπροστινό μέρος του προφυλακτήρα χαμηλά από κάτω, μεταξύ των δύο τροχών. Κατέθεσε, ως Τεκμήρο 3, το έντυπο περιγραφής των ζημιών του οχήματος. Η μοτοσυκλέτα είχε ζημιές στο κάτω μέρος της, γδαρσίματα στην αριστερή πλευρά και στο αριστερό πατίδι. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 3(Α) το έντυπο περιγραφής των ζημιών της μοτοσυκλέτας. Ανέφερε ότι υπήρχε αυτόπτης μάρτυρας, η Σ.Χ., η οποία όμως αρνήθηκε να δώσει κατάθεση επικαλούμενη λόγους υγείας. Όταν ο ίδιος την είδε στη σκηνή ήταν φανερά σοκαρισμένη.

 

Εξήγησε ότι είχε παραλάβει από τον τεχνικό της εταιρείας G.G.Power Security, τον Γ.Γ., τον ψηφιακό δίσκο στον οποίο υπήρχε καταγεγραμμένο το χρονικό διάστημα 23:28 – 23:50, της 23/12/2010, της κάμερας με αριθμό 7, όπου αποτυπώνεται το δυστύχημα. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 4 την κατάθεση του Γ.Γ.

 

Αντεξετασθείς υποστήριξε ότι έχει εξετάσει περί τα 100 δυστυχήματα. Ερωτηθείς ανέφερε ότι ο ίδιος είχε ετοιμάσει δική του κατάθεση σε σχέση με το δυστύχημα. Όσον αφορά το Τεκμήριο 1 εξήγησε ότι είχε υπογραφτεί και από τους δύο οδηγούς. Του ζητήθηκε και κατέθεσε ως Τεκμήριο 5 την κατάθεση του Ενάγοντα και ως Τεκμήριο 6 την κατάθεση του Α.Χ., ενός άλλου μοτοσικλετιστή που βρισκόταν στο δρόμο. Όσον αφορά τα ίχνη τροχοπέδησης ο ίδιος τα καθόρισε στα 24.30 μέτρα. Ερωτηθείς ανέφερε ότι ο δρόμος έχει οδικό φωτισμό και παραδέχθηκε ότι υπάρχει μια συγκεκριμένη μέτρηση που γίνεται για να διαπιστωθεί η ταχύτητα οχήματος. Όσον αφορά τις μοτοσυκλέτες δεν γνώριζε αν υπάρχει αντίστοιχη μέτρηση. Υποστήριξε ότι σύμφωνα με το περιεχόμενο του ψηφιακού δίσκου η τελική θέση του οχήματος ήταν το Α3 και όχι το Α2. Ανέφερε, σε ερώτηση που του τέθηκε, ότι οι μοτοσικλετιστές είχαν προσπεράσει προπορευόμενο αυτοκίνητο το οποίο οδηγείτο από την κυρία που δεν επιθυμούσε να δώσει κατάθεση. Συμφώνησε με την υποβολή ότι το αυτοκίνητο είχε μια διαγώνια πορεία. Κατά τη δική του άποψη η μοτοσυκλέτα σύρθηκε και προκλήθηκαν οι ζημιές της. Ισχυρίστηκε ότι είχαν κατηγορηθεί και οι δύο εμπλεκόμενοι, ο καθένας για τα αδικήματα που διέπραξε. Εξήγησε ότι ο ψηφιακός δίσκος είχε σταλεί στο ΥΠΕΓΕ για εξέταση και εκεί εξετάστηκε από τον Αστ.3416 και εκεί φυλάχθηκε αντίγραφό του.

 

Ο Αστ.3416 Π. Εκτωρίδης, Μ.Ε.2, έδωσε μαρτυρία σχετική με τη φύλαξη και αναπαραγωγή του ψηφιακού δίσκου που αφορούσε το συγκεκριμένο ατύχημα. Υπηρετεί στην Υπηρεσία Εγκληματολογικών Ερευνών και Φωτογραφιών Εικόνας με καθήκοντα, από το 2004, φωτογράφισης σκηνών και επεξεργασία και αντιγραφή κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης. Εξήγησε ότι είχε παραλάβει από τον Αστ. Δανιήλ ψηφιακό δίσκο μαζί με το σχετικό έντυπο. Ο ίδιος είχε στην κατοχή του πιστό αντίγραφο γιατί το πρωτότυπο, από όσο μπορούσε να θυμηθεί, βρισκόταν κατατεθειμένο στο Δικαστήριο.

 

Κατέθεσε γραπτή δήλωση, το Έγγραφο 1, στην οποία εξήγησε τι είχε πράξει σε σχέση με τον ψηφιακό δίσκο. Ο ίδιος είχε ζητήσει τον εντοπισμό του ποινικού φακέλου του Δικαστηρίου που αφορούσε την υπόθεση και όταν ανευρέθηκε διαπιστώθηκε ότι δεν υπήρχε ο πρωτότυπος ψηφιακός δίσκος με ένδειξη ΠΕ1, ήτοι Παύλος Εκτωρίδης 1. Στον φάκελο της Αστυνομίας υπήρχε πιστό αντίγραφο του ΠΕ1. Ο ίδιος είχε δημιουργήσει τους ψηφιακούς δίσκους, οι οποίοι αφορούν πιστή αντιγραφή της καταγραφής που έγινε από την κάμερα του πρατηρίου βενζίνης. Δήλωσε ότι ο ίδιος δεν έχει προσθέσει, αφαιρέσει, διαφοροποιήσει ή αλλοιώσει το περιεχόμενο του ψηφιακού δίσκου, ο οποίος ήταν στην κατοχή του κατά πάντα χρόνο και είναι πιστό αντίγραφο του πρωτότυπου.

 

Ενώπιον του Δικαστηρίου ανέφερε ότι ο ίδιος είχε δημιουργήσει τα αντίγραφα ΠΕ2 μέχρι ΠΕ5 τα οποία είχε στην κατοχή του και τα κατέγραψε και στο βιβλίο τεκμηρίων. Παρακολούθησε το περιεχόμενο του ΠΕ2, που είχε στην κατοχή του και είναι το ίδιο με το περιεχόμενο του ΠΕ1. Κατέθεσε, ως Τεκμήριο 7, αντίγραφο της συγκεκριμένης σελίδας του βιβλίου τεκμηρίων και τον ψηφιακό δίσκο (ΠΕ2) ως Τεκμήριο 8. Το περιεχόμενο του συγκεκριμένου ψηφιακού δίσκου προβλήθηκε στο Δικαστήριο.

 

Αντεξετασθείς ανέφερε ότι ο ίδιος είχε μιλήσει με την Υπεύθυνη Πρωτοκολλητή του Ποινικού Πρωτοκολλητείου για την ανεύρεση του πρωτοτύπου ψηφιακού δίσκου. Ισχυρίστηκε ότι ο ίδιος παρέλαβε τον ψηφιακό δίσκο από τον αστυνομικό που το παρέλαβε στη σκηνή, ήτοι το ΠΕ1. Υποστήριξε ότι ο ίδιος είχε δημιουργήσει τα αντίγραφα από το ψηφιακό δίσκο ΠΕ1 και ήταν σίγουρος για το συγκεκριμένο γεγονός. Εξήγησε ότι καταγράφεται στο βιβλίο τεκμηρίων τι παραλαμβάνεται και ακολούθως τα δεδομένα του ψηφιακού δίσκου εισάγονται σε σέρβερ στο γραφείο του. Δίδεται συγκεκριμένος αριθμός της υπόθεσης και ακολούθως γίνονται πιστά αντίγραφα με ειδικό λογισμικό. Ερωτηθείς ανέφερε ότι από ότι θυμόταν το περιεχόμενο του ψηφιακού δίσκου αφορούσε μόνο μία κάμερα.

 

Μαρτυρία δόθηκε από τον αδελφό του Ενάγοντα, τον Γρηγόρη Σουρουππή, Μ.Ε.3, εργολάβο οικοδόμων και ιδιοκτήτη της δικής του εργοληπτικής εταιρείας. Η εταιρεία του κατέχει εργολαβική άδεια Τάξης Ε και έχει ως μοναδική ενασχόληση την ανέγερση οικιστικών μονάδων και άλλων οικοδομικών έργων. Προς υποστήριξη των θέσεων του κατέθεσε γραπτή δήλωση, η οποία σημειώθηκε ως Έγγραφο 2. Σύμφωνα με τις καταγραφείσες θέσεις του, ο Ενάγοντας είναι ο τέταρτος από τα πέντε αδέλφια και από μικρός ήταν ατίθασος χαρακτήρας με ιδιαίτερα μαθησιακά προβλήματα στο σχολείο, το οποίο εγκατέλειψε στην ηλικία των 14 ετών. Όταν ο ίδιος ίδρυσε τη δική του εταιρεία, το 2005, αποφάσισαν όπως ο Ενάγοντας εργαστεί ως εργάτης στη εταιρεία του σε μια προσπάθεια να μάθει τέχνη, έτσι ώστε να μπορεί να έχει κάποιο εισόδημα, αλλά παράλληλα να τον έχει υπό τον έλεγχό του εφόσον ήταν μικρός ηλικιακά. Οι σχέσεις μεταξύ του και του Ενάγοντα, από τότε μέχρι σήμερα, είναι εξαιρετικές και ο Ανδρέας τον αντιμετωπίζει ως δεύτερο πατέρα του. Το 2005 τα καθήκοντα του Ανδρέα ως εργάτης ήταν να ανακατεύει πηλό, να φορτώνει και να ξεφορτώνει εργαλεία, να κουβαλά υλικά και γενικά να βοηθά στην εκτέλεση της εργασίας. Για τις υπηρεσίες του, τότε, λάμβανε το ποσό των Λ.Κ.25 ημερησίως. Το συγκεκριμένο ποσό ήταν το κίνητρο για να κρατήσει τον Ενάγοντα στη δουλειά, πλην όμως λόγω της εφηβείας δεν μετέβαινε καθημερινά στη δουλειά και δεν μπορούσε να πειθαρχήσει ως κανονικός εργαζόμενος. Όμως, με την πάροδο του χρόνου η πρόοδος ήταν εμφανής και το 2006 ο ίδιος είχε ξεκινήσει να του καταβάλλει Κοινωνικές Ασφαλίσεις. Από το 2008, εκτός από τον μισθό του, ο ίδιος του ανάθετε υπεργολαβίες, γιατί είχε εμπιστευτεί πλέον τις ικανότητές του, δηλαδή αν μια οικοδομή χρειαζόταν σοβάτισμα ο Ενάγοντας θα αμείβετο το 90% του ποσού που ο ίδιος χρέωνε τον ιδιοκτήτη για την συγκεκριμένη εργασία. Εκτός από τον μισθό του για τα έτη 2008 και 2010, ο Ενάγοντας ανταμείφθηκε με το επιπρόσθετο ποσό των €1.600 και €13.600 αντίστοιχα. Τα ποσά που η Εταιρεία του κατέβαλλε είτε ως εργοδότρια, είτε ως υπεργολάβο δηλώνονταν στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις καθώς και στον Φόρο Εισοδήματος. Κατατάχθηκε στην Εθνική Φρουρά τον Ιούνιο του 2018 αλλά τον Ιούλιο του 2019 εξασφάλισε αναστολή, οπόταν και συνέχιζε να εργάζεται στην Εταιρεία. Αποδείχθηκε, με την πάροδο του χρόνου, ότι μάθαινε πολύ γρήγορα τη δουλειά, ενώ είχε και άριστες σχέσεις με τους υπόλοιπους εργοδοτουμένους, με αποτέλεσμα να εργάζεται σωστά στην ομάδα. Από την εμπειρία του ως εργολάβος γνωρίζει ότι οι Κύπριοι εργαζόμενοι στην οικοδομική βιομηχανία είναι δυσεύρετοι και αμείβονται περισσότερα από τους αλλοδαπούς, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για εξειδικευμένη εργασία. Όταν ο Ενάγοντας ενεπλάκη στο τροχαίο δυστύχημα, στις 23/12/2010, μετά την ανάρρωσή του ο ίδιος του ζήτησε να τον συνοδεύσει σε δουλειά για να τον βοηθήσει ψυχολογικά αλλά και για να του δώσει κάποια λεφτά για να τον κάνει να νιώσει καλύτερα, δηλαδή ότι τα κέρδισε με τον κόπο του. Όμως διαπίστωσε ότι δεν μπορεί να ανταπεξέλθει πλέον σε οποιαδήποτε καθήκοντα, ακόμα και στα πιο εύκολα και πιο απλά. Δεν μπορεί να σηκώνει βάρη, γιατί κλειδώνει το γόνατό του, ενώ είναι ανασφαλές να βρίσκεται σε οικοδομές όπου υπάρχουν κενά, ανώμαλο έδαφος ή εκεί όπου είναι επικίνδυνο να περπατά, δηλαδή στις πρόχειρες ράμπες που στήνονται για την διεκπεραίωση των εργασιών των εργολάβων και ούτε μπορεί να στέκεται σε σκαλωσιές. Ο ίδιος, ως εργολάβος, δεν θα προσλάμβανε ως υπάλληλο ένα άτομο με τις ίδιες δυσκολίες που είχε ο Ενάγοντας, αφού δεν θα μπορούσε να βασιστεί πάνω του για την έγκαιρη και σωστή εκτέλεση της δουλειάς. Προώθησε την άποψη ότι αν ο Ενάγοντας δεν είχε το ατύχημα ο ίδιος θα επιδίωκε επαγγελματική συνεργασία μαζί του, γιατί είναι καλύτερα να συνεργάζεσαι με τον αδελφό σου παρά να βασίζεσαι σε αλλοδαπούς εργάτες. Λόγω της φύσης της δουλειάς απαιτείται άριστη σωματική κατάσταση, αφού πρέπει να σηκώνονται βάρη, να κουβαλούνται οικοδομικά υλικά, ενώ το άτομο είναι εκτεθειμένο σε καιρικές συνθήκες όπως κρύο και ζέστη.

 

Κατέθεσε ως Τεκμήριο 9 έντυπο των Ασφαλιστέων Αποδοχών του Ενάγοντα, ως Τεκμήριο 10Α κατάσταση υπεργολαβιών για το έτος του 2008 και ως Τεκμήριο 10Β κατάσταση υπεργολαβιών για το έτος 2010. Ως Τεκμήρια 11Α ‑ Γ κατάθεσε τις οικονομικές καταστάσεις της Εταιρείας του που υποβλήθηκαν στον Φόρο Εισοδήματος για τα έτη 2008, 2009, 2010 και ως Τεκμήριο 12 κατέθεσε δέσμη από αποδείξεις για την πληρωμή των υπεργολαβιών που ανέθετε στον Ενάγοντα.

 

Εξήγησε ότι οι υπεργολαβίες παραχωρούνται για εργασίες όπως η τοποθέτηση των τούβλων και τον τότε καιρό, το 2008, ο υπεργολάβος πληρωνόταν το ποσό των €500 την χιλιάδα. Ανέφερε ότι εργάζονται μαζί και τα τέσσερα αδέλφια, γιατί ο ίδιος δεν μπορεί να λειτουργεί μόνος του και αναθέτει υπεργολαβικές εργασίες στα αδέλφια του.

 

Αντεξεταζόμενος ισχυρίστηκε ότι ο Ανδρέας συνεχίζει να μένει με τους γονείς τους και ότι ο ίδιος τον μεγάλωσε από την ηλικία των 14 ετών, εξ’ ου και ήταν το δεξί του χέρι μέχρι την ημέρα του ατυχήματος. Ερωτηθείς ανάφερε ότι ποτέ δεν ήταν καλός μαθητής, γιατί δεν του άρεσαν τα γράμματα και στο γυμνάσιο έμεινε στην ίδια τάξη, γι' αυτό και ο ίδιος προσπάθησε να του μάθει τέχνη. Υποστήριξε ότι δεν υπήρχε η οικονομική ευχέρεια για να τον βοηθήσουν με ιδιαίτερα. Εξήγησε ότι το 2005 μέχρι το 2007 ο Ενάγοντας δεν δούλευε καθημερινά στην οικοδομή και καθημερινή εργασία στην εταιρεία είχε ξεκινήσει το 2008. Σε ερώτηση που του τέθηκε, υποστήριξε ότι το μόνο έτος που ο ίδιος είχε δυσκολευτεί στη δουλειά, δηλαδή ήταν μειωμένη, ήταν το 2009. Όμως το 2010 που επέστρεψε ο Ενάγοντας στη δουλειά τα πράγματα ήταν καλύτερα και ο ίδιος του ανάθετε δικές του δουλειές, τις οποίες και ολοκλήρωνε. Προώθησε την άποψη ότι ο Ανδρέας ήταν τεχνίτης, ό,τι του ανατίθετο το ολοκλήρωνε και αυτό το γνώριζε γιατί τον είχε εκπαιδεύσει ο ίδιος και με τον καιρό αποκτούσε πείρα. Υποστήριξε ότι ο Ενάγοντας υποφέρει, εξ’ ού και πλέον επισκέπτεται την εργασία μία με δύο φορές την εβδομάδα. Παραδέχθηκε ότι μετά το ατύχημα ο Ανδρέας οδηγεί αυτοκίνητο και μοτοσυκλέτα.

 

Αρνήθηκε την υποβολή ότι ο Αντρέας προέβαινε μόνος του σε εργασίες μόνωσης. Παραδέχθηκε ότι του αναθέτει δουλειές εύκολες, συνήθως να βοηθά κάποιον, για να κερδίζει το pocket money του όμως όχι συνεχόμενα και σίγουρα δεν μπορεί να εκτελέσει τα καθήκοντα του οικοδόμου, γιατί η φύση της εργασίας είναι δύσκολη. Προώθησε την άποψη ότι ο Ανδρέας δεν μπορεί να εργαστεί φυσιολογικά και σίγουρα δεν μπορεί να εργαστεί σαν τεχνίτης. Ο ίδιος δεν θα εργοδοτούσε οποιονδήποτε υπάλληλο στην οικοδομή στην κατάσταση του Ενάγοντα. Υποστήριξε ότι το καφενείο στο οποίο συχνάζει ο Ενάγοντας, το στέκι του, είναι ιδιοκτησία της μητέρας τους, η οποία ασχολείται με την ετοιμασία κόλλυβων και πρόσφορων και παράλληλα διατηρεί το συγκεκριμένο καφενείο, στο οποίο την βοηθά.

 

Ο επόμενος μάρτυρας, ο Νίκος Σωκράτους Μ.Ε.4, εργάζεται στην Υπηρεσία Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Κατάθεσε τις αποδοχές του Ενάγοντα για τα έτη 2006 ‑ 2011 ως Τεκμήριο 13. Ισχυρίστηκε ότι καταγράφηκαν μισθοί ύψους €1.000 και €1.200 το 2010 και καταβλήθηκαν εισφορές.

 

Αντεξεταζόμενος ανάφερε ότι ο ίδιος είναι Ανώτερος Ασφαλιστικός Λειτουργός και ως εκ τούτου έχει πρόσβαση στο μηχανογραφημένο Αρχείο. Εξήγησε ότι για την περίοδο που εργάζεται ένα πρόσωπο ή είναι στρατιώτης λαμβάνει πιστώσεις οι οποίες αντικατοπτρίζονται στον ασφαλιστικό λογαριασμό του. Για τον Ενάγοντα προέκυψε από το σύστημα ότι το 2008 είχε εργαστεί, ενώ το 2009 δεν είχε εργαστεί για όλο το έτος και υπήρχαν μόνο οι πιστώσεις της Εθνικής Φρουράς. Για το 2010 εξήγησε ότι υπάρχουν πιστώσεις για επίδομα το οποίο είχε λάβει και υπάρχει εισφορά στο Ταμείο Αδειών τα οποία καταβλήθηκαν από τον εργοδότη.

 

Μαρτυρία δόθηκε από τον Μιχάλη Παπανικολάου, Μ.Ε.5, Γενικό Γραμματέα Οικοδόμων της Συντεχνίας ΠΕΟ. Ήταν η θέση του ότι οι νεαροί, ιδιαίτερα οι κύπριοι, στο οικοδομικό επάγγελμα είναι δυσεύρετοι γιατί είναι ένα επάγγελμα δύσκολο λόγω του ότι οι εργαζόμενοι είναι εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες αλλά και λόγω της σκληρότητας του αφού απαιτεί σωματική κόπωση, αλλά και των ατυχημάτων που συμβαίνουν. Εξήγησε ότι η Συντεχνία συμφωνεί με την Ομοσπονδία των Εργολάβων τους ελάχιστους μισθούς. Για το 2010 οι ελάχιστοι μισθοί για τεχνίτες ανέρχονταν στα €452,52 και στα €397,77 για μαθητευόμενους. Υποστήριξε ότι οι τεχνίτες μπορούν να αναλάβουν και υπεργολαβίες, που είναι πιο εξειδικευμένος ρόλος και στη συνέχεια, μετά την πάροδο 4 ‑ 5 χρονών, γίνονται εργολάβοι 5ης Τάξης. Δηλαδή, η σειρά είναι κάποιος να ξεκινήσει ως μαθητευόμενος, ακολούθως να γίνει τεχνίτης και να αναλάβει υπεργολαβίες και στη συνέχεια να καταστεί εργολάβος. Ήταν η δική του θέση ότι ένας που δεν μαθητεύει στην Τεχνική Σχολή και ακολουθεί τη συγκεκριμένη πορεία από 15 ετών, σίγουρα θα έχει καλή εξέλιξη. Η ανάληψη υπεργολαβιών, κατά τη δική του άποψη, καταδεικνύει τη θετική εξέλιξη ενός μαθητευόμενου. Ερωτηθείς προώθησε τη θέση ότι ο Ενάγοντας θα εξελισσόταν σε έναν τεχνίτη και στη συνέχεια θα γινόταν εργολάβος. Αν παρέμενε τεχνίτης ο μισθός του θα αυξανόταν μέχρι 3% με 4% τον χρόνο. Όμως υπάρχουν και προσωπικοί μισθοί, αφού κάποιοι τεχνίτες αναλαμβάνουν και υπεργολαβίες και έχουν επιπλέον εισόδημα.

 

Ερωτηθείς ισχυρίστηκε ότι είναι αδύνατον για έναν τεχνίτη με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ενάγοντας να εργάζεται στην οικοδομική βιομηχανία, αφού υπάρχει πρόβλημα ισορροπίας και είναι αδύνατον να ανέβει σε σκαλωσιά. Προώθησε την άποψη ότι αρκετοί τεχνίτες με 15 χρόνια πείρα κερδίζουν σήμερα πάνω από €2.000 και ιδιαίτερα όταν αναλαμβάνουν υπεργολαβίες κερδίζουν πολύ περισσότερα.

 

Αντεξεταζόμενος ανάφερε ότι δεν γνωρίζει προσωπικά τον Ενάγοντα, όμως εξήγησε ότι πολλοί νεαροί φεύγουν νωρίς από το σχολείο και εντάσσονται στην οικοδομική βιομηχανία. Εξήγησε ότι οι Συντεχνίες είναι υποχρεωμένες να δηλώνουν τις ηλικίες των μελών τους, καθώς επίσης ότι το οικοδομικό επάγγελμα είναι η εύκολη λύση για τους νεαρούς που δεν πειθαρχούν στο σχολικό πρόγραμμα, γι’ αυτό όσοι εντάσσονται δεν το εγκαταλείπουν. Υποστήριξε, σε ερώτηση που του τέθηκε, ότι αν κάποιος νεαρός τραυματιστεί τότε η κατάσταση είναι πιο δύσκολη, αλλά όλα εξαρτώνται από το πότε υπέστη τον τραυματισμό. Αν είναι νεαρός τότε θα συνιστά κίνδυνο για τον εργοδότη και δεν θα τον προσλάβει με ευκολία.

Η Άντρη Ιωάννου, Μ.Ε.6., λογίστρια στο επάγγελμα, εργάζεται στο Ελεγκτικό Γραφείο Κυριάκου Κουτσοφτή για 13 χρόνια, έχοντας την ευθύνη υποβολής φορολογικών δηλώσεων προς τις Αρχές αλλά και την κατάρτιση οικονομικών καταστάσεων. Όταν τις υποδείχθηκαν τα Τεκμήρια 11Α ‑ Γ ισχυρίστηκε ότι η ίδια τις είχε ετοιμάσει και υποστήριξε ότι η εταιρεία ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΣΟΥΡΟΥΠΠΗΣ ΛΙΜΙΤΕΔ είναι πελάτες του γραφείου στο οποίο εργάζεται από το 2008. Κατέθεσε αναλυτική κατάσταση για το έτος 2010, η οποία σημειώθηκε ως Τεκμήριο 14. Με αναφορά στο Τεκμήριο 11Γ και συγκεκριμένα στη σελίδα 18, υποστήριξε ότι η Εταιρεία είχε καταβάλει σε υπεργολάβους το ποσό των €75.855. Από το Τεκμήριο 14, την αναλυτική κατάσταση για το έτος 2010, αποκαλύπτεται ότι ο Ενάγοντας είχε λάβει το ποσό των €4.463,29 ως μισθό και το ποσό των €12.600 από υπεργολαβίες που είχε αναλάβει. Εξήγησε ότι η συγκεκριμένη εταιρεία είχε συσταθεί το 2008 και μέχρι σήμερα έχει υπεργολάβους αλλά και μισθωτούς υπαλλήλους. Δεν έχει οποιεσδήποτε εκκρεμότητες με τον Φόρο Εισοδήματος ή οποιανδήποτε άλλη αρχή.

 

Αντεξεταζόμενη υποστήριξε ότι τα πρακτικά της Εταιρείας υπογράφονται από τη σύζυγο του Γρηγόρη Σουρουππή. Κατά τη δική της άποψη, η Εταιρεία ήταν επικερδής και συνεχίζει να είναι αφού χρόνο με τον χρόνο αυξάνει τα κέρδη της. Υπέδειξε, στις καταστάσεις που κατέθεσε, το καθαρό κέρδος της συγκεκριμένης Εταιρείας. Εξήγησε ότι η συγκεκριμένη εταιρεία διατηρεί υπαλλήλους, αλλά και υπεργολάβους. Ερωτηθείσα για το έτος 2008, με αναφορά στο Τεκμήριο 14, εξήγησε ότι για να καταχωριστούν οι μισθοί πρέπει να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία και να υπάρχουν έντυπα, στα οποία να καταγράφεται ανά μήνα ο μισθός που δόθηκε από τον εργολάβο στους υπαλλήλους του. Ισχυρίστηκε ότι οι δηλωμένοι μισθοί του υπαλλήλου πρέπει να συμφωνούν με το ποσό που δηλώνεται στις Κοινωνικές Ασφαλίσεις.

 

Επανεξετασθείσα ανέφερε ότι, όταν ζητηθεί από τον Φόρο Εισοδήματος αναλυτική κατάσταση μισθοδοσίας, το Λογιστικό Γραφείο υποχρεούται να την παραχωρήσει.

Μαρτυρία σε σχέση με τους τραυματισμούς του Ενάγοντα δόθηκε από μια σειρά ιατρών. Πρώτος έδωσε μαρτυρία ο Δρ. Σιάμισιη, Μ.Ε.7, Ειδικός Ορθοπεδικός με μετεκπαίδευση στη μικροχειρουργική. Εξήγησε ότι ο Ενάγοντας ήταν ασθενής του και τον παρακολουθούσε για σειρά ετών, από το 2019, εξ΄ ου και κατάρτισε το ιατρικό πιστοποιητικό σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές, ήτοι, το πρώτο μέρος στις 29/03/2019 και το δεύτερο στις 21/07/2021. Κατέθεσε το συγκεκριμένο ιατρικό πιστοποιητικό ως Τεκμήριο 15. Εξήγησε ότι κατά τον καταρτισμό του ιατρικού πιστοποιητικού ο ίδιος είχε στην κατοχή του τις ακτινογραφίες, την κάρτα που διατηρούσε το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για τον ασθενή, τα MRI της Δρ. Κατωδρύτου, τις ακτινογραφίες της Δρ. Κάργα, αλλά και τα πιστοποιητικά της Δρ. Παναγιωτίδου, του Δρ. Τρυφωνίδη, του Δρ. Χαραλάμπους, του Δρ. Ηλία Γεωργίου και του Δρ. Χριστοδουλάκη.

 

Εξήγησε ότι η φύση του κατάγματος του έσω σφυρού που υπέστη ο Ενάγοντας ήταν απλή και σταθεροποιήθηκε με βελόνες, όμως το κάταγμα στο αριστερό γόνατο ήταν από αυτά που οι ορθοπεδικοί ονομάζουν συντριπτικό, ενδοαρθρικό, έξω κνημιαίου κονδύλου αριστερού γόνατος. Εξήγησε ότι με τη λέξη «συντριπτικό» στην ιατρική εννοείται ότι το γόνατο είχε γίνει πολλά μικρά κομματάκια. Η λέξη ενδοαρθρικό δεικνύει ότι ο τραυματισμός είχε επεκταθεί και στην άρθρωση. Όσον αφορά δε τη σοβαρότητα, ισχυρίστηκε ότι μπορεί να επηρεάσει άμεσα αλλά και μακροπρόθεσμα τον ασθενή. Κατά τη δική του άποψη, η βλάβη δεν μπορούσε να αποκατασταθεί πλήρως, με αποτέλεσμα να υπάρχει κάποια ανωμαλία στην παρυφή, δηλαδή να χάσει την λεία επιφάνειά της.

 

Κατάθεσε ως Τεκμήριο 16 το ιατρικό πιστοποιητικό της Δρ. Παναγιωτίδου και του Δρ. Σταύρου, ως Τεκμήριο 17Α την Έκθεση της Δρ. Κατωδρύτου σε σχέση με τα αποτελέσματα του πρώτου MRI ημερομηνίας 28/11/2011 και ως Τεκμήριο 17Β την Έκθεση της Δρ. Κατωδρύτου σε σχέση με τα αποτελέσματα του δεύτερου MRI, ημερομηνίας 28/11/2018. Σύμφωνα με τις συγκεκριμένες Εκθέσεις της Δρ. Κατωδρύτου, υπήρχε τροποποιημένο σήμα στο πρόσθιο και οπίσθιο κέρατο του έσω μηνίσκου συμβατό με κάθετη ρήξη και ότι υπήρχαν πρώιμες οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις. Υπήρχε και οίδημα στον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο και πάχυνση του έσω πλάγιου συνδέσμου, η οποία είναι συμβατή με την χρόνια ρήξη του συγκεκριμένου συνδέσμου. Εξήγησε ότι το γόνατο αποτελείται από τρία οστά που συνδέονται μεταξύ τους, το μηριαίο, την κνήμη και την επιγονατίδα, τα οποία συνδέονται για να δημιουργήσουν τις αρθρώσεις μέσω συνδέσμων και θυλάκου κρατώντας τα ενωμένα για να γίνεται η κίνηση. Αν αφαιρέσεις συνδέσμους και μαλακά μόρια τότε τα οστά ξεχωρίζουν μεταξύ τους και δεν υπάρχει σύνδεση για να μπορούν να λειτουργήσουν. Όσον αφορά τους χιαστούς, εξήγησε ότι είναι άξονες στο κέντρο του γόνατος και χωρίς αυτούς δεν μπορεί να κρατηθεί το πόδι, φεύγει. Ο ρόλος τους είναι καθοριστικός στη σταθερότητα του γόνατος. Όσον αφορά τον μηνίσκο, εξήγησε ότι είναι μικρότερη η συμβολή του στη σταθερότητα του γόνατος και λειτουργεί σαν μαξιλαράκι μειώνοντας τις τριβές μεταξύ των αρθρικών επιφανειών.

 

Με αναφορά στο Τεκμήριο 15 ισχυρίστηκε ότι τα παράπονα του Ενάγοντα, για πόνο στο γόνατο μετά από λίγα λεπτά ορθοστασίας και περπάτημα και αστάθεια του γόνατος, είναι συμβατά με τα δικά του ευρήματα. Ερωτηθείς για το κλείδωμα του γόνατος, εξήγησε ότι συμβαίνει από μηχανική αιτία, δηλαδή όταν είναι ανώμαλες οι αρθρικές επιφάνειες ή γιατί υπάρχει ρήξη συνδέσμων και πιο συχνά ρήξη μηνίσκου. Αυτό οδηγεί το γόνατο στο να μαγκώνει με αποτέλεσμα να παραμένει για αρκετά λεπτά κλειδωμένο ή για κάποια δευτερόλεπτα και πρέπει ο ασθενής ο ίδιος να κάνει ειδικό χειρισμό για να το ξεκλειδώσει. Κατά τη δική του άποψη ο Ενάγοντας είχε ρήξη μηνίσκου, συνδεσμική βλάβη και ανωμαλία στην αρθρική επιφάνεια οπόταν το κλείδωμα ήταν λογικό επακόλουθο. Το 2021 που εξέτασε ξανά τον Ενάγοντα, προστέθηκαν και οι κράμπες, λόγω της αφυδάτωσης και διαταραχής στην κυκλοφορία του αίματος που προκαλείται από τον τραυματισμό αλλά και λόγω του ότι ο Ενάγοντας δεν βαδίζει κανονικά.

 

Υποστήριξε ότι υπάρχει διαφοροποίηση στο πιστοποιητικό που σύνταξε ο ίδιος το 2018 από το 2011, αφού είχε διαπιστωθεί η επιδείνωση της κατάστασης του τραυματισμού του έσω μηνίσκου. Το 2018 η ρήξη φαίνεται να επεκτείνεται στο σώμα αλλά και στο πρόσθιο κέρας του μηνίσκου, φαίνεται να υπάρχει επιδείνωση των οστεοαρθρικών αλλοιώσεων και στα δύο διαμερίσματα της άρθρωσης με τη δημιουργία οστεόφυτου στο έξω διαμέρισμα. Επίσης, η έσω επιφάνεια της επιγονατίδας υπέστη χονδρομαλάκυνση 4^ου βαθμού που συνάδει με πλήρους πάχους χονδρική βλάβη. Κατά τη δική του άποψη υπήρχε σοβαρή βλάβη στην επιγονατίδα, η οποία έφτανε μέχρι το κόκαλο, αφού ο χόνδρος εκφυλίστηκε, ενώ το στάδιο 4 εισηγείται την πλήρη εξαφάνιση του χόνδρου. Ήταν η θέση του ότι το περιεχόμενο του Τεκμηρίου 17Β συνάδει απόλυτα με τα δικά του συμπεράσματα. Ερωτηθείς ανέφερε ότι τα ευρήματα του MRI συνάδουν με τα υποκειμενικά παράπονα και την κλινική κατάσταση του Ενάγοντα το 2021. Εξήγησε ότι η κάμψη και η έκταση του γόνατος επηρεάζεται όταν υπάρχει σοβαρή οστεοαρθρίτιδα και υπό συνθήκες φόρτισης, δηλαδή σε βαθύ κάθισμα, προκαλείται πόνος, αφού τα τραυματισμένα στοιχεία του γόνατος δέχονται φορτίσεις και προκαλούν ενόχλημα το οποίο οδηγεί στον πόνο.

 

Ο ίδιος είχε διενεργήσει κλινικά τεστ στον Ενάγοντα έτσι ώστε να ελέγξει τους συνδέσμους, την ακεραιότητα και λειτουργία τους. Συγκεκριμένα, είχε διενεργήσει τεστ βλαισότητας για την ακεραιότητα του έσω πλάγιου συνδέσμου, τεστ ραιβότητας για την ακεραιότητα του έξω πλάγιου συνδέσμου, Lachman τεστ για την ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και Drawer τεστ για τον έλεγχο του πρόσθιου και οπίσθιου χιαστού. Διαπιστώθηκε ότι o Ενάγοντας είχε αστάθεια έσω πλάγιου και πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, ατροφία αριστερού τετρακέφαλου 2 εκατοστών με αποτέλεσμα τη δυσλειτουργία του άκρου και με επακόλουθο ο ασθενής να χωλαίνει και να μην περπατά σωστά. Δέκα χρόνια μετά το δυστύχημα και δεν μπορεί να ξεπεραστεί λόγω του ότι η βλάβη έχει εγκατασταθεί. Παράλληλα, υπάρχει κριγμός, δηλαδή κατά την κίνηση του γόνατος ακούγεται ένας θόρυβος σαν να τρίζει επειδή η μια αρθρική επιφάνεια τρίβεται πάνω στην άλλη και προκαλείται κρότος όπως φαίνεται και στις ακτινογραφίες. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 18 την Έκθεση της Δρ. Κάργα. Υποστήριξε ότι με την πάροδο του χρόνου η οστεοαρθρίτιδα θα επιδεινώνεται, εξ΄ου και 10 χρόνια μετά το ατύχημα είναι αρκετά προχωρημένη και αυτό διαπιστώνεται σε όλες τις εξετάσεις που είχαν γίνει στον Ενάγοντα.

 

Όσον αφορά την πρόγνωση του ασθενούς, υποστήριξε ότι για να βελτιωθεί η κατάσταση του Ενάγοντα θα πρέπει να υποβληθεί σε αρθροσκόπηση και καθαρισμό, σε ενδοαρθρικές εγχύσεις υαλλουρικού ή βλαστοκυττάρων και σε κατοπινό στάδιο αρθροπλαστική γόνατος. Προώθησε τη θέση ότι η αρθροσκόπηση γόνατος και καθαρισμός στον ιδιωτικό τομέα στοιχίζει γύρω στις €3.000, αλλά ενίοτε μπορεί να στοιχίσει και πολύ περισσότερα, με το κόστος να αυξάνεται στην περίπτωση που πρέπει να αντικατασταθεί ο χιαστός. Η δική του άποψη είναι ότι ο Ενάγοντας θα πρέπει να υποβληθεί σε συνδυασμό θεραπειών. Πρέπει να υποβληθεί σε ενδοαρθρικές εγχύσεις υαλλουρονικού, των οποίων το κόστος ανέρχεται σε €200 ‑ €500 ετησίως. Τα βλαστοκύτταρα στοιχίζουν περί τα €1.500 με €2.000 το ένα είδος, ενώ το άλλο μπορεί να ανέλθει και μέχρι τις €4.000, ανάλογα με το τι θα επιλεγεί. Όσον αφορά την ολική αρθροπλαστική, ο ίδιος δεν θα την συνιστούσε στην ηλικία του Ενάγοντα, αλλά μετά την ηλικία των 50 ετών. Ο ίδιος θα πρότεινε σήμερα στον Ενάγοντα να μην υποβάλει τον εαυτό του σε βαρετή χειρωνακτική εργασία, έτσι ώστε να κρατήσει το γόνατό του για να μπορέσει να φθάσει κοντά στην επιτρεπτή ηλικία για ολική αρθροπλαστική. Εξήγησε ότι ο Ενάγοντας δεν μπορεί να είναι οικοδόμος στο επάγγελμα, δεν μπορεί να κουβαλά βαριά αντικείμενα ή να χρησιμοποιεί τα πόδια του, ούτε και μπορεί να εργάζεται σε συνθήκες ψύχους ή υγρασίας ή ζέστης. Καθιστός, ήταν η θέση του, ότι μπορεί να εκτελεί την οποιανδήποτε εργασία. Όσον αφορά την οδήγηση μοτοσικλέτας ήταν η δική του θέση ότι επειδή θα πρέπει χρησιμοποιεί τα πόδια του είναι δύσκολο και επικίνδυνο και προώθησε την άποψη ότι ο ίδιος θα εισηγείτο μια καθιστική εργασία για τον Ενάγοντα. Η αρθροπλαστική σε νεαρά άτομα μπορεί να στοιχίσει από €8.000 ‑ €10.000 και απαιτεί αποκατάσταση 3 – 6 μηνών και ετήσια παρακολούθηση από τον ιατρό.

 

Όσον αφορά το περιεχόμενο του πιστοποιητικού του Δρ. Ηλία Γεωργίου, ήταν η δική του θέση ότι με κάποια ευρήματα ο ίδιος ήταν σύμφωνος. Διαφωνούσε όμως με τη θέση του Δρ. Γεωργίου ότι ο Ενάγοντας μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται ως οικοδόμος και υπέδειξε ότι η εξέλιξη των τραυματισμών αντικατοπτρίζεται πλήρως στο MRI. Διαφωνούσε επίσης με την εισήγηση ότι μια αρθροσκόπηση και καθαρισμός οστεοφύτων θα ήταν αρκετά και ισχυρίστηκε ότι θα ήταν μέρος της θεραπείας.

 

Αντεξεταζόμενος υποστήριξε ότι είχε εξετάσει για πρώτη φορά τον Ενάγοντα, 9 χρόνια μετά τον τραυματισμό του και τον καιρό που τον επισκέφθηκε δεν παρακολουθούσε οποιουδήποτε είδους θεραπεία και ούτε λάμβανε οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή. Ισχυρίστηκε ότι, όταν ολοκλήρωσε ο Ενάγοντας τις θεραπείες του στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας δεν συνέχισε κάποιου άλλου είδους θεραπεία αλλά έκαμε φυσικοθεραπείες για 5 ‑ 6 μήνες μετά που αφαίρεσε την εξωτερική οστεοσύνθεση. Ένα χρόνο μετά το ατύχημα είχε ολοκληρώσει τις θεραπείες και δεν του αναφέρθηκε από τον ίδιο ότι ακολουθούσε οποιαδήποτε άλλη θεραπεία. Σε ερώτηση που του τέθηκε ισχυρίστηκε ότι το ιατρικό πιστοποιητικό το οποίο συνιστά το Τεκμήριο 15 είναι ολοκληρωμένο και προέκυψε από τις σημειώσεις που ο ίδιος είχε καταγράψει. Παραδέχθηκε ότι ο θεράπων ιατρός του Ενάγοντα, στο Γενικό Νοσοκομείο, ήταν ο Δρ. Τρυφωνίδης. Ήταν η θέση του ότι, ως καταγράφει στο πιστοποιητικό του, είχε συστήσει στον Ενάγοντα τρόπους αντιμετώπισης του τραυματισμού, όμως το 2021, που τον επισκέφθηκε ξανά, του είχε αναφέρει ότι δεν είχε ακολουθήσει οποιοδήποτε από αυτά που του είχε συστήσει. Κατά τη δική του άποψη οι τραυματισμοί του συγκεκριμένου είδους αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα έχουν αρνητικές επιπτώσεις. Υποστήριξε ότι το ίδιο το τραύμα, η σταθεροποίηση και η ανάταξη πρέπει να αντιμετωπίζονται άμεσα, δηλαδή σε 2 ‑ 3 μέρες. Όσον αφορά δε το ανοικτό τραύμα, ήταν η θέση του ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί πιο γρήγορα. Ερωτηθείς για το τραύμα στην φτέρνα ήταν η θέση του ότι καθαρίστηκε χειρουργικά και τοποθετήθηκαν οι δύο βελόνες Kirschner, οι οποίες δεν έχουν αφαιρεθεί μέχρι και σήμερα. Το κάταγμα στο γόνατο είχε αντιμετωπιστεί με εξωτερική οστεοσύνθεση, η οποία αφαιρέθηκε 3 μήνες μετά.

 

Ερωτηθείς σε σχέση με το τραύμα στο αριστερό γόνατο προώθησε την άποψη ότι είναι συμπιεστικό και συντριπτικό. Συμπιεστικό γιατί η επιφάνεια του γόνατος έπαθε καθίζηση και συντριπτικό γιατί έσπασαν περισσότερο από δύο κομμάτια, ως διαφαίνεται από το MRI, ήτοι το κάταγμα του έξω κνημιαίου κονδύλου και συντριβή και απόσπαση των επαρμάτων στην μεσοκονδύλιο περιοχή κνήμης. Ως ορθοπεδικός είχε εκτιμήσει o ίδιος το τραύμα, αλλά οι διαπιστώσεις του προκύπτουν και αντικατοπτρίζονται στα MRI και στις ακτινογραφίες και κατέληξε ότι το κάταγμα είναι συντριπτικό με συμπίεση της αρθρικής επιφάνειας. Το συγκεκριμένο κάταγμα πορώθηκε τον Μάιο 2011 όμως είχε εμβύθηση. Συμφώνησε ότι το αριστερό γόνατο είχε πλήρη κίνηση και ότι σε ακραίες κινήσεις είχε πόνο, όταν δεχόταν το βάρος του σώματος.

 

Εξήγησε ότι ο ακτινολόγος έχει την ειδική εκπαίδευση να διαβάζει το αποτέλεσμα της εικόνας που βλέπει, όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι όταν ο ορθοπεδικός χειρουργός χειρουργεί προβαίνει σε αντιστοίχιση των ακτινολογικών ευρημάτων με την εικόνα που βλέπει με τα μάτια του. Επέμενε στη θέση του ότι ο Ενάγοντας είχε υποστεί ρήξη του έσω μηνίσκου και ότι υπήρχε τραυματισμός του έσω μηνίσκου. Υποστήριξε ότι το 2019 όταν είχε εξετάσει εκ νέου τον Ενάγοντα δεν του είχε συστήσει όπως προβεί σε νέο MRI γιατί είχε δει το MRI του 2018, αλλά τον υπέβαλε στα δύο βασικά τεστ, το McMurrray και το Apley Test, για να διαπιστώσει αν υπήρχε οποιαδήποτε άλλη βλάβη στον μηνίσκο. Αρνήθηκε την υποβολή ότι δεν υπάρχει αστάθεια στο γόνατο και εξήγησε ότι στον έσω πλάγιο σύνδεσμο υπάρχει μικρού βαθμού αστάθεια, η οποία προέρχεται από τρία σημεία, από την χαλάρωση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, από την μερική ρήξη και ανάσπαση του επάρματος, την χαλάρωση του έσω πλάγιου συνδέσμου και από την συμπίεση του έξω διαμερίσματος του έξω κνημιαίου κονδύλου. Υπέδειξε ότι όταν ένας ιατρός βλέπει μεγάλη καμάρα στον χιαστό, τότε αυτό δεικνύει ένα έμμεσο σημείο προσθοπίσθιας αστάθειας του γόνατος. Εξήγησε ότι οι σύνδεσμοι του Ενάγοντα δεν είναι κομμένοι, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει αστάθεια στο γόνατο αφού κλινικά διαπιστώνεται. Όσον αφορά δε την οστεοαρθρίτιδα, εξήγησε ότι είναι εκφυλιστική πάθηση και το 2011 δεν θα μπορούσε να καταγραφεί, γιατί ήταν πολύ σύντομα μετά τον τραυματισμό. Όμως 10 χρόνια μετά φαίνεται η εκφυλιστική μετατραυματική νόσος να εξελίσσεται και να φθείρεται το γόνατο προοδευτικά, τόσο το έσω καθώς και το έξω διαμέρισμα.

 

Ανάφερε ότι ο ίδιος κατά την εξέταση δεν είχε διαπιστώσει κλείδωμα του γόνατος παρά μόνο άκουσε τον τριγμό. Όμως μπορούσε να δικαιολογήσει το κλείδωμα από τα ευρήματα στα οποία είχε προβεί. Όσον αφορά την χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας ισχυρίστηκε ότι είναι συχνό φαινόμενο και προέρχεται από πολλές αιτίες. Όμως, τέταρτου βαθμού χονδρομαλάκυνση είναι σπάνιο φαινόμενο στην ηλικία των 30 χρονών και προέρχεται σχεδόν μόνο από τραυματισμό, αφού ουσιαστικά σημαίνει ότι υπάρχει πλήρης απώλεια του πάχους του χόνδρου. Όταν του υποβλήθηκε ότι δεν έχουν υποστεί τραυματισμό οι χόνδροι του Ενάγοντα, ισχυρίστηκε ότι υπάρχει κάταγμα πλατό και κάταγμα αρθρικής επιφάνειας, ότι έχει σπάσει ο χόνδρος. Υποστήριξε ότι συνήθως, ασθενείς που έχουν υποστεί τέτοια κατάγματα, μετά από ένα χρόνο επανέρχονται σε μια κινητικότητα αρκετά καλή. Όμως η εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας θα επηρεάσει την κινητικότητα. Προώθησε τη θέση ότι σε έναν άνθρωπο 30 ετών δεν μπορούν να γίνονται εκπτώσεις στη λειτουργικότητα. Ο Ενάγοντας μετά από κάποιο περπάτημα, κάποιες κινήσεις, κάποια ορθοστασία, παραπονείτο για πόνο. Μπορεί να κάμπτεται και να εκτείνεται πλήρως το γόνατο αλλά η οστεοαρθρίτιδα του προκαλεί πόνο μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ορθοστασίας ή βάδισης.

 

Κατά τη δική του άποψη ο Ενάγοντας έχει λειτουργικό πρόβλημα, όμως δεν του αρμόζει η λέξη “αναπηρία”. Είναι σίγουρος ότι δεν μπορεί να εργαστεί στις οικοδομές και να κουβαλήσει βάρη και ότι μπορεί να τρέξει να διασταυρώσει έναν δρόμο όταν βρεθεί σε κίνδυνο χωρίς όμως να σημαίνει ότι μπορεί να αθληθεί. Καθιστική εργασία μπορεί να αναλάβει. Διαφώνησε με τη θέση ότι ο Ενάγοντας δεν χρίζει μελλοντικής χειρουργικής επέμβασης και υποστήριξε ότι η ολική αρθροπλαστική δεν μπορεί να αποφευχθεί στο μέλλον. Ερωτηθείς ισχυρίστηκε ότι ο ίδιος δεν έχει προσωπικό όφελος σε σχέση με τον Ενάγοντα, πλην την υπηρεσία την οποία του παρείχε και για την οποία πληρώθηκε.

 

Ο θεράπων ιατρός του Ενάγοντα ήταν ο επόμενος μάρτυρας, ο Δρ. Τρυφωνίδης, Μ.Ε.8, Ορθοπεδικός Χειρούργος. Υπηρετούσε στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας από το 2010 και από το 2015 μέχρι και σήμερα ιδιωτεύει. Υποστήριξε ότι στις 25/12/2010 είχε χειρουργήσει τον Ενάγοντα και έχει καταρτίσει και ιατρικό πιστοποιητικό στις 19/03/2012, το οποίο αναγνώρισε στο περιεχόμενο του Τεκμηρίου 19. Συνέχισε να τον παρακολουθεί στα εξωτερικά ιατρεία και τον είχε δει, μετά από πάροδο χρόνου, συγκεκριμένα στις 24/08/2021, για σκοπούς διαπίστωσης της σημερινής του κατάστασης. Ως διαπίστωσε, στο δικό του πιστοποιητικό, ο Ενάγοντας είχε ανοικτό κάταγμα έσω ποδοκνημικού σφυρού. Δηλαδή είχε διάσπαση το δέρμα και λόγω του ότι δεν είχε επικοινωνία με το περιβάλλον κινδύνευε με επιμόλυνση του οστού. Αυτός ήταν ο πρώτος τραυματισμός που αντιμετωπίστηκε. Όσον αφορά το δεύτερο χειρουργείο, αυτό αφορούσε το κάταγμα του αριστερού κνημιαίου πλατώ, αφού μετά τις ακτινογραφίες διαπιστώθηκε ότι έπρεπε να υποβληθεί σε επέμβαση. Κατέθεσε τις συγκεκριμένες ακτινογραφίες ως Τεκμήριο 20. Εξήγησε ότι το αριστερό γόνατο έδειχνε σοβαρό τραυματισμό μίας άρθρωσης, ένα τραυματισμό υψηλής ενέργειας. Υπήρχε πολυτεμαχισμός του οστού, γι' αυτό και χαρακτηρίστηκε ως συντριπτικό. Σε έναν τέτοιο τραυματισμό υπάρχει πάντοτε μεγάλος κίνδυνος να επέλθει νέκρωση στο δέρμα γύρω από το γόνατο και ο Ενάγοντας ήταν πολύ τυχερός που δεν τραυματίστηκε η αρτηρία πίσω από το γόνατό του. Προώθησε την άποψη ότι αναμένονται μακροχρόνιες επιπτώσεις σε ένα τέτοιου είδους κάταγμα, αφού ως εμφαίνετο από τις ακτινογραφίες υπήρχαν 5 οστικά τεμάχια τα οποία διασπάστηκαν από κορμό του οστού. Είχαν εφαρμόσει χειρουργικά κλειστή ανάταξη και το σταθεροποίησαν με τη μέθοδο της εξωτερικής οστεοσύνθεσης. Ο ίδιος δεν μπορούσε να χαρακτηρίσει το κάταγμα συμπιεστικό, γιατί είχε σύντριψη. Συμπίεση είχε χρησιμοποιήσει ο ίδιος για να φέρει τα οστικά τεμάχια στη θέση τους. Κατέθεσε ακτινογραφίες του αριστερού γόνατος, ημερομηνίας 15/02/2011, ως Τεκμήριο 21 και υπέδειξε ότι είχε χρησιμοποιήσει βελόνες για να τοποθετήσει τα οστικά τεμάχια στις θέσεις τους, οι οποίες βελόνες ενώθηκαν με μπάρα για να βοηθήσουν στην ίαση. Ισχυρίστηκε ότι και οι δύο τραυματισμοί του Ενάγοντα ήταν σοβαροί, αφού θα μπορούσε να χάσει ακόμα και το πόδι του, ενώ ακόμη και μετά την παρέλευση ενός χρόνου συνέχιζε να παραπονείται για πόνους στο αριστερό γόνατο. Τα συγκεκριμένα παράπονα δικαιολογούνται μετά από τέτοιο σοβαρό τραυματισμό της συγκεκριμένης εμβέλειας, αφού υπάρχουν μόνιμες επιπτώσεις που εκφράζονται με τέτοιου είδους συμπτώματα. Κατά τη δική του άποψη σε τέτοιου είδους τραυματισμό είναι αναπόφευκτο να μην προέλθει μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα, λόγω της αρχιτεκτονικής ανωμαλίας που επέρχεται στο οστό και τον αρθρικό χόνδρο, η οποία αρθρίτιδα εξελίσσεται σύμφωνα με το εύρος και την εμβέλεια της ενέργειας που διαπερνά το ανατομικό μέρος του τραυματισμού.

 

Όσον αφορά περαιτέρω επεμβάσεις στις οποίες θα πρέπει να υποβληθεί ο Ενάγοντας ισχυρίστηκε ότι θα χρειαστεί από ενέσιμες θεραπείες μέχρι και αρθροσκοπικές επεμβάσεις ή ακόμα αρθροπλαστική. Οι περισσότερες από αυτές τις θεραπείες έχουν ως σκοπό να μετριάσουν ή ακόμα και να σταματήσουν την εξέλιξη της οστικής αρθρίτιδας, αλλά και να βοηθήσουν στη διαχείριση των προβλημάτων. Η τελική θεραπεία όμως είναι η αρθροπλαστική. Στις 24/08/2021 είχαν διενεργηθεί περαιτέρω ακτινογραφίες γόνατος, τις οποίες κατέθεσε ως Τεκμήριο 22. Οι ακτινογραφίες κατέδειξαν σημάδια πώρωσης του κατάγματος, σε 2 από 3 σημεία του διαμερίσματος του γόνατος, έσω και έξω, οστεοαρθρίτιδα με μείωση του οστικού διαστήματος υποχόνδρια σκλήρυνση, ανάπτυξη υποχόνδριων ιστών και κλασικά σημεία οστεοαρθρίτιδας. Όμως για να αξιολογηθεί πόσο άσχημα έχει εξελιχθεί η φθορά απαιτείται η διενέργεια MRI. Κατάθεσε, ως Τεκμήριο 23, τις ακτινογραφίες που είχαν γίνει στις 23/05/2011, υπέδειξε ότι η εμβύθιση, δηλαδή η ανωμαλία στην αρθρική επιφάνεια, είχε επιδεινωθεί.

 

Με αναφορά στο Τεκμήριο 22 ισχυρίστηκε ότι υπήρχε πυρήνας ασβέστωσης στον έσω πλάγιο σύνδεσμο. Η κατάσταση του Ενάγοντα τον οδηγεί στο να έχει πόνους στο γόνατο, οι οποίοι επιδεινώνονται όταν προσπαθεί να ανέβει ή κατέβει σκάλες και όταν προσπαθεί να σταθεί ή να καθίσει για κάποιο χρόνο. Όσον αφορά δε το βαθύ κάθισμα είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Ο ίδιος είχε διαπιστώσει κλινικά ανωμαλία στη βάδιση του Ενάγοντα, καθώς επίσης και ότι δυσκολευόταν να σηκωθεί από καθιστή θέση, λόγω αδυναμίας και πόνους στο αριστερό γόνατο. Η ατροφία στον τετρακέφαλο αριστερά είναι εμφανής με το μάτι. Όσον αφορά δε τον κριγμό στις κινήσεις του γόνατος υποστήριξε ότι είναι ο παθολογικός ήχος που παρουσιάζεται όταν υπάρχει ανωμαλία στις επιφάνειες που κινούνται ή όταν υπάρχει ερεθισμός στη μεμβράνη ή στον υμένα της άρθρωσης. Παράλληλα υπήρχε και ευαισθησία στην ψηλάφηση τόσο στο έσω όσο και στο έξω διαμέρισμα του γόνατος. Η κλινική εικόνα του Ενάγοντα δικαιολογεί τα παράπονα του όσον αφορά τον πόνο. Η πρόβλεψή του, με βάση την κλινική εικόνα που είχε για τον ασθενή, από την πρώτη μέρα του τραυματισμού του ήταν και συνεχίζει να είναι ότι δεν μπορεί να εργαστεί σε χειρωνακτική εργασία, αφού συνιστά μεγάλο κίνδυνο το να σηκώσει βάρος ή να χάσει την ισορροπία του λόγω της δυσλειτουργίας του αριστερού γόνατος. Δεν μπορεί να ανέβει τη σκάλα, αφού η ικανότητα μονοποδικής στάσης και ισορροπίας είναι πολύ φτωχή. Υποστήριξε ότι θα είναι πολύ δύσκολο να ανταπεξέλθει σε τέτοιου είδους δραστηριότητες όπως είναι το ποδόσφαιρο, καθώς και άλλου είδους αθλητισμό. Όσον αφορά την οδήγηση μοτοσικλέτας ήταν η δική του θέση ότι μπορεί να το πράξει, όμως μετά από λίγη ώρα θα δυσκολευτεί και θα πρέπει να σηκωθεί από τη μοτοσικλέτα. Με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απεικόνισης, για τον ίδιο ήταν ξεκάθαρο ότι υπάρχει οστεοαρθρίτιδα σε δύο από τα τρία διαμερίσματα του γόνατος, έσω και έξω, η οποία προκαλεί πολλά προβλήματα.

 

Όταν του υποδείχθηκε το ιατρικό πιστοποιητικό του Δρ. Σιάμισιη, το Τεκμήριο 15, προώθησε την άποψη ότι δεν τον ξαφνιάζουν οι κακώσεις των μαλακών μορίων και ότι οι βλάβες στα μαλακά μόρια, σε τέτοιου είδους υψηλής ενέργειας τραυματισμούς, είναι αναμενόμενες. Ο Ενάγοντας θα πρέπει να προβεί σε κάποιες από τις θεραπείες που θα του συστήσει ο θεράπων ιατρός του.

 

Αντεξεταζόμενος, με αναφορά το Τεκμήριο 20, ισχυρίστηκε ότι δεν συνηθίζετο να γίνεται έκθεση στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, αλλά συμπληρωνόταν το έντυπο παραπομπής. Επέμενε στη θέση του ότι το Τεκμήριο 20 καταδείκνυε μεγάλης εμβέλειας τραυματισμό και ότι σε καμία περίπτωση το συγκεκριμένο κάταγμα δεν μπορούσε να θεωρηθεί συμπιεστικό. Ερωτηθείς επανέλαβε ότι ο τραυματισμός που υπέστη ο Ενάγοντας αφορούσε κάταγμα που προεκτείνετε από την επιφυσιακή περιοχή, μεταφυσιακή περιοχή, με λίγη προέκταση στη διάφυση του οστού. Στο σημείο που καταφύετο ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμος υπήρχε οπίσθια παρεκτόπιση ενός μεγάλου τεμαχίου. Κατά τη δική του άποψη περιέγραψε τον τραυματισμό χωρίς υπερβολές. Επέμενε στη θέση του ότι υπήρχαν 5 τεμάχια οστικά ενώ υπήρχε και η μεγάλη ενδοαρθρική σχισμή η οποία παρουσιάζει εμβύθιση της αρθρικής επιφάνειας.

 

Όσον αφορά δε τη μετεγχειρητική του πορεία, υποστήριξε ότι ήταν επιτακτική η ανάγκη συχνής παρακολούθησης λόγω των μεταλλικών βελόνων που είχαν τοποθετηθεί στο πόδι, έτσι ώστε ο ίδιος να ελέγχει ότι δεν υπήρχε επιμόλυνση. Μετά την αφαίρεση των βελόνων ο Ενάγοντας έχριζε τακτικής, αλλά όχι συχνής παρακολούθησης και του συνεστήθη φυσιοθεραπεία, όμως ο ίδιος είχε επιλέξει όπως παρακολουθείται από ιατρό του ιδιωτικού τομέα. Ήταν η θέση του ότι ένας τέτοιος τραυματισμός επιβάλλει την απουσία από την εργασία για 10 με 12 μήνες. Αρνήθηκε την υποβολή ότι ο Ενάγοντας είχε πλήρη κινητικότητα, αφού ο όρος κινητικότητα περιλαμβάνει εύρος κίνησης, απουσία πόνου, ισορροπία και εκρηκτικότητα. Αυτές τις ποιοτικές λειτουργίες δεν τις είχε η άρθρωση του Ενάγοντα. Συμφώνησε ότι είχε πλήρη κάμψη και έκταση το γόνατο. Επίσης, προώθησε τη θέση ότι ο Ενάγοντας είχε πλήρη δυσλειτουργία, πόνο και κριγμό με κακούς προγνωστικούς παράγοντες, οι οποίοι εστιάζονται κυρίως στο νεαρό της ηλικίας του. Εξήγησε ότι στον ιδιωτικό τομέα η αφαίρεση των δύο βελόνων στον έσω σφυρό στοιχίζει περί τις €3.000 και στο ΓΕΣΥ €6. Η άποψή του είναι ότι ο Ενάγοντας θα χρειαστεί ολική αρθροπλαστική σε κάποια φάση της ζωής του.

 

Ισχυρίστηκε ότι ο Ενάγοντας μπορεί να εργαστεί σε καθιστικής φύσεως εργασία, στην οποία δεν απαιτείται ορθοστασία ή βάδιση και ότι η άσκηση συνιστά το Α και το Ω της αποκατάστασης και βιωσιμότητας της άρθρωσης και των μυϊκών ομάδων πέριξ της άρθρωσης. Ο ίδιος είχε συμβουλεύσει τον Ενάγοντα όπως συνεχίσει να ασκείται και να υποβάλλεται σε φυσιοθεραπεία για πάντα και η φαρμακευτική αγωγή να συνιστά υποβοηθητικό εργαλείο μαζί με την άσκηση. Υποστήριξε εμφαντικά ότι ο Ενάγοντας δεν μπορεί να εκτελεί την εργασία του οικοδόμου.

 

Μαρτυρία δόθηκε από την Δρ. Κατωδρύτου, Μ.Ε.9, ιατρό ακτινολόγο με ειδικότητα στη Μαγνητική Τομογραφία. Διετέλεσε ακτινολόγος από το 1997 μέχρι το 2020 και αιτήθηκε πρόωρης σύνταξης για λόγους υγείας. Σε σχέση με τον Ενάγοντα διενήργησε δύο μαγνητικές τομογραφίες, η πρώτη στις 28/11/2011 και η δεύτερη στις 28/11/2018. Αναγνώρισε στο περιεχόμενο των Τεκμηρίων 17(Α) και (Β) τις Εκθέσεις της σε σχέση με τις συγκεκριμένες μαγνητικές τομογραφίες. Εξηγώντας το Τεκμήριο 17(Α) ανέφερε ότι υπήρχε κάταγμα σε πολλαπλά τεμάχια το οποίο είναι δύσκολο να θεραπευτεί με ανάταξη της άρθρωσης. Αρνήθηκε ότι το συγκεκριμένο κάταγμα ήταν απλό συμπιεστικό κάταγμα. Όσον αφορά το backling του οπίσθιου χιαστού, η αυξημένη καμάρα που κάνει ο οπίσθιος χιαστός χωρίς να έχει τραυματιστεί, εξήγησε ότι είναι ένα σημείο του οπίσθιου χιαστού το οποίο δίνει στους ακτινολόγους έναυσμα για προβληματισμό σε σχέση με τη λειτουργία του πρόσθιου χιαστού γιατί παρατηρείται όταν υπάρχει ανεπάρκεια λειτουργίας του πρόσθιου χιαστού δίδοντας αστάθεια στην άρθρωση. Υποστήριξε ότι ούτε ο πρόσθιος αλλά ούτε και ο οπίσθιος χιαστός είχαν ρήξη, όμως στην απεικόνιση αποκαλύπτεται ανεπάρκεια στη λειτουργία του πρόσθιου χιαστού και η κατάφυση του συνδέσμου εμπλέκεται στην περιοχή του κατάγματος. Κατά τη δική της άποψη τα πολλαπλά προβλήματα στο γόνατο ήταν τραυματικής αιτιολογίας. Όσον αφορά το μηριαίο και την κνήμη, υπήρχε μετατόπιση η οποία καταδείκνυε πρόβλημα στους πλάγιους συνδέσμους και πάχυνση του έσω πλάγιου συνδέσμου η οποία από τις εικόνες είναι πέραν των 6 μηνών. Υπήρχε ρήξη του έσω και του έξω μηνίσκου. Η ακτινολογική εικόνα του 2011 ήταν συμβατή με το κάταγμα και το τραύμα που υπέστη ο Ενάγοντας.

Εξήγησε ότι οι χιαστοί εξασφαλίζουν σταθερότητα στην άρθρωση, η οποία είναι βασική, γιατί η αστάθεια της άρθρωσης και του γόνατος οδηγεί μακροπρόθεσμα σε χονδρομαλάκυνση και μετά σε οστεοαρθρίτιδα και θα οδηγήσει σε αντικατάσταση της άρθρωσης. Υποστήριξε ότι κάθε νεαρός ασθενής που έχει ρήξη χιαστού, ιδίως του πρόσθιου, χειρουργείται για να εξασφαλιστεί σταθερότητα στην άρθρωση. Όμως σε σχέση με τον Ενάγοντα δεν μπορούσαν οι Ορθοπεδικοί να αντικαταστήσουν τον χιαστό λόγω του κατάγματος, ήτοι τα πολλαπλά τεμάχια. Σήμερα το κόκκαλο έχει πορωθεί, όμως έχει μείνει μια σημαντική μείωση στην αρθρική επιφάνεια του έξω κονδύλου της κνήμης, ήτοι υπάρχει διαφορά στο ύψος της αρθρικής επιφάνειας.

 

Υποστήριξε ότι είναι σοβαρός τραυματισμός της άρθρωσης ο οποίος δεν δημιούργησε μόνο οστικό πρόβλημα αλλά αφορούσε και τις ενδοαρθρικές δομές, οι οποίες είναι πολύ βασικές για την καλή και σωστή λειτουργία του γόνατος. Οι οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις που υπάρχουν δεν δικαιολογούνται για την ηλικία του Ενάγοντα και υπάρχουν ευρήματα που δείχνουν ότι η βλάβη επεκτείνεται στο γόνατο. Σήμερα, ήταν η θέση της ότι δεν θα ανέμενε αλλαγές στο οστό στην περιοχή του κατάγματος γιατί έχει πορωθεί. Εκείνο που θα ανέμενε είναι μια χειροτέρευση των οστεαρθριτικών αλλοιώσεων και των αλλοιώσεων των μαλακών μορίων, συμπεριλαμβανομένων και των μηνίσκων. Ερωτηθείσα, υποστήριξε ότι ο Ενάγοντας μπορεί να χρησιμοποιεί τα χέρια του, όμως δεν μπορεί να χρησιμοποιεί τα γόνατά του. Δηλαδή, δεν μπορεί να είναι γονατιστός για πολλές ώρες ή να κουβαλά βάρος. Κατά τη δική της άποψη οτιδήποτε στρεσάρει τα γόνατα πρέπει να αποφεύγεται, ήτοι η ορθοστασία για πολλές ώρες, το ανεβοκατέβασμα της σκάλας καθώς και το ποδόσφαιρο.

 

Ερωτηθείσα ανέφερε ότι ένα τέτοιο γόνατο δικαιούται να κλειδώνει ανάλογα με τις κινήσεις, καθώς επίσης και να προκαλεί πολύ πόνο σε τακτά χρονικά διαστήματα λόγω της οστεοαρθρίτιδας, των μηνίσκων και της χονδρομαλάκυνσης της επιγονατίδας. Ήταν η δική της θέση ότι λόγω της ηλικίας του Ενάγοντα θα πρέπει να γίνουν τα πάντα για να συντηρήσει το δικό του γόνατο γιατί είναι πολύ νεαρός για να γίνουν σκέψεις για αντικατάσταση του γόνατος. Υποστήριξε ότι η αντικατάσταση της άρθρωσης θα πρέπει να καθυστερήσει όσο περισσότερο και ότι είναι δύσκολο για έναν νεαρό άνθρωπο να προσέχει το γόνατό του από τα 30 του χρόνια μέχρι τα 70.

 

Σε σχέση με τις διαπιστώσεις του Δρ. Η. Γεωργίου, υποστήριξε ότι μετά από τόσα χρόνια η ίδια δεν θα περίμενε να διαπιστωθεί η αστάθεια από την κλινική εξέταση οποιουδήποτε ιατρού. Η αστάθεια υπάρχει απεικονιστικά και φαίνεται στην εξέλιξη των οστεοαρθριτικών αλλοιώσεων στη χειροτέρευση τους, αλλά συνίσταται σε μικρή αστάθεια που αφορά τον πρόσθιο χιαστό και την κατάφυση του πάνω στο τεμαχισμένο κόκαλο το οποίο έχει πορωθεί μεν αλλά σε λάθος θέση. Συνιστά πλέον μια λειτουργική ανεπάρκεια του χιαστού, η οποία δεν αναμένεται να φανεί σε κλινική εξέταση. Σίγουρα μια μικρή αστάθεια υπάρχει η οποία πιθανόν να μην είναι εμφανής μετά την πάροδο τόσων χρόνων. Όσον αφορά τους πλάγιους συνδέσμους, υποστήριξε ότι ο έσω πλάγιος έχει χρόνια ρήξη πλην όμως δεν θα δείξει την οποιαδήποτε αστάθεια. Όσον αφορά τον έσω και τον έξω μηνίσκο υποστήριξε ότι δεν έχουν ρήξη, όμως υπάρχει πρόβλημα, αφού τα ευρήματα παραπέμπουν στην δυσλειτουργία του ίδιου του κόκκαλου από κάτω. Όσον αφορά τα οστεόφυτα υποστήριξε ότι αυτά υπάρχουν και στις δύο πλευρές του γόνατος.

 

Αντεξετασθείσα ανέφερε ότι δεν είχε δει προηγούμενες ακτινογραφίες του Ενάγοντα, πλην όμως γνώριζε ότι το τραύμα ήταν παλιό. Όσον αφορά το MRI του 2011 επέμενε στη θέση της ότι το τραύμα δεν ήταν συμπιεστικό γιατί είχε πολλαπλά οστικά τεμάχια. Προώθησε τη θέση ότι είναι σημαντικό το πώς αντιμετωπίζεται το κάθε κάταγμα και τι αφήνει σαν κατάλοιπο. Το συγκεκριμένο κάταγμα οδήγησε στην καθίζηση του έσω κονδύλου της κνήμης και άφησε και λειτουργική ανεπάρκεια στην άρθρωση, γιατί η πώρωση του κατάγματος έγινε σε λανθασμένη θέση. Συμφώνησε με τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχει ρήξη του οπίσθιου χιαστού συνδέσμου.

 

Υποστήριξε ότι στην Έκθεσή της περιγράφει μετατόπιση στα κόκκαλα, λόγω της ρήξης του έσω πλαγίου. Εξήγησε ότι υπήρχε μετατόπιση στο left- right λόγω του έσω πλαγίου. Στις εικόνες του Ενάγοντα υπήρχε χρόνια ρήξη του έσω πλαγίου, ο οποίος είναι κάτω από το κάταγμα και αυτό αποκαλύπτεται από την αυξημένη καμάρα που κάνει ο οπίσθιος, η οποία είναι ένδειξη για ανεπάρκεια στη λειτουργία του πρόσθιου χιαστού χωρίς ο ίδιος να είναι κομμένος, δηλαδή να έχει υποστεί ρήξη. Επέμενε στη θέση της ότι στην απεικονιστική αξιολόγηση διαπίστωσε ακρωτηριασμό του άκρου του οπίσθιου κέρατος του έξω μηνίσκου, η ελεύθερη μύτη είναι κομμένη, μισό με ένα εκατοστό και ότι υπήρχε μια χαρακτηριστική εικόνα στο MRI. Ερωτηθείσα ανέφερε ότι το κάταγμα αφορά το έξω μέρος και το οπισθοπλάγιο μέρος της κνήμης. Για την ίδια, ως ακτινολόγο, οι οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις ήταν σημαντικές γιατί θα έπρεπε να γίνουν κάποιες ενέργειες νωρίς για να αποφευχθεί η οστεοαρθρίτιδα. Αυτός είναι και ο λόγος που τα γόνατα των νεαρών συχνά εγχειρίζονται μετά από οποιοδήποτε τραυματισμό με την αντικατάσταση του χιαστού, για να δώσουν σταθερότητα στο γόνατο και να αποφευχθεί η γρήγορη οστεοαρθρίτιδα. Όμως σε σχέση με τον Ενάγοντα η ατυχία ήταν ότι το κάταγμα έπιανε από κάτω το κόκαλο και έδινε αστάθεια, παρόλο που ο χιαστός δεν είχε κοπεί. Όμως το κόκαλο, πάνω στο οποίο καταφυόταν ο χιαστός, είχε πρόβλημα. Γι’ αυτό επηρεάστηκε και η λειτουργία του χιαστού, χωρίς ο ίδιος ο χιαστός να είναι κομμένος και είναι αυτό που οδήγησε στην οστεοαρθρίτιδα. Ήταν η άποψή της ότι η χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας είχε δημιουργηθεί λόγω του ότι το γόνατο λειτουργεί και στρεσάρετε αρκετά. Ο συγκεκριμένος ασθενής είχε χονδρομαλάκυνση τέταρτου βαθμού με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η ζωή του, αφού αυτό επηρεάζει την βάδισή του, καθώς μπορεί να ανέβει σκαλιά με πάρα πολύ πόνο και κόπο.

 

Παραδέχθηκε ότι στην Έκθεση που κατάρτισε το 2018, Τεκμήριο 17Β, είχε καταγράψει μερική ρήξη του προσθίου γιατί διαπίστωσε ότι ήταν οιδηματώδης ο σύνδεσμος. Υποστήριξε ότι το κατά πόσον πρέπει να χειρουργηθεί ένα γόνατο είναι θέμα του ορθοπεδικού ιατρού. Όσον αφορά τον μηνίσκο ισχυρίστηκε ότι στην περιοχή που σκίστηκε ο ιστός αλλοιώθηκε και έπαθε εκφύλιση. Ο ακτινολόγος το βλέπει σαν κυστική εκφύλιση μηνίσκου. Διαπίστωσε επίσης οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις και στα δύο τμήματα, έσω και έξω, του μηνίσκου και η χειροτέρευση αφορούσε την δημιουργία των πλάγιων οστεοφύτων, ενώ στην Έκθεση του 2011 είχε διαπιστώσει αλλοιώσεις μόνο στο έσω διαμέρισμα. Προώθησε την άποψη ότι πρόκειται για σοβαρό τραυματισμό σε γόνατο 30χρονου νεαρού. Οι αλλοιώσεις που διαπιστώνονται, ήταν η θέση της ότι προκύπτουν, χωρίς αμφιβολία, από το τραύμα. Υποστήριξε ότι είναι ένας τραυματισμός που επιφέρει μια μόνιμη καθίζηση της επιφάνειας της κνήμης με όλα τα επακόλουθα, με τραυματισμό των δύο μηνίσκων και με τη δημιουργία οστεοαρθρίτιδας η οποία σε λίγα χρόνια θα χειροτερεύει και με επιπλέον χονδρομαλάκυνση της επιγονατίδας. Η συγκεκριμένη εικόνα δεν αρμόζει σε γόνατο τριαντάχρονου. Ερωτηθείς ανέφερε ότι ο Ενάγοντας πρέπει να δουλεύει, να βρει μια ασχολία, αλλά πρέπει να προσέχει το γόνατό του. Τα χέρια του και ο αυχένας του είναι μια χαρά.

 

Μαρτυρία δόθηκε και από τον Δρ. Μαντά, Μ.Ε.10, πλαστικό χειρούργο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, είχε εξετάσει τον Ενάγοντα το 2011 και κατέθεσε ιατρική έκθεση ως Τεκμήριο 24. Υποστήριξε ότι οι 2 ουλές που υπάρχουν παρουσιάζουν δυσαισθησία, δηλαδή υπερευαισθησία όταν υπάρχει τριβή. Ο ασθενής περπατώντας ή φορώντας παπούτσια, αισθάνεται ενοχλήσεις στην περιοχή της ουλής στο γόνατο λόγω κακώσεως των αισθητικών νευρών. Κατά τη δική του άποψη ενδείκνυται επέμβαση και στις 2 ουλές, η οποία θα τις διορθώσει όχι μόνο αισθητικά αλλά και λειτουργικά. Όσον αφορά το κόστος, εξήγησε ότι σήμερα είναι διπλάσιο, περί τις €2.000 και η διαδικασία είναι με τοπική νάρκωση. Η επούλωση που χρειάζεται είναι 2 - 4 εβδομάδες. Καθόρισε τα δικά του έξοδα στα €200.

 

Αντεξετασθείς ισχυρίστηκε ότι είχε εξετάσει τον Ενάγοντα μια φορά. Παραδέχτηκε ότι οι ουλές βελτιώνονται και ότι η ερυθρότητα υποχωρεί. Εξήγησε ότι η ενόχληση που προκύπτει από την ουλή είναι γιατί αυτή υφίσταται πίεση. Ερωτηθείς, ανέφερε ότι η κάκωση των νεύρων είχε προέλθει από την τομή που είχε διενεργηθεί για να προσπεραστεί το οστό για την οστεοσύνθεση. Παραδέχθηκε ότι είναι θέμα επιλογής του ασθενούς κατά πόσο θα προχωρήσει με τη διόρθωση. Εξήγησε ότι όταν αποφασίσει να αφαιρέσει τις βελόνες, μπορεί την ώρα της επέμβασης να βρίσκεται και πλαστικός ιατρός για να τις διορθώσει. Υποστήριξε ότι στην περίπτωση που αποφασίσει να προχωρήσει με θεραπεία λέιζερ, τότε δεν θα μπορεί να πηγαίνει δουλειά για 10 μέρες, αν η εργασία του είναι χειρωνακτική. Εάν είναι γραφειακή τότε 3-4 μέρες.

 

Επόμενος μάρτυρας ήταν ο Ενάγοντας, Μ.Ε.11, ο οποίος κατέγραψε τις θέσεις του σε γραπτή δήλωση η οποία σημειώθηκε ως Έγγραφο 3. Σύμφωνα με τις καταγραφείσες θέσεις του, γεννήθηκε το 1990 και είναι το τέταρτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας. Λόγω του ότι δεν του άρεσε το σχολείο ή/και το διάβασμα, αποφάσισε να το εγκαταλείψει στην ηλικία των 14 ετών. Ο μεγάλος του αδελφός, ο Γρηγόρης, ασχολείτο με τα χτίσματα και όταν εγκατέλειψε το σχολείο τον έπαιρνε μαζί του στη δουλειά για κάποιες μέρες για να ενταχθεί στο νόημα της δουλειάς του χτίστη, αφού ήταν μια δουλειά που ικανοποιούσε και τον ίδιο. Όμως δεν πήγαινε καθημερινά δουλειά, αφού ήθελε να διασκεδάσει και να βολτάρει με τους φίλους του. Όταν μετέβαινε στα χτίσματα, ο αδελφός του τον πλήρωνε Λ.Κ.25 τη μέρα, βάζοντας τον να κουβαλά υλικά και εργαλεία στις οικοδομές, να βοηθά τους μαστόρους, να ανακατεύει τον πηλό και γενικά να παρέχει βοήθεια στους χτίστες. Λόγω του ότι του άρεσε η συγκεκριμένη εργασία, ο ίδιος μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό του να την κάνει για όλη του τη ζωή. Επίσης συνειδητοποιούσε ότι ο αδελφός του επένδυε στον ίδιο και επεδίωκε όπως αποκτήσει τις γνώσεις και την εμπειρία ενός τεχνίτη. Με αυτό τον τρόπο θα μπορούσε κάποια μέρα να έχει τη δική του εταιρεία ή να συνεταιρέψει με τον αδελφό του, ο οποίος είχε δική του εργοληπτική εταιρεία. Με την καθοδήγηση και έλεγχο του αδελφού του έμαθε να χτίζει τούβλα, να σουβατίζει, να τοποθετεί πατώματα και να κάνει τις βασικές μετρήσεις που απαιτούνται σε μια οικοδομή. Αν συνέχιζε τη συγκεκριμένη εργασία θα ήταν πολύ πιο έμπειρος και θα εκτελούσε τα συγκεκριμένα καθήκοντα πολύ πιο γρήγορα. Ο αδελφός του από το 2006 του κατέβαλλε Κοινωνικές Ασφαλίσεις και τον δήλωνε στον Φόρο Εισοδήματος. Από το 2008, που του ανέθετε υπεργολαβίες, ο ίδιος κέρδιζε περισσότερα χρήματα και αυτό του έδινε μεγαλύτερη ικανοποίηση από οικονομικής πλευράς. Το 2008 κατατάχθηκε στην Εθνική Φρουρά για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία και παρά το γεγονός ότι υπηρέτησε για έναν χρόνο, αιτήθηκε προσωρινής απαλλαγής γιατί ήθελε να επιστρέψει στην εργασία του για να κερδίζει λεφτά, γιατί ήθελε να αγοράσει δικό του μεταφορικό μέσο και ήταν ο μόνος τρόπος να το πετύχει. Όταν έλαβε την αναστολή, από τον Σεπτέμβρη του 2009 μέχρι τη μέρα του ατυχήματος, ήτοι 23/12/2010, εργαζόταν στον αδελφό του. Κατάφερε, με τα λεφτά που κέρδιζε από την εργασία του, να αγοράσει δικό του αυτοκίνητο, καθώς και τη μοτοσυκλέτα του με αριθμό εγγραφής [ ], μάρκας HONDA.

 

Όσον αφορά το ατύχημα, κατέγραψε ότι στις 23/12/2010 γύρω στις 23:50, ενώ οδηγούσε τη μοτοσυκλέτα του με αριθμό εγγραφής [ ] στη Λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου με κατεύθυνση από το Πέρα Χωριό προς Αγία Βάρβαρα, σε κάποιο σημείο του δρόμου είχε μπροστά του ένα αυτοκίνητο το οποίο κινείτο με χαμηλή ταχύτητα. Ο συγκεκριμένος δρόμος είχε οδικό φωτισμό και ο ίδιος είχε αναμμένα τα φώτα της μοτοσυκλέτας του, ενώ μπροστά του οδηγούσε ο φίλος του, έχοντας επίσης αναμμένα τα φώτα πορείας του και η ταχύτητα και των δύο ήταν γύρω στα 60 χιλιόμετρα ανά ώρα. Προσπέρασαν το αυτοκίνητο που βρήκαν στον δρόμο τους, ο φίλος του το προσπέρασε πρώτος και στη συνέχεια το προσπέρασε και ο ίδιος συνεχίζοντας κανονικά την πορεία τους προς την Αγία Βάρβαρα και διατηρώντας την πορεία τους, ήτοι στην αριστερή λωρίδα. Έξω από μια οικία, στην αριστερή μεριά του δρόμου, παρατήρησε ένα σταθμευμένο αυτοκίνητο. Όταν πέρασε το πρατήριο βενζίνης, αφήνοντάς το στα δεξιά του, είδε το αυτοκίνητο να βγαίνει απότομα και να μπαίνει διαγώνια στη δική του λωρίδα με τα μούτρα του να κοιτάζουν στο πρατήριο βενζίνης. Ο ίδιος πάτησε τα φρένα της μοτοσυκλέτας και κινήθηκε δεξιά για να το αποφύγει, δεν κατάφερε να σταματήσει και χρησιμοποίησε και τα πισινά φρένα της μοτοσυκλέτας. Όταν χρησιμοποίησε τα πισινά φρένα της μοτοσυκλέτας, ακολούθησε για λίγο ευθεία πορεία και στη συνέχεια η μοτοσυκλέτα γύρισε και έπεσε στην άσφαλτο. Μετά από αυτό δεν θυμάται οτιδήποτε άλλο πλην ότι είχε φθάσει το ασθενοφόρο στη σκηνή του ατυχήματος. Θυμόταν ότι το αυτοκίνητο, όταν συγκρούστηκε μαζί του, είχε διαγώνια κλίση και ότι δεν είχε δώσει σήμα ότι θα εισερχόταν μέσα στον δρόμο αλλά είχε μπει απότομα και απροειδοποίητα σ΄ αυτόν. Το είχε αναφέρει και στην Αστυνομία, όταν του υπέδειξε το πρόχειρο σχεδιάγραμμα. Ο ίδιος είχε διαφωνήσει με τη θέση του οδηγού του οχήματος, ότι την ώρα της σύγκρουσης εκείνος ήταν ευθεία μέσα στη λωρίδα του και επέμενε ότι είχε διαγώνια πορεία με τα μούτρα του αυτοκινήτου του να βλέπουν προς την είσοδο του πρατηρίου βενζίνης. Μετά τη σύγκρουση μεταφέρθηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπου οδηγήθηκε στο χειρουργείο στις 25/12 για αντιμετώπιση του τραυματισμού του στη φτέρνα και του κατάγματος του έσω σφυρού με την τοποθέτηση βελόνων και βιδών. Λίγες μέρες αργότερα, υποβλήθηκε σε δεύτερη επέμβαση στο αριστερό γόνατο όπου και εκεί του τοποθετήθηκαν βελόνες και βίδες. Παρέμεινε στο Νοσοκομείο για περίπου έναν μήνα, έχοντας αφόρητους πόνους και χωρίς να μπορεί να σηκωθεί από το κρεβάτι. Οι έντονοι και διαπεραστικοί πόνοι αφορούσαν το αριστερό του πόδι και άρχιζαν από τη φτέρνα και κατέληγαν μέχρι το γόνατο και ένιωθε ότι τον σούβλιζαν στο συγκεκριμένο σημείο. Το πόδι του ήταν τοποθετημένο ψηλά και όταν το κατέβαζαν οι νοσοκόμοι για να το φροντίσουν, είχε αφόρητους και φρικτούς πόνους. Λόγω της ακινησίας, η πλάτη του είχε κάνει πληγές, οι οποίες ήταν επώδυνες και έχρηζαν καθημερινής περιποίησης. Παράλληλα, του έκαναν αντιπηκτικές ενέσεις σε όλη την έκταση της κοιλιακής χώρας. Μετά την έξοδό του από το Νοσοκομείο, τη φροντίδα του την ανέλαβε η μητέρα του τόσο σε σχέση με τις ανάγκες της προσωπικής του υγιεινής, αφού ήταν ακινητοποιημένος στο κρεβάτι για 3 μήνες, καθώς και τις υπόλοιπες ανάγκες του. Μετά από παρέλευση 3 μηνών, σηκώθηκε από το κρεβάτι και ξεκίνησε φυσιοθεραπεία στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας αλλά και σε ιδιώτη φυσιοθεραπευτή, ενώ χρησιμοποιούσε πατερίτσες για 6 μήνες, λόγω του ότι δεν μπορούσε να πατήσει το πόδι του. Επειδή διαπίστωνε ότι η κατάσταση της υγείας του δεν βελτιωνόταν και οι πόνοι στο αριστερό πόδι, ιδιαίτερα στο αριστερό γόνατο, εξακολουθούσαν να είναι αφόρητοι, επισκέφθηκε τον Ιούλιο του 2011 τον Δρ. Χαραλάμπους, Ορθοπεδικό Χειρούργο στην Κλινική Ευαγγελίστρια στην Λευκωσία. Τον είχε επισκεφθεί σε τρεις διαφορετικές ημερομηνίες το 2011, το 2012 και το 2013. Με δικές του οδηγίες είχε υποβληθεί σε μαγνητικές τομογραφίες, σε αξονικές τομογραφίες και σε ακτινογραφίες. Κατά την τελευταία εξέταση από τον Δρ. Χαραλάμπους, το 2013, του αναφέρθηκε ότι το γόνατο θα χειροτερεύει σταδιακά και ότι η μόνη θεραπεία ήταν οι ενέσεις μέσα στο γόνατο για να απαλύνουν τον πόνο, αλλά και οι χειρουργικές επεμβάσεις. Παράλληλα, του συνέστησε να ξεκουράζει το πόδι όσο γίνεται περισσότερο και να κάνει φυσιοθεραπεία, ενώ όταν ο πόνος καταστεί αφόρητος, σε σημείο που να μην αντέχεται, θα έπρεπε να γίνει η αλλαγή γόνατος. Από το 2013 και μετά η κατάσταση του αριστερού γόνατος του χειροτέρευε, αφού έχει πόνους πιο έντονους, πιο συχνά από προηγουμένως ενώ το γόνατο κλειδώνει και σε κάποιες περιπτώσεις έτυχε να χάσει και την ισορροπία του. Δεν μπορεί να εναποθέσει βάρος στο αριστερό του πόδι, δεν μπορεί να τσουλοκάτσει, να τρέξει, να κουβαλήσει βάρη, να περπατήσει για πολλή ώρα, να ανεβοκατέβει σκάλες, ενώ τα σπορ είναι απαγορευτικά για εκείνον.

 

Ο συγκεκριμένος τραυματισμός του έχει δημιουργήσει πολλές ανασφάλειες και τον έχει οδηγήσει στο να σκέφτεται ότι είναι πλέον άχρηστος, να προβληματίζεται πώς θα είναι πλέον το μέλλον του αφού δεν μπορεί να εργαστεί σε χειρωνακτική εργασία, ενώ δεν έχει άλλα προσόντα για κάποια άλλη μορφή εργασίας. Από τη μέρα του ατυχήματος δεν έχει εργαστεί κανονικά, ενώ προσπάθησε κάποιες φορές να πάει στα χτίσματα μαζί με τον αδελφό του για να τον βοηθήσει, πλην όμως είναι περιορισμένα τα πράγματα που μπορεί να κάνει γιατί κουράζεται εύκολα. Τις μέρες που έχει αφόρητους πόνους στο πόδι, μπορεί να σταθεί περίπου μισή ώρα για να σουβατίσει σε ύψος, όμως σε ύψος που δεν είναι ανάγκη να ανεβεί σε σκαλωσιά. Μετά την πάροδο 30 λεπτών, πρέπει να κάνει διάλειμμα για να ξεκουραστεί. Δεν μπορεί να τοποθετήσει πατώματα γιατί του προκαλεί πόνο, ούτε και τούβλα μπορεί να χτίσει γιατί δεν μπορεί να σκύψει για να μπει σε σκαλωσιά, ούτε και να τα κουβαλήσει αφού δεν μπορεί να τα φορτωθεί, ενώ το ίδιο ισχύει για τον σουβά. Δεν αισθάνεται ασφαλής μέσα στις οικοδομές, λόγω του ότι το έδαφος είναι ανώμαλο και το πόδι του έχει αστάθεια. Σύμφωνα με τις γνωματεύσεις των ιατρών του δεν είναι σε θέση να εκτελέσει οποιαδήποτε χειρωνακτική εργασία, κάτι που διαπιστώνει και ο ίδιος από μόνος του, αφού η κατάσταση του ποδιού του χειροτερεύει, οι πόνοι είναι πιο συχνοί και πιο έντονοι, ενώ παράλληλα νιώθει το πόδι να είναι ασταθές και να απαιτεί όπως το ξεκουράζει πιο συχνά και για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Καταγράφει ότι αν δεν είχε υποστεί το ατύχημα, θα κέρδιζε πολύ περισσότερα χρήματα γιατί οι καλοί Κύπριοι μαστόροι πληρώνονται πολύ καλά. Δεν έχει άλλα προσόντα για να εκτελέσει οποιαδήποτε άλλη εργασία εκτός από χειρωνακτική. Προς αντιμετώπιση των πόνων του, λαμβάνει σε τακτά χρονικά διαστήματα δυνατά παυσίπονα, ενώ συνεχίζει μέχρι και σήμερα μόνος του τις ασκήσεις φυσιοθεραπείας. Οι αλλαγές του καιρού και η υγρασία του προκαλούν έντονους πόνους, ενώ δεν μπορεί να στέκεται για περισσότερη από μισή ώρα με σαρανταπέντε λεπτά. Επιθυμία του είναι να υποβληθεί σε φυσιοθεραπεία σε εξειδικευμένο φυσιοθεραπευτικό κέντρο με ειδικά μηχανήματα, πλην όμως το κόστος είναι απαγορευτικό. Επίσης, επιθυμεί όπως υποβληθεί σε εγχειρήσεις αποκατάστασης των ουλών που υπάρχουν στο σώμα του και για αφαίρεση των μεταλλικών υλικών από το πόδι του, όμως και αυτό το οικονομικό κόστος είναι απαγορευτικό για τον ίδιο. Όσον αφορά το γόνατο, επιθυμεί όπως του χορηγηθούν οι ενέσεις και όπως υποβληθεί σε ολική αποκατάστασή του, όπως τον συμβούλευσαν οι γιατροί. Κατά την ακροαματική διαδικασία ήταν 31 ετών, ζει με τους γονείς του αφού δεν έχει οικονομική δυνατότητα να ενοικιάσει ή να συντηρήσει δικό του σπίτι. Αυτό, καθώς και τα προβλήματα στα πόδια του δημιουργούν ένταση, ανασφάλεια και κατάθλιψη, αλλά παράλληλα και αίσθημα μειονεξίας, αφού δεν μπορεί να ακολουθήσει αυτά που κάνουν οι συνομήλικοί του. Λόγω του ατυχήματος η ζωή του άλλαξε και ενώ πριν το ατύχημα ήταν ξέγνοιαστος και ανεξάρτητος, κατέληξε να είναι εξαρτώμενος από τους γονείς του.

 

Ενώπιον του Δικαστηρίου ανέφερε ότι η ζημία στη μοτοσυκλέτα του από το ατύχημα επιδιορθώθηκε και στοίχησε €1.100. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 25 τιμολόγιο και απόδειξη της εταιρείας Demstar. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 26 απόδειξη του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, ως Τεκμήριο 27 τρεις αποδείξεις του Δρ. Χαραλάμπους και ως Τεκμήριο 28 ιατρικό πιστοποιητικό του Δρ. Χριστοδουλάκη συνοδευόμενο από δύο αποδείξεις εισπράξεως. Ως Τεκμήριο 29 κατέθεσε απόδειξη καταβολής του ποσού των €180 για τη διενέργεια MRI αριστερού γόνατος, ως Τεκμήριο 30 απόδειξη καταβολής του ποσού των €70 στον Δρ. Χαρή, ως Τεκμήριο 31 αποδείξεις εισπράξεως του Δρ. Μαντά, ως Τεκμήριο 32 απόδειξη του Διαγνωστικού Κέντρου Λευκοθέα, ως Τεκμήριο 33 πιστοποιητικό του Απολλώνιου Νοσοκομείου που αφορά ακτινογραφίες και ως Τεκμήριο 34 δύο αποδείξεις εισπράξεως του Δρ. Σιάμιση. Όσον αφορά τις φυσιοθεραπείες, δεν μπορούσε να θυμηθεί τον αριθμό φυσιοθεραπειών τις οποίες είχε υποβληθεί, όμως ισχυρίστηκε ότι δεν είχε καταβάλει το οφειλόμενο ποσό στον φυσιοθεραπευτή Μάριο Μιχαήλ.

 

Αντεξεταζόμενος ανέφερε ότι διαμένει μέχρι σήμερα με τους γονείς του στην περιοχή Αγίας Βαρβάρας. Παραδέχθηκε ότι ήταν δική του απόφαση να εγκαταλείψει το σχολείο στα 14 του χρόνια γιατί, ως ισχυρίστηκε, δεν καταλάβαινε αλλά και γιατί δεν μπορούσε να συγκεντρωθεί στην τάξη. Ήταν η θέση του ότι στα 14 του χρόνια δεν πήγαινε καθημερινά στη δουλειά μαζί με τον αδελφό του γιατί ήθελε να διασκεδάζει μαζί με τους φίλους του και για κάποιο χρόνο έμενε στο σπίτι. Με κάποια καθυστέρηση έβαλε στόχους στη ζωή του και ξεκίνησε να ακολουθεί τον αδελφό του στα κτίσματα, σε τακτική βάση και πληρωνόταν σε μετρητά, με την εβδομάδα, για την εργασία του. Όσον αφορά την οδήγηση μοτοσυκλέτας, ισχυρίστηκε ότι οδηγεί μοτοσυκλέτα από τα 15 του χρόνια χωρίς να κατέχει άδεια. Υποστήριξε ότι κατά τον χρόνο του ατυχήματος ήταν 19 ετών και οδηγούσε τη μοτοσυκλέτα HONDA ΧR με αριθμούς εγγραφής [ ], η οποία είχε ιπποδύναμη 649 cc. Παραδέχθηκε ότι οδηγούσε τη συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα χωρίς άδεια, πλην όμως υποστήριξε ότι υπήρχε ασφάλεια σε σχέση με τη συγκεκριμένη μοτοσυκλέτα και ότι η μοτοσυκλέτα ήταν εγγεγραμμένη στο όνομά του. Ερωτηθείς για τον τρόπο που σταματά ο συγκεκριμένος τύπος μοτοσυκλέτας, υποστήριξε ότι σταματά με τα μπροστινά φρένα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα 70 χιλιόμετρα και με τα πισινά φρένα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν στα 30 χιλιόμετρα. Όσον αφορά το συγκεκριμένο βράδυ, παραδέχτηκε ότι υπήρχε φωτισμός στον δρόμο όταν οδηγούσε τη μοτοσυκλέτα του και ότι ο δρόμος ήταν ευθύς. Ο φίλος του οδηγούσε μπροστά του και εκείνος από πίσω του. Ισχυρίστηκε ότι έβλεπε πεντακάθαρα και ότι είχαν προσπεράσει ένα αυτοκίνητο, κινούμενοι με ταχύτητα γύρω στα 60 χιλιόμετρα και ενώ συνέχιζαν την πορεία τους στον συγκεκριμένο δρόμο στα 60 χιλιόμετρα, είδε το συγκεκριμένο όχημα να βγαίνει από εκεί που ήταν σταθμευμένο και να εισέρχεται διαγώνια στον δρόμο. Τότε ενεργώντας γρήγορα, έγειρε δεξιά τη μοτοσυκλέτα του στον πανικό του, χρησιμοποίησε τα μπροστινά στόπερ, κάνοντας κλίση προς τα δεξιά για να τον αποφύγει, χρησιμοποίησε και τα πισινά στόπερ και τότε συγκρούστηκε με το πόδι του. Ο ίδιος επέμενε στη θέση του ότι δεν είδε οποιοδήποτε δείχτη στο αυτοκίνητο που χρησιμοποιούσε τον δρόμο για να εισέλθει στη Λεωφόρο. Εξήγησε ότι όταν πατήσεις τα μπροστινά φρένα της μοτοσυκλέτας, ισιώνει από μόνη της, ενώ όταν πατήσεις τα πισινά φρένα και είσαι γυρτός, μπορείς να κόψεις τη στροφή, όχι όμως να πέσεις από τη μοτοσυκλέτα. Τη συγκεκριμένη στιγμή ενήργησε στον πανικό και χρησιμοποίησε τα μπροστινά και τα πισινά ταυτόχρονα. Προώθησε τη θέση ότι ο οδηγός του οχήματος όφειλε να περιμένει και αρνήθηκε την υποβολή ότι ο ίδιος είχε συγκρουστεί απευθείας με το αυτοκίνητο. Υποστήριξε ότι, οποιοσδήποτε δει σε πολύ κοντινή απόσταση αυτοκίνητο να μπαίνει στην πορεία του θα πανικοβληθεί και ότι είχε ενεργήσει ο ίδιος αυθόρμητα. Εξήγησε ότι ο φίλος του ήταν μπροστά στην αριστερή μεριά του δρόμου και ο ίδιος πίσω του στη δεξιά, γι’ αυτό και φάνηκε τυχερός ο φίλος του, λόγω του ότι ήταν στην αριστερή μεριά, έστριψε αριστερά και γλίτωσε πηγαίνοντας στο παγκέτο και κατέληξε στο χώμα, ενώ ο ίδιος είδε το αυτοκίνητο που έβγαινε με τα μούτρα του να βλέπουν την είσοδο του πρατηρίου βενζίνης, να περνούν τη μεσαία γραμμή του δρόμου, αποκόπτοντας τη δική του πορεία. Επέμενε ότι το αυτοκίνητο του Εναγόμενου 1 είχε αποκόψει τη λωρίδα του και ότι μπήκε και στην άλλη λωρίδα. Αρνήθηκε την υποβολή ότι ήταν απρόσεκτος και προώθησε τη θέση ότι θα ήταν πιο λογικό για τον Εναγόμενο 1 να σταθμεύσει στο πρατήριο βενζίνης, να μιλήσει στο τηλέφωνο παρά να σταθμεύσει δεξιά.

 

Ερωτηθείς παραδέχτηκε ότι δεν φορούσε κράνος και ότι κατηγορήθηκε για το συγκεκριμένο γεγονός στο Δικαστήριο, καθώς επίσης και ότι δεν τον κάλυπτε η ασφάλεια, γιατί δεν είχε άδεια οδήγησης. Όσον αφορά την απαλλαγή του από τον στρατό υποστήριξε ότι ένιωθε την ανάγκη να μαζέψει λεφτά για να αγοράσει αυτοκίνητο και τη μοτοσυκλέτα του, γι' αυτό και αιτήθηκε αναστολής, μετά που υπηρέτησε για ενάμιση χρόνο. Υπολόγιζε να επιστρέψει και να τελειώσει το υπόλοιπο της θητείας του. Όσον αφορά το επάγγελμά του ή/και την πιθανότητα ενασχόλησής του με οποιαδήποτε άλλη εργασία, ισχυρίστηκε ότι έχει κλίση στα χτίσματα και ό,τι του υποδειχθεί σε τέχνη μπορεί να το διεκπεραιώσει. Επέμενε ότι δεν μπορεί να δουλέψει σε οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα. Ερωτηθείς, ισχυρίστηκε ότι μετά το ατύχημα δεν μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται ως χτίστης, λόγω του πόνου στο πόδι του αλλά και λόγω του ότι δεν αντέχει τη συγκεκριμένη εργασία, αφού πρέπει να διακόπτει σε τακτά χρονικά διαστήματα. Δεν μπορεί να παράγει, όπως παρήγε παλιά και ο ίδιος νιώθει ότι ο αδελφός του, του χαρίζει τα λεφτά. Παραδέχθηκε ότι πηγαίνει ενίοτε στα χτίσματα, αλλά όχι επί καθημερινής βάσεως και όχι για μια ολόκληρη μέρα, στη προσπάθειά του να επιβιώσει και να μην ζητά από τη μητέρα του λεφτά. Κατά τη δική του άποψη, αν δεν υπήρχε ο αδελφός του, κανένας άλλος δεν θα τον εργοδοτούσε στα χτίσματα. Ήταν έντονος ότι δεν μπορεί να εξαρτάται συνεχώς από τους γονείς του ή από τον αδελφό του και ότι οι γιατροί του έχουν συστήσει να αλλάξει δουλειά γιατί η συγκεκριμένη δουλειά δεν βοηθά το γόνατό του, το οποίο είναι κατεστραμμένο. Για τον ίδιο τα πράγματα είναι ξεκάθαρα, δεν μπορεί να ζήσει ανεξάρτητος ούτε να κάνει οικογένεια, αλλά ούτε και να προχωρήσει με τη ζωή του και όλα τα όνειρα του έχουν καταστραφεί, αφού είναι μόνο 31 ετών και το γόνατό του δεν του επιτρέπει να λειτουργεί ως κανονικός άνθρωπος. Προσπάθησε να εργοδοτηθεί σε πιτσαρία στην Αγία Βαρβάρα σε έναν φίλο του, όμως λόγω της συμπεριφοράς του δεν τα κατάφερε. Επίσης, προσπάθησε να εργοδοτηθεί σε καφετέρια αλλά έκανε συνεχώς λάθος με τα ρέστα, καθώς δυσκολευόταν και με τον δίσκο σερβιρίσματος γιατί το χέρι του δεν είναι σταθερό, ενώ τα πατήματά του δεν έχουν ισορροπία λόγω του πόνου στο γόνατο. Το μόνο που του περνούσε, όπως ισχυρίστηκε, είναι τα χτίσματα και σε εκείνο το επάγγελμα θα εξελισσόταν σε πολύ καλό μάστορα. Επανέλαβε ότι δεν του περνά οποιαδήποτε άλλη εργασία και το μόνο που τον ευχαριστεί είναι να εργάζεται ως οικοδόμος, αφού εκεί είναι η κλίση του. Προώθησε τη θέση ότι λόγω του ότι οι μάστορες είναι δυσεύρετοι στο παζάρι, θα μπορούσε ο ίδιος να έχει ένα σεβαστό εισόδημα ως μάστορας. Αν σήμερα ήταν καλά στην υγεία του θα ασχολείτο με τα κτίσματα ως εργολάβος και θα δημιουργούσε οικογένεια. Όλα αυτά του τα αποστέρησε το ατύχημα. Κανένας άλλος εργοδότης δεν τον εργοδοτεί, αφού εργάζεται δύο μέρες και τις άλλες τέσσερις δεν εργάζεται λόγω των πόνων που έχει από τους τραυματισμούς του. Δήλωσε ότι νιώθει άχρηστος, παρά το γεγονός ότι πριν το ατύχημα δούλευε για τρία άτομα. Το ιατροσυμβούλιο τον έκρινε κατά 75% ανάπηρο το 2013, λόγω της κατάστασης του ποδιού του. Προώθησε τη θέση ότι αν είχε την οικονομική ευχέρεια θα εφάρμοζε κατά γράμμα τις εισηγήσεις των γιατρών, όμως λόγω έλλειψης χρημάτων δεν μπορεί να τις εφαρμόσει.

 

Όταν του υποβλήθηκε ότι ο λόγος που δεν εργάζεται είναι γιατί βαριέται και ότι θα μπορούσε να αναλάβει εργασία σε μια πιτσαρία, σε ένα περίπτερο ή ως τηλεφωνητής, ισχυρίστηκε ότι δεν έχει προσόντα για να εκτελεί τις συγκεκριμένες εργασίες. Παράλληλα όμως προώθησε την άποψη ότι η εργασία που ο ίδιος επιθυμεί να εκτελέσει θα πρέπει να έχει λεφτά για να είναι ο ίδιος οικονομικά άνετος. Όσον αφορά την εργασία του στην καφετέρια της μητέρας του, υποστήριξε ότι κατά τον χρόνο που εργάστηκε στη συγκεκριμένη καφετέρια, έκανε λάθη στα ρέστα. Παραδέχθηκε ότι πληρωνόταν κάποτε €20 την ημέρα και κάποτε €10 την ημέρα, όμως η συγκεκριμένη δουλειά ήταν αέρας. Παραδέχθηκε επίσης ότι μετά το ατύχημα έκανε μεγάλα ταξίδια στην Ασία και στις Μπαχάμες λόγω του ότι ο φίλος του είχε κερδίσει σε τουρνουά πόκερ $30.000 και τον πήρε μαζί του στο ταξίδι. Αρνήθηκε ότι ο ίδιος παίζει επαγγελματικά παιγνίδια με χαρτιά και προώθησε τη θέση ότι για τον ίδιο ο τζόγος είναι άγνωστος. Όσον αφορά το ταξίδι του στην Ταϊλάνδη υποστήριξε ότι είχε πάει με δύο φίλους του, με λεφτά που του είχαν δοθεί από τον πατέρα του. Δεν αρνήθηκε την υποβολή ότι μετά το ατύχημα, η ζωή του συνεχίστηκε και έβγαινε έξω με τους φίλους και τους γνωστούς του.

 

Ερωτηθείς κατά πόσο ακολούθησε πρόγραμμα φυσιοθεραπειών, υποστήριξε ότι μετά το ατύχημα είχε πάει για φυσιοθεραπεία, όμως δεν μπορούσε να θυμηθεί πόσες φορές είχε πάει και πότε. Μπορούσε να θυμηθεί ότι του είχαν χορηγήσει ενέσεις αλλά και χάπια για τον πόνο, τα οποία χρησιμοποιεί μέχρι και σήμερα όταν πονά. Υποστήριξε ότι προσπάθησε να ακολουθήσει τις εισηγήσεις των ιατρών, όμως μεγαλώνοντας είχε και άλλα έξοδα οπόταν έπρεπε να αφήσει κάτι πίσω από αυτά που του εισηγούνταν οι ιατροί. Δεν μπορούσε να θυμηθεί τι είχε αναφέρει στον Δρ. Πηλαβάκη το 2012, όμως υποστήριξε ότι τις ασκήσεις ενδυνάμωσης, τις οποίες του είχε εισηγηθεί ο Δρ. Πηλαβάκης, τις κάνει μόνος του στο σπίτι μέχρι και σήμερα. Ισχυρίστηκε ότι πώλησε το αυτοκίνητο που είχε αγοράσει, λόγω του ότι ήταν με ταχύτητες, γιατί μετά το ατύχημα μπορεί να οδηγεί μόνο αυτόματο αυτοκίνητο. Προώθησε τη θέση ότι το γόνατό του μένει μαγκωμένο και πολλές φορές φοβάται να το τοποθετήσει στη θέση του γιατί έχει φοβερούς πόνους. Όταν έχει αφόρητους πόνους βάζει το μαξιλάρι μεταξύ των δύο ποδιών για να μη γλιστρά το πόδι του. Αρνήθηκε την υποβολή ότι το γόνατό του επανήλθε σε πλήρη κινητικότητα και ισχυρίστηκε ότι η φτέρνα του δεν βοηθά και του δημιουργεί κράμπες, οι οποίες είναι δυνατές και φτάνουν μέχρι το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού εμποδίζοντας τον ίδιο να λειτουργεί κανονικά. Ερωτηθείς εξήγησε ότι όσον αφορά την αποκατάσταση των ουλών στο γόνατό του είχε γίνει εισήγηση για τοποθέτηση βλαστοκυττάρων στο γόνατο, για να ανακουφιστεί ο πόνος και να δοθεί ζωή στο γόνατο έτσι ώστε να παραταθεί ο χρόνος ζωής του αριστερού γόνατος και να αλλαχθεί σε ηλικία γύρω στα 50 με 55. Όταν του υποβλήθηκε ότι οι ουλές στο σώμα του δεν χρήζουν επέμβασης, ισχυρίστηκε ότι είναι πολύ μεγάλες και ότι λόγω της ηλικίας του δεν του αρέσουν αισθητικά και θέλει να υποβληθεί σε επέμβαση στον γιατρό που εμπιστεύεται ο ίδιος και όχι σε οποιονδήποτε γιατρό του ΓΕΣΥ.

 

Αρνήθηκε ότι αποθεραπεύτηκε πλήρως και ότι δεν χρειάζεται περαιτέρω φυσιοθεραπείες. Όσον αφορά το θέμα της αυτοσυντήρησης του ισχυρίστηκε ότι πολλές φορές ζητά λεφτά από τον πατέρα και τον αδελφό του για να μπορεί να βγει να διασκεδάσει. Προώθησε την άποψη ότι για να μπορέσει να δημιουργήσει οικογένεια θα πρέπει να μπορεί να δουλεύει, αφού για να συντηρηθεί ένα μωρό χρειάζεται λεφτά, το ίδιο ισχύει και για τη δημιουργία σπιτιού. Ο ίδιος με το πόδι του όπως είναι και χωρίς μια κανονική δουλειά δεν μπορεί να συντηρήσει ένα σπίτι ή ένα μωρό.

 

Δόθηκε μαρτυρία και από τον Δρ. Δημητριάδη, Μ.Ε.12, Ορθοπεδικό - Χειρούργο στο επάγγελμα με εξειδίκευση στις παθήσεις του γόνατος. Το 2013 είχε εξετάσει τον Ενάγοντα και είχε εκδώσει σχετικό ιατρικό πιστοποιητικό στις 04/03/2013. Η συγκεκριμένη εξέταση έχει γίνει στα πλαίσια συνεργασίας του με την Ασφαλιστική Εταιρεία Allianz, για να τον αξιολογήσει για σκοπούς απαιτήσεων από ασφαλιστικό συμβόλαιο. Υιοθέτησε το ιατρικό πιστοποιητικό ημερομηνίας 04/03/2013, το οποίο σημειώθηκε ως Τεκμήριο 35 στη διαδικασία. Ερωτηθείς σε σχέση με το περιεχόμενο του συγκεκριμένου πιστοποιητικού και με αναφορά στο αριστερό γόνατο υποστήριξε ότι το Mcmurray Apley Test γίνεται, κατά την εξέταση του γόνατος, για να διαπιστωθεί η οποιαδήποτε πάθηση του μηνίσκου. Για τον Ενάγοντα το συγκεκριμένο τεστ απέδειξε ότι υπάρχει πάθηση μηνίσκου. Όσον αφορά τη διαπίστωση ότι υπάρχει μηχανική έξω αστάθεια του γόνατος, εξήγησε ότι αυτό σημαίνει ότι το γόνατο έχει πέραν από τη φυσιολογική ευρεία κινητικότητα από την έξω πλευρά, η οποία δεν οφείλεται σε βλάβη των συνδέσμων αλλά σε διαταραχή της οστικής ανατομίας του γόνατος. Δηλαδή, λόγω της ύπαρξης του κατάγματος, άλλαξε η ανατομία του γόνατος και οδήγησε στην αστάθεια. Για την συγκεκριμένη υπηρεσία που παρείχε στην ασφαλιστική εταιρεία πληρωνόταν από €70 μέχρι €100.

 

Αντεξετασθείς υποστήριξε ότι συνεργάζεται με την εταιρεία Allianz για αξιολόγηση ασθενών στις περιπτώσεις απαιτήσεων που αφορούν συμβόλαια αναπηρίας. Εξήγησε ότι η συγκεκριμένη ασφαλιστική εταιρεία του είχε ζητήσει όπως αξιολογήσει τον Ενάγοντα, χωρίς να διευκρινίσει τον λόγο που ζητούσε την αξιολόγηση και ότι ενίοτε, η συγκεκριμένη ασφαλιστική εταιρεία, του έστελνε τον τρόπο αξιολόγησης. Σε σχέση με τον Ενάγοντα είχε συμπληρώσει την λίστα βαθμολόγησης, score list, η οποία καταδείκνυε το ποσοστό αναπηρίας του Ενάγοντα. Ερωτηθείς ανέφερε ότι η συγκεκριμένη αξιολόγηση διαρκούσε περί τα 15 με 20 λεπτά και εξήγησε ότι η συγκεκριμένη διάγνωση, η οποία κατέγραψε στο δικό του πιστοποιητικό, είχε γίνει μετά από κλινική αξιολόγηση του ασθενή από τον ίδιο μετά από λήψη του ιστορικού, της κλινικής εικόνας και μελέτη των απεικονιστικών εξετάσεων. Ισχυρίστηκε ότι, όπως του αναφέρθηκε από τον ίδιο τον Ενάγοντα, είχε επισκεφθεί αριθμό ιατρών εκτός από τους ιατρούς του Νοσοκομείου. Σε σχέση δε με την αναρρωτική του άδεια, υποστήριξε ότι ο ασθενής του είχε αναφέρει ότι είχε λάβει αναρρωτική άδεια 7 μηνών. Παραδέχθηκε ότι ο ίδιος δεν μπορούσε να διαπιστώσει το άλγος και είχε καταγράψει αυτά που του αναφέρθηκαν από τον ασθενή. Όσον αφορά δε την κλινική εξέταση εξήγησε ότι ο ίδιος είχε ψηλαφήσει τη συγκεκριμένη άρθρωση, δηλαδή το γόνατο και κατά την άσκηση ελαφριάς πίεσης στο εξωμεσάθριο ο ασθενής αντιδρούσε, καθώς του προκαλούσε πόνο. Ισχυρίστηκε ότι ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται διαφορετικά τον πόνο, οπόταν ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να απαντήσει κατά ποσό ο Ενάγοντας πονούσε στα αλήθεια ή όχι. Προώθησε την άποψη ότι το άλγος αποτελεί για όλους τους ασθενείς υποκειμενικό σύμπτωμα, όμως ισχυρίστηκε ότι το άλγος, το οποίο προκύπτει από την κλινική εξέταση, συνιστά αντικειμενικό εύρημα της συγκεκριμένης κλινικής εξέτασης. Εξήγησε, σε ερώτηση που του τέθηκε, ότι κατά την κλινική εξέταση ζητείται από τον ασθενή να κάνει κάμψη του γόνατος και στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ασθενής δεν έκανε πλήρη κάμψη και πλήρη έκταση του γόνατος, όμως δεν μπορούσε να θυμηθεί επ' ακριβώς.

 

Ερωτηθείς κατά πόσο το γεγονός ότι για 11 και πλέον χρόνια ο συγκεκριμένος ασθενής δεν έχει χρειαστεί εγχείρηση γόνατος σήμαινε ότι υπάρχει ίαση, υποστήριξε ότι ο κάθε ασθενής έχει δικαίωμα να επιλέξει τις θεραπευτικές παρεμβάσεις που επιθυμεί. Ο ίδιος δεν έχει ξαναεξετάσει τον Ενάγοντα αλλά κατά τη διάρκεια άσκησης του επαγγέλματος της ορθοπεδικής έχει διαπιστώσει διαφορετική αντιμετώπιση από διάφορους ασθενείς για το ίδιο πρόβλημα. Προώθησε την άποψη ότι ο συγκεκριμένος ασθενής θα έχει πολύ καλύτερη εξέλιξη αν ακολουθήσει συγκεκριμένες επεμβάσεις. Όσον αφορά τις εισηγήσεις για αρθροπλαστική επέμβαση γόνατος, έχοντας εξειδίκευση στο συγκεκριμένο αντικείμενο, προώθησε τη θέση ότι η αξιολόγηση και η απόφαση για τη διενέργεια της συγκεκριμένης επέμβασης θα πρέπει να γίνεται όταν απολεσθεί η λειτουργικότητα της άρθρωσης ή όταν υπάρχει έντονο άλγος, μείωση της ποιότητας ζωής και σημαντική απώλεια ικανότητας για εκτέλεση των συνηθισμένων δραστηριοτήτων της καθημερινότητας του ασθενή. Η προσωπική του εκτίμηση ήταν ότι δεν υπήρχε βλάβη στους συνδέσμους του Ενάγοντα αλλά οστική βλάβη, η οποία προκαλεί λειτουργική αστάθεια. Με τον όρο οστική βλάβη εννοούσε κάταγμα του έξω κνημιαίου κονδύλου. Ανέφερε ότι, οποιοδήποτε ενδοαρθρικό κάταγμα συνιστά σοβαρή κάκωση και σε νεαρά άτομα αντιμετωπίζεται με ανάπαυση και εσωτερική οστεοσύνθεση έτσι ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη αποκατάσταση της ανατομίας. Συμφώνησε με την υποβολή ότι οι σοβαρές καθιζήσεις χειρουργούνται με κάποιες εξαιρέσεις. Στις πάρα πολύ σοβαρές συντριπτικές ενδοαρθρικές κακώσεις, με δεδομένο ότι αυτές δημιουργούν σίγουρα προβλήματα στον φάκελο των μαλακών μορίων, η χειρουργική επέμβαση είναι υψηλού κινδύνου. Στον Ενάγοντα είχε τοποθετηθεί εξωτερική οστεοσύνθεση και αυτό έγινε λόγω του ότι οι θεράποντες ιατροί θεώρησαν μη εφικτή την αποκατάσταση με άλλο μέσο. Σε ελαφριές κακώσεις, κατά τη δική του άποψη, η αντιμετώπιση γίνεται με ακινητοποίηση και τοποθέτηση γύψου, νάρθηκα ή κάποιου κηδεμόνα. Μόνο στις πολύ βαριές κακώσεις τοποθετείται εξωτερική οστεοσύνθεση, όπως αυτή του Ενάγοντα.

 

Εξήγησε ότι η οστεοαρθρίτιδα και η αρθρίτιδα αφορά ολόκληρο το γόνατο. Όταν υπάρχει κάποιας μορφής αρθρίτιδα, η φλεγμονώδης αντίδραση αφορά τα κύτταρα του υμένα του περιβλήματος του γόνατος και επεκτείνεται σε ολόκληρο το γόνατο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση η βλάβη και η αλλοίωση του χόνδρου αφορούσε το έξω κνημιαίο πλατό, όμως η αρθρίτιδα αφορούσε όλο το γόνατο. Κατά τη δική του άποψη σε σχέση με τον Ενάγοντα, το οστό πορώθηκε, το κόκαλο κόλλησε και η συμπτωματολογία ήταν το αποτέλεσμα της διάχυτης βλάβης του αρθρικού χόνδρου και του ερεθισμού φλεγμονώδης αντίδρασης ολόκληρου το γόνατος. Ερωτηθείς υποστήριξε ότι οι κακώσεις που υπέστη ο Ενάγοντας δεν συνιστούν αιτία για μόνιμη ανικανότητα για εργασία και ο ίδιος θεώρησε ότι το ποσοστό ανικανότητας του Ενάγοντα ανέρχεται στο 50% και όχι περισσότερο. Καταληκτικά, ανέφερε ότι δεν διενεργούνται αρθροσκοπήσεις για καθαρισμό οστεοφύτων γιατί δεν έχουν αποτέλεσμα. Η συγκεκριμένη πρακτική ακολουθείτο, όμως λόγω του ότι δεν υπήρχαν κλινικά αποτελέσματα, εγκαταλείφθηκε.

 

Κλήθηκε Λειτουργός Εργασιακών Σχέσεων για να δώσει μαρτυρία αναφορικά με τις συλλογικές συμβάσεις, ο Ορέστης Μέσσιου, Μ.Ε.13. Εξήγησε ότι όταν κάποιος είναι ανειδίκευτος και δεν έχει συγκεκριμένα προσόντα είναι δύσκολη η εξεύρεση εργασίας. Ως ενδεικτικές εργασίες καθόρισε τους βοηθούς σε βιομηχανίες και γραφεία, αλλά διευκρίνισε ότι όλα εξαρτώνται από τον εργοδότη. Όσον αφορά το μισθό, εξήγησε ότι για φρουρό ασφαλείας αρχίζει από €4.90 την ώρα στην πρόσληψη και αυξάνεται στα €5.60 μετά από 6 μήνες υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη. Όσον αφορά το ανειδίκευτο εργατικό προσωπικό ανέφερε ότι υπάρχει συλλογική σύμβαση και ο μισθός πρόσληψης ανέρχεται στα €726. Υποστήριξε ότι δεν υπάρχει παρόμοια σύμβαση για τους κλητήρες, οι οποίοι δεν συνιστούν καλά αμειβόμενο επάγγελμα και αμείβονται με χαμηλότερο μισθό από τον κατώτατο που είναι στα €870. Ερωτηθείς ανέφερε ότι στην ελεύθερη αγορά εργασίας άτομα με μειονεκτήματα αδυνατούν να βρουν εργασία με ικανοποιητικό μισθό. Κατέληξε ότι στον ιδιωτικό τομέα εκεί που δεν εφαρμόζονται οι συλλογικές συμβάσεις οι μισθοί είναι πιο χαμηλοί.

 

Αντεξετασθείς ανέφερε ότι είχε ενημερωθεί ότι ο Ενάγοντας είχε υποστεί τραυματισμό σε ατύχημα και ότι έχει ένα σημαντικό βαθμό αναπηρίας της τάξεως του 75%. Υποστήριξε ότι οι πιθανότητες εργοδότησης σε περιπτώσεις που υπάρχει τέτοιο ποσοστό ανικανότητας είναι χαμηλές. Συμφώνησε ότι υπάρχουν πάρα πολλά επαγγέλματα που μπορεί να κάνει ένας ανειδίκευτος εργάτης. Εξήγησε ότι τα Διατάγματα, σε σχέση με τον κατώτατο μισθό, υπάρχουν γιατί άτομα σε κάποια επαγγέλματα δεν έχουν διαπραγματευτική δύναμη. Υποστήριξε ότι διεξάγει, το Τμήμα του, γύρω στις 80 με 90 επιθεωρήσεις το μήνα σε εργοδότες και επιχειρήσεις και ελέγχονται οι όροι εργοδότησης και η μισθοδοσία και γι’ αυτό γνώριζε ότι οι κλητήρες λαμβάνουν μισθό κάτω απο τον κατώτατο.

 

Επόμενος μάρτυρας ήταν ο φυσιοθεραπευτής Μάριος Μιχαήλ, Μ.Ε.14, ο οποίος ασκεί το επάγγελμα του φυσιοθεραπευτή σε δικό του φισιοθεραπευτήριο όντας εγκεγκριμένος και αδειούχος φυσιοθεραπευτής. Ο Ενάγοντας διατέλεσε ασθενής του και γι’ αυτό είχε ετοιμάσει δύο χειρόγραφα πιστοποιητικά. Κατατέθηκαν ως Τεκμήρια 36 και 37. Εξήγησε ότι όλα όσα καταγράφει στο πιστοποιητικό Τεκμήριο 36 έγιναν σταδιακά. Για να διατηρηθούν οι μη επειρεαζόμενες αρθρώσεις έγινε κινησιοθεραπεία, έγινε δουλειά με μηχανήματα για να μειωθεί ο πόνος, έγινε αποιδηματική θεραπεία για να φύγει το οίδημα, θεραπείες με υπέρηχους και ασκήσεις ενδυνάμωσης για να διατηρηθεί και αυξηθεί σταδιακά η μυική δύναμη. Το 2011 που τον είχε δει για πρώτη φορά είχε οστεοσύνθεση στο πόδι του, η οποία περιόριζε την κηνιτηκότητα στο αριστερό γόνατο. Είχε λάβει για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες το ποσό των €1.505.

 

Το δεύτερο πιστοποιητικό αφορούσε τις θεραπείες του 2018 όταν επιδεινώθηκε η κατάσταση του Ενάγοντα. Έγιναν οι ίδιες θεραπείες όπως το 2011. Η συχνότητα των φυσιοθεραπειών ήταν δύο φορές το μήνα και το κόστος τους ήταν €35 έκαστη. Δηλαδή απαιτείτο ένα ποσό της τάξεως των €800 ετησίως. Ισχυρίστηκε ότι το συγκεκριμένο ποσό θα το πληρωθεί μετά το πέρας της υπόθεσης.

 

Αντεξεταζόμενος υποστήριξε ότι έχει αποδείξεις για τις φυσιοθεραπείες που πληρώθηκε και σημειώσεις που έλαβε όταν είδε για πρώτη φορά τον Ενάγοντα, πλην όμως δεν τις είχε μαζί του. Όταν τον επισκέφτηκε ο Ενάγοντας, για πρώτη φορά, είχε παραπεμπτικό απο το Γενικό Νοσοκομείο με το οποίο ζητείτο φυσιοθεραπεία για το κάταγμα αριστερού γόνατος. Από ότι θυμόταν τον παρακολουθούσε ο Δρ. Τρυφωνίδης του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας. Ερωτηθείς ανέφερε ότι ο ασθενής παραπονείτο για πόνο κατά τις επισκέψεις του. Στον Ενάγοντα είχε ακολουθηθεί ένα εντατικό πρόγραμμα και σε διάστημα τριών με τεσσάρων μηνών είχε υποβληθεί σε 43 θεραπείες, συνδιασμό θεραπειών με σταδιακή και αργή βελτίωση. Εξήγησε ότι, λόγω του ότι το κάταγμα ήταν κάθετο, είχαν υποστεί ζημιά οι χόνδροι και χρειαζόταν πολύ προσεκτική φυσιοθεραπεία γιατί η συγκεκριμένη βλάβη αφήνει μόνιμη ζημιά στην άρθρωση του γόνατος. Τον Ιούνιο 2011 σταμάτησε, όταν μπορούσε να κινηθεί και να αυτοεξυηρετηθεί, για οικονομικούς λόγους. Ο ίδιος του έδωσε κατ΄ οίκον ασκήσεις για να διατηρήσει τη μυϊκή δύναμη και το εύρος κίνησης που είχε αποκτήσει. Κατά τη δική του άποψη ο Ενάγοντας έπρεπε να συνεχίσει φυσιοθεραπεία γιατί είναι χρόνιο περιστατικό και μόνο έτσι θα μπορούσε να διατηρήσει τα κεκτημένα. Ο ίδιος είχε διαπιστώσει χειροτέρευση μετά απο 7 χρόνια που τον επισκέφθηκε ξανά και τα συμπτώματα που είχε ήταν τα ίδια με αυτά που είχε την πρώτη φορά που τον επισκέφθηκε, δηλαδή ένα γόνατο δύσκαμτο, φουσκωμένο και πονεμένο.

Ερωτηθείς υποστήριξε ότι ο Ενάγοντας πρέπει να ακολουθεί φυσιοθεραπείες δύο φορές το μήνα γιατί είναι νεαρό άτομο και σε κάποια χρονική στιγμή θα πρέπει να υποβληθεί σε επέμβαση αλλαγής γόνατος. Για να επιβραδυνθεί η κατάσταση στο γόνατο και να επιμηκυνθεί το χρονικό διάστημα πρέπει να κάνει φυσιοθεραπείες. Κάνει δύο φυσιοθεραπείες το μήνα απο το 2018 και μετά.

 

Τελευταία έδωσε μαρτυρία η Αργυρώ Μαστίχη, Μ.Ε.15, Γραμματειακός Λειτουργός στο Ποινικό Τμήμα του Επαρχιακού Δικαστηρίου Λευκωσίας. Είχε στην κατοχή της το φάκελο της Ποιν. Υπόθεσης 5848/12 που αφορούσε τον κ. Μητροφάνους, ο οποίος είχε παραδεχθεί, στις 28/02/2012, το αδίκημα της αμελούς οδήγησης και του είχε επιβληθεί ποινή προστίμου ύψους €300, καθώς και το αδίκημα της παράλειψης συμμόρφωσης με σήμα τροχαίας, δηλαδή παραβίασε συνεχή άσπρη γραμμή. Κατέθεσε, ως Τεκμήριο 38, τα πρακτικά της διαδικασίας και ως Τεκμήριο 38(Α) το Κατηγορητήριο.

 

Αντεξετασθείσα ανέφερε ότι δεν είχε εκπροσωπηθεί απο δικηγόρο στην Υπ. Αρ. 5848/12.

 

Ισχυρίστηκε, κληθείσα από την Υπεράσπιση, ότι ο Ενάγοντας είχε αντιμετωπίσει την Ποιν. Υπ. 2010/12 και κατέθεσε το Κατηγορητήριο ως Τεκμήριο 39. Παραδέχθηκε, στις 23/01/2012, τις κατηγορίες που αντιμετώπιζε και του επιβλήθηκε στην 2^η κατηγορία €250 πρόστιμο και στέρηση άδειας για 2 μήνες και στην 3^η κατηγορία €150 πρόστιμο και 2 βαθμοί ποινής. Τον είχε εκπροσωπήσει δικηγόρος.

 

Για την Υπεράσπιση μαρτυρία δόθηκε απο τον Λοχ.466 Ανδρέου, Μ.Υ.2, ο οποίος υπηρετεί στην Αστυνομία εδώ και 27 χρόνια και για 25 χρόνια στην διερεύνηση τροχαίων, διενεργώντας αναπαραστάσεις σοβαρών τροχαίων ατυχημάτων ανά το παγκύπριο. Επίσης είναι διοργανωτής εκπαιδευτικών σεμιναρίων για τροχαία ατυχήματα στην Αστυνομική Ακαδημία. Υποστήριξε ότι όλες οι Αστυνομικές Εκθέσεις που καταρτίζονται ελέγχονται από το δικό του γραφείο και φυλάγονται σε αρχείο. Η γνώση του σε σχέση με το συγκεκριμένο ατύχημα προκύπτει από τη συγκεκριμένη Έκθεση που φυλάγετο στο συγκεκριμένο Αρχείο. Κατέθεσε ως Τεκμήριο 29 την Αστυνομική Έκθεση. Υποστήριξε ότι υπάρχει δυνατότητα προσδιορισμού της ταχύτητας σε τροχαία ατυχήματα υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχουν ίχνη τροχοπέδησης ή πλαγιολίσθησης. Εξήγησε ότι, αν είναι αυτοκίνητο, με το πάτημα των φρένων μπλοκάρουν και οι τέσσερεις τροχοί. Αν είναι μοτοσυκλέτα πρέπει να υπάρχει γνώση ποιων φρένων έχει πατήσει ο οδηγός. Ο τρόπος καθορισμού της ταχύτητας είναι ουσιαστικά ο ίδιος, είτε αφορά αυτοκίνητο, ή μοτοσυκλέτα. Όσον αφορά τον καθορισμό ταχύτητας μοτοσυκλέτας υποστήριξε ότι υπάρχουν οδηγίες αν υπάρχουν ίχνη τροχοπέδησης πέραν των 15 μέτρων σε περιοχή με όριο ταχύτητας τα 50 χλμ τότε πρέπει να διενεργείται τέστ ταχύτητας.

 

Αντεξετασθείς ισχυρίστηκε ότι το πρόχειρο σχεδιάγραμμα προηγείται του συμμετρικού και ότι για να διενεργηθεί τέστ ταχύτητας θα πρέπει να υπάρχουν ίχνη. Διαφώνησε με την εισήγηση ότι στην περίπτωση που η ευθύνη για το δυστύχημα είναι ξεκάθαρη δεν διενεργείται τέστ και προώθησε τη θέση ότι οι οδηγίες είναι ξεκάθαρες. Όταν του υποβλήθηκε ότι στο συμμετρικό σχέδιο υπήρχαν 31 μέτρα ίχνη πεδήσεως μεταξύ του Β1 και του Β2 και ότι δεν έγινε τέστ ταχύτητας, ο ίδιος δεν ήταν σε θέση να απαντήσει. Παραδέχθηκε ότι οι οδηγίες είναι όταν διεξάγεται τέστ ταχύτητας να καταγράφεται στην Αστυνομική Έκθεση, όμως προώθησε τη θέση ότι βάσει των μετρήσεων δεν ξεχωρίζει πόσο είναι το μήκος των ιχνών τροχοπέδησης και πόσο των ιχνών τριψίματος.

 

Ερωτηθείς, ισχυρίστηκε ότι είναι διαφορετικός ο προσδιορισμός της ταχύτητας μιας μοτοσυκλέτας ανάλογα με το αν εφάρμοσε τα μπροστινά ή τα πισινά φρένα και διαφορετικός αν εφαρμόζονταν και τα δύο. Εξήγησε ότι ο συντελεστής τριβής αυξομειώνεται αναλόγως του ποια φρένα χρησιμοποιούνται. Εξήγησε ότι εξετάζονται όλες οι συνθήκες του κάθε ατυχήματος πριν γίνει η διενέργεια τέστ ταχύτητας. Αν διαπιστωθεί από τα ίχνη ότι χρησιμοποιήθηκαν και τα δύο φρένα της μοτοσυκλέτας, τότε θεωρείται ότι η ταχύτητα ήταν πάνω από το όριο. Αν είναι μόνο τα πισινά, επειδή ο συντελεστής τριβής μειώνεται αισθητά λόγω της ολίσθησης και της χαμηλής τριβής, τότε η ταχύτητα είναι κάτω από το όριο. Η χρήση μόνο των πισινών φρένων μιας μοτοσυκλέτας την αναγκάζει να χρειαστεί μεγαλύτερη απόσταση για να σταματήσει.

 

Μαρτυρία δόθηκε και από τον Εναγόμενο 1, Μ.Υ.3, ο οποίος παρέθεσε τις θέσεις του σε γραπτό κείμενο το οποίο σημειώθηκε ως Έγγραφο 4. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, διατηρούσε ασφαλιστήριο συμβόλαιο, με τις Γενικές Ασφάλειες Κύπρου σε σχέση με το όχημά του με αριθμό εγγραφής [ ]. Ο ίδιος εργάζεται στις Βρετανικές Βάσεις, στον Άγιο Νικόλαο, στις Βρυσούλες. Είναι πτυχιούχος γυμναστής και τον Δεκέμβριο του 2010 εργαζόταν τα απογεύματα στο ιδιωτικό σχολείο GC School of Careers. Στις 23/12/2010, το βράδυ, είχε συνοδεύσει ομάδα μαθητών σε εστιατόριο στο κέντρο της Λευκωσίας και ενώ μετέφερε δύο από τους μαθητές στα σπίτια τους, ενεπλάκη σε δυστύχημα με τη μοτοσυκλέτα που οδηγείτο από τον Ενάγοντα. Ενώ οδηγούσε στον δρόμο Αγίας Βαρβάρας, έλαβε μήνυμα στο κινητό του τηλέφωνο και για να μπορέσει να το διαβάσει στάθμευσε το αυτοκίνητό του δεξιά ως προς την πορεία του, έξω από μια οικία με κατεύθυνση το Πέρα Χωριό. Ο ίδιος είχε κρίνει ότι ο συγκεκριμένος χώρος, λόγω του ότι ήταν ανοιχτός, ήταν ασφαλής για να σταματήσει. Μετά που διάβασε το μήνυμα, έλεγξε τον δρόμο στα αριστερά και στα δεξιά, έτσι ώστε να εισέλθει στη λωρίδα κυκλοφορίας του και να συνεχίσει την πορεία του. Από αριστερά δεν ερχόταν οποιοδήποτε αυτοκίνητο, ενώ από δεξιά, είδε ένα αυτοκίνητο να πλησιάζει σε απόσταση περίπου 250 με 300 μέτρων. Βεβαιώθηκε ότι υπήρχε αρκετή απόσταση και μετά εκκίνησε. Όταν είχε εισέλθει σχεδόν στον δρόμο με κατεύθυνση προς την Λευκωσία, είδε στα δεξιά του, στην ίδια κατεύθυνση που είχε προηγουμένως στο αυτοκίνητο, ένα φως να έρχεται και ο ίδιος υπολόγισε ότι ήταν μοτοσυκλέτα. Μπορούσε να θυμηθεί ότι η πρώτη μοτοσυκλέτα τον προσπέρασε από τα δεξιά, ενώ η δεύτερη μοτοσυκλέτα, οδηγός της οποίας ήταν στον έναν μόνο τροχό, όταν κατέβασε τη μοτοσυκλέτα του, φρέναρε απότομα, έχασε τον έλεγχο, πλαγιολίσθησε και χτύπησε το μπροστινό μέρος του αυτοκινήτου. Ο ίδιος κατέβηκε και παρείχε τις Πρώτες Βοήθειες στον οδηγό της μοτοσυκλέτας, γιατί φαινόταν να είχε χτυπηθεί η κνήμη του και προσπάθησε να την αδρανοποιήσει μέχρι να φτάσει στο μέρος το ασθενοφόρο, το οποίο ο ίδιος είχε ειδοποιήσει. Ο μοτοσικλετιστής παραλήφθηκε από το ασθενοφόρο και στον χώρο προσήλθε η Αστυνομία. Ο ίδιος είχε υποδείξει το σημείο που βρισκόταν το δικό του αυτοκίνητο την ώρα του ατυχήματος, το οποίο όμως μετακίνησε γιατί ήταν σε πολύ επικίνδυνο σημείο. Τη μοτοσυκλέτα, η οποία βρισκόταν κάτω από το δικό του αυτοκίνητο, την είχαν μετακινήσει προηγουμένως τρία (3) άτομα, φίλοι του μοτοσικλετιστή. Ο Αστυνομικός εξεταστής είχε ετοιμάσει πρόχειρο σχεδιάγραμμα στο οποίο είχε σημειώσει το σημείο της σύγκρουσης και με το οποίο ο ίδιος είχε συμφωνήσει. Στη σκηνή του δυστυχήματος, είχε σταματήσει και η οδηγός του αυτοκινήτου, το οποίο είχαν προσπεράσει οι μοτοσικλετιστές, η οποία φώναζε στον μοτοσικλετιστή με τον οποίο ο ίδιος είχε συγκρουστεί. Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος είχε ζητήσει από την οδηγό εκείνου του οχήματος να δώσει κατάθεση, η ίδια αρνήθηκε επειδή γνωρίζει τους μοτοσικλετιστές. Την επόμενη μέρα του ατυχήματος, ο ίδιος είχε επισκεφθεί τον Ενάγοντα στο Νοσοκομείο, ο οποίος αρνήθηκε να του μιλήσει. Τον Φεβρουάριο του 2012, είχε λάβει Κατηγορητήριο για το συγκεκριμένο ατύχημα και είχε εμφανιστεί στο Δικαστήριο χωρίς δικηγόρο, όπου και παραδέχθηκε την κατηγορία εναντίον του. Το αποτέλεσμα της ποινικής διαδικασίας, είναι ως προκύπτει από τα Τεκμήρια 38 και 38(Α).

 

Ενώπιον του Δικαστηρίου αναγνώρισε την υπογραφή του επί του Τεκμηρίου 1 και ανέφερε ότι ο ίδιος είχε υποδείξει, ως θέση του δικού του οχήματος την ώρα του δυστυχήματος, το Α. Αναγνώρισε την κατάθεσή του στο περιεχόμενο του Τεκμηρίου 2 και προώθησε τη θέση ότι είχε αντιληφθεί ότι το φως το οποίο ερχόταν από δεξιά και βρισκόταν δεξιά από το αυτοκίνητο που προπορευόταν ήταν φως μοτοσικλέτας. Το δεύτερο φως που είδε ήταν η δεύτερη μοτοσυκλέτα η οποία κινείτο με ταχύτητα, σε σχέση με το προπορευόμενο αυτοκίνητο, γι’ αυτό αντιλήφθηκε ότι επρόκειτο για μοτοσικλέτα. Υποστήριξε ότι έχοντας τις δυο μοτοσυκλέτες απέναντί του, είχε μπει στη λωρίδα με κατεύθυνση την Λευκωσία, φρέναρε και η μια μοτοσικλέτα με μια μανούβρα κατάφερε και πέρασε από δεξιά του ενώ η δεύτερη άργησε να αντιδράσει και όταν το αντιλήφθηκε φρέναρε απότομα και η μοτοσυκλέτα πλαγιολίσθησε, έγειρε κάτω και προσέκρουσε στο ακινητοποιημένο όχημά του και ο οδηγός της εκτινάχθηκε στα αριστερά στην πλευρά του πεζοδρομίου. Μετά που παρείχε στον Ενάγοντα τις Πρώτες Βοήθειες, είδε τρία άτομα να μετακινούν τη μοτοσυκλέτα από το σημείο του ατυχήματος και να την φορτώνουν σε ένα αυτοκίνητο στο πρατήριο βενζίνης. Όταν αντιλήφθηκε ότι το δικό του αυτοκίνητο ήταν στη μέση της λωρίδας της κατεύθυνσής του προς Λευκωσία το μετακίνησε. Υπέδειξε στον αστυνομικό πού βρισκόταν το αυτοκίνητο του την ώρα του ατυχήματος και την επόμενη μέρα επισκέφθηκε τον Ενάγοντα στο Νοσοκομείο.

 

Αναγνώρισε το κατηγορητήριο της ποινικής υπόθεσης στην οποία είχε κατηγορηθεί στο Τεκμήριο 27 και ισχυρίστηκε ότι παραδέχθηκε παραβίαση του κώδικα οδικής κυκλοφορίας, ότι πέρασε πάνω από άσπρη γραμμή για να εισέλθει στην πορεία του προς Λευκωσία. Υποστήριξε ότι δεν είχε εμπλακεί ξανά σε δυστύχημα.

 

Αντεξεταζόμενος, παραδέχθηκε ότι το συγκεκριμένο δυστύχημα, είχε γίνει κατά την περίοδο των γιορτών και συγκεκριμένα στις 23/12. Ερωτηθείς, ανέφερε ότι το συγκεκριμένο βράδυ επέστρεφε έναν μαθητή του στο σπίτι του και ακολούθως θα μετέβαινε στην Λευκωσία. Στη διαδρομή, λόγω του ότι είχε λάβει μήνυμα στο κινητό του, θεώρησε σωστό να σταματήσει στη δεξιά πλευρά του δρόμου, γιατί στα αριστερά δεν προσφερόταν χώρος για να σταθμεύσει το όχημά του. Παραδέχθηκε ότι υπάρχει πρατήριο βενζίνης εκεί, αλλά υποστήριξε ότι λόγω του ότι απαγορεύεται η χρήση κινητού εντός του σταθμού βενζίνης, ο ίδιος επέλεξε να σταθμεύσει δεξιά. Το παγκέτο που υπάρχει εκεί στα αριστερά, είναι για τα όμβρια ύδατα και λόγω του ότι υπήρχε περισσότερος χώρος στα δεξιά, έξω από την οικία, προτίμησε να σταθμεύσει δεξιά. Όταν του υποβλήθηκε ότι υπάρχει παγκέτο τόσο στα αριστερά καθώς και δεξιά, σύμφωνα με την πορεία του, ο ίδιος διαφώνησε και προώθησε τη θέση ότι υπάρχει κάποιο άνοιγμα στα αριστερά, αλλά εκεί βρίσκεται το κανάλι για τα όμβρια ύδατα, ενώ στα δεξιά υπήρχε ένας χώρος ο οποίος χρησιμοποιείται από τον ιδιοκτήτη της κατοικίας και προσφερόταν περισσότερο για στάθμευση. Ερωτηθείς, ανέφερε ότι είχε οπτικό πεδίο μπροστά του 250 μέτρα και τη συγκεκριμένη στιγμή έκρινε ενστικτωδώς λόγω της ώρας, ότι έπρεπε να σταματήσει στο συγκεκριμένο σημείο, στον πρώτο χώρο που αξιολόγησε ότι μπορούσε να το πράξει με ασφάλεια. Υποστήριξε ότι βρισκόταν στο χαλικόστρωμα έξω από την οικία σε θέση διαγώνια, δηλαδή με το μέτωπο του οχήματός του ακριβώς απέναντι από τον σταθμό βενζίνης, σε μια θέση η οποία του επέτρεπε να ελέγξει αριστερά και δεξιά. Προώθησε τη θέση ότι ποτέ δεν ξεκινά το αυτοκίνητό του εάν δεν είναι σίγουρος ότι ο δρόμος είναι καθαρός και από τις δύο πλευρές. Ερωτηθείς, επέμενε ότι το αυτοκίνητό του ήταν σχεδόν ευθυγραμμισμένο με τα μούτρα του να έχουν κατεύθυνση την Λευκωσία, για να παραδεχτεί στη συνέχεια ότι πράγματι το αυτοκίνητο είχε κάποια κλίση προς τον δρόμο. Εξήγησε ότι, όπως ήταν, με το μπροστινό μέρος του οχήματός του να βλέπει προς Λευκωσία, έστριψε το αυτοκίνητό του διαγώνια έτσι ώστε να είναι σε τέτοια θέση που να του επιτρέπει να έχει οπτικό πεδίο και στα αριστερά και στα δεξιά του.

 

Όταν του υποδείχθηκε το Τεκμήριο 1Α, του ζητήθηκε να σημειώσει με μολύβι πώς ήταν σταματημένος έξω από την οικία και ο μάρτυρας σημείωσε τη θέση που βρισκόταν έξω από το σπίτι ως ΘΑ, εξηγώντας ότι πριν μπει στον δρόμο, γύρισε το αυτοκίνητό του με μια διαγώνια θέση ως προς την είσοδο και υπέδειξε τη θέση Θ2 επί του σχεδιαγράμματος. Ερωτηθείς εκ νέου, επέμενε στη θέση του ότι το δικό του όχημα δεν ήταν σταθμευμένο διαγώνια ολοκληρωτικά, αλλά ήταν σχεδόν ευθεία. Ήταν κάτι μεταξύ διαγώνιο και ευθεία. Ανέφερε ότι βρισκόταν στη θέση Θ2, η οποία είναι ακριβώς απέναντι από την είσοδο του σταθμού βενζίνης. Παραδέχθηκε ότι αναγκάστηκε να διασταυρώσει τη λωρίδα του δρόμου για να μπει στη δική του λωρίδα και διασταυρώνοντας είδε αυτοκίνητο στα δεξιά του, στα 250 με 300 μέτρα μακριά. Οδήγησε αργά για να εισέλθει στη δική του λωρίδα του δρόμου, διότι η απόσταση στην οποία βρισκόταν το αυτοκίνητό του, το επέτρεπε και όταν εισήλθε στον δρόμο, στη δική του λωρίδα, τότε είδε ένα φως να έρχεται. Σημείωσε επί του Τεκμηρίου 1Α, με ένδειξη Θ3, πού βρισκόταν το δικό του αυτοκίνητο όταν είδε το φως να πλησιάζει. Υπέδειξε ότι όταν είδε το φως της μοτοσυκλέτας, τα μούτρα του δικού του αυτοκινήτου και μέρος του αυτοκινήτου του βρισκόταν μέσα στο αντίθετο ρεύμα από το δικό του με διαγώνια κλίση. Προώθησε την άποψη ότι είχε διασταυρώσει τη λωρίδα των 2.5 μέτρων γρήγορα, αφού το μήκος του οχήματός του είναι πάνω από 3 μέτρα και ότι είχε καλύψει την απόσταση γρήγορα. Ισχυρίστηκε ότι ήταν ένα δευτερόλεπτο κουβέντα να δει ότι υπήρχε φως και όταν μπήκε στη δική του λωρίδα, για ένα δευτερόλεπτο είδε το φως και ακολούθως ο Ενάγοντας συγκρούστηκε με το όχημά του. Ο ίδιος όταν εισήλθε στη λωρίδα, επιχείρησε να διασταυρώσει και τότε αντιλήφθηκε το φως στα δεξιά του. Από την αρχή που εισήλθε στον δρόμο και όταν διασταύρωσε, του ζητήθηκε να σημειώσει επί του Τεκμηρίου 1Α τη θέση του δικού του οχήματος, όταν αναγκάστηκε να φρενάρει και να σταματήσει και τη σημείωσε με την ένδειξη Θ4. Ερωτηθείς, παραδέχθηκε ότι το όχημα στη θέση Θ4, το δικό του, είχε κλίση διαγώνια με τα μούτρα του αυτοκινήτου να βλέπουν προς τη βενζίνα και όχι προς την Λευκωσία, πλην όμως το όχημα βρισκόταν στη δική του λωρίδα.

 

Ερωτηθείς εκ νέου, ισχυρίστηκε ότι στην προσπάθεια του να διασταυρώσει τον συγκεκριμένο δρόμο και να εισέλθει στη λωρίδα του, αντιλήφθηκε ένα όχημα από δεξιά του και στη συνέχεια έκανε την κίνηση να εισέλθει στη δική του λωρίδα, διαγώνια κινούμενος. Μπροστά του, η πορεία του ήταν καθαρή και ευθεία. Δεξιά του, είχε καθαρό οπτικό πεδίο. Δεν υπήρχε εμπόδιο και με μια απλή κίνηση, θα ίσιωνε το αυτοκίνητό του. Όμως επέλεξε να μην το πράξει, γιατί αντιλήφθηκε τον κίνδυνο, γιατί ενώ κινείτο είδε το άλλο φως να τον πλησιάζει μέσα σε ούτε 2 δευτερόλεπτα, μεταξύ των σημείων Θ3 και Θ4 που είχε τοποθετήσει στο Τεκμήριο 1Α. Βλέποντας το πρώτο φως του προπορευόμενου οχήματος, ταυτόχρονα είδε και το δεύτερο φως της πρώτης μοτοσυκλέτας και ακολούθως είδε το φως του Ενάγοντα, ενώ κινείτο. Σημείωσε την πορεία του με διακεκομμένη γραμμή και τον τρόπο που διασταύρωσε τον συγκεκριμένο δρόμο. Εξήγησε ότι είδε το δεύτερο φως σε απόσταση 250 μέτρων από τον ίδιο πάνω στην καμπή του δρόμου, στη στροφή, να κατευθύνεται από Λευκωσία προς Αγία Βαρβάρα. Το πρώτο φως που είδε ήταν πίσω από το όχημα που προπορευόταν, το οποίο όχημα κατευθυνόταν προς Αγία Βαρβάρα. Το δεύτερο φως, ήταν η θέση του ότι βρισκόταν στη δική του λωρίδα, αφού επιχειρούσε να προσπεράσει. Εξήγησε ότι την ώρα που είδε τα συγκεκριμένα φώτα, βρισκόταν εν κινήσει και είχε μπει στη δική του πλευρά του δρόμου και μόλις ξεπρόβαλε το δεύτερο φως, το είδε και σταμάτησε. Υποστήριξε ότι το δικό του παράπτωμα ήταν να διασταυρώσει τη συνεχόμενη γραμμή όταν είδε το δεύτερο φως και ενώ κινείτο το φως, ο ίδιος βρισκόταν στο μέσο του δρόμου. Δεν μπορούσε να κάνει πισινή μέσα στη μέση του δρόμου, γι' αυτό και επιχείρησε να μπει εξ ολοκλήρου στη λωρίδα του και τότε είδε να ξεπροβάλλει το δεύτερο φως και αμέσως σταμάτησε. Υποστήριξε ότι την ώρα που συγκρούστηκε με τον Ενάγοντα, το δικό του όχημα ήταν σταματημένο. Όταν προβλήθηκε το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης της βενζίνης, το οποίο αποτυπώθηκε στο Τεκμήριο 8, παραδέχθηκε ότι το αυτοκίνητό του βρισκόταν διαγώνια και ότι τα φώτα της μοτοσυκλέτας ήταν μέσα στη λωρίδα που οδηγεί στην Λευκωσία. Υποστήριξε όμως ότι όπως έβλεπε τις μοτοσυκλέτες, αυτές ήταν δεξιά του και επέμενε ότι επιχείρησε να διασταυρώσει τον δρόμο, ελέγχοντάς τον.

 

Όσον αφορά την ταχύτητα του αυτοκινήτου που ερχόταν από απέναντι του ισχυρίστηκε ότι κινείτο με 40 με 45 χλμ και ότι οι μοτοσυκλέτες κινούντο με μεγαλύτερη ταχύτητα. Κατά τη δική του άποψη, οι δυο μοτοσυκλέτες είχαν ιλιγγιώδη ταχύτητα, περί τα 100 χλμ. Εξήγησε ότι σε σχέση με την ταχύτητα του αυτοκινήτου, του φάνηκε ότι ήταν σχεδόν διπλάσια η ταχύτητα των δυο μοτοσυκλετών και προώθησε τη θέση ότι και τα 80χλμ για μια μοτοσυκλέτα του συγκεκριμένου είδους είναι πολλά και αυτό το γνωρίζει γιατί οδηγεί και ο ίδιος. Υποστήριξε ότι ο λόγος που είχε δώσει τις Πρώτες Βοήθειες στον Ενάγοντα, ήταν γιατί είχε εκτιναχτεί από τη μοτοσυκλέτα πάνω στο πεζοδρόμιο και φαινόταν να έχει τραυματιστεί, να έχει κάποια αιμορραγία, ενώ παράλληλα είχε και κάταγμα πάνω από την κνήμη του. Ερωτηθείς ανέφερε ότι ο ίδιος είχε ακούσει την κυρία που οδηγούσε το προπορευόμενο όχημα να προσεγγίζει τον μοτοσικλετιστή, ο οποίος βρισκόταν στο έδαφος και να του λέει κάποια πράγματα. Ισχυρίστηκε ότι, όταν αντιλήφθηκε τη μοτοσυκλέτα τη δεύτερη, 40 μέτρα μακριά από το δικό του όχημα, να ελαττώνει ταχύτητα και να χρησιμοποιεί τα φρένα, το δικό του αυτοκίνητο ήταν στη διαδικασία να σταματήσει και σε κλάσματα δευτερολέπτου ο οδηγός της μοτοσυκλέτας βρισκόταν στο έδαφος, γιατί έπεσε πάνω στο δικό του όχημα και ακολούθως σύρθηκε και χτύπησε. Έπιασε φρένο, έγειρε, σύρθηκε και χτύπησε.

 

Επόμενος μάρτυρας ήταν ο Σάββας Σάββα, Μ.Υ.4, ο οποίος εργάζεται ως εμπειρογνώμονας για ασφαλιστικές εταιρείες και δικηγόρους, με αντικείμενο της πραγματογνωμοσύνης του τις αναπαραστάσεις τροχαίων ατυχημάτων και τη διενέργεια ερευνών. Παρέθεσε τα προσόντα του και ισχυρίστηκε ότι είχε διοριστεί από την Εναγόμενη 2 για τη διενέργεια έρευνας και του είχε δοθεί το μαρτυρικό υλικό που υπήρχε σε σχέση με την υπόθεση, έτσι ώστε να ετοιμάσει την έκθεση. Η συγκεκριμένη Έκθεση κατατέθηκε ως Τεκμήριο 42. Εξήγησε ότι ο ίδιος είχε διαχωρίσει την Έκθεση σε παραρτήματα και επεξήγησε ότι είχε λάβει την πληροφόρηση για κατάρτιση της συγκεκριμένης Έκθεσης όχι μόνο από την Αστυνομική Έκθεση που του παραδόθηκε, αλλά είδε το ψηφιακό δίσκο και επισκέφθηκε και ο ίδιος τη σκηνή, ενώ διάβασε και τις καταθέσεις των εμπλεκομένων. Εξήγησε ότι χρησιμοποίησε τη βιβλιογραφία για να καθορίσει τον συντελεστή τριβής της μοτοσυκλέτας, χρησιμοποιώντας τη φόρμουλα του Nathan Rose. Από τη συγκεκριμένη φόρμουλα χρησιμοποίησε τη μεθοδολογία, έτσι ώστε να υπολογίσει την ταχύτητα της μοτοσυκλέτας κατά τη σύγκρουση με το αυτοκίνητο. Όπως προέκυψε από το βίντεο, το όχημα ακινητοποιήθηκε, 0,128 δευτερόλεπτα πριν τη σύγκρουση. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, χρησιμοποιώντας τον τύπο που εφαρμόζεται και σε συνάρτηση με την τριβή των μετάλλων, υπολογίστηκε ότι πριν η μοτοσυκλέτα ανατραπεί, η ταχύτητά της ήταν 8,107 μέτρα ανά δευτερόλεπτο ή 29,186 χλμ την ώρα. Χρησιμοποίησε τα ίχνη τροχοπέδησης, τα οποία σύμφωνα με την Έκθεση του Αστυνομικού εκτείνονταν στα 24,3 μέτρα και χρησιμοποιώντας τον ίδιο συντελεστή τριβής από τον Nathan Rose, ο οποίος αφορά του ίδιου τύπου μοτοσικλέτα και έχοντας υπόψιν ότι ο οδηγός της μοτοσυκλέτας έκανε χρήση και των δύο φρένων, μπροστινών και πισινών, κατέληξε ότι πριν ανατραπεί η μοτοσυκλέτα κινείτο με 64,70 χλμ μέχρι 79,29 χλμ. Λόγω του ότι η μοτοσυκλέτα είχε μετακινηθεί από την τελική της θέση, δεν μπορούσε να εξάγει την ακριβή ταχύτητα που είχε, αλλά χρησιμοποίησε τις χαμηλότερες τιμές. Υποστήριξε ότι αν γνώριζε την τελική θέση της μοτοσυκλέτας, θα μπορούσε να είναι πιο ακριβής στον υπολογισμό και ο αριθμός θα ήταν ψηλότερος. Καθόρισε το όριο ταχύτητας στα 50 χλμ στον συγκεκριμένο δρόμο.

 

Σύμφωνα με τον Mark Green και την έρευνα του Human Factors Driver Reaction Time η αντίδραση ενός μέσου οδηγού είναι ενάμιση δευτερόλεπτο. Ήταν η θέση του ότι ο οδηγός της μοτοσυκλέτας, με βάση τους υπολογισμούς στους οποίους ο ίδιος προέβηκε, είδε το αυτοκίνητο στα 70 περίπου μέτρα. Ισχυρίστηκε ότι από την τριβή των μετάλλων μπορούσε να εξαχθεί το συμπέρασμα ότι η μοτοσυκλέτα δεν θα μπορούσε να έκανε τη δεδομένη στιγμή αποφευκτική κίνηση προς τα δεξιά, αφού δεν υπήρχαν ζημιές στα δεξιά. Προώθησε την άποψη ότι μια μοτοσυκλέτα η οποία κινείται με κάποια ταχύτητα, για να κινηθεί δεξιά, πρέπει να γύρει προς τα δεξιά. Υπάρχουν διαφορετικές στάσεις του σώματος του οδηγού και για να στρίψει μια μοτόρα, πρέπει να γύρει ο αναβάτης προς την πλευρά προς την οποία θέλει να στρίψει. Με βάση τα δικά του ευρήματα, ο μοτοσικλετιστής την ώρα που είδε το αυτοκίνητο και αντέδρασε, αλλά και κατά την ώρα της σύγκρουσης, βρισκόταν στη δεξιά λωρίδα. Ήταν σίγουρος γιατί, ως εξήγησε, στον χρόνο αντίληψης ο μέσος οδηγός δεν μπορεί να κάνει οποιανδήποτε ενέργεια και μετά το πέρας του ενάμιση δευτερολέπτου εφαρμόζει τα μπροστινά και πισινά φρένα της μοτοσυκλέτας και παρατηρούνται ίχνη τροχοπέδησης. Από εκεί που ξεκινούν τα φρένα είναι μια ευθεία γραμμή στο σημείο σύγκρουσης. Η αντίδραση του μοτοσικλετιστή στον ενεχόμενο κίνδυνο ήταν να πατήσει φρένα για να σταματήσει. Εξήγησε ότι όταν μετέβηκε στη σκηνή, είχε παρατηρήσει ότι υπάρχει ανάχωμα για να σταματήσει κάποιος έναντι της φοράς του ρεύματος και από την άσπρη γραμμή του δρόμου μέχρι το ανάχωμα, υπάρχει απόσταση 2.10 περίπου και το αυτοκίνητο είχε πλάτος 1.77, οπόταν απέμειναν 15 εκατοστόμετρα στην κάθε πλευρά. Εξέφρασε την άποψη ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας, ένας οδηγός θα δυσκολευτεί να σταθμεύσει στο συγκεκριμένο ανάχωμα.

 

Αντεξεταζόμενος, παραδέχθηκε ότι για να γίνει κάποιος ολοκληρωμένος πραγματογνώμονας σε εξέταση ατυχημάτων, θα πρέπει να λάβει διαφορετική εκπαίδευση. Όμως εξήγησε ότι ο ίδιος είχε διενεργήσει μετεκπαίδευση, επιπρόσθετα του πτυχίου του, έτσι ώστε να μπορεί να ασκεί το συγκεκριμένο επάγγελμα, το οποίο ασκεί από το 2018. Ερωτηθείς ανέφερε ότι ο ίδιος είχε προβεί σε έκθεση διερεύνησης της οδικής τροχαίας σύγκρουσης, αλλά όχι σε αναπαράσταση. Είχε δοκιμάσει να εξάγει κάποιους αριθμούς, όμως επειδή δεν υπήρχε πραγματική μαρτυρία, δεν είναι εντελώς ορθές οι μετρήσεις. Υπέδειξε ότι για να μετρηθεί σωστά ο συντελεστής τριβής, θα πρέπει να γίνει αναπαράσταση. Ήταν η θέση του ότι με βάση τα δεδομένα που του δόθηκαν, ο ίδιος είχε καταλήξει στα συγκεκριμένα συμπεράσματα που παραθέτει στην Έκθεσή του, βλέποντας το βίντεο πολλές φορές και απομονώνοντας τις σκηνές που περιέχει η Έκθεσή του. Υποστήριξε ότι σύμφωνα με τα Google Maps, η ορατότητα του οδηγού του οχήματος, εκτίνετο στα 250 μέτρα από εκεί που ήταν σταθμευμένος. Παραδέχθηκε ότι κατά τη διάρκεια της νύχτας, δεν είναι διακριτές οι άσπρες γραμμές του δρόμου και όπως δεν είναι διακριτές οι γραμμές, δεν μπορεί να δει κάποιος τη μοτοσυκλέτα. Με αναφορά στο κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης του πρατηρίου βενζίνης, υπέδειξε ότι στο σημείο 21,25, φωτογραφία 7 στην Έκθεση, δεν μπορεί κάποιος να δει τις γραμμές του δρόμου ή την μοτοσυκλέτα ή την αντανάκλαση και τα φώτα του οχήματος μαζί και ότι στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, το αυτοκίνητο του Εναγόμενου 1 βρισκόταν εκτός του δρόμου. Αποδέχθηκε ότι το δυστύχημα είχε προκληθεί στα 25.656 δευτερόλεπτα και ότι τα φώτα είχαν φανεί στα 23.437 δευτερόλεπτα. Κατατέθηκε μεγέθυνση του συγκεκριμένου σημείου ως Τεκμήριο 43. Σε 2,22 δευτερόλεπτα μετά φαίνεται να μπαίνει στον δρόμο το αυτοκίνητο και το ατύχημα είχε επισυμβεί στα 25.656 δευτερόλεπτα. Ισχυρίστηκε ότι από τα ίχνη τροχοπέδησης και σύρσης της μοτοσυκλέτας, μπορούσε να υπολογιστεί ο χρόνος αντίληψης και αντίδρασης του οδηγού της μοτοσυκλέτας, ο οποίος ανάγετο στο ενάμιση δευτερόλεπτο. Ο μοτοσικλετιστής, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του, οδηγούσε στα 79χλμ και σύρθηκε για 1,6 μέτρα οπόταν είδε το αυτοκίνητο στα 0,4 δεύτερα πριν τη σύγκρουση.

 

Όταν του υποδείχθηκε η λήψη στα 23.437 δευτερόλεπτα την αναγνώρισε και κατατέθηκε ως Τεκμήριο 44, η λήψη στα 23.546 κατατέθηκε ως Τεκμήριο 44Α, η λήψη στα 23.656 ως Τεκμήριο 45, η λήψη στα 23.890 και 24.000 ως Τεκμήριο 46, η λήψη στο 24.078 και 24.203 κατατέθηκε ως Τεκμήριο 47 και μια δέσμη από άλλες λήψεις κατατέθηκε ως Τεκμήριο 48. Με αναφορά στις συγκεκριμένες φωτογραφίες, υποστήριξε ότι ένα δευτερόλεπτο πριν τη σύγκρουση, το αυτοκίνητο του Εναγόμενου 1, βρίσκεται διαγώνια και ότι ακόμα και την ώρα της σύγκρουσης, μέρος του οχήματος, βρισκόταν στην δεξιά λωρίδα. Υπέδειξε ότι η μοτοσυκλέτα στα 25.437 βρισκόταν στο έδαφος και κατάθεσε σχετική φωτογραφία ως Τεκμήριο 49.

 

Όσον αφορά τον χρόνο αντίδρασης/αντίληψης, εξήγησε ότι με βάση μελέτες ανάγεται στο 1.5 δευτερόλεπτα, όμως κατά τη διάρκεια της νύχτας αυξάνεται προς τα πάνω και μπορεί να ξεπεράσει τα 2 δευτερόλεπτα. Ερωτηθείς ανέφερε ότι η μοτοσυκλέτα υπέστη ζημιές στην αριστερή πλευρά και αναφέρθηκε στην πέμπτη φωτογραφία στην Έκθεση του κ. Αγαθαγγέλου, η οποία απεικόνιζε το αριστερό κομμάτι του σκελετού, το οποίο τριβόταν στο έδαφος. Όσον αφορά το μπροστινό μέρος, αυτό ήταν το μέρος που συγκρούστηκε με το αυτοκίνητο. Κατά τη δική του εκτίμηση, η μοτοσυκλέτα πρώτα σύρθηκε και μετά χτύπησε στο αυτοκίνητο. Ο δε μοτοσικλετιστής, την ώρα που σύρθηκε η μοτοσυκλέτα, έπεσε στο έδαφος στην αριστερή πλευρά. Ερωτηθείς, ανέφερε ότι το αυτοκίνητο δεν ευθυγραμμίστηκε.

 

Ο Κυριάκος Λοϊζίδης Μ.Υ.5, ήταν ο επόμενος μάρτυρας, του οποίου η Έκθεση σημειώθηκε ως Έγγραφο 5 στη διαδικασία. Στη γραπτή του δήλωση, καταγράφει ότι είναι διπλωματούχος ιδιωτικός ντετέκτιβ από το 2004 και κατέχει τις απαιτούμενες άδειες για τη διεξαγωγή της συγκεκριμένης εργασίας. Η εταιρεία του δραστηριοποιείται στον τομέα των ερευνών, παρακολουθήσεων, αλλά εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων και ασφαλιστικές εταιρείες, δικηγορικά γραφεία και μεγάλες εταιρείες. Τον Νοέμβριο του 2018, του είχε ζητηθεί από τις Γενικές Ασφάλειες Κύπρου να παρακολουθήσει τον Ενάγοντα για να διαπιστώσει την κατάστασή του, αλλά και τις καθημερινές του δραστηριότητες και κατά πόσο αυτός ετοιμαζόταν ή ήταν σε θέση να εργαστεί. Παρακολούθησε τον Ενάγοντα για την περίοδο από 21/11/2018 μέχρι 18/03/2019, μεταξύ των ωρών 06:00 το πρωί και 22:00 το βράδυ. Κατέγραψε τα αποτελέσματα της έρευνάς του, σε σχετική Έκθεση την οποία κατάρτισε, την οποία κατάθεσε ως Τεκμήριο 50. Από την έρευνά του διαπίστωσε ότι ο Ενάγοντας έφευγε από την κατοικία του στις 07:00 το πρωί για να μεταβεί στην Αγλαντζιά, σε ανακαινιζόμενη οικία, στην οποία ο ίδιος τον είχε δει, μεταξύ άλλων, να σκουπίζει και να τοποθετεί μόνωση στο πάτωμα. Τον είχε δει να οδηγεί το όχημά του, χρώματος μπλε, με αριθμούς εγγραφής [ ], ενώ σε διαφορετικές ημερομηνίες διαπιστώθηκε ότι μετέβαινε τόσο τις πρωινές ώρες καθώς και το βράδυ, σε καφετέρια στην περιοχή Αγίας Βαρβάρας. Ο ίδιος είχε καταγράψει τις συγκεκριμένες ενέργειες του Ενάγοντα, τις οποίες μετέφερε στη συνέχεια σε ψηφιακό δίσκο. Κατάθεσε τον συγκεκριμένο ψηφιακό δίσκο ως Τεκμήριο 51. Παράλληλα, προέβηκε και σε έρευνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην πλατφόρμα Facebook, όπου εντόπισε αναρτημένες φωτογραφίες, οι οποίες είναι δημόσιες και ελεύθερα προσβάσιμες σε χρήστες μη συνδεδεμένους ή εξουσιοδοτημένους από τον Ενάγοντα, από τις οποίες απομόνωσε και τοποθέτησε σε ψηφιακό δίσκο, τον οποίο κατάθεσε ως Τεκμήριο 52. Σε αυτές τις φωτογραφίες, ο Ενάγοντας φαίνεται να έχει ταξιδέψει τουλάχιστον δύο φορές στο εξωτερικό μετά το ατύχημα, τη μια φορά στην Ταϊλάνδη ενώ το 2019 στις Μπαχάμες. Στις αρχές Οκτωβρίου του 2021, του ζητήθηκε εκ νέου η διεξαγωγή παρακολούθησης για σκοπούς διασταύρωσης και εξέτασης ισχυρισμών τους οποίους ο ίδιος ο Ενάγοντας προέβαλε κατά τη διαδικασία. Η παρακολούθηση διενεργήθηκε κατά την περίοδο 5/10/2021 μέχρι 17/10/2021, μεταξύ των ωρών 06:30 π.μ. με 15:00 μ.μ. Το αποτέλεσμα της έρευνάς του καταγράφηκε σε έκθεση, την οποία κατάθεσε ως Τεκμήριο 53. Διαπίστωσε ότι ο Ενάγοντας αναχωρούσε καθημερινά η ώρα 06:45 το πρωί, με το δικό του όχημα, μεταβαίνοντας στον χώρο εργασίας του. Στις 07/10/2021, μετέβη στα Λατσιά, όπου μαζί με τα αδέλφια του έκανε τοποθέτηση πλακών στην αυλή μιας οικίας. Σε μεταγενέστερες ημερομηνίες, εργαζόταν σε οικία στην Αλάμπρα, ενώ εντοπίστηκε επίσης να επισκέπτεται κατάστημα ειδών οικοδομών στα Λατσιά και στο Δάλι. Σχετικές σκηνές από τις παρακολουθήσεις, καταγράφηκαν από τον ίδιο με τη δική του βιντεοκάμερα και μεταφέρθηκαν σε ψηφιακό δίσκο τον οποίο κατάθεσε ως Τεκμήριο 54. Η δική του διαπίστωση ήταν ότι ο Ενάγοντας φαίνεται να εργάζεται μαζί με τα αδέλφια του στις οικοδομές. Στις συγκεκριμένες εργασίες σκύβει, γονατίζει και κάθεται σε βαθύ κάθισμα χωρίς πρόβλημα, ενώ φαίνεται να παραμένει όρθιος για μεγάλο χρονικό διάστημα.

 

Ενώπιον του Δικαστηρίου, με αναφορά στο Τεκμήριο 51 το οποίο προβλήθηκε στο Δικαστήριο, εξήγησε ότι αντικατοπτρίζει τον Ενάγοντα να κάθεται μέσα σε καφέ στην Αγία Βαρβάρα. Στον ίδιο ψηφιακό δίσκο φαίνεται να προβαίνει σε μόνωση στη βεράντα. Υπέδειξε τον Ενάγοντα ως το πρόσωπο που φορούσε καπέλο. Με αναφορά στο Τεκμήριο 53, υπέδειξε τον Ενάγοντα να βρίσκεται στα Λατσιά, σε μαγαζί όπου πωλούνται υλικά οικοδομής. Επίσης τον υπέδειξε να κρατά μυστρί και να εργάζεται ως κτίστης. Σε σχέση με τη δεύτερη παρακολούθηση, ισχυρίστηκε ότι ο Ενάγοντας εργαζόταν σε σπίτι στην Αλάμπρα και η παρακολούθηση που διενήργησε διήρκησε πέραν των 7 ωρών, όπου διαπίστωσε ότι εργαζόταν στη συγκεκριμένη οικία.

 

Αντεξετασθείς, παραδέχθηκε ότι οι φωτογραφίες από αναρτήσεις του Ενάγοντα δεν είχαν αποκρυβεί ή περιοριστεί από τον Ενάγοντα και από ερωτήσεις που έκαμε σε άτομα που γνωρίζουν τον Ενάγοντα, διαφάνηκε ότι είχαν μεταβεί στο συγκεκριμένο δεύτερο ταξίδι για να λάβουν μέρος σε διαγωνισμό. Όταν του υποβλήθηκε ότι ο φίλος του Ενάγοντα είχε κερδίσει το συγκεκριμένο ταξίδι στις Μπαχάμες, ισχυρίστηκε ότι ο ίδιος δεν είχε ακούσει τη συγκεκριμένη εκδοχή. Ερωτηθείς ανέφερε ότι του είχε ανατεθεί να προβεί σε έρευνα που να αφορά τη φυσική κατάσταση του Ενάγοντα σε συνάρτηση με την εργασία του, καθώς και σε σχέση με την κοινωνική του ζωή. Όσον αφορά την παρουσία του Ενάγοντα στην καφετέρια, ισχυρίστηκε ότι η συγκεκριμένη καφετέρια, στην οποία εντόπισε τον Ενάγοντα να κάθεται, ανήκει στην οικογένειά του. Υποστήριξε ότι δυσκολεύτηκε να μάθει ποιος ήταν ο Ενάγοντας και χρειάστηκε ενάμιση μήνα περίπου έρευνας για να το μάθει. Με αναφορά στο Τεκμήριο 53, υπέδειξε ότι παρακολούθησε τον Ενάγοντα για περίοδο 22 ημερών, όπου και τον εντόπισε να δουλεύει όλη την ημέρα στην οικοδομή και ήταν ο μόνος που δούλευε κάνοντας τα πάντα στη συγκεκριμένη εργασία. Ισχυρίστηκε ότι ένα άτομο που έχει πρόβλημα με το γόνατό του, δεν μπορεί να κάνει βαθύ κάθισμα, όμως ο συγκεκριμένος, διαφάνηκε και από την παρακολούθηση ότι μπορούσε να το πράξει, καθώς επίσης και να κουβαλήσει σμυρίλιο το οποίο έχει βάρος 10 με 15 κιλά.

 

Τελευταίος, έδωσε μαρτυρία ο Δρ. Ηλίας Γεωργίου Μ.Υ.6, του οποίου τα προσόντα δεν αμφισβητήθηκαν. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του, είχε εξετάσει τον Ενάγοντα στις 15/10/2020 και είχε εκδώσει σχετική Έκθεση στις 26/10/2020 την οποία κατάθεσε ως Τεκμήριο 55. Εξήγησε ότι ο ίδιος είχε προβεί σε κλινική εξέταση του Ενάγοντα, εξετάζοντας την περιοχή του γόνατος, την ουλή στην αριστερή φτέρνα του Ενάγοντα, μήκους 4 εκατοστά ενώ παρατήρησε τον τρόπο που βαδίζει. Ο ίδιος διαπίστωσε φυσιολογική βάδιση χωρίς χωλότητα. Ισχυρίστηκε ότι από την ψηλάφηση του γόνατος υπήρχε φυσιολογική σταθερότητα στο γόνατο και πλήρης κινητικότητα. Υποστήριξε ότι υπήρχε απουσία ευαισθησίας και κλινικών ευρημάτων αναφορικά με ρήξη μηνίσκου. Διαπίστωσε μυϊκή ατροφία 2 εκατοστόμετρων στον αριστερό μηρό. Χαρακτήρισε το κάταγμα που υπέστη ο Ενάγοντας ως κάταγμα του άνω μέρους της διάφυσης της αριστερής κνήμης με ενδοαρθρική προέκταση και σχετικό βαθμό συμπίεσης της οπίσθιας επιφάνειας του έξω κνημιαίου κονδύλου.

 

Επιβεβαίωσε, από την ακτινογραφία, ότι υπήρχε κάταγμα συμπιεστικό στον έξω κνημιαίο κονδύλιο. Υπέδειξε ότι η αναφορά του Δρ. Σιάμισιη στο πιστοποιητικό του συνάδει με την έκθεση μαγνητικής τομογραφίας της Δρ. Κατωδρύτου, ημερομηνίας 28/11/2011, Τεκμήριο 17(Α). Όσον αφορά την πάχυνση του έσω πλάγιου συνδέσμου που διαπιστώθηκε από την Δρ. Κατωδρύτου, υποστήριξε ότι κατά τη δική του άποψη είναι αποτέλεσμα της επούλωσης μιας προηγηθείσας μερικής ή ολικής ρήξης. Η συγκεκριμένη πάχυνση δεν δημιουργεί οποιοδήποτε λειτουργικό πρόβλημα. Υποστήριξε ότι από τις Εκθέσεις των ακτινολόγων επιβεβαιώνεται ότι ούτε ο πρόσθιος, ούτε ο οπίσθιος χιαστός παρουσίασαν ρήξη. Όμως η ενδοαρθρικότητα του κατάγματος προεκτείνεται στο κνημιαίο έπαρμα. Λόγω του συγκεκριμένου κατάγματος σαν αντίδραση ο οπίσθιος χιαστός παρουσίασε καμπυλότητα, το backling.

Ερωτηθείς ανέφερε ότι δεν διαπίστωσε αστάθεια του γόνατος. Εξήγησε ότι μετά την αρχική ακινητοποίηση του γόνατος, με εξωτερική οστεοσύνθεση για 3 μήνες, το κάταγμα επουλώθηκε και κατ' επέκταση η επούλωση είχε ως αποτέλεσμα να καταργηθεί η αρχική αστάθεια. Ισχυρίστηκε ότι δεν μπορεί να παρουσιαστεί χοντρομαλάκυνση 8 χρόνια μετά τον τραυματισμό. Υπέδειξε ότι δεν υπάρχει ακτινολογική ή μαγνητική εξέταση που να έδειχνε κάταγμα της επιγονατίδας ή οστικό οίδημα. Παραδέχθηκε ότι υπάρχουν ευρήματα αρθρίτιδας του γόνατος, αλλά είναι τέτοιου βαθμού που επιτρέπεται να υπάρχει πλήρες εύρος κίνησης του γόνατος. Κατά τη δική του άποψη, ο Ενάγοντας δεν επηρεάζεται λειτουργικά από την οστεοαρθρίτιδα, αφού έχει πλήρη κάμψη και πλήρη έκταση το γόνατό του. Σε σχέση με τις 2 βελόνες, ισχυρίστηκε ότι το γεγονός ότι τις έχει για 10 περίπου χρόνια, συνιστά ένδειξη απουσίας ενοχλήσεων που να τον οδηγούν στο να τις αφαιρέσει. Υπέδειξε ότι ο καθαρισμός οστεόφυτων κοστίζει γύρω στις €2.500 με €3.000, ενώ η αφαίρεση των βελόνων στοιχίζει από €800 μέχρι €1.000. Σε ερώτηση που του τέθηκε, ισχυρίστηκε ότι ο Ενάγοντας μπορεί να εργαστεί σε άλλου είδους εργασίες. Παραδέχθηκε ότι ο Ενάγοντας υπέστη συντριπτικό κάταγμα, όμως αποδέχθηκε στη συνέχεια ότι δεν είναι ο πιο σοβαρός τραυματισμός. Παραδέχθηκε ότι από τις ακτινολογικές εκθέσεις, ο ίδιος είχε δει ότι υπήρχε ρήξη έσω πλαγίου συνδέσμου, η οποία συνήθως συνοδεύεται από ρήξη μηνίσκου. Επίσης, αποδέχθηκε ότι ο συγκεκριμένος σύνδεσμος δεν έχει κανονική εικόνα και υπάρχει ένταση λόγω της ανάπτυξης ογκώδους ιστού. Υποστήριξε ότι δεν μπορούσε να αποφανθεί κατά πόσο η ρήξη ήταν μερική ή ολική, όμως αυτό που μπορούσε να πει είναι ότι η ρήξη επουλώθηκε. Επέμενε στη θέση του ότι οι χιαστοί είναι ανέπαφοι και ότι όταν ο ίδιος εξέτασε τον Ενάγοντα, διαπίστωσε σταθερότητα των πλαγίων συνδέσμων χωρίς αστάθεια. Κατά τη δική του άποψη, η καταπόνηση αναμφίβολα, οδηγεί σε μια κατάσταση πρώιμης οστεοαρθρίτιδας, η οποία σταδιακά οδηγεί σε χειροτέρευση. Όσον αφορά τη διενέργεια αρθροπλαστικής, ισχυρίστηκε ότι μόνο σε περιπτώσεις πλήρους καταστροφής της άρθρωσης γίνεται εισήγηση τέτοιου είδους επέμβασης. Κατέληξε, ότι ο Ενάγοντας μπορεί να κάμνει τη δουλειά του οικοδόμου και στην περίπτωση που υπάρχει κόπωση, να κάνει διάλειμμα.

Αντεξετασθείς παραδέχθηκε ότι το συντριπτικό κάταγμα είναι το κάταγμα πέραν των δύο τεμαχίων και ότι ο Ενάγοντας είχε υποστεί συντριπτικό κάταγμα το οποίο από το βαθούλωμα εξ υπακούει εμβύθιση. Αρνήθηκε την υποβολή ότι το συγκεκριμένο κάταγμα είναι τόσο σοβαρής μορφής, ήτοι ένα σκαλί πριν τον ακρωτηριασμό. Συμφώνησε ότι ο έσω πλάγιος σύνδεσμος επενεργεί σταθεροποιητικά προς το γόνατο και αποτρέπει την προς τα έξω κλίση του γόνατος. Επίσης, συμφώνησε ότι συνήθως όταν έχει ρήξη ο πλάγιος σύνδεσμος έχει ρήξη και ο μηνίσκος. Υποστήριξε ότι η πάχυνση δημιουργείται λόγω της ανάπτυξης ουλώδους ιστού που είναι η απόδειξη της επούλωσης. Ήταν η θέση του ότι είχε διαπιστώσει απουσία αστάθειας, όταν ο ίδιος εξέτασε τη σταθερότητα των πλάγιων συνδέσμων. Αποδέχθηκε τη θέση ότι υπήρχε ενδοαρθρικό κάταγμα στην άνω αρθρική επιφάνεια της κνήμης και στο σημείο κατάφυσης του πρόσθιου του δημιουργείται, ως αντίδραση, μια καμπυλωτή χαλάρωση του οπίσθιου, το backling. Επέμενε στην άποψη του ότι το κάταγμα επουλώθηκε στη θέση του. Όσον αφορά τη διαφορά των δύο ακτινολόγων σε σχέση με τον έσω μηνίσκο, ήταν η δική του θέση ότι δεν μπορεί να τοποθετηθεί. Σε σχέση με τη θέση του ότι δεν υπήρχε χονδρομαλάκυνση, υποστήριξε ότι από τη στιγμή που το καταγράφει ο ακτινολόγος συμφωνεί. Παραδέχθηκε ότι δεν είναι σύνηθες σε ένα 21χρονο να έχει αρχόμενες οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις και ότι η καταπόνηση οδηγεί σε χειροτέρευση. Κατά τη δική του άποψη μόνο στις περιπτώσεις πλήρους καταστροφής της άρθρωσης ενδείκνυται η αρθροπλαστική επέμβαση. Όμως, ήταν η δική του θέση ότι ο Ενάγοντας μπορούσε να συνεχίσει να εργάζεται ως οικοδόμος, με τη διευκρίνηση ότι το επίπεδο κόπωσης θα επέρχεται νωρίτερα.

 

ΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ

 

Μετά την ολοκλήρωση της μαρτυρίας και οι δύο πλευρές διαβίβασαν εμπεριστατωμένες γραπτές αγορεύσεις, στις οποίες παρέθεσαν τις θέσεις τους προς υποβοήθηση του Δικαστηρίου. Η κα Ερωτοκρίτου προώθησε τη θέση ότι ο Εναγόμενος 1, του οποίου η ορατότητα ξεπερνούσε τα 250 μέτρα, έχει αποκλειστική ευθύνη για το δυστύχημα γιατί έφραξε την πορεία του Ενάγοντα που ερχόταν από απέναντι έχοντας αναμμένα τα φώτα πορείας του. Προώθησε τη συγκεκριμένη θέση με αναφορά στο σκεπτικό της απόφασης Αντωνίου ν. Γεωργίου κ.α. Πολ. Εφ.118/2013 ημερ. 03/03/2020. Όσον αφορά τις γενικές αποζημιώσεις, υποστήριξε ότι ο Ενάγοντας υπέστη ένα σοβαρότατο τραυματισμό του οποίου τα κατάλοιπα είναι ζωντανά, εμφανή αλλά και μόνιμα και για να αποκατασταθούν, σε ένα ανεκτό βαθμό, απαιτούνται θεραπείες, φυσιοθεραπείες και επεμβάσεις οι οποίες είναι δαπανηρές. Εισηγήθηκε ως εύλογο και δίκαιο το ποσό των €250.000 ως γενικές αποζημιώσεις για τον πόνο και ταλαιπωρία. Για την απώλεια των απολαβών του Ενάγοντα καθόρισε το ποσό των €23.786 ετησίως, το οποίο προέκυψε από τη μαρτυρία που τέθηκε στο Δικαστήριο, δηλαδή το ποσό των €10.186 ετησίως που αφορούσε τους μισθούς του και το ποσό των €13.600 που αφορούσε εργολαβίες που του ανατίθεντο. Εισηγήθηκε όπως αποδοθεί πολλαπλασιαστής 20 ετών, αφού ο Ενάγοντας είναι ανίκανος για οποιαδήποτε εργασία, λόγω και του περιορισμένου της μόρφωσής του. Κατέληξε ότι οι ειδικές αποζημιώσεις έχουν αποδειχθεί.

 

Αντίθετη είναι η θέση της κας Καουτζιάνη, η οποία εισηγήθηκε ότι το ατύχημα οφείλεται στην αποκλειστική ή και συντρέχουσα αμέλεια του Ενάγοντα ο οποίος οδηγούσε με υπερβολική ταχύτητα στην αντίθετη λωρίδα κυκλοφορίας, ενώ παρέλειψε να αντιληφθεί έγκαιρα το όχημα του Εναγόμενου 1. Υποστηρίζει ότι δεν έχει αποδειχθεί η σοβαρότητα των σωματικών βλαβών και/ή ζημιών ή και ότι οι διεκδικούμενες αποζημιώσεις είναι διογκωμένες και υπερβολικές. Προώθησε τη θέση ότι έγινε προσπάθεια παρουσίασης του Ενάγοντα ως ανίκανο πρόσωπο, ενώ μια τέτοια κατάληξη δεν υποστηρίζεται από τη μαρτυρία του ίδιου του Ενάγοντα. Όσον αφορά τις ειδικές αποζημιώσεις, υποστήριξε ότι δεν δικαιολογείται η απόδοση του ποσού των €70 που αφορά τον Δρ. Χαρή, το ποσό των €1.000 της φυσιοθεραπείας, το ποσό των €500 για μεταφορικά, των €1.000 για φάρμακα και το ποσό των €2.000 για μελλοντικά MRI. Όσον αφορά τις γενικές αποζημιώσεις υποστήριξε, με αναφορά σε νομολογία, ότι στην περίπτωση που το Δικαστήριο αποφασίσει να αποδώσει στον Ενάγοντα οποιοδήποτε ποσό για απώλεια εισοδηματικής ικανότητας, αυτό θα πρέπει να υπολογιστεί στη βάση του κατ΄ αποκοπή ποσού. Εισηγήθηκε ότι ο Ενάγοντας θα μπορούσε να μετριάσει την όποια ζημιά του με την εξασφάλιση καθιστικής εργασίας. Εισηγείται το ποσό των €50.000 ως δίκαιο και εύλογο για τις γενικές αποζημιώσεις του Ενάγοντα.

 

Το Δικαστήριο θα έχει κατά νου τις περιεκτικές εισηγήσεις και των δύο πλευρών κατά την εξέταση των θεμάτων που ανέκυψαν. Διαπιστώνεται ότι δεν προωθήθηκε η προδικαστική ένσταση των Εναγόμενων 1 και 2 στην γραπτή τους αγόρευση και ως εκ τούτου θεωρείται ότι εγκαταλείφθηκε.

 

AΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑΣ – ΕΥΡΗΜΑΤΑ

 

Η αξιολόγηση του συνόλου της μαρτυρίας, όπως έχει νομολογηθεί, δεν μπορεί να απομονωθεί από τα τεκμήρια που κατατέθηκαν. Στην υπόθεση Γεώργιος & Σπύρος Τσαππή Λτδ ν. Πολυβίου (2009) 1 Α.Α.Δ. 339, έχει εξηγηθεί ότι είναι ανάγκη μια μαρτυρία να τίθεται στη βάσανο της αξιολόγησης από απόψεως περιεχομένου και να μην γίνεται αποδεκτή ή να απορρίπτεται με μόνο την εξωτερική εντύπωση που προκαλεί ο μάρτυρας. Η αποδοχή ή η απόρριψη μιας μαρτυρίας θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα όχι μόνο την καθ' αυτή εξωτερική εμφάνιση της μαρτυρίας του μάρτυρα στο εδώλιο, αλλά και σε συσχετισμό με τα υπόλοιπα στοιχεία της δίκης, είτε αυτά προέρχονται από άλλη ζώσα μαρτυρία, είτε από τεκμήρια.

 

Για το θέμα της αξιοπιστίας της μαρτυρίας, αναφορά μπορεί να γίνει και στην ανάπτυξη του θέματος στο βιβλίο των Σάντη - Ηλιάδη, Δίκαιο της Απόδειξης, εκδ. 2014, Κεφάλαιο 3, IB. Η θετική εντύπωση που αφήνει στο Δικαστήριο ο μάρτυς που καταθέτει αποτελεί σε γενικές γραμμές στοιχείο εξαιρετικής σπουδαιότητας για την κρίση της αξιοπιστίας του. Η αξιοπιστία αποτελεί έννοια πολυσήμαντη. Η εμφάνιση και συμπεριφορά του μάρτυρα ενόσω καταθέτει, η μνήμη του, οι αντιδράσεις του (κατά πόσο δηλαδή είναι φυσικές ή αφύσικες), ο τρόπος που απαντά, η νευρικότητα ή η επιφυλακτικότητα του και η ιδιοσυγκρασία που εκδηλώνει, είναι μεταξύ των στοιχείων που λαμβάνονται υπόψη κατά την αξιολόγηση (βλ. Κεντρική Ασφαλιστική Εταιρεία Λτδ ν Ηροδότου, (2013) 1 Α.Α.Δ. 1166, C & A Pelekanos Associates Limited ν. Πελεκάνου (1999) 1(B) Α.Α.Δ. 1273).

 

Στα πλαίσια της ζωντανής ατμόσφαιρας της δίκης είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω με προσοχή όλους τους μάρτυρες ενώ κατέθεταν ενόρκως ενώπιον μου. Αξιολόγησα τη μαρτυρία τους με βάση το περιεχόμενο, ποιότητα και σύγκρισή της με την υπόλοιπη μαρτυρία και καθοδηγούμενη από σειρά παραγόντων που είναι αδύνατο να καταγραφούν εξαντλητικά. Τέτοιοι παράγοντες είναι, μεταξύ άλλων, η σαφήνεια και αμεσότητα των απαντήσεων των μαρτύρων και η ύπαρξη σ΄ αυτές υπερβολών ή ουσιαστικών αντιφάσεων, η λογικοφάνεια και αληθοφάνεια της εκδοχής τους, η ύπαρξη προσωπικού συμφέροντος ή προκατάληψης στην υπόθεση, οι ευκαιρίες που είχαν να αντιληφθούν τα διαδραματισθέντα, η μνήμη τους και οι λόγοι που είχαν να ενθυμούνται ή να πιστεύουν αυτά για τα οποία καταθέτουν.

 

Για σκοπούς καλύτερης αντίληψης και ορθότερης αξιολόγησης, η αξιολόγηση των μαρτύρων του Ενάγοντα θα ομαδοποιηθεί και θα παρακαμφθεί η σειρά με την οποία είχαν δώσει μαρτυρία. Αξιολογώντας αρχικά τους δύο αστυφύλακες, Μ.Ε.1 και Μ.Ε.2, διαπιστώνεται ότι δεν είχαν οποιοδήποτε συμφέρον να ψευστούν ή να αλλοιώσουν τα δεδομένα όπως τα είχαν διαπιστώσει, ιδιαίτερα ο Μ.Ε.1 που ήταν ο εξεταστής του δυστυχήματος. Ο εξεταστής του δυστυχήματος θεωρείται εμπειρογνώμονας και το σχέδιο της σκηνής του δυστυχήματος πραγματική μαρτυρία. Tο σχέδιο από μόνο του δεν αποδεικνύει τον τρόπο που έγινε ένα δυστύχημα αλλά αποτελεί σταθερό οδηγό για την κρίση της αξιοπιστίας της υπόλοιπης μαρτυρίας για την εξαγωγή των ορθών συμπερασμάτων (βλ. μεταξύ άλλων Αντώνη Σωτηρίου ν. Αστυνομίας (2002) 2 Α.Α.Δ. 307 και Α/φοί Παπαλαζάρου Λτδ ν. Σοφοκλή Μιχαήλ (1997) 1Γ Α.Α.Δ. 1388). Πέραν τούτου ο εξεταστής, ως εμπειρογνώμονας μάρτυρας, θα πρέπει να δώσει στο Δικαστήριο όλα τα εχέγγυα για να μπορεί να ελέγξει την ορθότητα του σχεδίου της σκηνής του δυστυχήματος και όλων των σημείων που τοποθετεί σ' αυτό. 

Ο Μ.Ε.1 ως προέκυψε δεν αρκέστηκε μόνο με τα όσα του είχαν λεχθεί από τους εμπλεκόμενους αλλά μελέτησε τα όσα καταγράφηκαν από το κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης και τα αποτύπωσε στο δικό του Σχέδιο, Τεκμήριο 1. Ενώ ο Εναγόμενος 1 του είχε αναφέρει ότι το αυτοκίνητό του είχε ευθυγραμμιστεί, ο ίδιος, μετά που παρακολούθησε το Τεκμήριο 8, το τοποθέτησε διαγώνια όπως είχε καταγραφεί από την κάμερα του κλειστού κυκλώματος του πρατηρίου βενζίνης ΕΚΟ που βρίσκεται απέναντι από το χώρο που έγινε το δυστύχημα. Εκεί που διαπιστώνεται ανακολουθία στη μαρτυρία του είναι πρώτον, ότι δεν γνώριζε ότι μπορεί να γίνει μέτρηση ταχύτητας σε μοτοσυκλέτα ενώ η εμπειρία του είναι μεγάλη και δεύτερον, όσον αφορά τη θέση του Μ.Υ.2 ότι υπάρχουν σαφής οδηγίες όταν υπάρχουν ίχνη τροχοπέδησης πέραν των 15 μέτρων γίνεται μέτρηση ταχύτητας. Από τη μια καταδεικνύεται, από τη συμπεριφορά του, η αμεροληψία του και η επιθυμία του να παρουσιαστούν τα πραγματικά δεδομένα του δυστυχήματος, αφού τα δύο εμπλεκόμενα οχήματα, μοτοσυκλέτα και αυτοκίνητο, είχαν μετακινηθεί από τη σκηνή και από την άλλη προέκυψε ένα κενό σε σχέση με την εμπειρία του. Όμως καμιά από τις δύο πλευρές δεν αμφισβήτησε τις μετρήσεις του οπόταν αυτές παραμένουν ως σταθερό σημείο αναφοράς.

 

Ο Μ.Ε.2, βοήθησε το να κατατεθεί ο ψηφιακός δίσκος στον οποίο είχε αποτυπωθεί το δυστύχημα. Ήταν ο άνθρωπος που διασφάλισε ότι υπήρχαν αντίγραφα του συγκεκριμένου ψηφιακού δίσκου. Δεν είχε κανένα λόγο ή συμφέρον στην υπόθεση και η μαρτυρία του ήταν κατά κύριο λόγο διαδικαστική και αποδεχτή. Είναι η μόνη πραγματική μαρτυρία για το πώς επεσυνέβη το συγκεκριμένο δυστύχημα.

 

Μια ομάδα μαρτύρων έδωσε μαρτυρία σε σχέση με τις απολαβές του Ενάγοντα, την απώλεια αυτών και τις προοπτικές του στην αγορά εργασίας. Ο Μ.Ε.4 και ο Μ.Ε.5 ήταν ανεξάρτητοι μάρτυρες χωρίς οποιοδήποτε συμφέρον και δήλωσαν τα γεγονότα ως προκύπταν από την άσκηση των καθηκόντων τους. Κρίνονται αξιόπιστοι. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για την Μ.Ε.6, η οποία επεξήγησε τα όσα αποκαλύπτονταν από τις φορολογικές δηλώσεις της Εταιρείας που εργοδοτούσε τον Ενάγοντα. Οι απαντήσεις της προέκυπταν από το περιεχόμενο των εγγράφων που της παραδίδονταν από τους υπεύθυνους της εταιρείας.

 

Ο Μ.Ε.3, ο μεγάλος αδελφός και εργοδότης του Ενάγοντα προσήλθε στο Δικαστήριο για να βοηθήσει τον Ενάγοντα. Σε πολλές ερωτήσεις που του τέθηκαν δίσταζε να απαντήσει ή και απέφευγε να απαντήσει δίνοντας μια γενική απάντηση. Δήλωσε ότι δεν γνώριζε το λόγο που ο Ενάγοντας είχε αιτηθεί αναστολή της στρατιωτικής του θητείας, ενώ παράλληλα δήλωνε ότι ήταν σαν πατέρας του. Αυτή η στάση μπορεί να εκληφθεί ως προσπάθεια, εκ μέρους του, να μην αναφέρει οτιδήποτε θα έθετε σε κίνδυνο τις θέσεις του Ενάγοντα. Αναγνώρισε όμως τον επαναστατικό χαρακτήρα του Ενάγοντα, ο οποίος εγκατέλειψε το σχολείο στα 14 και παράλληλα αρνείτο να πάει δουλειά για 3 περίπου χρόνια από το 2005 μέχρι το 2008 επιλέγοντας ποιες μέρες θα εργαζόταν. Κάποιες από τις θέσεις του τις ανέτρεπε ο ίδιος κατά την εξέλιξη της μαρτυρίας του. Δηλαδή, ενώ δήλωσε ότι ο Ενάγοντας δεν μπορεί να ανταπεξέλθει σε οποιαδήποτε καθήκοντα μετά το δυστύχημα, ακόμη και τα πιο απλά, στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι πηγαίνει δουλειά μια με δυο φορές την εβδομάδα και του αναθέτει δουλειές εύκολες και το ίδιο είχε αναφέρει και στον Μ.Υ.6. Επίσης, ισχυρίστηκε ότι η Εταιρεία του είναι κερδοφόρα, με εξαίρεση μια μόνο χρονιά, το 2009, πλην όμως η Μ.Ε.6 είχε άλλη άποψη και ανέφερε ότι υπήρχε μείωση στην εργασία της Εταιρείας το 2008 και το 2010. Προσπάθησε να πείσει το Δικαστήριο ότι αν δεν συνέβαινε το ατύχημα θα πρόσφερε στον Ενάγοντα συνεργασία. Δεν εξήγησε όμως γιατί δεν προσφέρει στα υπόλοιπα αδέλφια του, τα οποία εργάζονται μαζί του, συνεργασία και θα την προσέφερε μόνο στον Ενάγοντα. Δεν ήταν ανεξάρτητος μάρτυρας και αυτό είναι αναμενόμενο, αφού ως δήλωσε ο ίδιος είναι σαν πατέρας του Ενάγοντα. Εν πάση περιπτώσει, δεν βοήθησε το Δικαστήριο με οποιονδήποτε τρόπο το περιεχόμενο της μαρτυρίας του.

 

Ο Ενάγοντας, Μ.Ε.11, έδωσε τη δική του εκδοχή για το πώς έβλεπε τη ζωή του να εξελίσσεται πριν το ατύχημα. Η προσέγγισή του στην ζωή είναι λίγο χαλαρή αφού παραδέχθηκε ότι ήθελε να διασκεδάζει και να είναι ανέμελος χωρίς να έχει την ευθύνη του διαβάσματος, γι’ αυτό και εγκατέλειψε το σχολείο στα 14 του χρόνια. Πήρε αναστολή από τον στρατό γιατί ήθελε να αγοράσει αυτοκίνητο, λησμονώντας ότι η θητεία είναι καθήκον. Αναφέρθηκε με απλό αλλά ταυτόχρονα θετικό τρόπο στον τραυματισμό του και κυρίως, στον πόνο και ταλαιπωρία που υπέστη ως αποτέλεσμα αυτού, τόσο αμέσως μετά τον τραυματισμό του, όσο και στη συνέχεια μετά που υποβλήθηκε στις δύο επεμβάσεις και στις θεραπείες. Διαπιστώνεται ότι ο Ενάγοντας υπέρβαλλε σε κάποιες από τις αναφορές του σε σχέση με τα προβλήματα και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε μετά από τον τραυματισμό του στο επίδικο δυστύχημα και για τα προβλήματα που συνεχίζει να αντιμετωπίζει μέχρι και σήμερα, αλλά και γενικότερα για το πώς τα κατάλοιπα που έχει, ως αποτέλεσμα του τραυματισμού του, επηρεάζουν τη ζωή του. Δεν είπε την αλήθεια αφού σύμφωνα με τους ιατρούς Μ.Ε.7 και Μ.Ε.8, ως τους είχε λεχθεί από τον ίδιο τον Ενάγοντα, μετά από τις αρχικές φυσιοθεραπείες ο ίδιος επέλεξε να μην κάνει καμία θεραπεία, ενώ δεν λάμβανε ούτε παυσίπονα. Τα ίδια αναφέρθηκαν και από τον Φυσιοθεραπευτή του, Μ.Ε.14, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι υπήρξε μια μεγάλη διακοπή στις θεραπείες από το 2011 μέχρι το 2018. Στην αντεξέταση παραδέχθηκε ότι συνεχίζει τη ζωή του βγαίνοντας με παρέες, ενώ δεν αρνήθηκε ότι έκανε μεγάλα ταξίδια με φίλους του στην Ταϊλάνδη και στις Μπαχάμες. Ο ίδιος κατάργησε τη θέση του ότι η ζωή του άλλαξε δραστικά, με τις μετέπειτα δηλώσεις του. Επίσης, εμφανής η άρνησή του να δουλέψει. Η εμμονή του, ότι λόγω του γεγονότος ότι δεν μπορεί να ασκεί το επάγγελμα του οικοδόμου δεν μπορεί να κάνει τίποτα άλλο, μάλλον εγωιστική και ανάρμοστη μπορεί να χαρακτηριστεί για ένα νεαρό άτομο ηλικίας 32 ετών. Ιδιαίτερα, η θέση του ότι η εργασία θα πρέπει να έχει λεφτά. Δεν μπορεί να αμφισβητηθεί η θέση του ότι με τον αδελφό του αποκτούσε τις γνώσεις και την εμπειρία ενός τεχνίτη αφού η επιχείρηση είναι οικογενειακή. Όμως, όσον αφορά τη θέση του ότι λόγω του ότι δεν έχει ολοκληρώσει την σχολική του εκπαίδευση δεν μπορεί να βρει οποιαδήποτε άλλη εργασία, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η μαρτυρία του. Το γεγονός ότι δεν τον ευχαριστεί οποιαδήποτε άλλη εργασία είναι ένα θέμα και το κατά πόσο μπορεί να εκτελέσει οποιαδήποτε άλλη εργασία είναι ένα διαφορετικό θέμα. Εν πάση περιπτώσει, αποκαλύπτεται από το περιεχόμενο των Τεκμηρίων 51 και 54 ότι ο Ενάγοντας απασχολείτο στις οικοδομές το 2018, το 2019 και το 2021. Ανέφερε ότι κρίθηκε ανίκανος από Ιατροσυμβούλιο στο ποσοστό του 75%, αλλά δεν προσκόμισε οποιοδήποτε στοιχείο που να υποστηρίζει τον ισχυρισμό του. Επίσης, ερωτηματικά γεννά η στάση του να διακόψει τις φυσιοθεραπείες από το 2011 για οικονομικούς λόγους, ενώ για τα ταξίδια εξέλειπαν οι συγκεκριμένοι οικονομικοί λόγοι και ως ανέφερε του έδωσε λεφτά ο πατέρας του. Όλα αυτά ρίπτουν σκιά στην ειλικρίνειά του και καταδεικνύουν την υπερβολή του σε κάποια θέματα.

 

Όσον αφορά τις συνθήκες του ατυχήματος, παρέθεσε τη θέση του η οποία ενισχύεται και από το Τεκμήριο 1. Το ερώτημα που εγείρεται είναι γιατί χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει τόσο τα μπροστινά, καθώς και τα πισινά φρένα, αφού ισχυρίζεται ότι δεν έτρεχε. Σύμφωνα με τη δική του μαρτυρία, τα μπροστινά φρένα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ταχύτητα 70χλμ και άνω, ενώ τα πισινά στα 30χλμ. Επίσης, αφού είδε τον Εναγόμενο 1 να βγαίνει και να εισέρχεται στο δρόμο γιατί δεν ενήργησε νωρίτερα. Δεν έδωσε πειστική εξήγηση για το πώς βρέθηκε στην αντίθετη λωρίδα. Θα πρέπει να σημειωθεί και η παραδοχή του ότι οδηγούσε στη δεξιά πλευρά του δρόμου γιατί βρισκόταν στην προσπάθειά του να προσπεράσει προπορευόμενο αυτοκίνητο. Προσπάθησε να πείσει το Δικαστήριο ότι δεν οδηγούσε πέρα από το όριο, πλην όμως η ίδια η μαρτυρία του δεν συνηγορεί με τη θέση του. Οι συγκεκριμένες διαπιστώσεις οδηγούν το Δικαστήριο στην κατάληξη ότι ο Ενάγοντας δεν είπε όλη την αλήθεια στο Δικαστήριο.

 

Η μαρτυρία των ιατρών που έδωσαν μαρτυρία, ήτοι των Μ.Ε.7, Μ.Ε.8, Μ.Ε.9, Μ.Ε.10 και Μ.Ε.12 είναι σε αρμονία και παρά την εκτεταμένη αντεξέτασή τους, η μαρτυρία τους δεν κλονίστηκε. Έδωσαν μαρτυρία ως εμπειρογνώμονες. Όπως έχει συναφώς νομολογηθεί, ο εμπειρογνώμονας, κατ΄ εξαίρεση προς τον γενικό κανόνα που απαγορεύει την έκφραση γνώμης από μάρτυρα, μπορεί να εκφράσει γνώμη αναφορικά με ζητήματα που εμπίπτουν στη σφαίρα της ειδικότητας του. Σε τέτοια περίπτωση ο εμπειρογνώμονας εφοδιάζει το Δικαστήριο με τα αναγκαία επιστημονικά κριτήρια για τον έλεγχο της ακρίβειας των συμπερασμάτων του, έτσι που να μπορέσει το Δικαστήριο να διαμορφώσει τη δική του ανεξάρτητη κρίση με την εφαρμογή αυτών των κριτηρίων πάνω στα γεγονότα που αποδεικνύει η μαρτυρία. Όσον αφορά τους μάρτυρες γιατρούς είναι γνωστή η αρχή ότι η συμπεριφορά ειδικών μαρτύρων, όπως οι γιατροί, στο εδώλιο του μάρτυρα δεν είναι τόσο σημαντική για τους σκοπούς εκτιμήσεως της αξιοπιστίας τους όπως στην περίπτωση ενός μάρτυρα πάνω σε γεγονότα (βλ. Σάββα ν Α/φοί Κουρίδη Λτδ, Πολ. Εφ. 74/12, ημερ. 26/02/2018).

 

Ως προς το καθήκον των εμπειρογνωμόνων έναντι του Δικαστηρίου αναφέρονται τα ακόλουθα στο σύγγραμμα των κ.κ. Ηλιάδη και Σάντη «Το Δίκαιο της Απόδειξης, Δικονομικές και Ουσιαστικές Πτυχές», έκδοση 2014, σελ. 580-581:

 

« Tο καθήκον των πραγματογνωμόνων έναντι του Δικαστηρίου κατά τη μαρτυρία τους έγκειται στην αιτιολογημένη, αντικειμενική και αμερόληπτη παρουσίαση των αναγκαίων επιστημονικών κριτηρίων ώστε να δώσουν τη δυνατότητα στο Δικαστήριο να κρίνει ευχερώς την ακρίβεια των επίδικων συμπερασμάτων τους και να διαμορφώσει συναφώς τη δική του ανεξάρτητη άποψη δια της εφαρμογής των κριτηρίων αυτών στα γεγονότα της υπόθεσης (Παναγρίτη ν. Χαραλάμπους, ΠΕ320/08, ημ. 15.3.12, Σαρρής ν. Καλλέγιας και Πιττάλης και Άλλων ν Ianira Enterprises Ltd και Άλλων (1997) 1(Β) ΑΑΔ 814 Philippou v. Odysseos (1989) 1 CLR1).».

 

Επισημαίνω ότι όλοι μου έκαναν εξαιρετική εντύπωση, τόσο για την επιστημονική προσέγγιση που είχαν στη διατύπωση των θέσεων τους, όσο και για τον τρόπο με τον οποίο μετέφεραν στο Δικαστήριο τις θέσεις τους, δίδοντας όπου χρειάζετο την αναγκαία τεκμηρίωση και επεξήγηση. Εν πρώτοις, σημειώνω ότι επί της ουσίας είναι αποδεκτό από όλους τους μάρτυρες ιατρούς ότι ο Ενάγοντας υπέστη ένα σοβαρό τραυματισμό ο οποίος έχριζε ιδιαίτερης μεταχείρισης. Όλοι συμφωνούν ότι το κάταγμα του αριστερού γόνατος ήταν συντριπτικό – συμπιεστικό, επεκτείνετο στην άρθρωση και επηρέασε όχι μόνο άμεσα, αλλά και μακροπρόθεσμα τον Ενάγοντα, αφού η βλάβη δεν μπορεί να αποκατασταθεί πλήρως. Ήταν σύμφωνοι ότι έγινε καθαρισμός και συρραφή της πληγής στην αριστερή πτέρνα και ότι το κάταγμα του έσω σφυρού ήταν απλό και σωστά σταθεροποιήθηκε με ανοικτή ανάταξη και εσωτερική οστεοσύνθεση, ήτοι ειδικές βελόνες. Όσον αφορά το κάταγμα του αριστερού κνημιαίου πλατώ, τοποθετήθηκε εξωτερική οστεοσύνθεση, πλην όμως πορώθηκε σε λανθασμένη θέση. Ότι υπάρχει πρόβλημα στους πλάγιους συνδέσμους και αυτό καταδεικνύεται, από την μετατόπιση στο μηριαίο και στην κνήμη και ότι παρά το γεγονός ότι δεν υπήρχε ρήξη στους χιαστούς, παρατηρήθηκε ανεπάρκεια της λειτουργίας του πρόσθιου χιαστού η οποία οδηγούσε σε αστάθεια στην άρθρωση.

 

Σε σχέση με τη σημερινή του κατάσταση είχαν όλοι την άποψη ότι χειροτερεύει και ότι τα παράπονα του Ενάγοντα είναι συμβατά με τα κλινικά ευρήματα, καθώς και τα απεικονιστικά ευρήματα. Δηλαδή, ότι η ρήξη του έσω και έξω μηνίσκου επιδεινώνει την κατάσταση του αριστερού γόνατος προκαλώντας οστεοαρθρίτιδα και χονδρομαλάκινση της επιγονατίδας 4^ου βαθμού, που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί σε άτομο 31 ετών αφού συνιστά σπάνιο φαινόμενο. Ότι υπάρχουν πρώιμες οστεοαρθρικές αλλοιώσεις και οστεόφυτα στο έξω διαμέρισμα της άρθρωσης, αστάθεια του έσω πλάγιου και πρόσθιου χιαστού συνδέσμου και ατροφία αριστερού τετρακέφαλου 2 εκατοστών που οδηγεί τον Ενάγοντα στο να χωλαίνει όταν περπατά. Όλα αυτά οδηγούν στο αίσθημα πόνου, χωλότητας στη βάδιση, κλείδωμα στο γόνατο, κριγμό στο γόνατο και κράμπες. Η ανωμαλία στην αρθρική επιφάνεια δημιουργεί πρόβλημα στη βάδιση, ενώ η ρήξη του συνδέσμου οδηγεί στο κλείδωμα του γόνατος. Υποστήριξαν τις διαπιστώσεις τους με αναφορά τόσο στις ακτινολογικές εξετάσεις (Τεκμήρια 20, 21, 22 και 23), καθώς και στα MRI (Τεκμήρια 17(Α) και 17(Β)) που είχαν διενεργηθεί στον Ενάγοντα σε διαφορετικές περιόδους, αλλά και στην προσωπική εξέταση στην οποία είχαν υποβάλει τον Ενάγοντα.

 

Επίσης όλοι οι ιατροί ήταν σύμφωνοι σε σχέση με τις θεραπείες που απαιτούνται, οι οποίες θα συντηρήσουν αρχικά το γόνατο σε μια βιώσιμη και υποφερτή κατάσταση μέχρι να γίνει η αλλαγή του αριστερού γόνατος. Όλοι τους ήταν σίγουροι ότι η αρθροπλαστική είναι αναπόφευκτη. Λόγω όμως της ηλικίας του Ενάγοντα δεν ενδείκνυται η αρθροπλαστική και γι’ αυτό θα πρέπει να υποβληθεί πρώτα σε αρθροσκόπηση και καθαρισμό των οστεοφύτων, ενδοαρθρικές εγχύσεις υαλλουρικού ή βλαστοκυττάρων μέχρι να είναι σε κατάλληλη ηλικία για την αλλαγή γόνατος. Πρέπει να σημειωθεί ότι, ακόμη και ο Δρ. Δημητριάδης, Μ.Ε.12, που εξέτασε τον Ενάγοντα, για διαφορετικούς λόγους από τους υπόλοιπους ιατρούς, συμφώνησε πλήρως με αυτούς, πλην όμως προχώρησε για να δηλώσει ότι η πλήρης κάμψη και έκταση του γόνατος η οποία υπάρχει δεν σημαίνει και την ορθή λειτουργία του, καθώς επίσης και ότι η πλήρης κινητικότητα του γόνατος περιλαμβάνει εύρος κίνησης χωρίς πόνο και με ισορροπία, χαρακτηριστικά που το αριστερό γόνατο του Ενάγοντα δεν είχε.

 

Κοινή διαπίστωση όλων, ότι ο Ενάγοντας δεν είχε κάνει οτιδήποτε άλλο, ήτοι οποιαδήποτε θεραπεία, από το 2011 που ολοκλήρωσε την πρώτη φυσιοθεραπεία. Ότι ναι μεν υποφέρει από δικαιολογημένους πόνους όταν βαδίζει για κάποιο χρονικό διάστημα και όταν κάθεται σε βαθύ κάθισμα, δεν είναι όμως ανάπηρος. Ότι δεν μπορεί να εργαστεί στις οικοδομές, λόγω των συνθηκών που περιβάλλουν το συγκεκριμένο επάγγελμα και των ιδιαιτεροτήτων του τραυματισμού του, αλλά μπορεί να αναλάβει μια εργασία καθιστική ή που δεν απαιτεί βαθύ κάθισμα. Η Μ.Ε.9 είχε την άποψη ότι επιβάλλεται να δουλεύει, αφού ο αυχένας του και ο σπόνδυλος είναι μια χαρά και του το επιτρέπουν.

 

Όσον αφορά τη μαρτυρία του Μ.Ε.10, δεν αμφισβητήθηκε ότι οι δύο ουλές στο γόνατο προκαλούν λειτουργικό πρόβλημα λόγω της τριβής, καθώς και το γεγονός ότι εναπόκειται στον Ενάγοντα κατά πόσο να προχωρήσει με την διορθωτική επέμβαση.

 

Και ο φυσιοθεραπευτής του Ενάγοντα, Μ.Ε.14, είχε την άποψη ότι ο Ενάγοντας υπέστη ένα σοβαρό τραυματισμό, ο οποίος απαιτεί συνεχή και χρόνια φυσιοθεραπεία. Οι θέσεις του είναι αποδεκτές, καθώς και το συμπέρασμά του ότι στη δεύτερη επίσκεψη του Ενάγοντα στο Φυσιοθεραπευτήριο του, το 2018, η κατάστασή του είχε χειροτερεύσει. Συνάδουν με τις διαπιστώσεις των ιατρών, καθώς και των απεικονιστικών εξετάσεων.

 

Ο Μ.Υ.5, ο ιατρός που κλήθηκε από τους Εναγόμενους 1 και 2, έχει αντίθετη άποψη από όλους τους υπόλοιπους ιατρούς, η οποία άποψη όμως δεν έπεισε το Δικαστήριο για τους ακόλουθους λόγους. Πρώτον, είχε κάποιο συμφέρον να εξυπηρετήσει αφού πληρώνεται από την Εναγόμενη 2. Δεύτερον, εξέτασε τον Ενάγοντα πολλά χρόνια μετά από τους άλλους ιατρούς και τρίτον, είναι δεδομένα τα ευρήματα της Μ.Ε.9 στα δύο MRI που διενήργησε και τα οποία η ίδια εξήγησε με περισσή λεπτομέρεια, καθαρότητα και πειστικότητα. Τα συγκεκριμένα ευρήματα, θα πρέπει να σημειωθεί, συνάδαν πλήρως με τα παράπονα του Ενάγοντα. Ο Μ.Υ.5 ήταν ο μόνος ιατρός που υποστήριξε ότι ο Ενάγοντας μπορεί να εργαστεί ως οικοδόμος. Το γεγονός ότι από μια εξέταση κατέληξε στα συμπεράσματα που καταγράφει στη σελίδα 8 του Τεκμηρίου 55, τα οποία βρίσκονται σε αντίθεση με το περιεχόμενο των απεικονιστικών εξετάσεων, δεν επιτρέπει στο Δικαστήριο την αποδοχή των θέσεών του.

 

Οι Μ.Ε.13 και Μ.Ε.15 ανέφεραν γεγονότα που προκύπταν εκ των καθηκόντων τους, οπόταν δεν τίθεται θέμα απόρριψης της μαρτυρίας τους. Σημειώνεται ότι ο Μ.Ε.13 είχε βασίσει τις απόψεις του στο γεγονός ότι του είχε λεχθεί πως ο Ενάγοντας είχε κριθεί ανίκανος κατά 75%. Ως προαναφέρθηκε, τέτοια μαρτυρία δεν τέθηκε ενώπιον του Δικαστηρίου. Όμως είχε την άποψη ότι υπάρχουν πολλά επαγγέλματα που μπορεί να κάνει ένας ανειδίκευτος εργάτης, μια θέση που καταρρίπτει την έντονη άποψη του Ενάγοντα ότι δεν μπορεί να εργοδοτηθεί πουθενά.

 

Η σημασία της μαρτυρίας του Μ.Υ.2, έμπειρου αστυφύλακα στη διερεύνηση τροχαίων ατυχημάτων, έγκειται στην παράθεση της διαδικασίας που ακολουθείται όταν υπάρχουν ίχνη τροχοπέδησης πέραν των 15 μέτρων. Ήταν κάθετος ότι απαιτείται η διενέργεια τέστ ταχύτητας, ιδιαίτερα σε περιοχές με όριο ταχύτητας 50χλμ. Δεν είχε κανένα λόγο να ψευστεί στο Δικαστήριο και η μαρτυρία του είναι αποδεκτή.

 

Ο Εναγόμενος 1, Μ.Υ.3, παρά την αρχική επιμονή του να δηλώνει ότι το αυτοκίνητο του είχε ευθυγραμμιστεί, παραδέχθηκε τελικά ότι διέσχισε διαγώνια την αντίθετη λωρίδα του δρόμου για να μπει στη δική του λωρίδα. Η παραδοχή του για αμελή οδήγηση προκύπτει από τα Τεκμήρια 38 και 38(Α). Σύμφωνα με τη νομολογία, όπως αποτυπώθηκε στην απόφαση Γεωργίου ν. Γιασουμή (2005) 1(Α) Α.Α.Δ. 391, η παραδοχή συνεκτιμάται σε συνάρτηση με τα γεγονότα που αναφέρθηκαν στην Ποινική δίκη. Είχε παραδεχθεί ότι οδηγούσε χωρίς την προσήκουσα επιμέλεια και προσοχή και ότι παραβίασε τη συνεχή άσπρη γραμμή. Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι κατά την αντεξέταση, όταν του ζητήθηκε να τοποθετήσει τη διαδρομή του επί του Τεκμηρίου 1Α, δεν δίστασε να τοποθετήσει το όχημά του διαγώνια. Περιέγραψε τις ενέργειές του το συγκεκριμένο βράδυ δηλώνοντας ότι ενήργησε ενστικτωδώς και θεωρώντας ότι είχε αρκετό χρόνο για να μπει στη λωρίδα του χωρίς πρόβλημα. Προσπάθησε να πείσει για το γεγονός ότι το αυτοκίνητό του είχε ευθυγραμμιστεί, αλλά τελικά νίκησε η ειλικρίνειά του και αποδέχθηκε ότι ήταν διαγώνια, πλην όμως υποστήριξε ότι ο ίδιος είχε λάβει όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα ασφάλειας για την ενέργεια του.

 

Ο Μ.Υ.4 έδωσε μαρτυρία ως εμπειρογνώμονας και η μαρτυρία του θα κριθεί με γνώμονα τις αρχές που παρατέθηκαν ανωτέρω και αφορούν τον τρόπο αξιολόγησης της μαρτυρίας εμπειρογνωμόνων. Ήταν ψύχραιμος και παρά την έντονη και εκτεταμένη αντεξέτασή του δεν υπέπεσε σε αντιφάσεις. Ο ίδιος δεν δίστασε, όχι μόνο να διαβάσει τις πληροφορίες που είχε διαθέσιμες, αλλά να επισκεφτεί το χώρο του δυστυχήματος και να καταλήξει στα δικά του συμπεράσματα τα οποία παρέθεσε με πολύ θετικό τρόπο πείθοντας το Δικαστήριο. Υποστήριξε όλα του τα ευρήματα τόσο με αναφορά σε βιβλιογραφία αλλά και βασιζόμενος στην πραγματική μαρτυρία που είχε στη διάθεσή του. Δεν αμφισβήτησε ότι για το συγκεκριμένο δυστύχημα ευθύνη έφεραν και οι δύο οδηγοί. Έπεισε ότι η μοτοσυκλέτα ταξίδευε με ταχύτητα πέραν του επιτρεπόμενου ορίου, μεταξύ 63χλμ και 79 χλμ. Η θέση του αυτή υποστηρίζεται και από την παραδοχή του Ενάγοντα ότι χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει τόσο τα μπροστινά, καθώς και τα πισινά φρένα τη δεδομένη στιγμή, τα οποία χρησιμοποιούνται όταν η ταχύτητα της μοτοσυκλέτας ξεπερνά τα 70χλμ.

 

Η μαρτυρία του Μ.Υ.5 προέκυψε από την παρακολούθηση του Ενάγοντα της οποίας τα αποτελέσματα καταγράφηκαν σε ψηφιακούς δίσκους τους οποίους το Δικαστήριο είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει, τα Τεκμήρια 51 και 54. Αυτό που δεν μπορεί το Δικαστήριο να αποδεχθεί από τη μαρτυρία του είναι τα δικά του συμπεράσματα που αφορούν την ικανότητα του Ενάγοντα να εκτελεί οικοδομικές εργασίες χωρίς πρόβλημα. Αυτό το συμπέρασμα είναι για το Δικαστήριο και όχι για ένα ιδιωτικό ντετέκτιβ.

 

Ως προς το Τεκμήριο 8, τον ψηφιακό δίσκο που δημιουργήθηκε από την κάμερα ασφάλειας του πρατηρίου απέναντι από το μέρος που έγινε το δυστύχημα, έχει κριθεί ότι μπορεί να κατατεθεί ως πραγματική μαρτυρία. Σχετικές, επί του προκειμένου, είναι οι αποφάσεις Ανδρέας Χρίστου ν. Αστυνομίας Ποιν. Έφ. 95/2014, ημερ. 27/05/2015 και Κωνσταντίνου Κώστας ν. Αστυνομίας (2013) 1 ΑΑΔ 754.

 

ΕΥΡΗΜΑΤΑ

 

Κατ' ακολουθίαν της πιο πάνω αξιολόγησης, τα ευρήματα του Δικαστηρίου έχουν ως ακολούθως: Ο Ενάγοντας το βράδυ της 23/12/2010 οδηγούσε την μοτοσυκλέτα του, μεγάλου κυβισμού, με αριθμούς εγγραφής [ ] στην Λεωφόρο Γρηγόρη Αυξεντίου, κατευθυνόμενος προς Αγία Βαρβάρα μαζί με ένα φίλο του, ο οποίος οδηγούσε άλλη μοτοσυκλέτα μεγάλου κυβισμού. Ο συγκεκριμένος δρόμος έχει οδικό φωτισμό και η ορατότητα του Ενάγοντα εκτεινόταν στα 200 μέτρα. Ο Εναγόμενος 1 βρισκόταν σταθμευμένος έξω από μια κατοικία στο αντίθετο ρεύμα από την πορεία του. Είχε σταθμεύσει εκεί για να απαντήσει ένα μήνυμα στο κινητό του. Λόγω του ότι επιθυμούσε να κατευθυνθεί προς Πέρα Χωριό, αποφάσισε, παρά το γεγονός ότι είχε δει το φως της μοτοσυκλέτας του φίλου του Ενάγοντα καθώς και του Ενάγοντα που προσπερνούσαν ένα προπορευόμενο όχημα, αφού η δική του ορατότητα εκτεινόταν στα 400 μέτρα, να εισέλθει στη δική του πορεία. Αυτό το έπραξε διασχίζοντας την πορεία του Ενάγοντα διαγώνια, ενώ υπήρχε συνεχής άσπρη γραμμή και λαμβάνοντας το ρίσκο αφού είχε δει τις μοτοσυκλέτες. Δεν είχε υπολογίσει την ταχύτητα της μοτοσυκλέτας του Ενάγοντα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ανακόψει την πορεία του Ενάγοντα, ο οποίος παρά το γεγονός ότι είχε δει τον Εναγόμενο 1, δεν έριξε την ταχύτητα στην οποία ταξίδευε, η οποία προφανώς ξεπερνούσε τα 70χλμ και διένυσε 24.30 μέτρα, ενώ είχε δεί τον Εναγόμενο 1 να μπαίνει στο δρόμο. Ο Ενάγοντας συγκρούστηκε με τον Εναγόμενο 1 μέσα στη δεξιά λωρίδα, δηλαδή στην πορεία του Εναγόμενου 1. Αντιμέτωπος με τον κίνδυνο και λόγω της ταχύτητάς του, ο Ενάγοντας χρησιμοποίησε τόσο τα μπροστινά φρένα της μοτοσυκλέτας ενώ φοβούμενος ότι δεν θα απέφευγε τη σύγκρουση, χρησιμοποίησε και τα πισινά φρένα, με αποτέλεσμα να συρθεί η μοτοσυκλέτα στο οδόστρωμα και ο ίδιος να πέσει με την αριστερή του πλευρά και να τραυματιστεί σοβαρά, κυρίως στα πόδια. Χρειάστηκε να μεταφερθεί με ασθενοφόρο στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας. Με τη διαπίστωση ότι έφερε πολλαπλά τραύματα, ξεκίνησε η διαδικασία αντιμετώπισής τους. Συγκεκριμένα, υπέστη βαθιά πληγή στην αριστερή φτέρνα η οποία συρράφτηκε. Ανοικτό κάταγμα έσω σφυρού αριστερής ποδοκνημικής το οποίο αντιμετωπίστηκε χειρουργικά με οστεοσύνθεση και βελόνες μεταλλικές. Ενδοαρθρικό συντριπτικό κάταγμα αριστερού κνημιαίου πλατώ στο οποίο τοποθετήθηκε, μετά απο επέμβαση, εξωτερική οστεοσύνθεση και το οποίο στη συνέχεια διαπιστώθηκε ότι επεκτείνετο στην άρθρωση. Παρέμεινε στο Νοσοκομείο για 1 μήνα και έφερε την εξωτερική οστεοσύνθεση για 3 μήνες, ενώ για 5 μήνες βάδιζε με υποστήριξη. Υποβλήθηκε σε 45 φυσιοθεραπείες. Το συγκεκριμένο κάταγμα οδήγησε στην καθίζηση του έσω κονδύλου της κνήμης και λόγω του ότι η πώρωση του έγινε λανθασμένα, άφησε λειτουργική ανεπάρκεια στην άρθρωση. Απότοκο των σοβαρών τραυματισμών του είναι η ρήξη του έσω και έξω μηνίσκου, ρήξη του έσω πλάγιου συνδέσμου, οίδημα στον οπίσθιο χιαστό το οποίο προκαλεί το backling, καθώς και προβλήματα στη λειτουργικότητα του συγκεκριμένου γόνατος. Υπάρχει αστάθεια του έσω πλάγιου και πρόσθιου χιαστού η οποία προκαλεί μηχανική αστάθεια του αριστερού γόνατος και αναγκάζει τον Ενάγοντα να χωλαίνει όταν περπατά. Ο τετρακέφαλος έχει υποστεί ατροφία 2 εκατοστών. Παράλληλα, έχει εξελιχθεί μετατραυματική οστεοαρθρίτιδα και οστεόφυτα τα οποία επιδεινώνονται και χονδρομαλάκινση 4^ου βαθμού, η οποία είναι ανεπίτρεπτη για άτομα της ηλικίας του Ενάγοντα. Η κατάσταση του αριστερού γόνατος είναι τέτοια που επιβάλλεται η ολική αρθοπλαστική σε μεγαλύτερη ηλικία. Όμως για να συντηρηθεί, σε μια υποφερτή κατάσταση το γόνατο, θα πρέπει να γίνει αρθροσκόπηση καθώς και ενδοαρθρικές εγχύσεις υαλλουρικού και βλαστοκυττάρων. Αποτέλεσμα όλων αυτών των κατάλοιπων του τραυματισμού είναι ο Ενάγοντας να έχει πόνους, να υποφέρει με την αλλαγή του καιρού, να κουράζεται με την βάδιση, να έχει κράμπες και να μην μπορεί να εργαστεί ως οικοδόμος γιατί δυσκολεύεται στο να σηκώνει βάρη και να κάθεται σε βαθύ κάθισμα. Δεν λαμβάνει οποιαδήποτε φαρμακευτική αγωγή και δύο φορές το μήνα ακολουθεί πρόγραμμα φυσιοθεραπείας.

 

ΑΜΕΛΕΙΑ

 

Η αμέλεια έχει καθοριστεί και περιγραφεί, σε σειρά αποφάσεων, τόσο των Αγγλικών, όσο και των Κυπριακών Δικαστηρίων, ότι αποτελεί την παράλειψη εκδήλωσης ενέργειας την οποία ένας συνηθισμένος άνθρωπος θα εκδήλωνε ή την εκδήλωση ενέργειας την οποία ένας συνηθισμένος άνθρωπος θα απέφευγε (Βλ. Φοινικαρίδης κ.ά. ν. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 465, Αναστάση ν. Γεωργίου (1998) 1(Α) Α.Α.Δ. 96 και Κουμής ν. Χίννη (2000) 1(Α) ΑΑΔ 383). Η αμέλεια θα πρέπει να κρίνεται αντικειμενικά με γνώμονα τις αντιδράσεις ενός σωστού οδηγού, ο οποίος χρησιμοποιεί το δρόμο με συναίσθηση ευθύνης για την ασφάλεια των άλλων που επίσης τον χρησιμοποιούν. Συνεπώς, η ίδια η αμέλεια ως αστικό αδίκημα δεν μπορεί να εξετάζεται αφηρημένα, αλλά πάντοτε σε συνάρτηση με το συγκεκριμένο πρόσωπο που την επικαλείται και με αναφορά στην παράλειψη που προκάλεσε τη ζημιά (Βλ. Λάππας ν. Παφίτ (1995) 1 Α.Α.Δ. 832 και Συκοπετρίτης ν. Χριστοδούλου (2004) 1(Α) Α.Α.Δ. 218).

 

Η έννοια της αμέλειας, όπως καθορίστηκε από τον Δικαστή Κωνσταντινίδη, στην απόφαση της πλειοψηφίας στις υποθέσεις Φοινικαρίδης ν. Γεωργίου κ.ά. (ανωτέρω), ως πραγματικού γεγονότος συνίσταται στην παράλειψη επίδειξης εύλογης προσοχής κάτω από τις συγκεκριμένες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης. Στη σελίδα 484 καταγράφει τα εξής:

 

« Αυτό κατά εναρμονισμό προς το θεμελιωμένο ότι η αμέλεια ως πραγματικό γεγονός συνίσταται στην παράλειψη επίδειξης εύλογης προσοχής κάτω από τις συγκεκριμένες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης. Συναφώς θα υπενθυμίζαμε πως γενικά, εφόσον η πιθανότητα δημιουργίας κινδύνου είναι εύλογα εμφανής, η παράλειψη λήψης μέτρων προφύλαξης συνιστά αμέλεια (Elpiniki Panayiotou v. Georghios Kyriakou Mavrou (1970) 1 C.L.R.215).»

 

Στην υπόθεση Αλεξάνδρου ν. Λεβέντη (1996) 1 Α.Α.Δ. 420, ο τότε Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου Γ. Μ. Πικής, εισήγαγε ένα ευρύτερο προσδιοριστέο καθήκον των χρησιμοποιούντων το δρόμο, το καθήκον της επιμέλειας για την ασφάλεια των άλλων, η μη εκπλήρωση του οποίου τους καθιστά υπόλογους για αμέλεια.

 

« Το καθήκον», συνεχίζει η απόφαση, «για επιμέλεια γεννάται αφότου η διακίνηση άλλων προσώπων καθιστά εξ αντικειμένου μέριμνα του προσώπου που χρησιμοποιεί το δρόμο τη λήψη προφυλακτικών μέτρων για την προστασία της ασφάλειάς τους.»

 

Περαιτέρω αναφέρεται για το κριτήριο αμέλειας το εξής:

 

« Το κριτήριο της αμέλειας είναι καθολικό και απρόσωπο. Η αμέλεια κρίνεται αντικειμενικά με γνώμονα τις αντιδράσεις ενός συνετού οδηγού, ο οποίος χρησιμοποιεί το δρόμο λελογισμένα και με συναίσθηση ευθύνης για την ασφάλεια των άλλων που χρησιμοποιούν το δρόμο.».

 

Η οδική συμπεριφορά ενός οδηγού εξετάζεται και κρίνεται με βάση το επίπεδο του μέσου συνετού ανθρώπου, δηλαδή με βάση την αντίληψη ενός συνηθισμένου οδηγού και όχι του ενεχόμενου οδηγού, ο δε προσδιορισμός του καθήκοντος ποικίλει, ανάλογα με τα αντικειμενικά δεδομένα που επικρατούν στη σκηνή, από τα δεδομένα της τροχαίας κίνησης και τη φροντίδα που εύλογα αναμένεται από τον οδηγό να επιδείξει για την ασφάλεια των άλλων προσώπων που χρησιμοποιούν το δρόμο. Το εάν κάποιος οδηγός επέδειξε ή όχι αμέλεια, εξαρτάται από το αν κάτω από τις ιδιαίτερες συνθήκες της υπόθεσης έπραξε ότι θα έπραττε ένας σώφρον, ικανός και λογικός οδηγός υπό τις περιστάσεις (βλ. μεταξύ άλλων Μαρκαντώνης ν. Δημάκη (1989) 1 C.L.R. 387, Ιωάννου v. Στυλιανού (1998) 1(Γ) 1861). Το καθήκον για λήψη προφυλακτικών μέτρων διαφαίνεται κατά τη λογική πρόβλεψη (βλ. Βίκης ν. Νεοφύτου (1990) 1 Α.Α.Δ. 345).

Το ερώτημα που τίθεται στην παρούσα υπόθεση είναι κατά πόσο ο Εναγόμενος 1 είναι ένοχος αμέλειας και ευθύνεται για την πρόκληση του επίδικου δυστυχήματος. Δεν χωρεί αμφιβολίας ότι η απόφαση του Εναγόμενου 1 να περάσει στο αντίθετο ρεύμα της πορείας του για να απαντήσει το μήνυμα ενείχε κάποιους κινδύνους. Η απόφασή του να διασχίσει διαγώνια το δρόμο για να πάρει την πορεία, ήτοι να μπει στη δεξιά λωρίδα του δρόμου, ενείχε ακόμη περισσότερους κινδύνους.

 

Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης Fardon v. Harcourt-Rivington (1932) All E.R. Rep. 81:-

 

« The root of this liability is negligence, and what is negligence depends on the facts with which you have to deal. If the possibility of the danger emerging is reasonably apparent, then to take no precautions is negligence; but if the possibility of danger emerging is only a mere possibility which would never occur to the mind of a reasonable man, then there is no negligence in not having taken extraordinary precautions. ».

 

Ως προκύπτει από τα ευρήματα του Δικαστηρίου, ο Εναγόμενος 1 είχε ορατότητα 400 μέτρα, είχε δει το αυτοκίνητο στην αριστερή λωρίδα ενώ είχε δει και τα φώτα τόσο της πρώτης καθώς και της δεύτερης μοτοσικλέτας. Η επιλογή του Εναγόμενου 1 να διασχίσει την αριστερή λωρίδα του δρόμου για να μπει στην δεξιά, που ήταν η πορεία του και να διανύσει 22 μέτρα με διαγώνια κατεύθυνση, παραβιάζοντας τη συνεχή άσπρη γραμμή, η οποία απαγόρευε ακόμη και το προσπέρασμα, είχε ως αποτέλεσμα τη σύγκρουσή του με την μοτοσυκλέτα που οδηγούσε ο Ενάγοντας, ο οποίος είχε προσπεράσει το προπορευόμενο αυτοκίνητο. Η συγκεκριμένη πράξη του αποτελεί μέρος των γενεσιουργών αιτιών που προκάλεσαν το δυστύχημα και φέρει ένα μέρος της ευθύνης για το δυστύχημα, η έκταση της οποίας θα διαφανεί στη συνέχεια.

 

ΣΥΝΤΡΕΧΟΥΣΑ ΑΜΕΛΕΙΑ

 

Παραμένει να εξεταστεί το θέμα της συντρέχουσας αμέλειας του Ενάγοντα το οποίο προωθήθηκε από την πλευρά των Εναγόμενων 1 και 2 και επικεντρώθηκε στο ότι ο Ενάγοντας οδηγούσε με υπερβολική ταχύτητα, ότι παρέλειψε να αντιληφθεί τον Εναγόμενο 1 έγκαιρα και ότι μπήκε στο αντίθετο ρεύμα ενώ είχε δει τον Εναγόμενο 1. Στην απόφαση Αντωνίτσας Φιλίππου κ.α ν. Νίκου Παναγή κ.α. (2000) 1 Α.Α.Δ. 1275 αναφέρθηκαν τα ακόλουθα σχετικά:

 

« Ο οδηγός αυτοκινήτου έχει καθήκον να μεριμνά για την ασφάλεια παντός άλλου προσώπου που χρησιμοποιεί το δρόμο και να λαμβάνει προφυλάξεις, προς αποτροπή προβλεπτών κινδύνων. Ανάλογο καθήκον έχει ο οδηγός για την προστασία της ασφάλειας του ιδίου και της περιουσίας του έναντι προβλεπτών κινδύνων. Παραλείψεις για την προστασία της ασφάλειας τρίτου καθιστούν τον οδηγό ένοχο αμέλειας και παραλείψεις για την ασφάλεια του ιδίου τον καθιστούν ένοχο συντρέχουσας αμέλειας. Αμέλεια και συντρέχουσα αμέλεια των οδηγών οχημάτων, που συγκρούονται, προσμετρούν στον καθορισμό της ευθύνης, ανάλογα με το βαθμό που οι παραλείψεις εκατέρου συμβάλλουν στην πρόκληση της ζημίας. Και στις δύο περιπτώσεις, το κριτήριο για την απόδοση ευθύνης είναι το προβλεπτό του κινδύνου και παραλείψεις για τη λήψη προστατευτικών μέτρων για την αποφυγή του.».

 

Ως αναφέρθηκε ανωτέρω το κριτήριο της συντρέχουσας αμέλειας σύμφωνα με τη νομολογία είναι γενικά το ίδιο με εκείνο της αμέλειας. Η διαφορά έγκειται στην παράλειψη του ενάγοντα να λάβει προφυλακτικά μέτρα για τη δική του ασφάλεια και την ασφάλεια της περιουσίας του (βλ. Χαραλάμπους κ.α. v. Kασάπης (1988) 1 Α.Α.Δ. 25, Ιωακείμ v. Σωτηριάδης (1984) 1 Α.Α.Δ. 175 και Παρμαξή v. Kαστιόλα (1985) 1 Α.Α.Δ. 633 και E. Sakkas & Sons Developers Ltd v. Hag Gazim Πολ. Εφ.173/14 ημερ. 15/09/2021). Το κριτήριο για την απόδοση ευθύνης στον ίδιο τον ενάγοντα για τη βλάβη την οποία υπέστη συναρτάται με το λογικά προβλεπτό του κινδύνου έναντι του οποίου παρέλειψε να πάρει λογικές προφυλάξεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε από τον Lord Denning στην Jones v. Livox Quarries Ltd (1952) 2 Q.B. 608, σελ. 615:

 

" Although contributory negligence does not depend on a duty of care, it does depend on foreseeability of harm to others, so contributory negligence requires the foreseeability of harm to oneself. A person is guilty of contributory negligence if he ought reasonably to have foreseen that, if he did not act as a reasonable, prudent man, he might be hurt himself; and in his reckonings he must take into account the possibility of others being careless.".

 

Στο Σύγγραμμα Clerk & Lindsell, Οn Torts, 16^η έκδοση, στην παρα. 1-139, σελ. 97 -98, αναφέρονται τα ακόλουθα σχετικά: 

" [Contributory negligence] does not mean negligence which is contributory along with the negligence of the other party. It means negligence which causes or contributes to the injury or damage has happened. It is not confined to participating in bringing about the happening which inflicts the damage. Thus, even where the defendant was solely responsible for the occurrence which inflicted the damage, but the plaintiff could have taken steps to avert or mitigate it, the damages will be reduced. Thus, in O'Connell v. Jackson the defendant was wholly to blame for colliding with the plaintiff, who was riding a moped. The plaintiff was not wearing a crash helmet and sustained greater injuries than he need have done.  His claim was reduced by 15 per cent. The result of all this is that when the plaintiff's damage has been due in part to his own fault and in part to the defendant's fault, the latter is liable, but the damages recoverable from him will be reduced in accordance with the provisions of the Act."

 

Στο ίδιο Σύγγραμμα, στην παρα. 10-164 και σελ. 602 - 603 εξετάζεται η συντρέχουσα αμέλεια ως υπεράσπιση και ως ζήτημα που επηρεάζει το ποσό που επιδικάζεται ως αποζημιώσεις. Η ακόλουθη περικοπή είναι σχετική:

 

" Contributory negligence as a defence and as affecting damages. Liability and the extent of it having been established, it remains to estimate the cost of the damage for which the defendant has to pay. The measure of damages generally has been dealt with. The contribution made by the tort of negligence to this question comes via contributory negligence of a plaintiff, which has the effect of reducing the amount payable to him. Contributory negligence has two aspects, as it affects causation and measure of damages. It has to be established, first, that the plaintiff's want of care caused his damage in whole or in part, which has been dealt with earlier. If this can be shown to have been the sole cause, this exonerates the defendant for want of a causal connection between any fault there might be in him and the harm sustained by the plaintiff. If, however, the plaintiff's negligence contributed in part to his own harm, this reduces the damages payable to him in proportion to the degree of his fault. As such, it affects the measure of damages."

 

Σύμφωνα με το σύγγραμμα Charlesworth & Percy on Negligence, 7^η έκδ., σελ. 146 - 147, παρα. 3 - 11, το βάρος απόδειξης της συντρέχουσας αμέλειας το φέρει ο εναγόμενος και δεν εναπόκειται στον ενάγοντα να το αποσείσει εκ προοιμίου. Αναφορά μπορεί να γίνει και στο σύγραμμα McGregor on Damages, 19η εκδ., παρά 7005 κ.ε, σελ. 103.

 

Από την απόφαση Ρεουλλά ν. Ιωάννου Πολ. Εφ. 358/13 ημερ. 17/02/2021 το ακόλουθο απόσπασμα είναι σχετικό:

 

“ Προτού αναφερθούμε στις εν λόγω αιτιάσεις, κρίνουμε σκόπιμο να υπομνήσουμε ότι, όπως είναι πάγια νομολογημένο, ο καταμερισμός της ευθύνης έχει βάση την εκτίμηση της αντίστοιχης υπαιτιότητας (blameworthiness) των διαδίκων και την αιτιώδη συνάφεια των πράξεων τους με το αποτέλεσμα τους (causative potency). Το θέμα εξετάζεται με μια ευρεία προοπτική που βρίσκεται στη λογική και τον κοινό νου (δέστε Charalambous a.o. v. Kassapis a.o. (1988) 1 C.L.R. 25). Η εκτίμηση υπαιτιότητας δεν επιδέχεται ακριβή υπολογισμό. Τα απαιτούμενα επίπεδα είναι εκείνα του λογικού, συνετού ανθρώπου, πιστωμένου με τη γνώση που αποκτάται από εμπειρίες και τη λογική. Η εκτίμηση της αιτιώδους συνάφειας επιδέχεται όμως πιο ακριβή υπολογισμό (δέστε Polycarpou a.o. v. Adamou (1988) 1 C.L.R. 727). Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάζονται οι συνθήκες και τα γεγονότα που περιβάλλουν το ατύχημα και ο καταμερισμός να γίνεται με βάση την κοινή λογική (δέστε Ioannou v. Mavridou (1972) 1 C.L.R. 107). Τονίζεται, επίσης, ότι ο καταμερισμός ευθύνης είναι κατ' εξοχή έργο του πρωτόδικου Δικαστηρίου, νοουμένου ότι λειτουργεί κάτω από σωστή νομική καθοδήγηση (δέστε Metalco (Heaters) v. Νεοφύτου κ.ά. (1997) 1 Α.Α.Δ. 211). Το Εφετείο μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις επεμβαίνει στον καταμερισμό ευθύνης και τούτο όπου υπάρχει κάποιο λάθος αρχής ή όπου ο καταμερισμός είναι καταφανώς εσφαλμένος.”

 

Στην προκειμένη περίπτωση, η Υπεράσπιση προσπάθησε να διερευνήσει το ζήτημα της σημασίας που είχε η ταχύτητα στην οποία κινείτο ο Ενάγοντας με την προσκόμιση μαρτυρίας από εμπειρογνώμονα. Σύμφωνα με τα γεγονότα, εκείνο που όφειλε να πράξει ο Ενάγοντας, υπό τις περιστάσεις, ήταν να ελαττώσει την ταχύτητά του όταν διαπίστωσε ότι το όχημα του Εναγόμενου 1 βρισκόταν διαγώνια στο δρόμο. Υπάρχει η παραδοχή του ότι πράγματι είχε δει τον Εναγόμενο 1 εκεί που ήταν σταθμευμένος και μπορούσε να τον δει όταν ξεκίνησε να διασχίζει διαγώνια τον δρόμο αφού είχε ορατότητα 200 μέτρα. Προφανώς, λόγω της ταχύτητάς του, χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει τόσο τα μπροστινά καθώς και τα πισινά φρένα, δεν μπόρεσε να σταματήσει έγκαιρα αλλά συγκρούστηκε με τον Εναγόμενο 1 μέσα στη λωρίδα της πορείας του Εναγόμενου 1. Η γενική αρχή είναι ότι η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας δεν αποτελεί από μόνη της αμέλεια εκτός αν η υπέρβαση αυτή, συνδυαζόμενη με άλλα γεγονότα ή και περιστάσεις, οδηγεί σε τέτοια κατάληξη. Αναφορά μπορεί να γίνει στις υποθέσεις Ανδρούλλα Κυριάκου Παναγρίτη ν. Αντώνη Χαραλάμπους (2012) 1(Α) ΑΑΔ 439 Avraam and Another v. Andreou (1988) 1 C.L.R. 391, Ιωαννίδου κ.ά. ν. Singh κ.ά. (2001) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1811, στη σελίδα 1816 και Μιχαήλ ν. Κυριάκου (2004) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1825, στη σελίδα 1831.

 

Σύμφωνα με τη νομολογία του Ανωτάτου Δικαστηρίου, οποτεδήποτε τίθεται θέμα υπολογισμού της ταχύτητας, με βάση τα ίχνη τροχοπέδησης, χρειάζεται μαρτυρία ειδικού εμπειρογνώμονα και δεν είναι επιτρεπτό για το Δικαστήριο να καταλήγει σε συμπεράσματα για την ταχύτητα του οχήματος, με βάση τα πιο πάνω, στην απουσία δηλαδή μαρτυρίας ειδικού (βλ. Σπύρου ν. Χριστοδούλου (1996) 1 Α.Α.Δ. 1193). Στην υπό κρίση υπόθεση έχει γίνει αποδεκτή η μαρτυρία του Μ.Υ.5, ο οποίος είναι εμπειρογνώμονας επί του θέματος της ταχύτητας του Ενάγοντα και ότι αυτή κυμαινόταν περίξ των 64 έως 79 χαω, σελ. 30 - 34 του Τεκμηρίου 42. Επίσης υπάρχει και η παραδοχή του Ενάγοντα ότι κινείτο με ταχύτητα πέραν του ορίου και ότι για να χρησιμοποιηθούν τα πισινά φρένα της μοτοσυκλέτας θα πρέπει η ταχύτητά της να ξεπερνά τα 70χαω.

 

Το ερώτημα είναι κατά πόσο η πιο πάνω παράλειψη του δικαιολογεί την απόδοση σε αυτόν κάποιου ποσοστού ευθύνης για το επίδικο δυστύχημα ή θα πρέπει να θεωρηθεί ότι ενέργησε κάτω από την αγωνία της στιγμής και ως εκ τούτου αυτό τον απαλλάσσει από οποιαδήποτε ευθύνη. Η οδηγητική συμπεριφορά του Ενάγοντα συνιστά παράβαση των καθηκόντων και υποχρεώσεων του αφού δεν φαίνεται να ελάττωσε την ταχύτητά του παρά το γεγονός ότι είχε δει τον Εναγόμενο 1 να διασχίζει διαγώνια το δρόμο. Το ζήτημα διερευνήθηκε από τον Μ.Υ.3. με βάση τα γεγονότα που μπορούσαν να διαπιστωθούν από τη σκηνή του δυστυχήματος, την Αστυνομική Έκθεση, το Σχέδιο και τις καταθέσεις όλων των εμπλεκομένων. Ο Ενάγοντας είχε αντιληφθεί τον κίνδυνο όμως δεν ενήργησε ως ένας συνετός οδηγός, ήτοι να μειώσει την ταχύτητά του ενωρίτερα ή να παραμείνει στη δική του λωρίδα για να δώσει το χρόνο στον Εναγόμενο 1 να φθάσει στη δική του λωρίδα. Αντίθετα συνέχισε να οδεύει με την ίδια ταχύτητα κατευθυνόμενος στην πορεία του Εναγόμενου 1 με αποτέλεσμα να συγκρουστούν.

 

Συνυπολογίζοντας όλα τα πιο πάνω και τις περιστάσεις κάτω από τις οποίες επεσυνέβη το επίδικο δυστύχημα, με αναφορά στις λεπτομέρειες αμέλειας εκάστου εκ των διαδίκων και έχοντας κατά νου ότι ο καταμερισμός της ευθύνης συναρτάται ως προς την αιτιώδη συνάφεια και γενεσιουργό πράξη και των δυο οδηγών, το Δικαστήριο θεωρεί ως ορθό τον καταμερισμό ευθύνης σε ποσοστό 80% για τον Εναγόμενο 1 και 20% για τον Ενάγοντα.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

 

Το Δικαστήριο είναι επιφορτισμένο με το καθήκον υπολογισμού των γενικών αποζημιώσεων του φυσικού πόνου, της ταλαιπωρίας, της απώλειας των ανέσεων και απολαύσεων της ζωής που υπέστη ο Ενάγοντας σαν συνέπεια του τραυματισμού του. Οι αποζημιώσεις που επιδικάζονται από τα Δικαστήρια πρέπει να είναι δίκαιες και λογικές. Στόχος είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη στην απώλεια και στη ζημιά χωρίς να τίθεται υπέρμετρο βάρος στον αδικοπραγούντα. Η επανόρθωση αποτελεί τη θεμελιώδη αρχή παροχής αποζημιώσεων που ενσωματώνει το Κυπριακό Δίκαιο, υπό την αίρεση πάντα ότι αυτή πρέπει να είναι δικαία (βλ. Τάκη Γιάλλουρου ν. Ευγένιου Νικολάου (2001) 1 Α.Α.Δ 558). Στην υπόθεση Gardner v. Dyson (1967) 3 All E.R 721, 764, ο Δικαστής Salmon αναφέρει:

 

« In all personal injury cases the scale of damages is necessarily to some extent conventional. It is impossible to assess precisely the pecuniary value of an eye, or an arm, or a leg; but, although the damages are in a sense conventional, they must be real and amount to what the ordinary, reasonable man would regard as fair and sensible compensation for the injuries suffered. To say that the damages must be “conventional” does not mean that the plaintiff, who has to wear an artificial eye for the rest of his life, is entitled to be awarded only “artificial” damages.»

 

Σε ελεύθερη μετάφραση:

 

« Σε όλες τις υποθέσεις προσωπικών τραυματισμών, το ύψος των αποζημιώσεων είναι, σε κάποια έκταση, συμβατικό. Η χρηματική αξία ενός οφθαλμού, ενός χεριού ή ενός ποδιού, είναι αδύνατο να υπολογιστεί με ακρίβεια, αλλά αν και οι αποζημιώσεις είναι κατά μία έννοια συμβατικές, θα πρέπει να είναι ρεαλιστικές και να αντιστοιχούν σε ότι ο συνήθης λογικός μέσος άνθρωπος θα θεωρούσε ως δίκαιη και εύλογη αποζημίωση για τα συγκεκριμένα τραύματα. Λέγοντας ότι οι αποζημιώσεις θα πρέπει να είναι "συμβατικές" δε σημαίνει ότι ο ενάγων, ο οποίος είναι αναγκασμένος να φέρει για το υπόλοιπο της ζωής τον ψεύτικο οφθαλμό, δικαιούται σε επιδίκαση πλασματικών αποζημιώσεων.».

 

Όπως τονίζεται στην κλασσική, πάνω στο ζήτημα, απόφαση Paraskevaides (Overseas) Ltd v. Christofi (1982) 1 C.L.R. 789:

 

« To ποσό που επιδικάζεται πρέπει να είναι κοινωνικά αποδεκτό. Συνεπώς, η κοινωνική δεοντολογία κατά τον ουσιώδη χρόνο είναι σε κάθε περίπτωση παράγοντας σχετικός προς το έργο μας, ειδικά σε σχέση με μη χρηματική απώλεια. Η χρηματική ζημιά, ως περισσότερο επιδεκτική μαθηματικού υπολογισμού εξαρτάται λιγότερο από κοινωνικά κριτήρια. Στόχος του εγχειρήματος είναι η κατάληξη, στο τέλος της πορείας σε αριθμό που είναι δίκαιος και εύλογος κάτω από τις περιστάσεις της υπόθεσης.».

 

Βλέπε επίσης Olympic Building and Metal Construction Limited v. Παναγιώτη Παπαϊωάννου (2014) 1Β Α.Α.Δ. 1958. 

 

Οι γενικές αποζημιώσεις πρέπει να αντανακλούν την ευαισθησία για τον ανθρώπινο πόνο, την αγωνία της αναπηρίας και τη ψυχική οδύνη από την περιθωριοποίηση από τις συνήθεις δραστηριότητες του ανθρώπου (βλ. Φοινικαρίδης κ.α. ν. Γεωργίου κ.α. (ανωτέρω), Παναγή ν. Θεοδώρου (1992) 1 Α.Α.Δ. 1303 και Μαυροπετρή ν. Γεώργιου Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66).

 

Είναι σταθερή η τάση για ελευθεροποίηση των ποσών που επιδικάζονται ως γενικές αποζημιώσεις η οποία καταλήγει σε αύξηση τους σε σύγκριση με εκείνο που θεωρείτο το μέτρο στο παρελθόν έτσι που να τοποθετείται μεγαλύτερη αξία στον ανθρώπινο πόνο και τις αγωνίες της ανικανότητας (βλ. Μαυροπετρή ν. Γεωργίου Λουκά (ανωτέρω) στις σελίδες 74-75). Σε κάθε περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι πραγματικότητες, όπως μπορούν να εξακριβωθούν, με γνώμονα και την αγοραστική αξία του χρήματος κατά το χρόνο της επιδίκασης των αποζημιώσεων ως αυτοτελή παράγοντα αλλά και ως συγκριτικό όταν ανατρέχουμε σε υποθέσεις του παρελθόντος στο βαθμό που αυτές, σε περιπτώσεις αυτής της φύσεως, θα μπορούσε να είναι βοηθητικές (βλ. A. Panayides Contracting Ltd v. Χαραλάμπους (2004) 1 Α.Α.Δ. 416).

 

Τελικά, σκοπός των αποζημιώσεων είναι η αποκατάσταση του θύματος του αστικού αδικήματος στη θέση στην οποία εύλογα θα μπορούσε να αναμένεται ότι θα βρισκόταν εάν δεν τραυματιζόταν. Αυτή είναι η βασική αρχή η οποία διέπει τον καθορισμό των αποζημιώσεων στο δίκαιο των αστικών αδικημάτων υπό τον όρο πάντα ότι η ζημιά η οποία αποδίδεται είναι εύλογη μεταξύ τους (βλ. Μιχαήλ ν. Συκοπετρίτης Λτδ (2000) 1 Α.Α.Δ. 1049).

Σύμφωνα με το σύγγραμμα Kemp & Kemp The Quantum of Damages, τόμος 1, παρα. 1-004, αποφασίζοντας το ποσό των αποζημιώσεων που θα αποδοθεί ως αποζημίωση σε τραυματία θα πρέπει αυτό το ποσό να αντικατοπτρίζει, να είναι όσο πιο κοντά, στην κατάσταση που θα ήταν αν δεν συνέβαινε το συγκεκριμένο γεγονός.

 

Στην υπόθεση Αζόφ v. Προδρόμου κ.α. (2006) 1 Α.Α.Δ. 331 στη σελ. 340 διαβάζονται τα εξής:

 

« Έχει νομολογηθεί ότι οι αποζημιώσεις είναι το μέσο, με το οποίο εκτιμάται ο πόνος και η ταλαιπωρία του θύματος, χωρίς να αποσκοπούν στην τιμωρία του αδικοπραγήσαντος. Το ύψος των αποζημιώσεων πρέπει να αντανακλά στη φύση και την έκταση των τραυμάτων, καθώς και στον πόνο του θύματος. Τα δικαστήρια, κατά την επιδίκαση των αποζημιώσεων για τραύματα, παρά την ανοδική πορεία που ακολουθείται, ώστε ο ανθρώπινος πόνος και η ταλαιπωρία να αντιμετωπίζονται με μεγαλύτερη ευαισθησία, δεν πρέπει να εκφεύγουν από τα λογικά πλαίσια - (βλ. Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 ΑΑΔ 66). ».

 

Προηγούμενες αποφάσεις δεν αποτελούν δεσμευτικό προηγούμενο υπό την έννοια της αρχής του stare decisis αλλά παρέχουν καθοδήγηση. Στην υπόθεση Ερωτοκρίτου κ.α. ν. Καραολή (1998) 1 Α.Α.Δ. 445, επισημαίνεται ότι προηγούμενες αποφάσεις αναφορικά με αποζημιώσεις μόνο ενδεικτική σημασία μπορούν να έχουν γιατί κάθε ειδική περίπτωση διαφέρει ανάλογα με το είδος και την έκταση του τραυματισμού καθώς και τις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε υπόθεσης. Πρέπει, επίσης, να λαμβάνεται υπόψη η συνεχής μείωση της αξίας του χρήματος.

 

Είναι ταυτόχρονα νομολογημένο ότι η αυξητική τάση στις αποζημιώσεις δεν αποτελεί οδικό χάρτη για αιτιολόγηση παροχής αυξανόμενων ποσών σε κάθε περίπτωση (βλ. Μελάς ν. Πολίτη (2003) 1 Α.Α.Δ. 590). Η κάθε περίπτωση κρίνεται με τα δικά της ιδιαίτερα γεγονότα.

 

Προς υποβοήθηση κατανόησης του τρόπου με τον οποίο αποφασίζονται οι αποζημιώσεις για πόνο και ταλαιπωρία αναφορά γίνεται στις αποφάσεις Byrne v. Preston, Dartford County Court, ημερ. 29/01/2001, στην οποία ο μοτοσικλετιστής που ενεπλάκη στο δυστύχημα τραυματίστηκε πολύ σοβαρά στο αριστερό γόνατο με αποτέλεσμα να απολέσει την ικανότητα κίνησης και να υποστεί θρόμβωση. Η πρόγνωση του ήταν ότι το γόνατο θα ήταν μόνιμα ασταθή και ότι θα χρειαζόταν αντικατάσταση γόνατος. Του αποδόθηκαν £38.000. Το ίδιο ποσό αποδόθηκε και στην υπόθεση Farrington v. BASF PLC, Chester County Court, απόφαση ημερ. 22/10/2001, στην οποία οι τραυματισμοί του κ. Farrington, ηλικίας 33 ετών κατά τον χρόνο του ατυχήματος, είναι πανομοιότυποι με αυτούς που υπέστη ο Ενάγοντας, ενώ και η δική του πρόγνωση ήταν ότι σε 10 με 15 χρόνια θα πρέπει να υποβληθεί σε επέμβαση για αλλαγή γόνατος. Λόγω του γεγονότος ότι δεν μπορούσε να επιστρέψει στην παλαιά του εργασία, του αποδόθηκε το συνολικό ποσό αποζημιώσεων ύψους £189.390. Οι πιο πάνω αποφάσεις μνημονεύονται στο σύγγραμμα Kemp & Kemp (ανωτέρω).

 

Στην υπόθεση Γιαπάτου ν. Σάββα κ.α. (2010) 1 Α.Α.Δ. 1324, ο εφεσείων ηλικίας 33 ετών την ημέρα του τραυματισμού του υπέστη κάταγμα του σκαφοειδούς του αριστερού καρπού και συντριπτικό κάταγμα του κάτω τριτημορίου της δεξιάς κνήμης και περόνης με γραμμοειδή επέκταση στην ποδοκνημική άρθρωση. Έτυχε της ενδεδειγμένης χειρουργικής θεραπείας και σε 1½ μήνα αφαιρέθηκε ο γύψινος επίδεσμος από τον καρπό αφού το κάταγμα είχε πορωθεί πλήρως. Ο γύψινος επίδεσμος από την κνήμη αφαιρέθηκε μετά από άλλους 2½ μήνες οπότε και άρχισε φυσιοθεραπευτική αγωγή. Ο εφεσείων υπεβλήθη σε νέα χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση των υλικών της οστεοσύνθεσης. Το κάταγμα του καρπού δεν άφησε κατάλοιπα. Όσον αφορά το κάταγμα της κνήμης αυτό επουλώθηκε στην ανατομική του θέση αλλά παρέμεινε μυϊκή ατροφία την οποία το Δικαστήριο απέδωσε μερικώς μόνο στον τραυματισμό και πολύ περισσότερο σε προϋπάρχουσα κατάσταση. Υπήρχε, επίσης, ευαισθησία και πόνος κατά τις καιρικές αλλαγές με φυσική φόρτωση που αναμένετο να συνεχίσουν κατά τη βάδιση σε ανώμαλο έδαφος ή μετά από παρατεταμένη ορθοστασία. Στην περίπτωση εκείνη υπήρχε επίσης πιθανότητα μελλοντικής ανάπτυξης μετατραυματικής αρθρίτιδας. Πρωτόδικα επιδικάστηκε υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων ποσό ΛΚ18.000, το οποίο κατ' έφεση αυξήθηκε σε €40.000.

Μελέτησα με προσοχή τα στοιχεία υποθέσεων στις οποίες παρέπεμψε το Δικαστήριο η ευπαίδευτη συνήγορος του Ενάγοντα στις σελίδες 15 και 16 της αγόρευσή της στις οποίες καθορίστηκαν ποσά γενικών αποζημιώσεων για παρόμοιους τραυματισμούς και τα σύγκρινα με αυτά της υπό κρίση περίπτωσης. Άντλησα καθοδήγηση από αριθμό αποφάσεων στις οποίες υπάρχει αναλογία με τη συγκεκριμένη υπόθεση, στην έκταση των κακώσεων και στα επακόλουθα, προβαίνοντας, βέβαια, στις αναγκαίες προσαρμογές και λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε υπόθεση έχει τις ιδιαιτερότητες της και ότι είναι σχεδόν αδύνατο να βρεθούν δύο υποθέσεις με τα ίδια ακριβώς στοιχεία.

 

Το Δικαστήριο έλαβε υπόψη το είδος και τη φύση των κακώσεων που ο Ενάγοντας υπέστη όπως, επίσης, και τα κατάλοιπα που του παρέμειναν. Έλαβε ιδιαιτέρως υπόψη τον πόνο και ταλαιπωρία στην οποία υποβλήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια που βρισκόταν κλινήρης στο Νοσοκομείο για 1 μήνα και στη συνέχεια όταν εξήλθε του Νοσοκομείου στο σπίτι του για άλλους 3 μήνες, καθώς και την ταλαιπωρία από την χρήση πατερίτσων για 5 μήνες. Δεν παραγνωρίζει το γεγονός ότι μέχρι και σήμερα υπάρχουν υλικά οστεοσύνθεσης, ήτοι βελόνες εντός του ποδιού του Ενάγοντα.

 

Δεν μπορεί να παραγνωριστεί από το Δικαστήριο το γεγονός ότι το κάταγμα αν και έχει πορωθεί, λόγω της συντριπτικότητάς του και των δύο επεμβάσεων που είχε υποστεί, οδήγησε σε άλλα προβλήματα, ενώ υπάρχει και μυϊκή ατροφία και μείωση της λειτουργικότητάς του, γεγονός που το καθιστά πιο αδύναμο και προβληματικό. Ακόμη, ανάμεσα στα κατάλοιπα, συγκαταλέγονται και τα χρόνια προβλήματα που θα προκαλούνται ένεκα του τραυματισμού.

 

Χωρίς αμφιβολία οι σωματικές βλάβες και κακώσεις που ο Ενάγοντας υπέστη αλλά και τα κατάλοιπα που παρέμειναν είναι αρκετά σοβαρά και, ως αποτέλεσμα αυτών, δεν μπορεί πλέον ο Ενάγοντας να ασκεί βαριά επαγγέλματα, ενώ δυσκολεύεται και επιβαρύνεται να κάνει την εργασία που έκανε πριν να επισυμβεί το επίδικο δυστύχημα.

 

Σημειώνεται και το γεγονός ότι του παρέμειναν ουλές και δυσμορφία στην περιοχή της φτέρνας και του γόνατος και ότι οι ουλές μπορούν, μέσω πλαστικών επεμβάσεων να βελτιωθούν, δεν μπορούν, ωστόσο, να εξαλειφθούν.

 

Τέλος, δεν διαφεύγει της προσοχής του Δικαστηρίου ότι ο Ενάγοντας θα χρειαστεί στο μέλλον να υποβληθεί σε άλλες εγχειρήσεις για την αφαίρεση των υλικών οστεοσύνθεσης, για τη βελτίωση των ουλών αλλά κυρίως για αντικατάσταση γόνατος, κάτι που οπωσδήποτε θα προσθέσει στον πόνο και την ταλαιπωρία του.

 

Για σκοπούς αναφοράς γίνεται παραπομπή σε κάποιες από τις αποφάσεις που παρατίθενται στο Σύγγραμμα Kemp & Kemp The Quantum of Damages, τόμος 4, στο κεφάλαιο G8-002. Σε σχέση με μόνιμη βλάβη του ποδιού αναφορά μπορεί να γίνει στην Murphy v. Headcorn Parachute Club Ltd (2000), στη σελίδα 14001 του Συγγράμματος Kemp (ανωτέρω), στην οποία αποδόθηκαν γενικές αποζημιώσεις ύψους £74.799 σε σχέση με τις μόνιμες βλάβες του ποδιού, είχε κοντύνει το πόδι του κατά 7 εκ. και την Butler v. Ministry of Justice [2015] EWHC 3384 στην οποία αποδόθηκαν γενικές αποζημιώσεις ύψους £70.500 σε σχέση με τα κατάλοιπα του τραυματισμού στο πόδι. Οι πιο πάνω αποφάσεις καθώς και οι Πίνακες στο Σύγγραμμα Kemp & Kemp The Quantum of Damages είναι πολύ βοηθητικές και καθοδηγητικές σε σχέση με παρόμοιας φύσεως τραυματισμούς.

 

Λήφθηκε υπόψη το είδος και η φύση του τραυματισμού που ο Ενάγοντας υπέστη ως αποτέλεσμα του επίδικου δυστυχήματος. Επισημαίνεται δε ότι παρά την υποβολή σε εγχειρίσεις και φυσιοθεραπείες δεν υπήρξε πλήρης ίαση αλλά χωλαίνει όταν περπατά. Η πρόγνωση του είναι ότι δεν θα υπάρξει περαιτέρω βελτίωση, παρά θα πρέπει να υποβληθεί σε αρθροπλαστική γόνατος και διάφορες άλλες θεραπείες και επεμβάσεις.

Υπογραμμίζεται ιδιαίτερα ότι τα πιο πάνω συμπτώματα τα οποία παρουσιάζει ο Ενάγοντας και τα οποία, επαναλαμβάνω, θα παραμείνουν και στο μέλλον, δυσχεραίνουν άμεσα την ποιότητα ζωής του σε διάφορους τομείς, είναι σήμερα 34 ετών και κατά τον επίδικο χρόνο ήταν 20 ετών. Οι επιπτώσεις στον Ενάγοντα, στη σωματική και ψυχική υγεία του όμως δεν φαίνεται να ήταν τόσο καταλυτικές, ευτυχώς, αφού φαίνεται να συνεχίζει τη ζωή του με μακρινά ταξίδια και με εξόδους, ως ο ίδιος παραδέχθηκε.

 

Τον πόνο, την οδύνη, την ταλαιπωρία, τις σωματικές βλάβες που υπέστη όπως αυτές περιγράφηκαν με μεγάλη λεπτομέρεια από όλους τους γιατρούς μάρτυρες, τα επακόλουθα και τα κατάλοιπα απ' αυτές που υπέστη ο Ενάγοντας, τα οποία παρατέθηκαν ανωτέρω και δεν πρόκειται να τα επαναλάβω, τη σοβαρότητα τους, την έκταση, την μερική ανικανότητά του για εκτέλεση της εργασίας του, ότι δεν θα γευθεί κάποιες από τις χαρές που, αν δεν του συνέβαινε αυτό, θα είχε όπως και κάθε άλλος νέος της ηλικίας του, δηλαδή να αθλείται και οτιδήποτε άλλο έχει υποστεί, κρίνω ότι η επιδίκαση του ποσού των €100.000 για πόνο, ταλαιπωρία, οδύνη και απώλεια της προσωπικής άνεσης, ως γενικές αποζημιώσεις είναι, υπό τις περιστάσεις, δίκαιη και εύλογη.

 

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΑΠΟΛΑΒΩΝ

 

Ο Ενάγων διεκδικεί επίσης μελλοντικές απώλειες εισοδήματος οι οποίες οφείλονται στη μείωση της ικανότητας του για εργασία εξαιτίας του ατυχήματος και ειδικότερα απώλειες που έχουν σχέση με το γεγονός ότι δεν μπορεί πλέον να ασκήσει την εργασία του οικοδόμου και εργολάβου που ασκούσε προ του ατυχήματος. Συνιστά εύρημα του Δικαστηρίου ότι ο Ενάγοντας δεν μπορεί πλέον να εργαστεί στην εργασία που έκαμνε προ του ατυχήματος, δηλαδή ως οικοδόμος επί πλήρους απασχόλησης. Δέον να σημειωθεί ότι ο Ενάγοντας δεν έχει ολοκληρώσει τη λυκειακή του μόρφωση από δική του επιλογή.

 

Όταν κάποιος έχει καταστεί, λόγω του τραυματισμού του, ανίκανος για την εκτέλεση συγκεκριμένης εργασίας δικαιούται σε αποζημίωση για την απώλεια που υφίσταται. Και αν λόγω του τραυματισμού του δεν είναι ικανός στο μέλλον να κερδίζει τα ίδια εισοδήματα, όπως πριν το ατύχημα, δικαιούται σε αποζημίωση. Η βάση για τον υπολογισμό της απώλειας μελλοντικών απολαβών είναι το εισόδημα του ζημιωθέντος κατά το χρόνο του ατυχήματος ή το εισόδημα που θα κέρδιζε, όπως αυτό μπορεί να προσδιοριστεί με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν κατά το χρόνο της δίκης. Με άλλα λόγια, η μελλοντική απώλεια απολαβών υπολογίζεται με βάση τη διαφορά μεταξύ του τι κέρδιζε ο Ενάγοντας πριν το επίδικο ατύχημα και τι κέρδιζε μετά τον τραυματισμό του (βλ. Δαυίδ Γεωργίου ν. Κυριάκος Αντωνίου (2005) 1 Α.Α.Δ. 967).

 

Ο Ενάγοντας, χωρίς αμφιβολία, έχει απολέσει την ικανότητά του να εργάζεται ως οικοδόμος με την πιθανότητα να αναλαμβάνει δικές του εργολαβίες. Σχετικό είναι το απόσπασμα από το σύγγραμμα Clerk & Lindsell on Torts, 22^η εκδ, παρά. 28-36, σελ.2009. Όμως από την άλλη θεωρεί ότι δεν μπορεί να εκτελέσει οποιαδήποτε άλλη εργασία. Τα όσα αναφέρονται στην υπόθεση Ταμπούρας v. Κοζάνη, (2008) 1 Α.Α.Δ. 384 είναι απόλυτα σχετικά με το εξεταζόμενο εδώ ζήτημα:

 

« .είναι αναμφίβολα δεκτή η νομολογιακή αρχή ότι ο ενάγων έχει καθήκον να μετριάσει όσο το δυνατό τις ζημιές που υπέστη. Στο σύγγραμμα του Street on Torts 11η έκδ. (2003), εξηγείται στις σελ. 582-3, ότι η μείωση της ζημιάς  καλύπτει δύο χωριστές κατηγορίες στα αστικά αδικήματα.  Η πρώτη αφορά συνθήκες ακριβώς αντίθετες από εκείνες κατά τις οποίες οι περιστάσεις είναι τέτοιες ώστε ο ενάγων να δικαιούται σ' επαυξημένες αποζημιώσεις. Η άλλη αφορά την περίπτωση όπου ο ενάγων δεν δικαιούται:

«.. to recover to the extent to which he has brought the loss upon himself by his own act .. After damage has occurred and an action in tort is vested in the claimant, he has a duty to take care to mitigate his loss.  So an injured claimant should generally seek medical attention. Where a claimant refuses treatment or surgery that could have lessened the consequences of his injuries the onus lies on the defendant to prove that his refusal was unreasonable. »  (Geest plc v. Lansiquot [2002] UKPC 48).

Τα ίδια αναφέρονται με διαφορετικό τρόπο και στον McGregor on Damages 15η έκδ. σελ. 187 παρ. 308, όπου εξηγείται επίσης ότι η αρχή που επιβάλλει στον ενάγοντα να μετριάσει τη ζημιά του ισχύει με την ίδια δύναμη και στις υποθέσεις συμβατικής διάρρηξης, αλλά και στις υποθέσεις αστικών αδικημάτων. Αναφέρεται περαιτέρω στη σελ. 190 παρ. 311, ότι αν και ο ενάγων πρέπει να ενεργεί έχοντας υπόψη τόσο τα συμφέροντα του εναγομένου, όσο και τα δικά του:

«.. he is only required to act reasonably and the standard of reasonableness is not high in view of the fact that the defendant is an admitted wrongdoer.». 

 

Σύμφωνα με τη νομολογία υπάρχουν δύο τρόποι αποκατάστασης της ζημιάς αυτής. Η πρώτη μέθοδος είναι αυτή του συντελεστή ή πολλαπλασιαστή και πολλαπλασιαστέου. Ο συντελεστής ή πολλαπλασιαστής είναι ο αριθμός στον οποίο καταλήγει το Δικαστήριο για να καθορίσει την απώλεια μελλοντικών εισοδημάτων που μπορεί να υπολογιστεί κατά το χρόνο της ακρόασης. Η άλλη μέθοδος είναι αυτή της επιδίκασης ενός κατ΄ αποκοπή σφαιρικού ποσού χωρίς τη χρήση της μεθόδου του συντελεστή. Η δεύτερη μέθοδος συνίσταται στον υπολογισμό κατά προσέγγιση ενός συνολικού ποσού. Προσφέρεται όπου ο κίνδυνος για μελλοντική ζημιά κρίνεται ως ορατός και υπαρκτός αλλά ελλείπουν κάποια συγκεκριμένα αριθμητικά δεδομένα ή κριτήρια πάνω στα οποία το Δικαστήριο θα ενεργήσει. Έτσι, όπου ελλείπουν τα στοιχεία για αριθμητικό προσδιορισμό της μελλοντικής ζημιάς με τη μέθοδο του πολλαπλασιαστή και του πολλαπλασιαστέου, η διαφαινόμενη ζημιά συμπλέκεται με τις γενικές αποζημιώσεις και αποτιμάται κάτω από πλατιά σκοπιά υπό το φως του συνόλου των δεδομένων της υπόθεσης.

 

Στην απόφαση Θεοφάνους ν. Κουρουκλά κ.α. (2006) 1 Α.Α.Δ. 528 αποτυπώθηκε η αρχή ότι όπου παρεμβάλλονται αβεβαιότητες στο να μπορεί κάποιος να χαρακτηριστεί ως επαγγελματίας, τότε δεν ενδείκνυται η χρήση του πολλαπλασιαστή – πολλαπλασιαστέου. Στην υπόθεση Συκοπετρίτη ν. Αθηνάκη (2005) 1 Α.Α.Δ. 844, όπου είχε αποτελέσει εύρημα του Πρωτόδικου Δικαστηρίου ότι ο Εφεσίβλητος μετά το δυστύχημα ήταν ικανός για ελαφριά εργασία, όχι όμως για βαριά χειρωνακτική, κρίθηκε ότι δεν υπήρχε δυνατότητα εφαρμογής της μεθόδου του πολλαπλασιαστή παρά το ότι ο Εφεσίβλητος δεν εργοδοτήθηκε μέχρι και την ακρόαση της υπόθεσης του καθ΄ ότι η κατά γενικό τρόπο αναφορά του ότι αναζήτησε αλλά δεν βρήκε ελαφρά εργασία χωρίς οτιδήποτε περαιτέρω δεν προσδιόριζε ποιο θα ήταν το εισόδημα του από την ελαφρά εργασία και ποια η επίδραση στα εισοδήματα του. Ήταν, επομένως, η κατάληξη του Ανωτάτου Δικαστηρίου ότι το Πρωτόδικο Δικαστήριο ορθά είχε υπολογίσει την απώλεια απολαβών κατ΄ εφαρμογή της μεθόδου επιδίκασης γενικών αποζημιώσεων.

 

Στην υπόθεση Καρδανάς κ.α. ν. Καραμούζης (2007) 1 Α.Α.Δ. 191 κρίθηκε ότι η επιδίκαση αποζημιώσεων για μελλοντική απώλεια εισοδήματος με τη χρήση της μεθόδου του πολλαπλασιαστή - πολλαπλασιαστέου ήταν εσφαλμένη εφόσον δεν προσκομίσθηκε μαρτυρία για καθορισμό του εισοδήματος που θα μπορούσε να έχει ο Εφεσίβλητος αν απασχολείτο σε γραφειακή εργασία. Όπως τονίστηκε, ήταν υποχρέωση του Εφεσίβλητου να κινηθεί, να αναζητήσει εργασία και να φέρει, με μαρτυρία, τα όποια αποτελέσματα στο Δικαστήριο ώστε να κριθεί η λογικότητα των ενεργειών του στο πλαίσιο του πρακτικώς εφικτού και να υπολογιστεί η ενδεχόμενη μείωση στο εισόδημα του. Όπως λέχθηκε στη σελίδα 202 της απόφασης:

 

« Σε σχέση με τη δυνατότητα νέας απασχόλησης δεν συμμεριζόμαστε την πρωτόδικη άποψη ότι η ευθύνη προσαγωγής μαρτυρίας ανήκε στους εφεσείοντες. Ήταν υποχρέωση του εφεσιβλήτου να κινηθεί, να αναζητήσει εργασία και να φέρει, με μαρτυρία, τα όποια αποτελέσματα στο δικαστήριο ώστε να κριθεί η λογικότητα των ενεργειών του στο πλαίσιο του πρακτικώς εφικτού και να υπολογιστεί η ενδεχόμενη μείωση στο εισόδημα του. Όμως ο εφεσίβλητος επέλεξε να μην προβεί σε κανένα τέτοιο διάβημα, αφήνοντας κενό. Ένεκα αυτού θα εξετάσουμε το ύψος της ζημίας για την εν λόγω περίοδο μαζί με τη μελλοντική απώλεια εισοδήματος. Θεωρούμε δικαιολογημένο το παράπονο των εφεσειόντων για τη χρήση της μεθόδου πολλαπλασιαστή-πολλαπλασιαστέου, για τους λόγους τους οποίους επικαλέστηκαν και τους οποίους ήδη αναφέραμε. Δεν παρεχόταν, εν προκειμένω, δυνατότητα υπολογισμού για την απώλεια εισοδηματικής ικανότητας με τέτοιο τρόπο. Μόνο με κατ' αποκοπήν ποσό μπορούσε να καθοριστεί αποζημίωση: βλ. τη Θεοφάνους κ.ά. ν. Κουρουκλά κ.ά. (2006) 1 Α.Α.Δ. 528, όπου έγινε ανασκόπηση της νομολογίας.».

 

Στο Σύγραμμα Clerk & Lindsell on Torts, 22 εκδ., στην παράγραφο 10-006, στη σελίδα 1004, ανωτέρω, διαβάζονται τα ακόλουθα:

 

« However, in some cases because of the youth of the claimant or the evidential uncertainties it is not reasonable for the court to make a ‘but for’ projection or “a residual earning capacity” projection so that the multiplier /multiplicand method can be used. In these unusual cases a vague lump sum method is used instead.»

 

Ο Ενάγοντας στην κυρίως εξέτασή του, αφού ανέφερε ότι συνεπεία του τροχαίου ατυχήματος και της όλης κατάστασης που αυτό προκάλεσε δεν μπορεί να κάνει την εργασία που έκανε πριν, δηλαδή αυτήν του οικοδόμου και εργολάβου, πρόσθεσε ότι δεν μπορεί να κάνει ούτε οποιαδήποτε άλλη εργασία λόγω του ότι στερείται βασικής μόρφωσης αφού βαριόταν να πηγαίνει σχολείο. Έπειτα, προσκόμισε γενική και αόριστη μαρτυρία, ήτοι ότι προσπάθησε να δουλέψει σε πιτσαρία και καφετέρια αλλά απέτυχε λόγω της συμπεριφοράς του αλλά και γιατί έδινε λάθος ρέστα, για να δείξει ότι έχει προσπαθήσει να εξεύρει άλλη εργασία μη χειρωνακτικής φύσεως. Όμως, όπως προέκυψε, δεν κατέβαλε οποιαδήποτε προσπάθεια να αναζητήσει κάποια εργασία την οποία θα μπορούσε ευχερώς να εκτελέσει, όπως υπάλληλος περιπτέρου ή τηλεφωνητής ή κλητήρας.

 

Ως προκύπτει από την προαναφερθείσα νομολογία, ήταν υποχρέωση του Ενάγοντα να κινηθεί να αναζητήσει εργασία και να φέρει, με μαρτυρία, τα όποια αποτελέσματα στο Δικαστήριο ούτως ώστε να κριθεί το εύλογο των ενεργειών του στο πλαίσιο του πρακτικώς εφικτού και να υπολογιστεί η ενδεχόμενη μείωση στο εισόδημα του.

 

Αποτελεί εύρημα του Δικαστηρίου ότι ο Ενάγοντας δεν μπορεί να επανέλθει στην εργασία που ασκούσε προ του επίδικου ατυχήματος επί πλήρους απασχόλησης, δηλαδή αυτή του οικοδόμου, γιατί τα κατάλοιπα που του απέμειναν λόγω του συντριπτικού κατάγματος του αριστερού γόνατος, του οιδήματος στον οπίσθιο χιαστό σύνδεσμο, τη ρήξη του πλάγιου συνδέσμου, της έλλειψης σταθερότητας και της ιδιομορφίας του τραυματισμού του, ως έχει περιγραφεί κυρίως από τους Μ.Ε.8, Μ.Ε.9 και Μ.Ε.12, δεν είναι πλέον ικανός για βαριά επαγγέλματα όπως και για το επάγγελμα του οικοδόμου. Συνεπώς, υπάρχει μείωση της ικανότητας του για εργασία η οποία να απαιτεί τη χρήση των ποδιών του χωρίς, όμως, αυτή η μείωση να καθιστά αδύνατη την εξάσκηση καθιστικής εργασίας ή γενικά οποιασδήποτε εργασίας η οποία δεν συνεπάγεται τα πιο πάνω, δεν έχει πίεση και αυξημένες φυσικές απαιτήσεις.

 

Η απώλεια τόσο των απολαβών του Ενάγοντα από την ημέρα του δυστυχήματος μέχρι τη δίκη, όσο και των μελλοντικών απολαβών του ήταν το μεγαλύτερο κομμάτι διαφωνίας μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών. Είναι δεδομένο, αφού προκύπτει από το ιατρικό πιστοποιητικό του Δρ. Σιάμισιη, Μ.Ε.7, Τεκμήριο 15, ότι ο Ενάγοντας μπορεί να ασκεί κάποια εργασία η οποία δεν απαιτεί την εκτεταμένη χρήση των κάτω άκρων. Επίσης ξεκάθαρη είναι η θέση του Δρ. Τρυφωνίδη, Μ.Ε.8 στο Τεκμήριο 19, ότι μπορεί να ασχολείται σε εργασία που δεν απαιτεί ορθοστασία ή βάδιση. Την ίδια άποψη είχε και ο ιατρός Δημητριάδης, Μ.Ε.12. Αυτά τα δυο δεδομένα επιτρέπουν στον Ενάγοντα την ανεύρεση μιας δουλειάς η οποία να είναι σε αρμονία και με το γνωσιολογικό του επίπεδο. Από την προσαχθείσα μαρτυρία επισημαίνεται ιδιαίτερα το γεγονός ότι δεν υπήρξε οποιαδήποτε ιατρική μαρτυρία που να υποστηρίζει ότι είναι ανίκανος να εργάζεται είτε ως υπάλληλος πρακτορείου, είτε ως κλητήρας, είτε ως τηλεφωνητής. Αντίθετα, διατυπώθηκε η άποψη από τον Δρ. Σάμισιη, Μ.Ε.7 ότι δεν είναι “ανάπηρος” και από την Δρ. Κατωδρύτου, Μ.Ε.9, ότι ο αυχένας και η πλάτη του Ενάγοντα είναι σε πολύ καλή κατάσταση.

 

Ό,τι τελικά μπορεί να επιδικαστεί είναι ένα κατ΄ αποκοπή ποσό ως γενικές αποζημιώσεις για τη μείωση που επήλθε στην εργασιακή του ικανότητα λόγω των καταλοίπων που του παρέμειναν μετά τον τραυματισμό του στο επίδικο ατύχημα. Η μείωση της ικανότητας του για εργασία υπό τα περιστατικά της υπόθεσης δεν μπορεί να αποτιμηθεί ευχερώς σε ποσοστιαία αναλογία του συνόλου των δραστηριοτήτων του. Αυτό που μπορεί να λεχθεί είναι ότι, ως αποτέλεσμα του ατυχήματος, απώλεσε την ικανότητα του να εργαστεί ως οικοδόμος, εργασία που έκαμνε προ του ατυχήματος. Θα μπορούσε, όμως, να εργαστεί σε οποιαδήποτε άλλη εργασία που δεν απαιτεί ή συνεπάγεται εργασία που να απαιτεί αυξημένη χρήση των ποδιών του καθώς και βαθύ κάθισμα. Μπορούσε και αυτό θα αναμενόταν από έναν νέο άνθρωπο, όπως είναι ο Ενάγοντας, να προσαρμόσει τη ζωή του στις πραγματικότητες που δημιούργησε το ατύχημα και να αποκτήσει κάποια άλλη απασχόληση, να αναζητήσει άλλη εργασία που είναι είτε καθιστικής μορφής, είτε δεν συνεπάγεται δραστηριότητες τις οποίες αδυνατεί ή δυσκολεύεται να ασκήσει λόγω των πιο πάνω κατάλοιπων. Αντ΄ αυτού, μέχρι και σήμερα, έχει ουσιαστικά καταδικάσει τον εαυτό του σε απραξία και αδράνεια χωρίς να προσπαθήσει να εξεύρει μια απασχόληση την οποία να δύναται να εκτελέσει όπως π.χ. υπάλληλος σε γραφείο αποστολής δεμάτων, τηλεφωνητής σε ταξί, φύλακας σε χώρο στάθμευσης και οποιεσδήποτε άλλες δουλειές τις οποίες ο καθένας θα μπορούσε να σκεφτεί και που δεν συνεπάγονται περπάτημα ή βαθύ κάθισμα. Επομένως, είναι η κρίση του Δικαστηρίου ότι ο Ενάγοντας δεν έχει εκπληρώσει το καθήκον για μείωση της ζημιάς του ως είχε καθήκον να πράξει.

 

Εφόσον το Δικαστήριο έχει απορρίψει την εκδοχή του Ενάγοντα ότι δεν είναι σε θέση να κάνει οποιαδήποτε άλλη εργασία, για τους λόγους που κατέγραψε πιο πάνω δεν υπάρχει οποιοδήποτε δεδομένο για να μπορεί να υπολογίσει αριθμητικά και στη βάση του μέλλοντος χρόνου με ακρίβεια την απώλεια των μελλοντικών απολαβών του (βλ. μεταξύ άλλων Μαυροπετρή ν. Λουκά (1995) 1 Α.Α.Δ. 66 και Κωμιάτη ν. Πόλιτσου (2001) 1(Α) Α.Α.Δ. 226). Υπάρχει μαρτυρία η οποία έγινε αποδεκτή ως προς τις μηνιαίες απολαβές που ο Ενάγοντας θα είχε σήμερα εξασκώντας το επάγγελμα του και αποτελεί εύρημα του Δικαστηρίου ότι ο μισθός θα ανερχόταν στο ποσό των €1.200 μηνιαίως ακάθαρτες απολαβές. Δεν υπάρχει, ωστόσο, μαρτυρία για τις μηνιαίες απολαβές που ο Ενάγοντας θα μπορούσε να έχει σήμερα από κάποια άλλη εργασία την οποία δύναται ευχερώς να εξασκεί και εμπίπτει εντός των ικανοτήτων και δυνατοτήτων του. Δόθηκε μαρτυρία από τον Μ.Ε.13 για φρουρούς ασφαλείας και βοηθούς σε βιομηχανίες και τους μισθούς που προσφέρονται όμως διευκρινίστηκε ότι όλα εξαρτώνται από τον εργοδότη. Κατά συνέπεια, οι επιπτώσεις, λόγω κακώσεων που ο Ενάγοντας υπέστη κατά το ατύχημα, στην εργασιακή του ικανότητα και οι σχετιζόμενες με αυτή απώλειες, μόνο υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων μπορούν να του επιδικασθούν.

 

Στην προκειμένη περίπτωση ο Ενάγοντας δεν φαίνεται να προσπάθησε να εξεύρει ελαφριά εργασία. Φρονώ, πως υπήρχε η δυνατότητα για τον Ενάγοντα, όλα αυτά τα χρόνια να επιχειρήσει να εξεύρει κάποια εναλλακτική, ελαφριά εργασία, έστω με μερική απασχόληση, για να κερδίζει κάποια χρήματα. Δεν φαίνεται να κατέβαλε καμία σοβαρή προσπάθεια για εξεύρεση εργασίας. Ούτε και γράφτηκε στο Γραφείο Εξευρέσεως Εργασίας, για να προσπαθήσει έστω, δια αυτής της μεθόδου, να βρει κάποια απασχόληση.

 

Αποτιμώντας τη διαφαινόμενη ζημιά, ένεκα της μείωσης της εισοδηματικής ικανότητας του Ενάγοντα, υπό το φως του συνόλου των δεδομένων της υπόθεσης, λαμβάνω για το σκοπό αυτό υπόψη την ηλικία του Ενάγοντα, σήμερα είναι 34 ετών, την επαγγελματική του κατάσταση και κατάρτιση, δηλαδή το ότι δεν έχει εξειδικευμένες γνώσεις, εφόσον δεν έχει ολοκληρώσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του, καθώς και τη φύση της ανικανότητας του για εργασία, η οποία περιορίζεται σε καθιστικής μορφής ή ελαφριά εργασία και ότι με βάση την ιατρική μαρτυρία, η μορφή του τραυματισμού που υπέστη σε συνάρτηση με τα σημερινά κλινικά του ευρήματα υποστηρίζουν την άποψη περί αδυναμίας εκτέλεσης βαριών επαγγελμάτων ή επαγγελμάτων που απαιτούν σταθερότητα στο πάτημα και περπάτημα. Αποτελεί εύρημα του Δικαστηρίου ότι λόγω των καταλοίπων που παρέμειναν στον Ενάγοντα, περιορίζεται σε ελαφρού τύπου εργασία και δεν πρόκειται να επανέλθει στο προ του τραυματισμού του επίπεδο, ούτε μπορεί πλέον να ασκεί χειρωνακτικής φύσεως εργασία ή γενικά βαριάς φύσεως εργασία. Η διαφορά μεταξύ του μισθού που λάμβανε, ήτοι €1.200 μηνιαίως και του κατώτατου μισθού που ανέρχεται στα €870, σύμφωνα με τη μαρτυρία του Μ.Ε.13, ανέρχεται περί τις €4.000 ετησίως. Σταθμίζοντας λοιπόν κάθε σχετικό παράγοντα, είναι η κρίση του Δικαστηρίου ότι ο Ενάγοντας δύναται να αποζημιωθεί για τον πραγματικό και υπαρκτό κίνδυνο μείωσης της ικανότητας του για μελλοντική εργασία στο ποσό των €140.000.

 

ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

 

Είναι γνωστή η νομολογία ότι η απόδειξη των ειδικών αποζημιώσεων κινείται μέσα σε αυστηρά πλαίσια. Εναπόκειται στον Ενάγοντα σε κάθε περίπτωση να αποδείξει με κατάλληλη μαρτυρία τα κονδύλια που συνιστούν ειδική ζημιά και τα οποία έχει προηγουμένως συμπεριλάβει στο δικόγραφό του. Οι ζημιές δεν είναι αρκετό να προβάλλονται στα δικόγραφα. Πρέπει να αποδεικνύονται και να αποδεικνύονται με σαφήνεια και με συγκεκριμένα στοιχεία.

 

Όπως αναφέρθηκε στην Αγγλική υπόθεση Bonham - Carter v. Hyde Park Hotel (1948) 64 T.L.R. 177 από το Λόρδο Goddard:

 

« Plaintiffs must understand that if they bring actions for damages is for them to proof their damage; it is not enough to write down the particulars, and, so to speak, throw them at the head of the court, saying "This is what I have lost, I ask you to give me these damages" They have to prove it.».

 

Σύμφωνα με τη νομολογία, η απώλεια εισοδημάτων που έχει αποκρυσταλλωθεί μέχρι την ημέρα της δίκης αποτελεί είδος ειδικής ζημιάς. Στην υπόθεση Κολάνη ν. Ταμπούρα (2010)1 Α.Α.Δ. 1108 διαβάζονται τα εξής στη σελίδα 1116:

 

« Είναι κατά αρχάς καθιερωμένη η αρχή σύμφωνα με την οποία οι απώλειες των εισοδημάτων μέχρι την ημερομηνία της ακρόασης θα πρέπει να διεκδικούνται και επιδικάζονται υπό μορφή ειδικών αποζημιώσεων, ενώ οι απώλειες ως προς μελλοντικό χρόνο, υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων. (Fysco Constructing Co. Ltd. v. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 1014, Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας v. Σταύρου Στυλιανού κ.ά. (2002) 1(Γ) Α.Α.Δ. 1718). 

Αναφορικά με τον επιδικασμό αποζημιώσεων για απώλεια μέχρι τη δίκη, με δεδομένο ότι αυτές συνιστούν ζημιά η οποία έχει ήδη αποκρυσταλλωθεί, αποτελούν στοιχείο ειδικών αποζημιώσεων και επομένως θα πρέπει τα διεκδικούμενα ποσά να αποδεικνύονται με την απαιτούμενη ακρίβεια, βεβαιότητα και αυστηρότητα. Όπως δε έχει επανειλημμένα νομολογηθεί, στην περίπτωση κατά την οποία ήθελε κριθεί ότι ελλείπουν τα αναγκαία εκείνα στοιχεία που θα βοηθούσαν το Δικαστήριο να καταλήξει σε κάποιο ακριβές ποσό, δεν μπορεί και δεν πρέπει να επιδικάζεται κατ' αποκοπή ή κατά προσέγγιση οποιοδήποτε ποσό που αντιπροσωπεύει απώλεια εισοδημάτων μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης. (Βλ. π.χ. Κουμπαρή κ.ά. v. Φούτρη (2001) 1(Β) Α.Α.Δ. 92»

 

Όσον αφορά την αξίωση του Ενάγοντα η οποία καταγράφεται στην παράγραφο Β της Έκθεσης Απαίτησης, η οποία αφορά πιστοποιητικά, τη ζημιά στη μοτοσυκλέτα, ιατρικά έξοδα και φάρμακα, με βάση την προσαχθείσα μαρτυρία έχουν αποδειχθεί τα ποσά όπως αυτά εκτίθενται πιο κάτω αναλυτικά: Το ποσό των €1.100 που αφορά την επιδιόρθωση της μοτοσυκλέτας, Τεκμήριο 25. Το ποσό των €47.84 που αφορά την έκδοση ιατρικού πιστοποιητικού του Δρ. Τρυφωνίδη, Τεκμήριο 26. Το ποσό των €450 για την κατάρτιση ιατρικής Έκθεσης από τον Δρ. Χαραλάμπους, Τεκμήριο 27. Το ποσό των €600 για την κατάρτιση ιατρικής γνωμάτευσης από τον Δρ. Χριστοδουλάκη, Τεκμήριο 28. Το ποσό των €180 για το MRI αριστερού γόνατος στις 16/10/2012, Τεκμήριο 29. Τα ιατρικά έξοδα του Δρ. Χαρή ύψους €70 και του Δρ. Μαντά ύψους €200, Τεκμήρια 30 και 31. Τα έξοδα της διενέργειας MRI το 2018 ύψους €250, Τεκμήριο 32. Τα έξοδα λήψης ακτινογραφίας ύψους €54, Τεκμήριο 33, τα έξοδα του Δρ. Σιάμισιη ύψους €250, Τεκμήριο 34 και τα έξοδα λήψης της Αστυνομικής Έκθεσης ύψους €85.00, Τεκμήριο 40. Οπόταν το συνολικό ποσό ανέρχεται στα €3.286,84.

 

Επιζητείται υπό μορφή ειδικών ζημιών απώλεια εσόδων του Ενάγοντα από εργασία για το συνολικό ποσό των €40.800. Το ποσό αυτό αναλογεί στην περίοδο από 23/12/2010, ημέρα του δυστυχήματος μέχρι 20/02/2014, ημέρα καταχώρισης της Έκθεσης Απαίτησης. Με βάση την προσαχθείσα μαρτυρία προέκυψε ότι από την ημέρα του ατυχήματος (23/12/2010) μέχρι αρχές του 2011 ο Ενάγοντας είχε υποβληθεί δύο φορές σε χειρουργική επέμβαση. Η πρώτη έγινε στις 25/12/2010 όταν ο Ενάγων είχε υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση για καθαρισμό της βαθιάς πληγής της αριστερής φτέρνας και συρραφή και καθαρισμό και οστεοσύνθεση με μεταλλικές βελόνες του ανοικτού κατάγματος έσω σφυρού. Η δεύτερη έγινε για να τοποθετηθεί εξωτερική οστεοσύνθεση σε σχέση με το ενδοαρθρικό συντριπτικό κάταγμα αριστερού κνημιαίου πλατώ. Αφαιρέθηκε μετά παρέλευση 3 μηνών, ενώ οι βελόνες στο έσω σφυρό συνεχίζουν να υφίστανται. Διαπιστώνεται ότι ο Ενάγοντας για ένα περίπου χρόνο δεν ήταν σε θέση να εργαστεί. Όσον αφορά τον μισθό που έπαιρνε ο Ενάγοντας πριν το δυστύχημα προέκυψε από τη μαρτυρία του αδελφού του, Μ.Ε.3, ότι είχε εισόδημα €1.200 μηνιαίως, όπως επιβεβαιώθηκε και από τα Τεκμήρια 10(Α) και (Β) και Τεκμήριο 14. Το Δικαστήριο καταλήγει ότι ο Ενάγοντας έχει αποδείξει ότι είχε απώλεια εσόδων από την εργασία του από τις 23/12/2010 μέχρι 23/12/2011 το συνολικό ποσό των €14.400 (€1.200 Χ 12 μήνες = €14.400) το οποίο δικαιούται να του επιδικασθεί υπό μορφή ειδικών αποζημιώσεων.

 

Τα έξοδα μελλοντικής εγχείρησης, ήτοι της αρθροπλαστικής με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου ανέρχονται στο ποσό €10.000 και αποτελεί μελλοντική δαπάνη η οποία είναι αναγκαία και την οποία ως εκ τούτου δικαιούται να του επιδικαστεί. Όσον αφορά την αξίωση για μελλοντική απώλεια εσόδων ενόψει του ότι ο Ενάγοντας θα είναι ανίκανος για εργασία μετά τη διενέργεια αυτής της εγχείρησης για περίοδο 3 με 6 μηνών, το Δικαστήριο θεωρεί ότι δεν μπορεί να του αποδοθεί, ενόψει του ότι θα επιδικαστεί στον Ενάγοντα ποσό αναφορικά με τις μελλοντικές απώλειες απολαβών, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρχει διπλή αποζημίωση.

 

Τα έξοδα μελλοντικής εγχείρησης για αφαίρεση των υλικών οστεοσύνθεσης που με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου θα ανέλθουν στο ποσό των €3.000 αποτελούν και αυτά μελλοντική δαπάνη η οποία είναι αναγκαία και την οποία ως εκ τούτου δικαιούται να του επιδικαστεί. Όσον αφορά την αξίωση για μελλοντική απώλεια εσόδων ενόψει του ότι ο Ενάγοντας θα είναι ανίκανος για εργασία μετά τη διενέργεια αυτής της εγχείρησης για περίοδο ενός μηνός, θεωρώ, πως για τους ίδιους λόγους που αναφέρθηκαν πιο πάνω, δεν μπορεί να επιδικαστεί στον Ενάγοντα οποιοδήποτε ποσό ενόψει του ότι θα επιδικαστεί στον Ενάγοντα ποσό αναφορικά με τις μελλοντικές απώλειες απολαβών γιατί σε μια τέτοια περίπτωση θα υπάρχει διπλή αποζημίωση.

 

Μελλοντική αρθροσκόπιση γόνατος είναι απαραίτητη, ως προέκυψε από την ιατρική μαρτυρία, οπόταν ένα ποσό της τάξεως των €3.000 θα πρέπει να αποδοθεί, καθώς επίσης και ένα ποσό της τάξεως των €10.000 το οποίο αφορά τις θεραπείες με εγχύσεις υαλουρικού για περίπου 20 χρόνια (€500 χ 20) μέχρι να καταστεί ευχερής, λόγω ηλικίας, η αρθροπλαστική επέμβαση.

 

Όσον αφορά τα έξοδα των μελλοντικών πλαστικών εγχειρήσεων για βελτίωση των ουλών του Ενάγοντα, που με βάση τα ευρήματα του Δικαστηρίου θα ανέλθουν στο ποσό των €2.000, αποτελούν και αυτά μελλοντική δαπάνη η οποία είναι αναγκαία και την οποία, ως εκ τούτου, ο Ενάγοντας δικαιούται όπως του επιδικαστεί ως νεαρό άτομο.

 

Όσον αφορά τις μελλοντικές φυσιοθεραπείες, ενόψει της μαρτυρίας που έχει γίνει αποδεκτή, του Μ.Ε.14 αλλά και των ιατρών, ο Ενάγοντας θα χρειάζεται φυσιοθεραπεία μέχρι να αντικατασταθεί το γόνατό του, δηλαδή για περίπου 20 χρόνια. Η συχνότητα της έχει καθοριστεί σε δύο φορές το μήνα. Οπόταν 240 μήνες επί €70 το μήνα. Δικαιούται στο συνολικό ποσό των €16.800.

 

Σημειώνεται εδώ ότι τα έξοδα των πιο πάνω μελλοντικών εγχειρήσεων και για τις τέσσερεις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν ανωτέρω, συνιστούν δαπάνη η οποία επιδικάζεται υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων γιατί δεν συνιστά δαπάνη που κατέστη πληρωτέα κατά την ημερομηνία της δίκης. Ανέρχεται στο συνολικό ποσό των €62.486,84.

 

Όμως έχοντας καταλήξει ότι ο Ενάγοντας είναι υπεύθυνος κατά 20% για το συγκεκριμένο δυστύχημα τα ποσά που έχουν αποδοθεί θα μειωθούν αναλόγως.

 

ΚΑΤΑΛΗΞΗ

 

Το άρθρο 58(α) του περί Αστικών Αδικημάτων Νόμου ΚΕΦ.148, όπως τροποποιήθηκε, προβλέπει την επιδίκαση τόκου επί ολόκληρου ή μέρους των επιδικασθεισών αποζημιώσεων για ολόκληρη ή μέρος της περιόδου μεταξύ της ημερομηνίας γένεσης του αγώγιμου δικαιώματος και της ημερομηνίας έκδοσης της απόφασης, εκτός αν το Δικαστήριο «είναι ικανοποιημένο ότι συντρέχουν ειδικοί περί του αντιθέτου λόγοι.». Το θέμα του καθορισμού του τόκου εμπίπτει εντός των πλαισίων της διακριτικής ευχέρειας του Δικαστηρίου. Αναφορά γίνεται στην υπόθεση Φοινικαρίδης ν. Γεωργίου (1991) 1 Α.Α.Δ. 475. Δεν διαπιστώνεται οποιαδήποτε καθυστέρηση στην προώθηση της αγωγής.

 

Σε σχέση με τις ειδικές αποζημιώσεις, το θέμα τέθηκε ως ακολούθως από το Δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Κωνσταντινίδη στην Φοινικαρίδης (ανωτέρω) στις σελίδες 494-495:

 

« Το ύψος των ειδικών ζημιών είναι γνωστό κατά το χρόνο της δίκης και ως θέμα αρχής, το ορθό θα ήταν να επιδικάζεται τόκος από την ημερομηνία κατά την οποία ο Ενάγων είχε υποστεί την κάθε ζημιά. Όμως αυτό θα συνεπαγόταν πολυδιάσπαση των ποσών και ενασχόληση με πολλές αριθμητικές πράξεις συνήθως με αντικείμενο μικρά ποσά κάθε φορά.

………………………………………………………………………………………………….. 

Έτσι ευνοήθηκε η προσέγγιση του θέματος πάνω σε γενικές γραμμές και προκρίθηκε ως δίκαιη η επιδίκαση τόκου πάνω στο συνολικό ποσό των ειδικών αποζημιώσεων που επιδικάζονται από την ημέρα της γέννησης του αγώγιμου δικαιώματος ως τη δίκη, μειωμένου όμως κατά το μισό ώστε να αντισταθμιστεί το γεγονός ότι δεν προκύπτει όλη η ζημιά από την αρχή. Τονίζεται πως αυτό μόνο σε συνηθισμένες περιπτώσεις. Δεν αποκλείεται διαφορετική προσέγγιση όταν τα ιδιαίτερα περιστατικά της κάθε υπόθεσης το δικαιολογούν.»

 

Στην υπόθεση Φοινικαρίδης (ανωτέρω) σε σχέση με τις γενικές αποζημιώσεις δόθηκε καθοδήγηση σε σχέση με τον τρόπο άσκησης της διακριτικής εξουσίας που έχει το Δικαστήριο. Διαβάζονται τα ακόλουθα στις σελίδες 495-496:

 

« Αποζημιώσεις για πόνο, ταλαιπωρία και απώλεια απολαύσεων ζωής

 

Ο τραυματισμός δεν προκαλεί διά μιας τον πόνο, την ταλαιπωρία και τα υπόλοιπα για τα οποία τελικά αποζημιώνεται ο ενάγων.  Κατά τον υπολογισμό του ύψους των γενικών αποζημιώσεων, το οποίο ως εκ της φύσης του είναι αδιαίρετο, συνυπολογίζονται όχι μόνο όσα υπέστη ο ενάγων κατά το χρονικό διάστημα από τον τραυματισμό του ως τη δίκη, αλλά, συνήθως, και όσα θα υποφέρει ή θα στερηθεί στο μέλλον.  Με αυτά τα βασικά υπόψη, υιοθετήθηκε η μέθοδος της επιδίκασης τόκου πάνω στο συνολικό ποσό των γενικών αποζημιώσεων από την ημέρα κατά την οποία ο Εναγόμενος θα έπρεπε να είχε πληρώσει την αποζημίωση αλλά δεν το έκαμε, δεδομένου ότι είναι μόνο από την ημέρα εκείνη που μπορεί να λεχθεί ότι ο ενάγων στερήθηκε τα χρήματα αυτά.  Όπως σημειώνεται στην απόφαση ο χρόνος αυτός θα μπορούσε σε ορισμένες περιπτώσεις να είναι η ημέρα αποστολής επιστολής πριν από την αγωγή ή το αργότερο ή ημέρα κατά την οποία επιδόθηκε το κλητήριο ένταλμα.  Γίνεται ακόμα αναφορά στην ημέρα κατά την οποία καταχωρίστηκε η αγωγή εφόσο και εκείνη την ημερομηνία θα μπορούσε να λεχθεί ότι ο Ενάγοντας στερήθηκε το ποσό της αποζημίωσης.  Για σκοπούς γενίκευσης του τρόπου της προσέγγισης θεωρήθηκε πως το ορθό θα ήταν να επιδικάζεται, στην περίπτωση των γενικών αποζημιώσεων, τόκος από την ημερομηνία της επίδοσης του κλητηρίου εντάλματος προκειμένου να έχουν κίνητρο και οι δικηγόροι των εναγόντων να καταχωρούν και να επιδίδουν το κλητήριο ένταλμα χωρίς καθυστέρηση.

 

Τονίζεται πως τα πιο πάνω, ως καθοδήγηση σε σχέση με τρόπο άσκησης διακριτικής εξουσίας, όπως συμβαίνει σε όλες τις παρόμοιες περιπτώσεις, δεν αποτελούν ούτε κανόνα δικαίου ούτε κανόνα πρακτικής έτσι που να αποτελούν δεσμευτικό προηγούμενο.  Η ύπαρξη ιδιαίτερων περιστάσεων που δεν θα κατάτασσαν μια υπόθεση στην κατηγορία των συνηθισμένων υποθέσεων του είδους, μπορούν να ληφθούν υπόψη και ενδεχομένως να οδηγήσουν σε κάποια διαφορετική προσέγγιση.  Συναφώς, σημειώνουμε πως σ' όλες τις περιπτώσεις είναι δυνατό να διαδραματίσει ρόλο ο τρόπος με το οποίο προωθήθηκε η αγωγή προς εκδίκαση.  Στις περιπτώσεις που παρατηρείται αδικαιολόγητη καθυστέρηση στην προώθηση της αγωγής θα ήταν λανθασμένο να επιδικάζεται τόκος χωρίς να ληφθεί υπόψη η καθυστέρηση αυτή.  Για όσο χρόνο διαρκεί η αδικαιολόγητη καθυστέρηση ο ενάγων στερείται τα χρήματα στα οποία δικαιούται από δικό του σφάλμα.»

 

Στην υπό κρίση υπόθεση, το αγώγιμο δικαίωμα δημιουργήθηκε στις 23/12/2010. Το Γενικώς Οπισθογραφημένο Κλητήριο ένταλμα καταχωρήθηκε στις 30/11/2012, ενώ η Έκθεση Απαίτησης στις 20/02/2014, δηλαδή περίπου δύο χρόνια μετά τη γένεση του αγώγιμου δικαιώματος. Η ανάγκη πληροφορημένης ιατρικής εκτίμησης των καταλοίπων του τραυματισμού στη βάση της τελικής εικόνας πριν από την καταχώρηση της Έκθεσης Απαίτησης δικαιολογούσε ένα εύλογο διάστημα καθυστέρησης, όπως εκτιμά το Δικαστήριο, των δύο ετών. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο θεωρεί ορθό να επιδικάσει σε ό,τι αφορά τις γενικές αποζημιώσεις νόμιμο τόκο από 20/02/2014, δύο χρόνια, δηλαδή, μετά τη δημιουργία του αγώγιμου δικαιώματος.

 

Σ' ό,τι αφορά τις ειδικές ζημιές, το Δικαστήριο θεωρεί ορθό να επιδικάσει τόκο από την ημέρα γένεσης του αγώγιμου δικαιώματος, δηλαδή από 23/12/2010, με βάση τα όσα κατέγραψε πιο πάνω.

 

Υπό το φως όλων των πιο πάνω, εκδίδεται απόφαση υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον των Εναγόμενων 1 και 2 αλληλέγγυα και/ή κεχωρισμένα για το συνολικό ποσό των €241.989,47. Τα ποσά είναι τα ακόλουθα:

 

(Α)   Ποσό €80.000 (€100.000 γενικές αποζημιώσεις -20%) υπό μορφή γενικών αποζημιώσεων, με νόμιμο τόκο από 20/02/2014 μέχρι εξοφλήσεως.

 

(Β)   Ποσό €14.149.47 (€3.286.84 + €14.400 = €17.686,84 -20%) ως ειδικές ζημιές, με τόκο 2.75% από την 23/12/2010 μέχρι 07/11/2011 και νόμιμο τόκο από σήμερα μέχρι εξοφλήσεως.

(Γ)   Ποσό €35.840 (€10.000+€3.000+€10.000+€ 2.000+€16.800= €44.800 -20%) για μελλοντικές εγχειρήσεις με νόμιμο τόκο από σήμερα.

 

(Δ)   Ποσό €112.000 (€140.000 -20%) για απώλεια μελλοντικών απολαβών, με νόμιμο τόκο από σήμερα.

 

Τέλος, τα έξοδα της παρούσας αγωγής, όπως αυτά θα υπολογιστούν από τον Πρωτοκολλητή στην ανάλογη κλίμακα και εγκριθούν από το Δικαστήριο, επιδικάζονται υπέρ του Ενάγοντα και εναντίον των Εναγόμενων 1 και 2.

 

 

 

 

(Υπ.) .......................................................

   Ε. Γεωργίου- Αντωνίου, Α.Ε.Δ.

Πιστόν αντίγραφο

 

Πρωτοκολλητής

---

cylaw.org: Από το ΚΙΝOΠ/CyLii για τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο